lt;@ÆEONEM X
ƒ o N,T I F l Ç E M M A X ï M V M. .
4'Htcioîutiones dif[^tat»lt;^um de uirtute induïgentfarg te/ Uerendi is, ac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Theologi'ae docftoris Martini Ltf/
ther Auguftiniani Vüitténbergenfis«
CFrattittigtris Syly^ftrj Pneratis ordinis PradicatorSMa giftriiacriPalattiadMarrioum biâlogus,
I
lt;R, P« Martini Luther ad eum Dtalogum Refponfio«;
C^ontraP, loannem EckiumIngnlHl|jj|yiilfiinSophiftlt; cum argatatorem, Apologetieç propofittoftes D«Andrcaç Bodenftein Archidiaconi Vuittenbergcnfe« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
lt;R, P, Martini Luther,Sermo de poenitentigu
I
çSermo deindulgentqs« '
♦
enno de uirtute excommunicationis»
lt;B)ecem præcepta Vuittenbergenfi popuïo prædicata^
lt;lteplica fratris SylueftriPrieratis Ad RcuercndS P« Maür ÔEHjjîU*Uîh«ium,
djBt 3I13 QUdcdâHl*
-ocr page 2-mAD CANDIDOS THEOLOGOS.
CThABETIS hicRcucrcndipatrisMartiniLuthcrqTheologf cas lucubrationes j quetn pkric^ putant uelut Danielem quendam a CHRISTO (andernnosrefpicicntcmifliim,utabufusali4* Theofe^'s Euâgeltcam, ac PauHnamTheolc^iamcum ucterutn comtnentarqs iuxtanegligentibus, Qc circa meras ampliationuni* reftridionum, appcllationuiu, ac ucrc paruorum logicalium nib gas occupatis in ecclefia fua na(os hic coarguat. Atc^ utinani ol mneis Theologos a Lethargo tandem expergefieri contingat, Vt omiilis Fraternalibus fomnijs.fummis dilt;Sum oportuit,Euangeli« camphilofophiamnwilintquam Arißotelicam, Paulinam quant Scoticam, utdeinceps Hieronymum, Auguftinum, Ambroßum, Cyprianura,Athanafium,Hilarium,Bafilium,Io.Chryfoßomuin, Theophylaàuni,anteponant Lyrano,Thomx,Scoto,ôi cacteris O * S inions bcholx difpvuaforibus, V tCHRISTVMnôad mun# um trabant, quodtan^aflîm fiât Aquinenfis ille Thomas, fed mundum ad CHRISTI doArinam erudiant, Vt non aliud di# cant in fehotis dum agunt comœdias, aliud domi, apudpopulum aliud,aliud apud amicos familiarcis, Vt non facili de caufa,aut ctó am non caula, bonos uiros cum ipfis ineptire iwlentesj hæreticos pronunciareco’ncntur, quofdamParrificnfisScholx Theologos imitali, qui lacobum Fabrum Stapulenfem cruditionis amp;nbsp;integri^ tab's coi urnen,quod inepfam iftam noui inftrumenö uerfionem ad*' duArs argumentis ciTc Htcronymi ncgafletjhxrefeos damnare uol lucrunt, feipfos in(crim.noncitraacadcmix tQtiusignominian»,a^ pud totum orbem amp;nbsp;omnem fbrfan poficritafern impcritix amp;nbsp;in# uidix,ah:ç malignifatis notantes,ted cogitent Scholafticas opinio* ncsjtequaq fieri deberc Chriflianor5on€ra,Cogitcntmundûpaf# fim nunc emergentibus fiudijs refipifcerc, Laicos non (am craffos ^fuerunto!im,CHRIS T VM amp;nbsp;Paulum in primis ament,fpf* rent,compleAanhjr, amp;nbsp;comperient quxdam fecus habentia quant Quxftioniftx haftenus docuerunt. itaeç fratres tempus eft nos^ fo *quot; nano furgerc. Bene Valetotc candidi Tlieologi.
-ocr page 3-Çrêverendo et
VERE PATRI SVO lOANNi STVPV tio. Sacra Theologia profeßori A uguftfniana famdia Vtcarfo F^Martiniis Lufher dtX (cipuIusjSalutemfi^feipfum,
INI REVERENDE PATER.
\Wii inten'uciindiffirnas 0^ falutares fabuquot;^ las tuas,quibu's mefoktdommus IE* S VS mirificeconfolarijincidiflealk ______l^quando mennonem,hunisnomi'm's pccnitentia,ubi mikrti confcientiarnm inultarum, carnifîcumc^illorû, qui præccptis infinih's cifdem* importabilibus,modum docent(ut uocant) con^ fiten dl, te uelute cœlo fonantem excepimus, quod pccnitenda uera non eft, niG quæ ab amore iuftitiæ dei incipit. StbocefTepotius pnnci'piûpoeniten^ tiæ, quodillis,finis Siconfumatio cenfetur.Hæfit fioc uerbum tuum in me,fient fagitta potentis acuta î ■ ccepiçp dcinceps cum feripturis, pcenitentiam do^ ccntibuSjConferre.Çtecceiucundifïïmiïludum, uerlt; ba undilt;^ mihi colludeban t,planet^ huic lêntentiæ atridebant Si aflultabant,ita,ut cum prius non fue^ ritferme in feriptura tota,amarius mihi uerbum, pornitentia (licet kdulo etiacoram deo fimularcm, Si fidu eoadume^ amore exprimerc conarer)nunc nihil dukius autgratius mihi fonct,quâ poenitentia
-ocr page 4-M A R T r N V s L V T H E R
Ita enim dulcefcunt præcepta dei, quando non in li* bris tantûjfedinuulneribus duIciflîmiSaluatoris legenda intenigimus,Poft hæc acceHît^qd ftudio gratia erudihffîmorû uirorum, qui nobis Graccaôi Hebræa ofFiciofiiTimetradüt, didici,idem uerbum fxiTavoict GræceMetanœa dici, a meta ôé noein, id eft a poft refipifccn; mentem,utfitpoEnitentia feu metanœajtefipifcê*^ poftacceptum damnum, Sgt;é cognitum erroî? reûpifcere rem,intelligentia Cui malf quod fine mutafcione aflfe^
lt;ftus amp;amoris fieri eft impoftîbile,quæ omnia Paugt; linse Theologiæ itn reCpondent apte, ut nihil ferme aptius Paulumilluftrare poftit^meo iàlfem iudicio Penicp profeci 8^ uidi,Metancean,nô modo a poft amp;nbsp;mentem, fed a trans 8^ mentem pofte deduct ( fit fane uiolentum) ut Metanccatrâfmutationem men^ fcis affèâns fig(Tificet,quod non modo affeélus mutah'onem,fed èC modum mutâdi,id eft, gratiam dei uidebaturfpirare. Nam tranfitus illementis, id eftjUeriiftma pcenitentia, celeberrimus eft in facris literiSjUt quem phafeillud uetuftum,olim fignifica^ uit, C H RI ST V S exhibuit, Si. longe ant€;/ÂbrahaTn quocp figuranit, quando tranfitor, id eft,Ebræus uocari cœpit, traiedus, fcilicet,in Mcfopotamiam ut Burgen, do de do cet, Huic amp;nbsp;titulus illepfalmus concinit, ubi Idithun, id eft, tranfiliens cantator in^ ducitur. His inhærens,aufus fum pu tare, eosfàlibs eftê, qui Operibus poenitentise tantum tribuerurir, ut pcenitentiseuix reliquum nobis fecerint,pra?ter
-ocr page 5-frigidas quafdomfatiffadiones, amp;nbsp;laboriofifliinS; côœOioncm,latino fcilicet iiocabulo abdiilt;fh,qiiod pœnibentiam agere,adionem magis fonet, muta^ donern affedus,ód Græço illi, MetanoinjUuIlo^mo^ do fatifïàciat.Hæc mea,cum ficferucret mcditatio, ccccfubito cccperunt drcü nos fti'epcre,immoxlans’ gcre,nouainduîgentiarnclaflîca,amp;remiiïîonûbuc* cinæ.qujbus tantû non ad ftrenuum belli ftudium/a* nimaremur.Breiuïer, negleda ucræ pœnitentiædo*' Ârina,adeo magnifîcarepræfiimpferunt, nô pocni tendam.non faltem uilifîîmam eins partem,qiiæ fa tifFaÆo dicitur,fed eiufdem uiliflîmæ path's remiO fionem,utnun^ fîtïta magnificariaüdita ,lDenicp impia amp;nbsp;falfa,amp; hwretica docebant,tanta aiithorjgt; tatr (temeritate uolui dicere)ut qui uel contra muti* ret, ftah'm htcreticus, igni deuotiis elTct, amp;fæternae malediâionis reus. Ego horû furori occurrcrenon potenSjftatuimodefteeis dinenh're,amp; in dubiûuo# care eorum dogmata^fretus olim dodorum, totiuf*
Ecclefiac fèntentia, quod etiam (àtiffacere melius fit, q fatiffadioncm remitti,id eft,in dulgoitias redî mere,neceftullus,qui aliterunqdocuit.ltaiçdifpu^ tauijid efljfumma, media, infima, omnia in malum jcapids mei irritaui,quanhim per hos, pecuniarum (heusanimarü dicendum fuit) zelatores fieri acper^ fîcipoteft.Sic enim fuauifTimihomineSjCrafljfîîma aftutia inßrudi,cum negarenôpofîintea,qua’dixf/ fingunC Ppntificis potenatem Iscdi meis dv^
-ocr page 6-MARTINVS LV, AD lÓAN, STVPITIVM.
(putationïbiis.HæceftcaufaR.P.qüod ego nucïn^ fceliciter in publicS prodeo, qui Temper anguli ama*^ torfui,amp;ipfe eligensfpedlare pulcherrimnnoftrO’ fèculo ingeniorü ludum,magis fpeélari amp;nbsp;rideri» Sed(uCuideo) oporfrt amp;nbsp;Corchoru infer olera uidc quot;nbsp;Prouerbl ri,amp;nigruftatui infer alba, decorisfcilicet amp;nbsp;Vené*lt;^ “ïquot; fis gratia. Rogo itaqß, has mcas ineptias fufcipias, xosxos®« qua fieri poteft induftria,ad optimüi Pontificem deeimü,tranfmittasjUt fintibimihi aduerfus fkidià malignantiûjuicealicuius paraclefi,nô quod femihiéôiungipericulo uelim, meo foliuspericulo hsec egiiTéuolo.fChriftus uideriqfua ne Gnt/an mea, quæ dixijfine cuius nufcu, nee fummi P ontificis ferlt;gt; mOjCft in lingua eins,nee cor regis in manu fua.Huc emexpeÓT» iudicèm eRomanafedepronunciante^ Cætera,minacibus illis meis amicis,nihil habeo qd teTpondeâ,nifî illud Reuchlinianu, Qui pauper eh, nihil timet,nihil poteft pdcre.Res nechabeo, nec eu* pio.Famâ amp;nbsp;honorem,fi habui,aftïduenunc perdit qui perdit. Vnu fupeft imbecille amp;nbsp;aftîduis fatigatG incôrnodis corpufculû,qd fi qua ui uel dolo ablKilc* tint (in obfequiûdei)forteunauelduabusuitæho^ ris me pauperiorem fecient ♦ Sufficit mihi dulcis re# demptor^ propitiator, dominus meus feius Ghn7 ftus,cui cantabo,^ diu fuero.fi quis autem nôluèrit cantare mecû,quid ad rheÇ’ululeqfi libetjuel fecum.P pfè dns lefus feruct te in æfernû mi pater fuauiftîmc V uittenbergæ, die fandac Trinitatis.M» D, X VIIL
-ocr page 7-ÇbÉatissimo pa'
TRI LEONI DECIMO PONT. MAXI FRATER MARTINVS LVTHER
, AVGVSTINIANVS AETER# NAM SALVTEM.
Vditiim audiui demepeflimum^Bca^^ nnîmePatcr,quoîntelligo,quofdani amicoSjfècilTenómen meuni grauiflî*^ me coram te ÔC tuis foetere, ut qui au* ________ thoritatem amp;nbsp;poteftatem clauium 8^ ftimmi Pontificis minuere molitus fim,inde hæreti^ cus‘apoftatà,peïfidus,amp; fexcentis nominibus i im*' mo’fghôrnfnrjs accufor. Morrent aures, amp;nbsp;ftupcnt o‘cuIi.Sed unicum ftatfiducise præfidiüm,innocenï Sc quieta côfciehtia,nec noua audio.Talibus enirii irtfignibüs amp;nbsp;in noftra regionc,mc ornauerunt,ho* minés iftihôneftiffîmi amp;nbsp;ueraces,id eft^peflimefibi cônfcq,qüifua portenta, mihi conantur imponere, amp;nbsp;mea ignominia/uas ignominiasglorifîcare. Sed r’crnipfamBeatifïîme Patér digneris audire ex me’ ififanté, ihculto. (Ccepit apud nos diebus proxi* mis,prædicari lubikusilleindulgéntiarufn Apoftô gt;nbsp;licarum, profecittÿ adeo, ut præcones illius fiibtui nominis ferrore,omnia fibi licercputantcs,impnflî* ma h3creticalt;$,palam auderent docere, in grauiflî*'!
-ocr page 8-MARTINI tVTHER mum fcandalum amp;nbsp;ludibnum Ecciefîafticæ potefli tiS)ac(idecretalcs dcabufionibus quarftorum rrihil ad eos pcrtincrcnt.Ncc c0tenb',quod liberrimts iicr^ bis hcc fua ucncna difïunderent, infuper libellos edi* dcrunt,amp;in uulgumfparfcrût.In quibuSjUttaceam infanabilem amp;inaijditam auaritiam ,_quam finguli pcneapices oient craffifRmc,eadem ilia impia amp;hg* reh'caftafuerunt,amp; ita ftatuerunt,utCôfeflbrcsiu* ratnenfoadigerent,quo hæc ipfa fidcliflime, inftan* tiffimecp populo inculcaret.V era dico,nec eft, quo fe abfcondanta calorchoc ♦ Çxtant libelli, nec poft flint negare.Agebartur turn ilia profpere,amp;exnge/ bantur populi felfis fpebus,amp;^ ut Prophets ait,Car^ nem defuper oflibus eOrum tollebant.Ipfi uero pin* guiftime fuauiflime interim pafcebantur.Vnum. erat,quo (candalafedabant,fcilicet terror nominis, till, ignis comminah'o, amp;hacreha nominis oppro* brium.M cc enim incredibile eft,quam propenli GnC, intentare,quâdoçp etiam ft in meris opiniofifcp nu* gis fuis contradidionem fenferint, ft tarnen hoc eft. Icandala fcdare,acnon potius meratvrannide,fchw, fmata amp;nbsp;feditiones tandem fufcitare.Verum nihilo minus crebrefcebâtfebulsc per tabernas dcauaritia (âcerdotû,detralt;ftionefcp cIauiu,Summic^ Pontifo cis.ut teftis eft uox totiushuius terrse« Ego fane ( ut feteoDprozelo CHRI STl,fieutimiuidebar,autfl ita. placet,pro iuuenili calore orebar,nec tarnen mlt;^ um elTe uidebani,in qs quicqua ftatuere, Autf^crCf
-ocr page 9-AD LEONEM X. P R AE F A T I O y próindc monui priuatim^ali^uot Magnates Éccle^’ fiarum,Hicabalfjs acceptabar,aIijsridicuIu,ali}S a* Imd uidebar.prgnalebat enim nominis tui terror, cenfurarumintentatio, ITaTidem ciim nihil poflem aliud,uifumeftjfaltem leniufculeillisreludari,id eft corum dogmata in dubium amp;nbsp;difputah'onem uoca-^ rejtaq^ fchedulam difputatoriam edidi,inuitans tum dodiores, fi qui uellent mecum difceptare,fi^ cut manifeftum eiïe, etiamaduerfarqs oportet, ex præfatione eiufdem difceptationis, Ecce,hoc eft in«? cendium, quo totum mundum queruntur coflagra^ re,forte,quod indignantur me un û, author/täte tua ApoftolicaMagiftrumTheoIogiæ, ius habere, in publica fthola difputandi, pro moreomnium Vnilt;s üerfitatLim,amp; toh'us Ecclefiæ,nô modo deindulgen’^ tqs, uerumetiam de poteftate,remiirione, indulgent tijsdiuinis,incomparabilitermaioribusrcbus.l^ec tarnen miiltum moueor, quod hâc m/hi facultatem inuideant,a tu8c,B.poteftate concenam,qui eis fauc^ re cogorinuitus,rrtulto maiora, fcilicet, quod Ari^ ftotelis fomnia, in medias res Theologiæ mifcent, atq^de diuina Maieftate, meras nugas difputant, contra amp;nbsp;citra facultatem eis datam ♦ Porro, quod nanifatuurgeat,hasfolasmeas diiputationes prae C8eteris,non folum meis, ièd omnium Magiftrorn, utin omnem terram peneexierint, mihiipn miraçu* tumeft‘Apudnoftros amp;nbsp;propternoftros tantum funt æditn'jôd fie ^ditæjUt mihi incredibilefit,eas ab
-ocr page 10-martini L V T h E R
omnibus mtellig«, difputftdoneseni'mfunt,non do* drinæ,non dogmata, obfcurius,pro more, 8^ eny
lt;*• gmaticas pofitæ,Aiioqui,fipræuiderc potuiffem, certeid pro mea parte curaiTem, ut eflent intelledu faciKoresgt;Nunc,quidfadamC Reno care non poigt; fum,8d miram mihi inuidiam, ex eainuulgatione ui * deo conflarijinuitus uenio in publicum,pcriculofifd fimumc^,acuarium holm indicium, præièrtim ego indodus,ftupidusingenio,uacuuseruditione,dein* denoftro florentiffimo feculo,quod pro fuain litegt; ris, 6^ingenrjs foclicitateetiam Ciceronem cogere . poiïît ad angulum,lucis amp;nbsp;publici alioqui non igna* num fedatoremjSed cogitneceiïîtas, meanferem firepereintcr oloresjtac^ quo amp;ipfos aduerfarios iTrih'gem,8d de(yderiamultorumexpleam,emitto ec^ ce measnugas, declaratorias mearumdifputatio^ num,emitto autem,quo tutior fim,fub tui nominis prxridiOjôi tuse protedionis umbra,Bcatiflime pa* ter.in quibos inteiïigentomncs, qui uolent, quam pure,fimplicitcrc|5 ecclefiafticam potcftatem amp;nbsp;re/ uerentiam Clauium quscfierim Sc coluerim, fimub quam inique SiC falfe, me tot nominibus aduerfai# rij fccdauerint. Si enim tab's efrem,qualem illi me ui* deri cupiunt,acnonpofius omnia difputandifacul* tate,redea mctradahifinirent,nonpotuiiretfier/, ut ilkiftriflimus Princeps FridericusSaxoniædux, Elcdor Imperi) amp;c.hanc peftem in (ua permitteret VniucrfitatCjCum fitCathob'cse Apoftoh'cîc ueri
-ocr page 11-Z AD LE ONE M X. P R AË F A TI O tatiSjUnus facile aniantiflîmus,nec tolerabilisfufG fem'juirisnoftri ftudrj alt;erriniisô^ ftudiofiffîmis, V eruni^adum ago, quan dô illi fuauiffimi homines, non iierentur mecum, ÔL Principem amp;nbsp;Vniucrfita# tem pariignominia confîcere palam* (J^uarcbev i tifïîmePater proftratum me pedibus tuæ Beah'tUi» dini ofFerOjCum omnibus quæ fum amp;habeoViui^ fîca,occide,uoca,reuoca,approba,reproba, utpla* eueritjuocem tuaTn,uocem c H RI s TI in te præ’’ fidentis amp;nbsp;loquentis agnofcam,Si mortem merui, mori non recufàbo, IDomini enim eft terra amp;nbsp;plenitudo eius, qui eft benediétus in fecu# la, Amen, qui te feruecin^seter*
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nij,Ameii.
ANNO
M. n.
lt;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xviu.
/ •
-ocr page 12-ei’RO TES T ATTO
R.P, MARTINI LVTHER AVGVSTl^
..... NIANl VVITTENBERGENSIS. -J- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-.-■■■ nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;■_
hacc efl; Thcologica difputatio,q pacatiorcs faaftariïos,niido difputationis textu forte offenfos répéta hic denno,^teftah'onêin (choh's fieri fölita/ (TPrimu^teftor, meprorfus nihil dicereauttenerc uelle,nifi qd,in amp;exSacrisliteris primo, deinde Ec^ clefialticis patribus, ab ecclefia Romana receptis hiicufcp feruah's,amp;rexCanonibus,9cDecrctalibus Pontificrjs habet,8^ haberi poteft.Qj.iod fi qd ex ijs probari uel improb’ari no poteft,id gratia difputatl* oms dûtaxat,^ iudicio rÔnis,amp; experientia tenebo, (èmper th in his faluo iudicio oîm fuperioRz meorh. dVnûilludaddo èC mihi uendico iureChriftianseli* bertatis,quodopinionesB.Thomæ,Bona.autaIio* rum ScholafticoTum, uelCanoniftarû, midas,finc . textu amp;probationepofitas uolopromeoarbitrio refutareuel acceptare,fecundû confilinm Pauli, O# mnia probate, quod bonu ell,tenetc.Çtfi fcio quo^ rundam Thomiftarû fcntentiâ,uolentihB.Thomâ ab ecclefia efïè approbafch in omnibus, Côftat fatis quan tu B,Thomse ualeat aiithoritas.Mac mca progt; teftatione credo (àtis manifeftum fieri, quod errare quidem potero,(êd hæretiçusnon ero, quantûlibet fremant amp;nbsp;tabefcant,i} qui aliter fentiunt uelcupiût^^
-ocr page 13-fftësOLVTÏÓNES'
DISP VTATION VM PE VIRTVTE indulgentfarum Reiierendipatris aclacræ
Theolofi;i'æ Dod,MarriniLuther gufóni'anï Vuntenbergenfisaad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’
Leonern X» Pontomnibus
C modïs fummum»
fcONCLVSIO PRiMA.
Ippotninus66magifternofter l.ESVS cJlRISTVS dlt; cendo poemtenham agite SiCc,omncm uifani fideh'um poe/ nifùhham eflê uotui't
ÇHahca(reroamp; nihil dubito.
(fProbo Éamcn eam,uelrudis ingenrj caiifa,primo,ex ipfo uct* boGræcoMetanotfe,idcftpœnitentiâagite,qüodrigidiffime ntTtCfoTn iranfFerri potEft,tranfmentamini,ideft menfem amp;nbsp;fenfum aliu v^fipifcûc induite,relipifcite,tranfitû mentis amp;nbsp;phafe fpiritus facite, ut feili cetnunccöeleftiafapiaêis^quihucuf^ ferrenafapuiftis, quod poftolus Roma.xiii.dicit Renouamini nouitsfe mentis ueftræ Qua reripifcentiafiit,ut redeat prçuaricator ad cor,odiat9 fiium peccatum.Certum cft autem,quod iftarefipifcentia, feu odium ('ui,fo ta uita fieri debeat,iuxta lUud, Qui odit animam l'nam in hoc mundojin uifam aeiîerni euftodit cam, Etiferum, Qui nô acdpit crueem fuam,Ôô ftquifur me,non cft me digiius. Et ibi^ dem.Non ueni pacem mittei'e,fed gladium.Matth. v.Beati qui lugeiit, quoniam ipfi confolabuntur Et Paulus Ro. vi.8ó viq. ftlijfq? mnltis locis,iubet mortifîcarecarnem, amp;nbsp;membra, quas funt fuper terram. Et Gai. v.docetjCarncm crucifigere cu concu * pifcentrjs eius.Et.ij.Corinr. vi.dicit. Exhibeamus nofinctipfos in mulfapafientia,in ieiuuijs multis amp;c.Hæcfic!ate profero, tî’ quam cum eis agam,qui noftra ignorant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
fpideosfecundo probo amp;Tationeeandem.lt;ßuiaChriftusm3gi’ fter fpiritus cftjiió litera:,amp; uerba eins funt uita amp;nbsp;fpirifus, ideo iiecetTe eft,ut eam doceat poeuitentiam, quæ in fpiritu Qc ucrit#'
-ocr page 14-te agitur.Non autem eam,qu9m (bris agcrcpofTunt fuperbiflt^’ mihypocritae^n ieiunijs fuis facies exterminantes,in angulis tanteSjamp;S cum tubis eleeniofynam facicntcs.fam inquam,do^, ceat-Chriftus oportet,quae in omni uitae genere agi poteft, quF tex in purpura,facerdos in mundici9gt; principes in dignitafe no minus poffunt agerc,quam monachus autmendicus in fuisri^ tibus amp;nbsp;paupertatcjficut egerutDaniel focij fui in media Ba«« bylone. Omnibus enim hominibus,id eft omnium conditio«« ni^ebet conuenire doftrina Ghrifti.
^^rriojper totam uitam oramus 82 orandum eft,Dimitte no bis débita noftra,ergo tota uita poenitentiam agjmusi82 difpli çemus nobis. Nifi quisfitita ftultus,ut fifteputet orandum fibi pro remittendis debitis. uera enim fiint, 82 non conternnenda débita, pro quibus orare iubemur,etiam fi fint ucnialiijnon ta' men nifi eis remilfis, faluari poflïmus^
CTc Q N C L V S I O IL
JJ. :
(jT^od uerbum de (acramentafi pœnitenti« (-confeflionisi ôi fatiflTadionis, quae facerdotum minifterio cclebratur)na poteft intelligi»
ÜHanc ettam affêro 82 probo..
IIp R IM O,quia pocnitenria facramentalis eft tcmporalis,nec poteft omni momento agi,alioquin aflidue aun facerdotc lo^ quendum eiret,nec aliud quicquam agendum,nifi peccata co« fltcnda, atqg fatifFadionem impofifam exequendam.Ideo non poteft dTe crux ill3,quam Ghfiftus praecipit tollere, nec eft mot ^catio paflfionum carnis.
^ecundojfacramcnialis eft externa tantum, 82 praerequiritiii ternamXine qua nihil ualeLSed hæc interna cft,amp; fine facramê tali elTe poteft;
Gïertio, Saaamentaltspotcft eCTe fîâa, hate non nifi uera, 82 fyncera eirepoteft.Quod fi fynccranó fuerit, hypocritanim eft» noneaquamChriftus docet.
IjQuartOjde facramentali pœnttentia nulTum habetur prsece^ p^im Ghrifti.Scd eft per pontifices 82 ecclefiam ftatuta ( laltent quoad tertiamfui partem,fcilicet fatifamp;ftionem) ideo 82 mutalt;=’ bills atbitrio ecdefiae.Scdpcenitentiaeuanselic»,eftlex diuin^
-ocr page 15-çrVLGENTï ARVM AD LECKEM
i^nlla hora mut«bilis,aim ipfa fit iuge illud facrifidujqiiod toolt; ^nr cor contritum amp;nbsp;humiliatum.
ljQuinfD,huc perrinct,^d iino cólénfii doflores Jcholaftid di* Icernüt pœnitentiâ inrtuHs,a pGEnitctiafacramentalijpqncntcS priïam uirtuté uelut materia, fcii fubieâû poenitetia; tóermenti.
Cc O N CL V S lO III.
folam tarnen intendit interiorem, immo interior nul* |a cft,nifi foris operetur uarifts carnis mortificationes,
aflero amp;nbsp;probo.
vPrimo.Ro.xij.præcipit ApoftoluSjCorpora noftra offerrcho IJliam uiucntcm lânâam dep placeiitem.Atqi idquomodo fiat fecutus dare amp;nbsp;late exponic,dum docet humiliter fapcre,inuicc -feruirejdiligerejoratïoni inftarc,paticntiä habere 6óc. Quo mo* Êdo amp;,h.Corint. vi.ait. Exhibeamus nofmetipfos in multa pa«*
lt;ntia,inieiunijsSSuigilijsamp;c.Sedamp; CHRlSTVS Matth. V.amp; vi.docet refte ieiunarc,orare,eleemofynas dare.Ïtcm alibi -§uod fupereft,dfltceleemofynam,amp; ecce omnia mûda uobis.
Vndc lèquitur, quod illg tres parles fatiffaftionis, leiuniumj :Oratio,et€mofvna,non pertinent ad facramentalem poenitenti * am,quoa3 fubftantiam fadoru^quia funtde maccepfo Chrifti,, fed pertinent ad eam,quo ad certum modiin^d tempus,fecun * dumquodeedefiaofdinauerit, uidelicefquam diufitorandö, ieiunandum.dandum.Ktm quantum amp;nbsp;quid orandum, quan *
8ó quid non comedendum,quantum ÔC quid dandum. lE’ «urn utfunt de euangclica pof nitentia, leiunium habet in fe cmnes caftigationes carnis, fine deleftu ciborü, aut differen* kia ueftiiim. Oratio nero omne ftudium animi meditando,le* gendo,audiendo,öTando, Eleemofyna uero, omneobfequi* ; wm erga proximum,ut ita per ieiunium fibi feruwt, per oratio* nem deo,amp; perEleemofynam proximo.Per primü uincat có* cupifcentiam carnis. amp;nbsp;uiuat fobrie amp;nbsp;caftt. Per feaindü fnper* biani uitx amp;nbsp;uiuat pie,Pertcrtium concupifcentiam ociilorum
uiuat iuftc in hoe feculo. Quare omnes mortificatiÓés, quas :homo compunftus libi infert,funt de poenitentia inferiore,tan* iq triifti’.s eius,fiue fint uigiliæ,laborcs,inopiie,fludia ^rrationcS ? I Rigafexus amp;cdelitiarumjin quantum promouentlpiriäim. nbsp;nbsp;;
-ocr page 16-|{5ccundo ipfemet egit dominus,8i omnes fanfti eins Cum eo SicDeniqg præccpitjLuceatlux ueftra coram hominibus, ut ui# déat ueftra boiia opera. Nam fine dubio opera bona foris func fruftus pœnitentiæ ÔC fpiritus. Cum fpiritus non faciat nifi uo# cmi turturiSjid eft gemitum cordis, radicem operum bonoru» ClÄduerfus has tres meas concluftones,quidam indignatus,6^ fub pelle leonis incedens,pofuic,déblatéras erroTem elTe, fi qui# nerbum illud pcenitentia negaueritjetiam de facramento pcen«^ tentiæ intelligi. Pririiu nön eft propofitu meum fingulas ein# propofitiones confutare,quîE Rmtadeo infulfe ßi indoftæ có# polîtæ,ut mihi impoflibile fit creditu,eas fuiflè intelleftas, tam ab eOjCuius titulo uulgantur,qüâ ab éo,qui eas conflauit,quod
cuilt;5 mediocriter ingeniofo 8C irt fcripturis erudito,facile pa* tet.tarnen ut 8ô eis ipfis fuam infcitiam oftendamcficapaces eflè poterunt)hanc prima drjiidieabo/Âdmitto fub nomine pœni* tentiæ poftè intelligi, etiam ludæ pœnitentiâ, ctiam dei pcEnv« tentiam,etiam piaam.amp;: (ut Logici folcnt)materialiter amp;nbsp;fecu* do infentionaliter fumptam pœnitentiam, ideo amp;nbsp;facramen# tum(id eft fatiftaftionem) ytt quis negathuculcj Theologis qui bufdam non paucis licuiffe, totam fermsfcripturam corrumpe * te audacibus fuis diftinétionibus amp;nbsp;amphibologrjs nuper con# fiftis, adeo ut pro Paulo amp;nbsp;Chrifto Paulocentonas 8i. Chrifto# côhonaslegamus cEgo degermanaôippriauerbilocutusfumi fignificatiôé,quam Chriftus in eo uerbo uoluit, aut faltem quâ ïoannes Baprifta uoluit,qui non habuit aurfioTitatcm inftitucrt di fâcramenti,amp;: tarnen uenit prædicans baptifmum pœniteiv tiæ dicensJPœnifentiam agite. Quod uerbum Chriftus repetij# aclîcnô de facramento locutusfatis credo intelligitur. Tarnen tfto illorum fomnium uerum,Videamus quid lèquatur. CJjÜiriftus fine dubio legiftafcor diuinus eft,8i doftrina cius iu# diuinû,id eft,quod iiuUa poteftas mutare aut difpenfare poteft. At fi pœnitentiâ in eoloco a Chrifto docta, ftgnificat pœnitcn# tiam facramentalem(id eft,fati{Ï5iâionem) ÔL hanc poteft Papsi niutare,amp; de fado mutât pro arbitrio fuo,ergp uelPapa habet in arbitrio lus diuinum, ueleft indeum fuum impijftïmus ad* uerfarius,irritum feciens mandatû dei.Quod fi hoc audent aflc terc^,quiadUudem dcijôC defênlioneCatholicæ fidei, ôC
-ocr page 17-PVLGËNTIARVM AP LEONEM X, P.. M.7 ftx fedis Apoftolicæ honoté,8i pro ueritate renelanda, ara tibus tipprimendis gloriantur fefe di(putare,denic^ fi fic hoiio* tant ecclefiam, tuenturc^ fidem,qiiiterrifïcD amp;nbsp;immaniter ( pe# ne dixiffeni inaniter)iaa:ato titulo, H AE R E TIC AE P R. VÏTATIS INdVISITORES iioluiituidori,quidquæ* Io celiâum eft, nel infaniffimis hæceticis, quo öó ipfi Papasm 82 federn Apoftolicamblafphement QC criminenturf Hos ego nó ïnqu.ificores, fed infitores hæreticac prauitatis, libera uoce pro«s nunriare. Tales 82 tam prudeiitcr pofitae funt fere oinnes con dufiiones,quas ampliflima ilia 82 innocctiifinia papyrus paffiin drcumfert/ubieda uanitati non nolens.Quas fi omncs uelleni cófiitare,grandi uolumine opus forer,82 totu pene chaos quac* tiSeritenriarum euoluendum cum fuis fcribentibus .Sed tu le^! äor efto liber 82 candidus,quo poflïs ex hac una difcere omnes
^ONCLVSIO Iltl.
CManet iÄcp pœna,donec manet odium fuiO'd eft,poent/ Icntw uera intus ) fcilicet ufcp ad introitum regni coelorum, .!'gt; ^JÊthancaffero82oftendo* (TPR IM O. Certa fcquela tan^ coroUarium Icquitur ex diftis Quia ft omnis uita eft pocnitentia 82 crux Chrifti,non folum in uoluntarqs afdiftionibus, fed etiatn in tentationibus diaboli, mundi,82 carnis.quinetiam in perfecutionibus,82 paifionibus ut ex prædiais, ex fcriptura tota, ex ipfiufmet fanâifanâorum, 82 omnium martyrum cxemplis patet, certum eft quod crux il«“ la uf«5 ad mortcm,82 ficad inrroitum regni durât, l^ecundaillud pater etiatn in alij s fanftis.Sanftus Auguftuiqs Pfal. vq.pœnitenrialesfibi fecit fcribi, 82 eos cum lachrymis ora bat82meditabatur dicens,ttiam fiÉpifcopusquicun^iufteui«^ Xerit,nô debcre tarnen fine pœnitentia de hoc tnundo eum di«« fcedere.Ita 82 Beatus Bernardus agonizans clamauit,Perdite ui jd,quia tempus perdidi,Nihil habeo,nift quod fcio,quia cor co
Ö2 humiliatum deus non defpicies.
Ipertio ratione.Tam diu Grux ilia paenitentiæ debet diirare, donee fecundu Apoftolum deftruatur corpus peccati,82 pereat uecuftas primi Adæ cum fua imagine, 82 perftciatur nouus dam ad imagiiiem dei,fcd pcccatu manct ufa ad mortem,licet
A ii)
-ocr page 18-^olidie minnatur per renonahoncni menh's de die in diem, gt;nbsp;Çj^artOjfaltcmjxrna mortis manet in oibus, timor etiarnoÉ^ lis,certc pcena oim penaru, amp;nbsp;ipfagrauior morte, in plurimis, iit taccH de timoré iudicjj infemi, de tremotecôfdentiæ die» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;([c o N C L V S I O V.
(Ppapa non uulr,ncc poteft rcmittcre ulfes poenas, prar/cr cas,quas uel fuo,uel Canonum arbitrio impofuit.
ANC difputD,amp; doccri humiliter pctO3amp; nt in præfatiôe rtogautit« adhuc rogo,manûporrigat qpôt,amp; mcamotiua afc * t^dat. Primo colligamus g^ pgnarû,quas ftdeles pîït pati, (Iprima eft gtema,gehenna dâmnatdrum:de qua nihil ad pro^ pofîtum. Ccrèum eftenim,quodhaEcnccinfummi,necintimi F ontificis poteftate eft, ut omnes in fota ccclefia tenent, quam folus deus per remiffionem ailpæ remittit;
(J^ecûda eft purgatorii,d^ infra uidebimus în fua cödufioejn^ ftrim accepimus nô effe es jn poteftate Pôtifids, aut ullius hoîs, IpTertia.fpfa uoluntaris amp;nbsp;euangelica, de qua fupra didum eft, quodeam opéré? pœnitenria rpiritualis,fêcundum ilIud.i.Cor.' xi.Si nos iplos iudicaremus, non utiçg iudicaremur a dno. Hicc eft crux ilia amp;nbsp;mortifîcatio paffjonû, utfùpra Concl.iq.flCunl aûthîEcfît prïTcepta a Chrifto,amp; deeflèntiapcenitenhæ ipualis ac oTno de neceffitate falutis, nullo modo eft in poteftate ullius làccrdotis,ncq^ ut augearneq^ ut minuaLNon enim ex arbitrio pendet hois,fcd ex gratia amp;nbsp;ipiritu,imo hçcpœna minuseft irt poteftatePapæ,q omnes aliæ pœnæcuiufcû^ noîslûnt. Siqui# dem æternâjpu^atoriâjflffliftiua/alté oralione poteft tolkre a '' puddeûjficutp^gratiaîuftificanlé^mpetrarepcccaforiiï^anC aut no poteft tollere,nccoratioe quidé.Quin potins earn debet impetrare peccatori amp;nbsp;imponerc.i.impofitJhunriare, non mi^ nus q gratiaimpetrat,alioquin cuacuaretcrucem Chrifti,amp; reli* q’uias Canansorô copularetfi]i)sôJfiliabusfuis,amp;hoftesdci (ideft,peccata^no'ocddcret ad intemicioné,nifi uideretaliquos. nimio feruoncplus fetéaffligere,^ expediret,eoramp; faluti, 6^ alio rnm neceftitati/Tune non folû remittcre,(éd prohibere debct,(î eut fanftus Paulus Timotheo didt.Noli adhuc aquâ bibere amp;c, (Pl^arta eft Caft}gatoria,6ô flagcllatio dei.de quaPCddxxxix»
-ocr page 19-pVteeMTtÄftVW AD LEONEM X, P- M.
Si äut peccauerint filij eius,amp; lege rheä nö cuftodicriritjUiGtab® in uirga iniquitates eorö,8ó in uerberibus hoTm pcccala eornm UJlanc poenam extra nwnü cffePoJitificfi quis dubitatcQuan^ doquidcni feie iiinoccntibus cam dicit imponere Hicrem.xlix, Ecce qnibus non erat iudiänm ut biberent calicem,bibentes bi bent, öi tu quaG innocensrelinqucris lt;nbsp;Non cris innocens, fed bibens bibes. Et eiuftlem.xxv. Ecce in ciuitatc, in qua inuocatu eft nomen meum, ego incipio afdigere, 8Ó uos quafi innocent tes erftisenó eriris innocentes. IndeB.Pc,i,Pe,iiii. Nunc tempu$. inchoandiindicium a domo dei, quod G primü a nobis, quis finis eorum, qui non credunt Euangelioc Apo.irj. Ego quos a« mOjCaftigo.Et Hcb.xi). Flagellat aufem omnem filium, quem recipit. (^od G fummus pontifex hanc reniittere ucllet,autpe ccator remitti crederct^certe fùturû eft, ut adultcrini fpuri) fie * tent.ut Heb.xij.Si extra difcipli nâ eftis,anus participes fafti funt omnes,crgo adulteri öi non fili) eftis.Hanc enimIoan.Bapt.ó£ fanâiffimi pertulerunt,(^dmitferan tarnen per orafioties eo deGaï pofte tales aliquas pro infiEmis tolli,fcilicet morbos,acgri * tudines, peftes, febres, fiait B. lacobus docuit preibyteros cede * fiaeinduci,8iungiinfinnum,utdominuseumalleuietinfirm« -propter orationem fidei.Et quid motor i quafi ulli Chrifttano dubium Gt, flagdla dei non poteftate dauium, fed lachrymis, Sc orafcionc tantummodo pofTe tolli, 8i magisper impqfitio* nem aliarum pœnarum, q? per remiffionem. Sicut Niniuitæ pœnitenrias fuas humiliter lèfe affligentes meruerunt aucrtere flagellum fubuerfionis eis intentatum. JÜioqui fi fecerdos eo defiæ fine fmnmus fiue infimus, poteft hanc poenam poteftate dauium foluerc,pellat ergo peftes,bdla,fediriones,éerrçmotus, ïncendia,caedes, atrodnia,ItemTurcas6CTartaros,alioflt;$infi deles,quos cflè flagella 8£ uirgam dd, nemo nifi patum Chri«= ftianus ignorât. Didt enim Efa.x.Vc Aflur uirga furoris md 8ê baailus ipfe cft.In manu dus indignatio mea.Licct pluriminSc rjdem magni in ecdeGa, nihil aliud fomnient bella aduei* fus Tu ream J fcilicet non contra iniquitates, fed contra uirgam iniquitatis bellaturi, deoçg repugnaturi, quTper earn uirgS fefe uiGtare dicit iniquitates noftras,eo quod nos nö uiGtamus eas. t^uinta eft Canonica paena,fcililt;xt abEcdef» conftitutiu
-ocr page 20-M. L. RESQLVTIQNES PE VIRTVT^ INt
Hflnceffè pienario inre in msnii fummi Pontificis, non eft du* biuni Jk fubfit (ut stunt) iufta csuft remilTionis earum dauis non erret,^Jyerum ego(niea Éenieritste) illani iuftwni caufam no its rigide acxiperein,ur multi folctit. Sufficereeniin nidctur pis uoluntas Pontificis,atqj hæcfatis iufta ficcaulà. tied uideo quomodo inhacremiffioncerrorclauiscótingat , aut fl cantingit,quid noceat,cum nihilominus falua fit anima,etiani fl pœnæ eiufmodi per crrorem non remitterentur.CTHlud ma* gis aduertendum,quod fummus Pontifex in remiflïoneplena ria,necomnes Canonicas pœnas remittit, quod patefc,quiflnó remittir ingreffionem feu intrufionem quorundam in mona* fterium,quîe tarnen pœna non incelebris eft in Canonibus,fed nec Ciuiles,feu potius criminales pocnas a iurc ciuili infliftaSpli* cet id legati fàciant alicubi ubi perfonalitcr funt præièntes. 4lV i* deturergo folum eas rcmittere,quæ de ieiunrjs,oTationibus, d Icemolynis, alijfcj Iaboribus,amp;: dilciplinisimpofitæ funt, alise ad feptennium,aliae minus, aliæ plus. Et in ifta poena comprc# hendo etiam,quaarbitrio fuo imponit faccrdos ecclefiaejQNuC itacp uide amp;nbsp;doce me qui potes. Quatuor priores non poteftrci--^ Àduerfa# *^^^‘:’:^re,quâ aliam remiftit nifi canonicam,8ô arbitrariamtTlte^ riü uocat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leonte ilia mihi oggannit,remittiquæ a iuftitiaaiui*
Leontem cxigitur,uel in purgatorio cftlucnda.lt;|;ui amp;nbsp;ego refpondeo hoc êpeb ImpijiTimü elfefentire,quod Papa habest pofeftafeminutandi le leonis diuinum,6ô id relaxare,quod iuftitia diuina reflexitj®^oii quæ græî euim dicit,Quodcuncg ego ligauero tu lblues,(èd quod tu fol* cis XiovTH nes,folutum erit. Non autem omnia ligata folues,fed,a teIiga* dicitur. ta duntaxat,non a me ligata.ïUi uero fie intelligunt,Quodcun* Nota eft Ç folueris fine in cœlo fiue in terra, folutum erit, cum ChriftuS de afino i» terra addiderit, dedita opera reftringens dauern ad terram» fabula, nbsp;nbsp;fumrum feiens,quod pcrftjraturialioquin effent omnes cœloslt;
^gxta eft, Quam uolo finaere donee aliter erudiat, quam ill* dicunt fecundum iuftitiam aiuinam requiri, ut fatiffiat iuftiti« diuinaeX^Hæcautemficftaliaafertiaamp;quinta (ricutopottct.fi debet fexta effe)non poteft uel imaginari,nifi quod ubi tertia 62 quinta non effent laris,tunc ipfa imponeretur,fcilicer plus orati •*' onis,ieiunn,eleemofynæ.Ac ficfolo intentionis gradu diftaret a quinta uel fertia, Non enim poteft intelligi poena ciuilis, quia
-ocr page 21-PVLGëNTIARVM AP LEONEM X, Pv M, ■ ÏV hanc(utdixi)non i-emittitjtflioquinliûeræ indnigenriarnm tol# lerent omnia patibala,amp; carnificinas per ecclefiam. Sed necpo teftintelligi poena oanonica per iudicinm contentiofi fori de ta fto impofita, quianóremittitexcommnnicahones, interdifta BUtuUas cenRiras ecclefiafticas infliâas, ucpaterfatisad experfe» gt;nbsp;cntiam.feftar ergo quam modo fingere me dixi^ed quodlf«« la nuUa fitjiit mihi ipfi perfuadeo.............. /i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
ÇPn'mo quod nulla autlioriratefcripturiE,doâorum j Cano# nunijtatione probabili poteft doceri,talem efle aliquam poenÄ»
uchemcter abfurdum eftin Ecclefia aliquid docere,cuius ncc •*'^»11 lcriptura nee doftonbus ne«^ Canonibus, neij faltem ratio* iiilms poteft caufa dari.
fJ^Secundo^quod fi etiam eflet talis poena alfqua, nó ramen ad remiftïonem Papæ pertinerer,cum fit uoluntaria amp;nbsp;ultra cano* nes impofitadmmo ntTimpofita/ed Iponte fufccpta,quia eft a* lia ah ijs,quae imponuntur,ut fupradiiftum in poena quinta. (TtPuodfi diceres.tpuomodofuncfatifFiereriuftitiæ diuing,fi quomodo Canonicæ uel facerdotales non eflentfafisf|lefpon deo,abunde fatis fit per tertiam amp;nbsp;quartamjfecundum menfu* tarn quam nonit deus.Ne^ enim Icgitur ulpiam dens aliquani requifiuifle, nifi tertiam aliquando amp;nbsp;quartam,ut in Danid 8C filijs Ifrael in lib.Iudicum amp;nbsp;Regum.Sedamp;r^femper contentus eft corde cótrifo 8c poena tertij generi^^tfiinc ego miror quo * Tundam negligentiam,qui,ut fatilTaâionem aftruant, dicunt, Chriftnm abfoluifle adulteram illam in euangelio fine latiffafti* ■one,Mariam nero Mag.non fine fatifftiaione.Et ideo in Maria non in adultéra imitandum elTe dominum, ut fine fatiffaftio# nennlli remittatur peccatum.Nam necleprofos mundauit,nifi impofito,utfatinacerentlegi, amp;nbsp;oilenderenr fefacerdoti. Hæc ergo eft ilia pœna, quTiuftitia diuinaTequirit ultra iam diftas r ^ed refpondeo.Iftaadultera(meo iudicio)plus poenarum tulit
Maria Magdalena, 8i magis fatifiècit, Nempe iam mortem patiebatur, non alind uidens, nifi duriffimumiudidum. ideo mire cruciabatur,amp; dolebat longe plus quam Maria, cui indict *-urn mortis non imminebat. Ideo dequartafpecie amp;nbsp;tertia fuît eins poena, quia flagellû mortis tnlir in corde contrito. Maria «ero Magdalena intertia ipeciepoenasluebat. ne^ poteft does
-ocr page 22-M. t, RESOLVTiQNgS DE VIRTVTE ïM. ti alia fuiffe eins pœnatn^ut patet. iPe leprofis ucro dico,quod nonadfariiïaóhonenioftendere feiufTifunt/edad feftimoni^ utn. Noiieiiini eratlepra pcccatum, fedjïgnificabat pcccatuni. ©ftenfioautem peccati non eft fatiffattio, fed indicium quæcit fecerdotiSjUt hæc nota funt fatis.
tjjecûdo probo côd ufioné fic.ni« du« poteftates ligâdi 5^ ibi ’ «cndi funt æquales amp;nbsp;fup eandé maferiïT. Scd ftimmus Pôtifex nullâ habet li^re Qi. imponere pœnC peer Canonica feu quiiv t57«go nec uUâ folucre amp;nbsp;tollere. Aut dicendû,duas illas pôte«= ftates elTc in«qualis latitudinis. Quodfi hocdicif, nemo tencî ccederejquia nullis feripturis,canonibus(5 probatur, cumfit datas tcxtus.Vbi Chriftus ligate fuper terram,Si foluere fupertel* mp deditjSequalitet utranqg menfurando 6^ extendendo.
Cjîcttio extra de poe.amp;^ re.lib.v.c.Quod autem.exprelTedicit, remiffîôes eis non ualere, qu« non ßierintab eonim indice fà# â:æ,cum nullusligariaut folui poffït a non fuo iudice,Sed certu cftquodhomonôeltfubiurifdirionePapæini.ïj.iij.iiij.V'i.pœ uisjèd hntummqrn^tâjut date patetjôi magis infra patebit lâtis fàcit fimplidterCquia ,p culpa fàtis facit, tertia 8(. quarts pœ* na)fed quia pro ci^afecundum ftatuta ecdefiæ fatiféicic. Maxi' me enim deo fatifïit pernouam uitsm
CS ED PE^ S GRIP TVR A S quolt;5^obandumeft,nô requirîaliquamfatifamp;aioné pro pcccatis.lTHic adeft loannes Baptifta,qui in hoc miflus fecundil propofitum, ahç deerdtum dei,utpœnitentiamprœdicaret,qui ÔC dixit, Pœnftentiâ agite. Et itéra,Agite ita^ dignos fruâus pœnitenti«. quæ uerba ipfe cxpofuitjCum interrogantibus turbis quid facerent, refpondit, Qui habet duas lunicas,det non habenti, qui efeas habet, fi:* militer faciat.Nône uides quod pro pœnitentia non nifi obfer«* nantiam præcepforum dei impofuit, ahç ideo pœnitentia, n5 nificonuerfionem mutationem nouæuitæ intelligiuoluifc' ÇSed darius.lcceucnerunt publicarri amp;nbsp;dixerunt, Magifter quid ftciemus.Af ille dixit, Nihil amplius qusm quod conftitu ' turn eft nobis,Êiciatis. bWquid hic dixit, oportet nos fatifïàcere pro præteritis pecoitisr(ptem militibus dixit. Neminem con^
-ocr page 23-DVLGENTIARVM AD LEONEM X, P- MJ, curiBtisjiiernini calumniam fàci«tis,amp; contcnK eftote ftipcndf* is ueftiis.Nunquid hicalind præcepta dei cóhninia inipofuit dXQüod lîhicpœnitciitiæ doftora deo inhocipfnm inftitutus non docuit nos fatifFaflioneni nimitum fêfdlit nos, nee fafis dßfflit pœ’ïitcntiîE offidmn.
QSecundus Ezechtelis.xvir). Si conuerfus ftietit impius ab im* pieSfEÏna amp;fècetitiudiciiim 6ó iuftiriam,uitain’uctamp;nomo* tietur,eccc nilnifi indicium amp;nbsp;iuftitiam imponit, qnsr tota uif* facienda funtjiuxta illud, Beati qui faciûr indicium iuftitiam in omni tempore.Etiam hie ei^ nos fefellitc fl^ertius, Micheas viJndicabo tibi o homo,quidfitbonû, X quid dominus requirat a tcjUti^ fecerc iudiciû, X diligcrc mi* fcrioordiam, X ambularefoUicitum cum dcotuo t Vides quid requirat ab homine deus pro faHlïâaione.denilt;5 piarmittcns it^^ ridfet eos,qui per opera fatiffacere nolunt d. Quid dignû ofFcrä dóminocNunquid ei offeram holocanftomata, amp;nbsp;uilulos an# nieuloscNunquid placaripoteftinmülibus arietum,autinmuk tis millibus hircorumc^Nunquid dabo primogenitum meum pró federe meo,fruâum uentris mei pro peccato animœ meæî? q.d.non, quia deus pro peccato nulla tali a requiritj'ed iudiciu, amp;nbsp;tnilericordiCamp; timoremjUt diânm eftjd eftjiiouam uitani
lt;fe O N C L V S I O VI.
(JjPapa non poteft rcmittere ullam eul^5n{fi dcclarando 6£ approbando remiflâm a deo,aut cerfe remittendo cafus rclt; uatos fibi,quibus contemphs,nilpa prorfus remancret, ÇjP RIM A pars eft tarn manifefta,nt etiam eonfeffi lint quids eftc impropriam orationem,qnado papa dat remiffionem cul#
• -Ali) uero fenon intdligere.omnes enim confitentur afolo deo remittiailpam lècundû illud Eiàiæ xliij. Fgo fnm,cgo lum ipfe^qi^deleo iniquitates tuas propterme, X peccatoTum tno# rum no'rccordabor.EtroRn.iij.Ecce agnns dei^ecce qui toHit pc ccate mundi. Et Pfal.cxxix. Si iniquitates obleruaneris domine dnequis fulhnebit:lt;^ia apud te propitiatio eft.It infra, Apud dominu nnfericordia,amp; copiofa apnd eum redempfio, Etmfc tediniet Ifrael ex omnibus iniquitahbus eius.lt pfalmo.L. Cot Uiuuduni cica in me deus amp;c.Multa alia in fcrip.Et B. Augufti*
B gt;3
-ocr page 24-M, L. RESOLVTtONES DE VIRTVTËlM, nuscótraDanfltiftastamfreqiiétibus operibus nihil aliud guamquoda folo deo remittunturpecaata.
CfSecunda pars fimiliter fatispatet. (^liaquicontemneret fus refcruahDSjCertEiion rcmitteretur ei ulk culpa. Qui uosfpec* nit,inqint,mefpevnit,immonullus uenit reniiffà ailpaadeo, nifi fimul feaim poTtctreuerenriam dauium.
(THanc coïidufioné,quia omnes ueram concedunt,non eft ne ccflèjUt mea affertione firmetuj/HTc tarne fignabo,quæ me mo * uent,amp; iterum confitebor ignorantiam mean^iquis dignet me erudire,amp; hanc rem planius eluctdare.(JPrimo drc^rimä part^idet efle ifta oratio uel fentétia impropria, öi euagelico t€Xtiuinc5grua,quando diciturfummumpontificem foluere (ideft,ded^rarefolutam)culpam, feu approbate. Textiis enini rion dicir,Quodcunlt;5 ego folucro in ccelis,tu folues fuperterra^ fedcontra,QuodcÜ£5 tu folueris fuper terrain, ego foluam, feu folutum erit in cœlis.ubi magis intelligitur deus approbate folt; kiHonem facerdotis, qnam contra.
(ßecLindo circa fecundam partem, certum eft,quod quos ca^ ftis ibluicPapa,eofdem loluit amp;nbsp;deus, nec pofeil quis deo recó^ ciliari,nifi-reconcilietiirprius ecclefiæ, faltem uoto. Nec ofFenfa deitollitur, manente offenfa ecclefiae. Sed quæritur. Vtrum re^ conciliatus ecclefiae,moxfît etiam reconciliatus deocTcxtus cetügt; te habet,quod onüa foluta in ecdefia,fint amp;nbsp;in Cœlo foluta.5ed non uidetur hincfequi,quod ideo omnia fint fimpliciter folu* ta in ccielo,fed ea duntaxat,quaîcunlt;5 in ecdefia funtfoluta.NeC font panii poderis hæ duæ cjiiæftiones meo iudicio, de qnibus forte in condufionefequenh meum indiciumlatius aperiam.
Camp;QNCLVSIO.______Vil.
ÇNulIi prorfus remittit deus culpam, quin fimul eum fub* ^iat,in omnibus humiliatum facerdoti fuo uicario* CJJîancalTerOjneceget difputationeautprobatiôe, tanto ôîïri «onfenfo approbata.fed in eins intelligTtia adhuclaboro. Et uf meum fenliim ftiiltus primo dicam, quia ifta cum fua preceden * te condufione id alïèrunt,Quod deus non remiftat culpam,ni fi fit prior remiffîo facerdotis (feltem in noto) fiait dare textus fonat,(Çuodcuqjligauerisôic.EtilludMatt.vi.Vadepriusrecô^
-ocr page 25-DVLGENTIARVM AD LEONEM X, P, M, ciliari fratii fuo, Situncuenicns öffercs nuinusfinim. Etillud, Keddite cæfari quæ funt cæfans,ôc quæ funt dci deo. Et oratio dominica,Dinu!te nobis débita iiolhajficut amp;nbsp;nos diniittmus debitoTibus noftris .In quibiis omihus omnino prior rennflio in terra lignificatnr, quam ea quæ eft in cœlis merifo quæritur, quomodo ante gratianr infufam (id eft,ante rennfTionem dei) hæcfieri poft'int. Cuin fmegratia de primo rémittente culpam nec uotûremifl'ionis quærendæ habere poffithomo. Hicitadîg^
•XQ ôL fapio.Oliflndo deus incipit hominc iuftificare,prius euni damnat,amp; quem unit ædificare,deftruir,Quem uultlanarc pec«-aitihquem uiuificare, ocadit.Sicut.i.Ilt;eg.ii.amp; Deutero.xxxrj,-■dicicEgo occidam amp;nbsp;umificabo Sgt;Cc. Hocaut facit,quando ho^ minem conferit, 86 in fui fuorumqj peccatorum cognitioneni humiliat,ac tremefacit,ut dicat miler peccator, non eft pax oflf bus meis a facie peccatorum meorum, Non eft lanitas in carnc niea a facie iræ tuæ. Sic enim montes ftuunt a fade domini. Sic mittitfâgittasfuasjôô conturbateos. ab increpationefuadomilt; ne,amp; ab infpirationcfpiritus iræ tuæ,Sicconuertuntur peccato’^ res in infernum,8ó implentur facies corum ignominia. Quant conturbationé,8ó quaflationem fæpius experfus Dauid multis earn in diuerfis pfalmis conftteturgemitibus. hi ifta autem con«^ turbatione incipit fakis, Quia initium fapientiæ titnor domini, Hie dominus(ut ait Naum i.Mundans neminem tacit innocen-tem,amp; in fempeftate 86 turbine uiæ eins, 8ó nebulæ puluis pe^ dû eius,hic ailucent fulgura eius,uidet 8ô mouetur ferra. hic gittæ eins tranfeunt, 80 infigûtur, 8i uox fonitrui eius uoluituc id eft,rotatur,uident aquæ amp;nbsp;timent.Hic denicj operatur opus alienum deus,ut operetur opus fum,hæceft uera contritio cor^ dis, amp;nbsp;humibatio fpiritus gratiffimum deo facrifidum, Hic eft niaâata uiâima in membra conteifla, amp;nbsp;pelle detraâft,in holo* cauftumincenfa.Ethic infùnditur(utuorat)gfatia.ficutaitEfa, .xli.Pcrrequetureos,tranGbitin pace.EtIxvi.Superquemrequi# efcet fpiritus meus, nifi fuper quiefum 8ô humilem trejnentem fermones meoscEtEzcchiasIfa.xxxvirj. Domine fificuiuitur, 8lt;^ talibus uita fpiritus mci, corripics me,amp; niuifîcabismej((yc rumtuncadeo ignorât homo liit iuftificationem,utfefe^roxi^« i mîTputet damnationi, Necinfiifioneni gratiæjlêd efFuGonen»
B iii
-ocr page 26-ïræ dsifupcrfc,h«nc putetefTe.Bcatuî tarnen ft lliflKrtltsncten’* tatioïKm, qu^tam ciim fe cofnfiiniptnnï pn tanent, prietur fi* eut Liïdfer. wS^taiite aiitem hac milèra fuæ confeientisr confiifi* CMte,iTo« haoet pflceni,neq^con((gt;19ttc«ieni,iiiri ad poteftatenî eedefiae confugiat,finflt;5 peccfttis,lt;3^ nTiferijs per cofefïîonem de *• tedis,poftulet folatiuniÔC retnediuni, ikc^ eiinn fua confilio ttcl auxüio fefe poterit pacarednvnio abforberetirr tan dent trifti tia in defperationeni. Hicfiicerdos Calcin nidens humilitatem', amp;nbsp;compundtonein,de fiducia poteftati sfibt ad tàciendani mi«’ iêricotdiamtradïtæ,pleniflinie prrfumat, ôC foluat,folutumqj pronuntiet,acfic pacemei côfcientiaedonetj^^fiicndus ue^ to omniftudiocaucat,nedubitet, fibiremiffaefleapuddeum peccata fua, nbsp;nbsp;nbsp;quietus in corde. Nam ÔC fi præ fu æ cofeientis*
confi.ifione,fir inccrtus(ficut regulariter oportet fieri,fi compun* ftiouera eftjtamen ftare tenetur,alterius iudicio,non propter pfum praclatû,aut poteftatemeius uJlo modo, ied propter uep bum Chri^i,qui mentiti i^pofcft dicendosQyodcunfj folue?« tis fupet teram. Fiefes aiimhuius uerbi, faciet paeem confeien* tiae, dum iuxtaillud facerdos foiucrit. Qui ueropaeem alia uia qu ærit,utputa experientia initus,hic cerfc deum uidetix fcntarc
paeem in re,non in fide uclle habere. Tantum* enim habebis pacis,quantum credideris uerbo promitèentis, quodeuneg rott’ ueris amp;:c.Pax enim noftra Chrillus cft,fed in fide. Quod fi quis huic uerbonon credit,etiam fi millies millies abfoluatur a Papa fefo,ô2 foti rmindo confîtèaéurjnunquam erit quietus.
([ parc igitur eftilla dulciflfima poteftas,de qua fummasgratîaS èxîmo cordis agere debemus deo, qui talcm dédit pottftaèem bominibus quaeeft unica côfolatio^ccatorum,ôi infoelicium «mfeientiarum, fi modo Cluiftumuera promifilTe credant. ([Èxiftis nuncpatc^uod fupra quer^tur, feilicet quodliccc temilïÏ0‘£ulpîE fiat per infufionem gratiaeante remiflfionem fa* «rdotis, T^is tarnen eft infufio gratiir,82 ita fub forma isx ab* fconditacfiqutdemueftigta eius nôcognofcunturpfalm.lxxvi» JEt femita in pedibus eins n^apparetlß». xli.)ut homo incertioc fit de gratia cum fuerttipfaprtefens, quam cum eftabfens, ideo orditKgcnerali non eft nobis certa remiffio culpje,nifi per iudi* -dum iaoexdotiSjUec per ipfum ejuidem, nifi aedas Cbrifta pcQ^
-ocr page 27-n.
PVLGENTIARVM AP LEONEM X. P’, M. 1^-* mttt«iri.lt;^odcun(5 fokieris5^c. Donecautcm notis inccrill eftjiiec ccmiffio quidcm eft, diini nondiim nobis remiffio immo pcriret homo peius inli fieret cerhi, quia nó'cicdcret fibi remiffionem amp;da. SicChrillus deMaria Magdalena ad Simo* Hem leprofùm dixit.Remittiintur ei pcccatajquo uti^ fignifica* uitgraciam eüam infüfam,Sed hanc infiifion'cipfa non cogno*-uit,nondum eratpax offibusfuisa facie pcccafor urn fuorum, donee ad earn conuerfus diccret.rcmitturrfurtibi pcccatatua.Fi des tua te (alnam fecit ( fcilicet q«« ctedidit remittenfi. ) ideo fe« quitufouade in pace, tttadulfceræ illi, iam remifla erant peccata, antequam Cheiftus Ce erigeret. At non illa hoe cognouit cu tot ftaretit dreum earn aceufatores,donee audiret uocem fponfi dû Nemo te condemnauitmulicr necego tecondemnabo. Et Da«-uid ccrtecum peccaffet, ôi. apropheta Natan fuiffet reprehenfus ex mandate (uijmortuus fuifletfubito,qnando opérante in co-gratia iuftificationis cxdamauit,peccaui(hæc eftem uox iufto^ (dpfos primo aceufantiû ) nifi ftatim iiclutabfoluens Matan di« xiffet 5 Dominus quoej franftulit pcccatû tuum, non moriettf,’ Quare cnim addidit,non moT!cris,nifi quia nidebaf cum terro-* re pcccati fui conquaffari ÖC deficeretEzechias quo^,auditD qd morcretur,fiii(rct mortuus,nifi rurfus ab Efaia cölolationcm ac * cepilTet, âôfignum intrandi tcmplum,cui credcns,fimul amp;nbsp;pa^ ccm,peccaforfi remiffionem oDtiniiit,ficut ait,? roiedfti poft tergü tuum omnia peccata men.Et omnino in ucte.teftamcnto Quomodo fiduriä eorum dc mifericordia deac remiffione plt;* ccatorii potuiffetconfiftercjnifi deus nunc appar;'rtionibus,nüc infpirationibus,nüc oblationü inccnfionibus,nûcncbulçoften* fionibus,5i alt] s (ignis,oftendiflet fefe gratum habere,quiequid pperarenkurtquod nunc uult fieri uerbo amp;nbsp;iudido facerdotum« (l(giturRcmiffjodci,gratiam operatur,fcd remiffto facerdotis pacetn,quîe amp;nbsp;ipfa eft gratia amp;nbsp;donum dci,quia fides temiffjo« pis amp;■ gratite bientis.Et hanc meo fen fu dicerem effè eä,quä no ftri dc tores dicunt, per facramentaecclcfîæ efficadter conferri» Nonautipfäm prinrâiuftificanté,qua3ntefacramentii oportet adeflè in aduItis,Scd ut Rho.i.dicit. Fides in fide,oportet ein ac* cedentem c^cre. Atbaptifatü oportetetiacredere le refte credi * difle 6^ accdïïfiè,aut pacem uun^ habebit^qu« non nifi ex
B iüj ’ .
-ocr page 28-M:X_EJES01JOLiPN E SJD^^
hsbehir. Hon ergo prins folnit Petrns nbsp;Chriftns, (ed dechrat
•amp; Oftendit foIntioneni.Cui qni crediderit cum fiducia,nere ob » tinnit pacem Ö^TemifTionem apnd deum(id e(l,cerhis fit (èeflè abfolntn m)nó rci,fed fidei certitndine, propter infallibilem ml * fericorditer promittentis fermonem, Q^odcnncg folncris amp;c. Sic Kho. V Jnftificati gratis per gratiam ipfins,pacemhabemus ad deum per fidem^non utilt;5 perrem amp;c.
ffcÇuæ fi refte ncre fapio,Non eftfiilfum nclt;5 impropriu (nt iffi uolüt)dicere3qnod Papa remittat culpam, imo remiffio cnb pjE eft incomparabiliter melior remiffio quarnmcnnc^ pœna* rum.Licet hanc ita folam praedicent,nt remiffionem culpje fèce* tint nullam elfe in ecdefiajCum côfra potius fit. Vbi ein homo per rcmtffioné cuJpæ,qnâ fibijpfi dare nequit, cû nemo fibijpfi credcredebeatjOifi quimalit ex una turbationeduas facere per fidem abfolntionis acceptapacatus fuerit, omnis pœna ei nuk la pœna eft.Confcientiæ cnim conftifio facit moleftâ j^nam., lucnnditasuero côfcientiæoptabilem fàcitpœnam.4[TEt hanc infeUigentiam in populo, de pofeftafe claiünm uidemus abun* dare,qni (implici fidequa?runtamp;: accipiuntabfolutionem. Do * ftiores nero quidam,fuis nituntur fefe contritionibns amp;nbsp;operi’= _ bus,ah5 confeflfiôibus fàcere quietDS,8ô nihil aliudagunt,cp qd deinquietudine in inqnietudinem eunt, quia in fe amp;nbsp;fua confk duntjCum fi fentirentconfcientiæ malnm,deberent Chrifto cre derc dicenti, Quodcuncj folueris amp;(Od hocauté confcientiae tnalû,Theologi recentiores nimis faeUciter coopcrantur, duni facramentum pœnitentiae fie traftant, amp;nbsp;docent,ut populus di * fcatperfnascontritiones,8(ifâtiffaftianes confiderefe peccata fua pofTe delere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uaniflfima prtefumptio nihil aliud pofeft
cfFicere,cp ntcum hæmorrhoulTa Euangelica,côfumpta in me^ dicos fota fubftatia,peins amp;nbsp;peins habé5t.Fides primo in Chrk ftum,gratnitum remiffiionis largitorem docenda erat,8i dcfpc* ratio propriæ contritionis, amp;nbsp;fatifFaftionis perfuadenda, ut fie fiducia,amp; gaudio cordis de mifericordia Chrifti firmati,tandé hilariter odirent peccatnm,8lt;j; ccfntererentur,amp; fatifiàcerent. ‘ ^Neefuriftæ eiufdé carnificinæ fegnes funt authores,qui dum nimio ftudio cxtollunt poteftatem Papæ,plus fecerunf æfttma » rijÔi miraripoteftatem Papæ,^ uerhum Chrifti l^onoratifîde/ ;
-ocr page 29-ÖVLGENTl ARVM A'D LEONEM X, P, M. Ctim docendifint lloniiiieSjUC non in pofeftatem Pfl^æ,{ed in. iierbuin Ghrifti Papæ pcomittenris confideredifcant, fi modo nelintefrepaGHTitncoiifcientfis fuis. Non enim quia Papadsc ahquid haDes,fedfi credideris te accipere,habes, tantum babes,. quantum credis,propter promifTionem Chrifti.
autem poteftasClauiumficualeretad pacem cordis,82 remiiTionem culpæ,fum uere ( ut aiunt quidam ) uifificatentur indulgentie. Quid enim magni confertur, fi remiflio poenaru confertur,cum Chriftianorum fit,etiam mortem contemnere. fjltem cur dixit Chriilus. Quorum remiferitis peccata,remiftu tur eis,niGquod non funt remiiTa ultt,nifi rémittente ftcerdote, credit fibi remit tiddeo in uerb. Quorum remiferitis peccata,cô fertur poteftas, fed in uerbo remittuntur eis, prouocatur pecca« torad fidem remifTionis. Sicut 82 in uerbo. Quodcunqg folue^ ris, poteftas datur. In uerbo,fbluta erunt, fides noftra excitatur poteratenim dicere. Quorum remiferitis pœnas uel uindiftas, fiuoluifTet id intelligere,Sed fciuit quod confcientiaiam iuftifisî cata per gratiam,fua trepiditate euomeret gratiam,nifi fuccurre tctur d per fidem de gratiæ præfentia minifterio facerdotis,im# trio peccatum maneret,nifi remifTum crederer.Non enimfufFi:# cit remifTio peccati 82 gratiæ donatio, fed oportet etiam crede« reefTe remifïàm. $thoc eft teftimonium, quod reddit fpiritus dei fpiritui noftro, quod fumus fiJq dei, quia efTe filium dei, eft tarn abfconditumCcum appareat fibi efTe hoftis dei)ut nifi creda:* tur ita efTe, non pofTitefTe. Sic enim mirificat dominus fanótos fuos, quod nemo fuftineret manum iuftificantis 82 medentis,. nificredit eum iuftificari 82 mederi. Sicut medicus corporis in^ cidcns infirnium, non creditur id ftudio medendi fiicere ab in^ fonîo,nifibotïi amici perfiiadeant ei.
QSiue ergo facerdos fit caufa fine qua non,fine alia remifTionis peccatorum,noncuro, dumuerumelTealiquo modoconftet facerdotem remittere peccata 82 culpam. Sicutamicisinfirmi uere imputatur fanitas, dum fua fuadela effecerunt, ut crederec infirmus cædenti medico.
ÇNec hic oportet cogitate,quid fi facerdos erraretfquia non in ■ ucerdote, fed in uerbo Chrifti nititur remifTio ilia, ideo fiuefa^-cerdos id taciat lucri uclhonoris cauamp;.fu modo optes reniiffia^
B V
-ocr page 30-W, L, RESOLVTlONeS DE VIRTVTE IM
fiueleuiSjac ludens fit, tua fidespleiiûaccipit,tantaTes cft uerbâ
C H RIS T1,06 fides eius. Nâkgini’ inter gefta marty tu que*
dam mimûjioco imo illudendo baprifinû,baptizâri uoluiflë, amp;nbsp;interbaptizandû côuerfum,uerc baptizafum a fuiscglluforf* gquot; bus gentilibus,amp; ftakim martyrio ab eifidé coronatû.Qltem S. Athanafius puer,pucros baptizfluit,quos cpifcopus Alexandria pofteabsprizatos iudicauit, ut inEcclc.hifto.EtB.Cyprianus, pacéû quodaepifeopo Therapio datam ptæpropere, reprehe«?*' ditquidé, fed rafani eflêuoluit. Igiturfide iuftificamur, fide ÔC p^ificamur,non operibus,nelt;5 pcc.nitentrjs,autc6feflionibus. XlCirca banc fextam amp;nbsp;feptimâcondufionem, Leonte ilia no* ftra cum gloria triumpbat, îmo de me cantat encomÜTantc ui* âoriam. Etexlèntinailla opinionum,aliamdiftinguit poenâ (atiffaâiuam,ôi umdicatiqamjaliam m«dicatiuam,etcuratiuir quafi necclfc fit hæc uel fomnianribus credere, quan^ corapo* pulobanc diftindionem prudentilTimc caelant,nc uilefcant in* dulg?næ,uel pofius lucra, fi populus intelligeret tam modicas amp;nbsp;fteriles uindicatiuasçid cft,confiâas) remitti poenas. Deinde, ut nofumfaceret omnibus,fefe nefcire,quidfituel uetus uel no* num lâcerdotinm, inftoducit aliam uerborum caliginf, Si di* ftinftionem dauium,alias authoritatis,alias exccllentiæ, alias tninîfteriales,Adeonihilnoueruntetia MAGISTRI NO*.
S T R1 eximi) hæreficac prauifatis inquifitores, Si catholicæ fî* dei defenfores,nifi quod ex laciniofis,amp; prærancidis quæftioni“^ bus ^larti Senfentiarû fuxcrunt,uolentcs forte, quod quicquid Cltriftusfolucritdauibus cxcellentiæ in ccclocnam in terra non foluitiplc)folutumerit infuper ccclo apud dçutn.Rurfum ut Si deus fit pontifcx,alius fingendus eft deus fuperior, «pud que ffe folutû,quicquid ipfe foluerit dauibus authoTitaiis inîuper coelo Sed fao^nt nugse, unas nouirtius dsues,tantum in terras tra* ditasAKam quod inferüt,ïrgo errat,qoi didt,facerdotem no* uæ Icgis tantum approbando, Si dedarâdo foluere, hoccnim (udaici erat facerdotij.® acumen ingetiij, Si podus ingens eru* ditioßiSjdiguilTimipiane uin^qui inquicât hæxeâcos,^ dçfçti^.
-ocr page 31-eVLGENTîARVM AP LEONEM y, P.'
dam catholicam fidem, fed aduerfus lapides amp;nbsp;ligna. Quanto teftius Apoftolus Paulus facerdotin uetus alïèrit cóftififTejin iu^ 'dicandiS leprofisdn iuftificationibus,amp;- mundicijs carnts,in cif bo,amp;: potu,amp; ueftitu, Sófeftis diebus 8éc. Quibus ut figura gnificahefuntiuftificahoncs infpiritUjSó nïudiciaecordts^quas , miniftcrio noui facerdotfj operatur in ecclefia Chriftus/^uan« quot;qiia Jgitur fextam cóclufionem ipfcnó pofui cx animo, ut dixi ibidem, fed quia alij fie fentiunt. tarnen quia necipfi aduerfarq cum omnibus fuis magiftris,ul^ hodie pofTunt oftaidere,quo modo facerdos remittit culpas,nifi hæretica illam, fed ufitafam fententiSproferant,qua dicitur, facramenta nouæ legis iuftificâ* kem gratiamdare illis,qui nô ponunrobiccm,aim fÆ impolfi* biîcjfacramentû conferri falubrifer,nifi iam credctibus,amp; iuftis ßi dignis,® portet enim accedentem credere,deinde non fecra mentû,fcd fides facramenti iufttficatjdeo quicquidblaterento -» ■piniofifophiftæ,uerofimile eft,qd facerdos nouæ legis dedarat dûtaxat,amp;approbat folutionc dei(id eft,oftcndit) ôL hac often* fîone amp;nbsp;iudicio fuo quietatconfcientiâ’pcccatoris,qui eius iudi* ciofcnetuccrcdere, à pace habere. Quomodouehrs fecerdos quietabat eos,quos corpore uel uefte mudos iudtcabat,cHmtn ipfc nullû poflêt müdare,nec feipfum,Quod em ille in corport» bus,hoc ifte in côfcientiis opcratur.ït fie refpondet fpiritus lires* r£e,amp; ueritas figursc. Etexpefto hos catholicæ fidei defenfores, quôfincptauitatebçrcneaalitcrpofiïnrcxponereclauiuuirtuàé
rc O N c L y s I O vhi.
Canones pœnftenttafes fotum uiuentibus funt impofitt, morituris feeundutn eofdem debet imponi.
atx difputOjSê fi multi funt,qui mirentuream effe dubiâ. «P RI PA O probatur per illud Ro. vq. Lex dominatur in hOî» |îwne,quâÎD tempore uiuit,ÔCc.Quod eu Apoftolus de lege dt* nina infe^ctehir,multo magis uerû eft de lege humana,undc ilndcm dicit,C5 mortuus fuerir utr eius, foluta eft mulict alege uiri, Multornagis ipfe mortuus cftfolutus a lege uxorts uiuen*
'■ ris. Arguit enim a minoti Apc4Volus, fi uiuus foluitur per mor# “temakerius, multornagis ipfe mortuus,per quemlôîuîB uiuut«
^eauido, leges canoaicæ fiint oUigatæ: ritcumJftantqs tenr^*^
-ocr page 32-potis, loci,petfonarû, fient omnes aliæ leges pofitinff,dif xxix* (nt omnibus notum eft)de folo enim ueibo Gbrifti didum eft, -Til æfernum domine peimanetuerbum tuum, in feculum iêcn^ •lineritós tns.Et iuftitia eins manet in feculum feculi,ueibum au*^ tem 8é iuftitia hominum,manet ad tempus duntaxat,quare ik lt;nbsp;lis mutatis ceflant ói. leges.Nifi dicendum eft,quod uaftata ciuï* tate,sdhucipfeÏocus defeitus,teneatut ad omnia,quæprius fa« debat ciuitaSjquod eft abfurdum.
I^erriojfi iuscogit, etiam cum uiuentibus dilpeniare, amp;nbsp;lege gt;mutate, quaiido legis conditio ceflàt, uel in peius uergit, cum (ut Leo papa dicit ) nö debeat contra chaiitflten| militaie,quod pro charitate ftatutum eft, ita certe quod contra unitatem, pa« cem, amp;c. cœperit militate, quantomagis morituris leges funt tollendæjCum nôfolum ceflet ibi conditio legum, led ipfe quo« ^e,cui 86 cuius conditionibus pofit« fiierunt.
|^uartD,ex ipfis uetbis legis,in quibus exptimuntur date dies , amp;nbsp;anni,ieiunium,uigilia?,labores,peregrinatióes amp;c.qiiæ ma«
I nifeftum eft efTehuius uitæ, amp;nbsp;per mortem ceiTare, ubi homo longe in aliam uitam migrât,ubi nec ieiunat,ncc plorat,nec co * p.-medit,necdormit,ut qui non habet corpus. Indeloannes Ger« 'fon,damnare ander indulgentias titulo multorum millium amp;n^ norum donatas,ut mihi miraculum fit,quid nam acciderit hæ« reticK pranifatis inquifitDribus,uthuncuel mortunm nó com« bufferint,qui contra morem omnium ftationö nrbiSjtum ma« ; xime contra ufum effuforis illius indulgentiarum Sixli quarh', “tanta fiducia pronnntiat, ut etiam moneatprælatos olFiciafua, |- in fj s corrigendis, atqj prouidendis, fatnas 8C fuperftitiofas ap« I pdlans titulationes talium indulgentiarum amp;c.
Ki^into,refpiciendo ad intentionem latoris canonum,quos .certumeft,ne cogitaflè qnidem, ut eiufmodi canones imponc« rentur morituris, Finge enim nos interrogatepontificem tales ■ ferenté, quos intelligis o pater in lege tua f uiuos aut mortuosc'
Quid refpondebit nifi, immo uiuos f quid enim cum mortuis a^re potrum,qui egreflî funt forum meumf ^[Sexto, crudeliflîme faceret facerdos Chrifti ,fi non relaxarct fratri,ficut fibi uellet fieri,amp; non eft caufi^quare no debeat, cum Xitineiuspoteftate,
-ocr page 33-o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1A
canoiies pœnitentiales mancntmortnis, eftdeni tatioiie nbsp;nbsp;cæteri omnes.Celebreiit ergo, agaiit fèfta,8i ieiuni»,
ôd uigiliaSjdicant horas cancfiiicas,non concédant ouamp;,l.ac, eaclt;^ nés certis diebus,fed râtum oleum,pilceSjfruftuSjleguniinajins' duanc ueftes pullas,uel candidas pro difFerenha dierum,8ó alia çnera grauilïima,quibus nuncpremifur mil’era ilia, olim liber* Himaecdefia CH K. IS TI. Necenim ullaeft ratio,quarealiqui ceiTentoanones propÉer tempus, ôd non omes. Quod fi ceflanc illa,quæ tarnen funt bona ô6 meriharia ad uitam, air non ma* gis afflidiua ilia amp;nbsp;fterilia, ahj impeditiuac //n hic etiam per* niutationem nobis fîngimus,ut fient alias pœnas pro illis pro* poftionatas patiuntur,ita-Si. alia opera illis proportionata ibi* dé fiiciunt,ut nihilominus dicedi fint, legere horas canonicas? ^®dauo.tt)e fado infimiis corpe,amp; finon funt morituri,toi* luntur Canones tam pœnitentiales,^ morales.Sacerdos enim infirmus,nonfEnetur orarc,celebrare,deinde ali) quotj, nec ie* iunare,nec uigilarc,nec a carnibus, ouis, lade abftinere. Sunhj omnia non modo libera, îmo prohibita,quîe prius erant fanis præcepta. Alioquin cum eos iam manus domini tangat,dicere éur eis,Quare me profequimini ficut deus, öê carnibus meis (id çft,infirmitatibus)faturamini. tTArguo itatg. ^anones funt im* pofiti non infirmis, fedfanis ôé uaîentibus, ergo multo minus niortuis,fed uiuentibus. Aut fi morituri ôé mortui non funt li* beri,cur infirmi etiam noneiHem premuntur amp;nbsp;uexanturede * niçg recepta fanitatc non tenentur repetere omiffa in infîrmita* te,quomodoergo credentur poft morte repet«idi,aut foluen* di GanoneseCjSed hic dicunt quida. (Çuid fi quis fanus impo* Citas pœnitentias omiferit,ôé poftea moriturus confiteaturc' ui* detur quod taies omnino neceftê fit in purgatnrio foluere, etia fi aliæ non irnponendæ fint,aut non imponantur.Refpondeq quod nequaq!,quia per talem omilTiotic nihil eft fadum aliud, quod contra præceptum ecclefiæ peccatum eft,de quo dolen* dumeft,nondenuorepetendumacimplendumpropræterito fed pro ftiturotihim.SufFicit diei malitia fua^craftinus folidtus tritfibi, Quodfipræceptitranlgreflïo ulliuseffetrepetenda,uc' nulla maneret,maxime id in dei^ræceptis fieri deberet. Sedeft, impoffibilCjUt adulferium non ut fadum omiffæ caftitatis, j
-ocr page 34-E_ELOLVTIONES de VÏRTVTE Ifi
C^ono.CÇuîcuncg maiorem poenam fubir fibi iinpofita eft, huicmeritD amp;nbsp;naturali iure rcmittutur tninores,fcd morituruS fubir ultimam fummä ÔC maximam pœiwrum fcilicetmoTKs* Quare præièntemoriîe, omnis alia debet colli,aim uix ullus fuf* ficiac huic foli posnœ.Et itcrum finge,coram legiflatore moritu* r^elêad morfem offerentem,an no ille fuas ftatim retraâabit^; flOecimoJlluftrcs quidain ecdcfia doftores dicunt,quod Chri “ ftTanusquilibetfitditiirimuSjquiapermortemuolutariampo* tell omnia foluerc 8^ ftatim euolare.cum nihil fit maius uolun^ taria morte propter dcum fufcepta.crgo fruftra Canones illic re * feruantur.Huius fentenriæ funt Vuilhel.Paih.Cctfon. Qi. (èqui^ tur cos,non irrationabilis multitudo.
C[Vndecimo,Si mors fan's poenaru non eft,nifi mortuus Cl * nones ferat,ergo Canonu poena,maiorcritmortis pcena,quip pc qua: ultra mortem durât. amp;nbsp;fiet iniuria morti Chriftianoru s de^ua diâum eft,Ptcciofa in confpcftu dfii mors fanôorû eins, Cipuodccimo.Finge pcccatorc rapi,amp; in ipfa cofeffione Chri« fti ftatim fubire martyrium,antcq oanonibus fetiffedtcut de fen * fto Bonifacio marty’re legirtir)HunccrgorcmorabiturpHrgaa torium,nefitaim ChriftoÆtfietlut orctur pro Martyre in cede* fia f At omnis uoluntaric moriens ( de hoc enim loquimur, id e^e Chriftiano)etiam pro uoluntafe dei moritur.
^jTertiodecimo. lt;tur no Ciuilesquoiç leges poft mortem ml* nent foluendæ,di amp;nbsp;ipfie ligent coni deo in cœlis,nô fua uic* tutc,fcdChrifti,amp;ApoftoloruPetriamp;Pauli,qui tradfitexani* mo,amp;fjptcrcófcientiaillisfnbi)cioportcre,qaficéuolf!tas dew ÇÎ51’^ï’^o*i^’’^’O.Canones ceflant,quâdo laicus poenitens mil' tatftatum,lcilicet in faccrdotium,aut fecerdos in epifeopatum, autin monachatum.Et hmcceflatio fit in hacuita,6ó non ccCfet in mutationc mortis; Quid abfurdiusc fJ^iintodecimo.Quod talis lcntêtisi,de Canonibus poft mot* tern (blucndis,prorfus nullam habet aiithoritatem fcriptur£P,ca nonum,aut rationis probabilis,fcd uidetur Cola inertia amp;nbsp;neglfquot;^ CQitia facerdotum introduâa, ficut 6^ mulra aliafuperftitiofe, CDbecimoIexto. Adhochabemusexempla patrum antiquom. amp;nbsp;certe unus Cyprianus ucl tigidiffimus ecclefiafticarum cenfu * taiutn âi: difdplinacu obleiuator,is tamen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;quot;
-ocr page 35-PVLGENTïARVM AD LEO_NEM X. P. M. j8 ctpit paccm dadsm ijs,qui periculo moth's fuut obnoxij, ut ad dominum cum pace ueniant, fafta confeflîonc Tua uel prefbyfe ■gt; ro uel diaconOjUt ibidem dicic. At datio pads ilia niliil eft, qua W^uodnuncrcmiffïoplcnariauocatur,utpatet intuenti. UCoiicludamus ergo,quod Canones non nifiuiuentibus,nec ijs nifi fanis amp;nbsp;ualentibus imponendifuotj^o non nifi pigris amp;nbsp;qui fponte fua melius agere noluntJ^Hæc certc non fam late produxiirem,fi non fdrem,quofda nimistenaciter aflerere con* trarium,quod tarnen nulla uia probate pofflint.Nam fi cum in* gaiiofis amp;nbsp;eruditis uellem agere,melius tacereni qua loquerer, Xetbic dicat aliquis.Sic dicere,eft nimis uilificare indulgentias fi folum Canonicff pcEnJE,nec omnes famen,ncc nifi huius ui« tae remittuntur.Refpondeo.Præftatuiles fieri indulgentias, qua crucem Chrifti euacuari,8^ melius eft uiles habere indulgentias ; quam aliquid in ecclefia doccte, quod fiftionis poffît argui in ecclefiæ conftifionem. Ego fane libera fronte confiteor al^ pro * teftor,mc non magnopere nirare indulgentias, quo ad remiP fionem pœnarum(in qua illi fola glorianiur) fed maxime uenc* ror,ampleftor,gratulor in eis,quo ad remiflioncm culpæ, feed* feniiim meum fupra pofitum, qua illi nullam effe putant.
|[Huic oâauæ obijeitur pugio unus plumbeus,quod uidelicet in iuribus inuenitur,etiam mortuos excómunicari,ut ptae cæte * cis teftatur.c. A nobis.extra de fen.ex.Quam timebam neetiam inueniri dicerent poenas fenfibiles,8i fatiftaftiones infligi mot« -tuis. At bene eft, quod tantum excómunicari dixcrût mortuos ifa amp;nbsp;abfoluimortuos,nemo eft qui negat. Sed quid ifta abfo* lutio ad remiffîoné pœnarû c Haeccinc eft ilia fubtiliflima diale * ftica^fine qua docent non fieri Theologûrforte in quinta figutâ tenet lUa confequentia. Aliquis abfoluitur ab excömu nicationc ergo rernittuntur eipœnæ fatifiââôtiæcutquid ergo paflfim in* dulgentias proftindunt,fi ablblutus a peccato, mox etiâ remiflï * onem habet poenarume Si aût abfolutis adhucremanct làtiflâ^ ôio, qucgt;modo ergo abfolufio morfuis prodeft aut foUit pce« namf Igitnr futilis cft ifte fyllogifmus,quod ficut excómunic^ tio fefe extendit ad mortuos, ita 8i temiffio pcenarû. Immo ut îpfimet iuriftæ dicunt,Excommunicatio mottui,morlt;uo nihil infect,ficut abfolutio nihil côfect, fed omnia hxc nobis fiunt ia
-ocr page 36-M; Lï RES'OLVTIONES DE VlRTVTE^flL terrorem, hifi quod nó pro tali publice oratur. Non plusigitut ille patitur a fali cxcóhiunicatione patcrctur domus uel ueftis fi excómunicaTctur,fic rurfus nihil plus iuuatur abfolurióe. Sed quieftam deinceps canfiitarecôtradiâionesiftasgarrulas,cum •nihil in fe contineant opiniones fcholafticas,ncc in fcripturis, nee ccclcfiafticis paftibus,nec Canonibus fijndatas. Semper eth petit principiû aut ft hoc no facit,more iratarum muliercularfi fake blatterat hæc uerba, Errat,furit,inranit,Error,errare, In his era uerbis fummâ fapiétiæ feientiæ fuæ conftifutâ uult uideri (Te O N G L V S I O IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
djndebene nobis facitSpirtftiflàndlus in Papa,cxcipicndo in fuis decretis femper articulum mortis amp;nbsp;neceflitah's« ' (D STA Conclufio magis eftprobatio præcedentis, Certum eft enim,quod fi articulos neceflîtafts temporalis fummus Pon* tifex uult exceptDS,multo magis neceflîtatem æternam. Ad qutT homo per mortem uadit cum infirmus aut impeditus legitti=s mejfoliftemporali impotentia teneatur. Quin etiâ fi qua fum« mus Pontifex no excipit ncceffïtatem, tn excepta nô minus in^ telligitur.Cû neceflitas nó habet lege. At mors neceffitas neceffï* tatûjimpedimentû impedimentorû oîm ultimû amp;nbsp;maxTm eft.
(^ONCLVSIO X.
(Jjndode S*^ male faciunt facerdotes t),qui morituris pœni/ tentias Canonicas in purgatorium referuant.
(Je T h a E Cquolt;5 corollarium manifeftum efteonclufionis viq-Et certe funt noniiulli,qui mirentur,fi hæc fiant a facerdoti* bus. At ufi^ fiunt. Cum uero id fit, plus obedientiam Canonû obedientiam uocantis dei ponderare, amp;nbsp;uiliora Canonum opera præferreprecio preciofiftïmæ mortis Chriftianorum,ne* fcio,fiilli retfæfidei regulateneant,qui tali imbuti funt opinióe tJSecundo ,|d nofum eft, 8lt;J infignibus authoribus celebre in Ecclefia, ft quern deus hominé in medijs ipfis operibus obedi* ’^entiæ ecclefiafticæ adecft.afimraperet, uel fingularem illumina«’ tionem,tenetur homo tum opus intermittere,amp; obedientiam «cclefiæ relinquere,8^ deo obfequi magis hominibus.rnimo ^icunt in ipfis horis canonicis attentioncm uerborumdeberc
-ocr page 37-P-W5£HT1ARVM AD LEONEM X. P. M. • lO* omitti,contra p^ccptu ecclcfiæ,fi qua arrifeiiF cccicftis ilkiftra# tio ö6 afPcâiojjJSi ergo in ijs uocationibiis ferianc leges ecde# fiæ,quomodo non feriantur in uocatióe 8i. ccftafi tam magna fcilicetmoitiscNifi forteftultorû fequi oportet multitudinë; q in operibus fuis cwremonialibus iw hærct, utmanifeftamobe* dientiam dei Qé hominîTpropter ilia fffpins poftponant,amp; re# ftc fibifedfle uideantjiilla ta n bim, ca-tern nero nun^ fecerint. Ç^ertio. fffet fane cede fia tum làtis impia in deiim, fi fdlicet eumin fuo foro retincrctinferiori,quem deus iam ad fuum tri# bunalfupremü uocat, Autquando pati? fummus Pontifex,re# nm tenerilege, iuribusq? fori inférions Epilcopiaut plati, poft# uocatus eft fuo foro fiftic an ipfeid a fuis inferioribus requirit î quod ipfe homo fuo deo fuperiori nö permittitcClaudit ergo manum dei homo,amp; homo non poteft claudcre hominic Ab»quot; fit. Atcertefimorituro imponit Canones, darü eftquodeum fecundumfuum forum iudieat 8C punit.(FHicc funt ita^ fer=i me uiginti rationes,quæ me moucruntfut fpero)no fernere du * bitarc de materia ilia canonicarum pccnarum, cum in contrari* am parfe nulla fit authoritas, necCanon,ncc ratio, necuniucti» (alls ufus ecclcfiffjfed abufus quorundam tantummodo.
(fc ONCLVSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XI.
(J^izanta ilia,de mutanda pcenaCanonica,in pœnfi pur? eatortjjUidenfur certe,dormientibus epifcDpis,feminafa. OllC rogo,nullus exiftimet mecalumniaR.Epifropisftru# «rc,quoddixerim cos dormiuific.Euangelij,nonmcaiuntucr * ba,nifi quod ibi non ponitur nomen epifeoporum, fed homi# num.Ccrtum eft tarnen, quod per homines intelligit Maiores amp;nbsp;reftotes Écclefiæ,nifiper tropologiam, uniufeuiufep fpiritiT, mente fupcr corpus fuu acceperis.Igitur pontifices ecdefiae, ifta quidem no docent,quia(ut dixi)nullus Canon,nullum fta* tutum ex iUis habcmus,undc id poffit doceri. Fruftra ita^ labo * rant,quidâCanoniftæ,dum nituntur oftendere, quales lint ills anni dics,quadragen? in purgatoriojOim uere nulli fint,aut fal* tern cllenon probet.8ed error inde uenit,quod non aduertunt Canones eireinfemporehuiusuit«ftatutDS,amp; fuperferramli# ganfes^cuc qui mutât municipium, amp;nbsp;iura quo^ municips*
-ocr page 38-M. t. RgSQLVTlONBS DE VIRTVTE IH, liîfiniul.(Çuod fiqnid debet,prins cogttur fatiffacere, re .Igitiir matiturisprorfus nihil eftimponendnmi, nelt;5 remit tendi fiintad purgatorium cum refiduo pcBnitentiae(i«: Gerfoti inaliquo locoafferit) fed magis ( ut idem melius alibi fapit^ ad mortem co Ilan ter S: uolenter prouoluncate deifufcipiendam, (jHicuidendum cómentum illud 8ii ftitilecauillum,quo ueluc puellulos teriKre larufs cupiunt,dicentes, quia facerdos ignorai msnfucam contritionis abfoluendi, ideolt;gt;forte non imponit tantam fatifKiftionem, quanêamiullitia diuina requirit, quarc necelTe cft 8C huic uel proprio opere,uel indulgences fatifFieri. (tPrimu uide, ut nuda fua uerba pro oraculis fonenc, fine ulb prolgt;atione,cum tn Propheta dicat,N[on faciet deus uediü, ni^ fi reuelauerit fecretum fuu ad feruos fuos Prophetas.Nec cft cre^ dibile,cu deusnoftecfit,quidocetnosutilia,ficut pcrPrc^hetF l(Muitur,nonecia hancfuae iuftitia: exaftionemaliaftgt;ireuelarit • CPeinde nefcic^an fic dicentes, deum uelint ufurariä aut mer^ catoremfiicere,ut qui non remittat gratis, nifiei uelut precium rcddatur,fatifamp;aio. An forte uolunt, ut cum iuftitia dei trade* mus de noftris peccatis,coram qua nullus iuftificatur homo* CQ'ertiamp;.Si id ita eft,cur ergo Papa plcnaric abfoluit,cum çque ignorât men furam contritionis^nec ipfe poteft fupplcre contri* kionis imperfedionemcperfêfla auten^eius abfolutione non c^ get.fclechabetaltcriiTS generis poteftatem quam alius làccrdos, fed alferius quan titatis,quia ip (ë omnium peccata,alii aliqua rèlt;» mtttunt, ô2quantam(àtifBidionemilli in aliquibus, tantam i* pfe in omnibus poteft remittere, nec amplius. Alioquin mon^ ftrum eftet ecdefïa ex diuerfi generis poteftateconftifcuta. ^lt;Quarto,Etecclefiapiimitiua ignorabat contritionis menfu* tam ÖÓ pondus fpirituum, nihilo tarnen minus remiftebat ple=* nariepeccata podperadam pœnitentiam, quamfatiiruiffê, no pofuit fcice,iu xts h orum fenhentiam.
lÎQÿinto 4tferum fomiiiû procedit ex eo, quod rcinilïtonem peccatorum non fuper fidem ôê uerbum miferentis Chrifti,fed fuper opus curtentis hominis ædificant,qu ia fatifFadionem pie*, nariani dari non pofïèfuignnt, ntfi perfede contritis, quorui^ nullus eft in bac uita. tt tarnen concedunt earn daria Papa,dia lt;nbsp;imperfede contritis.-
-ocr page 39-DyLGENXI/URArM_^JDJÆOT^^
IPScxto.Si inftitia dei liquid rcqnint,igt;m cxfrs irftinim «ftec# défiæ-quçnihil habet muhire.quod deus uukautim»onit,Stat ^ini firma fententiajConfilifi meum fiabir,amp; uolü tas mea fret • IjEadem rationc amp;nbsp;ilIudc5Dft.itatur,quodalii dicunt,pQ’nas Ca* lioiücas efl’e dedaraforias pcenarÛ^a iuftitia diuinatequifitaru, gt;nbsp;Primu illud non probaturjcrgo eadé facilitate contcnitur.Sï dc* daratjcrgo impoflibile eft,ut relaxet ecclefia eafdcjquia non im ' pofuir,{èd impofitas a deo dedarat Ant diceie cogêtur,^d ucr^ büChïiftificlitordinandö.Quodcunqg ego ligauerOjtu folucs
([C O N C L V S I O Xll.
poen« Cfinonicaf,non poft, fed ante abfolunoncm ïmponebantur,fanquam tentamenfaueræconln'tjonis. -CDtemm probat oflauam hccduodecima.quiaCanonicïepcc * njv adeo funt tempoTales,ut fineni fui habeant ipfam abfoluHó*“ ncm.Cum aufcm nullus moriturus non debcat abfoluiccaLteris paribus)patct,quod nojmponendte,fed etiam impofitæ amp;nbsp;im* ponenda;,funt potius relaxandæ.Quod fi mos ille prifcus ecclç* fix hueufœ fuiffet feruatus,nófuiflct error ifte nahis.Nunc nero , CÛ abfolufio procédât pœnasyfàdu eftyUt in abfolutionis iniurisT nonabfoïutû remilt;b»ntin mortv5amp; rem moirftro fi^iantfimilquot;quot; lim^du abfoluendo nSablbluunt, amp;nbsp;abfolutü eadé”.locejigat Cprimo probatur cond.ex primo ufu foknnis peenifenfijedn Cànonibus deftripfte. cuius uel cxemplû uel reliquü ueftigium adhucagitur in homicidij pcenitentia.Curenim hicuiuenkra abfblunnta pana, amp;nbsp;non remittunt eum ad alias in uitaagen« ^yqui tam rigidi funt in morihirosf
tlSecundo.SicBcatusHieronymusfcribitFabiolamfuamabis folutam.SicB. Ambrofius fuum Thecdofium abfoluit. Deniqj apud nulluni frequeniÜus id legitur, qj apud gloriofum martyr tem Cyprianum lib.iij, cpiftolarum fuamm. Item in Ecclefia# ftica amp;nbsp;fripertitahiihoria. ftem apud Dionyfium in Ecdefiaftici Hierarchia ftatus poenitenfium, 80 energumenorû déferibitur. ïn ijs omnibus uidemus,non fuiffe receptos tuncad gratiàm 85 abfolutionempeccatoreSjnifiperadapcrnifentia. , (jTcrtiOjNcç Chrifins abfoluit Mariam Magdalcn8m,Kadui«quot; teramjnifipoftlachrymaSjunâioncnijôC uchementiffimam 85
-ocr page 40-M. l; RBSOLVTtONES P5 VIRTVTË ïHt humilKmam afflidionem.
C[Quarh3.SicLegimtisGen.xlirj.Ioreph fratres fuos mnltis aß« flixiffe tentaKonibLis,ut explocaret,an uere effent erga fe, amp;nbsp;Be* niamin affedi. quo cognito reuelauit fe eiSjó^ ingwriärecepit,
(Iç O N C L V S I O XIII.
{(Mon'tun per mortem omnia foluunt, legibus Canonu; mortui iam funt,habentes iure earum relaxationem. ÜHæcconduditprædifta ôiL fatis patet.Effetenimha:cres mi’* ta fatiSjfi motiturusfoluitucab omnibus operibus, rebus, legi«^ busJiominibuSjinfupec ab ipfis legibus dei,fcilicet ubi præcipi’« tur Eleemof/na, oratio, ieiunium,crux, labor, 0^ quicquidpec corpus geri poteft, deniqg ah ipfis fand« diledioniscqus nun^ exetdit fola ) operibus erga proximum, amp;nbsp;folæ terum Cint Ca^ nones,a quibus non poffit foluilTum Chriftianus mifisrabiliot erit cundis gentibus,puta, quern etiam mortuum uexent leges uiuorum, cum ipfe potius talis fit, ut etiam inter mortuos elle debcat liber per Chriftumjin quo uiuit.
CÇolligamus nunc tandem Epilogum, ut uideamusquanh's reiniMuntur pœn« perindulgentiasfflextuplex hominum ge * nusmihiuideturexceptum.quodnon egeatindulgentijs. f mo mortui feu morituri. Secitdo infirmi. Fettio legitime im* pediti. (Çuarto qui non cómiferunt crimina. (Jhiinto qui cri* irtina,fed non publica cómiferunt. lexto qui minora operanie mr. Oftendemus haec amp;nbsp;faciemus faltem uerifimilia.
(iPrïmum,4d forte maxime mouet,fcilicet i^d publias crimini* nibus folû neceffariæ funtindulgentiæ,ut funtadulteria, homi* cidiaiufuræ,fornicationes,ebrictas,rebelliones Sic. Taies enim fi fuerintocculti,ad Ganones nô uidenlurpertinere. IidniQ,qd Canones ftatuunt publias pœniteiÂias, nec habet ecclefia iudi* care foris de ocarltis. Seamdo,qd peccatû ocailtum, fïcutnô debet publice pu niri,ita nec eget publice remitti,ied indulgétiae funt remilfiones public«, 8^ in fàcic Ecclefi« fiunt,uc patet,lnio funt nônulli,qui nônihil diftare putant inter indulgentias publi '' çis BuUis cônceffas,amp;: priuatim in foro confeientiæ donatas. •
Tertio, Cpccultispeccatis non eft offenfaecclefia, fed Iblum* modo pubUcis, ideo nontenentur ad poeaitentianipublicam;
-ocr page 41-PVLGENTIARVM AD LEONEM X. P, M, ijtrefMrciftntfcanclala,82Turfumædificentquoddeftruxerunt, ■ ^J^JuatêD,lt nunc iurifconfulti non damnant publice crimino fos,nififuerint iure notoTij,tolerates fafto notorios,quöTüfen^ tenliacerte nonreprobojiiei^ crronea mibi uidetur,cü nullilii« ceat altern iudicare, damnarc, defpiccre quantülibet peccatoré^ nifi poteftaté habueric iudicädi tiiper eum,ne dicatur ei,Tu quis es,qui iudicas alienuferuumfNegligentia tarne charitatis re^c^^ hcndenda eft tum prælatorum,tum fubditDrû,qHod notoïios làâo finant libéré agcre,nee airat,ut fiant notoTq iure, fecundu illud præceptûChrifti, die ecdefiîe, fi ecclefiam noaudierit 8^c. ^JSecundo, (ïredo omnibus patere,quod folû pro criminibus împonanf poense Ganonicæ,ergo indulgcntie(fi funt remiffio nés Canonu^non nifi criminofis funt utiles Jdeo quicômuni ni la agunt,quaî fine peccatis ucnialibus nô agitur, non habent p=s pus uenqs, Maxîè cû nec debeat inftitui pœna ucnialibus j'imo necconftteri teneantur ,multo minus ucnias redimerc opus ha* bent. Alioquin effet neceffe, pœnas Canonicas ab omnibus o^« mi fempore ferri,cum nemo(ut dixi)fine ucnialibus uiuat. Ahç amplius loquar, nec pro omni peccato moTtalifunt ueniæ redi* mëdæ,qd fie ofiédo.Nemo certus cft,fc nô femper pcccate mot* talitcr,propter occuîtifïïmû fupcrbiæ uitiû. Si ergo fuper omni mortaliftarent Canonic« pœn«,nô effet fotauita fidclium,uk tra crucem euangelica, nifi etircanonicarum pœnarû carnifici«gt; na. Quare ôd femper redimendæ effent indulgentiæ, atq| nihÜ aliud agendum. (Çuod fi hoc abfurdiim eft,patet,indulgcntias no effe nifi fuper peccatis a Canonibus punitis,peccata autem a Canonibus puniri nulla poffunt, nifi certa amp;nbsp;publica crimina* Aut fi mifltu urgcat,fâltem lt;^u « fibi certa funt effe crimina,iu di * xi de adulictio,furto, homicidio ôic.ideft,manifefta opa foris. Quare confenfus cuiiifcuni^ mortalis, non pestinetad Canoni* cas pcEnas uel imponcndas,ucl remiftendas, ut nec uerbû oris, l^fit occafîo operis futuri,ut etiam ex uerbis Canonum pafet. fpquot;ertio, Wee fie funt criminibus impofiti Canones, quin cef« fentjfiquis nielius quid opcrct,utn inttet monaftcriu, aut fe de* putet feruitio pauperfi Sóhofpitalis, aut pro Chriftb patiat, auc pro uoluntatc dei moriaf. aut fimile ucl mains quippia his fcce* ttt^ln ijs claret,quodCanonic« pœn« €cffant,nccindulgcntije
C iij
-ocr page 42-M, L.-RESOLVTIONES DE VIRTVTË iM eis aliqui^ profujit. Vnde folû inertibus, frigide pœnitentibus, delicate falicetpeccatoTibus,funtimpofit«,idco amp;nbsp;folumodo duris amp;nbsp;inipstienhbus indulgentie propricconcedi uidentur.. ^jQuartoJmpeditis iuftifltniacaufa,iit poenas ferrenó poffinc non eft dubtum,non impofitas intelligi,ut fiquis captiuus effet Turcis infidelibus,fifcruus aliciiiusdominijcuitcncturobes' dire fub precepto Euangelij.aut etiam debitiim rcddcre, ferui« re uxori QC liberis,operemanuu^ amp;nbsp;uidu querendo, illis enim impediÉnSjiion tenetur ca dimittere,imnio tenetur ea fàcerc Ô2 Canones omittcre,amp; deo obedirc,quarc nee remiffioncs illo^ l^et neceffarias,quoTuni non fuit capax impofitionis. (f^intojnfirtnis nihil imponunt Canones.fanus ergo quae* ritur^ôd qui non fit de numero illorunijqui dicunt, Manus do^ mini tetigitme. His enim non impofitio poenarum, fed uifita^ confolatio debetur,fecundum illud Chrifti, Infrrmus ftii
amp; non uifitaftis me. Alioquin dicetur pontificibus, Quoniam quern tu percuffifti,perfecuH funt, amp;nbsp;fiipcr dolorem uulnerum meorumaddidcrut.Etilludlob. Quarcme perfequiminificut deuSjCrgo neerjs liint neceffariæ ucni«.
^exföjTandé mortuis amp;nbsp;moTihiris,dequib9 didûeft.VideS mulH fint Chriftiani^quibus ucnie non funt neceffariæ necutiles.Sed ad cóelufionem tandé reuertor, ut hanc materia oliqnfiniCô^proprioeosfodiagladio.Ctonftarapudomes in ccdefia,qd in «gone amp;nbsp;articulo mortis,quilibet facerdos. Papa eft,ergo omia remittit morituro.qd fi deeft facerdoSjCcrte uot« fiifficit,quareabfolutus eft ab ömibus,qbus a Papa poteftabfol* ui,ergo indulgentiæ defundis nihil conferri uident prorGis,cu quicquid folui poteft, folutum fit in moTte.Ex quo fimul patet, qd graduu amp;nbsp;legû differentia folu fuper uiuenfes amp;nbsp;fanos intel * ligif.lgifueniæfunt utiles manifêfte criminofis uiuentibus,falt;» nis,acualidis,nonimpeditis.6cmelius ac^non uolentibus.
Hicfi erro,reuocet me qui poteft amp;nbsp;fcicritd([5i afit^U£ras,a qui * bus ergo poenis redimunt animæjiel quas patiunt in purgato * riojfi canonicïc nihil refpondens patiuturrUJko^Si id ego färc, quid difputarc amp;nbsp;qutcrerc Ego non fum fam experfus amp;nbsp;fdes, quid deus faciat cum animab’fcparatis,utilli copiofifltmiani^ tnACu redemptoieSj qui omU adeo fccute ptonuncignt,acfiftie^
-ocr page 43-PVLGSNTï ARVM AD LEONEM X, P, M, ritimpoflribilecoseffehomines.AcCeditad diffïcultatem,quod funt dodores,qui putent animas nihil ab igné, fed in igné tan^ tummodo pari, ut fit ignis non tortor, fed career animarum. Çldcirco Si hie ingredior multo maxime dubiam Si difputabi* lem niatcriam,Si quid fuper ijs rebus per ceperim profero.
CTc O NCL VSIO Xllll.
CQiUßfedafanitas feu charitas morihiri, ncceflario fecû fert ntagnS timorcm,fantocp maiorê, quanto minor fuerit ipfa,
A T E T per illud i.Ioan.iiii.Timar nô eft in charibatemper* feda charitas foras mittit timorré^quia timor pœna.Tgitur fi per * feda charitas foras mittit timorcm, neceffariû eft, ut imperfeda ctimorcm non mittet foras. Aeper hoc, timor fit cum enaritate Mmperfeâa.Sed ubi eft ilia perfeda charitas^amp;çut digrediar pan* Iulum)quis eft fine timoré mortis,iudicrj,infernitnaminhomi*-ne quantumeun^ fando reliquiae funt uetuftatis peccati, ÔC non poffuntfilij Ifraclinhoctèmporelebufeum, Cananæum,
Famp; reliquats gentcs pcnihis delere,manct ueftigtiim prioris Adae wæc aût uetuftas cft error,œncupifcenria.ira,timor, fpes, defpe tatio,mala confeientia,horror mortis amp;c.Hæc ewim funt uete*
Iris ôi carnalis hominis, minuûtur aût in nouo honiine,fed n5 exiinguuntur,donee QC ipfe extinguatur per morte, ficut ait poftolus,licet is qui foris eft nofter homo coTrumpat,ille^uiin= tus eft renouatur de die in diem. Igitur ifta mala teliquiarû ueta * êftatis,perindulgentias no tolluntur,nec per cœptam contritio* j nem,fed incipiunt tolli, ac proficiendo magis ac magis tollunë. I Ifcceft fanitas fpiritus,nihilaliud ^fîdes feu eharitas in Chriftoi Hlfto fie pofito,patet conclufio fatis,quia fi quifpiam fuerit prac ’ occupatus morte,priuf^ fit perfedæ châritahs,quœ timorépd« lat,n2ceffario cû timoré ôê horrore moritur, donee perficiàtut charitas,amp; foras mittat timoré illum.Hicaût timor,eft ipfa con * feientia mala 8i trépida, propter defédû fidei. Nulla eft em for* midolofa côfcientia, nifi quae fide uel uaaw, uel imperfeda eft, Sicenim Apc^lus ait,Sanguiné Chrifti liberate côfêientias noftras ab operibus mortuis. Et iterum, Heb.x. Alperfi corda a côfcientia mala in plenitudine fidei.Breuiter fi poffum probane ‘ fl Qwod caufii hoccoriSjôc timoris fit diflidétia,Rucamp;im,cavyâ (c^
-ocr page 44-ciuibtiSjfit fl des, cred o fimul probstû cfle,qnod nioricns in fi* de imperfèftajieceflario fimet, amp;nbsp;horret, fed diffidcntiffin cftufam fcrroriSjdefper.nrioniSjdanationis,»! Eiisngclio fæpiuS legitiir,Primû,qiiando Petrus dnm a fe iuffit exire, quia homo peccator ego funi, in^iit.Ç'Secundo, qn ca’pit mergi proptec modirâfuam fidemj(jTeitio,quaiido difeipuli præ ti^bafionc uoluerunt clamare,ubi Chriftûfupermareambuianté^phanta# fmaputabant^jQï^'^'^39^’*ido turb^exiftimabanr k (piritu indcrcjcû intraretad eos ianuis daufis(])n his óïBus oftenditar diffidcntiaeflccaufam tinioris,amp; horroris, Venitergo omnis .turbatio ex diffidentia,óïs fccuritas ex fiducia in deum, Fiduda autexcharitafe^uia iieceflëeß,ut is tibi placeat,in quccoiifidas
(jcONCLVSlO XV.
(jHic timor 00 horror fatis cft.fe folojfaccrefut alia taceam) |^riâ|)urgaêorii, cum fitproximus defperafionis horrort ÖNIH1L de igne 8Ó loco purgaforio loquof, no quod eanc gem,fed quod alia eft ilia dilpufatiojicca me nuncinftituta,dc* inde quod nefeiâ^ ubi fit locus purgaforrj, licet B. Thomas illu fub terra efle putehlgo uero interim cum B. Auguft.remstneo, fcilicet quod reccptacula animarû abdita fint, Siremotanoftra cognitioe. Quae idco dico,nePighardushçreficusin mefibiui* deatur obtinuifTe purgatDTiu'no'efle,quia locum cius ignotum efle eSfiteor. Aut ideo Romana ecclcfiam errare, quia opinione B.Thomar non explodit. Mihi ccrtiffïmû eftjpurgaharium efle ' nec multii me mouct quid blattercnt hsretid, quando ia mille amp;nbsp;plus centum anni funi^uod B. Aug.in fuarum centeflio.lib* ix.pro matre amp;nbsp;patre fuo OTat,amp; orandu petit.Et eadem fanft« mabereius,moriens( uribifcribiçmcmorià fuioptauerif adak tare domiiii, Sed amp;nbsp;aB.Ambro.id faftum narrat. ®uod fi ctiF tempore Apoftolorû tïo fuiflet purgatoriû C ut fuperbit fàftidio fus Pigharaus) nunquid ideo credendu eft hscrehco, uix quin* quaginta annofi nupcr nafo, 8C fidem tot feculoru falfam ftiiflc cótendenduc maxime^ iplè nihil aliud fâdaf^^quod didt,nó credo.amp; fie probauit ora fua,8^ improbauit omia noftra, quafi pon amp;nbsp;lignu amp;nbsp;lapis nocredant.Sed hæc fuo operi amp;nbsp;tempori* lt;ng;itui conceflum eftjiottocem efle in anim wos I Nunc pro
-ocr page 45-bo eum efFe pcenàm purgatorij uel maximain.
(Jprimo,omncs coiicediinteafdeeffe pœnas purga^orrj, 8^ in^ (^ni,nifiquod difFerüt ætcmitate. At (criptuiadefcnbitpŒnas infeLnieflè,tiirbationé, pauoré, horrofcdugâ^ut pfal.i. Non fie iinpt|,nô fie,fed tan^ puiuis que prorjeit uentus. îed amp;nbsp;in lob amp;Efàia,amp;:niulfcis altjslocis, iniprj côparanh.Kftipulæamp;pulue^’ ri,turbine raptis ahj difperfis.in quo nimirfi fignificat fug^ hor * Tibilf dainnatDfü.ltem pfal.ij.Tuc loquc?ad eos in ira fua,amp;; in furore fuo conturbabit eos.Et Efa.xxviij. Qui confiditin ilium non confundetjid eft,non feftinabit,noquot;pauebit,nelt;5 fugiet có^ fufus QC horrens,utilt;j uolens, quod non confidetes côfundcnc amp;nbsp;pauebunt.Prouer.i. Qui nieaudierftabf«^ terrorerequiefeet 8C abûdâciapfruec,timoré malojti fublato.Ec pfatcxi.Ab audi^ riôFmala nô timebit. His em amp;:almlocis feripturç, terror, hor^ ror,pauoï,timor,tremor,exprimitpcenaimpioR.sqnpio5i-cô=’ traria aflèriç^^iicç 8^ B.Iacob.dicit,qd dæmones credût amp;nbsp;kremifcunt.Et Deut.xxxij.clare pronuntiat,pœnaimpii effe pas» uorcm.d.Dabit tibi dominus deus cot pauidû amp;c. Nam fi pa^® uor ille nô effet,nec moTS,nec infernus,nec ulla pœna effet mo^ lefta.Sicut ait in Caficis,FoTtis utmors dileaio,dura ficut infer* nus æmulatio.qd fafis oftenfum eft in martyribus, adeo, ut de impijs dicatfpiritus,pral.xiii.Illictrepidauerut timoré ubi non fuit timor.Et prouer.xx virj.Fugit impius nemine perfequente. ïuftus autem quafileo côfidens, abfej terrore erit. Alioquin, eue unus timer mortem amp;nbsp;dolet,alius uerocontemnit,nifiquiain* tus iuftifiæ fiducia deftituhis âimet,ubi timerc non debetc USecundojrj.Teffa.i.Qui nócreduntEuangelio, dabunt pcelt;= nas in interitu ætcrnas,aTaciedomini, amp;: a gloria uirfutis eius, quiafeiiieetfolo uultu ui'rtutis fuæ éorqueteos, amp;nbsp;cruciatdeus, cum filets infuftefabilisjideo fugient amp;nbsp;nó effugient,fed depre^ licdent inter anguftias.SicilludSap. Cito apparebit uobis hor? rende.Et pfalm.xx.Pones eos,utclibanu ignis in temporeuuk tus tui. Ahoquin unde illa uoxt Montes caditefuper nos,amp; cok les opeiïtenoSjEt iilud E(â.rj. Ingredere petram, amp;nbsp;abfcondcre in foffahumo,a faciefuroTis domini, Sgt;^ gloria maieftaèis eius. Et illud lobjQuis mihi tribuat,ut in inferno proêegas me,8t: ab * fcüit das nie, donee tranfeat furor fcuuset atet itaœ, quod a fade
D
-ocr page 46-domîni orihit eorum maxima pœnajdum côfimdtmfuf a fee# diflima Ria immundicia ad fantam puritatem comparata. ClTerrio. Et ecdefia in peifona animaru pfallit amp;nbsp;g emit pfelm. vi.Conturbata font oiTa mea, anima mea turbata eft ualde. Et plalm.cxuij.Ciraindedernnt me dol ores mortis,^ pericula inferni inuenerunt me.Vnde Qi. ufitatifTima oratio eft, nt eis re^ quiem optemnSjUtic^ intelligentes,quod font inquiets. At pee ne non faciunt inquietudin^nt patetin martyribus Qi conftan* tibus uiris,fed horror Qi fuga pœnarum, quæ oritur ex infirmi* täte ftduciæ in deû. Sicut credit unufquifi^, ficfite!,amp; tales funt ei pœnæ Qi omni.a, qualis fuerit amp;nbsp;iple.inde non conturbat in# ftumquicquid acciderit ei(ait Sap.)lùirfom impios terretcLeui, xvi.)fönitus folij uolantis.Et Ifa.lvij. Impiiquafi marefeniens, quod quiefeere non poteft, Qi redundant ßueftus eiusin concul«^ cationem Qi Iudum.Non eft pax impijs dicit dominus deus. ([lt;Quarh3. Viuentes aliqui caspœnas guftauemttt,fdlicet infer«’ iMjCrgo mnftomagis morluis credendnm eft,eas infer ri in pur* gatorio.Nam Dauidexpertus dicit,Nifiquia dominus adiuuic ine,paulominiTS habitaffetin inferno anima mea. Et alibi,Re« pleta eft malis aninTs mea,amp;: uita mea infernoappropniquauit Et rurfum, Diftipatn font noftra fetus infemum. Er alïîmilatus fum defeendentibus in laaim.Et itcruro,Quâ multas oftendifti mihi fribulationes magnas amp;nbsp;malas,amp;: de abyffis terrs iterû re* duxifti me.Ezechias uerodtcit.Egodixi,in dimidio diepe meo* ram,uadamad portas inferi.Et infra, Sicntleo cótriuitolaolïa tnca,^d certc non nifi intolerabili faâû horrore poteft intelligT. ^^uinto,c^ mufti funt,qui ufqg hodie haspoaras gnftâr, nant
IOANN. TAVLBRVSin fois TeutonicisScr. quid aliud docet,cç earum poenarupalTiones, quarii Qi exen^la no* nulla adducite'a^hunc dodo rem, fcio quidéïgnotu eflè fcho* lis theologorû,ideolt;5 forte cótemptibilem. Sed ego plirs in eo (licet totus Oermanoru uemacula fit confcriptus)reperi theolo* giæfolids Qi fynceræ,q in uniuerfis omniû uniuerfitatu fehol« * fficis dodoribus repertum eft,aut reperiri polïît in fois fenteftj s. ^Sed Si ego nouihominc, qui bas pœnas fepiuspaftum felê ftfieruit,breuiftïmo quidftemporis intcruallo, fed fâtas,ac tam iufetnales, quantas ncc lingua dicere, nec calamus feribere, nec
-ocr page 47-PVLQËNTl ARVM AD LEONF.M X. P' M.
inexpertus crcdere potcft,it« in fi pcificercntur, ant ad nicdiaiH horam duraient, ïmo adhoxfc dccima psrtcm,fiinditus pcrirct amp;nbsp;offa omnia in cinetFredigercntur.Hie deus wparcthotribi* liter iratu^ói cum eo parit« uniucria creatura.Tum nulla nulla Cönlolatio,nec intus,nc£ foris,fed omniiTaccufatio.Tunc plorat hunc uerfum,Proieaus fuma facieooulorutuoïum. nee faïtem audet dicere,Domine ne in furore tuo arguas me.In hoc momentD(mirabile diftu)non poteft anima crcderc, fefe poffe un^ redimi,nifi quod fentit nondu conipletam pocnam.Eft tn ael«na,neç poteft earn temporale'îxiftimarc, folum relinquiî nudum defydcïiû auxilrj, amp;nbsp;hotrendus gemftus, fednelcit un« de petat auxiliû.Hic eft anima expenfa cum ChriftD,ut dinume * rêntur omnia offa eius.l^eceft uUus angulus in es,non repktus amarkudine amariffima, horrore,pauore,triftitia,fcd rjs omnî bus non nifiætcmis.Et ut dem fimue utcunlt;5,fi fphæra tranfeat fuper lineSreâam, quilibetpunâus linee taftus tolam fcrtfphae tam,non tarnen côprehendit totam fphæram,ita anima in fut, punftojdû tangitur a tranfeunte inundationcætcrna, nihil^fen* rit ôi bibit,nifi aeternâpœnam,fcd non manetjeerû enim trâfit « Igitur fi uiuentibus conringit ilia inferorû pœna,id eft, infelera* bilisillepauor 86 inconfolabilis, multomagis animarû in pur« gatorio uidetur talis effe pcEna,fed continua.Et hic eft ignis ille internus multo atrocior, quamexternus. (Çuodfiquis ifta no credit,non contcndimus,fed id tantu efFicimus, qd illi ueniaru præcones,multa dicunt,quæ uelignorât uel dubitant,nimis au d^cr.Magis enim credendû eft exp«tis in his,^llis inexpertis CSc3cto,ad id fadt authoritas ecdefiæ,quæ canit,Libera eos de .oreTconis, ncabforbeat eas Tartarus. Item a porta inferi. Qui* bus uerbis cette uidetur fignificarLeffe animas uelut iam in por* ta,amp; infroitu damnationis, initio inferni, quod dixi propc . defperarionem effe,nec uana effe uerba ecclefiæ credo,
CTc Q N G L y s 1 O XVI.
^^identur infcrnus,purgatorium,cxcînm differrc,ficut de* (^raHo,prope defperario,fecuTrias diffcnint,
QVIS duas præœdentesconclufiones uerasputaucrir, hanc nbsp;nbsp;facile adjîiittu, mio çu iu çœlo credamus regnate pac2/
-ocr page 48-M. L. RESOLVTtONES_pE VtRTVTE IN’ gaudiu feairitate in luCe dei, in inferno uero contra,feruirc^ defperatioiiejdolorc. Si horribileftigâîn tencbris exferioribus ^[Purgatoriuiiero fit medium inter utrun^,fictamc’utpropi^ us fit inferno cœlo ( quia no habentgaudium Si pacemduno nihil de ccelo participant, cu ponatur elfe eadem pœna cû infer *■ nOjfola duratione differente ) fatis patch, quod 8Ó in ipfo fit de* (beratio,fuga,horror,amp; dolor.Sed addidi propedefperationé dicens, quia tandcquot;ccffat ilia defperatio. Alioquin reuera,du eft in illo anima non fentit,nifi defperatione, non qd defperet,fed quod in tanta eft perturbatione,ôô cófufionepauoris,ut nó fen* tiat left fperare.Solus fpiritus adiuuat ibi maxime infirmitatc' eorum ingemitibus inenarrabilibus pro eis interpellas. Siceni fit Si tentatis in hac uita,ut nefciat an fperent uel defperent,imo fibi defperare uidentur, folo fuperftite gemitu pro auxilio^x quo figno nôlpfi,lèd alrj intelligut eos adhuc fperare.Sed omit* to uerbofius de ea re loqui,quç eft abftrufiffima,ne Si mihi ohij * tiant ueniales quæftores,quod fine probationeloquar, quan$ non ut illi,affero,quæ ignoro,fed difputo Si quæro. Si eorum praefumptam certitudinemjdubia, immo nullam effe cofendo
(Ic 0 N e L V S I Q XVII.
(CNcceflarium iiidetur,animabus in purgatorio,ficut nd^ nui horrorem,ita 06 augeri charitatem« men dedaremus eatn,82 ponainusTicuc coqpimus^^iimaji de* cedenttum tria genera (fPrimueaniiTi, qua^ funt fide omnino uaaiæ(id eft^damnahc) has necelTe eft in morte excipi fnmmo horrore defperatione,iuxta illudjV inim inkjftnm mala capi * ent in interitn. Et iterum, Mors peccatoru peffima fcilice^quia non habentfiduciamin deojideo comprehendit eos iraflSecn»' dum.earumquæ funt ftdei omnino plena? ahj perfedæ (id eft* Beatæ; hos lïecefle eft in morte excipi fumma fecuritate Si. }xti^ tiaduxtailligdjluftus cum ceciderit,nó coUidetur, dominus em fupponit maniTfuam. Et iterum.Preciofa in confpedu domini nK»rs fiinâorû eius.Et iterum,Iuftus fi morte præoccupatus flic * ritjn refrigerio erit. tt caufa utriuf^ eft,quia iniuftus inucnit ^d ttmuitjfimuit aût temper mortem Qi pœnâ.îuftus aut fatur
-ocr page 49-DVLGENTIARVM AD LEONEM X. P. M.
ius uitK,maxime cupiuitdiffoliiijideo defydeiiü cius tributum cft eijlle non dimidiauit dies fnos, ifte nkra pcifeftu prolong*«» uitincolfthîfuû. ideo qnodillehorret, iftequscrit, dinerftffimo ftudio afFeâi.quod illi riimnius hoTior cft, hiiiceft fiiinmü lu* crum amp;nbsp;gaudiu.fl rertiü earû,quæ fiintfidciinpcrfeasEjamp;h* uarie differentes inter plenam amp;nbsp;nullam fideni. iSredo auteni non negari ab ullo,quafdam animas imperfeda: fidei decede* re,fed tarnen infra idfuadebimus latius. Igitur cum imperfe* ftiofidei fit nihil aliud,nifiimperfeda nouitas uitæ in fpiritq, SiL adhucreliquumde uctuftatecnrnis 8i. Ada:(fienimeffet peclt; fefta,no timcret pocnam,nec inuite moreretur,aut cum affeda tcrreno huius uitæ migrarct)clarum uidetur,animabus ncceff» rium effe,non folum tollere pœnas,fed etiam addcre perfêdio* nem nouitatis,óó tollere refiduum ueäiftatis(id eft,amorem ui* tæ,amp; timorem mortis atq; iudiai)Mam quantumcumj tollere* tur pœna(fi effet poffibilc)non per hanc ablationem effet fann : ficut necin ifta uita per ablation'?poenarû fola aliquis melior fit/ fed per additioné gratie,öó remotionFpeccati.quare amp;illis pri* mo peccatu aufefêdu eft(id eft, impfedio fidci,fpei, charitatis.) CpSecudo.Nullapoenauinciturfugaauttimorc. Vcrum eft cm' t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prouerbiü,qui timet infernüjdefcendet in eum,'ïmo qui timet
^ruina, cadet fuper eum nix.Iob vi.id eft,plus cadet fupcr eum, Cf timuit. lt;Vmnis poena timoré fui augetur amp;nbsp;roboratur, ficut amoreminuituramp;infirmatur.Vincitur autcpoena amore, öi amplexu fui. deinde nulla poena eft molefta, dum fueric tfcL ideo amanti pcenas amp;nbsp;mortem non funt moleft«?, fed dulces, quia per amotem amp;nbsp;fpiritum uidæ.Sunt aût moleftæ timenti^ qina per timorem QL literam ei dominantur. Si ergo purgato* tiü afdigitjinimas,amp; moleftus eft cis pauor, euidens eft, eis de* elRamoreamp;fpiritum libertatis,amp;:adeflèliferSactimare7atq| hue defedum amoris,uoco imperfedä'fanitatem fpiritujj cura autem fine perfeda fanitate nullus coelum intrabit.tandem con * cludo,neceffârium illis effe,augeri charitatem, QL fanitate, ficut minuihorrorem.(jsîquîs ifta ncgaucrk,nelt;f crediderit,con* tenderibf,animas effc loi perfedas in uita fpiritus,folumqi debi * tapræferita^œnarû luerc.gt;^llcfpondeo primü,probcnt QL ipll füSfententisj quam amp;nbsp;ego nego,öC certus fum,quod uel nuUi«
D ü]
-ocr page 50-ucl iiifirmiocibas rationibus fua probabiitf^ccundo ngc.Qu'C ro an negent triplex ilkid fupra pofitum animaru genus decedit« ciurn, fi admifctunt terriö quocg genus, Refpondcantad prædi=* fta,quoniodoauferaturpufillanimitas,lpiritus amp;nbsp;tiinor,quan-* do perfeftus-homojficut pater eius,deus tiihil timet, omnia po teftjomnia fafFert,in omnibus gaudet ac deledatur.Si nön ad* mittuntjiêd in morte perfidfidem arbitrantur,acfic Iblumodó peen« foluendæ Teftent,amp; hoe totum fit pu rgatoriu, ratio fdli * cet debitarû pœiiarum. Tum præter id quod iam fbrtiffimu 82 infolubile produxi argumentu uidelicet, quod nulla fcriptura, nulla ratione fuam fententiapoffint probare, tarnen adhuc uià foaloria proceda.SiceiTi illi opinafores amp;nbsp;poftillatoresfedut fl Primo. Ad quid deus uult puniri perfeftos in Ipiritue ad latiO »âionemeContra. Super omnem latiffiiftionem eft charitatis fetifïâftio. nelt;5 enim deus ipfe etiam per pœnas quicqiraaliud requirit,quam ut perfidatur charitas.Charitas enim ( nifi Apo* ftolus mentiàir)qperitmulfitudinem peccaharum. Atilios iam perfèftæ charitatis pofitum ftiic.
^pecundo.Dco maxime fatiffit per uolnntatem,ubi non inu«*-nit facultfttem, ut cum Beato Auguftino fen tit tota ecclefia. At illi fl funt perfeftse charitatis,talem habent uoluntatem necefla* Tio,amp; tarnen facultatem non habent defeftu uihe. quare necef* feriofolauoluntsfeabundefatiffiiduttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ■
(JTertio.Perfefti tales omniareddunt deo, quæcunç^ debent, quia nihil amplius debent, tÿ ut fe fotos ipfos cum intima uo* luntateofferant. deus enim ab homine nihil requiritamplius, ipfum totum, ficuc dicitur, Præbe fili cortuum mihi.immo
per pœnas cogit hominem ad id,ut (efotitm ofFerat, quomo* do ergo eo fafto pœnæ manent,ad quid cogtrntc
in morteperfefta?fidei 8i charitatis, . quae adhucforte debeat vij. dies ieiunare, aittaliam CanonidT pœnam implere. Hie ergo deus tarn crudelis eft,in anirrwquae fHmmacharitateadeumfitit,eumc^fuperomiauehemetiflit^ 'diligit,quæ proximo fuo omnia plenilfime ignouir, 86 fibi ow ignolci uehementiflimecupiuit, cin propter haec etiam débita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
fttit apud deum 86 hdies ignorcentia(calis eft enim anima,quae . lauft eharitite moritur ) hie inquadeus ncTcemittit fepteoi Äös
-ocr page 51-ÛVLGBNTI ARVM AD LEONEN X. P- M.
dies propter fumniSïn cum 8^ proximû cbsritâtem amp;nbsp;humili* taécmjquæ fuut fiimmæ oîni eleemolÿnarû,qut tarnen in euan^ gelio dicit, omnia remifti, amp;nbsp;miinda effe rjs, qui dantnon de corde,fed de ijs quae fuperfluunt, eleemofynas, amp;nbsp;fcruo folum roganti ôi. nihil facienti, nifi promittenti, omne d«bitû dimific etiam promiffionc datalibera.î^ec faite intuetur deus in hac re,' quod tam facilis eft uiuentibus, fine^ mortis periculo taiia cow»^ cedere, morituris ucro,amp; fummo ra periculo preflîs,tam difFp cîlis eft ad remiftendû tam parua,tam magnç charitati^quis cre «• detcaut quibus id uijs fuadcbuntcaut ergo defmat fua tam con^ fidenter predicate,aut melius roboTent,amp; ifta diflbluât.Mos in* terimfentiemus,animas in purgatorio non propter folam pœ* hâ,immo propter defeftûcharitatis laboiate in pccna,quia hic noluerunt laborare ad perfeâionê^aut fi perfefte funt omnibus pœnis amore triumphatis,libéras effe.htec enim fie de dei boni* täte fapio,qd intuitu perfeftæ amp;nbsp;eternæ charitatis non remittat quibufdapœnatemporisbreuiflimi,quiproptefmodicachaTi* tatem,ôîbus paftïm remittit æterna,amp; qui fitpius in uita igno^ uif-omiics,poenas pro uno opéré incept« charitatis, no remit* taf-un^ in mortealiquas poenas, pro omni opéré cofummat« charitatis.iferutarnen hçc funt difputata,quia mirabilis eft deus ill fanftis fuis,melius faceremus,fi ta dubia refinqueremus,ôt; in populû alia cerfiora docercmus,potens eft deus cum illis,nccfegt; cundû hanc,nec fecundû ilia fentcntiaagcre,non em noftro,fed fuo iâiudicio fubiedi, quia poteft amp;nbsp;ibi punire gratis, ut often* d^loïiam gratiæ fuæ,ficut fccit in lob ôô PauIo.TnuHiiîULSL .Ç^uintofuadeo conclufioncmji purgatoriû tahtMiodo eft ^harum officina,cur nonpotius uocatur punitoriïï^potius cp purgatotiu e Ratio enim uis uocabuli, purgationem aliquâ importât, quæ intelligi non poteft nifi uetuftatis amp;nbsp;peccati reli* di,quo funt immundi,qui terrenorû affedu fidei puritatem im * pedierunt.lt;^o^i noya ( ut funt ad diftiiiâiones prompti) ufi îEquiuocatione,dixerint effe purgationem hic idem quod folu * tionenijUt turn purgatæ dicantur,cû pœnæ fucrint folutæ. Re* lbondeo,hoccademfacilitatecôtemnitur,quaprobat. Quod * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti ôô ipfi côtempferint, uim uocabuli ad purgationcîiitiorû ex*
tèndijcfto fane,non côtçndo,id tn effeftu eft,utru^ effe dubiu*
D iüj
-ocr page 52-M, L RESOLVTtONËS DB VrRTVTE iN ideo præpoftere alterum illoru fanfa certitndine in populos di * (berfum,maxime cum nee ratio ndïs illoru fententiæ côlieniat. (pexto.ft ad hoe ualet illud Gregorij dift.xxv’.c.qualis,ubi nó pcenas tantumododed culpas remitti dicit in ftituro, fcilicetue*^ ntaleSjUt ibidééxcpla ponit. Ai remiffio culpae nó fit fine græ in *■ fufiôcjôi horror mortis eft Tandis peccatu ucniaiejfed nó paruiy fle O N C L V S 1 O XVIII.
CTNecprobatum uideturullisautrationibusjaut fcriptuns, miod funt extra ftatum merihfeu augend« charitahs, ^Hoe enim robuftiflimu eft meum aduerfus oppofitaopinio* nem argumctum,qd uidelicet fine authoritate docetur. Woftra aut certe uel ea nititur authoritate, quod fine addita gratia nul* lus timor pellitur,quem fola perfeda charifas foras mittit. Hæc aut conclufio præuenit argu. eoru/qui dicerent contra me, func extra ftatu meriti,quare tres præcedentes cóclufioncs falfe.fgo aût ut opinando dó diiputando nihil afferendojficut cœpi,prcgt; fequar,dico,ïi purgatoriïï folum eft foluendarft pœnarum ofïï» cina,8ó animæ in ilio funt fuo afFedu(ut ego fentio ) immùdæ, nee ab eo uitio purgantur, fieret purgatoriûidem qd infernus, quia infernus eft, ubi pœna eft cû culpa manente, At in anima* bus purgatorij eft ailpa, fcilicet fimor pœnarû amp;nbsp;defedus amo * tiSjCum iuftus fecunduEfa. viq.nihil debeat ttmerc,nifîfolû de* Um,ergo peccant fine intermiflione, qiiâdiu horrent poenas 82 quæruntrequiêTQuod probo,quia quæruntquæfua funt,pluf'-uoluntateclei,quod eft cotra charitatem.Quod fi amant deu amant amore côcupifcentiæfid eft,uitiofo)cum etiâ in fuisjpoe* nis debeantdiligcredcu,02 glorificare,ac fortiferfuftinereJUA.f^ 15 inter fot difputationu fpineta ctiàafleram aliquidjEgo libere cófiteor me,credere,nullam animâredimi de poenis purgatorij propter Ibu timorem,donee pofito timoré, incipiat amare uo* lunfateHei in tali poena,82 plus dci uolutatem amet, q poenam timeat^o folam dei uoluntaté'diligat,poenaïiero uilipendat aut in uolunfate dei ctiaamet.Quia oportet utiuftitiam diligat anCet^ faluetur. Atiuftitia eft deus,quihanc poena'operatur. de* inde illud Chrifti,Qui non accipitfid cft,uolcns 82 amans por* t4t;ccuceni fuam 82 fequitur mc,noncft me dignus.at aux ani^
4
-ocr page 53-'PVLGE-NTIARVM ad LEONEM X. P. mnru eft ills pœna. (Çus cum ita fint,82 ucriffïma credo, dicat qui poteft,quô ifte amor pœnarûcnmtimoreniutari poteft,fi« ne nouagratia infufa. Ego fàteorr me nefcire,iiifi dixeris,qd purgatorium no habest tcrrorem poénarû, ac per hoc nec fimilem inferno contra prædifta, ahj tune fruftra oramus pro eis, quas audimus violentes 82 amantes efle pœnarû fuarum fine timoré • (TSeeußdo probo,quodaHgeatureis charitas.Apoftolus dicit, Diligentibus deû omnia cooperanturinbonum.hocaûtbonû nô poteft intelliginifi augmentû iam pofleflîboni.crgo 82 pur-gatoriuangetbonû'dikaionis dei,immo maxime oim àuget, * dum fient infernus dura eft æmnlatio, 82 in fantis malis etiam diligit,ficut fornax aurum probatil fâcit,ita pocna,dileaicfnem fjTertio, Yirtus ininfirmitateperficitur, omnis enim pœna,fi prefens eft charitasyfcft falutatis 82 proficHa,nô enim£mittit pre ciofiffîma cliaritas aftçfœcundiflïmaaliqd fecû fterile. At in pur» Storio eft maxîa infirmitas,crgo maxime perficit charitatem*
Quarto.lmpolTibile eft efle ftatû in uia.uia sût dei eft charitas deînendcs,ergo necefle eft animas uel procedere uel retroce * dere a charitate dei,eu nondû fint in tetmino 82 uifiôc, ut patet* Ô^Juinto. Impoflibile eft ulla perfeuerantia creaturæ, nifi aflî^ ducaccipiat magis acmagis.indeenim dicûtacuti quidam,qd conferuatio rei fit eins continuata creatio. Sed creare eft fempet honum facere,ut etispatet in riuulis,Tadiis,calore,fri^Tc, ma^ xime dum funt extra fnum principium.Quare 82 fpirituali Calo»quot; ri,id eft, amori dei in animabus opus eft continuata coferuaho ï (donee abforbeantur in funm principiû diuinumVac per hoc 82 àugmentum,etiam fi uerum eflet quod eflent perfeftæ. licet ex# t^deum efle,nec peruenifl'e,82 efle perfeâum,fint contraria. tlS.ediiidere dignnm eft,quibus nam caufis mouentur, qtanit tna^is ftajurntugriti negent,aut ne^ajidum probent, (JP rimù illud unlgatiflîmu B. Aug.Hic omne meritû compara tur,poft mortem nuUu. ergo inquiunt,purgatDTiû non eft me* rendi locus. KefpondeoB. Aug.82quicuncg patres fimiliadi* Xernnt, ex autlvoritafe 82 ufu feripturæ loquunc,quæ multofot* tins in hanc fentcntiâloquitnr.ut eft illud Gai. vi.Operemur bo * hum, dum tempus habemus.Et Chriftus loann.ix. V enit nox, qnando nemopoterit operari.Et Apoca.Opera enim illoïû fe*
D V
-ocr page 54-M. L. RESOLVTIONES DE VIRTVTE quuntur illos.Et illa manifeftiffima Heb. vitj. Sfafutü eft omni* bus hominibus femel mori,poft hoe iudiciü,deinde finis. Gab vi. QuaECunlt;5 ein homo feminaueritjhscc amp;nbsp;metet.Itc'oportet nos omes manifeflari ad tribunal Chrifti, ut recipiat unufquif^ proutgeffit in corpore fiuebonû fine malû.ôômultæaliæ,quse oîno fonant ac fipoft morte oïho fit iudiciû recipiendi, ficut gc* ftum eft, id eft, meritû hic, fecundû illud Eccle. Lignûubicunt^ cecideritjibi erit.Cj§cd hæc omîa æquecontra totû purgabpriö pugnant,quia non ponunt ftatum medium inter mortuos da^ ninabos 8ô beatos.Siergo illis non obftantibus, purgatorium' defendituruere,etiaîd defendi poteft, quod augeatur illis gra^ tia,non obftanbe illo quod dicitur. Hic omne meritum compa* raTi,quialoqui?non de purgatorio,fient 8c illæ authoritates ni* hil de purgatorio,fed decœlo uel inferno loquunf, utrinœ er^ go intermittif purgatoTiu^Quare illa uerba Aug.ad purgaferi«: um non funtfeiidenda. Orne meritû hilt;/non illic,id eft,non iii cœlo aut inferuo,5)enicp (êcundû B. Augu.etiâhic meritû illud cSpara^quodignusfithomoin purgatorio fuffragio iuuari* Alioquin in cœlo uel inferno, nullû habet meritû, quo mereaü ibiiuu.*in,fed tûcquidéad purgatoriû refpexit,hicaûtnequa$, Ipiaût quifpiamcontentiofioruoluerit aflerere,authoritates iam adduâas,nihilo aduerfus purgatoriû pugnare, quod lalua* ri polTunt per duplex iudiciû,feu duplicéietributionêpoft moc^ tem,T emporalc fcilicet,quæ eft pu rgatorij. Aetcrnâ^ quæ eft ins ferni,amp; fie aliusmefitpurgatoTiû,alius infernû.Itc aliû fequunë Opera fua adpurgafDriû,aliiï ad infemû.dHic ref^deo. Sic di* cendo potius deftruun?illæ authoritates,^ falueii^im purga** fDïio,pcrtamuiolentaSiarbitraria«quiuocatioriF,cum alte*’ ta pars æquiuocatiôîs nun^ poflîtprobari.ttmeo iudicio,nô cfreîicitucredo,longecgpeffïmûufum, quibufdâhucuCÿ fuiflê feruatum,fcilicet feripturæ fanftæ fimplicem fenfum,in æquiuo* cum amp;nbsp;dubium diuidere.Reftius em dici?, hancauthoritaté'de hac rc n5 loqui,^ dum de utraej re intelligereconamur, de nul * la certârelinquamus.Palliû etn breue eft(ait Efaias)utrûlt;$ operP rc non poteft.Et ut uulgo dicit. Mon eftaltare alterius nuditate' otnandûJgitur dicendum eft,quodhomo illicmetit,quod hic ■ rçminaiûtjinfclligatuc de ptîefenti QC futura uita, Meflïs cm fine
-ocr page 55-DVLCENTÎARVM AP LEONEM X, P, M. ^8 noftra torfïone 8£ æquînocatiôc arbitrij noftri, rdinqucnda cff inca fignifïcatione,qua utitur fcriptura, fcilicet fiitnri SJL uniucr* falls iudicrj. Afqj ita illae anthortifates nihilpugriât adnerfns purlt;= gatoriumjnóper æquiuocationis canillûjfed per ablaHonis fen» fum.Modemmodo amp;ilkid, Hicomnemeritudllicnullum. A« lioquin quantus fueratfudoTingenio meo, fi 8^ ego meritûœs: quiuocarem duplex, fcilicet poft mortem no efle meritûhnius temporis,fed bene meritum illiiis ftatus.amp; Auguftinü loqui de primo,fed nolui. (Çuid aut dicentad illnd Ecclefi.Lignum ubi* cuncp ceciderit, fine ad Aquiloné, fiuead Auftrû,ibi eritc'JSiqui«: dem per cafum intclligunt mortem.Si ergo per Aquilonem in=« fernum,per Auftrnm cœlum,qno cadent qui intrant purgadoTi * umead Auftrum dicent,fed æquiuoce,fcd quid dicent c ibi eritt’ ibi manebitfergo nun^ exibunt purgatoriumcAn hic quolt;5 æ » quiuocatur manfio, fcilicet temporalis 82 ætema f Claret ida^, quod hçc authoritas reda facit contra purgatorium.quinetiam per æquiuocationem fui facit ex purgaêorio infernum.Non po * tcft itaçp foluijnifidicatur(ficut dixi)nihil earn de pnrgaforio lo * quijHon d^quamiUamjLiber generationis lefii Chrifti,
O N C L V S I O XIX.
IjKec hoc probatQ efle uidetur,quod fint de fua beatitudiz ne certç Ô2 fecuræjaltem omnes, licet nos cerKflîmi fumus » HNos enim,quiacredimus nullam in purgatorium uenire, ni* fi fît de numero faluandoTÛ,certi fumus de beatitudine illarum *. ficut cerdi fumus de eîeftorû feIute.lt;Çuan5 nô minus impugno: fi quis affêrat cas efle certas, ego nô omnes dico elïè certes. Sed quiatotunegotiii deanimabus inpurgatorio abfconditiflîm« ^ftjideo fuadedo magis qua demonftrâdojdeclaro côdufîonê, llPrimoexrupradiais,SipœnapurgatDrij eft,pauor illc82hot* ror damnationis 82 inferni, pauor autem omnis fiicit animum perturbatum,incertum,inopem confili),82 auxilij,82 tanfo nia* gis,quanto fuerit uel)ementior 82 inopinatior. Animarum ao* temeftomnium uehementiflimus 82inopinatilfimus,ut fii* pra diftutn eft. Et Chriftus, Tanquam laqueus fuperuenit dies lila. It Apoftqlus, Dies domini ficut fur in node ite ueniet, Qÿate ualde eft, eas præ confufîone nefdre, qi»o
Ji»babtk//
-ocr page 56-M,, RgSjQLVTtONBS DE VIRTVTë îN ftahi fint,an dâhatæ uel falnstaenïno fibi uidentnr ia’ire in danilt;^ nahonëjóó defcendeieinlaciim,omninoq^ iani eflein portis i«* feriJkutEzechias dtcit.Sed ói. i. Regü.rj. Dominus dediidtadi inferos amp;nbsp;redncit.Igitiir nihil aliud fentiunt,q i'ncipere fiiaquot;datn* nationem,nifi qd lêntiunt,nondü claufain poft feportam infc^ ti,necdum etiam dimiWüï uotu amp;nbsp;defyderiiTauxilij, licet nul^ apparentis.fic enini loquunt,qui idexperti funt. /ccipiamus mile,Si quis ad iudiciü morhs inopinatus ucniat,pufa incident in latrones.qui dum intentant illi omni ex parte mortem,etiaß ftatuerint eum terrere,non occidcre,hic ipfi certi funt eum uidu^ tum,ipfe ucro nihil nifi præfentiflîma'morfc'.lidet, ah» co ipfo iam morifjfolü idfibirefiquü cft,quodnondüfltmortuus,pof* ficq; redimi a morte,fed nefcit unde, uidet enim illos pofte, fed nollejgitur fere nihil differt a mortuo.fta uidetur in pauore æ* terme morhs fieri,quod nóaliud ^ïeternam fibi fentiunt immi nere omni ex parfeSic canitccclefia pro eis, A porta inferieruc animas corum, Etlibera eas deoreleonis,neabforbeateas Tar * tarus amp;c.Solu4n id reliquum fcientiæ habent,quod deus pofltt eos Tcdimere, fed noUe illis uidefur. IDâhati uero ftatimhuk malo adduntblafphemiam,ini ucro folam querelam amp;nbsp;genik tutnenarrabilcm,fuftenfati a fpiritu. Hicem ferturlpiritus fupec ^ias,ubi funt fenebric fup facieabylTi. Scd de hoc fupra latius. (J_§ççundOiMuitalegunturexempla,inquibushabeturnô nul^ las animas hancfui ftatus inccrtitudinem confeftas fuifl'c.Appa'' ruerûtenim tan^ cuntcs uocati adiudicium,ut dcS.Vinccnho amp;c. Kurfunilegütur multa,in quibus cerfitudinem fuam funt fgnnfeflæïpd^quæ dico. Primo, me dixifle non omncs cfte cet«’ tas. Secundo,forÉe melius fecundû priedifta, eas non fuiftccct^’ tas,fed præ nimio aux ilq defpderio,tanquâcertæ eftèntjuelock us iuuari poftulafle, ifa ut potius opinentur, timidie præfugt; mant fefe certas,quam fciant.ficut amp;nbsp;in euangelio de dæmonk bus dicitur, quod fciebant ipfum efte Chriftum,id eft uehemcn* ter opinabâhir,ut ait gloflâ Jta enim fit naturaliter fn omni an* guftia ôô pauore,ut uehementer opinemur nos efteadhucreps*’ tabiles,cû tarnen magis fit ibi cupido rcparationis,quâlpcs,auc fcientia,fiait in djemonibus plus fuit cupido fciendi, quam fci* «ntiajdcptiîi emmfalutis,no pauet^eç trepidat,fed coiifiditj
-ocr page 57-ojnniâcgfoTfiffïme tolérât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
lt;^id ergo de iudicio particnlflri,qnod in morte cuiuflibet hominis fama eft agi,8Clnnocen.teftatLir,iiidefur em^ per ipfum certus fieri homo de fuo ftatu. l|j£lpjQndeo,quod nô fequitur eum ceràim fieriy etiamli fit particulare indicium. Po=^ teil fieri,ut homo mortuus iudicetur,immo accufetur,fed tama^ fentcntia difFeratur,nec ei reueletur.Inferim autem accufante gô fcientia,urgentibus d«monibus,8ô minante ira dei,nihil aliud facial mifera anima,quam ut f remat a fententia, omni momeii’^ to cûhorrore expeâata, fient de corporali morte làcit 8ô mina^: turDeut.xxviij.Dabittibi dominus cor panidnm,amp; pendebit uita tua ante te,mane diccs,quis detmihi uefperet8lt;!^ nelpere di* ceSjquis det mihi maneclta 8C ibi mors æteïrna fimili panore fe^ riat,ôi horribilihotrore cruciet anima, nec ifta fententia mnltû flbfonaeft neritati.quâdoquidem ôô Matth, v. Dominus diftin* guit inter rcum iudicq, 86 reum confilq, 8i renm gehennæ, id eftjinter aceufatum amp;nbsp;conniftiim Sé damnatûT Sed ôôinfignes quidâauthores fcienti.a plus qnam fama^audent dicere, qnafdâ animas pro fuæ «repiditatc uitæ,per mortérapi,amp;: a deo fie pro* nci,uturlt;ç in fincm mundi nefeiantjan ftnt damnatæ uel faluan* dæ. It fi rccipit hiftoria ilia de monacho moritnro,ôlt;^ propter peccatû fbrnicationiSjUelut dahatojam blafphemante, deinde ad fanitatem reuerfo, fatis patet,quod indicium amp;: aceufatio in * fcrnijpoteft animâ^fligere, tarnen nondnm elfe diflFinifarn fententiam latam. .^d ickm, id quod in homelia récitât quadâ Bçatus Qreg. deiuuene,quêin morte draco abforbercuoleban dHçc italt;5 de fota materia poenatû purgatorq uerifimiliter pO * no,motus primû ex natura horroris 62 pauoris.Deinde,quod feriptura hanc pœnam tribuit damnatis. Tandem, quod omis ecclefia dicit,eafdem effe pœnas inferni 82 purgatorq.ôë ita cre# do hanc noftram fententiam in feripturis fatis ftindatam J3ucd « natores nero indulgentiarû, uidentur pesnas animarû ira imalt; ginari,quafmb'extra inferantur,fintlt;^-penitus extern3e,non aSt ab intra in côfcicntia nafcantnr, quafi deus folum ab eis auferat pœnas,cum fit côtrarinm uerius, quod animas potius a pœnis auferatjfîcut feriptum eft,Diuerlit ab oncribus dorfum eius.Nô ait. Diuertit onera a dorfo eius. Et itctü,SitranIbis per ignem.
-ocr page 58-M. L. RESOLVTtONES DE VÏRTVTC iN flâma non nocebit te.Quomodo non nocebit,nifi quis datfï^ duciâcordijUtignemnon timeaunonauteniuc jgm'snoiifit, cum tmnfeuiidutn ei per ilium fit. Qnare diuci fto dorfi ab one^ ribus non fit,nifi fanando animæ timor^amp; conforcando earn ’ ficut amp;nbsp;fup diftu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nulla poena uincic timorc fin, fcd amo^
re amp;nbsp;concemptu. At timoré noauferunt indiilgentiæ,imo infc^ runtquantû in eis eft,dum uelut odibilc rem, pcenas rdaxadas fuadent.IDeus autépropofuit habere filios impauidos,fecuros, generofos,æternaliter amp;nbsp;perfcfte,qui prorfus nihil timcant,fed pergrariæ fiiæ fiduciabmnia triumpnent afaj cófemnant,poe^ naslt;ç Si mortes pro ludibrio habeant.cæferos ignauos odit, q omnium timorc co^nduntur,etiama fonitu folij uolantis.
(Jlterumobijcitur.
lISi uoléter pœnas fetuntanimæ,cur pro eis oramus^ Refpon * dcOjNifieas uoléter fèrrent,certe damnat« eflcnt, fed nunquid non ideooptaredebent orationes,quando Si Apoftokis opt«* nit pro fe orationes fieri,ut liberarct ab infidelibus, 8^ fibi oftiu ucifciapcrircf,qui tarnen omifiduda plcnus, mortccontemnc*-re fe gloriabatur.Etia fl animæ non optarent orationes, tarnen noftrum eft,earum labor! condolere,8ó fuccurrcrc orationc,fi4 eut qinbuflibetalijs,quantumlibet fortiter patientibus. Deinde cumanimænonadeo dolcantpœnapræfenti,quam horrorc inftantis fibi Si intentât? perditionis,non eft mirum,fi cupianc fufFragium,ut pcrfeuerent,8ó non defidant in fiduda, cum fint incerti(ut dixi)dc ftatu fuo,nec tarn timeant poenas infcnii,qua odifi dei,quod eft in inferno,ficut didtur,Non eft in mortequi niemor fit tui,in inferno quis cófitcbitur tibiÆt fie patet, quod non timoré pœnæ patiunf,fed amoreiuftitiç,ut fupra.Timenc enim magis,nenon lauden t,amp; ament deumçquodfieretin iti^ ferno)quam ne patiantur.I t hoc eorum fanftifltmu, fed anxio’* fiffimum defyderium, merito iuuat omnis ecclefia quantû po* teil,maxime quando amp;nbsp;deus uult illas per cedefiam inuari. Et hic tandem fit aliquando finis tamobfcuræ amp;nbsp;dubiæ difputaH-* Ollis,de animarû pœnis. Quibus q poteftmelioraproferre, no inuidebo.Modo idfadat,mclioribus feripturæ authoritatibuS nixushon fum^s hominum opinionibus obnubilacus, iJCONCLVSlQ. XX.
-ocr page 59-ÓVLGEJMTIARVM AD LEONEM y. p; M. fu^tur papa p rcmiflionem plenarm óith pœnarû,non fîmgt; pucker omniu intelligit,(èd afeipfo tantömodo poßtarum» C^HancdifputOjnondûgiiiiacitcr affero, rationes meæ funt, R. IM A-, Ex diâis conclu.v.quod folû canonica pœna rc^ mittitur per poteftafem clauium,ideo hîvc conclufio corollariû cft illiuSjô^ ilia negata,negatur QL ifta.
iTSecuiïda, ex ipfo ftilo ponrificiSjquo dicit,De iniunftis pœni • tentijs mifericorditerjelaxamus.ergo nô'iniunftas a feuelaca^ nonibus iiô'relaxadneç hic curandutn puto arbitrarium com^ mentum quoruncîam, qui dicunt, Quando pontifex nö addit hîc claufulam,de iniundis pœnitentijs, turn intelligi omnium fimplicitfer remiffioncm pœnarum.Dicerem ego,Et fi non ads' ditur, tarnen fubintelligituraddi,tan^ neceffaria,amp; deeflèntia ftili claiifula,aut illi probent aliqno textu,quod dicunt.
([Tertia^ad folitû uenio argumentû,fed omniû fortiffimû ,82 tequiro, quibus nam authovibus probent, etiâalias pœnas pei daues tolli,quFcanonicas^Et exhibent mihi Antoninu,Petrum de Palude, Ang.de Anco.Captcolum.|) einde, 82 Angelus fum* mifta fuum Francifcum Maronis indudt, redcmptiones uenias' turn couftç uehentem,ut meriforias eas pronuntiarefit aufus,fi Chrifto placet. Quafi uero illi homines talcs fint ac tâti, ut quit* quidfenferint/ftatim neceffe fit infer articulos fidei numerare. ¥ crû illi magis funt reprehendcndi,qui ad ignominiâ noftram 82 iniuriâ illorum,allegant pro affcrtis, quæ illi pro pio fuo ftu# dio fucrût opinati, prorfus nihil aduertentes illud Apoftolifidc* lemonitoriû,Omnia probate,qd bonû cft,fencte,longe ftultis= ores Pythagoricis,quippe cûhii ea tantû affercrcnt,quæ Py thas goras dixiffet, ifti uero ctiam ea,quæ illi dubitauerunt(^cd ad originem 82 fonfem ueniamus riuulorû iftotum,idcft,B.Tho* mâ 82 Bonauenturâ,Ex his cnim illi partim acccpcrunt,partim de fuo addiderût. hq 82 fanâi,82 graues planeauthoritate uiri.Vcpi cum 82 ipfi magis oprinent q afferantjdcni^S.Bona.
lt;Sfiteatur,efle renT^ubiofiCfima^omninolt;5 incertam, nônc da* mm eft,ex igfîs etia nihil poflê aftrui t Tu nide,ft ullum textum, aut fcripturaadducantcNcc mirum, qdipfi nihil airerant.Cum enim hçc res fit fidei quidâarticulus,fi fuerit determinatus,adco
-ocr page 60-• Jion pertiuecfld doctores diftinire.quod etiain adfolinn coMci»-lij uniuerftlis iudidum fit fiifpeiideiidus. nec funinius pontifex quid fernere,ùi ijs habeat ftatuefe quae funt fidei, nifi foli præco * nes ueniarum. Illis omnia quæ libuit licent unicam famenha;“ bent omnes rstionem fuae iêntendæ, quam amp;nbsp;Panor.lib.v.de pœ.amp;t re.c. (Çuod aufem affert,uidelicet hanc, liindulgcntiat folum canonicas pocnas dicunturremittere,hoceft,indulgenti* as nimis uiliftoHredtacj nc uiles fint indulgentiæ, magis placuit fingere,quod nefdanCjCum nullum fit periculum animaru,fi in * dulgentiæ etiam nihil effent,nedum uiles.Miferrimû uero fit,as! nimabus figmenta ÔC iUufiones predicaïe,etiam ft indulgentiac utiliffimae effent. Adeo non habetur ratio falutis animaru, led tantum'odo,ne nodoptima uideamur docuille,plus laboramus pro gloria noftri uerbi,8i fi non neceffarqpro IMe fimplids, amp;nbsp;nobis cómiffi populi, Ibla neceflaria/Sed antc^ ad B. Tho* ÖL Bona.refpondeam. dignu uideturredfare opiniones de ini= dulgentqsuie ego primus aut folus,cas in dubiû uocaffe uideat lb®ioffiilùperc.Quodautem li. v.de poe.Sê re.affumens ded«*' rationem fdperefficada nbsp;nbsp;uirtute indulgentiarum. ficincipii?,
Quid uaîeât talcs remiffióes,uefus querela,8i adhuc la fis dubia ^Alij dicunt,qiiod profunt,quoad deum,fed no quo ad ecde®^ fiam.Quonia fi quis finemortali decedat,nondû perafta pœni* tentia,minus fentiat poenas purgaforij, iuxfa modii rcmiflióis fibifaftae, Ecdefiattwiuenti,nonproptcrhocrelaxatfatiïFaâio*’ nem.H£VC opinio dahaturaPanor.ibide,amp; placet eins dShatio tfAli) dicunt,quod profunt, quo ad pœnitentiâhie iiliunflam ex fuperabundanti,amp;: ad cautelam,id eft,£antu eas pœnas,quas non fecundum modum, fed in cautelam fupcrabundantius,$ peccafum merebatur,impofuit. Ethæcplus damnada prior« |£^lii,quod profunt,quo ad deum amp;nbsp;ecdefiam, fed remittenS onerat le ad fatiffaftionem pro illo,8ó haeceft abfurda.
, qnod profunt ad remiffionem pœnifentiæ negligenfef omiffæ. Hane Panor.damnans, didt, quodifta remunerafnelt;« gligcntiam.Sed mco iudicio,h«cn'o omnino eft falla,quia uc* re rcmrttunturpocnae quîECuncç,etiâ'negligenter omiffæjduni modo difpliceat negligentia,immo remifctuntur etiam non nc gligenter omiflæ,alt;^ adhuc perfidendæ.
-ocr page 61-pVLGENTlARVM AD LEONEM X. P. M. jl' (jAlij^quod ualeant ad relaxationé iniunflæ pœnifentifc,diini modo fecerdos,qui iniiinxit pœnifentiam, pcrmitfat,ut poffic commiitare pœiiitcntiani cum remiinonibus, Et hec eft proba fententia 8ó uera in rcjUifi quod reftringit potcftstcm conferen »• tis indulgentias. Vcrum eft enim, quod iniunftas pœnitcntias felaxant,fed non requirituf confenitis eius/qui iniunxit.
(rSexta,qua ultra iftas quincj in gloffa prçdifta pofitas,Panorlt; adJïicitquod profunt,prout Conant ueiba,Öó quo ad deum,8C quo ad pœnitentiâhic iniunftam -, amp;nbsp;banc dicit teneri a Goff* Hoft.Io. An.ïthanc ego quotj teneo,ut iacet amp;nbsp;fonat in ueibis Sedno fequotintelligentiSomniii,Maxime propteriftuduer* bum,quo ad deum,pcr qd ft intelligunt etiam pœnas a dco in»* pofitas rcmittijfiue hie, fine in purgatorio,ultra pamitentias ab Ecdefta ucl Canonibus iniunftaSjUiTcredo uerum, nift Cub tali moderatione,Quia pœnæ purgatoiij remittuntur Cine potefta* teclauium,pcrColacontritionc.rdeo,CiquispeifedeCueritcon^ ’ tritus,credo quodftt,quo ad deu a purgatorio abColutus. (ßl’o ad panas âût huius tempo ris,dico, quod id nulla habet autho gt;nbsp;tifatem,utCupra Caris diftum eft Con. v. Non eft enim nomina* bilis ilia pana,quîB quo ad dcum rcmitti credatur.Ideo ego di* ccrem,quod illud,quo ad deum,debet intelligi, no de pains a deo impoCitis,Ced de eiCdc ab eccleCia iniunftis,ut fit CenCus, Re* miflio ilia iniunflaru panitentiarû ab ecdeCia, tenet tarn apud deum,quaapudecdefia. Eoquod deusapprobethanc eccleCiœ fuæ rcmiffïonem,Cecundû illud, Quodcunep Colucris Cuperter* tam,Colutu eritin cœlis,Nonait, Ç^odeunq; Colueris Cuperter* tam,aliud erit Colutû in cœlis, Ced id idc quod tu Coluis, amp;nbsp;ego folutuhabebo. Qiiia p hoc deus uulthomincs Cubrjci Cacerdoti : q^d non fieret,nift deum approbate fafta facerdolis Cciremus. Irides ergo omia adhuciii opinionibus hærere,Porro id,qd A^clus ex Cuo FranciCco Maronis adducit, quod indulgentiîc
, etia ualeantadaugmentiTgratiiE 80 gloriæ.non aduertit,qd in* , quot;dulgentiîE no Cunt operabona,Ced remiffiones bonorfi operu, propt cr aliud minus opus.Et ft em opus bonu propter ^d dan* turindulgenriæ,Cit meritoriû,rgt;«famenidco indulgenritc Cunt Lmeritoriae, cu opus CcorCum faâu non minus effet meritorium I amp;nbsp;forte magis.Indulgentiæ uero fcorfiim iumptae, potius Cunt
-ocr page 62-dcmeriton'æ,quisTcnrffK3oes bonoruoperunxIgMxitoitn in omni materia dubitats Jidtum (it unicuicp difpiitarcj oppo^ nere,8C ego quo(çdico,nîeaB.Tho.ôô Bona.ni hacpfe diffeti^ tire,donee nidius proBctfua, atiç difïbluant noftra. Ego enini præter opiniones,nihil uideo quæ probent,nee faltequot;unum ca^ nonem.,cum tot feripturas egofuperiusconcln. v.produxerini pro mea parte,Et nunc ne fine canonibns ctiam Ioqirar,€cce_-ratio.cap.Cum ex eo.li. v.de pœ.ô^ rc.dicir, p indut^ gentias fatiffaâio pœnitétialis eneruaf .Hoc nerbum licet ex do* lore potins,tip ex gratia dicat Papa,Lanien canoniftae fient fonat intelligut.Ergo fi fatiffaftio enernat pœnitentialis,patet, qd no nifi pcEiia canonica remittitur.Cnm fatiffaâio pœnitentialis fît nihil alind,nifî tertia ilia pars poenitetiæ eccFiafticç,amp; ßuxameti* talis.Mam de fatiifaâioneenange]ica,nihil ad ecclefiâ^utfnpra* fiqnis mihi obftet, papaiion negate, etiâ alias pœnas cnernartSed affirmât duntaxat,nec exclnfincloquitnr, dum di* cit,Satif^âio pœnitétialis encrnatnr.|î.efpondeo,proba ergo gnod 8^ aliasrelaxat,8^ non excinfineloqnatur, qnod cum no fcceris.egoprobo qnod exclufiueloqnitur per c. Cum ex eo, ut fupra.ubi dtcit,qnod quarftores clccniof/narû, ptarter id qnod in literis eotum continctur,niWl ^rmittant proponere popn^ ïo.Sed nihil continet’ m ullis literis apoftolicis, præter remilïfe* nés fatiffaftiôisfacranïetaliSjfîcutipfcmet dicitpapa,Satiffaâio pœnitentialis eiierua? perindulgentias indiferetas Öófuperflu# as^io hoc uerbo,adhuc rigidius papa indnlgentias reftringid' Quia fi fnperfluæ indulgentiæ,fûlu enernant (àtifamp;ftiojfé fecM* »nenfalé,ergo modeftæ amp;nbsp;legitimîcnecïpfam fatiffaâioric pœ * nitentialéenernant,mnifDminuscæteras ullas pœnas. Sedhaec feint non mei foriaiK profelïïonis,uiderint Canoiiîft«.
CP Q N C L V s 1 O ____XXI. marrant itacp indulgentiarû comiflarrj,r|, qui dient per pa * pae indulgentias, hominem ab omni pœna folui. Si faluarfe HHancon-MiinoalTero probo.
lt;IqVIA faltemrelinqnitur pœna fertia,id eftenangeîica,tmi* mo Si qiiinta,puta mars,amp; !Egritudo,ôi in multis, iUaomni=« juni maxima pœnarum,fcilicethorrormottis,trcmor confeien *
-ocr page 63-PVLGENTIARVM AP LEQNEM X. P- Mlt; ti«,infirmitas fidei, piirillaninïitas fpiritus, quas pociias fi coni'» paras ad teniiflas pcrindulgciirias,ficut li rem ciim umbra com * pareSjcrit comparatio. led, iietj mens Papæ eftjUt tam friuolc amp;impunefabulentur5Utpatetexc.Cumexeo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''
^jQuod fi dixerintjjiec nos dicimus has pcenas tolli per indult gcnhas.RefpondeOjCur ergo populu nó inftruis,de cognition ne pœnarû,qiias remittis,Scd oino omnes remitti clamas,quap cun^ pro peccatis fuis lucre deberet, coiTdco 8C ecclefia Quo populus pfcipfum intelliget, qd tarn obfcure ÔC large loqueris?
lt;1^ O N C L V S I o xxn.
dj^in,nullam remittit animabus in purgatorio, quamiti hac uita debuiiTent foluere,fecundum canones*
A N C no latius affero $ oftauam,ex qua fluit ceu corolla« num,quod canones poenifcentiales non tranfeantin aliauitam.i Quia óïspoena femporalis,mufafur in pœna mortis^o pro« ptcr mortis plt;xnâ'i!ollit,amp; tollcnda eft,imo fn^e(nt latius fua« deamus)Romana ecclefiam cire,qualis eratena adhuc tempore B.Gregorijjqn non crat fupcr alias ccclefias,falte Grædæ,Clara eflêt,qd Canonicte poente nó obligabât Græcos,Cait nee nunc obligant fi qui funt Chriftiani,non fubiefti Papæ, ut in Turcia, ’ Tartaria,Liuonia.llllis ergo nulla iftarû indulgentiarûeft nccef« lària,fed tm in orbe Romane Ecclefiæ cóftitutis. Si ergo iftos ui* uos nó obligat,rnulfo minus mortuos,qfub nulla ecclefia funt
O N C L V S 1 O XXIII.
ÇSi remiflîo ulla omniu omnino poenarü,pot€ft alicui darf,’ p«füeft,eam non nifi perfelt;fbffimis,id cft,pauciffimis dari,, \yd A N c de pœnis omniu gencru intelligo amp;nbsp;fi c alTero, Na^ poenitenda lis fatilfeäioiiis polTit unicuitj dari, nö eil dubiujut fatis eft diöü.Immo hac condufionc corrigo amp;nbsp;di* COjQuod ptqifus nullis,fiue peifeftilTimis fine imperfeftis, po« teil dari omniu pœnarû remiflîo, Quod probo.Mam licet pec * fefliflîmis deus nó inférât flagella feu.iiij. genus pœnarûfaltem omnibus 8ó fcmper,fanien rertia manct,fcilicet Euangelica,im * mo amp;nbsp;quarta, puta mors, amp;nbsp;^mortis ad morte funrpoenæ -Licet ein poITet deus omnes petficete ingtatia,forte fine pœnis,
Eq
/
-ocr page 64-M, L RESOLVTIONES DE VIRTVTE ïH, non tarnen ftatnit id facere,fed ad iniaginé'filrj fui(id eft^crucc) omnes conformare.Et quid opus cft multisc Qy antûcuncç ms'* gnificcextollatui: pœnaruin reiniffîo, quid quæfo efficif apud eum,quimOTtetn8«i: timoreni mortis ahj iudicijante oculos habetc'Huiclï omnis alia remiffio prædicetur, SZ hæc noremibî ti conceditur, neCcio fi coiifolationis aliquid reportet.(|jgituc horrorem mortis inferni attende, Si remiffioncs poenaruni uelis nolis, nihil curabis.acfic nô noftro ftudio,fed rei necelTita* te uiliticabunt indulgentiæ,quæ timoré mortis non toUunr.
(Je QNCLVSIO.___XXlin.
Cfralli ob id necefle eft, maiorem partem populi,per indif»^ ferêtemillam ôé magnificam pœnae folutac promiflïonem.' CJeT h a N C airerojôifcioitacôtingcre. Namegoipfean^ diLii multosnô fecus intellexilTe, quamquodfineomni pœna cuolarentperindulgentias.Nec mirû, quado illifiefcribunt,le* gunt,cia mat,quod fi quis uenias confeGutus,ante recidiuTmo* teretur,ftatim euolaret.Hæc onîia ita lQquuntur,quafi non fint f»eccäta,nifi aâuaîia,acfi fomes reliftus nulla fitlmunditia, nul* nm impedimentu,nullû mediû,^d moreturingrefliimïegni. Cum nifi ipfe fanetur, impoffibilile fit intrare cœlu, etiâ fi nullu affitaftuale.nihil em inquinatu intrabit. (Çuo circa, horror ipfe mortis,cumfituitiû fbmitisSt: peccatu, etiam fe folo impedit intvoitu regni.Quia qui no uoluntarie mori?, nô obedit uoeâ* tideo,nifi inuitus.Et tantuibi nonfacit uoluntaté dei,quâtuiTi inuitus moritiir.l’anhum autem peccat,^ianfu nô obedit, uo* luntati dei Jdeo rarilTimus efi:,qui poil Ornés uenias,non etiâ in morte peccet,nifi ij ,qui cupiunt diflfolui nbsp;nbsp;uocanf mortem. Igi*
turijt-nô amninacuaneis difcordem,dico,quod fi quis fit per# fecie côtrifns(id ejl,odiés fe,uita^ fua,8^ fumme diligés mortéX ftatini euolabitjrenTiffis fibi poenis,fed qu of us fit hic,tu uideris.
lt;ic O N C L V S I O_____xxy. ltlt;|^ïalempoteftafem habet Papa in purgatoruim gene/ raîiter,talem habet qnilibet Epifeopus ôé curatu s in fua digt; oecefi ôdparochia fpecialiter.
([h AE C cft illablafphemiajquç me mille mortibus dignutn
-ocr page 65-PVLGENTIARVM AP LEONËM X, P, M.
Fccit,iudido fcilicet Quæftorumjie dicam qn«ftiiariorurn/Ve nim ànfecj ego hancconclufioncm oftendani, paukikini præ* Isbor de propofito meo.CPrimû, dico iternm hic me difputa* te,non quo ad fenfentifquâ intendo iftis ncrbis (banc enim cô» ftanferairero^quia éâïenetuniuertîiEcdefia)ledqiio ad uerba. d ll)einde5aduerfarios meos etiam rogo,ut ferât dolorem melt;= tim,quo cfucior,dû audio ea prædicari in Ecclelîa Chrifti, quae nun^ fevipta ÔC ftatuta runt,quando fanftis olim patribus, legi * tnus uifum efle periculofiflïmû,aliquid ultra præfcriptum coelc • fte docerijUt inquit Hilarius, öó fanftus Spiridon Cypri Epifeo^ pus,huius difcipfinæ iamrigidus obferuator fuit, ut interrum* peret fermonem eins,qui tantum Giarci uocabuli æquiuocatto* neufus, Tolle cubile tuum amp;nbsp;uadc,dixerat, pro Tolle grabatö feu ledum tuum 6d uade, reprehendens eum in re, quae fenfum nihil mutarat. Atque huius doloris mci ueniam, puto mihi in* ftiflîme ab illis deberi,quando nos ferre rogimur,nun^ rogati aut moniti, eorum praefumptiones quibus deleâantur ca præ* dicare,in quibus nos cruciamur audiendo., tjNon haec dico autago,quod tam impudenter arrogans fim • nt me inter dodos Ecclefiac fandæ numerandû pute, multonii*= nus inter cos,quoR' haec fit ftatuere aut deftituere, Atqg utinâho * uifTimû merear Ecclefiae membrû fieri aliquâdo, Sed id potius agOjCum fint in Ecclefia 8^ dodiflimipariter amp;nbsp;fandilïïmi ui* ti,ea tn eft noftri feculi infcElicitas,u t etiatanti non poffïnt Ecde* fiæ fuccurrere. (Çuid em potuerit hodiedodrina,amp; pius zelus, fatis probauit infœlix euentus eorum dodilT.Ô^ fandiflT. uiroru quifublulio feaindo ftacuerunt reformate cedefia, inftifuto ad hancneceflitatem coiicilio.Sunt öd alq pairim,quos noui,opti* mi amp;nbsp;eruditi pontifices, féd exemplum paucorii imponit filen* tium plurimis. (ft ein tempus peffimû ( ut ait Amos propheta) ideo prudes in illo tempore tacebiuDeniep eft nobis hodie Pon * tifexOptimus LEO DECIMVS,miiisintegritasamp; erudilt;^ tio delitiæ funt omibus bonis auribus.Sed quid ille fuauiflïmus homo pofeft unus,in tanta rcrû cófufionc,dignus profedo qui melioribus temporfbus pontificaretur,aut meliora tempora ef* fentfiiipoiitifieabis. hjoftro fcculo digni fumuspontifîcarinô nifikilios feetTdoSj Alexandros Sextos,aut fi quos alios,atroc«»
E iq
-ocr page 66--RESOLVTIONES DE VIRTVTE IN .MezentioSjUcI finxcrûtPoctæ. Nam bonos Tidethodie,cdâltl Roma ipfa Jnio Roma óim maxime, in qua enim orbis Chti^ ftiani paite,liberius ludüt,etiam in fummos pontifices, q in uc^ ra illa Babplone Romac fed fat ifta. Cum italt;ç praeterinnumc:« tos priuatos,etiam in fedibus fuis habeat ecclefia doftiffimos,fï prudeiis uoluiffcm exiftimari illorum exemplo,amp;: ipfe taccrcm Sed præftat uel a ftultis,a pucris,ab eb rijs ueritaté dici,q! omni^ no taceri,ut fiducia doâiorû amp;nbsp;fapientium animofior fiat, ubi audiunt nos,rude uulgus tandem pro rei nimia indignitate dw mare,ficut air Chriftus.Si hij tacuerint,lapides damabunc. ffnia italt;5 praefatus,ad códufionem uenio.amp; primo de en fccu’ oum fententia,deinde fecundu uerba feu fentcntia aliorum.Igi^ turinhaccondufione nihil loquor depoteftateiurifdidionis, qua infra fequentemoxcódufionenegOjóó fupra.xxij. amp;nbsp;vim tdem negaui.Hanc enim pofeftaté illi ex uerbis cœperunt,dc qua dico ficurdixi. ïtatuatEcdefia altera partem eius quaeftio« nis fequar libentiflïme, Ccflènt interim tcmerarij fuorum fo -niniorü aflèrtores. Ego dubito amp;nbsp;difputo,an habeant potefta« tem iurifdidionis in purgatoriu. ft quatumhucufq^ lego amp;nbsp;uif deo,teneo negatiuam,paTatus tenere affîrmatina,poftqecdcfiç ficplftcuerir. Interim hic loquor deporeftate uirium non iuriu, de poteftate operandi nó imperadi,ut fit fenfus,Papa nulla qui^ dem habet poteftaté in purgatorium,Geut nee ullus alius Ponti fcx.Siaufem habet aliquam,talem certehabet,qualis fit amp;nbsp;infè* tioribus participafa. Haec auté eft, qua Papa amp;nbsp;quilibet Chriftia nus poteftfuffragari, orare,ieiunare,amp;c. pro animabus defiin!» dis Papa generaliter,Epifcopus partiailariter,Chriftianus indi* uidualiter. Patet itacg códufio ueriffiifta. Siait enim Papa una cu tota ecclefia fuffragat aniabus ( quale fit in die ôîm animaru) Ita quilibet Epifeopus cum fua diocefi id facere poteft(ficut fit in diebus,qs uocant cómunes)amp; Curatus in fua parochia (ficut fit in exequijs 8C anniueramp;rijs) Et quilibet Chriftianus in fua deuo tione. Aut ergo nega,fufFragiû eflê intErceffionem,aut concede guemlibet prælatû cû fuis fubieâis poffe fulFragari animabus.
igitur puto non efle tam dubia, quam funt audaces iU» feemones d^rifditione Ecdefia: in purgatorium«
(P ONCLVSIO XXVt
-ocr page 67-PVLGËNTtARVM AP LEONEM X, P, M; ’ HJDphme facit Papa quod no poteftaée dauisCquâ nuUonÏ habedfed pcrmodS fufrragq,datanimabus remidioncm*
O N credo neceffaitu, iteiu proteftari quid difpatem,aut quid alTerain. Sed cum noftro feculo fint tam zelofi H AE R E# TICAE PRAVITATIS INQVl SlTO RES,u£chti ftianiflïmc catholicas,ui conenf ad hærcfim adigere, opportuxî nu fuerit fup fingulis fyllabis proteftari.Nam quid aliud fecerinc (oan.PicusMiraiidulanus,LAVRENTiys VALLA, Petrus Raueiiasjoan.Vefalia,amp; nouiffïmc diebus iftis IO A N= NES REVCHLIN, ATQVE IACOBVS STA# PVLENSIS,ut inuit i cogerentur, bene fentiendo, male fentirc.non fadle uiderim,nifi qd omiferint forte proteftatioiic fuper fingulis (ut dixi)fyllabis,tanta cfthodie in Ecdefin puero# rum amp;nbsp;effœminatrorû tyrannis.Itacp proteftoï denuo,duo in iï« fta condufione me fafturum. I^rimuni, de poteftate dauium in gurgatoriü difpucarc,ói ncgatiuam probare, donee alius affirm matiuarnelius jJbet.Jecundojdc nu^o illo fixfFragrj inquiterc.
dPrimum probo fi'c ^nmo,per illam uulgatam Hoftienfis rationem,uidelicer, Si oauès fefe adpurgatoriu cxfEnderent,poflent euacuarc purga^ torium. Atq? crudelis effet Papajquod no euacuat purgatmium KHancfoluuntfic,Papa pofefffedeno debeteuacuare, nifiIhb fit iufta caufa amp;!: rationabilis, ne aduerfus iuftitiam diuina teme te agat.Hancfrigidam amp;nbsp;ofeitantem folutionem,oix puto pro fcrrent,nifinel non aduerterent, quid loquantur, uel inter üitu# los marinos proftindiffîmc ftertentçs,fe loquiarbitrarentur, ïta ßt,ut ex uno abfurdo dato, plura fequantur. Et ut tile aitjSe* P^mmendaeijs egef unum mendacium,utueium uideatur. ^Igitur argnmentuuix potuit robuftius firmari,^ tali folutio# lie.^iærimus cnim,qd tandem nomen erit huius caufae ratio# nabilis e Confiât aût,quod uel pro bcUo cotra infidèles,uel pro ftrudura fiicra,aut cómuni, aliaueneceffitate huius oitæ indul# gentiæ donant. Sed nulla illa^ tanta eft,quin incomparabilité maiorfitCharitaSjiuftior amp;nbsp;rationabilior. Siitac^iuftitiadini# na nó offenditiir, fi propter corpora fîddrû,amp; res coru tuendas Butjjpteriivaniinstas amp;bricas,«ut ufum huius corniptibil« uüç
-ocr page 68-U., R g S.O L V TI ONE S, DE VIRTVTE IN tgt;reuiflimû,remittunt tot,quof uoluerit(etiâ fi omnes in eo nu* nieio côpréhendiSjUtficetiâ’euacuet puigatorifi )quâto magi^ nô ofFendifTi pro fanfta charitafeTedinianî omnes rNififeitê iuftitia diuina,fam eft iniqua,aut forfe melancholica,ut plus fa* near ChariÉah in corpora Öó pecuntas uiucntium, in animas tam egenas,exhibifæ.Maximc cû tanta ves fit,fuccurrere anima* busjit fideles debéât malle feruireTurcis amp;nbsp;corporaliter occidi q animas n^redimi.Si ergo^gt;pter id quod minus eft,infinitas, amp;nbsp;forte per hoc ipfum omnes i^imet, cur nô amp;nbsp;propter id qd maxim eft(id eft)Charitatcmc/Hic taméego illis anguftia clau* fis confiliû dederim, ut dicatcaufam rationabilem nullam eflc poffe^ut fie fecutc clabantur huic obieftioni.Et ita fi Papa poffit qro ad fe,no'tamcnpoteft,quo ad caufamjquæ non eflepoteft C|Secundodpfeftilus Papæ idem probat,in quo dicit,de iniutl* ftis paenitcntijs.Manifeftû eft aut quod tantù donat,quantiïfo* nat,amp; eo modo donat, quo fonat, ut fie Epifeopus xl.Card.c* dies de iniundis pœnitétqs, Ita Papa jirfus ocs plenarie dies de eifdé iniunâis relaxat,fedpurgatorrj pœnas nulla clauis iniûxk» CHîc uero bellus quidâ fomniator fie fabuIatur.(Çuando Papa dicit, damns indUlgentias dîni peccatorum de pœnitentia in* iunfta,intelligitur depœna impofita perfacerdotem,Quando autem dicit,damns indulgentias oim peccatorû,dequibus con* triti amp;nbsp;confeflifncrint, tune non remittunt oblita uel ignorata, Quando uero dicit, damns rcmiflionem oim peccatoiû, tune euolaret/i moreretur. Et fie in manu Papæ eft,quos uolet falua* re,® furor.Vidc pronuntiaforé hunc^ fccure afTeritjac fi oracu* lum cderet,^uifi dicerem, obfecro te,undc probabo hâEC,fifuc* ro iuflîis rationemrcdderehniusfideitfbrtaflenoiiaalia finget mendacia, quibus ilia priora ftatuat magna maioribusjnfeli* CCS Chriftiani,qui cognntur omnia andire, qnæcunç tandc nii * garilibuit ineptiflimis hominibus. Ac fi non haberemus ipfam fcriptnra,quâ’praccipiente Chrifto,popnlû doceremus,amp; tritiei mcnfnram, nÔ lapparum amp;nbsp;tribulorû cados illis tribneremus. ffïnter cîeferaportéta,qnæ hicfuauiffîmus author fingit,id quo* nobis anderperfuadere,quod in mann Papç fit remitfere,ucl non remittere ignorata uel oblita, quafi nô feiat uninerfa Eccle* fa,quod poft omné folutionem Papæ,cuâis fidelibus reftet di*
-ocr page 69-PVtGEJSLTIARVM AD LEONEM X, P, M, 0$* ccrc, Delidà quis intelligtt,sb occultis meis munda mc dne. Ec quodetia bona opera noftrajCÛlob uereri oporteat^ne inuenia«-tur apud deû horrenda peccaÉa. AtClauis Ecdefiæ,bona opera fi fint mala corâ deo nec ne,nelcic, neciudicat, multominus re^ mittitjl^ecûdo procedit eins fomniû,ex laboriofa ilia amp;nbsp;inuti* li anfeconfitendijîmo defperandi amp;nbsp;perdendianimas,qiiahuc* ufcj dofti fiimus, harenâiiumerarcjd eft fingula peccata difcu* tere,colligere, atq? ponderare,ad facienda côtritionem. ^uod cû feceritnus,fit'ut refricemus iiel côcupifcentias nel odia, præte titorû memoria,amp;- dum conterimur de præteritis,noue peccegt;' n nbsp;nbsp;nbsp;mus. Aut cerfe fi fiat optima cotritio^it tantifmodo uiolêta,tiv
plt;hna ftis,mercq?fsftitia,demetu pœna{j:iimulatadûtaxat.Siccni do* cemur peccata conteri,id eft,ad impoifibile,uel ad peius,conari ÏJCum uera contritio fit incipienda abenigiiitate amp;nbsp;beneficrjs deijprxfertim a uulneribus Chrifti, ut homo ad fui ingratitudi nem,primo ueniat ex intuitu diuinæ bonilatis, 8^ ex illa in odi =■ um fiii,ac amore benignitatis dci.Tum fluent lachiymæ, 8ó 0== dietfeipfumex co rde,citra tarnen defperationc. Tum odietpe^ ccatum,nó propter pŒnâ,fed propter intuitû bonitatis dei,qua infpefta conferuaf ,ne defpcrct,amp; (èfe ardentiflîme odiat,etiani CÛ gaudio.Sicdum fuerit unius peccati uera cótritio,óïm fimul' erit.SicRo.rj.Ignoras qdbenignitas deifead poenitcntiaaddu'=‘ cittO multi id ignorant fände Paule,etiâ aliorû Magiftri. Sic in Numéris legimus, filios Ffrael nô fuiflè a ferpentibus fuis igni? tis liberatos per intuitû 86 horrorem eorû, fed potius auerfo in;^ tuihi ab eis,8lt;^ ad ferpentem æneum(id eft,Chriftum)conuerfc» • Item 8^ ab Aegyptijs uifis ferriti funt, fed dato eis dorfo, mare' tràfcuntes faluati funt. Ira funt peccata noftra in iiulnerafo Chti'= fto, magis cÿ in noftra confcientia tradanda. Illic enim mortua funt,hic uiuunt. Alioquin fi illorum carnificina feruTda eft,ficreC ytfiquisfubito ad mortem raperetur,nó poffitfaluari, quianó Mbetfempus colligendi peccata.Sed habent quod hic dicant ' t^uaread commentü illius Commentaforis dici poteft.in o mni remiflïone fumnn Pontificis, præferrim ilia publica 8i^ co^ • ram EccIefiäCut fit in ueniis)debet fubinfelligi ifta claufula,de in * iundispGenitentijs,fiuefintpeccataoblita5fiueignorataF Hæc cnim ad forum ecclefiæ non pertinent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
-ocr page 70-M/L. RESOLVTIONe-S PB VlRTVTg ïM (OOrtuni eft autem iftud pelagus femiouö(ut mihi uidetur) eTt quada incuria infpiciendæ oiiginis indulgentiajtr.Nam tune poris quâdo uigebant Canones pœnifentiales, magnû erat re^ laxare.iirj.dies, poft hoc cceperût centû dari, deinde mille dies, tandehiulta miîliadierû,anni,8iannorûcctenariaôc milles i Fnaria.5ic enim paulatini pceffitmaior, ac maiorlargitas uenia ru.Poiift h a:c,ccepit,feptima pars oTm peccaforû remitti,DeiiV de terria pars,Nouiflïme dimidia pars,ac fie peruentû eft ad pie J nariaremiffionem oüiipeccatoTû,utfatispotuideriadhucin ftationibus urbis Romae. Quod fi in primis gradibus intelligif pœnitétia iniunâa,cerfe 6ô in plenaria remilTiôé intelligéda eft, (([Tertio,iteruni ftilus Papae dicentis,per modû fuffragij .Opoc«» fet em diuerfum eflè modû fuffragij,a modo poteftahs. Quod fiipfiPapæ (fient debemus)plus credemus,^ illis amp;: nobifipiïs, patet nullsrpofeftabem,fed fuffragiû ualere in purgatoriu.Tuti* us eft mihi eu Papa fenh're,c^ cum illis. Papa noarrogat fibi po^ teftatem,fed fuffragiû fibi uendicatEtfatis miror,qna fiducia il gt;=’ li cofra expreffam prohibitionc c.Cum ex eo.plus audeant pre dicari,^ in liter is Papæ continetur,cum fuffragij modus ibi fo^ lum côtineatur.Quod fi fie intcliigunt, Mon habet pofeftatcmi quidem iurifditionis in purgatorium, fed tarnen habetpotefta*^ tem Cläuium applicandi fuffragiain illud. Hiedico Qi. cgo,4d hoc nemo negat,po{eftas applicandi fiue fuffragia, fine fatiffa^ öiones, fiuelaudes dei, prorfus eft in manu fummi Pontifias, Verum an illa poteftas ficfit foliiis Papae,ut non etiam alioTum Pontifieüfit, ut cöclufionc prçcedenti dictum ert,uel quidjCgo nondum intelligo in ifto modo applicationis,in fecunda parte huius conclufioiiis dicain.lnterim haneprimam profequamuc. ^^arto,amp;: omniü fortiffime,Chriftus non ambiguis,fed da* ns,apertis,rotundis uerbis dicit,Quodcunqî ligauerisfuper fer=* rMm,ligalüerit Si in codis,Et quodcunqj folueris fuper ferram, folutü erit Qi in cœlis.Non fruftra adiccit,fuper tevra, Alioquin nifi reftringcre uoluiffet poteftatem Clauiuquot;, iäh’s ftierat dixifl?, Quodcûiç folucris,folutû erit, ƒ ut ergo Chriftus ut nugator In * perfluit uerbis, aut poteftas Clauium folfftnodo eft fuper terra.
lt;rSed hie o bone deus,$’ prompta eft quorundä fuperftitio, qui fine feitu Si fine uolutate Papa: uolunt in his uerbis poteftatem
-ocr page 71-DVLGËNTl ARVM AD LEONEN Xgt; P- M.
éidarejubiipfefuffragin fibi ufurpafcduntaxat.Et cum fentircnt hæc uerba Chrißi übi tbrtiter icftfteic 6£ errorem confiitare,nó id egerunt,ut Cf roris patrodniu delèrerent5amp;: uerbis Chr iib in;® corruptisiènfum fuum accómodarent, Sed ecantra,uerba eins fenfui fuo corrupto accommodant ôi. foTquenfjdicentcs, illiid Super terram, poteft dupliciter conftrui. Vno modojUt ad fok iientcm. Alio modo5Ut ad foluendü pertineatEt primo modo elTe Chriftum intelligendü,fcilicet,(^iodcun^ Pccrus,dum fu^ eritfuperferramjfolueritjfolutû erit ôi. incœlis. Volentes forte, quod nbsp;fi diabolu folucret(modo ipfe foluens fuper terram fit)
folutus erif in ccelo. Äiam qui dicit, Quodcuiuj, 8^ nihil addic quo reftringatjOmia cerfe folubiliaeiTe oftendit. Nefcio quibus uerbis hanc rudern Si infulfam fuperftitioncmjlrno temeritaté infefter.Hicronymianoftomachoamp;eloquio dignus hie erat author, ut fanftoru uerborum Chrifti, tarn audax uiolentia ôC corruptio uindicaretur.Et ut omittam grâmaticam,quæ uel fo * la potuit eos docere, non poffe hunc eorum fenfum iftis uerbis ftarcjfed magis nouas dialefticas, uera fequuntur gramaticS^ Uy identur ifti coufq; fapuiiTe^quafi Chriftusf imueritqie quan* do talis Petrus uelPapa foret,qui ÔC mortuus uellet ligare è fo! uere, 8^ ideo neceffariu ei fuerit tarn infignem mortuorû Pon^ tificum ambitioncm Sityrannidem prçuenireacprohibere,nc ligent aut ligant,nifi dum fuerint in uita 8^ fuper fcrram. It foc = te (ut tïTdignos feripturæ interprétés dignelaudemus ) nec fine caulâfictimuitChriftus,itauidclicetsliquandocontingeret,ut mortuus Pontifex aliquid ligaret, Ôi fuus fucceffor uiuus idem folueret. Turn fieret magnus error in ccelo, ôC Chriftus anxius ignoraret,cuius illorû approbaret ofÏiciö,ut qui temcrepermk filîetutrifcç idem officium, necaddideritfuper terram,utmorf® tuns côpefceretui'jSi enim ita no fapiunt,quid æftuantfquid borantoftendere,quodfuperferra,ad foluentem perfinetr ïc’ ce o uere aureû opufculû surei doftoris,8i aureisliferis digniffi lt;nbsp;mum,8ô ne nihil nô fit aureum,aureis difeipulis tradendû, illis indelicec,de quibus dicitur, Simulacra gentium auru 86 argent turn, oculos habentia 86 non uidentia 86c.U|lefta nia ifti ince« dunt contra Chriftum. Chriftus enim ideo addidit fuper terrs' ' ne Pontifex,qui nô poteft nifi fupet ferram eflè, præfumat id Ik
-ocr page 72-M, L. RgSOLVTÎONES PE VIRTVTE ïN gare ant foluBre,quod nó fit fuper ferrS^uelüt data opera,noftrr^ temporis adulatores foediffimos præneniens 8óprohibens,quT^ inuito nbsp;nbsp;recufanti Pontiftci, regnnm tradere indpiut inferoi'U
Hos S.Hieronymiis pro fiio feruore dixilTet Theologos, id eftj deum loquentes,eiim autem pnta,qui apnd VergiliiTmagiium uatibns infpirat furorem.l ed tarnen ^gamus contra eos.------ //CPrimo, Si per hancintelligeiitiS'claues foluût mortuos,ergO’ 6^ ligant.quia utriiKç additur. Super terrâ',dicens, Quodcuncg ligaueris fuper terrâ.Ergo amp;nbsp;hicoporteteadem induftria amp;nbsp;actl* minenobis diftingui,fuper ferram duplicitercoftrui. Vno mo«’ do,ut ad ligantem, Alio modo,ad ligandu pertineat.ut fic con * dudant nobis, Pontificem polTe ligare fub terra in purgatorio, modo id curemus(opere uidelicet medicorö)ut id uiuus faciat, 6^ dumfuerit fuper terrCNam mortuus nó poflêt ligare. (Çuod fiifta prima pars uerborû Chrifti non recipit hanc toréuram 82 uiolentam eluftonem, utipfimet quantiilibet fint fineiudicio, afferunt, qua fronte audebunt alteri parti earn uim facere, cu fit fimili fchemate per omnia compofitamifi forte illis, more fuo, omnia licuerit uniuocare 82æquiuocare 82amphibologifare 1 62 pavHlogifare,ficut libuerit 82 ubilibuerit. ipicunt ergo,quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
fuper terrS^ in prima pariîc pertinet ad ligandu, Sed in fecunda ƒ parte pertinet ad foluentem,quandoquide 82 maior.a monftra j in facris etiTliteris inuexerunt, pro fua laudabili confuetudine.
(Çuare cum omnes negent,Claues pofle ligare in purgatorio, necelTeell iiegare,^d poffint foluere,cufint illæ duæ poteftateff aequales,82 æqualiter a Chrifto Ecclefiæ fuç datælÇii hac fenten* tiä funtquida'nó peirimiruriftæ,an faniores cçtcris,iiiderint illi ^ecundo,tx ipfaantithcfi,iftafententiaetiaconfutatur.Quia ficut in cœlis, utiqg ad foluendum in coelis,refpicit, ita fuper ters« ram,ad foluendum fuper terram,refpiciat oporfetEt rurfus,rn coelis ad ligatum, Quare 82 fuper terram,ad figatum referri de« bet.Vnde Chriftus uelut de induftria,non dixit,Ego foluam in cœlis ,fed foîutum erit in cœlis, ut fi quis primo uerbo, fcilicet, Quodcun«^ folueris fuper terram, fàlfæ intelligentiæ calumni« am quæreretjin fequente refunderetur,necpermitferetur ad fol* uendum aptare.quia folutum in cœlis,cogit certc intelligi,folu ' ûim in terra,non foluentcm.ït ligatum in cœliSjCogitintelligi*
-ocr page 73-lionligantEin/ed ligatnm ihfèrra,àutfaIfEfn uèrum^r / ■tfyrertio,Si clauis tenditur iti purgatoTiu^ quid Fruftra laboraï^ Curnon foiluntuerbum fuffrflgijfcur napcdiiadent Ponnfici, ut dicatpermodupoteftatis,6ó authoritabepotius quamfufFm* gio foluereód ligater Quippe,Quodcült;5 foluerit(tantü caiicat nc fitmortuus)lblutü ericQuid nos obtundit uocabulo fufFra* ^,quod nemo iatelligit poteftaté,fed omncs interceflioiiem? d^C^in amplius faciamus,amp; rogemus Papa, ut puigatoTÏïïb* tnnino tollat de retu natura. Sic eiiim Claues ecclefiæ, etiâ quo ad foluendû duntaxat, illuc fefe extenduht,ent in manu eins to tum purgatoTiû.CÇuod probo ficJDetomnibus inillo cxiftenti* bus remiffionemplenariam.SecûdojOmnibusmoTitnris Ghri* ftianis eandem ûmiliter det remiffionem, T une certum crit, ut liullus in eo mancat,nullus in ipfum ueniat,omncs autem euo?’ lent amp;nbsp;ceflet purgatoriu. Debet autem id tacere,amp;fubeftiuftiflî* ma caufa,fcilicct charitas,queperomnia,fuper omniajinomn»« bus quærenda.Neccauendum eft,quodiuftitia diuina ofFenda* tur a charitate,ad quam potius ipfa nos urget. Quod cum fe* ftum fuerit, deponamus totii officium defunftoru, ûtis hodie moleftum,amp; negledum tamen,mutemu(q} id in officia feftiua • (RPuartoÔ6 ultimo, li purgatorq poena eft'caftigatDria,amp; af* fliâiua,utïu^a.v.Conclu.tunc certû eft,earn no poflefolui po* teftatc clauiff. Atnon effe aliâ,fatis puto ex fufficienti diuifionc pateredpatefitaq! prima pars huius Conclu, acphoctotafatis fb^iliter firmafti,qd fuffragiû,nô iurifditio intret purgatoriu r if^cundujcilicet Modus illefuffragii,amp;: ft non fuit a me pofi# tum,utinquireretur,nec requiritad pofitiones meas, feire, quis aut qualis fit,tarnen uolens expona'me in eo,quod iufte potera omittere,ne uidear angulu quærere. falua Temper inea protefta* bone,quod non méïï,(êd pontificiSjlnio Ecdefiaftici forte Co# rilij fit ftatuere,quis fit ille modus. Meu eft inquirere ôC dilputa# re nc *^^^^Q|^bus adduftis.guid intelliga^aut nondu intelligam, indicate llÏrgöduplici uia impenditur fuffragium animabus. flPrimore ipfa amp;nbsp;officio pfente,ficufifit,cu facerdos cû populo; 0Tat,ieiunat,facrificat,alialt;5 fâcitnominata opera,pro nomina tis animaDUS.|)eqHofiiffi-agio nullum dubiiicft,quinuehcm?’* ter profit, amp;nbsp;rcdiniacanias,fecundu quod deo uifum fuerit, Qc
F ii]
-ocr page 74-M. L. RESOLVTIONES DE VIRTVTE
itlrc mcruerint fectindu B. Auguîlinû.iPe ifto fupcrins dixi Cotl * clu.praccedenti,qd falcm po teilatê habet Epjfcopus fpccialiter. Duale Papa geiicralitcr,Sed no iurifditionis,fed fiiffragi] factcn^ ^n purgatorium. De ifto modo hic no'quaeritur,ut notü eft, MBccundOjimpendi? fine officio ucl opere,fed mera iurifditio » tie perliteras uel per uoces pronuntiata, it id quoq^ ck duobus thefauris. ffrimus eft triumphâtis EcdefifE,qui eft merilu ClrtP fti Sé fanftoru eius,fuperabundalius $ debuerant merentiü. Et huncelTe rclidum in Ecclefia, ut hicremuneretut 32 compenlc# tur,dicunt illi. /Itcreft militantis Ecdefiae,ut funtmerita^bona opera uiuentium Chnftianoru, quæhabeat fummus Pontifex in manu fua, applicare ca, uel pro fatiffadionc pcenitentitt, nel fuffragio dcfunftorüjuel pro lande 82 gloria dci. f ic enün 82 cß go aliquando 82 docui 82 fcripfi, Papatriplidter liiere milité tis EcckfiT mérita in poteftate. P rimo,ut ea offeratdeo pro fa« tiffaftionealioru. lecundc^ro fuffragio animabus. Tertio,ÜJ laudemdei.Et hancfacultaFfpiritualem,fi uera eft^n fuis dioce* fibushabereEpifcopos, firmiter credo * Aut fi erro,Teuocetmc qui poteft. Alioquinquomodo ftabuntfine errore fraternita« tes illsEjin quibus fibi cöpunicant fua ftudia 82 opera, fimaici« tes quaminores prælatitîtcni monafteria 82 ordines, 82 hofpii« tälia 82 parochiar. Id enim nonpofeft ueru intelligi, nifi ^d tali Ciö unius opus pro altcro fatiffacit, fuffragaî82^orificat deu.:
^^ico itaij.
([lt;ßnanö.ego prorfus no intelligo,quó fintifta mérita militaii* tis Ecdefiæ in manu Papæ, tn interim fic pic creds, donee fuus Gordushunenodu diffoIuat.Caufa aut ^re nointeiligâ,efthçc QPrima, Si pro uiuentibus uiuentium offert opera,iam nó ui^ deo,quomodo fit remilïîo gratuita, 32 nô'potius uera 82 iuft» faliffadio 82 perfolutio ufiçadnouiflîmû quadrantem.Licehc
«nim illcnô opereturcui fit rcmilÏÏo, alij tarnen operantur 82 la^ tiffaciunuTuncenim idfiet,quod omnes eonlïâter negant,!»« licetquod concedens oneret fe ad fatiffiiftionem.ucre cnim P»^ patnne non remifteret,lêd latiftsceret, Icilicet perfibifubiedos. Ifl^ecur^, quod fie daues Ecdeftæ nihil prorfus facerent, nilî quodïâm de tàdo fitin Ecdefia,etiâ fine dauibns. Nam ex lege diaritahsquilibctpro quolibçt fçiietur orare, Et Apoftolusaft,
-ocr page 75-PVLGENTIARVM AD LEONE^^ X. p- M, A^r akerius onera portare,8i ficadimpIebiHs Icgcni ChnftL IIXeny,quod ncmic jndnlgentiæ I)uicfentctiæ repugftat,qailt; debet illud indulgeie,ideft,remitterc,utnon fariat/quoddebet » nlt;7n«utimponcrcalteri,uel impofitum dicere,iitindulgentia prorfus extinguat dcbitir,non sût per aliu foluat. (gijare uicfer potius fine ifto thcfauro, nnda fufficere poÉeftas Clauiuni ad iir dulgcn!ias,niaxiniccu remittaturtentumodoCanonica, non aüt Euangélica fatilïaftio » Aut itcruni hic dicendu erit,ut fupra de cemiffione culpæ diâû eft, quod fie ena’remittat pec hue the* feurû pcenfls, id eft dcclarct id fieri,^uod etia fine co fit,fcilicet, Ecdefiâpto eo fahffacerc cui remittit.(Çuomodo B.Aug.dicit, Ncminc fufeitari, nifi quern fufeitat unless Ecclefiæ, ut in nidus figuratû dicit.Sed adhuedurat ratio prima amp;nbsp;fecunda,quodfit tunc potius (atiffaftio rcmiflio, fiuc déclarée fiue ccnicedatur* (JX^uardajlhcfautus illcEcdcfiae militahs magis opaturgratis Ipiritus, remiffionFpœnarû. amp;nbsp;uidetur farts uiliter traaari,fi pro pœna^- remiffione applicetur,cu rcmiftio pœnarû fit uiliffï * ttiû donuîn Ecclefia,etiâimpijs donabile, lt;Si fola dauis potefta^ (DDico fecundo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/te,utuidetur.
^Jilon intelligo, quomodo aut quid fiat,quando Papa eundc thefaurûapplicatprofuffragio defunaorum. JCaufahæceft, Prima,lt;Qiuia iterum non plus uidetur fiM:cre,é} quod de fàao fit.Nam uniuerfaEcclcfia detado orat amp;nbsp;fuffragartirpro deftm«^ ais,Qifi iterum hieputetur id facere dedaratiue,Nec uideo quid illud obftctquoddicieurde Miffa,qu« plus prodeftfi per facer;« dotem uni applicetur, quam fi fine applicakione pro omnibus celebref. FateoT iduerûa mecrcdi.Sed Papa ut fummus amp;gc^ neralis omnium lâcerdos, cede iw poteft nifi gcneraliferappli« ^re,immo debet id facere,etiam fineliteris ueniarum.
(iSecuiîdo.Cum per indulgentias nô remittanT nifi pœnæ Ga* nonicæ,prorfus lïo pofliim intelligere, quid animabus remitea* kur,cû Caimnes cas nó ligent.Dcnilt;5 in morte funt ab illis abfo * lutc cum oTs facerdos fit Papa in hora mortis.îtem qd nulla ani * nia palihir in purgaborio pro criminibus nbsp;mortalibus peeew»
tis fec^ripro ucnialibus,utdif.xxv.Qualis.Canoncsa'utuenia» libus,imo rnqrtalibus occultis nô funt impofiti,fcd tantû crimi* nibus cognidSjiUtfupra diaû,Dicat ergo qui pofeft,Quô iiidwl *
F üij
-ocr page 76-gentiæ fiiffragaiiFilliSjid cft,rcmiffiones Canonu, nifi non tan* tuniindulgentias largiaî,înio illis udut in fuperabundantécait tela datis(iiel ut folent etifniortm abfolui in facie Ecclefiç)fïmul înuokiac ultra indulgenfiaSjapplicatioiiémeritoruEcdefîæ.Efc tue certe indulg^i« no funt fuffragiu, fed cu fuffragio tanq alte^ to donOjdantanimabuSjid eft,declarantur darijUel applicant' tertio.
ilWethefauro rneritoruChrilb 66 fanftoru ad rcmiflîoncpoc« narö applicatOjdiciTinfra in fua Goncl, Ivirj. Vides ergo q fiht oia obfcuriffiina,amp; dubiofilTitTiaddeo piculofiffimadocerUd utó dico amp;nbsp;uidto, qd Papa (in Clc.de pe.Si re.c. Abufionibus) danare uidetur banc fententia^ de rediniedis animabus p indul* gcntiaSjdu dicit, Animas depurgatoTio,ut aflerut,mendacitcf extrahur. Vbi glofra,fupcr uerbo, mendaciter,quia inquic,fun£ iudicio deireferuataj.EtaIlegatadhocdift.xxv.c.Qyalis.Etcet* te mihi uidetur reâc fentire.Nam fi per fuffragiu redimatur,n5 utilt;^ fequitur cas ftatim enolate, non eft idem fuffragari 3^ redi-^ mere feu Kberare.Ifac^ ego hucufep fapio,quod uideo indulgen* tias amp;nbsp;fuffragium meritoTu Ecdeftae effe du aS res diuerfiflïmasz altera fine altera,ôi cu altera dari potcntem.Indulgenrijs fuffidt fola poteftas clauium,fine addito illo thefauro,aui tamepoteft addijUcl folus dari.Solus datus,facit parhdpem bonotu, ut fu^î pra fatis eft diftu.Haec fi effent certa amp;nbsp;ucra,fequeretur,quod in * aulgentiæ,in quantû talcs, prorfus nihil prodeffent animabuS, nifi quod coram Ecdefiaabfoluerenf(id eft,denunciarentur cas effe abfolutas ) Aut ft prodcfrcnt,non id fterct uirfute ipfaru, fed alia adiunda illis donationc,fcilicetmcriforu Ecdefiæ.Qu« do * naóio itcru diftinguenda eft a generali applicatióc, qua Ecclefia de fado per ilia fuffragatur animabus, fine Papte applicationei
uidendu quid ipfa ualeat.Sed etiaalijs rclinquendus eft inqui* cendilabor, quibus eft nondum feffumftudiu in tantis dubijs.
(QNuncpbqçitiu:. lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
lU’rimo,lt;lclcbrehabetur,quod quidam magiftcrParrhifijste* nuit in difputatióë fua, Summu Pontificcm habere poteftatem in purgatDrium,8i Pontifex eo cognito amp;nbsp;moituo,dedit earn affertam rcmifTionenijUcIut commendans. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
lt;1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, J . tlïlt;efpondeo» y
-ocr page 77-PVLGENTIARVM AP LEONEW X. P.
lt;CMe nihil monet,quid placcât uel difpliceat fiimino pontifici Homo eftjficut caeteri, multi fuerunt fummi Pontifices, qui* bus non folum errores amp;nbsp;uitia,fed etiam portents placuerunc. Ego audio Papam utPapam,id eftj ut in Ganonibus loquitur, fefecundum Canones loquitur,aut cum Concilio déterminât ! non autem,quando fecundum fuû caput loquitur, ne forte coi gar cum quibufdam,male Chriftum cognofcctibus, dicere, qd lulr) fecundi horrend« c«des in Chriftianum popuKim,fuerint quædam benefida pij paftoris,in oucs Chrifti collata.
10^ecundo,B.Bona.li.iiii.dift.xx.Mon eflè refiftendii importa » ne,fi quis affevuerit Papam habere poteftatem in purgatorium. R-efpondeo prirnin Authoritas.S. Bona, in re hac non fufficit. CSccundo,quando id aireruerit,non crit refiftendii. ÇT ertio, Bona.refte dicit,Quia additjfcipfum cxponcns,dummodo id conftet per authoritafem maniteftam, aut diftamen rationabi* ie.Scd ilia nondum conftat manifèfts authoritas,
tf[Hicuero obhcifair.
ÇPrimo,Sixtus quartus determinafle dicitur, quod per fulFra« ^umiUe modus nihil minuit plenitudinem indulgcntiarum^ (fRefpondco.
(F Primum,Si quis peitfiuax efTe uellet,diceret, Proba quod di^ ds optimepater,Maxime Cum foliusPapæ non fitnouos fidei ftatuere articulos,fed fecundu ftatutos iudicare defcinderc q* ftionesfidei.Hic aut erit articulus nouus, ideo aduniuerfale cólt;= filiû pertinebit eins determinatio, multomagis cj Conceptio, B.Virginis,Prælértim cubic nullu, illic multii ÔC magnû fitani * mariipericulû,Alioquin,Cum Papa fit unus homo, qui errare poteft in fide QL moribus,piculo affiduclaboraret totiusEccle* fi« ftdes,ri quicquid fibi uifum fiieritjOecefle fit uerum credi. (J~SecMo,etiafi Papa cu magna pte Ecclefiæ, fie uel fie fentiret, nee etia erratet,adhuc no eftpeccatu aut hærcfis,cotrariû fentiïc pfertim in re no neceffaria ad falute^donec fucrit p Conciliu uni* ucrfale alterû reprobatu, altcrum approbatii. Quod, ncmultis agam, illo unico probatur, quod Ecclefia Romanaetiam cum Goncilio uniuerlali Bafilien.ac tota ferme Ecclefia fentit BeatiT uirgincfinc peccatq conceptam.Et tarnen,quia altera pars non eft reprobaUjUon fuut h«cei?ici,qui contratium fapiunt,
p V
-ocr page 78-M, L. R.ESOLVTIONES DE VIRTVTE IM ^p’crtiojigo dico,mihi nondü uiftm illam Sixti dcterm'tna*' tiorié.Sedïiæc mihi uiCi eft, quod tndulgêtiæ dantur deltiiiftis pcrmodunifuffragij.Ex quanondum fequitiir,quodideo ani*-mæ cuolent,quibus ille modus datur.
llQqarlt;o,Moi-i poffum cflê alieiri uerbi,multominus Summi Pôtihcis,mferpres,Quarcdonecfejpfuminterpretetur interim opincmu r,honoris gratia,dcfcndcndo diftum taie incognitu* Duplidterpoteft idipIüminrelligi.fTPrimo.Modus fuffragij 110« minuitpienitudincm indulgentiæ, id eft, licet indnlgétiæ dentur ibi,non per modum indulgentiæ, fed per modum fuf;« fragij,fam”é tali fuffragio ôC interceflâôc nihilominus fit,utcuo* lent omnino,qbus fùcrit impenfus. Ac fie non foluendojfcd in * tercedendo euoIant,Hancnon fcnco, fed illi ita pu tant diâum. ([îecundo.ModusfufFi'agij non minuitplenirudincmindul* gcntiae,id eft,applicatio indulgentiarum per modum fufFragij permiïfitcfts efiè,quod funt,fcilicetindulgendas plenas,ncctoc* lit id,quod natura fuafunt,Solum, quod nonagunt, ut indub 'gentiir,fcdutfuffragiû,ïthantadmii!toamp;addo,Quodrinon minuit aliquid,multomagis nihil auget iudulgêrias ilia applies * tio fuftragatoTia.Ex qs fcquK,quod non euoicnt animæper ib lum modum. Et id l'oiiant eriam uerba. Quia nô dteir. Modus illefufÇragrj plencrcdimicanimas.Sed,nô'minuit plenitudinc ‘incîuJgentiæ,(cilicct quod indulgentiæ licet plenejtamen tantu faciuntjquantum facere poteft fufFragium,nec amplius.
fptei'um obrjeitur.
^TFormaabfolutióis Apoftolicæ dicit, Rcmiitédo tibi pœnas ■purgatoriijinquanfiimClauesfanââc matrisEcclefiæ feextoi* duntjEthanc formam feniant pœnitentiarij P«pæ,etia in urbe*
(jRefpondeo.
©’rimo,Iftafunt extra propofitum,quia eft forma abfolucn# di uiuorum amp;morienüum3 non autem forma applicandi inlt; dulgentias iam defonflis.
(J^Secundo,Tamen quærendae ueritafis caufajdicojquod cuni 'fint dubia amp;nbsp;obfcurepof.ta ifta uerba,non poteft errari in fide, -fi quis cotra fcnlêrit,quïï'pufantur intelligenda.Cur cih trépidât ilia format’cur uelut dubitans dicit,Inquantû Claues fefe exten* duQccSufpcda dl niüii rfta (remcudft cuuda.Non teuepe ûcniv gt;
-ocr page 79-PVLGENTtARVM AP LEONEM X, P, M; ƒ6 ter credere, qnod ipfc non fliidct conftântcrprQnuntiare. Cu? bic foluni nurqnani alibi adiungit^in quantum Claucs fe exs tendunt£An nondumuidemus^uigüntChtiftusin Ecclcfi« ftiajUtefiSérrare uolentcs^on penniftat crwrefSt turnen nofigt; pfos.negleftD eiusmonitotio, no'præcipitaremus inerrorem. iJTerttodicodicutprius, etiamfiPapacüfuis poenitFtiarrjs hic non erraret,non ideo funt hæretici,qui negent eius fenfum,aut non credanr, donee fuerit Concilij iiniuerlalis iudicio altemtra parfiü defïnita uel reprobata.Sic enimjicet eha indnlgentiis oç* narintfeftû Conceptionis, tan^ rem certain fide^nô tarnen da* muant;, aut ligant eos^qui folutionem taliü induigmtiaru non quçrunt. (ta quaiitudincp donetur indulgcntiarû,forniâ illara non eft necefle credere eflë ueram,donec ftatuat Ecdefia. ït ites tum uideSjquanfafitneceffîtaslegitimi 8^ uniuerfalis Condli). Sed timco,noftrum feculum non fit dignum donarinobis tale fed potius ut operationibns errotis illudamurjGcut meruimus,-
O N C L V S I O XXVIl.
lljHominem pratdicant, qui ftatim, ut iadus nummus trt ciftam tinnierit,euolare dicanf animam,
Cho M1N E M prtedicantdd eft^uanitatefn 8^ mendacia,fc^ tundum illud,Omnis homo mendax.Etiteru,Vanitas,omnis homouiuens,Aflt;^iftapofitio,fecundummeamfententia5non , egetprobatione. Probatur tarnen perfequenté Conclufioneni lt;Quia arbitrio dei, merito animœ ualct fufFragium Ecclefuc, Ideo etiam.fi illorum effet ucra fententia, quod per modum fuf* fequitur quod ftatim cuolent,----// '/lt;ÏPriino,nou fuffragiu/ed exauditio fuffragij, eiufej fufeeptio
I^rat.Cum non orante ecefefia^fed opérante deo liberentur. lfSecudo,ï^turadeus fie agit,ut cito exaudiat,fardetaûtdare/ ut p^t in oim fanéloTÛ órön ibus,amp;: dodrinis,ut probet pfeue *■ ^tia. Ideo longe diftât fiifFragiû,exauditïo, exccutioçp eiufdc, crtiq,Qiwd hoe ipfum noue diciï,fine authoritate ulla cpn* tra^hibitioiic'Canonis, nc quid uftra in Ins côtinetur,dicaf, Noérgo dei Ecderiæ.i.ucra,fed fua,ppria.i.médacia loquunt, {jQyiH tojNon differun^illc,qui loquftur Falfum fcientei'jamp;i itlt; l€,qui afferit certum, quod nefçitcffe certum ♦ Sicenim 8^ uecu
-ocr page 80-n loqtiensàiiqiïSdo menh'hir.StdiUaiam dida/ctuntfibi-eflêin* 'mrcrta certa,öó tarnen «»êlt;Mw'affij;£nant,fan^ Eiiangelia, nullaemni
' fluthoTltäte,nel rshone,poflùrrt: ea certa effe probare. fjSexto,r*-incfuftragiuiniIiudeiretmeliusalieno officio, Beeidens,quam lüo proprio, quia ncni tantum prodeft opera# Tio,quä alterijpro quo fit,immo hoc eil Peripatetieü, ideo trangt; feo,Maxime cum illiaufint concederc,quod non profint open» * rio, fed anima: amp;:cl([^offem 56 ego iftas fabulas ridendas agita* re 86 illudere, ficut ipfi per eas illudut ueritatem, Sed defiftojiie magis dogma quam problema ponere uidear.
(ICONCLVSIO XXV11Î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
QxCertS eft,nSmo in ciftä tinniente,quæft5 amp;C auan'tiâ au^ * •ri pofïc, fulFragiSautem Ecclefiac eft in arbitrio folius Den IR V M eft,quod no tanto ffudio.atq? boatu etiamEuan# geliû Chriftiprædicaéur fäluberrimu.tßuae res fufpedû facit ne# gotiiî,quodplus quæftü pietatem æftimare uidenf,nifi forte iuftiffime excufenf,per hoc, quod Euangeliû Chriftiignorantlt; ïgttür,cu indulgentiæ fint nullius piefahs jtec meriti, necpraece ptijfedliœntiæ tanKunodoquædam,lîcetopus per quod tedi» munf ,fit pium,uidetuï oino quæftus augeri p eas,magis q pie# tas,du tam effufe ôC folæ tradant Euangelio uilius uix recitato. ÜProbo primo,(Çuia fuffragiû Ecclefiæ no eft iurifditio Papæ : necin manu eius,quo ad acceptationé dei,fed tantûmodo q ad oblationê^ctiSTi ftet eop: fnia de animariï redemptiôe per illud* (^ecundo,falffl efletB. Auguftini uulgata fententia,qd fuffra# gia tantû tjs profunt,qui ea fibi prodeffe meruerût,quia potefta* tePapæ,non aquot;ïït tnerito animæ prodeiTenr, cuicûiç prodeflenc • ^^errio. Contra natufâ 86 uim uocabuli eft, ut fit in poteftaté Papæ,per fuffragium redimere,Nam qultumcunqj opus fit ex# cellenS,fi ipfum uertitur in fufFragium,non ut opus,fed ut fuffra * gium,operaf.Exauditio fuffragij,potius redimin Autergo alxjs
' nbsp;nbsp;nominibus de reipfa loquunt,ô6 tune peius fàllunt, Aut fi pro#
prio uocâbnlo de re fua Ioquunî,tum nô ftatfententia eofuire# Donate uocabulo fuffragij ,figirificatiôi 86 intelleftui pofeftah’S • lI^uarto.Tucp^fus nulla effet differentia interfuffragiù 86 po * teftaténifî uoce tn^re ipfe erunt idé,quia idFcfficiût fine alio
-ocr page 81-DVLGENTIARVM ÄD LEONEM X, P, M,
quifito ultrauokintatéPapæ.Cur ergo nó facet fufFragiü,8i cef * fat nos cogéré alia intelligete per fuffragiû^qnâ per poteftatem. ^Hiciterum proteftor optime leftor, mie defuffragio eiufmo* ailoqui,fanq uere effet fale.Nam meamfentenüam dixiftipTa, ’quod dubitem nee intelligam,an fit,aut effe poffit tale. lt;Çuod i -deo dico,ne mihi ipfi quifqua contrarium,mefibifingat, dum hic uelut affero fuffragium,quod prius pene negaui.
(jç O N C L V S 1 O XXIX.
Ç Quis fcit,fi omnes animae uelint redimi a purgatorio, ß* cut de fancîto Seuerino ÔC Pafchali fadum narratur,
lt;fN nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignâ feriptura de qs duobus legi, NaCi«
tari tame audiui,quod potuiffentfuis meritis liberari, fi minus noluiffentglorificarijideopotius fuftinuerû^loriam uifionis* Sedin ijs credat quif^jquod uelit, mea nihilrefert. hion enim negaui,quin amp;nbsp;alias pœnas luant animse in purgatorio, quam fupra dixi, Sed uolui,ut etiam illis remiffïs, non euolarent, nitï amp;nbsp;fanarentur in gratia pcrfefl:e.P offe tarnen fieri,ut aliquæ nok lent redimi,ex nimia dei charitate,ex eo fit uerifimile,quodPau* lus amp;nbsp;Mofes potueruntuelle effe anathema, 86 feparationema deo inætcmum.Si taie in uita fiicere,ifti prompti étant, non ui^ detur negandum,8ti a defunftis idem fieri poffe, de quo exem? plum de quadam VirginejUide in Ser.Xauleri,quîE ficfecit.
(jc_Q N G L V S I Q XXX.
lljSIullus fecurus eft de ueritatefuæ contritionis, multomi* nus deconfecutioneplenariaeremiffîonis. *
dico,eorû fententia,qui uolunt, côtritionem effe ne* ceffaria ad remiffïonem pc£narù,Et non uident,quÏÏ uehemen«’ ter incerta reddant omnia.Et fatis patetconclu.Nam prinrapac^^ tern omnes afferunt. Secundaaût neceffario fequitur. Meo aût iudiciopoteft fieri certa remiffio pœnarû,fcilicet Canonicarû,c ” tiam fi ille dignus nô fuerit,nec contritus. l^Jon enim contritio, nedûcertitudo cqntritionis, requiritur adpœnarû remiffione, quia tenetrcmiffio,etiâ fi fiais cÔcedatur,cufit in merapotefta« te Pap«c.^ÜIÇIQMfupra q«^ diftû eft, fi alias pœnas q criminu^ uolût remitti Jcilicet quofiTcunij mortaliû peccatorft, faciunt.
-ocr page 82-M. L. RESOLVTIÖNES DE VIRTVTE INL dum nimium magnificant indulgêtias, ut null« fint nidulgeii^ tiæ.Quia necindulgenfiæ quideni funtjfiincertîe font. Inced« nero funt^finitunturfuperabfokiendi confcientiani,ncfnfupec Clauium poteftatem,Maxime ucrojlï amp;nbsp;fuper omnium pecca« toTum mori!alium,no^ tantum criminû manifefforum, contre itione nituntur,cum nullus certus fierté fine peccato moTtali eflè Cettus aûteffe potcft,quod fine crimine eft,id eft, fine peccato, dequo coram Ecdefia polTitaccufari, ut fupra.Ideo illâcondu. nego effe ueram, meo fenfu loquens. Pofui autem, ut uiderent Uli abfurditatem fuæ iadantiæ, qua indulgentias extendunt.
fle O N C L V S 1 O XXXI.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i'a’'us eft ucre pœnitcns,tam rarus eft uere indu!
gentias redimcnsjid cft.raviffîmns,
VJ T E k V M eorum loquor fentétia,ut uideant fuæ licentio* fe prædicationis femcritatemj'imo contradiflionem, qui cum Éam mulhs eas prodeffe damifent,^ tamT confifentur paucos effe,qui anguftam uiam ambulant, nondû erubefeunt, netçat^ tcnduntquid loquanfur. Jednecmirum. Non enim fufeepe^ runtofficiu contritionis ôô anguftæ uiæ doccndæ.Meum ifalt;5 fenfum dico,quod ôi. fi paucifint contriti, multi immo omnes întota Ecdefia,polTuiit effe liberi a pœnis Canonum,per abla« tiônem Cancmum,ficut amp;nbsp;uerenunefunt.
(Ic q n c l V s 1 o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.
(TlDamnabuntur inaîternum cum fuis Magiftris, qui per liter as ucniarum fecuros fefe credunt de fua falute»
(THancaffero amp;pfobo.SicHicre.xvii.--//
H dMaledidus q fpem furponit in homine, amp;nbsp;ponit carné bralt;= diiumfuû.bionefteîunobis ulla fiduciafalutis,nifiunusreliis Chriftus,nec aliud nomen fub codo datu, quo nos oportcat fal uos fieri. Aft.xv.Pcreat ergo fiducia in mortuis literis, in nomi* ne ueniaru, in nomine fuffragiope. Secudo ficut dixi. Liter« QC ueniæ nihilconferunt ffllutis,fed tantuinodo auferunt pœnas, nec nifi Canonicas,nec has onfes tarnen. Ahÿ hic mecû utinam terra amp;nbsp;plenitudo eins gemeretacfleret,fup fedudioné populi Chriftiâm,q paffim indulgentias nôalitcr intelligunt,q faluta:« ces,6C ad ftudû fpicitus utüesNec uiùû,cûnon exprimai eis aei
-ocr page 83-tnanifefta uerîtas. InfœlicifTïmi Chttftwni,quî nec in fuis mcrî« tis,ncc in fua confcientia bona poffunt côfîdere defalutejdocen* tnr côfidere in rcriptâ'amp; cæratam papj^rinTi,cur non ita loquar^ qd enim amplius ibi côfeiturrogofnon contritto,nô fides ,115 gratia/ed tantuïiiodo extcrni hominis pœnæ a Canonibus fta* tuifæc'.Àtq! ut panlù digrgdiaÇoaudini ego ipfe multos, qui datis pecunîjs,^ redemptis literis,totam fiduda in illas pofueiût. Ita Ènim uei audierant(ut dicebât)uel(utegD honoiis gratia credo) intellcxerant,præcones ueniarû docere, Non hic faxo,ficut nec mihi licet,qui non audiui præcones ueniales, excufentfcfe ultra nine candiaius, mea caufa, licebit,certe populi redargiîêdi funt fiures tam illoti,ut illis falutaria dicentibus, ipfi no nifi pefhfcra audiant.Seddumillidicunt. AnteomniafratrcsinChriftocrc* dite, Atiÿ confidite, amp;nbsp;pœnitentfa agite, Crucem ueftrâ tollite, Chfiftu fequamini, mortiftcate mébra ueftra, difcitepcenas Si moïifem no formidare. Ante omnia mutuâ inter uos chaiitaté habete,inuicem feruite,etiâ negleftis uenijs. Primû pauperibus ôi egenis fubuenite. fîæc inqua fimilia tam pia Qi. rcligiofa
fanda illis narrantibus. Inftpiens uulgus,nouo miraculo fub» uerfum,longe alia audit,fcilicet hæc. lt;D uos infenfa tos 8C craflï cordis homines,bellijs propt fimiles,qui niïpercipitis tantaefi! fufionem gratiaTu.En ccelü undii^ aperfcu nunc cft, Si nunc nó ïntres,quado unq intrabisÆn tot potcftis rcdimerc animas,O duri,duri S^ négligentes, duodecim denarijs pattern extraherc potcs,Só tam ingratus paren ti rn tantis pœnis,nô fuccurris cE«« go fane in extremo iudicio excufatus fum,uofqg magis aceufati/ qd fantam neglexeritis faluté.Dico tibi,Si uel una folâtunicarti näheres, hanc quolt;ÿ exuenda^ Si diftrâhendâ iudico, ut tantas gratias obtineas. Tu uero ubi uentö theritadoblocutores gras tiæjCii illi meras benediöiones inundent etia, ftat tremens uuk giiSjS^ cælû ruituru,ac terram hiatura formidat, longe peiores qua infernales pœnas fibi minari audit,ut uerû foite fit, qd ubi îÛi maiedicûtjdeus benedicit eoi« maledidionibuSjSi ubi benc dicunt,deus m^edicit,Nam qua uia fieri poffit alia,ut illi tâalfc* na Ioquantur,ab ijs,quæ audiun^uis poffit întelligeret Vnde. ilîæ qib ucrborûlaruæcSed nec oia tarnen ctedo,quæ populus paflîin fefeaudilfe dicit, alioquin hæretica, impia, blâl^^hema.
-ocr page 84-Mr ^E^OLVTiONES »DE ViRTVTB IN. jllis prædicata,piitafv. Hon credo iieru efle,quod unus illorum prohibutt,fieri exequias defunftop:,amp; facerdotfi inijitationeni ! fed magis nt iniponerentin cifta,qui exequias ÔC miflas,parent talia^ iiellet peragere.Populus hæcetià fiiigicNon credo fabu* lam illa^mendacijs refertâÇab ullo diââ,iHdeJicet,quodin quo«= dam loco, nefcio qt milliacfi redememini, tria uel qiiintj) ani# maru ftierint redempfieper has uenias, inter quas ibiû tres ftie;’ runt damnatae, quia detrax erant indulgctqs. Nemo hanc dixit fed pafliioiTc Chrifti narrantibus, talia populus audiuit, aut pos^ ftea audilTefinxit.l^on credo uerû,qd paflim fiue uedoribus, fi* ue hofpitibus, aut alias femientibus, pro pittio dant quatuor, lt;juinlt;5,uel quot libitû fiierit,animas. Mon credo,quod in pul « pitiSjpoft^ impetuofo mugitu defpumauerint fuas exhorfatio nes,ut populus imponat,clamitEnt,rmpone,impone, impone (hancempo|^kis uocc, caput amp;nbsp;cauda,imo Si uentre,ac totu pene fermonc eflê,fingif) tum ut apoftolicipdicatores, rem nó uerbis modo,fed exemplo docent, defcendut, primiq? ad cifta eunt,inoim oculis,irritâtes Si prouoStes fimplicc Si ftultü po* pulujUt penitus exugTt medullas eius.Imponût ftaq; fplendido geftu,ah^ fonqro tinnitu.tum mirant,fi non pluant ca^feri ocs totûæs fuitarridct impoiïétibus,indignant omittctes.Non du co ego iftas nundinas eflè anirnaru,5i monopoliacpopulu ini’ dignor,quitam pia ftudia,^ fua ruditate,non fpeciem,fed ufcç ad furore’auaritia^interpretaut^iancp mihi forte dignus nenia uideat populus,qui ex iftis nouis fpiritibus uel nouïïmcntc, ucl errorc accipiat,cum prins magis audirefit folitus,quæ ad chari* taté Si humifitatcperrtneant. Sed fi catalogu porfentoforü au^ dituum uelim perc5fere,nouo uolumine fuerit opus, tgo uero mea lèntétia credo,ft indulgentiæ eflent etiapræceptæ, Si fàlu^ tares,famen quiain tam grande funt nuncabufum Si fcandalö redadff,utuelhac fola caulafafis iufta, utumuerfæ follerenturi Ne fortefi diutius permittantur uigere, tandem præcones earö præpecuniarûamoreinfaniant.Verequidem credo,non omia abiilis didaeire,quæpairim fcruntur,uerumdebuerant (altem populum in hoe arguere,Si (ëfeclarius exponere,aut quod nie * lius cft fecuiidum cancyics modelte loqui deindulgentijs.
. WÇ ON CL VS IQ XXXlll. 2
-ocr page 85-D_VLlt;aENTlARVM AD LEONEM-X. P. M. U^auendi fum nimis,qui dicunt,uenias illas papæ donum «ffe illud dei inaeftimabilcjquo reconciliatur homo deo, IfjPESTlLENTES hîEreticosdebuerâeosdiccrc,quidcm tnagis impiû hæreticû,q dicere indulgêtias Papæ effe gratia rcconciliaHonis dei^Yerû utftomadiûmeum premâ,uolo po«= tins eos nulla malitia aut uoliïtatc, talia dixiffc jaut pofuiffe, fed mera infcitia, nbsp;nbsp;tam cruditionis,q ingenq penuria, licet 86 in
hoc fit tcmcritas,quod tam indoâi, no potius bubulciopusfe^ » ccrunt, q opus docendarû animare Chrifti fubirent^udiamus itacgiftû bubulcûfuauerbagrunnienté,ficeniminnbellofuo, poftcg indulgentias in quatuor principales gratias difcribuerat, 6ô multas alias minus princigalesfTPrimajnquit.gratia princi# palis,eftplenaria remiffio oim peccatorû,qua quidem gratia ni * nil maius potcft dici,eo qnod homo peccator, ôi diuina gratia priuatus, per ilia perfcaïrrEmiffioncm ôC dei gratiâ denuo côfe ♦ quif.Hæcille.lt;J)bfecro,qnæhæreticorûfentina,tâhæreticeunçî locutaeftfucl exhocloco difce, qua caufafiat,ut cum illi fcfe fan* ftiflima docere dicât,populus tarnen taîmpia andiat.Vtinahic fit diui Hieronymi zelus ôi eloqulûjt udet me talk temeritatis, quod ifte blatteraéor no fucrit ueritus,eum libellû æd«e in faciequot; quatuor illuftriûquot;, SZ circûiacentiû uniuerfitatû, acfi orno ibi ino genia uerfa elfent in fungos p^tidos.Doleo 8ô haereticis nol^is propinquisPighardis, tandciienilTe occafioiiéiuftc criminadi Ecclcfiâ Ko man's, fi hæc in ea doceri audierint. (^uod âut ifte infulfus author,non malicia forte,fed infcitia ifta dixcrit, ex illo uiderclicet,quia inquit,per illâ(id eft,primâgratiam plenaria re ' miffioncm^confequit homo perfefta remiffionc.tÇuid eft,dicé* re, per plenariâremiflîonem cofequitur perfeftFremiflionem, amp;nbsp;per gratmdeiconfequitur gratia dcif Annô perfebrem fonv niat,aut phrenefi laboratc Scd ad fenfum hereticû uerte animû. (JHancpriniagratiFuulteam elfe, quamaius dici nihil poteftj_^ êi qciTconfcquitur homo priuatus gratia,quod nifi de iuftifica* te gratia fpiritus intclligi nopoteft. Nec iplüm aliter infellexiffe darum eft.alioquin no effet,qua maius dici nihil poteft.tÇuan* -fl etiâ de gratia iuftificantc alias loqucretur, fatisimpieloques
tenir,cum îolus deus fit id,quo maius dici non poteftp. Augu.
-ocr page 86-M. L. RESOLVTIONES DE VIRTVTE Il^ em non ficutille,fed in donis crearis,inquit, nuUueft: mains cha titate.Hicuero gratia dei, amp;nbsp;giariia papç,in unius uocabnli Cbaquot;* os confuditjdignns author tali nel opinione,uel errore. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fSequiturin eodem libro.
^lPer qna etia peccatop: remiffïoné, fibi, pœnæ in pnrgaforio proffer offenfam dininæmaieftaftsJnendîEjpleniflime remib tnnt,attß difti purgatorij pocnæ,omnino delenf.Delphicuau^ diuimns oracnlû,nt nihiloîho dubitat, qui cSîa ignorat^depo^ teftafe clauifi in purg^hjrîû fecurepnûtiat.Scd fahs de his fupra CTSeqnitnr ibidem.
tiJBt licet ad tanta gratta merendâ,nihil fatis dignu poffitrettt« bui,eo quod donum dei 8£gratia æftimationénô nabent Sic. Vides ntiterû donû Sé gratta dei inæftimabiléuocet, id qd pa^ pa remittit,homo digniflimus^qui ecdefias doceatjd eft,hære îicoi.c proftibnla.Poft^ his uerbis gratiâ illâ'ad forû amp;nbsp;nûditias ftudiofe adornara't, mox damé Mercuriû fuû habitu louis neftic ; ne nllns intelligat, quod lucrii qnæreret, nift qui non pluipfc întelligit.permittit pauperib’qnoqj earn grafisdari, ita fane,fi primû nndecunçp peainias corraderefeiitauerintaboniscntin” quit)fauforibus,ita utmendicantes fratres ftnelicentia fuoji: luä^ periojypeainiâprocurentcqamultomclior eft apnd hune pieu* dolumremilTto uclftdaepoenæ,qu8 làlutaris obedientia)Cum uero nuliç patuerit uia corradëdipecunias, utgratiSillam redtä* mant(id eft^denuo emanr,non quod illi uendant, fed quod ni * tnia reru fimilitndo cogit uocabulis abuti)fum demü dicit, |le * gnnm enim cœlo5^ non plus diuitibus patere dcbet,quam pan pcribus.Iteru per uenias uolés patere cœlum. Sed fubtrahocala * nium,ne pro merifis in eos debacchetur.Sit fatis indicaffe Edes’ libuSjpeftilentiâeorum fermonnm tam infigni (ut parerat) in^ uolutammfcitiæ ruditati,ut dignum effet operculum uafe.
lt;1C Q N C L V S 1 O XXXllII.
Crlt;Eratiæ enim nbsp;nbsp;ueniales refpiciunt tantum pcenas
tifïatflionis facramentalis,ab homine conftitutas»
Hæc abundc patet ex quinta fiipra^ôt: uicefima.
d e _O N C L V S 1 O ....._XX_XV.
d- Non Chriftiana pr«djcant,qui docêt,quod redempt«^
-ocr page 87-nsanimas ucl confeffîonaîi^non fit necefïària contritio,
B S EC R.O,eutiftâ dilatioiienidanthôîbusinpericului’ K quid prodeft illis talia prædicad^nifi quod pecunia quærituc non falus animaR:,etS fi çflent uera^nunc cû lint amp;nbsp;inipia Ô2 falfa,multDmagis tint explodendx.Sane Si. ego fuperius permi fijpofTe pœnas reniitti,etianiiis,qui nô funt cotLiti,quod illi ne *■ gant.Hiciurfum,quodilli affirmant,negandûputo.jLti^ decô » felTionalibus quidem,idem mihi,quod de pœnis iudiciiTeft,fci licet, ntrobiçgnô requiricontritione,necg quo ad redemption?quot; eotû, quod negant, neq; quo adufum,fimiliter QL in pœnis rci mittendis.Quandoquide'sars côfeflionalis,eftremiffio pœnæ Sed in redimendis animabus omnino diirentio,amp; peto ut pro *■ bent difta fua. Ego quidc in redimendis animabus longe aliud uideriputo,qin remiffionepœnarû. Siquidêînremiffionibus poenæ,homo recipit bonû,fcd in redimédis animabus facit bo nû. At impius recipere bonû poteft, fed nullo modo faccre.nec poteftpkcerc opus eius deo,quiipfenon placet,ut Gen.iii). Re = ipexit dns ad Abel,amp; ad munera cius.Bgt;einde cótra feriptufâ eft ut quis primo alteri mifereat, c^ animac^æ, amp;nbsp;prius feftucâ de oculo Fratris eqciatjqs trabé de fuo.abç oino ut feruus diabolire ♦ dimatftliâdei.Sê hoc apudipfum deum ridiculû eft,uthoftis p »micoregis intercédât.(ßuis rogo furor hic eftequicut uiliffime pœnae remiffione;amp; ad falutem inutile magnificent) peccata,^ * ïum pœnitentia fola fuerat magnificâda,exfenuat. Si hoc nunc eft hæreÉicû,maleforias,fcandalofum,piaTÛ auriû offenfiuû, qd tand?eft,quod his nouû portétk appellari pofiitc An his titulis, HAERETICAE PRAVITATlS INQV1S1TO« R E S, ideo catholicoSjCatholicafcÿ fententias uexant,atque faVi * g^^quohccat eis folis impune amp;nbsp;prolibito hærefes inundatie l|.ïDicuntaût,quod redempho illanô innititur operiredimen^ tis,red merito redimédi.RefpondeOjQuis hoc dixitcunde pro * batureCur ergo nó fine opéré redimentis, merito redimendus proprio liberatur e fed nolunc crefccret pecunia,cupita proptec ’ falutenianimarfî. Cur ergo non inuocamusTurcas,ôô ludæos ut nobifeum etiam fuas pecunias imponant, no propter noftrâ auaritiam, fed propter rcdemptioiiêanimatûcKecobftare uki detur,quod ijli nó funt bßptizatijquando hic non eft|opus,uifi
G i)
-ocr page 88-M_^;Li_RES.Qt^T:rgPlES_B.^^
pecunia dantis,nequ9$ anima pereuntis,nó enim il Ia datio iiv nititur^nilî redimendac animæ.Credo quod fiuelafinus impo*^ neret aurum^etiam redimeret, quod fi cequicituc aliqua difpofi liOjnecefTario 8ó gratia, cum Chriftianus peccator magis dil'plt * ceat deo quam ullus infidelis, nee tantum dedecorat afiinimni ♦ dibilitas,^ Chriftianum impietas(J^undo,dixi confeiTiona* lia quidem peccatoribus, ficue amp;: remifliones pœnarû dari poC= fe. Sed iw dixi,ut hort9ndi,immo nee permittendi fint talia re^ dimere,ficut ipfi impie amp;nbsp;crudeliter docent,quod probo,---il
(Z 4[Primo,Omnis doflrina Chrifti eft exhorfaho ad pœnifenna^
fli id agit,ufc homines qiiätocius a diabolo reced9nt,ficut ait Ec ’ defiafl.Ne fardes conuerti ad dominu.Et iplè dominus. Vigila^ te,quia nefcitis diem ne«^ ho«. Et Paulus, Feftinemus ingredi in requiem illam.ft Petrus, Cum ergo hæc omnia cofumanda fint,qualcs oportet uos effe in fandis cóuerfationibus 8C pietati ' busproperanfes inaduentum diei amp;c. Sed haecideo illi docue » tunt,quia follicitierant,nó quomodo pecunias coUigerent,fed animas faluarent. Hq uero uelut fecure illis tribuunt miferam di * lationem,8ó quitum in cis eft,in periculo æfernæ mortis relinks quunt, ita ut nefciam an tali ftudio fint ab homicidijs animaru excufati,quippe non quæritur hic falus dantis, fed donum perc untis.cum,fi effent boni paftores animarum,amp; uere Chriftiani -omnibus ftudijs 9gcrent,ut peccatore”ad timorem dei, amp;nbsp;hor# rorem peccati inducercnt,iicc quiefeerent flendo,orando, mo* nendo,increpando,donec anima fratris lucrifacerent.quod fi ik le pergeret pecuniam dare,perfeueraturus malus,in faciem ei re * ijcerent,amp; eu Apoftolo dicerent, Non quæro tua,fed te. Et itei= rum,Pecunia tu.a tecum in perditionem.8^ abhorrèrent a conlt;= fpedu eius.Sic fie rede agerent,fed abfit hoc a Mercurio noftro. quin id potius agamus, fi uencrint peccatDtcs,mcdiatDribus i* doneis freti (.blucris ) etiâinuito Chrifto cûuniuerfis apoftolis, fint ficut unus ex nobis,nihilnô potentcs,quod nospolTumus, etia amas redimere ipfe fine intermiffîô^ereuntes,ctiâ ridenti^ bus nobis,(3C dedonoeopj fecure gaudetibus.Ifta eftcharitas in populu Chrifti,amp; fratres noffros.ita cur.amus aims eo^ ut intel'quot; ligat in fui^eccatis, nos nouiffima.i. nulla cópaflïone habere.
(fCONCL Y S 1 O_ XXXVl.
-ocr page 89-pVLGËNTi AR V M A P LEONEM X. P. M. (£lt;Qu{ltbct Chrifttanus ucrc copundus habet remiflionem^ plenariâ a pœna ôô cu!pa,etiâ fine litcris «eniarS/ibi débita. CIA L 10 Q VIN in peticiilo effent, qui literas eiiifmodi non haberent,quod felfiini eft,cû illæ fint neqi prçceptae, nccj coniiil-tæ,fed liberæ.Neqj peccant, qui eas negligunt, nec ideo in petits culo falutis funt. (Çuod ex eo patet,quia taies iâ funt in nia man® datorum dei.Et per cafum. fi quando ei non daretur eiufmodi remiffiojdebetur tarnen ei,ut dicitPapa. led hic intercedit, O acutiffimû Ingenium quorundam dicentium ,quodueiahæc effent,fi cancnies effent pœnæ tantum a Papa pofitæ. Nunc ue« ro funt declaratorq pœnarûa deo infliftarum. Sic loqui decet CQS,qui uerifatem femel perpetuo odio perfequi propofucrunt*^ ClPrimû pronuntiant uelut ex oraculo,quod deus pro peccatis poenam latiffaftoriam requirit. Aliam fcilicet quacrucem eiian® geliclcid eft,ieiu.labo.uigi. )aliani quâ caftigatoriam, nô enini has intelligunt, quia has remitti nilï a deo non poffunt negate. S[$ecundo,huic monftro addunt maius,fcilicet quod canones
cdarent impofitam.ergo Papa no habet,nifi declarare, nuncg autem imponerc,nec relaxare.alioquin contra uerbum Chrifti hij ficdocebunt nos,Quicquid ego ligauero,tu folues.
(Te O N c L y s I O xxxvii.
(XC^ilibet Chriftianus ueriis,fiue uiuus fine mortuus, ha/ bctparticipationemomniumbonorâ Chrifti ÔÔ Eccleftæ, etiatn fineliteris ueniarnm,a deo fibi datam.
fflMPOSSIBlLE cfteffeChriftianü-,quinChriftuhabeatlt; Quod fi Chriftu,8ô omniafimul quæ Chrifti, Dicitenim B. A“* poftolus Ko.xiq.Induimini dominû lefum Chriftu. Et Ro. viiî Quô non omnia nobis cii illo donauitÆt i. Cor.iij.Omnia uc ** ftca,fiue Cephas,fiucPaulus,fiue uita,fiue mors.Et i. Cotin.xi). No eft« ueftri,fedmembra de membro.Et alijs locis,ubi delcri* bit unu corpus,unupanem,nos onmeseffein Chriftofingulos alterû alterius membra. Et in Cant.Dileftus meus mihi,amp; ego illi, quia perfidem Chrifti efFicitur Chriftianus unus fpiritus,5«C unû eu Chrifto.Erût enim duo in carne una.Quod facramentî» magnû eft in Cheifto ôi Ecdefia, lt;Cû ergo fpiritus Chrifti fitûi
G üj
-ocr page 90-M, -L RESOLVTIONËS DE VÏRTVTE ïN— Chriftianis, per quem fratres cohsvfedes, cócorporales5amp;: ciueS ' fiunt Chrifti, quomodo ibipolTitnoneirepartidpatio óimbo*^ norum Chriftirnam 8C Chriftus cx eodem fpiritu habet omnia fua.ihi fit,per inçftimabiles diuitias mifericordiafu dei patris,ut Chriftianus poflïtgloriari,amp;: cum fiduda prçfumere in Chrifto omnia,fdlicet quod iuftitia,uirtus,patientia, hurnilitas,oninia mérita ClKifti,fint etiam fna,pcr unitatem fpiritus ck fide in illu Rurfum,omnia peccatafua,iam nó fint fua,fed Chrifti,per can dem unitatcm,inquo amp;abforbcntur omnia.Mt hæc eft fiduda Chriftianorû,amp; lucnndifas côfdentiæ noftræ, quod per fidem fiunt peccata noftra, nô noftra,fed Chrifti,in quem deus pofuit peccata oim noftrû,8ô ipfe tulit peccata noftra,ipfe agnus dei,q tollit peccata mundi. Rurfum omnis iuftitia Chrifti, fit noftra, Imponifc enim manû fui fuper nos,8ô bene habcmus,amp; extern ditpalliû fuû,amp; operit nos,bencdiftus SaluafoT in fecula Ame.
erum quando hæc partidpatio fuauiffima amp;nbsp;iucunda pet;« mutatio,non fitnifi per fidem,hancautem homo necdarcnec auferre poflit, fatis darum puto, quod uirtute clauiû uel benefp cio ucnialium literarû hæcparticipatio nô datur,fed potius atvgt; te Si fine illis daturafolo deo,fiait remiffio ante remiflîonem, abfolutio ante abfolut!onic,ita participatio ante participations.--(i^iidergo participât Papa fus partidpationef|lt;efpoigt;deo,illi dicerent,ut fupra de remiflione diftum eft Conclu, vtquod de * cîaratiue partidpat.Nam qilô'poffint aliter dicere,non intellige » ce me confireonMeum fenfum fequente ponam condufione.
Ile O N C L V S I O XXXVllI.
IJ^enTiflîo tarnen ÔC participatio Papæ, nullo modo eft co temncnda,quiaCut dixOeft declaratio remiffîonis diuinæ.
O N quod neceffaria fit ilia dedaratio,quæ in literis 5i pu^ Micis fit induIgentiarû(fufFicit enim ea quç fit in priuata confèC» fione)fed quod nô fit confemnenda, quia per earn etiâ Eedefias notafit,8i âpprobatur,priuatim fada declaratio.Sicenim ego întelligendumputo. (Çuihabetmeliora,dicatea,Nonenim» — quid alias ilia participatio publica tadat, uideq^V^uJîcëtfiæiïc^ codufionemab 6îBus(utpufo)accept3^'nonnegem,dixi tarnen fupra Goiidu. vi. mihi nô placere hune modû loquendi, quod
-ocr page 91-PVtGENTt ARVM AP LBONEM X, P. M; •
Papa nihiMiud faciat, quod dcdaret aut approbet rcmiffïc/’ nem dinitia, feu participatioiie. Nam id primo nimis uiles red^ dit Ecclcfiç claues^io uetbü Chrifti facit irritum quodâniodo tibi dixit,Quodcücg 8óc.l)eckratio enim nimis modicü eft.Se# cundo,Qxiia incerta crunt ôîâ ei, ciii fit declaratio, licct alijs feu Ecclefiæ foris in facie certa fiât illius remiflio amp;nbsp;cóciliatio. (Çua* re ficut fuperius de remiffione culpæ,ita de partiripaHonebono® ril LI oio opinari, donee erndiat melius,uidelicct,(ÇLiod ficut pc® ccatoT poft peccatïïdifficillime cöfidit in mifericordia dei,adeo urgetad delperationenijpeccatü onere fuo grauiflîmû,multo« cß fâcilius iram,cç mifericotdiâ dei cogitât,ficut ante peccatû fk# cüius mifericordiâ', q: iram cogitât. Omnia enim peruerfe agit homo,T imens,ubi non eft timendû,lcd fperandû, fciÜcet poft peccatû.Præfumens ubi non eft præfumendû, fed timendû,fci^ licet ante peccatû.Œuius rei exemplûabûde oftenfum eftinrefut® teftione Chrifti, ubi multis argumentes opus fuK,ut fefe in cor# dibus difcipulorû rerufcitaret.Denilt;5 prima aniîûciatio fuit mu ® liebris, amp;nbsp;delyramentis ab illis côparata. Ita amp;: peccatori prima fiducia apparct mollis,amp;: aii nô,uel uix credendû putet.Ita mul » to difficilius eft confiderc,fefe elfe participem Chrifti bonorum (id eft inenarrabiliu bonorû, ut fit particeps diuinæ naturæ, ut a{t,S.Petrus)Magnitudo bonopz etiâ operatiir diffidentiâ,uide » ' licet,nô folû effe remifla tanta mala,uerû 66 collata tanta bons, utfitfiliusdei,hæres regni,fraterChrifti,fociusangclorum,dns mundi. (Jgt;bfecro,quomodo hçc ucra poteft a-edere,qui peccat» fuimorfu,immo pondéréteffiistrahituradinfcroSfHicita«^ne * ceffariû eft iudiciû clauis,ut homo fibi nô credat,credat aût poî! tins clauidd eft,facerdote. Ahp nihil euro,fi efiam fit forte indo« dus clauiger,autleuis.Nam n^propferfaccrdotEm,necpotefta* tem cius,red propter uerbû eius qui dixit,amp; nô mentit,Quods ainq? folueris amp;;c.Inr)s enim qui credut in uerbû iftud,non po« teft clauis errare. Irrat uero in qs folis,quinô credunt abfolutio = nem iftam ualere. Nam fînge(per impoflibile uel canltngens)S quts non fit,uelnô^putet fefe fates cótritum, tarnen abfoluens tijtotafïducia credat fefe abfolutum(fîducia mea fie opinor)hçc ipfa fides eum facit abfolutum ucriirime,quia crédit in euni qui
* dixit. Quodeunque ôic, Fides autem Chrifti Temper iufti|icatj
-ocr page 92-Mî L. RESOLVTIONES DE VIRTVTE iN non fccas,q fibaptizet te incptus,leuis,imperitus facerdos. Ad* dcjfi eoaiioii putes fefatis conmtû(tibi ein no potes nec dcbeS confidere)nthiiomiiius, ficredis ei, qui dixit.(l^iicredideritQC baptizatus fuerit,hic faluus erit,dico tihi, hæcfides eius uerbi fa* cit te ueriffime baprizari,quicquid fit de contritione tu.a,ideo de ubii^ opus eft.Tantum habes,quantum credis. Atçp ficintek ligo quod noftri dodores dicuntjfàcramentaefleefFjcaciagra* tiæ figna,non quia fttfut B. Aug.)fed qui.a creditin' ut fupra. CTlta hic. ƒ bfolutio eft efFicax,non quia fit, a quocucj tandem fiat,erret fine non erret,fed quia creditur.Nec hanc fidéquot;poteft rc gt;nbsp;feruatio tafuûïmpedire, nifieflet manifefta 8C contempta. Pro* nidc dico,Homo quÏÏdo in peccato eft,ita uexaTamp; agitaïcôfci* entiaeius,ut fuo fenl'u potius participationequot;oîm malojefefc cre* dat habere.(t talishomo cerfcproxinius eft iuftificationi,amp;ha* bct initiû gratiæ,ldeo ei confugiendii eft ad folatiû clauiû, ut ac# bitrio facerdotis quietet ,8ô pace obtineat,atq5 fiduciFcaniequa '■ turparticipatioiTc oim bonorûChriftiôôEcclefiæ. (^lodfiqs hancparticipationis officio facerdotis fibifâââ^non credideiir, aut diibitauerit,non errore clauis, fed fuç infidelitatis,feducitut amp;nbsp;magno damno fua animâafficit,amp; deo, uerbolt;$ eius iniurii» am atiç fummîîrreuerentiâ facitjdeo multo melius eft, ut non adeat ad sbfolutionequot;, fi nô crcdat fefe abfolui, quâ fi fine fide ac* cedat.fide enfaccedit,amp; iudiciu fibi acapit,nô fecus fi baptifi nnim uef facramentu panisfide acceperit. Iproinde no’adeo eft ncceffaria cantritio,cf fides.Incoparabiliter enTpIus ibi cofequitquot; fides abfolutionis,^teruorcôtritionis. ft bac fide omifra,nos pfurimifolû in formandis contritionibus L-iboramus,ut docea-ï mushominesfuncconftdereremiffa peccata,quando fenfèrint fefeeffeperfedecontritos(ideft,nunq-confidere,fedmagis ad defperationêlaborare)cum fecundû propheta,non in noftram côtrition'e,{èd in uerbû eius fit fperandû.^eqg em dixit, Memot efto côtritiôis meæ feruo tuo, in quîi mihi fpem dedifti, fed me morefto uerbi tui, in quo mihifpem dedifti. Et iterû. In uerbu tuû(no uhiç in opus noftrû)fuperfperaui.Et iteru, Suftinuitani* ma mea in uerbo ei^ 8^c.Et ut Pfal.l.in Hebreo eft, Tibi foli pcc caui,propterea iuftificabis uerbo tuo.Igif nec facram'êtû,necfa* cecdoSjfed fides uecbi Clicifti, lacerdotF offîciu eius tete iu*
-ocr page 93-PVLGENTIARVM AP LEONEM X, P, M.. ftiftcat.Quidad te,ri dominus pcrlt;ifinum uel afinsim loquatuf,’’ diïhïodotu uerbûeins audias,in quo (pcres at^ credas. Sicins telligerem illud quod noftri doftores Scholaftici dicunt, facra? menta Ecclefiæ effe in exercitationem nobis datajhoccft, tan^ inæftimabilia dona,in quibus occafionem habeamus credendi amp;nbsp;iuftificandi.Nam olim crat fermo domini preciofus tempo* teSaulis,nunc uero ctiam pcrieuiffimos, peflimos, indoftiflïs: mos homines fuum uerbû tibi fonat. Tu in uerbûintcnde, 6C mittelaruâperfonæ.Erret,non erret ille,tu non erras fi credide* ris. Hic fi crro amp;nbsp;defipio reuocet me qui fapit.Cófequens ex ijs critjUttresillæueritatesIoan.Gerfonisiamdiuinomneslibros j » ÓC aures franffufæ,prudenter intelligend« fint,puta quod non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
ideo confidat fefe homo effe in ftatu falutis, quia poteft dicere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
fe dolere de peccatis,fed multomagis id aduertat, fi fic optet fa* cramentu abfolutionis,ut credatjfi per ipfum fuerit affècutus fe* feabfolui.Hocenim eft facramentüin uoto fufdpere,id eft,in fl* de uerbi uel præfentis uel defyderati auditus. Clt;ine ergD,ne quT* do in tuam cotritionem ullo modo confidas,fed in nudilTimu ucrbum optimi Ô6 fideliffimi tui faluatnris lefu ChrifttCortuu^ fallet tcjille te non fallet,uel habitus,uel defyderatus|^,iæ fi îtai funt(det dominus deus ut cum propheta Michea, fim uir lio ha * bcnsTpiritunijacmendadupotiusloquar^limendû eft, multas animas perdi per indoftiffimos illos operû amp;nbsp;ccnitritionisbo* uinatrrres.yrimu^quod fidem uerbi non docent,fed contritio* nem duntaxat,ah5 hanc tenuitcr fatis.lgcundo, quod facillimi funt abfolutiones impendereamp; parficipahones eiufmodi, qua* fi fit paffim óïni, iftam fidem habere, necg difcutiunt,quem aut Quare abfoluant.Ita^ non tarn neceflariii eft abfoluendo dicere doles,cf illud.credis tcfe abfolui a me poirc,ficut Chriftus ait ad cæcqs.Creditis me poflehsECUobis fiicerefCredenti omnia pof* fibiliafunt. Mæcenimfidescerteinillis maximeprobatur,qui tremarecôfcientiæ^gitah,potius fefediffidercfentiunt.illis ue* to qui talem miferiânon fentiunt, nefcio an fint claues iliac con-folatoTiac,cûcônfolarinÛmereantur,nifiquiIugent.necanimlt;i* ti ad fidcmTemiffioTiis, nifi qui trépidât diffidentia refcntionis « Atqj ut finem tandem ftiaa,Hec fententia mea,credo, potcftatü dauis non minuitjUtmihiimpingiturjfed afalfo hoiiore amp;ty*-
H
-ocr page 94-M. L, RESOLVTIONeS DB VÎRTVTE ïNL Wtinida ceuetétia in fibi debitam nbsp;nbsp;amabilem reucrentiarediS
cit.Non enim eft micu^fi daues contemptuifiant,fifalfis hoiio*’ ribus,ideftjÉerrcgt;ribus fantumodo offeranîfufcipiendæ, Cnni cognita earn faluberrima comoditate, faxuin fit,aut lignu, qui no cumlachr^nris eosexofculetur, amp;ampledatur. (Çmdeigo Pontificempropfer cas magnificamus, amp;nbsp;hominem terribilê fîngimusfNon illius funt daues,Meç potius funt, mihi donatç mcae feluti, meæ cofolafioni, pad quieti conceffæ. Pontifex femus eft ÓL minifter meus in dauibus,ipfe noeget illis ut Pongt; tifeXjfedego./duladores uero omnia Pontificibus infleftunt, non noftram confolationem^fed illomm tantömodo potenti *-am in illis iachtant,amp; perea ipfa nos terrent, per quç nos maxi me oporrtuit Confolan,adeo funt hodie omnia peruerlà,Et adî« hue nofputamus infœlicia effe tépora, in quibus tantus eft abu«* fus opiSmarûrerum in pelfimas res nobis uerfarumJltaqg iftam Conclu.ut iàcetjiion oninîno feneojfed ex magna parte nego/ flC- ON CL V SI O XXXtX.
(ÔIDifïîcfllimû eft etiâ dodiflïmis Theoïogisj^fimul extolled te ueniarn laigitatC cÔtritionis ueritate^coram p opulo» (xKatio huius eft iêquens condufio.
(Te O N C L y s 1 Q XL.
CJjContritionis uerifas pœnas quseritöó amat,uemarum aufem largitas odiffe facit/altem occalîone,
|£p A uerû pœnitenté, ôi- uidebis eum tam srdenter m i^fo quærere ultioné oîFenfiôis diuinte,uf cogat fe fui mifereri,lma ut neceflariûfit ei refiftere,ne deftruat felc,nt fæpclegimus amp;nbsp;ui dimus conh'gilïè.Et B.Hiero.talcferibit fuâ Paula fuiire,S^ ipre^# met de feipfo.Nihil iftiseft fatis pœnarû.Quin eu filio prodigo inuocant cœlu ÔC terrïï^amp; deu ipfum contra feipfos,ficut amp;nbsp;Da* nid quando dixi^ert!atur obfecro gladius tuns in me amp;nbsp;iq do mum patrismei.ÇHeâe ergomeputo dixiflc,Poenitenhas Ca* nonicas tjs tantû impofitas,qui uelnoUent melioTa facere,utpi* ^ri,ucl certe ut explorarenf de ueritate cótritióis fuæ.Patet ita^ difficile fit faite doftis, inter odiû ôC amofe^jœnarû medio^ iiCjUtfic doceant odiûearïï^ut taniêquot;maxime pfuadeant atnoîç
-ocr page 95-DVLGENTIARVM AP LEÛNEM X, P- M, eatumJndoâis ucro,cum fit nihil difficile,nihil obftjit,quin ÇS hocfitfacilc.fuangcliû quidcm docetpœnas liô fugere,nec l*xare,fed quæfete SC am9re,quia docet fpiritum libertatis ÔC ft*-moris dei ufç ad conten^tû omnium pœnaium.lkt muifo lu * I crofiuseft,ôicxpeditC9pfisquœftoçe,utpopulustimeatpcEnas J amp;fpiritum mundi ah^ timoris in litera SC lcruitutehauriat,d5 « audit effe famhorribilem rem, pœnas quafdam Canonicas,ut j nô nififanfco ftudio,fanto impcndio,tanta pompa,tantis cercis tnônijs doceanluc uitarr^antis necEuangeliû docetur amari r ^^l^ncitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k
(y^iid ergo dicis de peregrinantibus Romam,Hieruf91em,S. lacobum, Aquifgranum,Trcuerim,multaf^ alias regiones, nbsp;nbsp;ttClttOW *
îoca^caufa indulgentiarum. Item in dedicationibus Ecclefiaru« _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CRefpondeo.
ILPercgrînationes iftîc fiïïr multis caufisrariffîme iuftis, prima eft oim cômuniffima, Curiofitas fcilicet uidédi 8C audiendialie
na amp;nbsp;ignota, q leuiêas uenif defaftidio SC accidia cultus dci,in ecclcfia propria negleâi. Alioquin inlt;!ôporabiliter meliores in^ dulgetias domi inueniret,quam in ôïfeus iam diâis lotis fimul fwipHs,fimiliter SC Chriftû SC fanftos præfentius haberet,fi no ta ftultus efret,ut ligna SC lapides præferref pauperibus SC proxi * mis fuis, qbus in cnaritate feruiret,aut eriâ fuæ femiliæ^uiderct. ([Âltera eft tolerabilis,fâlicet caufa indulgentia^.Nam cum in » dulgcntiae fint Iiberæ,nô præcepf æ,9c per h oc nuUius meriti,ni * hil prorfus merétur,qui prsecife propter indulgentias peregrin« turjufte aûtilli fie illudunt,qui domi Chriftû amp;nbsp;proximû negli* gunt,utfbris dccuploplus eöfumantfineftudu SC merito.Ideo qui domi mancret SC illudcogifaret. Charitas operit multitudi?=-nem peccatorü.ïtilludjiÇuod fupereftdatecleemofynâ SC cccc omnia munda uobis,Iongemelius^io folum hic beneagerec quam fi omnes uenias in Hicrufalem 8C Roma afferret.fed non ^Cet adeo rede fapere,ideo tradimur SC in defyderia noftra. IDktt^cftcatiamp;âffiidiôis laboris pro pecc9tD,qua credo ra «-ro côtingerejakem folâ’.NâSCdomi polTet fefe affligere amp;nbsp;labo» tare,fi laboré tm modo'^eret.fi tn fàcit,nîr eft maîûjUho bonu ♦ (Touarta, honefta, fed fi fiat fîngulari deuotione pro honore ùndorü ôi gloria dei,ac fijo profedu, fîcut fânda Lucia ad béas*
-ocr page 96-M. L. RESOLVTIONES PË VIRTVTE ÏN tam Agatham,amp; quidam fanfti patres ^ma'uifitarunt,quod non fecerint curiofitate exitus probauit .(fProinde mihi placet in iftis facukatibus, quod etiam uota talium peregrinationum commutaAur in alia opera.ahj utinam gratis cómutarentur.
lt;Tc ONCL VSIO XL I.
(BCaute funt ueni« Apoftolic» pdicandae, ne populus hV’ fe intelh'gat eas præferri, exteris bonis operibus charitah's,
G O fic diccré'ad populü,EccefratreSjfcireuos oportet, qd triplex eft genus bono^ operum,qd expenfionibus pecuniæ fie gt;nbsp;tipoteft.Primû ante óïa,Si quis pauperibus donet,au£proxi « mo egenti mutuet, Si oino in quacuntj neCeffïtatelaborati fub » neniat. Hoe opus fic eft agendü,ut cti5 intermittend« fint ftru^ fturæ Ecclefiarixjôi omittendæ oblationes ad uafa amp;nbsp;ornamen * ta Ecclefiafû. Poft($ hoc fuerit fâdû,amp; noreftat qui egeat, T um fecundû erit, noftras amp;nbsp;in noftris terris Ecclefias amp;nbsp;hofpitalia, public« uflitatis ftruduras primû iuuare. Poft^ aût id fuerit fiiâûjtum demû fi placet,poteftis amp;nbsp;pro indulgentes redimens« dis tertio loco dare. Quia in primo eft mandatu Chrifti,in no* niflïmo illo nullum mandatulfl^i dixeris,Ifta prædicationepa* Turn colligetur pecuniaru pec indulgentias.t-efpondeo,Credo Sed quid hoc miru,cum Pontifices per indulgentias non qu«* rant peainiaSjfed falutem animaru, ut pafet ii^s, quas dant in cóiêcrationibus EcclefiarûÔi altarium .(deo nouoluntper fuas ueniasimpediremeliora,fedpromouerepotius charitatC Ego libere dico,quod quiaîiter docct populu, amp;nbsp;hunc ordinem pet= nercit,nódodoCjfed feduâorpopuli eft,nifi quod populus pro* pter peccata fua mcretur aliqn non audire ueritaté'cede pdicari*
([c o N C L V S I O XLII.
Iflpocendi funt Chriftiani, q, papæ mens no eft, redêptionê ueniarû ulla ex partecoparandSeflè opibus mifericordiae* Ç^.apîintelligo, ut fupra dixi, prout Ibnat perfonTpublicam, id eftjUt per Canones nobis loquituCjNcm enim funt Canones ^i prædicet ueniajudignifatécóparari operibus mifericordiç. ^[^atef autem Condu.Quia pr«ceptum dei infinita dignitatc pr«ftat,co'quod perhominem quo$ permittiturjacnullo mo *
-ocr page 97-PVLGENTIARVM AP LEONEM X.P. do praecipkurjCum illic fit mcritumjhic nullum.
(£Hicobr)citur.
uenise rcdimuntut per pium opus, puto contributioncnt ad fabricam,uel captiuorum rcdcmptionem,ergo fuut mcrito * ttæ.RefpQndeO'Non loquor de opere,fcd de uenijs.nam opus «Ilud potcTfltfierifiiic uenijs, non enini alligatur nctcffsTio ue^ nijs.Veni« autcm fine opéré oonccflæ nihil conferunt, fed tans tummodo aufcrunt. Opus autem fine uenf)S confert, quia illic noftra rccipimus,hic damus.Et ideo illic carni,hicferuitur fpirp tui.Et brcuiter illic naturæ,hic fatiffit gratiæ.Quare ueniaî feor« fum fumphe funt incomparabiles ad opus mifericordiæ.
^tem opus fine uenrjs purius eft,^ cum uenijs, ÔC ueni« funt operis aliquod uiriii, quia recipit mercedem fua, immo plus mercedem fua^ Sanftius itaqg agercnt,fi nude contribuèrent, non propter uenias. î^on quod ueniæ fint mal« ôê noxi«, fed quod abufus peruerfus nocet,dum tale opus n^faccrent,nifi ue * ni« cifent,ac fic finis opis huiufmodifit uenia^o ipfehomo, qui quærit qu« fua dint, cu. deberet opus propter deum amp;nbsp;gra^ tis facere,8^ uenias no aliteracceptare,q gratis,fibi nonproptec contributionem dahis,ut ficilli uenias non emant, necifti uen* dant. opoTtet enim utrobicç effe gratuitadonationem, uel erit manifefta fimonia,8ó uenditio turpiffima. Sed quishæc popu* lo dicit,quando dicitur,lmpone gratis,8^ ego ooncedo ^atisc IJ^m,Timendirne per illâordinis peruerfitatérnagna in ecclc » ^alatur idololatria.Quia fi populus doceatur propter pœna^ euafioiîc (Stribuere (qd fpero no fiat,amp; fi multi forte fic intelli* gant)tunc clarii eft,quod no propter deû contribuunt, 86 eritti * mor pœnarü,feu pœna idolû eorum,cuificfacrificant.(Çuod fii itafieret,talealiquod malû ageref inccclefia,quale olim in Ro^ manis gentilibus agebatur. qnFebri 8^ alqslæuis 8ô noxijs nu^ miinbus fèruiebây ne læderent.Ideo hic uigilandû pro populo, ôC trdubia, at^ periculofancgotiauix doftiffimis cômittenda »
(1C_Q N G L V $ I O XLlIh
IJlPocendi funt Chriftiani,quod dans pauperi,aut mutu/ cgtnti,melius facit,quam fi uenias redimcrct,
A N C fie pono proptertudesaiafatis ex prædiâis patuifc^ •
H tij
-ocr page 98-fbanc autem conclufionem cu duabus pr æccdcntibus amp;nbsp;fequctl y cibus,nó ego primus aut folus,fed omnes Sitota ecdcriatcnet, lijfi quod Iblus populus hare nunquam audit, forte timetuc, ne liimis cito intelligeretjtam apertam amp;nbsp;foJitam ucritatem. nam öd S.Bonauentu.äi: cæêeri omnes, quado in hac materia agens fesfibijpfis opponerent,efgo omittendafuntreliquabonaopc* ra. Kefpondent unanimiter,nequa^. Quia cæfera bona opera funt meliora, quo ad præmium elTentiale obtinendum .Patet ergo condufio, cu hocilli dicant,qui tarnen aflTerunt indulgcn* tias eflethefaurum meritorum Chrifti 8£ ecdefisB.
C[p O N C L V S I O XL.Iin.
([(Quiaß opus charitatisjcrefdt chan'tas,2lt; fit homo meh'or fed ß uenias no fit melior, fed tantûmodo a poenahbcrior; Ci,P ATE T,Quia folum remiiTio pœnaru ibi dafiîr,nec indul * gentiîE plus ualent,ut etiam omnes cancedunt,q ut tollant poc gt;nbsp;nas. At ablatio pœnæ non facit bona, fiuemelioré in charitate,
CTc Q N C L V S I Q XLV., inOoeendi funt Chriftiani,quod qui uidet egenum,S^ nez ^edo eo dat pro uentjs, non indulgentias papae, fed indt/ gnahonem dei fibi uendicat.
VIA peruertitordinc fuprapofftu,82 contra id agitloan. Siquis uidcritfratfc fuum neceffitatem habere, amp;nbsp;clauferit uifee * tafua ab eo, qifotnanet in eo charitas dei rHancautneceffifate noftrifopbiftæ interpretanT extrema, fdlicet, ut charifatinun^ uel rariiTime locu faciant operandi,cum tarnen ipfijfi in ncceffi«» täte effent non extrema,fed prima,uellent fefe iuuari,alios uero nolunt iuuare,cunr iam exhalarint fpiritö,Optimi fane theolo* gi Si Chriftiani,qui fàdât hoc hominibus, quod fibi ueUét fietL (JC O N C L V S 1 O XLVI.
ITîDocendi funt Chriftiani, quod redemph'o uemarum eft libera,non prtecepta.
(fs A TIS id fupra dixi, quod ucni« funt de numero corufn, qu« licent,non autem eorumqu« expediunt,quomodo in uett TcJegelibellusTepudij, facrificiufri Zelotypite. Et in no.legeli* tes ^indicia propter infirmes,irnmo propter duritia iiefttMn»
-ocr page 99-DVLGENTIARVM AD LEONEM Xgt; P- M. $0' ïiiquit ChriftuSjQuæ quæoin^ egcrit, foJerakn- potius con»’’^ mendatur, immo ut Glo. didtjib. v.dc pœni.80 re.^od aüt 6C multi alij jfnelius fàcerent,ut p fe fatiffacerent, Qi. n^edime«« cent ucniiSj quas tarnen lïóquot;nifi criniinofi rediniete opus habet/ (Tc O N C L V S I O XLVIl.
IJjDocendi funt Chriftiani,quod nifi fuperfluis «blindent necefferia tencntur domui fui retinere, nequaquam pro uenqs cffunderCi
IA Apoftölus didt5Qui fuis amp;nbsp;maxime domcfticis n5 prouidetjfïdcm negauitjÄC eft infideli deferior. Sed funt multi, qui nee panem, necueftem commode habent, amp;nbsp;tarnen crepi* tu amp;nbsp;ftrepitu uenialinm prædicatoTum indudi,feipfos fraudât^ amp;nbsp;inopiam fuam confiaunt,ut illorum copiam augeant, (Tconclvsio XLVI11.
eSjDocendi funt Chriftiani, quod Papa, ficut magis eget^ ita magis optât in uenqs dandis, pro fe deuotâ orah'onem. ' q^m promptam pecuniam,
(jjl ANC conclu.Tiderent dfn noftri Cut tefani Roman» cu« riæ confen, Cerfum tarnen eft,quod ante omnia debet pótifex a fuis fubdiris optare orationé,ficut amp;: S.Pau.fsepius a fuis opta* uit.|t hæceft multo iuftior ueniarû dandarum caufa, q fi mille ftruerenturbafilicaî,eo quod fummus pontifex tot monftris dç * monum 80 impiorum hominû obfeffus magis quam ftipatus, non poffît errare,nifi cû fotius ecclefiæ maximo malo, tune ma* xime, fi libenter audierit, hanc peftilentem Sirenarum fuarum uocem,NON PRAESVMITVR T A N T AE celfitudi* ms apex errate. Itcamp;ilk,OMN IA IVRA POSITIVA funt in ferinio pedoris fui.Non præfumitur quidem errate, fed an bona fit ilia præîumptio quæritur. Et funt quidem in ferinio pedoris dus omnia iura fua^fed an pedus dus bonum fit,qu«^ rirur,id enim oratione curandum eft. Sed de hac re omniû pul* cherrime B.Bern.ad Eugenium Papam de Confyderatione.
(Te O N G L y s I O XLIX.
(jjPoccndi funt Chriftiani, quod «eni« Papa funt utiles, H iiq
-ocr page 100-M. L. RËSOLVTIONES DE VIRTVTË IN fi non in cas confidant, Sed nocentiflîm», fi timorem dci
ç^reasamitfant
IpZ ID E italt;5 periculuttî, Populo ueni« praedicantur direflc adnerfus ueritatem crucis 8ô timoris dei,(Çuia permittiftirlibcc^ tas eorum a pœnis, deinde fecuritasremiffotum peccafoiû, Et cuidens fignum uidetur,uenias tali iaâantia prædicalas nô efle
à ex deo,quod populus promus acciirrit, acceptât, obferuat-,^ pfum faiidum euangelium dei.ut probetuc neritas, quia quod
ex deo uenitjfâftiditmunduSjalius nenitin nominefuOjamp; huc
fufcipit.(t erroris canfa funt ipfifabularû talium magiftri, qui fe* dulius Si ponipofius,^ euangeliunijeas prædicant^tum quod fc omnibus prædicantjquæ paucorum fiint.hjam ut fupra patuit, Ç Veniæ funt relaxationes,licentiae, permiffiornes,atq? indulgent I ti«,amp; ueræ indulgentiæ(fi rigidam uerbi fignificationê accipis J mus ) id eft,molliculæ permiflioneS5delicatorum/rigidorum, durorum Chnftianorû,id eft,6abaonitarum ôi Hydrophoro * rum ac feruorûmagis quam Ifraelitaru principum atcg filiorû,
(jJProbo autem comclufionem.
disi opéra chatitatis feruide agentiû, funt talia, ut nemo in eis côftdere,aut fecurus eflê poffît.fiquidem amp;nbsp;lob fanftiffimus ue« rctiiromnia opera fua.Et,Beatus uirqui fimet dominum. (Jjtem,Beatus uir,qui femper eft pauidus,quantomagis ueniæ încompatabiliter inferiores talibus operibus, plus cum timo • refufcipicndæ,amp; minus cj fiduciam minimà,id eft^nullâ proT=« fus debemus habere. Sanftus timer, ne minus operefur,aut pa«» tiatur dcbet.Et ubi peccator erit,cui remMitur,ut minus agat Éi agere poflitÆt quantu noftros uaniloquos,amp; mentiu cotru * ptores intelligo/aciunt nobis ex negotio induIgentiarÛ5negD^ ïiüm perambulans infcnebris, nbsp;operatioriFerroris, dum per
illas hominibus fiduclâ fuadent ôïbus. quæ tarnen paucis cotv
I ueniunt, amp;nbsp;ijs(ut dixôfrigidis,ac infirmis. Videbe exinde fadu I fit,magiftro fando lpiritu,utproprio corûteftimonio appellét g Negotium S.Petri,negotium fandi(piritus,quafi ipfimet confï * 1 teantur negotiatores fefe eflè,8i Simonenfes mundinas habere I ^Quod aut dixijfuntutiles,intclligo,non omnibus,'ïïno uetelt;^ Tihomini, 6^ ftettenfibus opeiarqsjco qd melius fit illis eas
-ocr page 101-DVLGENTlARVM AD LEONEM X.,P. M. mitti pœnaSjqûâut ferrent inuite, uernntanïe ifta nolnntafc eis permiffft propter maius malu uitandü,n5 debcnt fecure frui, nc *• in ea cófidcrcjfcd eo ma gis dolere,amp;tinierc qnod tales func, qui egent propter maius malû in minore malo relinqui. c^an do uiderunt etw eos fimere, qui feruentiffîmein bonopficiunt lt;nbsp;ideo dixi eïTe nocetiCfïmaSjfi fine timoré de talilicentia gaudéâ^
Çc O N G L V S I O L, ÇiS)oc€ndi îunt Chriftiani,quod fi Papa noftet cxadioncs uenialium prædicatorumjmallet Bafilicam S,Petri in cine/ tes tre,qüa«dfficaricute,carnibus ÔC offibus oniumfuarS, lt;ÎS IC enim noftri uenatorestobuftiffimi, poftcf omni Chris manæ uitæ ordini ftatû pecuniæ numerû indixiflènt tande Hxores mendicare docent,etiâ inuito uiro^ôô Fratre^iendiôïs tes,ctiâîuuitis prælatis fuis, alicunde corraderc, ut ôîno nullus fic,qui rcfiduû obolihabct,quinhuctribuat. BeniçglââûeftjUt tunicas etiam uenderehoïtentur,aut undecuiç mutuare. quod amp;nbsp;faftû dicitur. ïgo uero fapio,quod cû indulgentiæ fit uiliiTis mû bonum ôîni bonorû ecclefiæ,nec nifi uiliflïmis ecclefiæ do« nandû.deinde nec meritDTiû,nec utile,fed plerum^ nqcentiffïs mû,fi non fint timorati, qd malcdiftione digna fit talis doftris na, contra mandata dei. Vxor enim debet fub uiri poteftate clTejôi eo inuito nihil faccre,etiam fi effet mériteriû, multptms nus mendicare pro uenijs fibi nS^neceffarij s forte.T um religiofi fuam obedientiâ feruare etiam fi poffent alibi martyrio corona »-ti,nec papa unq intendit ccnitrariû.fed falfi interprétés illius. Ali * us uomat ftomachû,ego me cohibeo.unû dico,hinc faltem in* telligo lcaor,an nô fiiis prædicationibus peftilentiofis id agant ♦. ut populû crederc faciant,quafi fit falus in ucnijSjôi uera dei gra gt;nbsp;tia.alioquin quomodo tâanxie cas cômendarent, ut opera me ’ ritDriâ,amp; mandata deipropter illas irrita facerent^Adhuc tanîc^ funtadeo nô hæretici, ut glorientur fehæreticoriTperfecutDres. ^JHog fcilicet uoluit papa,ut homines fuæ cur ae commiffi, pro ’ pter lapides ôC ligna ufij ad uiuam cutem radâturc immo ut pe -ftilétibus dodrinis ab iftis latronibus amp;nbsp;furibus(ut Chriftus ait) madentur amp;nbsp;perdatur. Melius erat Cæfarem ilium habere,qui dixit,Boni paftoris effe oucs fandere,non degluberc. Atij non
H V
-ocr page 102-M£ji_^.ESOIJOTONES_DE_5^^ deglubunt modo/ed dénotant cos corpore amp;nbsp;anima, ueie fo’ pulchrum pafcns gnttur eorumjiinguis fuis amp;c,
(Tc O N C L V S I O LI.
(JJ^ocendi funt Chriftitna,quod papa ficiit debctjita uelIeC ctiam «endita(ff opus fit)ba(MtcaS.Pctri, darcillis,aquof3 plurimis quidä'^concionafores ueniarS pecunias elidunt» Hs IG B. Ambro.calices conflauit,pro redimendis captiuis.82 B.Pauhnns Nolamus feipfum capHuïï tradiditp fuis. Et ad hoC ipfum habet aurûccclefia, uteft in decrcHs cx codé Ambro.^nt * phT. At nuncbonc deus,quanti funt q ligna,nno folia portât in fylu5,8ó gnttulas fuas in mare,id eft, obolos fuos in marfupiüil * lu(icuius(ut Hieronymiuerbis utar)Iucplt;3eft fotius otbis religio
lt;rc.QM CLVSIO LH,
([yana eft fiducia fakitis,pcr litcras uem'arum,etiam fi co/ milïariusj'nno ipfe papa impignoraret anima fuam pro illis ♦ Hh o C Hoe quoq; portentu audent fine omni fronte proferre s uf timorem dei ab hominibns tollâc, per indulgentiafq? fecum ad indignatione dei perducant, contra diftum Sap.de peccato propîciato, noli fine metuefle. Etiterû.,PeliftaqsintelJigif.At inquiunt.Non tollimus timoré dei.Si poteft fecuritas perueni* as ftave,cum timoré dei,uere nô tollitis,fed populus acceptis li^ teris,cû tanto iuramenti hiafu cômendatis,fi timet, quod non fufficiunt literç coram dco,qUÔcrituera,ilia gloriofa iecurifaéis Z promiflîocSin confidit faffïcere,quô timebirfnfoelix fit omnis 411e fermo inæternû,qui fecuritatem fiducia,fuadet in aut per tem quamcûlt;$ præternudEquot;mifericordiâdei,quæ Chriftus efo ® rhnes fanéti nô folum timent,fedetia defperanfes dicût,Non inties in indicium cum feruo tuo domine. Et tu eos per literas
. fecutüs introducis in indicium eins. Vnde ego illamfabulamlt;-qnamqnidâîn tameffrenes mendaci) gurgites finxcrunt, non uerîtate penitus uaenam credo, fcilicet uenifle quendamortuô cum literis ueniarû ad infernum,per eafqg petijffelibcrtatc^tunC occurriffe dæmoné,qui legens,inter manuscprse feruore ignis) cæramiamp;P^yrumconfnmp(ît,fccumqgtrâxitinprofundum.
(p O N C L V S I Q LUI.
-ocr page 103-PVLGENTÏARVM AP LEONEW X, f, M; 5^ JJHoftes ChrifttÓ^ Pap« funt,qui propter ueniaspradi/ caadas,uerbum dei j'n alqsecckfq s penitus filere iubent» C^y IA oflîdiimamp;mensPapæcft,utanteomniafemper, amp;nbsp;ubi^ iielit Licrbu dci prædicari, ficur fibipncceptû elTe a Chri fto nouitjQuoniodo ergo crcdendus eft ChriftOjód fibijpfites pugnarecAt noftri id audent ficur amp;nbsp;omnia.
P N G L y s I o LUI!.
Cßniuna fit uerbo dd,dum in eodem fermone, «quale ueï longius tempus impenditur uentjs quam illf.
(Js AT IS patetexdignitafeuerbi dcijmoex necelTitatejCum ««burn ueniarum ne^ ficneceffariumjne^ multum utile.
IDLON C L y S 1 O J.V. llMens Pap« nèceîIatTo ëft,quo^uenî« ^quod minima ert^una campana,unis pompis,2lt; cœremonqs celebrantur i Euangeliumlt;quod maximum eft)centum campamp;nis, cen? gt;nbsp;turn pomspijcentum caremontjs pradicetur.
VIA nihil in ecclefia eft maiore cura traâaiidu, fanftu Euangeliu.cum ecclefia nihil habeat preciofiuSjS^ ffllubrius.un^ de amp;nbsp;hoc unicii eft opus,quod difeipulis fuis iniunxir^tam repe» tin’s uicibus.Et Paulus dicitjfc rioTad baptizandu,fedadeuange« lizandu miffum. Denii^ Chriftus prxeipit lâcramentà eucharv« ftise non celebrarijUifi in fua cömemorationé.EtPau.tCor.xf. (Quotiefcun^ maducabitis pané hune, calice bibetis, mortéTquot; domini annunciabitis.Melius eft em omitfere facramentu, quâ cuangeliû non nunciarc. Et ecclefia ftatuitMiflâmfîneleaionc Euangelrj nô celebrandâ,Plus itaqg pondérât Euangeliû q miamp; fam deus,quia fine euangelio non uiuit homo in (piritu. Sine miflâaut uiuit.In omni uerbo em,quodptocedic de ore dei,ui« uet homOjUrJatîus Ioan. vi. dominus ipl'e docet. 5gt;eindemiira Tefîcit eos,qui iam funtin corpore ChriftiJEuangcliö ueto,gla* dius fpirftus,dÂiorat carnes, diuidit Behemoth,tqllit uafa foc« tis auger corpus ecclefiçJVIiflà nulliprodeft nifiia uiuo,Euan-®-geliû prorfus omibus. N nde in primitiua Ecclefia permittebans tur Enéi'gumeui ôi cafechunieni ufeg poft Euangeliû intettlTe,
-ocr page 104-M, L.tRESOLVTIQNgS/DE VIRTVTE IN
Sz:fumforis miffebantur«bijs/qtn*dc corpore miff« crant,62 nuncetiam permittïït iura excómqnicatos uftj poftEuangeliö infereffe miffïs.Sicut loannes præcurrit Chriftum,ita Euangeli^ um miffam.Enangeliumproftcriiit 62 humiliatjMiflä humilia *’ tis dat gratiam.Melius ergo facerent,fi miffam prohibèrent.
^(jQuain pulchrnm nero dsmonibus fpeflaculûid effeputas, uquando ueniavü effufores,ipfi maxime uenijs indigi(puta Si* moniaciöóin Canoneslapfcdâtillis, qprorfus noegêt uenijsC
lt;rCQNCLVSlO LVl.
(EThezauriEcckfiaEjUndePapa datindulgcntias, nec^ fa^ tis nominah' funr, nec^ cognftiapud populum Chrifti, CTh AEC eftmors fecuda,qii5'merui.Ideopoft(^multa iam diu afferuijtam manifefta,nt proteftatione nó egerenr.Nöc ruC’’ fum aliqn difputandu eft,ideolt;5 62 ftteftandü nouiffima pteftagt; tióe in hac difpu#atióe. Difpnto ergo hic, 62^o ueritatc^ feftis ledotjieftis aLidih3r,feftis nel ipfe hæreticç pzauitahs inquififor»
(jc O NC L V S lO______LVn.
emporales certe no efle paÉet,quod non tam facile cos profundöt, fed tantumodo colligunt multi Concionafoijr»
SATIS pafetexperientia.
O N G L y S I O LVIII.
CJ?Nec funt mérita Chrifti dC fanóïoriim, quia haec femper fine Papa operanturgratiam hominis inferioriSjôi crucem mortem,infernumcp exterioris,
((h VIVS Cóclufionismateriaprofundenimisinh«fit,ati5 ^itus infedit fere omnibus doftoribus, ideolatius 62 firmiuS pmbanda mihi erit,fadam(5 fiducia, tîl)e meritis fanftoK prius. IDicunt eni/qi fanfli in hac uitamul* ta operati fuerunt,ultra debirii, uidelicet opera fupererogatiois *. qu« nondu funt remunerata,fed in thefaurii Ecdefie relifta, qui’=^ bus fit per indulgctias aliqua digna compenfatio 62c.Et fic uo* hint fanftos pro nobis fatifFeciffe.Contraquœarguo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— // '
fl CPrimo,ïrgo indiilgenti« non funt indulgenti«, quod pro* bo,quia non funt gratuit? remiffiones, fed alien« fatiffadionis
-ocr page 105-pVXGENTlARVM AP LEONEM X, P. M.
applicationeSjöi pet omnia,ficut fuptfl argiitum eft de Thefau# to militâtis ecdefiæ,fcilicet,quod tnncnihil efficitur nirfute cla^ uium,nifî tranflatio quçdani operû,nihfl autem folintiir5quod e^ontrauerbum Chrifti,quodcuncg folueris.
tytem,Quod tuneidép daues agit, qd de fado fit,quia fifunt Opera fanftofe in Ecdifia ifto modo, certe per fpiritû fandû nô Permittunf otiofa iacere^fed de fado fuccurrent/quibus poITunt j|Secunda,Mulla funt opera fandoß: relida irremunerata,quia iSundû oéSjdeus prçmiat ultra condignû,Et Paulus,Non funt condtgnæ pafiioncs huius temporis ad futuram gloriam amp;c. ÔTertio,Nullusfandorûin bacuita fufFicienter implcuitman# data dei,ergo nihil prorfus fecerunt fuperabundans,Quare nec ad indulgentias aliquid diftribuendû reliquerunt. Confequen# tiam credo fatis claram,fcd maiorem ita probo,ut non fit dubi* tanda,fed ita credenda,uteius contraria fit hæretica.---------4i
W ^rimojp illud Chrifti,Cû feceritis oia qfcriptafunt,dicite,Ser* ui inutiles fumus. Sed feruus inutilis ritra,nö ultra fecificintelli# giFlnifi ftjrte quorundainfulfiffïmojï hôïm fomnia fcquamur, qhumilitatis,nô ueritatis gratia,hçc diciafuis,Chriftû uoluific 8«riunt,Chriftû mendacem facientes, ne ipfi non fint ueraces, tîSecundojperilludMatth.xxij.Quod fapientes uirgines pror# fus nihil uolueruntcommunicaee de fuo oleOjtimentes neipfis Dupqg deficerer.
^ertio,Paulus prima Corinth.iij.Vnüfquifcg mcrcedem acci* P^fecundum fuum lâborcm,non ait feaindum alienum.
XE^arto,Qala. vtVnufqui^ pro fe reddet rationem.Et iteru Vnu fquifi^ rccipiatprout geflit in corpore.
([Quinto, Omnis fandus debitor eft dei diligendi, quantum poteft,immo ultra poteft,fcd nullus id fecit,nec potuit.
^SextOjSandiperopuseoEum omnium perfediirimum,fcili# cetjMorternjmartyriöjpaffïonem, non faciunt ultra debent, immo faciuntquod debent,etiam uix faciunt. Ergo multotni’ nus in alijs operibus,plus ftcerunt quam debuerunt, ([Septimo,Quod aim tot ego argumenta producâ,illi autem pro fua parte, nec unum, fed fimplicem narrationem, finefcri* pturiSjdodoribus, rationibus loquentes, polTumusimmode* p v • bemusab corum fenfentia omnino receder^êdBçclintmea;
-ocr page 106-M, -L 'rëSOLVTIONES DE VIRTVTE_IPlt; QKanc idem probo authorïtate fanftorum patrum,Et primót illud fiimiliare B. Auguft.Omncs fandi neceffe habcnt orare Dlgt; hikte nobis débita noftra,etiani tue cum bcncfecerint,eo quod Chriftus nullum excepit^quado orare nos doeuk^Sed qui coni’, fitentur debita^certe non fuperabundant.
^^ccundojper Pfalm.triccfimum primum.Beatus uir,cui’iioii imputauit dominus peccatu.Et infra.Pro hac orabit ad te omiS fendus. Quam B.Hieronjt. dial.contra Pelag. egregie tradansT dicic.Quomodo eftfendus/ipro impiefatcfiiaotatfRurfunr* Si eft impius nó eft fandus amp;c.Ita fandi per orationem amp;nbsp;con«, feffionem fuæ impiefatis, merentur ftbi non imputare peccatu* (Crertio,B«Augufti.libro retrad.Omnia mandata implentur, quando quiequidnon impletur,ignofcirur .Tradatenimibfe, dem quæftione^ An fandi implcuerint mandata perfede. Et nç-g^dicens,quod magis ignofcente deo,c| implcnte hominelt; Xj^arto, idem Confeff.ix.Væ hominum uitie quantumcu^ ïaudabili,fi remota mifericordia iudicetur.Ecce etiam fandi ingt; digeiit mifericordia in tota uita fua. Ad quod illud Iob,fi etiant iuftum quippiamhabuerojiudicem meum deprecabor, Quoa modo ergo fuperfluunt alrjs^quifibi nom fufFiciUntr
, B. Augufti.lib.ij. aduerfus Iulianum inducit deeem antiquos patres ecclefiafticos,putaHilarium,Cyprianum, Grc^ goriiim Nazan. loamChryfofto. Ambrofi.Hircneuni, Olym* pum, Rethicium Jnnocentiû, in eandem fenfentiam, illoriî authoritate nititiir,Probans nullum fandum in hac uita fine pc* ccato effe,fecundum illud ^ima loan.i. Si dixerimus, quia pef ccatum non habemus amp;c.Et inde natura gratia idem, eptx quibus amp;nbsp;multis alii s,quæloTigû eflèt hicnarrare, conclu * do,Mcrita fandorum nulla efle fuperflua fibi,quç nobis otiofis fuccurrant. Etut aliquando audax fim.ea quae iam dixi, protêt ftor,me non dubitare,fed paratus fum,ignem amp;nbsp;mortefufdpc * Kpro illiSjôô hæreticumalTeram omnem, qui contra fapuerir.' CBramenpcr impolTibileadmittendojquoduercfuperfluerenc mérita fandis, Nefcio,fi fatis dignu opus fieret ab Eccleßa, ut ttT tl . nbsp;nbsp;nbsp;preciofa mérita,tam uiliterexpendcretjfdlicet pro folutioepoe^'
üarum,Cum folutio pœnæ,fit uiliflîmû donû Ecclefite,8^ uilife linusdonabile,utiamfæpediâum.Martyrutnautem^lândq^
-ocr page 107-J^VLGENtTlARVM AP LEONEM X.
tum pœnæ debenteflè potins exemplum ferendaru pœnarultl Sic enim oramus, fl^orum fefta colimus juirtutem quofj pafli onis imiÉemur .Item nececclefia mater, tunc uidetur pie agcre, fluando relaxat,fed quando caftigat QC coercet, ut patet in tiiunicaiionibus ÔC cenfuris, quas poenas utilt;5 non relaxat, fed poiius infert,tunc maximcjquando fiierit maxime follicita pro filijs fuis. Si autcrelaxat, quafi defperans hoc facit, timens peio* ta enenire.([giturcum fint pœnarum remiffîones, tam uile do? iium,amp; fola poteftas clauium ibi fatis fit, uideretur certe lïo paC-=-na irreuerentiafieri tam egregijs laboribus fandorum,fi fterteq » tibusimpartirentuLMulto melius B. Auguft.in ferm.deMarty, Solennitates martyrû(non remiffiones)fcd exhorfationes mar-tyriorum funt,ut imitari non pigeât,quod celebrate deleftaf. ÛProbata eft italt;ç ifta pars,quod mérita fanftorum nô'poflint
thefaurus nobiSjOim fint penuria ipfifmet fanâis, nifi guis fie putct,ea nobis effe thefaurum,nan quia fuperfluunt,fed quia jeft cômunio fanâorum,quod quilibet pro altero laborat, ncut membrum pro membro,Sed hocfecerunt in uita,amp; fi nuncfa? cerentjinterceflione potius quam poteftate clauis id fieret. ÇSed hic a longe audio quorundâaeutum argumentû,ueruni HÏ inquiuntjîanfti nô fuerût fine peccato in hac uita, fed uenia? li, nihilominus plura pofuerunt facere debuetunt, Cum iftis quidem obtufilïïmis ingenijs difficile eft agere in hac te, T amé breuiter dico. Id effe ueniale peccatum,quia minus faciunt q de* bcnt,nô autem id quod ipfifingunt folum ueniale peccatû,fcili * Cet,rifum,uerbumleue,cogitationem. Eft quidem hoc ueniale peccatum, fed magnû ueniale, Vcrûetiam opus bonû optime faftû,eft ueniale peccatû,ut ex ®. Aug.fupra.Tune mandata cô? plentm-, quando quicquid per nos impîctur, ignofeitur, quod in omni opéré bono fit,femper enim ibiuenia petenda eft,fecu« dum orationem dominiS. Sed hæcaliam difputatiorie requî? tuntjdequo alias.lndefanâusBonauentura. Cûafferuiffetno? miné poffe foe ueniali peccato effe,uti^ defeat fandus homo,
ff g)e fecundoffdlicet Merico Chrifti.___________ //4fHoc nô ene thefaurum indulgentiarum, difputo, effe autem thefaurum ecclefiæ,ha?reticus negatjliquidcm Chriftus eft pre? tium muudijôi redemptor,8i ideo uetiffime SC folusunicus et?
-ocr page 108-M, L, RESOLVTIONES DE VIRTVTË IN defiæ thefanrns.Sed quod fit thefaurus indiiIgenriarumjUegOj donee docear,amp; oaufa negandi eft.^--- (pPrima, (putanullis (ut iamfepe dixi) fcripturis id probarf, nee rationibus oftendi poteft,Nec ipfi,qui tenent, probant, fed finipliciter narrant,ut omnibus notum eft.
^Dixi aut prius,(jgt; in ccclefia aliquid afl’erere,cuius nulla poteft ratio uel authoritas reddi, eft ccclefia hoftibus amp;nbsp;hæretfcis irri^ fioni exponere, cu fecundu Apoftolu Petru, teneamur rationcquot; reddere de ea,q in nobis eft,fide amp;nbsp;fpe, ]^t Paulus,ut fit Epifco^ pus potensin doârina fana,etiâ contradicétes redarguere.Hiic aïïtadeocftnulla authoritas,utfihodiedeterminaret Ecclcfia Rhomaiw parS'afFirmatiua, nihilominus maneret idem peri^ culû,fcilicct, quia non poffumus rationc reddere alia, nifi quia ficPapæ nbsp;nbsp;Rhomanæ ecclefiæplacuit.Sed quid ifta ratio/àciet
fi ab ijs urgeremur, qui Rhomana^ecclefiam non fequunturcüt hærehciSjPighardis.Hi nôuoluntatè Papæ amp;nbsp;Rhomanæ eede * fiæ,feduel authoritatem, uel rationem probabilem quærent. Et certe ifte eft mihi uel uniais feopus in ifta materia fota. Cîecunda,lt;Dmnia argumenta hic plus liaient, quæ de thcfaip ro militanhs Ecclefiæ amp;nbsp;fanftorû meritis adduda funr, fcilicet, C5’rimo,i5d tune indulgentiæ non funt indulgentiæ,fed tranf* lationes operum alienorumadahos,amp; liera ac legitim« fatiffa* ftio,quia id facimiis,quod peralium facimiis. At per indulgen tias(ut dicit Cano li. v. depœni,amp; rc.ca. Cum ex eo)pœniTCn# tialis fiitifFaftio encruatur, nonaiitranffertiir, fed eneruatur. CSeciindo,lt;Çuod fiinc Ecclefiæ claues nihil faciiint,S( uere ui# lificanf,qiiia non fokiiint, fed ligatu alio tranftèrunt At impiu eft diccre,qnod clauis non foluat. Si autem foluit,totum toUit. C[Tertio,quod mérita C H R 1S TI de fado, fine clauibus ea^ dem opecantur,non enim erunt otiofii.
(E^arfD,quod tune infignis fietirreucrentia merih's C H R ît S T i, fifolümodo pœnæ relaxationiexpendenî,ciiipfeperct fuerit exempluoîhi martyrö, Contranu ita^ erit natiiræ meri^ toja CHRISTI, utferiiiantpigris,qiiæextimiilatetiäfernen^ ^.Viliflimum eft enim,ut iam didiim eft remiflio pœnælt; Crertiä,Hefpondeant mihi ad iftam contradidioiie. beatiis Thomas SôBonaiiêtura,ôi fui fequaces conftanter amp;{inanimi*
-ocr page 109-DVLGENTIARVM AD LEONEM X, P. W.
terdicnntj^iod operabona funtnieliora quam ïnduJgentifC, ut fupra fstis eft diaam,Efto ergo hæc uera, Item per indulgÖ! tias applicatAur expenduntur mérita CHRISTI ,tlkgt; ctiT hæcuera,qiùa Qi hanceouftantet omnes alTerinit. Item mérita CHRISTI incompflrabiliterfuntmeliora,quam bona opera lipftra,immo fola bona,Efto etiam hæcueia.
flHicego coBcludo ôi, infero, infa’lix, qui non dimfttit opéra ma bona^öó folum quærit opera C H R 1S TI, id eft indulgent tias, cum fit omi blfifphcmiaruliltima fentina, fua operabona præfêrre operibns CHRlSTl,aut ei^ opera C H R1 S T1, non funtthelaurusindulgentiarïbsrit(i)pcrDitnnrer,qiii no o^^ miftîs omnibus præceptis,etisdiuinis,{bliimindulgentiasredi» mitdd eft,méritaC H RIS '1' », cotra l'anftiis Thomas 86 Bo* nauentura dicût,qd non funt præceptæ indulgentiæ,6lt;^; fiint ni * liorcs bonis opcrîbus,ergo n^o funt opera Chrifti, amp;nbsp;tanîé funt opéra Chrifti fimnl amp;nbsp;femeJ(]^t forée,utfuntarguti,refpondci» bunt per Ariftotelicas diftinftiones. Verû eft, mérita Chrifti, ut fimpliciéer fumpta, funt meliora noftris operibns, Sed fie non funt indulgentiæ,uel per indnJgentias fie non applicant. Accipi * nnéuraût prout folum funtfahftaftoriæ pro pœnis, ifto modo applicantur.|Ld^n_dço,proba,âd dicis.qnidfi nolim iftud tibi credere nuda narratir probare iubeor fpiritn^an ex deo fint. (J^ecundo,Vbi nunc iftud eft,quod fupra diâum fuit,ideo ilia per uenias difpenfari,quia non effent remunerata, fed quia fecif-fent quaeda,quæ nôquot; debuerantc^ Talia ergo funt fam uilia meri^ ta,ut nullam aliam recipiant mcrcedem,cp ué fint aliorû pigroâ= rum fatiffadionescTunçarguofic,opera fuperogationis funt o * mniû nobiliflima K perfeftiffima, AdmittitisfitajEt talia no^rt gt;nbsp;nninerantur martyribus uel fanftis,fed concedunf pigris {let^ éentibus rEt Gcfanâi remuneraturfeciindû opera amp;nbsp;mérita fua minora,quiapcrfeftiorarelinquunralrjsrQuisitainlàniatoro^ Ergo S.Catharina pro martyrio amp;nbsp;uirginiéate fua nihil accepic Sed hæc Ecclefiæ relinquit,amp; fufficit ci præmiû orationis,uigi!’ liarum amp;nbsp;aliorû bonorum operfifQyod fi dixeris,qncid fnnnl amp;nbsp;pro eis remnnerati funtiamp; finnil ea reliquerunt, uH illud qd diftum ftiit,Eirequædam,quæ no’nfuntremuncraéac'Videsnc quid fît fuie authoritate loquijôô per Éenebras diuinaref
-ocr page 110-M. L. RESOLVTIONES PB VÏRTVTg IfL CpÇy impiu eft dtcere,qd opera fupererogationis,uel plu” ta q dcbuerunt fanâi,fic fint uilia 8i cis noremunerata, Quan» to magis inipiü eft, Chrifti opera, quae ów font fupcrabnndan tia fic uilificaret Quare indulgentias ita magnific3re,amp;: tn rur» fum noftris operibus eas minorare,hoc eft Chriftu dC fanâos ius in fuis meritis blafphemarc,nifi id erronee Si no uolé^er fiat (f(Puarta,refumo argu.quod glo.dc poc.amp; rexQuod aüt,ad ducit, fcilicet, Si indulgeiitiæ funt rcmilTiones pcenaru omniu t nó debet homo ultra ieiunare aut bona facere. Nee foluitur per hoc,quod fit incerta remilTio/ed blafphemant potiusclaues Ec defiæ,licet eum iuuent in hac fententia omes ferme D O C T O RES SCHOLASTICI. |llud autc, quod nefcit homo an amore dignus fit,intelligit de ftituro euentu,quia qui nunc ere* dit,nefcit an fit in fide perfeueraturus. Vnde ibidé Ecd.ix.ftatim additur,Nefcithomo an amore uel odio dignus fit, fed oia fer* uantut incerta in futurû,præmifit enim,Stint iufti opera coßc in manu dei ÔCc .([(Qßuod fi remillioncculpæ faciunt incerfam, tnuîtomagis 8é pœnæ, eu cuîpa manente, pœn'a quo^ ma* nere necelTe fit,ficut ibidé dicit g!o. quod remilTio ilia intelligic j quando percotritionem^îmo perfidem Clauiû) oino deletuin eft peccatû.(Quid ergo funt indulgentiædncerta donatio. Abfic abfitjUt tam impia illufio ab Ecclefix Chrifti,^o clauibus, fiat. Turn enim uerc(ut quidâ dicunt;indulgentiæ eflent quædâ im * piæ fideliü decepHones.Ad iftum errorem uenitur,dumquæri mus per opéra noftra,8^ noftram iuftitiâ iuftificari potius,q per fidem.Ideo de contrifionibus tantûmodo docemus,qiiâdo o* ptime docemus,nihil dèfide clauium;^? maxime oim doccij da erat. Sed fupra de rjs latins eft diftû (LAut ergo indutgentig non funt thefaurus meritetû fanaoru,AatoptMntfcquitur,qd çonlècul:us,debet quiefeereab operibus fuis bonis pro peccatis. (fSed quod ifta fententia fit impis in Chriftû,quia fi per uenias mihi impenduntur mérita Chrifti,amp; cgoadhucinccrtû habeo mihi elïè peccata remilïà, ideo adhuc operandû pro corû remif* fione, Tunefequitur, quod dubito an mérita Cnrifti a^licata amp;nbsp;donata mihi, fint fuffidentia ad remilfionépeccatoru. (ßuo dubio quid cxecrabiliuscSi aut non dubito,fed fufficientia ere* dojimpijftimefeccrojG nbsp;nbsp;nbsp;mea mdioca putaueco^q iu dHlgcia*'
-ocr page 111-pVLQEN.TIARVM AD LEONEM X, P- W. ri«(ideft,opcraChriftimihi impenfa)Ego enimjinnicu opus Ïmo niillies milicfimaparfem unius miuimi operis Chriftiypof«^ fcm obtinere,fecurus funi de redemptïoe æknia.Cefîêmus ita« ç operart noftra opera pro peccatis,amp; nihil^nifiindulgenhas re *■ din^amus,quia in ülis non unii opus,fed oia mérita Chrifti,nec hums folum,fed olïn fandorumcófequimur.tum itacp mérita Ghriftinullaproportionebonitatis,noftris poffintcomparari, aut ipfa rio funt thcfaurus induIgcntiaru,aiit-rndulgentiiC eriinc præferendæ oibus operibus omnïïrpra?ceptôrû deijaut mcritis Ghrifti fict fumma onn irreuerentia ÔC blalphemia .Deinde id ' qqj nide quale eft, qdhuictliefauro quafifoliiis Chrifti mérita iió_fufficefct,addöt mérita fando js:,itc mérita Ecdefiæ milifSis lt;nbsp;S At dicis, Érgo ne fandus Thomas adco errauit cnm cffterisf
unquidPapa amp;nbsp;uniuerfa Ecclcfia errat quæ ita fapitcAn tu fos
: nbsp;nbsp;rede fapies amp;nbsp;primusf
Qjiefpondeo primum, on fum foins, fed ucribas mecnm,6C multi alq,fcilicet, qui dubitaucrunt,ôô adhucdubifant,quid ua * leant indulgentiæ. ISec peccant eo dubio,cum fint rcmilfiones tantum pœnarum,quas fine quiscredat,fine liOjAueconrequai: tur,fiue non,nihiiominus falnus erit.
HSecundo,amp; Papamecumeft,Quia amp;nbsp;ficonccditindulgent»» as,nu(^ tarnen dicit,qd fint de thefauro meritotû Chrifti amp;nbsp;Ec clefiç^o fefc declarans,dicit li. v.de pœ.ôô re.c.Cum ex eo.qd finteneruationcs pœniténtialis fatiffadionis, fed eneruatio nô eftimpenCo mcriforû Chrifti,fed tantuhiodo fubîatio poenapï, djcrtio, amp;nbsp;fotaccclefia mecum, Quiaecclefia nti^ cum Papa ^it,amp;ficut Papajfapit.Sed iam didum eft quid Papa fcntiat.
fi S.Thomas. B.Bona. Alcxand. de Aies Ont infi^ gnes uiri cumfuis difcipulis,Antonino,Petro Palu. Ang, Anco« præter Canoniftas,qui omnes eos fequunfur, TamTiuftüm eil CI p^raeferre ucrifateni primo,deinde amp;nbsp;authoritafe Papæ öóEc clefiae. Nec mirucft tantos uiros in hocerrafle. Nam inquantis quaefo B.Tnoma etiam Scholaftici erraflearguiitdmmo quod j maius cft,iam plus trecentis annis tot uniuerfifate^tot in illis a* I cutitfima ingenia,tot ingtniorfi pcrtinacilTimaftudia in uno A I riftotele laborant,öd: tarnen adhuc nó folum Ariftotejé non in^« j telligiit, ueriietiani errorem amp;nbsp;fïftîïntelligentiâperuniuerfiim
Ccri
-ocr page 112-[ M. L. RESOLVTIONES DE VIRTVTË IN ƒ peneecclefianifpargimt,quan$fieÉÏaintclligcrcnteiim,iiihilc A gregiæfapientix adeptieflêntjprçrcrÉim in ets Itbrts Arift.quoi InAvz/bufitatiores habeiit in qbus iiel ipfiufinet teftimonio apud Aul. bïlftw wi® Gel.lib.xx.c.iiri.02 Grcg. Nazan.inSer.aduerfus Arianos, non uctfto » nbsp;nifl meruslogodaïdalus Qi. logomachns deprehenditur
daXjinipudenSjtemerarius forte hic iiideor, afcj utinÏÏmihi tan « turn fupereJTct «tatis 82 ot^oUt huins temeiitatis meç rationem £ reddere,82 uerbis meis fidefacere pofTemjforrtc efFicereni,ut tió T fruftra fic faperc niderer. Non Ariftotelem cu Platone 8^ alrj s cö x ] cordarenï,4d loan.Picns Mirandulaniis ccEpit,fed Ariftotelem 1 fuiscoloribuspingeréjficutdignüeftpingieunijquiexprofef«: I foeftartifex uerborü(iiEGreg.Nazan.ait)02illnforingeniorö, ^Ëi italt;5 per tanfii tempus in tantis ingenijs permifit deus, taiv t mnubis 82tenebtapj dominari,quid adhuc nobis its fecuri pla * 1 cemus,82 non porius(ficut Chriftianos deceComnia noftra fu^
fpcda habcmuSjUt folus Chriftus fit lux,iuftitia,ueiitas, fepieiv tia,omnebontrnoftrüj(pgitur fandi illi uiri cü uidcrent Arifto * telem ab indodis 82 Chriftu ignoratibus, in tanta authoritatis ueneratione haberi (ipfi,ut erant humiles fenfu^pia fimplicttafe ^funt feiufi,82 in errofêlapfi,cæteris occafio fuerunt,tot turbinft j^ftionû,opinionû,errorû,ficutinSCOLASTICIS DO#
CT ü R1 ß V S uidemus.ïtdignifujmus,quiChriftûrelin* quimuSjHt ipfe quocg nos derelidos,etiâper eledos fuos,in o,c* cafionein daret erroris 82 infiniti laboris.Siait ait in Ezech.xiiij pProphetacum errauerit 82 locutus fuerit uerbû,Ego dns decepi propheta illuin. Et ibidem. Si uenerifc ad prophets interrogans me per euin,Ego dns refpondebo ei fecundu muîtitudùiem im * mundiriaru fuanim(^D E O eu timoré 82 iudicio omnia func legenda 82 fufcipienda, etia a magnis 82 Tandis uiris tradita, fe* cundû Apoftolum, Omnia probate,quod bonû eft, tcnete. Et illud Ioan.Probate fpiritus,utrû ex deo fint.lt;Çuæ confilia qui o * miferint,82 in hoiem confifi fuerint(ficut ij ,qui dicunt,Malo en tantiserrare,^ tecum rede fapere) digni funt,quos etiacontem nat 82 relinquat ooftlium.qui enim co^iu fpiritus fpernit, cue Iio fpernetur merito a fpiritu confiliiCwa 82 in indulgeiitijs fii* du eft,Gum uiderent fandi homines,illas uulgo tantum efferri (ut folet uulgiis facece fempex iudiciu Paridis nbsp;nbsp;Midæ ) 82 not*
-ocr page 113-ÇVLGENTAARVM AP LEO—ÇA* t lent tam uiles cas crcdere, cœpcrunt nel fingere honcftû pre^ ciofum eorumfundanientû. quianulluni aîiud occurrebat,iicc ufpiam eratjQAd remjta^ redeamus, ôi meritû Chriftiquæratf muSjôC probemuSjiîo efle thefaurumindulgentiarüdam cauCa
y ((pPÿinra.Mnlli datur grattacontritionis,quin fimul ei dentuc mérita Ghrifti. Ergo ante indulgcntias habet thefaurû merito* rum Chriftijôi nifthaberet,nou proficerent eiindnlgentiæ, fe# cundû opinionemipforucitaenim fapiiuit fublimiterdc remit fione pœnarum)Mani per côtritioncm homo redit in gratiam fient filins prodigus cû Chrifto pâtre fuo,qni dicit,Omnia mea tua fnnt. Et Efaiæ.ix.Paruulus natns eft nobis,ôC filins datns eft nobis.Ko.virj.Quomodo nô'omnia cum illo nobts donauitc (j^exta. Klioquin feliciores effent in Eccleda ij, qui fnnt peiores Diân eft enim,quod indulgentiæ profnnt criminofis dnntaxat K ijs dabitnr thefanrns meritorû Chrifti. Pueris aut uirginibus acinnocentibuSjiiô dabitnr,qnibns maxime debetur ,'îmo qui hâbent eu foli.Sed id argumentû parum facit apud cos,qui cre# dunt,omnes pœnas tolli,nec poffe indulgentias^onferri pecca* toribus fine contritione,qnod ego non credojQätoiqhä fei' enm fert ipfa Goncl.próbationé,fcilicet,qnod mérita Chrifti ôi fanftorû eins fine Papa operâtur opus fuum duplex, fcüicet pro * pTinm,ô^ aKenu.Propriu.ai,id eft,gratiam,iuftitiam,ueritatem patientiâ^mititatem in fpiritu hominis elefti,quia iuftitia Ghrt fti S: meritû eius iuftifteat nbsp;nbsp;remittà pcccata,ficutIoan.ait.Eccc
agnus dei, ecee qui tollit peccata mundi.lt Efa.xliq. Seruire me fecifti in iniqnitatibus tnis,8^ laborem præbuifti mihi in peccac iis tnis.Ego ego fnm qui deleo iniquitatesfuas,ô^ peccatoçü tiv ôrû non recordabor.dclet aût merito fnæ paffïonis. It ifto mo -do caucederem,qnod mérita Chrifti fint quida thefaurus, non Ecclefiæ, fed deipatris,quinobis per fuffragiu efficax apud deû impetrat reniiffioiïêculpæ.Sic dicit in lob per figuram.Faciem eins fufcipia .Jft Apoftolus Heb.xq. Sanguinem Chriftimelius damantem cp Abel,quia fanguis Abel uindiftam ôê iram poftu » lat,Sanguis Chrifti mifericordiam clamat,amp; interpellât pro no = bis. jjienu(fic enim Efa.uocat.ca.xxviq.)id cft,Crucem, labo* rem,pœnas uariaSjdenii^ moTtem amp;nbsp;infernum in carne,ut de« ftruatur corpus pcccati, amp;nbsp;mortificentur membra noftra fupec
-ocr page 114-W. .L RËSOLVTÎONES DE VIRTVTË
terram,amp; conuertantur peccatoics in infernö,lt;» Nam quicu^ in Chriftü baptizaf ÓL rcnouaÉur,ad pœnas,ad cruccs,ad mor«’ tesparaéur,ut teftimetur ftcurouis ocdfionis, ÔC niortiftcetuc to ta die.GcutaitPfaLEgo auté ad flagella paratas feu ordinatus fumjéó dolor meus in côfpcâu mco lèmper.Sicficoportetnos fieri conformes imaginifilrj dei, ut quinôfacceperitcrucem fus amp;nbsp;fecutusftierireu^non fit co dignus,ctiam fi fit omnibus in* dulgentiis plenus.([lt;Çuocirca nunc uide, Num quo tempore cœpitTHEOLOGJ A SCHOLASTlCA, ideftjllu^ fonat Græce)eodem euacuata eft Theologia cru=« theologvs CRV#
* i CIS (id eftjdc deo crucifixo amp;nbsp;abfcondito loqucsJjpœnaSjCru^ ces,mocilem,docet effe thefturum omniû preciofiffimû,amp;: reli^ quias facratiflimas, quas ipfcmct dominus huius Theologiç c5f fecrauitjbenedixit^, nô folum taftu fuæfanâiflîmæ carnis, fed Si amplexu fuse fuperfanaæ ÔC diuinæ uoluntatis, easqg hic religt;* quit uereoftulandaSjquæfcdas, amplexandas. (Çiiin beatus 82 benediftus,qui dignus fuerit deo uifus,ut ci doiîctur hi thefau^^ i ri reliquiani Chrifti^lmo qui intelligat fibi donari. Nam cui nô yofFerüturcSicutBJâCobuSjOmegaudiûexiftimateftatreSjCum I in tentatioés uarias incideritis.Non eft cnim omniû hæc gratia 182 gloria,ut hos accipjant thefauros, fed eleftiffîmorû filioruni ’ dei.ldulti peregrinant Roma,aliacp fanda loca, ut tunica Chri^ ftijoflà marty^rum,loca 82 ueftigia (àndop: uideant (quod non damnamus quidc)fed hoc gcmimus,quod ueras reliquias,fcilj * cetpaffiones 82 cruces, quç fandificauerût ofla 82 reliquias mar ■* tyrum,82 tanta uencratione fecerunt digna, Ita nefcimus,ut nô folum non acccptemus oblatas domi,fed fummis uiribus repel * lamus,82 perfequamur de loco in locum,cum deberemus fum«* ma fiti,82 iugibus lachiymis, id apud dei^oftulare, ut darenS nobis tam preciofæ reliquiae Chrifti omniû facratiifimæ, tan^ donûeledotîrdeifiliorum.SicPfal.xv. fituluminHebræo fer«» tur habere,Michfam,quodaureum infigne udut munufculû in * telligas,cum ibi nônifi paflio Chrifti canatur.EtPfal.Teftimo«’ niû Afaph,quod eruditi uolunt pofius, iocale Afaph, feu doflfi delitiofum Afaph infelligere.Et ibi tanic Crucis pcrlbnathym * nu^. Quin tam fandæ funt eiulmodi.rçliquiæ,82 tam precioH
-ocr page 115-PVLGENTIARVM AD LEONEM X. P. M, lt;3* L thcfaun,nc ciim aliæ pofTint feruari in ferra,aut nt honorïfïceir^ ' tiflïme in auro,argento,gciniSjferico3hæ nó poffunt fcruari ni* *(ïincceleftibus,uiuis,rationalibiis^ïthortalibus^uns,fanftisfct* uacnliSjid ell,cordibiis fideliü, orimi auro amp;nbsp;gema inæftimab’i liter pveciofioribus. Atnuncadeo derft ^des milgi.,t]na hanc re* ligionem talium reliquiaruni colat,ut ctiamfummi quidS'Poti«' tifices authores duces eis fi.ierint,non modo repellendarum, fed eHam perfequendariT, adeo ut T ureas uorare uoluerint,des inde 8^ ipfos Chriftianos in peiorem, infêrni damnationem cxcórnunicare,potius q uellent oboïum fui cenfus remittere,nc dum nominis aut corporis iniuriam fuftinere.(ßiii tarnen inte* rim nihilominus cataraftas cceli aperuerût, amp;nbsp;inundauerût the* fauros indulgentiarû ôé meritoTum Chrifti, ita ôi hoc diluuiO grope fit peffundatus orbis ChriftianuSjnifimefanitfides mea. VJHEOLOGVS VERO GLORIAE,(ideft,qLnnó cum Apoftolo folum ctucifixu 8i. abfconditu deum nouit, fed gloriofum oi gentibus,cx uifibilibus inuifibilia eiuSjUbi^ præ* fenfem, omnia potentem uidet amp;nbsp;loquitur)difcit ex Ariftotele; quod obiedum uolunfatis fitbonum,(Só bonum amabile,ma* lum nero odibile,ideo deum fummîî bonû,amp; fumme ama* bile. Jt inde diffentiens Theologo cruciSjdifFinit thefauru Chri ftieflè relaxafiones amp;nbsp;folutiones pœnarû, tancy rerum peffima^ rum amp;nbsp;odibilifTimap^.Contra Theologuscrucis,thefauru Chri fti effe impofitiones 8^ alligationes pœnarHm,fan^ rerum opfi * mafiî 8d amabiliffimaru. Et tarnen adhuc ille accipit pemniarfi pro fuo thefaurojhuius nec gratis oblàtû dignantur uel intuitu fed perfequutur deniq^(JSed quis erit iudex horum, nt feiamus ufrîTaudiamusÆcceinquit Efa.lxvi. Ego erigam illufiones eo* fu.Et i.Cor.i.infinna mundi cicgit deus,ut cofundat fbrtia 8itc. Quod iudiciu fiadeo placet,ut uerum eft, id nobis reftat confi* tendu,fiuolumus uera loqui,quod thefauri indulgentiarufunt dim maxima damiia,fi intelligantur co, quomodo ebuccinan ♦ cur,fcilicct elTecqs oim pœnaru remilfionem,non tantu Cano* hicaru,cum no fit maius damnù,q tolli imaginé fili) dei ab ho* minibus,8£eos fpoliare thefauris injtftimnbilibus,de qbus fan* fta Hagnes iucuda amp;nbsp;beata iadatia fupbiebat,appcllans eos uec * Hautes,cornfcantes gémas ac oi:n3mcnta,niouilia pcedoüi ôCq »
-ocr page 116-M, L.^ESOLVTIONES DE VIRTVTE IN ” ïfóoNCLVSlO LIX.
C(?rhefauros ccclefiac fandus Laurentius dixi'tefle paupç* tes ecckfiaîjfed locutus eft ufu uocabuli fuo tempore, (fp A T E T fatis ijs^qui legenda (anäi Laurenttj uideiunt. de * inde iió eft nunc ufus uocabuli,ut thefauros Ecclefiæuocetho* mines paupcreSjfcdpatrimonîû Chrifti 8ó S.Petri appellamus, quod palea quædanî,finc tarnen grano ConftantinL dédit ec# deftseddeo dicitPfal.rj. ubi deus dicitChrifto, Poftula a me SC dabo tibi genres inhaereditatem,amp;: poflêffionetn tuam termi# nos terraîjintelligi oportet oppida amp;nbsp;agros ab oriente in occi# dentem. /lioquin noftro tempore fi quis loquatur aliter de bus ecdefiæ amp;nbsp;rpixitualibus,eritbarbarus nobis, licet QC beatus Laurentius facilitates eedefiæ dixerit diuitias,fed non folas.
Cc O N C L V S1 O LX.
(J^Sine temeritate dicimus,CIaues ccclefac ^merito Cbri/ ftidonataskfle tbefaurum iftum,
l iftudmeritiruocaretur,amp;thefaurusindulgentiarum,fci# licet poteftas clauium, plana eft intelligctia. Nullus cm dubitat ■quin merito Chrifti donatum fit ecclefiæ,quicquid donatû eft,
([C O N C L V S 1 O___
CXClarum eft enim, quod ad remiftîonem pœnarum finf ca fuum,folafufficitpoteftflsPapae
(|^.PROB AT VR exipfoftiloPapæ,dununc|meminitmegt; titorum Chrifti in ligando autfoluendo, fed tantumodo dicit dc^lenitudine poteilafcis,ex ccita feientift amp;nbsp;motu proprio. |rSecundo,ex cômuni omniù fententia probtmiciû, indulgen# tias uirtuVe illius uerbi donari,ubi Chriftus dicit, Quodcûcj fol# ueris Quod uerbum putant fine uigore effe, nifi poteftaté donandi permitteret. Quare amp;nbsp;ipfi folam poteftatcintelligunÉ fuffitere,nulla autem aurhoritate probant thefaurum. fedhanc authoritatem uefutfufficienteadduaint, quæ tarnen fonat nu# dam poteftatem,non autem applicationem meritorum. tamp;ertio, Alioquin etiâ in alijs ligationibus amp;nbsp;folutionibus fn* .telligêda effet dirtributio meritDjic,puta, quâdo facetdotali oft*
-ocr page 117-pyLÇENTlARVM AP LEONËM X. P« cioexcómunicatjabfoluitjordiiifltjdeordiiwtjftatin’tjabi'ogiftt, præcipitjprohibetjdirpenfatjfnutat^intErpteéarjn ijs eiiini ornî-â^ bus agitui' lürtufce iftius uerbijQyodcuii^.Si ergo in iftis iióeft ncceflaria dfftributio meritoTiïJ'edfufFidrpoteftas nuda clauiuï quanln magis in remùConepoenafû Oanonicarnmrcû tabs re s milTio fit nihil aliud q abfolutio a pœiriSj'înio fi ufpiani fit diftri butio meriteru Chriftijmaximcfieri debctin abfolutioneexcó’» municatijibi enim reconciliatur Ecclcfiç peccator,amp;: rutfuni de claratur particeps bonopi Chrifti QC ecdefiæ.î^ulla itaq^ eft ratio ; QuareilluduerbujQuodcuiKjfolueriSjin indulgentrjsincludat tnefaurum Chrifti, amp;nbsp;lïóTetiatn in omnibus «lijs folutionibus, cunj fit eadem authoritfls,efldem uerba,eadem fententia in illis l^uarto, Si foluere per clauc in uenijs dandis, importât aper^ donem amp;nbsp;elFufionem thefauri ccclefiæ,ergo per oppofitumjp gareimportabit colledionem 80 inclufioné thefauri dufdem. Sunt enim contrariæ pofeftatvs,8ó contrariorum operum.led nu(^ QC nun^ eft ufus colligendi aut includendi hunt- thefauru amp;nbsp;tarnen fi folutio 8ó effufio eft, etiam inckifionem eflèneceflê «ft,fum utruncp donatumfitecclefiie,necfruftra,autuanedona gt;nbsp;fum.Irgo ficut ligare,intelligitur fine cc^leâione thefauri, debilt;^ torem facere,necaliquid ei pofitiue auferre, ita foluere cogit ini’ telligtjliberum facere,fineexpenfione thefauri pofitiue.
(Te o N C L V S I O LXII.
f[yerus thefflurus Ecclefi«, eft facrofandum Euangeli^' urn, giorise 6Ó grati» dei
Ö5 ATI Sincognita res eftEuangeliu deiin multaparte eccle næ,ideo paulo latins de illo dicendu,Nihil enim reliquit in mu « do Chriftus,præterfolûEuangeli‘u. Vndeamp; nihilferuis fuis no* Catis tradidit, cp mnas,ta!enta,pecunias, denarios,utex ijs ipfis uocabulis thefauroß;,ipfum uerû thefauru efle oftcderet,EtPau’“ lus dicit fefe thefaurifarefilijs fuis,Et Chriftus thefauru abfeondi’ turn in agro.Et h^ ipfum quod eft abfconditus,facit,utfit pari * u ter 8^ negfeiftus .(jEft aîîldiangeliû fecundu Apoftolum Ro.i. Çtteuw I Sermo de filio dei incarnato, nobis fincmeritis in falutc'8t: pas ecem donato,Eft uerbu fiilutis,uerbum gratiæ, uerbû folatij,uer » 1 kyh’ gaudrjjUOX fpoiifi Qi. rponfaejUerDumbonu, uerbu pacis, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K
-ocr page 118-M. L? RESOLVTIOlSfESVfRTVTË !M-
Siciit ait Efa.xl.Qua lucüdi pedes Euangclizantnijeuangclizatl quot;nbsp;fcium paceni piædicantiû bonaXex nero eft uerbum iræ, uer^ bum triftttiæjuerbum doloris,uokïudicis amp;: rei, uerbu inquie«» tudinis,ucrbîrmalediôi.Nam fecundû Apoftolû,Lex cft uirtus j ; peccati,8^ lex iram opérât. Çft lex mentis, ex lege em nihil habe * 'muSjnifimalâcofcientiam, inquietîi cor, pauidûpeâus,afacie peccatoß: noftrorum,quç lex oftendit,nec éollit,nec nos tollere pofTumus.îic ita«^ captisactriftibiis,omninolt;5 defpcratis, Ve« nit lux Euangeli) éi dicit, Nolite timere, Confolamini Confola * ] : mini popule meus,Confolamini pufillanimes,ecce deus ueftet ’ecceagnusdei,ecce qui tollitpeccatamundijecce qui foins im^ plet lege pro uobis,quifàftus eft a deo uobis iuftitia, fanftifica« tio,fapientifl,redemptio3omnibus qui credunt in eum.Hocfua * uilTimû nuncium,cum audierit confeientia peccatrix, reuiuifeie tota exultât in tripudio, plenacj fiducta, iam nec morté^nec arnica moriSs pœnaru genera formidat, ne^ infernum. ideo, qui pœnas adhuc timent, nondum audiserunt Chriftam, nec uocem euangelt), fed uocem potius MofîXTtxhocifcafÿ euan* gelio nafeitur uera gloria dei,dum docemur,non noftris operi gt;nbsp;t bus,fedgratia miferentis dei in Chrifto,impletam legem amp;nbsp;im* 1*^ pleri,non opevandojfed credcndo,non deo aliquid offerendo fed ex Chrifto omnia accij^ido amp;nbsp;participando,de cnius plet nitudine participamus omes, amp;nbsp;accipimus, de quo alias lattuSà
((C O N C L V S 1 Q LXIII.
4EHic autan cft merffo odiolîffimiis, quia ex primis fadt nouifflmos.
QJ VANGELiVMem deftruit ea,qu® funtjCófiindit foü* tia,confiindit fapientia,amp;: redigit eos in nihilu,in infirmitatem in ftultitiam,quia docethumilitate lt;S^ crucem.Sic Pfalm.ix. Inlt; crepafti gentes ôC perijt impiuSjnomen eojÿ delefti.Verum haC S regulam eructs horrent omes,quitus placent terrena ôê fua, di* centeSjdurus eft hic fermo, ideo non cft mirum, fi Gt odiofiffï* musfermo Chrifti,lis,qui diligunt aliquid eflejfepicntiamjpo^ tentiam,coram fe 8^ hominibus,amp; primifibi uidentur.
ÇC O N C L V S I O LXniI.
CTThcamp;wüTâiitçînïndûîgçntài^^
-ocr page 119-mils,quia ex ftouiHimis facit primos«
ito. VIA docet horrete popnts immo facit liberos a pœns, quod eft folûmodo kiftornm. Nullus enim indigef indulgensä' rijSjUifi feruus poenarum^id eft, qui non calcateas, contemphi fuperfeo eis dominans, fed premitur iUis ô2 fugit css, ficut puec ab umbris nodis 8^ fenebrarum,0^ tarnen pcrmittuntucliben, cum iuftiedamfubicdifintpoenis uaiijs.
^[C O N G L V S t O LXy.
(fIgtfur thefauri euangelici rhetia funt, quibus olim pifca bantur uiros diuitiarum* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
ffS IC enim Apoftolus,Non quçro ucftra,fed uos.Et Chriftusf Gciamuosficripifcatorcs hominum. uerbiim enim dulce, tra*, hit uoluntafcm, immo facit uoluntatem hominis in Cbriftutn ) VndeS.Petrus in urbepidus pifcator,dicit, EccleCam pro naue rego,mihi climats mundi Suntmarc.fcripturæjrhetia.pifciSjhomo.
(p O N C L V S 1 O LXVl. (Drhcfauriindulgentiarüm, rhetia funt, quibus nunc pi/ (cantur diuitias utrorum*
([h a N C puto ex didis data,quia per remiffiones poenarum homo no fit meKor,nec trahitur plus ad deu(hoc enim folo uec * bo Chriftifit)cumfint uerba hominis, dantis licentia ac relaxa* tionem magis capientis 8e ligantis. lt;^iod fi aliquid capiunt, cerre nihil nifi pecuniaSjiion aiit animas capiunt.Non quod da* mnc iftud negotiu pecuniarû,contribuendarû, immo meo iiv dido,uidctur,dciprouidentia id curare in ifto negotio,ut cufic tiiliffîmü infer dona amp;nbsp;officia ecclefiæ, nee digiiu in futurs uifa coronari, amp;ltcm in hac uifa, uel modica pecunia remunerct,ut • nfliil manest itremuneratu,^^ olim grabs fiebat rclaxationes*
Cc o N C_L V S 1 O LXVn.
(Jindulgentiæ, quas cücionatores uociferant maximss gra * tiasjintelliguntur uere tales, quo ad qu^ßS promouendû»
IC enim audetaudax igiioTantia,ut maximu uocct, quod tnmimum eft, amp;nbsp;telinquitur turn populo indicium, amp;: facultas
-ocr page 120-M. L. RESOLVflONËS DE, V1R.TVTE IN refte iiitelligendi, ut errans ctedat det gratiâ hic dari .Ipfî enitn nou exponmit,ne fibi ipfis contradicere cogautur, aqt menda* ces inueniantur,qLiod patuum dixeriut magnum.
CCONCLVSIO LXVlll.
ffSunt feueia mintmæ ad gratfam dei 2lt; cruds pictatcm comparât«.
M M O comparafaï ad dei gratiam,funt nihil amp;nbsp;nnllæ^cum potius contraria operentur gratiæ dei, tarnen propter ignauos óó pigros toleratæjEt pafet ex diftis.
HCONCLVSIO^ LXIX. WTcnentur EpifcopióÓ Curati ueniarumApofixgt;ltcanï, Çommillàrios cum Omni rcuerçnfia admitfcre.
VI A authoritati papali, in omnibus cum reu eren t ia ce* deiiHum eft. Qui enim poteftati refiftitjrefiftit dei oïdinationf, qui autem deo refiftunt,ipfi fibi damnatione acquirunt. Et do* minus ipfe, (^i nos lpcmit,mc fpernit.Igitur licet in rebus exi* guis,niniïo tamèn minus^qin magnis,authoritati cedendum. Hincillud etiam uenit, quod amp;nbsp;fi Papa ferret iniuftas fenfenti* aSjfimendæ tarnen funt,óó ut Carolus inquit Imperator,Quic* quid impofuerit,quantumuis grauefit,fèrendum eft,fient Si.e.K'S-perientia uidemus fieri ab Ecclefia, quæ certeinfinitis oneribus nodie premitur, nbsp;tarnen pie amp;nbsp;humiliter fert quieta.ld tarnen
intelligendum eft,ncquis in erroneam confcieiitiaiieniat, qu«ö fi ideo fint timenda? iniuftæ fententiac,quia fint approbadæ tan * iuftæ,ab ij s,qui debent eas timece,Cü ipfemet Pontifex,aliqs decernat ab Ecdefia ligari,qui tarnen coram deo ligati uiTfunt, dó cogit eos ligationem ferre,nec eis nocet talis Iigatio,quia eft pœna tanfum,8ó timed debet,non aufem fcrupulum confeien* tiae fitccrc, ficut timere debemus deum, in omni alia uiolentia, etiam prophana,lt;30 non per contemptü fuperbe reludari,Ita 8ó onera fuut ferenda,noquod rede fiant, Só approbanda fint,fed üt flagella a deo inflida, 8C humiliter portanda. ({»uarefenten* tiæ iniuftæ öó onera funttimenda, non propter illud uerbum, Quodcun^ligaueriSifed propter illud generalepræceptum,E* fto confentieiis aduerfario tqo iii uia,It illud,tcpctcuITedc
-ocr page 121-pVEGENTIARVM AD LEGNEM X. P- M in maxilli dexferam, præbe ei finiftram amp;:c.Et Ro.xij. Non defendentesuofmetipfos amp;c,Sicnimhoe effet confilni(iit multi etiani Theologi lüdcntur errsre') tuncliceret eadem Iibertaêe tefifterePapa? in fuis oneiibus amp;nbsp;fententijs iniuftis, qua Turco, iiel aÏijs aduerfatijSjfed nullis prorfus eft refiftendunijicet nó fit eorum opus approbandum,ne fit error in conlcientia.Sedhaec materia necelïària ualde,aliud tempus,amp; opus poftulat.
iQ^ed magis tenent óïBus oculis intendere,óït)us auntus acRiertere, ne pro cÓmiflione Pap« illi fuafomnia pdicenu (Jp K O B A TIS SIM A eft régula ilia luriftarum, papam in omnibus conceffionibus fic agere,ut nulli alteripræiudicet,nifll idfaciatexpreflamentione, amp;pJenitudinispoteftare,utdocet quoij mos Guris atqj ftilus.iQuare certiffimu eft,quod dans in* dulgentias, uult eas effe nihil plus quam indulgentias, neq? al^ quid ualere,^ quod natura fua ualent.permittitautualere,qu8^ turn liaient,contenais quod dederit,nulq*enim decIaTatualoiequot; carum. Hsc eft cómiffio P^æ. It noftri præcones ultra proce* dunt,amp; non folu fefeiaftitat per pulpita,quodfintPapff, quos rediuspapposalii putant.Verû amp;nbsp;nomini coniunguntoffidu, tarn Papse Ecderi!e,ac nobis uelute coelo ftatuunt 86 pronun* ciant cii fiducia quid fint^io longiffime ultra q fint,amp; effe un^ q poffint indulgentis,ut uel ex libro fuo pofeft probari nouiffi * mo. Horu itacß fomnia,tenenturEpifcopi prohibere, ne finant lupos intrare ouilia Chrifti,ficut expreffe prscipitur, libro v.de pœ.amp; re.ca.Cum ex eo,lt Cle.eodc.ca, Abufionibus.utnihil p mittant populo proponere,^ quod in eorum literis cotinetur^
Co o N C L V S 1 O LXXI.
tur,fit ille anathema ói malcdidhis,
VIA amp;nbsp;fi res parua fit,ueniarum largitio, refpedu gratia: lt;iei,amp; ad tantum boatum prœdicantium eaSjfamen contra pogt; teftatem fuperbe agit,qui contra dixerit,idco merito maledicetf tur,cum ooedientiaEcdefiaftica co fitmirabilior, quo etiam in uiliodbus fuo fenfui cedit,amp; humiliatur.®uïE autem fit ueritas
K üj
-ocr page 122-indulgentiaru,faits hucufcp eft difpitatu, ÔC adhiic expcdaf de^ tcrminatioiié Ecclefiæ, nifi quod ceriû cft, eas elTe rdaxationeS iantum iemporaliiim poenaru^quæcuncp tandem illæ fint. Re# laxatio nero pœnarum(utdixi)inlii.is eft donum,qiiod Ecclefia danafcpoteft,prælerttmfieam donetr)s,qutbns culpam remv* fent.Remiflîo nero culpæ eft maximum omniumjCumfanôlo euangeliOjquod illt non ita curant,aut certe ignoTant.
Cp o n c l y s I o nbsp;nbsp;l X x n.
djQui uero contra licenliam ÔC Ifbtdtncm uerborum con * cionatoris ucniarum curam habet,fît tlle bencdidus, Cts IC eiiim hodiehabec uidua CHRISTI, fanâaEcclefïa, utÔîbiisomtaliceant,amp;pfa-tim THEO LOGIS SCHO# L A S T1CI S, inter quos inuenire eft,qui ueras etiâ fententias damnent,nullacaufa nifi quia ex fuofbntenon pTodierût,ipIts tarnen licet airererc,quod deus pcccatü fiicit,deus eft caufa mal» cuIp.T,amp; mukaalia,quæfîquispoetauel orator (utuocant)auc græce,latine,hebraice dodus diceret,omniûhæreticorum pelïï -mus fuerit,fcd id maius damnil,rantû eft crimen, fiquis Chri* ftianus Turcisarma defcrat,autRcfmamj^ctcïcs impediat.AuB literas Apoftolicas uiolauerit, ut nulla uncj data fit facultas, ill« remittendi,etiam fi pleniftima pleniflimarû darefur, fed fibi re^ lêruat lédes Apoftolica, fände tûc ngebat Ecclcfia, amp;nbsp;ferua^ hs dei madatis primiïïîetia tam parua uoluerit, tanbotigore co» cEcere.nondû eiîi erat ilia Lerna 8d Tartarus SimoniarH, libidi^ iium,pomparû, caediû, reliquafuî^ abominationft in ecclefi«* At fi ilia ita rigide cocrcétur,quo tandem putamus rigore func cocrcendi,qui non Turcis,feddfEmonibus ofFerunt,non quae* cun^,fed noftra propria arma,id eft,uetbum dei,dum illud fu* is fomnijs,contaminant,amp;(utlfa,foletloqui) confiant in Idolîi perfpiritumfuum,utfitnoninftrumcnrû,quotrahâturajiima, fed Icducatur in fallàs opiniones / At hocuitium paflim ita îi^ cet,ut uiciofiflfimus fit,qui nonuirtutem amp;nbsp;meritum merifr»ïiî exiftimeta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fadû fueritjic amp;nbsp;beatus Hieronymus que*
rftur,fcriptu ra omnibus patere,non ad dircendû,fed ad lacerati • dum.Dcinde,fi qui euntes Romam impediunf, adeo peccant» quidillijqui cunûsûj coelunî iwpcdiuntjuon folum pcftiUuti*
-ocr page 123-bus doâriniSjfedciiftm cotrupHffîmis moriliusÆtillijqui non iiteras ApoftoHcaSjfed diuinas inolant,qiio ibuntrclauem fcicn* hæ tulerunt,ipG non intrant, ôi. inéroeuntes prohibent. An ifta porteita funt forte inaiora amp;nbsp;pciora, quant ut in die Cœnæ le^ ganfur Ôi referuentur lt;: led legantur folum in coclo, nbsp;nanqua
teniiffantur. Bcnediflione itaque digni, qui nituntur purgarc fcripfuras fandas,6^ elucidate ex fenebris opinionum amp;nbsp;huma* natumrafionum, quibus propeftfti fumus Pelagiani fenfu,ÔC Donatiftæ opéré,Scdhæcalias.
(][c O N C L V S I Q tXXHb XÏSicut Papa nifte fulminât eos.qui in fraudem negott) uc * niarum quacuncç arte machinantun^
(D'T E R V M dico ficut priusfquicquid fit de intenKoneperfo« nali Summi Pontificis ) poteftati Clauium humiliter cedendû, ôC fâucndû eft,nec temere contra nifendum, dei enim pofeftas cft,quîE fiue perufum,fiue abufum agatutjdebet limeri, ficut o# mne aliud^us ex deo,magis auttm ilia.
lt; (fcONCLVSlO LXXIIII.
(OVÏuIto magts fulminate intendit eos,qui per ueniaru prac * texts in fraudem làndæ charitaiis QC ueritafa's machinâtur,
V ANTVMCVN Q V B em poteftas honoTanda eft, tten ideo tam ignaui efle debemuSjUt abufum eins no reprobe* mus,aut non refiftamus. Sic enim oTs fandi, poteftatemfcculi, quaetiam dei uocat Apoftolus,fuftinuerunt 66 honorarut,ettâ in medijs poenis ôi toTturis,quas ilia inferebat, fed tarnen con^ ftanter eius abufum deteftabâtur.ït no ideo fuftinucrunt, quia illi retk uferentur poteftatcpfequendo,fed reliqucruntillis con^ feientia malif^i, amp;nbsp;per moi'frm fecum traxerunf teftimoniu, confeffïonc innocenti«:,ficut beatus Petrus ait.Ncmo patiac ficut fur Sic. Itafï Ecclefia uel Pontifex alique priuauerit eSmus» nionefidelium,fîne caufa,debet id fuftinere,amp; poteftatem non damnarc,frd non debet ita timcrc,ut approbet quafi benefaâu fit,(êd potius mori in cxcômunicatione.nôeft enim cxcomuni* c^tus.nifi errante clane, cuius errorem fi approbet petens abfols« uijWm peius erratjclaiiemhonoret fêtât,errorem ntrprobet,
K üi]
-ocr page 124-M, L. RESOLVTI0NES DB VIRTVTE IN , flJgitLir fuPminindi funt,qui ita uenias prédicat, uteas gratiss’ oei uideri iielüic,hoc eft eiiim cótra ueritafrm SZ. charitstc^quæ fols tails gracia eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;melius erat, nullas efte nfpiâinduU
gentias,q tales opiniones in uulgufeminarijquiafineindulgen’’ tij s polTumus efle Chriftiani, fed talibus opinionibus no poflù mus efle,nifi hæretici. er/um eft aut, quod fummus pontifex uel credit uel debet uelle, efTe in populo, primû mutuïïcharita^ fcem,amp; mifericordià^ aliacj præcepta dei in illo florerc,ac fic do *■ natindulgentias.Nuncuero fallitur,quiacharitas 8^ mifericor^ dia 8lt;J: fides,prope extinfta eft,nedü refriguit apud nos.Hoc em fi fciret,omiftis uenij s, id ageret,ut populus primû ad mutuarn charitatem tediret Jfa teftor ego domina Ierum,quod populus magna ex partei;alq putantex omni parfe)ignoTat,quod opera charitatis meîiora Tunt quam ueniæ,creditpotius fefe nil melius agere po(ïc,q; uenias redimeie.^t huius hæreticœ amp;nbsp;peftilentis opinionis, nuUu habet correptorem, aut fidelem magiftru.fed potius p^ompofas iftas buccinas,inftantiflîmos authores.
(Tc O N C L V S I O LXXV. trQpitian'jUenias papales tantas efle,ut feinere poflint ho * minem, eliam fi quis per impolfibile dei genitricem uiolaO^ fet,efi: infarrire ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
(JeOÄCT VS fuminfanosuocare,quifahaopinantur,ac «cnia nobis a diua Virgine eftpetenda,quod talia diccrc öi. co« gitare oogimur, nec patuit uia, qua hanc neceflifatc’jitareqms, Nefeio quo diabolo operate fiiâum fit,ut populus iftum rumo* rem ubicp fpargeret, fiue id ucre ita didû eft, fine ita infellcduiii a populo.!^ quidem nbsp;fi côftanferaflcretur a muftis, amp;nbsp;ma««
gni nominis hominibns,ita elfe predicatum in mulhs locis, po tins tarnen mirabar,^ credebâ, fed auditu fuifle falfos exiftimaâ^ bam Xdeo nolui in hac conclufione ullum concionatorem taxa te.fed uulgum monere, qui talia opinari cœpit, quæ forte nuk lusdixiffetjfiueenimilli dixerunt,fiue non,meiilorefert,donee certior fiam.iPpinio tarnen ilia peftimaundecÛcp orta fuerit,de^ teftanda ôC dâiianda. Veruntsmen non miru fuerit, taie quid a populo fuilTe intelledujquando audit,magna amp;nbsp;horrenda pe* i:cata,quod4inodo leniffuna exiftimari, propter magnitudiiiF
-ocr page 125-DyLGE24TlARVM_A^DJLEONE^
grfltiaru. Vers amp;: euangelicfl prædiôrtio elî, pcccata quoad fieri homo adfimoremamp;legftimapœniteii
tia ueniat Jöeniqj quid prodeft ppter uiliflfimi pœnatuni remif fioiiéjfot^uxefibus tDnare,ftdextollendas uenias, S)L propter fa^ luberritnaccuds fapientta uix mutirer immo qucTid non noce^ atfimplici uulgo^qui tantû folet æftimare uerbfi, quanto fueric geftu Qi. apparatu prædicatû ■: 4f euangeliu nulto, ueniæ omni apparatu proferuntur, fcilicet ut uulgus euangcKuhihil, uenias omnia credatefTe. Mirum tarnen eftjCfi audeant clamarejhomi^ cidiadatrociniajibidinem generis omnis, blafphemias in Vir^ ginem Mariam K deum, t’actlia, uthis uenqs remittantur cur nonetia ilia leuiora remifti clament,quaî in Bulla cœnæ referuâ* turcPontifex non remittit,uide ergo foTtene QL iliaiiotemfttait aut faltem notam facile remittat,quae multo funt illis grauiora,
(|c Q N C L V S 1 O LXXVI.
djDicimus contra,quod ueniæ papales, nee minimum ue^ nialium peccalorum tollere poffînqquo ad culpam, Ch ANC Meofin, nô pofuiffem,nifi uoluiiTcm præcedenh's condü.opinionem deteftabilem fâcerc.Fsfet autem,quod nul« ta cufpa rcmittitur,nifi a folo deoXdeo nec ilia magna per faeuh fates remitVantur, fed dectarantur remitti, eorû pœqa remit!« tifur.Haîc dico fecundû illorum fententià. |4ea autem patuit fu ' periusfatis.Vep: hiemorandum fuifletin ueniali peccatD,quod ita uilefcit hodie, ac fi nullum pene fit, timeo magna mulfo«
|TumperdiHone,quifécurefterfuntinpeccafis,ul3inanuiderint 1’ fefe crimina committepe. tgo id fateor, donee legi fcholafticos
doftbres, nun^ intellexi,quid quantum effet ueniafe pecca« P * tum,an ipfi intelligant,nelcio. td breuiter dico,qui non affidue ficHmet QC agit, aefi mortalibus peccatis pfenus effet, uix un^
£ CiJuabitur, quia dicit feriptura, Won intres in indicium cum fer« UÖ tuo domine, namnon folum uenialia,quæ nune p^affim uo cant,fed etiam bona opera,non poffunt indicium dei fuftinerc fed egent ignofeente mifericordia. (Çnia non ait,Non infres in iudicinm cuni hofte tno, fed cum fcruo amp;nbsp;puero tuo,qui feruit tibi.ffte ergo fimqr docetet milericordiam dei fnfpirarcjôi in e« am confidere,ubi ilie deeft,incipimus cófidecc in con|cientiara
K V
-ocr page 126-noftram, magis â in mifcticordiîdci, dum nifiil ctimim’s no* bis confcii fimus Rdflcjamp; ij in horrendum cadent iudicium,
Çc O N C L V S I O LXXVII. dj^iod dici^nec fi S,Petrus modo papa efict, maiores tias donari pofletjcft blafphemiatn fandS Petnim QC pap«/
(TC Q N C L V S I O LXXVIII.
ÇlDicimus contra,quod etiam iflre,6ó quilibet papa habet majores, fcilicet euangelium, uirtutes, gratias curationuin 0(c,ut primo Corinth.duodecimo»
VIA in pofeftate ôC obedienria papae funt omnes,qui ifta habent in ecclefia,qs poteft mittete quo uolct, etiam fi ipfe per^ fonalirer nonhaberet,ut non dicam,qd bulla cœnæ, adhuc no eft remifta cu fuis cafibus. /dhuc maior clTet gratia fummi poii tificis, ft has omnes facultates,gratis donarct omnibus Chriftia^ nis^ui eis egercnt.D einde fi fublatis canonibus oneroris,libec^ tatepopuli Chriftiani reftitueret,amp; tyrannides officiorfi, ac Si* monu exploderet.Sedhæc no funt forte in pofeftateeins,inua* luit em inimicus, QC princeps prouinciaru faâa eft fub tributo , dextent dfii faciet hac uirtutem, fi id digni fucrimus impetrare«
O N CL V S I O LXXIX. ^IDicerecrucem armis papatibus infignifer eredam,cru? ci Chrifti æquiuaîere,blafphcm{a eil»
Afrontefint hihóïës,quisnonuidet;’quidnó audeanfr qui falia audentirHis credendæ funt animæ, Chrifti fenguine re demptæfChrifti crux uiuificaf-fotiTmundu occifo peccafo.crux ilia armafa lar^quafiJapœnas remitfi,amp;i fic funt æqualia, poe lt;• na æferna téporalis. Jed quid pfequar porfenta ota, q ex tali^ fermonefequun^quæ neccœlû poirtrfuftinere,utproferanturc
(Te o N c L y s 1 o LXXX.
4Iîî,ationem reddentepifcopi,curati QC thcologi,qui taies fermones in populum licere fînunt,
CaT fimeTpoteftflsecclefiæ.deni^ erroresamp;Joffénfiones hoodie faftas in federn Romana^unidicantgemino g!adio,fed nû*
-ocr page 127-PVLG5NTIARVM AD LEONEM X, P, M; V quid idra facendu^Nolite h'mcre cos,qui occidunt corpus,arü= mam aut non pofllint occidere, qui me confelTus fuerit coram hominibus,confitcbor amp;nbsp;ego cum cotam patre meo. Vcrûid ego uehemenéeradmiror,quifnam illam glofTam inucncrit pri -mus,quod duo gladii fignificent,unû fpiritualem (non ut Apo= ftolus uocatjfcilicetjgladiu rpirirns,ucrbü dei) aliii materialc^uc fic ponhficem utraç poteftate armatû,nobis no pattern an^abi= lem,red quafiiyrannu formidabilem Eidat,dum nihil nift pofc^ Rate iindiij in eo uidemus. ft ifta eft fideliiTimagloflajfup pa^« trum décréta,in quibus tarn rigide prohibent’clcricis arma.Hic ijide,num deus trahis,uidens quod pro gladio fpiritus eua«= ^eho,difeximus inteflîgere ferflif, iuftiiTime nobis fecit, ut darec gladiii,quern uolutmus,amp; aufèrret quem uoluimuslta u t nufqf in mundo fuerit crudefior ftrages belloTii,cf apud Chriftianos. Rurfum uix negledior facra fcriptura, apud Chriftianos. E« tibi gladiu, queuoluifti. (p glofla uel Tartaro digna. Adliuctn fumus faxeijUt iram dei no intelligamus.Cur q»æfb ülud ama^ biliftîmû ingeniû,non etià duas claues,pari uideficet fubtiîitate intcrpretaCjUt una fit diuitiaru nnindilargitrix,altera uero diui-tiarû cœli.amp; quidc de altera fatis plana cftfenfentia,quia fecun^ dum concionatores ueniarû,ipfa cœlum aifidue aperit,amp; exub dat diuitias Chrifti.fed afteraiion pofuit fic intclligcre,leiens uo Wginerapaciiïlma diuitiaru’in ecclcfia. Won enim expedit eccle fite amp;nbsp;patrimonio Chrifti ut tantaliberalitate diuitias mundi, quanta profundit diuitias codi.ideo altéra dauis,eft dauis feie« tiæ,cui fiadderet alter gladius,id eft,gladius feientiæ apoftoficç .diceretjn ijs oîbus nondiTeft auerfus furor domini,adhuc nia«= nus eiusMtenta,fcilicet, quia res eft mirt molefta, facras fiteras mcditari,quibus inftrudi ( fecundu Apoftolum ) deftrueremus munitióes,amp;: omnem altitudinc extol! entern,fed aduerfus feis« entiam dei.Compedifi illudlaboris nobisplacct, utnonhære«! fès,aut errores deftruaiuus, fed hareftcos ôé errantes concremc mus,dHâi,fcilicet mdiore confilio Catonis,^ Scipionis in Cac thagine uaftanda,immo contra uoluntafcm fpiritus,aii feribic ideo teKnqui in terra promiflïonis lebufæos Cananæos,ut fi lij Ifracl dircerentbellare,amp;: habere confuetudinê bellâdi.(Çuod fî S. Hieronymus nou dedpit me » puto de bellis bæcetûoruQi
-ocr page 128-prçfignratû,uel certeflpoftoinsfif digiiiisfidc.iihidicicæporteC hærefcs cffe.atnosjiegiiaq:,fed oportet côbiiri hæreticoSjScfic rtdtcc’cum friidibns,imo zizania cnm tritico enelIere.Qiiid hic dicimns, nifiqiiod cnm lachrymis domino dicimnsjuftus es clominé5amp;teduniiudiciïï tnù^quidem alind meremnrc'Ahÿ hæc ideo quoqg cotnemoTOjiiePighaidi noftfi uianî,hæretici, infœlixpopulus,qftEtç)re Romano gandet, fient Pharifeusfîi* perpnblicanû,non aïït compatitnr,neinqnâ, illi nos crederent nefeire aitia,6^ labes noftras,6^ immenfnm adnerfns noftrî milt;^ feria rnpbirent,fi nos ifta facere amp;nbsp;approbate aideremunSdm^ hen noftru cafnm, dolemtis, non autfîcuchæretid fngimus, 8^ femininû tranfimns,tan^ alienis peccatis pollui fimeremns, Quo fnriofo fimore illi fie Hment,ut non pndeant gloriari, fefe ideo fngere ne pollnanfur.Tanta eft charitas.Nos nero qno mi ferius bborat ecclefia, eo fidelins affiftimus amp;: accn trimus, flen«’ do,orando,monendo,obfecrando.Sicenimcharitas inbet,al^ terrTalferins oneta portare, noficnt hæreticorum charitas facit, qnçfolum cömoda quæritalferins,ut potins pon'etnr, Si. nihil molefti fnftineat a peccatis aliotnm.Quo modo,fi Chriftus no ’’ luifletfaceretS^ fanfti eius,qnis fnifletfalnus fadiisc
(ICQNCLVSIQ LXXXI.
djFacit haeclicentiofauerriarü prædicafiOjUt nee renereni* tiam Papç,facile fit etiam dodisuiris reefimerea calumntjs auf certê arguhs quaeftionibus faicorum»
HJc T ft amici mei,me hæreticnm,impium,blafphemnm,iam multis diebns clament,quod ecrfefiam Chrifti,amp; fcriptnras fari’' ftas,non teneam catholico fenftj.Ego tarnen fretns confeientia mea,credo eos falli,me nero diligere ecdefiam Chrifti,8^ deco^ rem eius.Qni aüt me indicat,dominus eft, licet nihil mihi con^ feins firn, tt ideo iftas pofitióes omes, coegit me ponere, qnod uiderem alios fill fis opinionibns infici,afios pet fabernas ridete Si fiindnm facerdotiü eccIefiæ,manifeftD fudibrio habere,occa ' fióê tam effnfie licètiæ pr^dicandarii neniarïï, Won eraf unlgns Iaicörnm,ampliore occafioê, in odia facerdotum excitandnm s quodiama muftis annis propter auaritiâ amp;nbsp;peflimos motes, nobis offenfum(beufofo fimore pœnæ) honorât facerdohnm ƒ
-ocr page 129-PVLGE.KT1ARVM AP LEONEM X, P, M, N C L V S ï O Lxxxn» (pCur papa non euacuat purgatoriu, propter rancfli'fltmam cbaritafem,ÓC fumma'animarS necEffita6em,ut caufatn ónn iuftiffima, fi infinitas animas redimit propter pecuniam Rx/* fieftiffîmamjad ftruduram bafilicæ, ut caufam leuiffîmam, ANC qnæftioneninon papa,fedquçftotes excifant,qnia iitftipra dixi,niif$ legiturfummi pontificis Riperhac re ullû de * creniin,ideo refpondcant flli ad earn,qui fufciifauerunt. Ego ad omnes iftas quæftiones nno uerbo refponderimjquantum pro pontiftcû honorefieri pofeft,uidelicet, qd nemo eos informât tei uerif até'amp;: frequenter fîtjUt male narratibus,male côcedant.
([CONCLVSIO LXXXIII. ’ Ç?Cur permanent exequiæ Sgt;C anniuerfaria defundorum, SC non reddit,aut recipi permittit beneficia, pro illis inftifu^ ^um fit iam iniuria pro redempHs orare, tlM V LT O S fcio ifta quæftionefatigatos mecu,K mulfis e^ uafionibus fruftra a nobis laboratö,diximus etiam,fieuolarent animacjtum officia inftituta pro illis,iâïn laude dei cedcrent,fi* cntfit,dû pueri amp;nbsp;infantes decedunt. AÜus alitcr,fed nullus fecit fatis.Tandé’cœpi difputare,8i ncgareiUopi fermones effe ueros •. ut uel fic elicerc ÉandFa doftioribus, qd Ric refpondendu foret, (Tc O N C L V S I O LXXXlJlk
ilia noua pief as dei SC Papæ, quod impio ôô inimi«’ CO, propftf pecuniam cocedunt, animam piam 2lt; amrcam dei redimere, SC tarnen propter neceffîtatem ipfiufmct pisc ac diledac animae,non redimunt earn gratuita charitate,
(le Q N G L V. S 1 Q LXXXV. tJjCur canones pœnitentiales re ipfa ÔC non ufu,iam diu in femet mortui,ÔC abrogati,adhuc tarnen pecuntjs redimun/ tur,per concelfionem indu1gentiarum,fan^ uîuaciflîmû
Q-N-CLysto Lxxxyi. tJjŒur Papa, cuius hodie funt opes opulentilfimis Craflîs «affîoresjnon de fuis pecunijs magis, quam pauperum fi/
-ocr page 130-M. .L RESOLVTIONES DE VIRTVTE iM, delium,ftriut imam tantum Bafih'cam fandi Pent#
IÎÀ D hanc quidcm 8i. fimilcs ego dico,non cft noftru tudica ' te uolunfatem Pflp«,fed tantumodo fcrre,etia fi quando fuerit lt;niquiffima, nt fupra dixûVerum monendus tarnen eft,5i prae * . t cones uertianim, nt no dctur tam manifcfta occafio populis loi«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
qùendi,ficiK olim Heli facerdos fccit,ut propter filios fnos, ho^ v mines detraherent facrificio dominLSi tarnen mens Papac un^ fuit,ecclefiam fanftiPetri/otpecnnijscorrafis ^dificarijói non, potius eorum,qui facilitate einsjn fuum lucrfi abutnntiir.Non eft necefleliteris traderc,quid pafliim de ftruftura ilia fabulentuc î det dominus ut mentiar, nó diu potcrit ifta cxadio plpera cffu
Cc O N C L V S I Q LXXXVII.
CpQirid remittit aut participât papa q5,quig cohîtionem g * fedam.ius habent plenariacrcmiffionis,Slt; participationisî’ C?H AE C inde uenit, quod multi ctiam iuiiftçnefdrefedicanc quid fitremiffio culpac p dtues, de qaa fupra mcii fcnfum dixù
ITc O N C L V S I O Lxxxvm.
Ç(^uidaddereiurecclefiaebonimaioris,fi Papa ftcutfe/ mcl facit,ita ccntics in die cuillbetfidelium,has remiffiones ^participationes tribuerct,
IC mire mira,alii cómunem thefaurû.fmgunt,qui p indul gentias augeaF.Et ideo fi homo fepties in die remiffioiic plena^ riam obtinet,utin urbcpofeft fieri, tanto pkirabona confequc* tur.Hifibijpfis contrari) funt,quod indulgeiitiæ fintcxpenfiôës thefauri fecundû cos, ergo no colledioijes. /li) iuxta diuifione côtinuiininfinitiï,remiftipufantpeccafca,ficutdiuidif infemp diuifibilia lignu.ifa remiftuinpcccata, fcmper remiffibilia ulte* tius,Ticet femper minora fiant.Ego fefeor menefcirequid dica,
lt;[CJON
It Kx quo Papafalutcm qusrrit animarum per uenias, ma * gis quam pecumas,curfufpenditliteras ÔC uenias iamolim concefTaSjCum fint «que efficaces.
ÖH AEC maxime oun urit difplicet,amp; fatcor magnaCtiffli fpecie,illa enim fufpenfiojuuica eft cauia, 44 uilçfcunt iudulgen
-ocr page 131-PVLGENTIARVM AP LEONEM X. P. M, _ Ó3^ riae.ka ego nó poffum negsre qindê,quod omni« ferenda funt qaæ pontifex f«cit,lèd doleo, quod nó'poflum optima efle pro bare,quanq fi de mente p5tificis,fine intermedris operarrjs mee* adum,dicendü eflèt,optima de ilh præfumenda dicerem, bre«^ uiter 62 CÛ fiducialoqiiendo. icdefia indiget reformatione^d* ‘ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non eft unius hominis pontifias,nee mulfoiü csrdinaliü ofnd
ßciit prohauit ufrûç^ouiffimû conciîiû, fed totius orbïs, 'Tmofolius dei.Tempus authuius refbrmationis,nouitrolus il«= le,qui condidit f cmporajnferim uitia farnanifefta,negare rion poffumus.clauesfuntinabufu ôc feriiifuteanaririæ amp;nbsp;ambitiös' nis,amp;giirgesaccepit impetû:^on eftnoftrû remorarieû.Iniqui* tates noftræ refpondent nobis,amp; onus eft unicLiiqg fermo fuus.
fle O N C L V S I O XC.
(jHacc fcrupulofiflïma argumenta laicorum, fola poteftate compefcere,nec reddit a rationc diluer e, eft ecclefiâ 8lt; papa hoftibus ridedos expanere,8lt; infoelices Chriftianos facere {[s IC enim ex malo fit peius,dum terrote cópefcuntu^quans» to reftius doceremur, hanc iram dei inrelligere, amp;nbsp;pro ecclefia orare,8ó faJia folerarcinfpe futur? refbrmfltionis,q dû tam ma* nifefta uitia uolumus cogere, uirtutes uideri, peius irrilt;emus,fis! quidem nifi nos merercmur uexari,deus non permifteret folos homines in ecclefia dommari, daret nobis paftores fecunduta cor fuum,qui nobis pro uenns darent critid menfuram in fem? pore fuo.Nunc aufem etil fi fint boni ptftores,famen non pQamp; funt ad officium fuum uenircjfanfa eft ira furoris domini.
feoNCLVSlO XCl.
wBi ergo ueniacfecundum fpiritum 6^ mentem Papae prat/ dicarentur.facile ilia omnia foluerentur, immo nulla eflêttt» {[Quomodor'fcilicet,fi,utfunt,folum remiflfiones pœnarumj non merifoïiæ,ac infrabona opera habend«, non fuiffet ullqs unquamcommqtns,aliquid de ljsdubitare,non propter ^itii* miam magnificafionem, fufdtant quaeftiones inloluDiles,in ea* rum propriam uilificationem. Mens enim pontSßcis no poteft lt;ffe alia,quam quod indulgentie funt indulgentiæ»
Q N O L y S I O XCIL
-ocr page 132-CValvant itaqjomncs illi Prophet«, qui dicunt populo Chrifti^ax pax,ó^ non eft pax» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
(ÏCONCLVSIO XCIII.
C[Bene agant omes illi Prophet»,qui dicunt populo Chri ftijcrux cruXjS«: non eft crux»
(Tc Q N C L V S I O XCUIL (jjÈxhortandi funt Chriftiani, ut caput fuum Chriftum per pœnas, mortes, infernos cp fcqui ftudeant, Óonclvsio XCV.
(£Ac fic magis,per multas fribulationes intrare cœlum,q j^fecuritatem pacis, confidant»
S fupra de cruce pœnis didu. eft,hodie ratus fermo
' (gs CANDIDVM LECTOREM ET ERVDITVM.
■w -ylt;Pn tibi hæc »dita exiftimes erudite 8L candide ledor, quanqnam quid opus hoc monitoriocquafifimeani Ci** ceroniana hæc tibi uifum iri, fu pro genio fuo habes ali* unde,quod legas.me oporlt;uic,cû'meifitTiilibus,noftra ,id eft, Tudia amp;nbsp;barbara tradare.Sic placitii fuit in cœlo.Nec aufus fuif«' fem nomen fummi pontificis,his meis bullis, appeltere, nifi ui«' diftem amicos meos,illius ferrore quam maxime con6dere.de '' inde,quod fummiPontificis peculiare fit officium,ut debitore ajat,fapientibiis Qi. infipientibus, Qræcis Qi Barbaris.dVale, Qjpeclarationvm dispvtationis de uirtute indulgentiarum reuerendi patris, ac S.theologiæ dodoris Martini
Lutherrj adLeonem X, Ponfificémaximû»
Finis, ,. .
-ocr page 133-(Beatissimo pa
tri LEONI X. PONT. MAX. FRATER Syluefter Prieitas ordinis Prædicatorum,facriz quePalattj magiftei\ætcrnam Salutem,
I
jf ffiopatcrbeatiflimcJflniillofimtßclftioK^cü ftig /S beatitudunacoteinplatione;« grana aliqtudeftino.
eK no actum putartin:vt cómentarüa in p:imû fccûdi ■ æ conflariev^iuoSpomaiinmcrfuepotmsqnmplici tU6 cum edcudis: turn epomädia n. courumandis: no ' 1» Potuenm tâta voluptatc octmcrnqum reiecns: ac pq
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiergatis ftudiis 1 contcmplationibus dl^rti -
nonefctocuiïutber.'quimveritatéipfamicfanctâbancfedecerniceele’’^ uatâ oftentatime feutu opponere piofedis Vums:p:oq5 vcrifati61?ono:c ac maieftate pugnaturus. flicniq? triduilaboie in epua iftud abfumpfi: lâtajgtitia Î animi iuc?iditate:vt amoj ipfe mibi fenfiin veritatfinferi et: illaq5tugiteraccelerrime anto illaberer.i®:o wo beatitude tua paucó ifta qug elucubrattiitn tantis: t tâ infe ftis laboiibusiitein î curistpercur^ rere nôoedignetunî fua beniuola cenfura; ineptcoicta;aiitclimare:aut diminare lta ein fietmt tanta firn poft bac fiduciaiac ft fida loiica inftrii -ctueivt etiam fatbanam ipfum in futuro certamine no cctimefctminmo auidusejcperiricupiâianrerreum nafuintaut capntgneii geratifte dbar tinusivt effringinonpoflit.aibivcroisfua funoamenta in lucemextule* rit:fuap:obaturu6:autimp.’obaturusnoftra.;quiddatn(volcfeoeo)mo* maius: c accuratiuseppolitum ♦ Éternu valebenigniflimepafto:.
(l^acrarutn literarurn profefl’ori,Martino Luther, frater Syk uefter de Pn'erio ordtnts pradicaforum fpiritum humilttas’
tis ÔC ueh^ah's*
4-^ % n longa mo:a intercedente dbartine mi ; liter ar ino mantis con/ »H ferre beftcrimteo vel maj-ime çp tarda fenectaiam frigeâteffçfgtii’* J—/resituis tarnen iierfcis ejcciftistac pene impulfus; quihus vudiq?
tbietas qua fl alter öaresinctrtaminavocae.’oefuetas palgflras piofanctaapoftolica Sede.ifem pioueritatcfueuda oentio aggredifta*^ tuiÉÊuoniain vero coäicte abste ( vt fertur ) edjliifundamcnta cernerc iionbatunnec tu concltifionibus tuis ptobatione vllam attulffli:earum/ qj complures fenfiis cû verooitum etiam falfos p:g ß ferantmô aliter in/ phmis tecum congredt velimtqj tiisrum falfaru pofitionu oppofita ftib flincndo:coefcnfando:vtquibu6innifarisfundametisedofca6.®HafZ qjergo masfeiitentias jgt;ercurrens;ac trutmansjoialogo nobmipfis qui
L
-ocr page 134-U F» SYLVESTER MAGISTER S. PALAT!I twtalt;r«tur»riimu9intcrlocuto:ibUdCoeom9jritnooptimoinuocato)futttrö certainini tant pnndpiuin atfero.tiale lt;i inelma fentiaa.
tor um facrt Pafatq magtftn, ad conclufiones magtftri^^r/ tint Luther«
Taiuin oogma ad cpamafftin cnbtaturua dfóartine mû nojmae « rondamenta ianam nccefle eft.
lt;ƒ utuisiiieut^anui eft. tfeelefia vniuerfaha eiïenn'aliter eft conf uocattom omiiiu cultiT oim ercdentïû m CbJiftUi^cflefia vero vpi* uerfaltavirtualiter eft eeelefta a^omanareceleliap oini cflpnn'zponnfejc majciinaa.eecleftail^omanarepfentatiueefteollégni£ardtnaliû:virtu9'' . liter aiiteftpontifej: fumu8:qiiiefteeele(ig eaputalitertfi {Cpjiftua.
Wfiindamentumreçitiiium. ‘Çicut ecelefia vmuerfalia non poteft err«quot;^ re oeterminanda oe fixant moabna: if a î verii cocilium faciena quod in feeftCvtintelligatveritatem^errarenon pofeftiqnod intelligoinclufo capite.-ant tandem acfinaliten^t foaepnina facie fallatur quonfq3oiiquot; rat inotuainquirend^ vertiatiafimoettain aliquadoerrauit: licet tandé per fpiritum fanctum intellccerit veritatéîî (i militer nec ecclefia iRom«’quot; iiamec pontife,cfnmmuaoeferminanaea rationeiqua ponnfejctid eft;ep officio ^llo p’oniinciana faciena qjod in fe eftrvt intelligat veritatem. lt;ƒnndamentiiro teiiiiim. ßHnicnnqjnon inniftifiij ooctrin? iRomane ccclelij: ac ißoinani pontiSciaifanq? regulf fideiineffabili: a qua etiam-facrafcriptura robur trahit 19utbo’itatem:l?erericii6eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b««
lt;f undainentu quartum, ^cclelia 'iftomana nein verboiita î facto po* teft circa lideimc moîca aliquid oecernere.nec in hoc oifferentia Vila ell pif ter id q5 verba funt aciiSinodatioia facta.'vnde hac ratione cófuex^ indo vim Icgie obtinet.quia voluntaa pnncipia factie pmiffiiie: aut effc^ ctineerpmniî.'î cófequenter qtlMdinodûhçretictieeft male fentiene dv^ ca fcriptnrani veritate.'ita i male fentiene circa ooctrini t facta ecclc fig infpectantibuo ad fidem ‘i moiea.'hgretictieeft.Coireîariû Qui circa in’^ dulgentiaeoicft ecclefia Tftomanfnon poflefacere id : qSoe facto facit Vgreticue eft.age nunc ilbartinc:^: tuaeconclufionccin meAuafferaa* (ËMar« Dominus magifter nofter lefus Chriftus dicens ÿtO utnA- Pcenitentiam agite, omnem uitam fidelium pœrtitentiam efTe uoluttlß^uod uerbum de premfentia facramentali, id eft confelTioniSjÔi fatifFaefiionis, auar^cerdotum minifte^ rio celebratur,non poteft intelliguMon famen folam intert' dit interiorem, immo inferior nulla eft, nifi forts opcrctur «arias carnis mortificafiones,
lt;^rUpig yerhie tre « cvndwfi wee sfl^artint cöp^héndie;« ycrbaliKi’
-ocr page 135-ftlum qMStuoîfalfitafec.tSîimjg^lâj^ eft;® fahiatonmpolTibikiufle'^ ,/ rjtffjftdel^omniKmporf^babereficuipsinKntifnitfnojiovekjiuriio' It«*« ne:lt;uin cin oicit agile ; non loquiFoebabduah iritenon pjnikiitta : quji lOla pcrpeuia eft:« pfeqiunter loqtiif oe aetuali intenon vel eptcroMia' gère fm:vlt;l aetueivtl no fine act« tft.lt;fix£i|ii^.'41erbii Cbnfti oicentiè^ pntaniagiteniepoteftintelhgioefacrflmcntanpitfl ffnpficitereinpnt^ Did pfue»it.lßhino fes vtcfl virtue qngdâ:c«iusobæctii tfiipcccatu fiib rationc cmcncfabîlieiactije vero cme eft oolo: voliîtatie oe peccatonpfa vero fft b^biftie motalie elidene achini bicnl refpectu pigdicti obicen. Sccuudc veto pjnitentia eft facrameniiix iiiue parfee funt contritso: feflioi^fatiftct'oTcjiioacdpif vulgarrtcrpto fatiffiaclionefnitincfa a fa-cerdote:^ oninicafnie moitificatioiie. De qtialfbet auftni bar« tnuoi/ co pj^ibctu verb« Ébufti non foki polïe: veriietiani lt;i oebere in telligiicû ipfe fuffidcntcr niâdant oe bono opere eftidcndo. yertiafalfitaeeftad bdTein.iad te:cp rdlfcetCbnfluo ”0 mtendit loqin folii oe interion psnitc *■ tia: boc eu) in Q quidein verii eftifed tibi qui vie t. bnftti bi» verbie indi/ cere pgniftnfiain cmnivitaioe cKterioiinon pofeftintelligiiquam opot/ let intercidtre fonino t gaiidioigaudeiido cû gaiidentibue: cbmufmo/ di.qnde tibi folu oc infcriojf poteft intdligimöomnnfed baVitualitquia etiâ inierioieni act« liberi ar-oonniente e neceflario interctdiinue.tflaarZ' lavejofalfitae eftiqj inferio: pçnitcntia nnlla eft: nifi fone operef vanae camie inonificafioneoHni o oico cjl tt ri oi fine interioii nulla eft;interiot afit folapoteft boniinTiablare. IjSoteft tarnen boe tuum oietü veriitn: « a faluatbie infennim babere fen fnmtfcj lt;p oifiie inte rio: pfiiilétia opera ' tut variae camietnoinficationec ejifcrHieiid eft; p:o loco: t {empörend cft:quädo:vbi i qnomodo opoitctifedbif nbsp;nbsp;Ibe tibividef impoflibilie.
0» fi^ar.^anet ifaq? poena donee manef odiö fui ( id eft poeo ' nftentia uera intus ) fcilicct ufepad introitum regni coelorS.
per psna f xterioiem moitificationê dlgt;arttnc intclligfe. quod Jndeconÿcitur:£p pgnam cotra odium fui:c mferioie pgnifentiä oiuidia intelligi non po'feftmifi vtoictii eft: id (ft:p;o loco c « mpoie : aliter bfc Ooctrina falfaismgoftibilieiî erronea cft. lOtetc re a imp.’opaebictum eft Odium fui quant« ad vere pgnftenfeoattinet :nulluo enim imbuttie gra? ^oitiina odit feificut nec p:(^m«m:quem ad inftar fui biligit.
Ç» Qnlar,Papanóuult, necpoteftullas peenas remittereprae^ ter eas,quas arbttn'oud fuo,uel canonum impofuit,
‘P ccclefia per incfulgentiarü uiam concédai lib er â tt : ôném vniueamttiçivel phmtim a purgatouo: qè facere nequit:iiifi rda lt;nbsp;ƒ ando psna innicta a ceojftippofifc etiâcp ecclefia faciatindulgëtiae ple -ijariaefimplicitenrelatandouKj oTTu pjnähullababila mcntióé oein/' lunctaiita cp taiimdulgetitia rite aftecutataia ftarim e coipe folula euola/ ret inj.la fanctoru mterplalionebicodbarhnetcp mak lentie oe facto ec clefig circa fide; aut mweetga pofifo cafu poffibilj^gipeccatoiteneaf ad
-ocr page 136-F, SYLVESTER MAGISTER S. PALATll
Pfiia inittndim a facerdote. item ad inmnrtâ a canonc : z vltcnua nô fulTicicntercjtpurgantibua;tcrtio (eneatiir adjfiiiimungendâ abeo tail cariiCreciiitdum (e}rtteafLquens indtilgeiuia plenanâ:oeceoeno lia tiinnoneuolaret-zfi oareiiirdtndulgentia Itberationta a purgafo:io ß lt;bi effet non libcraretur : c ita circa factum ecclefif male fcijtia: a fattZ ctiaoiffeiitia : z ideo mco iudicio ifta coiiclullo elî V^reïica. Wnde a fan/ ctH3 Ibo.m quarfo oiftin.Kjc.oicit grilla opimo.-fcilicet çpmdulgentiçva *-leant foliim ad remtffionépgng iniunclça facerdotc:vcl canone: ell conf tra pnïnlegiïi batum llbetro.vt qtiod in ferra remttteretietiam in cjlo re mii'tcretur: î pifferea feciindû iftam opinioncm inquit oiuus jEbomas: ecclelia butufmodi mdulgeniiaa faciena : magie oanimticaret bomined iuuarettquia abfoluendo a pgiiirent^ iniunche remitteret ad grauio* rea:id cü:purgato:iae:bfcfancfue’ffbômae.cum tarnen indulgentia nd eft plenariamcc Ht fecundum aliquam partem qnotam reatueiputa re/ tniitendo tertiam partem psnarummec cóceditur liberatio aliciiiua ani * Ulf a purgato?io:aliquem colorem l?aberc poffet ifta pofitio : quantun» adid:quodoifùqgt;pap3nonvn!t:qt!iacômunitcroicit:oein!iincti6pg/^ nitentiia relaxamuaifed quiafubditnrniee poteft.qHoadbof pofitio|?£’= retica éft.aufereneaiit fruncans pnuilegium £l?:fti ad ecclefiam.
V» CManffapa nô poteft rcmittere ullâ culpâ, nifi dedarando S)C approbando rcmiiïam a deo, aut cerfc remittendo cafus fibi refcruatos. quibus ccmtêptis culpa prorfus remaneret» lt;^^Kt fi côclnfio iftajîquo mdjjabeat apparentiaîn Ijiq'qui clatiib’ ecclciif fe côfriti fu5iifnit;î pfcquefer iiiftificati a culpa:in affritie fn qui virtufe clauiii (lujcta fancto;: inierptat(one) fiunt ?frili;nô papa nwve/quot; rù fscerdos quifeg peccafa oimittitoifpofifiue î minifteriahter.i appli/ câdo claues gt;i facramenfa ifttqf nô ailt ea remitnit autl?02itatiue:fed poc excellcntio:ieeft potcftatie. Cindepanccôclufionëbicofalfam gratia c^utandi fubftineo çpfit bgretica: efto tgt;gretici non fint eiua pofifoiea. prorfus remittit deus culpam, qui'n fîmul eum fubnciat humtli'afum in omnibus facerdoti fuo uicario« lt;£rLlep:ofueCfpiritilaliter) dlbartineeetgcftaa enim cutem variam. c maculofam veris falfifqjcoloiibus j bum mutasfalfispaiicavera cô/= inirces.'verumq5 reddisbictii illud 3ßedf.^ nulla tam talfa poctriiia fit ? 8^ aliqua vers non infermi/ceat.
* C|iMar «Çanonespœnitentialesfolumuiuentibusfuntim/ pofKi,nihilq} morituris fecundum eofdem debet tmponû lysjl^ico ad poc Dictum vt ad p.’fcedens ptoyime.
O • tPMarJnde nobis bene facit fpirituflàndus in Papa, excipi ' endo in fuis decrefis femper articulft mortis Si neceflitatis* qufdem loqneriôjfed qugoicw.uiVil ptppofifo attinentîciï
-ocr page 137-non excipiat pontifex articufcm monte: quo ad impofittoncm pgiiifc«/* fened quo ad refeniationcm abfolutionio.
j O.C^arJndode ôd mîdefaciuntfacerdotcs hi^qiumoritun's poenifentias canontcas in purgatoriumreferuant.
lt;!îYl.’lt;^elt;fe^ocea:fed tn q'i insVjs culpao:adnii«te:cûeteinooc^ cp pontifex folûillaapgnaaoonflttqiigarbtîi io fuo nd fanonu flint liuiirtç
1 . teerte 3ûÆ!?o.3bfûlui9 ab bioiî ad purgatoiiaa giauiorea aîso adj^cie.
11 * (l_^ar«Zizania ilia de mufadapœna canonica in pesnapur« gatorianijUidentur certc dormientibus epifeopis feminata» lt;gYltgt;Kovt p’oximc.
^»IjMar.Olim pan« Canonic« non poft,fed ante abfolutio ncm imponebantur,tanc^ tentamenta uct« contriticnis. lt;Æ vl.lHunc quoqjnofiratépeftate qn pgng finit arbitra lig.idéîn oinnt pgnitetia feruandu oteo p iCle. oudü.oe fc p.vbi '^o.ïln. nifi forte niiHii fit oubiû quin pjnites pgîiitetiâiniugendâ fit acccptatnruc î cxpktiirua;^
15 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Moti^uri per mortem omnia foluunt, öd legibus ca^
nonS morituri iam funt,habentes iur e earS relaxationem. jlæjlÆè aftrute verii cft:vbi pgna ej: canone tantubebebquod fi cam q^mponit canon ctiaoiuina iiiftitia ejigatipurgatonu negesinecdfe i
f 4 fiMar.Tmperfeda fanitas,feu charifas moriturineceflario / lecum fert magnum timorem, tanto maiorem, quanto mte
7 norfueritipfa,quitimorhorrorfatiseftfefolo(ufaliaface/ am ) facere pœnam purgatorq, cum fit proximus defperao tionis horrorte
lt;£yl.l3te oiette dbartine'ouao conclufionee:« tree falfitatce compte Vendte:« quidcin fcmcrc.Iemcritascjn eft in l?te:ad qug nobife natura ®
a foîtioncotra ea q inboctrina fidci funtivcl fanctom qui codé fpirftn fcri^ ’ pluras intcrpretaii fiintiqno gditgjnere.inpio pcipnciqugfidci î mom funtiiii qinbuocócoïditcr oocucrenmo non fold temerarifi: fed crroneii, cftincoicam bgrcticiiivtcx quarto fundamento liquet. ]pgt;;iina aütfalfi^ ■taa eft q? aperte innuteiep piiqui in purgatojio cótinentur nefeiant fe falf uandoaiquod sperfiuôrtw iuinite infra coclufionetuaxiX’^ßo ucro lt;« oiuo Spo.cuiuooocîXitu quantû adfidcmic mo:c9 attinet: per regulâ fidei ecclefiam ‘iftomena; î oifcufîa: n piobata eft: oico ep qui pnrgantZ feiunt fc libcraudoo; alioquin a nobio inffragianon expétereut: qô crcA b’o faciunt v t fiquet ej: libto oialo.^?cgorii.^ccnndavcrofalfitafl eft q) qui purgantur fimcantiprster qj filialiteriqug ein iam fuftinent in pfenti non timeunquia timo: oe future eft malo:alia aiit mala pigter ca: qugft
L ii)
-ocr page 138-F. SYLV5STËR MAGISTER S. PALATj! biintcrpurgandûbgrentnontiinennciimfciaiit fcab bio malifi adffW rii traiiHtiiroa ï vt dictum cd, ^ertia falütaa eil çp pic timot (e folo fatia fit faccre penant purgato;iam quod vtiq3fa!rum affîrmotquia iicc fac^^ re poteft cu non fitmccefolotalioqiiiniinpiue cfletoctio: quippequi ter iilam fuffîcientemCvt aflruio) pgnam:aliad apponat: puta aflidenhf D£tnonû:Iigationid ad certû (ocumtoilationio optatg gïoztg: eiufmodi»
16 »(lMar,Videntur infernus, purgatoriû,5gt;C cœliim differre, Ccutdefperah'o,propedefperahoôôfeainïasdiffèrunf» .j| lt;ÆT1I?oc vidcfur quidem fojtetibûinipi attiem cnm oiuo Spoma vi * ’ deturçp qui purgantunpabent fpem ccrtam falutiatî confequenier n5' funt oéfperati.'uel quafi:liue ptopcDefpcrati, ^ifferunt autpdicta ficut p$na perpétua cuoefperatione euadendù^voluntateppetuoadpgredi peccato: quod inferno pgruitc ficuM pgna tempo.’aliodifpe cuadendi: î volunfafc adpçrendi oeo^perpetuo: qd purgatoty cil: « ficut p:iuatio ^1118 pçng:c i.npietio omie naturalis appetitust'r gaudij:vt in cf!o ed«
IA* (iMar.lSieceirarium uidetur animabus m purgaforio, ficut horrorem minui,ifa augeri charitatem, rl.îlno inconuenienti oafo pîura côfingunt.’apud arifto tlnde po/ Itfo lieruiîi timote: qui cparitati aduerfaturtnecefianii tibi fuit dbartine modtiminuemre.'quo pelleretur : quodeffenon potuitcongruentiue^ per augmentu eiuo.-qnod trn o;i répugnât.^ go vero fanctomm vcfiig^ fequens; î nô vocum nouifatestcum diiio î^po.Dico; q» qui purgatotM patitur cft Viafor fecundum quidan^j a beatitudine retardaturmon aut finipFiciter : vndein cparitate non pwficit : alioquin bonum effet eiôbiu
Q eflein purgatoiioajtperfectioteô.'z confuniatiotes euaderent.
101 ^[Mar»Mec probatS uidetur ullis authoritattbus, aut ratio^ nibus,quod fint extra ftatû meriti, aut augend« charitatis, Sjpflo qriffâ non ptobentur antpotitatc fciipturçîvelecclefig: quç trio conniiiciKqnod ad pçfeiiô: nec alîruomec oeftruo : cinn tibi repente î e/c pia folum qiig mcmoîig fîjccurrunt refpondeain)eft tamen ptobatunt autbontate fanetorum: quf argumentum ptobabile facit.tu ^•0 eiufmodi tua autpo.’itatéfirmanaivfde ne ptefumao.
iQ CFl^anSîechocprobatumuidetur fint defuabeatitudi/ f ne cerf« 06 fecuræ,faltem omnes,licct nos certifïîmt fumus j lt;gyl.t?oc ficut iam oictum e(l piobatum eff faîtem p.’obabfliter : funt ex aiitbô.'itate fanctommitum ejperientia: quia frequenter fuffragia pe tunt:ficuimuitip!iciterp3tetperbeatum)!5jegotiuminlib:ooialo* OCTMarJgitur Papa per remiflionetn plenariam omnium pœ^
narum,non fimplidter omnium intelligtt, fed a feipfo fanX fummodo impofitavum.
-ocr page 139-ad ma R Tl N VM L VT her. Ao*
Iftoiitifej: iiifcndat:vd non intcndat omitfena: ofcorqj fi olt; \ fjofle fit ferino:ijigt;3p3 fj: rSfiibiii csufa rmitterc o^ pjnâ fine fm/ poiitam fiucnon inipofitSivt oinns Jl^oinae cdocet.-oppofitum aiitt»i7 v.ïîSîî.Eï’i^antiÉacpindulgentiarSpdicatoreshtj,quidkiint per Papæ indulgentias hóïem ab omi poena foIuGÔC faluari _lt;£r!.®tco vt fnpia ptojcime: î rp tn dbartinc vuhieratnni n. egeatuni JW’cna oculum: falfitatia trabe pêrgrandualiciiam fertticaptcinplarfo. anPapanullam pœnâjemtttrt animabus in purgatorio î quam inhac uita debuilîênt fecundum canoncs foluere, HÆrl.ineaare pofeftatem n^o fe eptendere ad relajcandiiin pfnasin pur--. garoSo per viain indnlgcnîieeftinale fentire Oe facto î ooctniia eccieüg circa fidein aut inotee.'ideo pgreftcum eil.
4 ik (IManSircminio ullaomnium óïno pcenarû dart'poteft ali* cui,cer(Q eft earn no nifi pauciftimis,id cft5pftdiftimis dart.
Jt^fljiuod afleris cei tû cJl'5artine:vhq5 certü eftniou qnidftn veritate vt rens/ed in faintareïbatur etn venij nofolum perfectiiTnnio:fed etiain fmperfifctiiriiniatmodo babeat gratia od î cbaritale'?erqna funt venia* rum capacestT feruet indulgentig feno:e fine ifti multi fttii fine pauenqd foil oeonotum eft.$i tarnen oe tnultiplicitate faluandonitautalTequenA tium indulgentiaeejc coiecturto lt;i fuafiuio rationibno volnmue oefinire / J Oico pjob^nliter:^ falua rei T^itate: epfunt valdemulttrndquod arguo ejc fundameto ^beofog!co:fc5 çp clatieo ecdefig oc attrto faciiit contritü. vnde oîïTqui cîT atlrrtionc confifcF:coi^equiîcontriîfonc:c gratia;«! con fequéter indulgentie i falutë fi pfeiierat.Éunt ailt valde multnquiindul* gentiarû feinpotc confitentur fi crednnt femo:taîi pcccato octincri î cû attritiôe: ideft:oolo:cimpcrftch):quinunc eftquàdoboini^’elletbabe* reOoloîcin c gratiaa oeomun^oe cgtero peccandi.^lnde oeetaleocon* fequunf gratù 'i confequenterindulgeiitiâmifi poft confelTionéianle ve* nig acceptionerelabanf.Êtfi plcnenondi'iciuntqèmandaFiconfequun* tur partem ptopo’tionalem venig: vt oocet diniie Tbomae. (Et ej: codéquot; fundamentop:ob9bilite£feneo t tp etfi maioj pars £b:iftianoni non viA uat in gratia oet:mato: tn parsbéi gratia in motte c'SfequiF pfittendo câ attrittonc:confequentcr âm etiî faluatur fi ^feucrat.É t qô faluato: oiett nuytos efte Mocatoctfic intcUigcndüeft Oicïutqa lotus muduôeft vocat’.
ob id neceffe eft maiorem partem populi per in * ƒ differentem fllâ, magnifica pœnæ folutæ promifttonem» lt;$Yl.H1on fallit maio: ps populi fi mtriti pfitenf rcltqua obferuattco vcTmäpim£OCclamato;cs crebto oocet ,pptcr vcniaszalia pia opera non cfle rclinqiicda: cü nullus p:o certo feiaufe venia «ITecnfii.'item quia csft lt;111 veniam jflequanf; pium tnopuo faaunt qö cos in faiutfoifponit.
L iiq
-ocr page 140-F. SYLVESTER MAGISTER S. PALATÏ.L ó tlKlar, (finalem poteftatcm habet Papa in purgatorium gc iz neraliter, talem habet quilibet Epifcopus dC curatus infuM dtocefi ÔC parochie fpecialiter.
ffSvLdluantu ad piopofitum octl?cniate fupcr quooifccptamue: idr ,lt; quantu ad applkatioiië (anïTactioiuc viiiiis ad altcni:e(I nniltipky oiffe * Ktia inter lpgt;apai»cfc!cfia fota:ï Êpifcopuin oiocefi: cciiratüin parA rofVia.lbartiin paina eft feciindii illain opinion?; que fentit indnIgenriA aß fieriejc thefauro fatiffactionie tCb^idi •’ non anteni fancforii: quiluvta cainfolu6iD»apa poflet indulgentiaofséere;(icutfolu6Difpenfatcóinuz= '• nia toti ecclefificuiufiiiodi ell oietue tpefauruß.Ced quia illam opiniolt; nem falfain epflimo:Dieo qgt; alia Differentia elliquia papa Difpenfatotell thcraiiriinfinifticumDifpenfctfafiffactioneni Ä hnflinion aufeni alÿ; fed mérita fubditoruin fuornnibuntaxat.^p pac aufcin fcquitur alta.-quia foIuepapafacitindulgentiapJenariamcunifoSus liteertneqitpefaur^^ , per enni oirpenfabilie (uffieiene fit ad pjnaeoaineeamp;iluendaa.^lia etia f cll:quiapap3Dil1penfatbona:qugaIiiDifpenfant:noeeo!!tra:vndecario=* rum poteilatem nmitat lt;i reflringitnion econtra.LItrum aiitein euratua mduIgentiaegderepoffittmodononDifcutio.
3 ' (iMar^fPpinionem facit Pap9,^dnôf)otoftate clauis nul= lahabet,fed per modufuffhigrjdat animabus remiflionem, lt;$ïluantû adindliîgentiaoattinet.'ll^apa habet elauein iurifdietio * quot;nißTeeundiTfanctoß : etiain in purgatorium applicatiueianimaotaineii a oebitofeti reafu pgnarii non abfoluitifed eis tribuit vnde pçnâuelDeA-bitum foluant appücano 'i adyciena eiß fatiffaclionem Cpnfli vel ahorn.
A (fiVlar.Hominem prædicant, qui ftatim ut iadus nummus in ciftam hnnicrit,cuolare dicunt animam. gjjyblh-ebieatonaniniâ q purgafono Dctinef allruenß euolare in ccnn^ ffanii:inquo plene nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft «ludigrstia cuius plena venia tianputa Deie
ctiißell aurelia in pelutnunon poiniiieifed inera îcatboliciveritatem piç^catitii uerooppolitiiDoginatijanoifi pcrtinacia addiderio: videm jfta pdicta quid inde merearisifacfiTibottririafancfgiRo.eecIefif répz= pendens.fllec plus eil rep^rbenfibilisbeclamfitot ficbocenßrqj coctlß fa llidienti ItomacVo fiib ilitisfea ciboe accidetalibiis fapoiibtiß ejc acueiiß.
§ (Çertom eft nummo in cifta finniento augeri qutcs^ , fiurn ÔÔ auaritiam poflcjfufÎTagium autom ecdefiæ cft in bitrio deifolius.
UspYt^crtii eil etia dlbartineilli eonclulîoi^êeffebetracfojiâtîuiri po nenfio OS in «liiminec minus cerfû ell; erröte -t bgreficûell oicere; tpej: tante ratioiiabili catifa Hispa non p of c II p:o uoluntatephis fi niinuö b« * re oe fuffragio viuus a’teriicujn Deus hoc fibi conccffent,
-ocr page 141-AP M A R T I N V M L V T H E g. Al fci't fi omnes animae in purgatorio uelfent redt* /‘mijicutdefancflo Seuenno,6C Pafcalifsdum narratur, fit oe füîtinÿspjopter qtif ntinqja fanabocfrina rece ocnoumefitooctot angeücua in.jcjcj.oift.iiij.quçrene an pgna piirgaîonj fitvo'tintariat'z: mnltiplicitfroc pgna oiftiiigtiena ficconcludit.jlbfolti/' lutcinillapfnacftvoluntariarqtnaejc^occftratiopgnpcpvoluntâti côf=^ trariaturtfed conditionate;fiu£ fnppofitione alic uiua finis pgna eft vo luntaria ; finit vult qtiiô pati vftioncnt vt fanetur: 'i l?oc ouplidter ton/ tingit.'aiiquado enim per pjnam aüqiiod boniim flcquiriinua: vt patet tn vflionezcficipfa voluntas affuirrtpçnannvt in fätiffaetioncpatenqiig fcilicet in bac vita eft uientona.lliquando vero per pjnani nullum boz= num nobfö/accrefeititamen fine pçna ad boiiïï peruenire non poflumuô fient patet oe mo:tv naturali : fine qua fcilicet non venitur ad regnum:^ tune voluntas pçnam non airumttifed tolerati-z quantum ad l?oc volun*^ tariaoieiûçfie psnainquitpurgatonjeft voluntaria:|fp quitus uerbia oiui S^bousf patetiep qui in purgalonofuntillam pgna non eligunt : fed illatam patienter toletanttî veîlent libcnter ea carere fi poflent.JIdde anima feparata grata oeo nulliïbabet inaius oefrdenïnqj videndi oeu: eiî ad boe omne fuum veile ficui ao finem o.’dinen licet p;o oei volunta/ te patient« toleret: vnde(i cû oei voiuntate poflîuarere pçna inipedieit* te vifionem in boc majcime Igtatur: plufqi gaudiu aliquod in boe mudo c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obtingere.apicere autem oppofitumtridiculû t ftultum eft.
SO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fécuriis eft de uerifate fuae contritioniSj mul/
ro minus de confecutione plenaria: rcmiflîonis, lt;$Y1. |?oc oe viuentibus verû cl|4nimg vero qug ptirganT: eertç funt K oei gratis baberetî dSfequenter fe indulgentias aftequiifi rite confei^’^ r tur: majcime plenarias: quibus ftatiin a foimenlis ad gaudia oedueunrr \ VCMar.C^iam rarus eft uere pœm'tens,tam rants eft uere in* dulgentias redimens,id eft,rarinîmus
-l^lkÆfto cp rccte ooeeasitn fuperflue oocesteuin iam idem fupta vir^ tuaWr pofiierisnmo plustquia oÿ;ifti uô aflequi nifi perteetiflimossqui tarions funt qj veri pçnifcntesxum inter boa quidam fint alÿs minus ß fecti.öieo etiam qj vere pçnifentes tot funtiquotattriti cofitentes : eum omnes taies oei gratiam 3(jcquantur;nifi obiecm ponant.
^‘(^^^IPamnabuntur itvscternum cum fuis magiftris, qui per liferas ueniarum fecuros fe credunt defua falute.
per oietasliteras fine bonis opibus tutoa fe pntâtifatui funt qui veto e.vfpirituaücôTiiodo ciufmodi literarum coneipiunt fpein me*= lius viuendi i motiendi:^ purgatoiiao pçnas eitius euadendi:rectefcnA tiunt: î fie oocentesrecte oocent. Time autem tibi magis dlïartine ; ne vana eruoiüone infiatudmun^refipifcas.iterno pereaa lt;i oamneria.
-ocr page 142-F; SYLVESTER MAGISTER S. PALATU ff^anŒauendtfunt nimis,qui dicuni/ucnias illas donum eUedei inaeftimabile,- quo rcconciliatur homo deo.
lt;itgt;Vl.rfauendi funt magie oetrabciifcs oci vieario.'cum iniurte: tarnen ^am talie i erronee. dm veio oicimtfvt refers) vere oicunt modo: reA cóeüianoülaintelligaturimpiopneipcramoftonem rcatus:quiammani a Det contemplattoneelara feeludebat
• (PVIar» Craft g enim tilg ucntales tantum refpiciuntpce^ nas fatifïacfhonis facramentalts ab hominc canftitutas.
lt;gT1.1[am liquet er Dietistquantum (alfa cerronea fitifta fenfëntiaietZ «Depoffedliontificis ma/imi fermo fitte R etiam bgretica : quafi Ißiapa nou pofiit omnem pjnam per iuduïgeutias abolerc.
CTMar.^^on Chrtftisna^dicantqui docent quod redemlt;? pturis animas per confcfiïonalia no fit neceflaria contrih'o» ^^Ytmulli» effe oeclamatoië reouqui tam ftulte Docuerit: qua vero in/ tentione taks pofittoues in mediiTafFerastipfe viderts. Si quitamenöo cerennqjnon cDuftitinonvaneindulgentias p:ofequuntur:quia pjodêA runt cotritiönecj poft facto accedente nïïmale Docent apud eomplureo fieritos : quia ficut IRapa potefl conftitutionem ftcereaut inficerevtep une ita eiiâpofiet indurgentiae largiruvt ej: nüc fuo fempoie valituras. ^6. (f]liäan_^uilibetChriftianus uerecompunâushabet xe^ miflionem pfenariam a poena 2lt; a culpa, etiam fine litcris ueniarum fibidebitam.
lt;S Yl.Ci fentisfg^ cunnis cui plena remiffio pjuf Debef; earn aflequitur nonoFlTanfe qj veniani liter lo careat: e fto q? verftDoceas : n't nibil Dicis: quiaDeum oare óïBusq eis apud ipfum Debenfep congruotvelcondi/ ßnoDubitauit nullus,Si veto fentisfvt verba tuapif feferüt)q?fineDi/ ctis literis olKus vere contnlis oebita fit plena remiflio penarum: ^rcti cum eft:t canones onines pfuitentiaks euacuas:« euertis: n tertia par* tem facrauienfiDfnifenfif: id efttfatifladtonem; c oir.nia iura loquemia oepgnitentia falutariimponenda:t purgatotm.inifi foiteoicas: qi pgnâ omnem remitti;« pgnam omnem epoluereidem finquod abfurdum eft* CTMar.CDuilibet uerus Chriftianus fiue uiuus,fiue mortu/ uSjhabet parficipationem omnium bonorum Chrifti,ôd ec*
cle(îœ,ctiam fine lif cris uenfarum a deo fibi dafam.
opf rebono qiio reams ppig celchiriputa leûjnioxiiâtionc: t elëêmôîvnaiouo font f m Doerrinâ faiKtorîwiiMm eft nicrftuiqô nulliufl el^otell infi operamis qui foins p;o opere pzopjio pif inio bonatuç/âl^ terueft fariffafiioiquf aliod a meritoflt;lJ»ndeis quùIecmofTnâlargitur p:o anima parentisifibi qmde merefur.-pio amico auji^fatiffecii: ad lendupf iif reatum. dims em^ufit negare eleemoff na Vomm vtrx^
-ocr page 143-AD MARTIN V M L VTH ER.
bonis opnibus £I?jifti «/cclefiçloquariôquantum afl mentiiuicet p:o aiferins mei ito nullue muncrcf : quilibet tfl xxo gjatu« tf: auo:u menasaliquid boni pcrcipit.pnta pzotcctionc oeitficiit oeus re « cojdatua ?lb2al?g:hbeiauit ï.otbtcmpo.’clt;ucr(ioni6 Sodome: vdfalté ipfum gaudiinquod quifqj bonus bflbet pe bouoalieno:0m illud libfal. flwtidpcm ine fac oeus oinnïü fimcntiuin te cc sed quia boe parfici piu paueiß non poieft pfenc abfoluiÆimittatur.îpi vero loqnario oe cifA de CbHfli 2 ecciefif openbusrgratia fatidactionie: bico en oiuo Suborna 5» in abfolntioiie a peccatia cj bonitate oci inferueniente Cbzidi martVA^ rio:/eniper aliquid relaj: ctur ïgt;e pgnanioii aut pçna (ota: alioquin plene implens intunctû a facerdo^e canone.'ctiâ fi non pkne fatilTeccrit cuolaret:quodefletbgreticu; imonon opozferetfacerdotem qnicquam iinponeremifi fo’tc per viani medicing ad prgcauendmn importerum. lt;amp;(LMar,|temiflîo tHjôi parÉicipatio Papae nullo mô eft cou temnenda,quiaCutdtxi)eftdeclarah'o remiffîonis diuinae, _lt;^rl.'^in£ DeculpacfiueDcpçnaintelIigas.'vtrobiqjbamnabiliferer# raszqina î eulpam relaxatpirpofitine:« minifterialiter.’î finn liter pçnâ pervenia6:vtcreb:oiainbictuin£(t.
fl~Mar.lDifficiHimum eft, eriam doAiflîmis Theologis,
1 mul extollere weniarum krgifatem, Sgt;é contn'tionis ueritai» tem coraiTj populo.
- W^rhÿSoftÆ ilbartine perner/e oolt;ni(li:iam nûc octrabereineipis î « vcmarii ôeelamatD’fon6:lt;r pontifici pfequcufcr.ûô aiitoifïïcile aftruisi egoinipofftbüe aftnto tibiîlniqj fiübnstqui non esCpace tua otjcerinijbo naru oifciplmaiü pceptis inftiftiftw.'qui ouo fall^cepta feneo: q veniae cuertinit:vnu qnide vera coiifiiiio aboient oem £^ia;vt fupza videria jnnuere. aliud qr^ers coniritto pfn3s\gt;enüsj4egatfeinB:vt fequenti c5 clufione patebit.îbeoiogi aût bene inftitutt faeile efficiunt:qô tu oiffieilc p:gdieaô:Di£ente6:qj fient iii^unr ante offendenaquenqj cum iaetura 1?«, * no:i6:aut reriî:-z fi ép bono ato offenfi reftiluaî ad am^eitiî abolita eulpa : nô tu feinp aboüta einendaamo nee aetione ininriaru plerûcB.* ita etiâ z ôcusabolîta culpa lege córnuni vulttqt pcfóuemendïp'gftet: vt qui pec* cando fug voliitati plufi^ oebuiflethndulfi t âliqutd contra fui natural^ Voluntatein.'ep voluntateelectiua partatunqôefi pgnao ©are pto culpi«/ QO CPMar.IContritionis ueritas pœnss quærit amat,uerria# / rumauftm largitas relaxat Qi. odiflefaeit,(altetn occafione.-lt;$rlJI?ge efttua potiffinta ratiotquare bifficile oijeeris vtraqj pofle fal iiare^Dico verocum fancto ^boma:qt qidiu pjnas ©are p.’o fceleribua ell alicuius boni anafiuumivt in piefenti Vitaiquando merfonu dlivera confritioamatpgnacuad merendum« p:gf«uenduin apcecatioifincta^ men ewUnipw y^ni« rwin »qm'a vtrninq} melmß eft awerumtybi yec^
-ocr page 144-F, SYLVESTER MAGISTER S, PALATlï pgnç nullum bon» affcrunttfed refardant a bono gloug: quod eîo nôejc folutic baberi nequtcpçnçnon affumuntur: fed foleranturrbukiinmö/ ô T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animabuo ab eie miferieorditer abfoluù'Z if a in purgatojio eft.
flMarlt;(Ea»te funt ueniaî Apoftolïcæ praedicandit,ne poptl * lus falfe intclligat eas pferri exteds bonis opibus charitah's» «J^UJerû vtilt;Boocc0;fed nô minus caute fuut impzobadg gt;1 rcßi ingé* ^^inpigiudieiû âplïcg faeuliatie:^ piiuilegÿ eoeefïi a oco beafo lßgt;etro, fTMar« Ipocendi funt Chriftiani, quod Papaemens non eft ' redemph'onem ueniarum uila ex parte comparandam ope* ribus mifericordiae.
lt;£vl.jbocendi funt etia : mens Hbontilicis eft per venias p:ouofare fidelesadoperapictatieîfiûeoiuiuieultuslt;i miferico:dig:^çpmeîiuseft bcnefaeere:îveiiia8affequi:epbo:umneutrum:vel alterum moliri.
i (TMar.lDocendt funt Chriftiani,quod dans pauperi,aut mu * tuans egenK,meIius facit,^ fi uenias redimeret,quia pero/ pus charitah's crefeit charitas,ôô fit homo mefior,fed perue* nias nonfi'tmelior,fedfantummodoapœnaliberior, ƒ giCyl.jamp;oeenoi funt eti3:qj qui vtrûlt;K pôt melius eft.'îbocêdi funt etia; qj per venias nô fit fiomo melio: eflentfalitertfif tu inelio: concômt^nfer ; quia^rogare in opus piunnaut alias bon» p:o affecutione veniaru mez= ritonu eft.vnde cgferis paribus melius eft oare eleeinofyna gratia venia rû:(^ gratia merifi óeife.'quia ibi duo bona funt:fc5 meritmt fu blaf io im ^dientis ac ret ardantis a g!o:ia:id efttreaius pgnarmbic veto vnicû eft. MMar^IDocendifunt Chriftiantquod qui uidet egenum ÔC negletfiro eo, dat pro uenns,non indulgentias Papac,fed ingt; dignationem dci fibi uendicat.
\\ w
-lt;$Y1 i^ioeendt funt etiam fcripfo:eG eaftigatius fcribere $fu feribas; quia quod fci'ibismo eft verum.vbiqinspetentipauperupotefteleemo* fynam fine peccato negare : quod creberrime accidit : ueqj vbi negafur cum peeeato quidem venialufed fine mo:tali;quia p;o veniali folo: non vendicatfibil?omoindignationemDei:eumgratig'rd?ahfativenfalenó jwugnafï confequenfer nee amicitig:quam ad oeum fiabemus.
C(Mar. iPocendt funt Chnftiani,^d nifi fupfluis abudent,ne gt;/ cefTario fenentur domui fuæ retinere,2C nequag effunde^» JtfjUPoecnduees i tu fuffieientiusbiuidere : quia temporalis boim facultas in ftifiieienfer fciuiditurneeeflana/qug quisbomuifugfenetur retinere.'qug fes funt ncceiraria:fincquibusri5:ïfupcrflu3:fed bgc eftbi’* uifio fuffïciens iujitabiuü 2:bo-.Hl»onorü em tempozaliö bominisiqdam vero funt neceiïaria ad vitam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuormqugbieutur neeeiTaria.'fine
-ocr page 145-' A P M A R T I N V M L V T H E R.
lt;luibiisnô:fupple viurtHr:qu?dam vcro font ncceffan'a ad vitamPccffi^ tetn:qufbicunhir iieceffananinc qiiibue ri5bene;c quidam iicc ficniec fic:qMgoicunrfijperfluafiinphcittr.^£p:imoncceffario;n«venigfHnt redimendgntf c deemofytiaDandaniifi qinacbgat mo:tl58Hdo p:o bono reipublifç. )£lgt;e fccuiido tenentur bointnea ekcmofynani'bare folum tii iii’ctflitateejt:trema:pofEftautfem:itgt;£tgt;ctl?omo^areoe cofilioejctra chim cafuin parkin (»mus neciffarü cum indiuifibili non confiftat: non autem fotum.Sic crgo patetiq; etiain non babma fliperflua:poftft xzf
. düncre V£ma8:ejc parte eius qûod lt;ft ncccEflanum: fine quo non benei OQ^IlMar.Pocendi funt Chriftiam, quod redemptio uem'arû ' cftlibera,nonprîccepÉa,
lt;SYl.agt;oeendi funt etiâ t bocere^cbent boni filtjeeclcfig TRoinanç « confequcnterbei : (ppùncepe p:ocomunibonopoireifoactiuee;.igerc bona a fubbihe: fed pötitejc'iftonianuaivtriufqj porelTanoapic'é tenen«^ pjo fabiica JÛâfiliff fancu ithetriiqugeft fotiue ^bnftianipopulibonu / peut quod iubere pofiet: ç petendo niuneratur e): tlpefauro fibi (radfto.
Ö0 ^Mar« IDocendt funt Chriftiam, quod Papaficut magis ' nbsp;nbsp;nbsp;get, ita magis optât in uenijs dandis pro fe deuotam oratio *
nem,quam promptam pecuniam, tl^yl.ynimo nô funt fie ooeendi: quia ^oc effet eoa a mtiltia bonie quç veniafuaratia faciunftbinioiicreiied potiua funtbocendûg? omnee fide , leo ejc oebito cbaritatietencnîp.’o fuinnjopalîo:e:etia fine venüa.’oiare:
i lt;p libspa mulforieno oat veniao: vt fidelee ptouocet ad ojandiTpjo fer vt feinper facit in fua capcila.® uando vero vitra otationee etiam pecuz iiÿeindiget.'veniae largitunnon gratia necuniarû.'fed eiuereiad quant pecunia otdinatur : puta injlaurattoné pofpitaliû:« ecckfiarii: î boc cû facitiotnneô quotu intereft iftantur:^ gratulantnr omeoniifi cp tu dbarz tine id quodin elije eccleftis inlîaurandia laudaturnn fabtica p:iina toti ' U8 reipublicg £b;ifiising vituperas.qui fi a ooinino nollro babinffea boZ»’ nuÉpifcopatucuniplenariaindulgentiaadecclefiçftif reparauoncm: foite culciotibue verbia abûdaffea:? quibuo oetrabiotveniaa eƒ tuliffeo.
^0 CTManiPocendi funt Chriftiani,quod ucniæ papac funt u/' / tiles,fi no in eis confidant,fed nocentiftîmæ, fi timorem dei per easamiftanh
lt;^Vl.a)ocendifunt etiâ: qgt; côfidentia veniani ab alijabonis operibua nouretardanatuba obell.féd occafionaliter p:odefl:dù aîà ey boc in gra tiaruinacfionceaffurgit. 2gt;of endue etiam ee tu:vt cauh'ne obferuee: ne paucie verbis tibi ipfi contradicae : qui inferduveniae oicis effê vtüee: interdum/olum figna biuingrelajcationie: qug figna etiam apiid te funt fallaciaxû fcribae nullû effe cer(um:çp relajcatione pgnani fit affecuiudr CIiMaraS)ocendi funt Chriftiam quodfi Papa nofceretex-f
M
-ocr page 146-F, STfLVESTER MAGISTER S, PALAT» adliones ueniaïi'S præd icatorfl, mallet Bafih'cam beati Petri in cineres ire,u acdtfican' ciitc,csrnc,ót oflibus ouium fuarS lt;$Yl.agt;occtidirunt pótme tljiiflianutp tu ïniuile pjgdif aio:fcuf. octra* tcriatcontra otdine fraterng cozredionts talta fcfrefa:qwç qua funt ( qd jpijc credo) in publicii per vniuerfum o:bem reminando.'qug talia fi nor ueraozbcbiJilh fraternf co:recMoni? noiniam obfernarereo vel tnajeime: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î
fi talie fit buiuoinnocentiflimi ißiontificie inene:vt nullus n^nique mo * nbsp;nbsp;nbsp;'
o:verum etiam necindecenter (»cretur:aut viuat.
Çf»^Pgt;Iar«Docendt'funt Cfinltisnf, quod Papa fi ücut debet, ita uellet,etiam ucndita (fi opus fit) ßafilica fandi Petri, de fuis pecuntjs daret illis,a quorum plurfmis quidam condor natorum ueniarum pecuniam eliciunt,
lt;gyl. ^ocendi nó effent »(la popu!i:quia effet contra fraterna ebaritaX tein : fed fi nonfperaturoeclsmanfiucotrectio perfecretainmonitionT (ilTa enim non fiunt in ambone)bocendH6 effet ia p.’glatuo.'cuius intereft q .
lt;z fingulariterbominuanofter IfSapa: fi tarnen aliqui tales fint; quod vt o\ credam.'Vi): adduci poffeintquia efto gj oecl8njaro:e9|b;ent rapaces: ß vim tarnen non c):to:quent;fponte vefotnullus efl adeo llultus:vt fi vflt;B adeo fit egenstvt p.’o eius fuffragio Töafiüca fancri flétri vendenda foiy :et;vclitp:oindulgetijspecunia5effundere:vndepotius credo tp loqua rjspertalcntatautaliaautejccogitastautcjtotnas.
J (jRlanVana eft fiducia falutis perliteras ueniarS,ettamfic5* r intïfariusjnio Papa ipfe anima fuam pro illis impignoraret, C^ybmana édifia tua conclufiotcfimiles:quia nullus edtamdultus: vt falutem fuain taübus literis committal fiiig voluntate pgnitendi vel flatim : vel tandem fed tu videris loqui non tbeologicfffed tragsdicg.'ad aures populonim e^bauriendas i vide auteinjue oiuino iudicio inde ej:/ b^jrias maledicfa:irnponest cenfuras.
CÇ ^^ar, Hoftes Cbrifti ÔC Papa liint hi, qui propfer uenias prscdicandasjierbum deiin alifs eedefqs filere tubent. Çgyl.Ktariscrebîa cedere cófueuerunttfic celebuua colitur annalis Xo1 lennjtas fanctoiözqj fabbarina oei motristaut penequotidiana trinitsha • Sic et caufa ijbontiffex cuiqjóeclamatoti ptoloco^ï tge indulgthvtaliw filentium indicattqu^opulü babeat frequenfto;c:vt inquifitomvtq} o:/ dinario quod pote d c^tendari. adruere vcrolfSape boffes ede; oui cû iua gratia;«beneplacifo openintunaut etiam oei dunum « ridiculu ed.
S ÇMarJniUria fit uerbo dei,dum in eodem fermone «qua/ le,uellongius templis impendituruennsjquamilli.
lt;$Tl.3bieo vt fup:a piojcime;« vlteriustqi ita loqueristac fi publicatio veniarum cutn bii’ illatn comdanlurtbeclaraiotia f botlabna« non
-ocr page 147-A D H A R T 1 N V H L V T H E R.
'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitftmmatio verbiwiîQUodwgo.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papte necvflario eft,quod fi uenite (. quod mi^
nirnum eft?una carnpana.ünis pompis, 8C cercmonqs celegt; branturjEuangchïim(quod maximum cftjcentum campai nis, centum pompis,centum ceremonns prædicetur
f lt;Ægt;yb26ico vtfup;9p:o)cime;-gvlteriuf;^conf»nite6conclulioneontgt;n' I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oeceiit grauem tbcologum.'ftmtcmm piiérika:« vidéinr cffe vin ilomaZ
(l^ati.*? infêrentia 0? in eslumrc contra fiimulum calcitrantia. (y^ar,T hefaurt ecclefite,unde Papa dat indulgentias, necp latis nominati funt,neq; cogntH apud popuIûChrifiianum • lion eft mini fi vuigne ifta n3nouit:f um tu qui eu o:be vniucrfo K oilputanirum obfuiiflKifla aut non infelleyerioiautfingaa: vt patebit. £5unt enim ifii tpefauri uoh q. nommati : non quidé iuminenofhfratio^ nieiïed fpintuffaneti:qui p fanctoeftioanooedocenquibuoiu nôaflenZ tiena:3Utbo:itatetua:auttuirimtitumalioptbefaurooefTingia.'d1eniçer* go.'fiue mdufgentif autbontafe feriptnrf nobie non innotuere:fed autbo* «täte eecfefif •fl^omang: iRomanoaimqj Riontifjcû : qiif maio: eftanter qtioa f3nctu«^.’egônue p:imult; (fefte oiuo Tl?o )indulgefi9stgt;edit TSXo mgin ftationibue.'efteriqjruntfccuû.îbei'auruaergoiftefecundumfan’ ctoa:cum tbeologoe.'tum efiam canoilt;iltae:funt mérita fSbiifli « fancto* . iwtnon ea ratione qua menta.fed qua fatiffïchonea.
certe unde indulgentiae dantur, non efle f tempçralis patet, quia non tam facile eos profuudunt, fed tanttummodo coSligunt multi concionatorum, HSyl.flon oocee dbaftinejfcd pciral^iamon coneionatozibua tantum ƒ quoâîew rem fuam non p:omouere:fed innoeentiibmo lü^ontifici:« qui * dem hmfie.-quippequinil velletautmiqiie.'autetiaindecenteraguina^
joCjManNec funt jft» ihefauri mérita Chrifii ôt fan(5lorû,quia hacefemper fine Papa operantur graham homims interior rîs,ÔCcrucem,mortem infernumc^exteriens.
lt;^Ybî^imo fcenndiï fanctof tam tbeologof-qj eanoniftaa celebtio’ea meri/a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c ftncloîummon ea ratione qua mentaifed
quaratmacftoneejtbaftofupcruaeanif.fanctioautfmfupcrabundan/ tes Çuarum fatuTsctionu V91o:em:veriinifftq,uidem in nobleoperisri cnooie appucarured non fic;vt plene per eae liberemur ab omni reatu fl in cafn onplici.panioquidem fi non per fanftaclionem plenam eioeô/ inngamur fecundo veto fi penttfet eae nobir plene p mdul^eimae «fgt;/ plicet.Si amer fentio;ab erras a fidemec indufgentiai’ ibf faunTmtrlIi^ • ' So ffccclcfise fandus Laurcnhüs dixtt eue ^7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M ij
-ocr page 148-F. SYLVESTER MAGISTER S. PALAT»
pauperes ecdefiae, fed locutus eft iifuuocabuW fuo têpore • lt;igyl, tttiam nuc latenter motdee potins ^Doceas:quafi (emponbua noltris pauperee non (i nt llSonttliets bomtniiq; tVefauriiputo autemM^ lieet iRomanus elerus a perfeetione pzim^ua'Oeclinarittquod non inliet o;: tu tarnen non lis taliszquipolTis irreptebenfibiliter repzebendere : i qui a pnmçua patrum religiofttate nóoeelinans. quodequidêvelbmc conÿeiotquia nulluofapien6ell(vtreo:)qui teeiïe oetractotem iniuliunt non aftru/erif.qnan^ etiam vfinam lie iRomg effent bona fçtera: fieut cfeetnoiynç pie. quod vt reliqua faeeam: enam pauperum numerus fi/ ne numero iudkio fit.majcimc vero in pio l|^ontifiee:quinulii quantum* / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iris ejtero aut in grato viroffeit petifa benegare.
v)O « ^^anSt'ne temerifate dicimu^claues ecclcßf merito Chrl*
J, ftt do^natas,eflê thefaurû iftum. Cbr6m eft em quod ad rc* mtffîonem pcenarû cafuum fois fuffidt pofeftas Pap»* _jCYl®ieuiufi^ faneti tcfttm oniii dtaueriszteeû in boe fenttentis terne*“ reiefieboeuifle ncgaborqè putonon faeies.jgt quidem fateot ad id fuf^ fieere poteftatepontifieis majtimieo modo; quÿjoteftaslftegisad ar4^ eem fabzieandam vie$ mediante tbefauro : qui no fit potefias.'fed mate/* ria poteftatis. tïum ein eeclefia ejc tbefauro ifto faeiat indulge ntias pleA nanastfi tbefaurusifte fit elaiieseeekfipaut claires adinotfpeceatozib’ eperabtinttir cTi efeetione.fie çp in faerarnentali pçnttenria nóbperabtin * iiirquantiqioffHnt abfoluendoabomnipçna: fient ab omni culpa, aut feinper pçu» totaliter abolebuut;quoni vtrûqîfalfum eft'p;imii quidem t quia nullus facerdos fie abfoluendo intendit: fed intendit peeeatozi beA nefacere quantû pôt.fccûdo vcrorqura purgatoziû tollinvnde ooctoz an ' gelicirsbocçt per claueremittipartépjnernontotâ.^fieergotbefaurua nraterialiter eft fatiftacrio £l?:rfti fctôn;effectùie aût eft ejauisiurifdttio * nisi^ua diïpenfaf 5gifpt«cilblt;”rti!wiy! flaue o.’dinis; oem eulpâ; z . nbsp;nbsp;elatie lurifditionisreuius eft indulgere oem pfiiärer eaufa poteft abolere
ar. Vcrus thefaurus ecclefrae eft facrofandû euangeliû» gjgyl.aieruin quidem eUbartine btcisrfed fquiuoceloquertsoe tbefau '' roVÇôc ipfum verum quodbrnfti: ad malum finem ozbinaa:yt vide*“
. tur.vtetiarrjftatimpatebtt.
iÿManThefaurus euangelq eft men'to odiofiffimus, quia primrs facit nouiflïmos. thefaurus indulgentfarum meri * to eft gratiflîmus,quia ex nouidimis facit primos.Igitur the* - fauri euangelici refia funt, quibus ohm pifeabantur uiro« Z , diuiÂrum. thefauri indulgentfarum funt, quibus nunc pi^ feantur diuitias uirorum,
tfSyl.!$imotdere cainîeft p.’op;iu:vereoinetibi pater eanis fuerit;qni ► aïboevideris natuatvt njotdeae; yereoj infupeilue propter tnd breaeù;
-ocr page 149-quot; A D A' R T I N V M L V T H E g,
ilUtionem tin o:iô üi cglumialiqmd mali tibi côtingat;ncc video ÿu^veniae çxcufandriô ab anatbentatt ça fapitc ntultiplici. net puto ® fie mentis compofitgsqma talia caracteribusfoimanda tradidcne.
vl Mar^Indulg^entiae quas cociônatores uocancmaxîas gra* tiaspntèlîîguntur uere taks/quo ad quaeftû promouendum • lt;$îl.lam IJ^oiitifice oeferfDifpirituffancti muncribtis betraVis: qnafi irffindtHgeiitig non anigifed burfe punies fint:qô btafpbemiï Diperin». G8‘CI. Mar.tunt tarnen reuera minimae ad gratiantdei,Slt; cru*.
cis pietatem comparât«.
qui venfas gratias mapmas ajti uuntnulli comparantes î ep^ cufanckveniunt per bvperbolenitu vero qui cas comparas grang flüvide quo nam pacte cpcurabereioicenscas nunimasicum etiam fint gratig altg:? alia oona minoia: puta ipfa bons Ibitune : nec reot pottria aliquam epcu(ationem p:gtendire:qugveniarum bedamatonbus gque Z noncongruat:conjequcnteraiitcminiuflemo:deo.
TenenturËpifcopi S)i curah uentarum Apoftoli^ carum, cômiflarios cum omnt renerentia admttterc,fed ma,*
A® knentur omnibus oculis intendere, ne pro commffîo/ ne Pap«,fua illi fomnia prædicant, f ‘^bi talia bicenti animus ineffet gquus gt;1 bonus: facendücffct: ledncuî^iabolusin omni ftio opéré fuam fupcrbiam.'ita tu quoq3inogt; . mni pçne tua conefu^ione:tuam maleuolentiam redoles.
AÛGMsiÆontraueniarum Apoftoltcarum ueritatem qui lo/
quitur,fit üle anathema 6^ makdiâus,
lt;Éffigiem geriscius: qui eôfignare fe putans: in lumen p:op:iuni TmpingnXlentatienim veniartim autignoiantiatautmalitiamuldimtie* trMiftuvtfiquetep bietis.
A^CTMar. (Qui uero contra libidinem ÔC licentiam uerborum eoncionatoris ueniarum curam agit,fit file benedidus. _jüapYl.$itinquambenedietU6;fi el?aritatc:fi iulîitiaifi pietate mouetur: qui vero eôtra Keentiofnin in bicend o; Itccnf ioi eft in feribendo a oeo qui A 5 cr’ bonus effieiatunab bominibus vero ad alios monimentû eaflige?;
CiMar«8icut Papa fufte fulminât eos,qui in fraudem nego ’ cq indulgentiarum quacuncg arte machinantur,multo maz' fulminate inkndit eos,qui per ueniarum prætextum in fraudem fand« charitatis amp;Ó ueritatis machinantur.
Â^ylJ^minus noller il^apa tant? virtutis creditunvt per fuos mini « Rros nînndecens fieri velit.’au vero in eos delinquetcsintendatanimad* Uertere per anaibetw^ Vt «ieieipufo nefeias»
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' M iij
-ocr page 150-E SYLVSSTSR MAGISTER S. PALAT»
A y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uenias Papales fantas efTè, ut folucre pof^
fint hominem,ctiam fi qtiis per impoffibdc dei genitriccm uiola(ïef,eft inßnire.
gSvJ.Bftruerc ylpabeneplenitudin?potcflatia a papa ad venfae pof/ fitaofolucre a ctiipa in birto cafu per oJinïa elauein : lt;i a p^na per cla/ ueminrifdittoraetri^eft m t!ifaiiire:red fane fentire:ciiin etiam idem pof* fctiii ^ndam.'ï in eoarqul ant virginem aut iCI?::ftum infcremiffennmo -, do effet via(o.’Cd.iLlid?n6 autem loqui tragçdice.
CTMar. Pictmus contra quod ueniae Papales nee minimü peccatorum uenialium tollere poffunt quo ad culpam. gigrlJImmo tibi tollere non poffunt veniale.'enTqno ad pgnârqiiippe qüoniä fecundu te funt folff (igna « non canfa reiniffionie.ûuod vero g vem'aa ei^a remittatiir : p.'çdieafo;em veniaru oocuiffe credo nullum r qmppe cu etiani rudionluo liqueai affecutionem venia?p;fe,tigere c^*-parum abolitionein: c3 buiuo rei gratia etiîruftici fna crimina fafeann (TMar.Clkiod dteitur, nec lit fandus Pefrus modo Papa elTetjmaiores gratias dare pofletjcft blafphemia in fandutn Petrum 8gt;0 Papam.
lt;®flJtt fi fanctiiôlîbetrtiôcredaf fanftiotftiiffeomnipoft fntoro IlSoit *-tipëe: à in gratija perfonahbiio fopiofio.’.'qiJanttTfamen attinct ad claué inrifdictioiüö 2 oidinia : erroneum e(l;ne bçreficnm oifam:o!eere leo/ nem rqibetro pamo minoiem : non poffe oe ttire qiifcunq; ille potuit,
S (PMar.Dicimus contra quod efiam ifix, SC quilibet Papa maiores habet,fcilicet euangelium,uirtutes,gratias curah'o* num SCc.ut pri,ad Corin.xti.
gSri- Timeo ne oei indieiiiin ftiper funai eaput pojtao : qui per ironfT ita irrifoiie loqncrfo vnitierfo o:bibe (anto ijiontificc. Clfiitam auiein tf lOnt tilg virfnteaiqug in bommonoftro prgdieantnr.
/\O CiMar.IDicerecrucemarmisPapaltbusinßgnifereredam / cruet Chrifti æqiu'ualere-blafphcmia eft,
' g^yl-Tibi non eredej^e qiij ism cgpi: neq5bocßuto ab alfqno veniarû oeclmtfoie pjgdicatn ita nndeirt re cit8a:quanq.i qngli'ret e rnj in qtiali* bet niafcriaigqnc rcprgft-ntsft imagniem sCpuMc çqiieadoianda fitfe^quot; Q clnfa raiione eonfaciuss: be qua ad p.’gfens bteuitatio gratia fnperfedeo. 00 ^ManRationem redocnc epifeopi.curah\6C thcologt'.qut tales fermones in populum Itcere finunt.
lt;grl ; iHiderio xfi^artine veile te per bfc iuftificare : qiiafi recie feceriei oëîraÇcndoVeniiô contra p.’gceptum bomini noftri papgiî betrabendo votia? conaonatiorib we; % poiiddci contra ptgeeptum oeitied nequa^
-ocr page 151-’ A D MA R jrj N V M L V T H E R.,
pjopterea lt;p P?eologuô fia : veins in pif dictis ejicnfandus : fed argtict?* 4us'plee(cncn)s:c ad omnem bfrefini aniurandam cogendus.
QI* C^a^Facithagclicentiola uenxarutn piardicaho, ut ncf re*“ uerentiam Papse fanle fit etiam dodis uiris redimere a cafu” mntjs,autcertearguhs qiiæftionïbus laicorum, lt;^^I^ulc|?jefMb colo.'eepeefiuîTeorûqui declainaiitafenim impinge revisinpontificemiqiigftmnesfeeiilanbusaflcribensifedageienreucA .
_ nbsp;nbsp;rentia î amo: ad i^ont^cemibocebit me foluere in|olubili8 (u^ncipc^ Al -x-
SSgMar^Scilicet cur Papa noneuacuat purgatohum pro«» pter ƒan(^î^ffïmam charitafem,00 fijmniam animarum necef* fitatem,ut caufam omnium iuftiflimam, fi infinitas animas redimic propter pecuniam funcftitTimam, ad ftruâurâ Ba/ filicee,uc caufam leuifrimam.
lt;$Vl.®)eus:qiii tanqj agens fïipremö: omnia vertit aebirigit in finem pSlTrcmü.vnde n omnes pomines vult falnos fieri: nuili voltm graiiam qua in pnem illûbirfgatur cfafuetur e!argin:infi ejc parfEcius: qui gr» ' ham erai aceepfurus eßet pif paraiio quidam;« meritum eongruifafts • quern apparatifqui paberenequeunt :vtinfantespisvultfulfra^rip alios. lt;nbsp;pjiftua quoqj : quip:o nobis infinite fatiflaetionfspaflionc tulit: iionvult illam nobis fufiraqarunifi nos per noftram fatiftaehonem infuf* ficientemzeius fatilTaefioni mffieienti ç fuperabCdantiiimgamur, lt;um crgpôeusponpçnTanimeejcfonfrifioneî elauiliusmifericö.’diterabo» litaejc fuafinnil miferieoidian.ii’ftitiatalemanimquot;îeddiyerittalipgng c/;olucndç: puta aitnofü eentii: qua rationc bebet ponti/ieï totam illam pgnamrvel eju partem relarare eu tanto pjgiudieio lunitigbiuitipmfi ejc parte ta^ie amg aliqô meritu efferaturiputa (•leemofvnaiaimeiuniüiaut oiatio a feiaiit ab alio pio fe oblaiitf^nde eft qi elamant omes fanctùeû ibeologi: turn canonifttiin veniaru largitione eaufam aliq«3 opoiterein* leruenire/qug caufa quicquidcftinbeigloriavel pzomotionèponiconZ munis: « bmufmodi. patuerit ergo cur papa piirgatonu non euacuatî quia vidchcet nó fubc ftrationalis caufa rclajcandi rigo’é mftitigbiuing in óibus animabus purgatoiÿ q fi fnbeffenvtiq’ pofletil!udeuacuare:pn=^ ta n caretur pkna indulgeiitia:etiam oemnctis p^nigentifcus adiutricea manus ad eipeditionein Turcas: qudibet ania purgatoiij amici’ ba?=^ veret:nbibcbite cccplete ftiffragantetparitasautpotificisc neceftitaa animap non eft rato efficar fie relapandiiuftitiam bminarqiia bens falia heccliifatis foKitts:^ infimtgebantaticiac mifcbiç vifcenbus plenus fan * pit:« inniolabiliter feruat.Ege mine dlbartine«: alia quffita multiphca.
, jMar.Cur permanent exeguiæ amp;nbsp;anniuerfaria defundfe* ' rum^^non rcddtt,aut recipi permit tit beneficia pro illis in * M iiij
-ocr page 152-F. SYLVESTER MAGISTER'S, PALATd ftituta,cum iam fit iniun'a pro redemptis orare.
// nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j_lt;STl.ggt;tig l?ums caufg funt. l^iima^qyjidemigj incertum fit: an io qui
futpta po.Ti^tmanuoadiutriceovtanime«npumpknaveniamobrineat:te^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cundn piopnam facultatcm pœrtjLvrtcquod neccffe eft: potcft enim ali/
quaudo po’rigerc:niniiu parce:quocaru anima non aiïcqmîindulgen^ tiam plen3:fed fccundirpzopojtionem ejbibitiad id (otum qd fuerat bibendiî:vtoocuitoiaH0 Spo. Jlia vero caufa eft:qu!a etfi fuffraai non pjofint tfredcmptioralijo tn pjofimnj boc ipfum mor.turi infendebant : qui fibi anniucrfaria ppetua ojdmarïït: cûnon fit verifimile/jfcrederenf (gju purgato:io perpetuofuturoszoonec cjli cum terra mouendi fo:ciit. ClMar.hem quæ noua ilia pietas det ÔÔ Papæ,quod impio ' 6^inimtco propterpecuniaojtedsyanimaptamÖÓamicâ del reditnere, ôi tarnen propter neceflïtatem ipfiufmet piae«' 6d dileifîæ animae non redimunt earn gratuits charitafc.
lt;5Ytlt;lue eft ifta nona ignœatia ttiaCvt cum ftomacbo loquar)vt pu/^ teo epoeuainfinita cbaritatefua ( iuftiua ficepgente ) animamconfeiuo in tali neceflitate cóftituerit: i oeinde nulla facta mutahone e): parte oei vel animgocbeateamejc talineceftitateeduceret 5»kgt;'bCbwt ergo eau«*quot; fa aliqua necefle eft: vt clamant faneti vniuerfi: fi oei iuftiua autem relaf? panda pcnitu9:3Ut certe mitiganda eft qug caiifa non ep parte oei (ihua * . riabilioenim eft)fedep parte anim^peifanda eft.
CTManftem cur canones poenifentiales re ipfa, 8lt;^ non ufu in femet abrogati dC mortui,adhuc tarnen pecuntfs redimul“^ fur per conrefTtonem tndulgentiarum, tanquâ uiuactffimL W^Tl'tnifio conclufionibuo tuio dbartine : boctuo imbi pnmo afpectu vifueeoloicta vera tua ejcac tmo perfcrutanti : mibividerio fatio groiTuaî quippequinon videao: licet canoneociufmodiquo ad id lint abzoga* ti;ggt; lecnndtim illoo pgmtentig non funt neceftario tmponendg peccato^ ifouo.-cum bodie fint omnes arbitrarig : no tarnen abzogati funt quant« ad boetvt reatua ad pgnam iupta eoo tajcandTuoninaneat: nifi tone ahgt; eubi oiuing iuftirig menfuram epcedant : pluo mfto imponcfcotc quant« ad iftum reatum pgng biuentem î ligantem:redimuntur. tinde tibi pzo régula obferuandùeft.-qjecclfia 'fi^omana ficutinbiefojita % in facto fuo 0 non fallitur infidetaut mouGuotalioquin a via falutioaberrao.
O 6 • ([MarItem cur Papa^cuius opes hodtefuntopulentifltmis Cfaflts crafltores,non de fuis pecunqs magis, quam paupe * rum fidelium ftruit unam Bafilicam fandli Petri.
. J*$vl tibi multg d;uitfg;ibi (oiuina fcriptura a tefte) multi funt qui lt;o^ incdutiilao:! fo.’te S.bnonoftei^pfuogradu gt;1, maieftateeftpauperio: te cui fi cenfuo efliet e/:isuuo:fojte non yacaret ifta cófcriberetOuid verb
-ocr page 153-AD MARTI N V M L V T H EI?. btcntcr rcgbcndid cxlaico? petfona potificetn : qui pecuniae ejzeipiat « fpöte offeretil^9:qui p;o l?oc cöi: i quidecclcbcrriinobonoaulle (anqg (Umtnuôinmudoçjeminapoteftaterexùnpetrarecae'ï indicere poffet/ oA iTMarJtem quid remittit, aut participât Papa bis, qui pec contritionem perfedam ius habent plenariç remiflîonis,ÔC participationis.
lt;®Tl.$i quie tanta contritionc tojqucturtvt omnîûpcccatoîû fnoiunt rcatuabokat: puic papa nipil pgiiarö remittit : fed fi rerie oee contritoa effe eiufinodixcucrtie purgatDUu:^ non modo l?grcticu6:veru peßarcM O o Cö^ätttü^sofentio'.quiVacfcnuonnllü rckscrim ifta ne|^anda oocuiffc 88 ‘ ^yVlarJtem quid adderctur ecclefiac boni maioris,fi Papa ficut femel facit,ita centies in die cuüibet fidelium has remif* fiones öi parficipationes tribueret, lt;Svi.g)Uobona addicerenf: vnü/cpncccffc effet fidckôtoticerepcterc quot;caufam gratia cuiue oanf vcnfg:pnta ckemofYnataut ojation7:aliud:qa Q remitterefomnienoune pgnarum reatuezfi quie poft veniam incidiffet« Ö9lt;IMarJEx quo Papa falutem quaerit animarum per uenias ƒ magts, quam pecunias, cur fufpendit uenias öi literas iani olim conceffasjcum fint aeque efficaces., «jÉyU dco facit: vt ficut olim p:gdeccffo;ee fui veniae d e d crû t p:o ftru= «urieminoiie momenti a qug iam föite vel ejc foto : vel c,: parte cKPktg fuut ita ipfe p’oifta ftructura largiatur omnium p:gclara;î in l?anc fide/ lium pia vota colligantur.
QO.CMarJHæc fcrupuloftffima latcorum argiHnenta fola po f teftate compefccre, nec reddita ratione diluere’, eftccclefi^» am,2lt; Papähoftibusridendos exponere,00 infoelices Chri’ ftianos facere.
4jEYl.)£cckfia iRomane : qugtniRomano pontinccvirtuauterinclufa eft tempoialie:« fpintualie poteftatie fummS in papa apicTtenetti fecu laribîacbiofpîoutiurabeccrnunDpôteoe qm^dc p:imo fufeeptatoem* Ide male fentnmt:compcfcerc:nec tench ationibue cerf arc ad vincendoa pioferueuientee. nifi majcimc veritae in aperto eft:cgo tn volo tecum ra/ tionibue agcre: expenri quid fcribendopoffi6.ftooftc9autfcirridétc9 ojEPJpoîake:'! fpliakezfokt ecekfia 9dnil?ilum(ocoiuuante)oeduccrc. ■ 91 (^ar.äi ergo ueniac iècundSfpiritüóómenfemPapaepr»’ / dicarentur, facile omnia ilia foluerenlt;ur,immo non effent;
lt;^Yl.gi mene pontificie effet illa/quam tu fcripfifti:cffet mené malégt;o ctmîîonge a veritate aberraneevt patuit:-t clariue patebincumiam ui conclufionibuöff^d argotijationivuaasfinue» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
M V
-ocr page 154-R. P. MARTINI LVTHERTt ;
Çjyiar.ffxhortandt' funt Chriftiani, ut caput fuum Chrißtf per poenas, mortes, infernofcp (equi ftudeant, ac fie magi's per multas tnbulatïones intrarecœlum, quam pro fecurtta te pacis confidant.
tian’ funtîvtcaiifant a ooctrina twa tuiq? fimïlitîiti. q îiëcTana.’nec cl?aritant)3 eft:fcd octractona gt;z rugiilatiiia. 2'hbiilario/ nea vero in bac quidem vita a viria perfectiadigutitunquando funt ali cuiua boni aHattue:in future aiifcm fecus: vt fupta ei: üiuo S'bonia oeZ dtictunt cft |3fc ergo finit dbariiitc: qu? adconcliifioncetuaerefponz denda occurrerunt ; poUbabitie in fine quibufdam vaniôquçloquerie» ^ie iiiic agetautimptoba mea: auttua ptoba-jEgo quoq^inipofîeriim itidem fsciam. lt;t vt latio; tibi campua certaminie adfit: etiam ea quç in iSFlueßrina fcripfufubRinenda piopono.
y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FINIS.
IIEeverendo IN
CHRISTO PATRI, SYLVESTRO PRIE# rati,ordinis Prædicatorujfacrae Theologiæ pro/ feflori celeberrfmo.facricp Palatn ApoftoZ lici magiftro,F. Marhnus Lutherius Auglbnianus, ætrrnam ia ChrilloSalufem,
fRVENITadme reuerende Patcr,DiaIo; gus ille tuus,fails fuperciliofus, amp;nbsp;plane to«» tus Italiens ÔC Thomifticus. Fn quo etfi cau^ faris,te iam fenem armifq; defuetum, denuo _____ meis uerbis ad certamen impclli, tarnen ue/ (ut Entêïlus ilïe de me Darefe ( ut ais ) referre paras uidori? am infpcrato,nift quod eo ipfo Dareta magis quam Enfel/ lum exhibes,quod rumores ponis antefalutem,ôt ( utdicf tur) Encomium ante uiAoriam. Age igitur,fac;quod fads, fiat uoluntas do mini, CfVale. ,
-ocr page 155-AP SYLVESRTVM PRIERATEM RESPONSIO A8' CXDmitto fiindamenta tua,auorum intelh'genttam fufpicor/quamcapio.Etmore exemplo(^tuo,mihiquo(^p.S, Smis fundamenta laceam/necefleeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'1
CTPrimumeftilIud bead Pauh’,Omniaprobate,quodbogt;^”™^* 7 * num eft tenete. Et Gal.rj. Si angelus de coelo aliud uobis euangelizauent^quam accepiftis,anathema fiu (tSccundum eft illud B, Auggt; ad Hierony. Ego folis eis li* bris,qui canonici appellantur,hunc honorem deferre didi* d,ut nullum fcriptorem corum errafle, firmiflime eredam* Caeteros autem quantalibet dodrinajfanditateçp polleant non ideo uerum effe credo, quia illi fie fenferunt ÔCct ^^ertium illud Clemê. de poeni.öc remif.c.abufionibus; Quaeftoribus mhillicere(in uentjs prædicandis^propone^ re populorquam quod in eorum literis continetur, hoc eft, quod tu dicisjca qu« Ecclefia de fadto fecit, ([His fundamêtisjft meintelligis,fimulintelligis, totS tuu dialogum funditus euerfum«Namtu perpetuo uerborum textu,nonnifinuda uerb« ponis,auf folas opiniones diui Thomse mihi nunc demff decantas,qui æque (ut tu) nudts uerbis incedit,fine fcriptura.fine patribus,Ünc Canonibus, denicpfineullis raiionibus.Ideocp meiure,id eft,Chriftiana libertate,tc Sgt;C illu fimul retjeio SsC negojmo ita cogit me au thoritas fundamenti primi ÔC tertti,amp; fuadet exemplQ Au^ guftiniinfundamenro fecundo. Nam fi apud lurecöfultos prouerbia recipitur,Turpe eft luriftam loqui fine textu, tu uiJe,(^ fit honorificu Theologn(qui maxime omnium de* bet)loqui fine textu,quê Apoftolus iubet calceatû elfe pe* dibus inpraeparationeEuangelij, 6Ó Epifeopû potente, no in fyllogtfmis nbsp;opinionibus hoTm/ed in doârina fana,ni*
mif?tea,quäalibi diuintus infpirata uoeat.Hoccm confiliS fi fuiflet feruatû,minus nunc ecclefia haberet inutiliû quæ* ftionû ^inionû.amp;d plus euâgelij èC Chriftianç ueritah's» iwdicemur fimul«
-ocr page 156-R- P. M A R T I N I, L V T H E SJl,-^djPrimo. Quatuor falfitates in tribus primis condufioni/ bus a me comprcheniàs pronuntias. Prtmam, quod falu«/ tor impoffibile iuflèrit, fcilicct fideles omni tempore habe^ te adum pœnitenti«, interioris uel exterioris» Cum enim dicatjagibe, non loquitur de habituali interiore pœrritcntia quæ fola perpétua eft, ÔC confequenter loquitur de aduali ï'nteriori uel exfcriori. Agcrecnim,ueladus, uel non fine adu eft. Hîec tua. Vere tua funt, id eft, adeo Scboîaftica amp;nbsp;Thomiftica immo Ariftotelica, ut me pigeât ôôfœdeat ea conftitare.Rogo, ubi hic fcriptura,patres, aut Canones fonant cCfDeinde miror, quod iuxta peripateticam iftam Theologiam,ùerbum illud agite, non ad folam internam adionem refulifti, |tcm,quid fi ôd ego tua induftria ufus, ^e calumniarer ôd dieerem, (Dmnemuifam (quod ego po^ fui)non effc idem quod omni femporeCquod tu interpréta^ ris ) Sed tamTâdmitto,necduriteragam teaim,reuerebor canos tyos S( dignitatem tuam.R.em ipfam tueri eonabor# (Qdèopaulofiifius hic tecum fabulabor,utiam fecundo fofum tuum Dialogum fubuertam, CPrimû fallen's reuerende pater in uerbo,agite, quafi id a^ dum importef,quem contra habitum diftinguas. Idem eft enim,agitepo2nitenh'am,quod,pœniteatuos,feu,utaufus cftintcrpres Latinus Ad.tj. Poem'temini ô( faluamini 6(c* Nam àC graeci Metanoite (quod pœnitentiâagite, tranfte^ rundrefipifeite, feu ad mentem cor redite, fignificat» (pSecundû,habitualis ilia pœnitentia, nec a uobis intelligi* bilis,nec uulgo tradibilis nulla eft apud mc,feda uobis c6gt; fida ex Ariftotele præfertim,fi qualitatem quandam in ani * ma perpétua 06 otiofam intelligilis.aut doce earn ex Scrip. Patribus,Canonibus ,rationibus. Nolo (ut feias ) te aut SandumTbomam,nudos habere magiftros,in his rebus, quac ad animam pertinent, qu« folo uerbo dei uiuit S)C pa/ fcitur.ideocp unus eft eius magifter Chriftus, Huncautem
-ocr page 157-fn te ïoquenfcm non audio, fed Arißotelem ÔC hominem^ ^TTertiunijpeffime fact's,quod negas faluatorem impont.*’ I buta iuffîfïe.plufcp peffime fecis,quod hoc falfitatem audes I appellare.Ideo em femper orare oportet,Dtmittenobis de* bita noftra,quia nun^ facimus,aut implemus mandata dei. Nec poflumus in hac uita impIere.Sicut B, Aug. locuple/ bÏÏîme contra Donatiftas ôé Pelagianos teftat. 8ed dC Pau*quot; lus Ro.vq.queritur fe captiuari in legem peccati,6^ non fa^ cere bons quod uult.Similiter 0^ Gal.v, Caro concupifcit ^aduerfusfpiritûjô^ fpiritus aduerfus carne. Haccemfibiad* IuerfantutjUt non ca,quæ uultis faciatis.Iftac font inimicitig :
quas pofoit deus inter fernen ferpentis 0^ fernen mulieris, id eftjintcrcarnemô^fpirilS,inter concupifcentiamSC cha* ^ritatem.Quod ergo non omni tempore pœnitemus SC regt; |fipifcimus,uitium eft, licet impofftbile fit fieri, Coclufit eni I deus omnes fub peccatum,ut omnium mifereatur, ([(Quartum.tDmnes dodorcs Ecclefiaftici (entiunt meed nullus aût fecum.Sic ein B* Aug. totam fideliS uifam, cru/ cem SC martyria efle pronStiat, Quemadmodu SC lob vij,-militiam feu Centationê uocat, uifam hominis fuper ferram. Et B.Bern.Sfare in uia dei,6C non proficcre,eft deficere.Et alibi, Vbi incipis nolle fieri melior,definis efle bon’.Et hoc eft quod in Pfal. Vita iufti uocaturuia,fcmita,non domus aut (latus,ut uitam eius quendam curfom SC non ftatu effe döceat.Sicut de Chrifto omniu iuftorum archetypo dicit, Exultauitut gigas ad currendâ uiam. Sed hanc uiam fern* per currere non poteft homo,nifi dilateturcoreius.Iuxtail -lud.V^iam mandatoró tuoru cucurri, cum dilatafti cormeiS » Hæc eft ilia renouatio mentis,quä Apoftolus Paulus (non ut tu?intermittedam,fed de die in diem,de charitatein cha^ ritalt;em,in eandem,quac in Chri(bo eft, formam promouen*quot; dam docet,Sed non ex nobis, immo ficut a fpiritu domint SCc.quia praeceptum cftimpoffibilc SCc.
-ocr page 158-R. P. MARTINI LVTHERII CJ^Qtnntum.ln omni bono opcre, potins aguntur, quart stgunt filq dei,fieut R.o,vin.dtlt;it,QiM fpirihi dei aguntur,hi filii deifunt.FteaopcraComnium quiTcmotiorcniTheolo^ giam guftauerunt iudicio.) funt optima qu» fine nobis, iti nobis operaturChriftus.ôC caferepeflîma,quaciuxfa Angt; ftorelts peffimam dodrinam, nobis efigentibus, SC (ur uo^, cantMiberoarbitrio mediante,operatur.Sic cnim fit,ut opti=*-me ieiunet, qui alia meliora meditatus, ne cogitet quidem an ieiunet Hi enim longiffïme omniû ab edendi cupiditate fcparatur.Monaufem ita qui fc fentit ôi proponit ieiunare, Jta qui fanda meditatur,aut ea quae fii« funt uocah'onis,o/ pcratur infcntus, quibus euma uittjs abftrahit, uel abftragt; dum conferuat,fine dubio ueriffîme poettilt;ct,fi tarnen id a^ more dei,non fui eaufa faciat(J^ia id dcmum eft uiuam SC ucram pœnitentiam agere, anima a uittjs propter deum fe/ parare,06 feparatnm feruare magifcpfepar8re,Tuuero qui facramcntakm illamÔc initialem pœnitentiam ob oculos tantum «eriàs, cuiiis fieiuor 5C tumultus durare non poteft ftne miraeulounuenifti impoflîbilitafem.
CTgecundâ falfitatem meam ita prohuntiasiVerbum Chri* fti dicentispœnitrnham agite, non poteft intelligi de facra’=^ mcntali pœnifentia.Hsnc falfitatem eflèfic oftendis-Tripli* citer ( inquis ) pœnitentia did confueuit. Primo çft uirtus quædam, cuius obiedum eft peccaturh fub ratione cmcni dabilis, adus uet o eins eft dolor uolulafis de peccato. Ipfa nero eft habitus moralis,eliciens didGadum refpedu prae^ ' dtâiobiedû Secundo pœnitentia eft facramentum,cuius partes funt,c0ntritio,confeftio, fatiffadio* Ferrio accipi/ tur uulgariter pro fatiftadione iniunda a facerdotcjóó oini carnis mortificatione SCc, (THac Syluefter.
A R T I N VS. Iftenecftquæfocacftusiîleimmani corpore Entellinus,quo audaculum hunc Dar eta cruenta^ Doko ÔC iam pœnitco^me adeo confempfifl’e quenx
-ocr page 159-ADJYLVJ^Tyj^£RlBKATEM RÊS^^ * dam tu« fed« patrem in noftra Germania,qui contra me* as eafdem pofitioncs amp;nbsp;ridicufc SiC inepfe pugnauit,Longe tarnen acutius dC dodius qmam tu,|Et nifi canos tuos ucre* rer(ficut me deceüprofcdo hanc tuam diftmdlinonem pró di^itTite tradanrem, f|jPnmo,quis dedit tibi,aut diuo Thomae hac poteftafem utuerb^fîmplicifl)m5,fimpltciffîmi èC unici dodoris Chri* ftijin tres diuideres fedasî’Hoccine eft fcripfurâTinterpreté^ ri,an potius dilaeerari nbsp;nbsp;nbsp;(Qua foiptura, quibus paftibus,
quibusrationibus häc diftindionem ftabilies quaefo^ThO“^ mae,non credo. Sylueftrum, S)C ft Palatq magiftrum,ncgo« (£3ecundü, iieriï ruduas AriftotelicâTphilofophiâ de tute moralt,de obiedo,de adu clicito.quafi ego talia nung audierim,detnde quae talia funt,ut in populo doceri no pol® fint,nec ad fcripturac infclligenttauttlia, portenta duntaxat ucrborum,non nifi ad contentiones fbuendas conjfida. 'CTertio, pœnitentiâ uirtufem, doicrem uoluntahs deß* nis.Qua rogoauthorifateCTua? Qru'd haecad Marlinumîf ([^(Quarto,quod -’ft omnium acut»(Iîmum,immo immanif* fimus caeftus Entelli, quod poenitentiam primo modo uft/ tutem,difttnguis a pœnitentiâ tertio modo,quam uocas o* mnem carnis mortificationem ♦ Ergo pœnitentiauirtus no Mortificatcarncm^ (^utd ergo fecitC Viuificat carnemCueï finit ufuere carnem C (^od autem uon mortiftcet carnem, tua illa probat acuttftïma difttndio, quta pœnitentiâ primo modo non eft pœnitentiâ tertio modö. Hoe fic intelligo, Pœnitentiâ dolor uoluntatis, qui uere mortificator carnis eft,non mortifient carnem,Si h«c Germanus diceret,frigi/ dum cœlum culparem» Munc quia Italus hœe dicit, fub ar* denti cœlo degens,quid pr«tendS,non inuenio,Nifi quod uerum te in epiftola dicere credo, fciltcet te QC fenem eflc, 6^ tn comentarijs Thoma? non tam implicüum, quam im^ merfum,immo fubmerfum credo»
-ocr page 160-AD SYLVESRTVM PRIBRATEM RËSPONSIO f|~Quinto,iPoeinïentiam fecudo modo fatiffedlionem etiS. ede dicis.ltem tertio modo fafiffadionrefle dicis. Et pri^ mo modo fi eft dolor uolStafis, no pofeft fieri quin £lt; ipfc dolor fatiftàdionem operetur. R ogo quot nobis tandem difttngues fatinàdiones'Z’Hscc ideo impugno, ut hac tuam diftindionem denuo feptem altjs noueconfidtis diftinâio* nibus defendas, more facrx Scholafticæ Theologiac. Ettö dicas.omes nihilominus in uerbo Chrifti intellelt;ftas,ut per* fuadeas mihi dodîrinâ Chrifti fine Thomæ £lt;^ Sylucilri di/ ftindionibus intelligi no pofie.id enim opus eft ut perfua^ deat,qui Chriftum nifi fine Thoma intelligi uix credo, {[SextoXiberamequæfoex his anguftqs meis, SiuerbS Chrifti poteft intelligi de facramentali pocnitentia, prtefer/ tim tertia eius parte,idcftfiitiftaóione,uerbuma0t Chrifti eft præceptû immutabile,quomodo fitwtlacerdotalis pogt; teftas.facramentalem fatiffalt;ftioriemutet,dando indulgent tias ôi remifliones fatiftadionisç’ Nîône uides uelaliam efie fatiftadionem facramentalcm,quam Papa remittit, ftilicet Ecclefiaftica, uel fi eadê eft, nullas efle protfus remifliones, 66 indulgentias efle meras illufiones,0^ fimulatas remiflto/ nesî’Non cm rcmittere poteft,^d deus praccepit ôé ligauif, {{^eplimo.Si fatiftadio comprehenditur in pœnitentiafe* cundo 06 tertio modo, utraep autem eft quae a facerdofe in* iungitur, Rogo, quomodo ftabit h«c diftindibf Sacramc* tails enim fatiftadio non eft nifi quæ a facerdote imponitur eadem eft (fe authore) quæ tertio modo accipitur. Iure mihi ueniam dabis,fi hæc non capio. A eneum enim caput, St nalum ferreum habeo,id eft, indocile St incapax tant« tuæ Theologiæ ingenium,fi itaplacct, (|Tu nunc uide#quomodo uerbum Chrifti non folS fe,fed debere etiam etiam intelligi de qualibet herum trium poenitentiarum,contendas.
(p?ertiam falfitate'm meam perfecutus dicis, Tertia
-ocr page 161-81.
AP SYLVESTRVM PRÏERATEM RESPONSlO tas eft ad hlt;5ïctn,id efi-^ad te, Qiiod feihcet Chriftiis non i'n^ tendit loqui folum de inferiore pcemfenfia, Hoe enim in fe quidem uerö eft, Sed tibi qui uis Chriftum bis uerbis indi/ cere pœnifentiâ in omni uifa,de exferiori non pofeft inteJli * gi,qui oporfetintercidere fomno ôi. gaudio,gaudcndo c3 gaudêtibus, dC buiufmodi.unde tibi folum de inferior/ pot. infelligi, no omni,fed habituali,quia etia inferiorem adum liberi arbitrq dormictes neceflario infercidimus, Mæc Syf* ffCredo hæc tibi acuta ôi firma uidert. Placet autem/quod aicit falfitafem efle ad hominem ( id eft,ad faciem 6^ appa^ renb'am) reuera autem ualidiflîmâ ueritafem, iPe babituali pœnitentia, amp;nbsp;omni uitaagendajuprafatis dixi,quac amp;nbsp;fi non fit omni uita,debet tarnen fieri omni uifa,ideo en/m pc ccamus,quam^ qui funt in gratia,nullo momenfo funt ft ne pœnifentiâ tâ exferiori q interior/,quia fandiftcant fe ab omni inquinamento carnis 2gt;0 fpir/tus,licet £i carnifi'cinam üldm confidamcp hypocrifin non feciant.
Qld non latis admirari poftum,quod aperte negas pœniten tiam in gaud/o agi pofte,cum pœnifenb'a co fit purior,quo fuerit h’.larior ÔÔ iuaindior.hilarem datorê dil/git dcus.Sed Apoftolûquæfo reprehende, qui Thefîàlonicenfibus præ^ cipitjScmpergaudefeindomino.EtPfabSemper laus e/us in ore meo, Ipic rogo,ut aliquando etiam plorcnt,0C male dicant in domino, (gitur femp in domino gaudendû,fem^ pct in nobis plorandG. In deo Ijabcmus undegaudeamus In nobis, unde lugeamus, ideo fit gaudium in ludu, ÔC lu/ dus in gaudio, gaudium in abfeondifo, ludus in cegnifo* ^d hçc non funt Scholaftica,ideo differo in aliud tempus» ^(Qiiod uero dicis, Vcl in fomno intercidere neceftario a^ dus pœnfrcntite, Agnofco egregiS Ariftotelcm in te ex thicis fuis fabulâtcm,ubi dicit,quod mifer ôt fccl/x d/m/d/o uitç nihil dilfrrunt,utercp enim dorm/unt node,id cft,nihil agût uel fixlicitatiSjUelinfiœl/dtatis» Q^omodo pofeft tibi
-ocr page 162-R. P. MARTINI LVTHËRIt
liera Theologia placere,cut placet ta l'nfîpiês plulofopfiilsf (TÂudi ApoftolS Paule ad ïto, Qiu' manducat, dno man^ aLicat4Qin no manducat,domino non manducat,Et itéra» Qin uiuitjdomino uiuit.Qj moritur, domino moritur, Sic ÔC ad Corinthios. Non eftis ueftri, Empti em eftis pretio magno.Hunc ( rogo ) liccat imitsri,d(l dicere. Qui dormit, dno dormit«Qui uigilat,domino uigilat.Et alibi,Siue comc^ ( ditis,fiue bibitis, omnia in nomine domini noftri lefu Chtd'^
fti facite, domino aût dormire, credo, non negabis eflê dei uoluntati parere.uoluntati autem dei parère, optima certe pœnitentia,ôô a uitqs purgatio cft, Puto etiam quod dorz miens uiuat,fi uiuit,cerfe dno uiuit, ut hic dicit A poftolus»' Utem quo audes dicere, dormientem fiddem, efle uacuS adibus bonis, qui tû maxime bonis adibus plenus eft, qn deum in fe quiefo agere patitur, amp;nbsp;fabbatum domini cele' bratC Sed fifto, nefeio enim an Thonaftica theologia hanc theologiam unc^ fenferit, Paulina eft em,non Peripaf etica» fllPuartâ falfitafem meâtandem hanc ponis, (Qiiod pcxnb Éentia inferior nulla eft,nifi foris operet uarias carnis morfi * ficafiones,Sic enim ego pofui, Immo(inquis) exterior poe* nifenlia nulla eft fine inferfori,inferior aût fola poteft homi* nem faluare. Sled hanc falfita/em meS tu ipiê follis £C dicis, poteft tarnen hoc didSfuum uerS, amp;nbsp;afaluatoreintenfum habere fenfum,falicet quod omis interior poenitentia ope/ ratur uarias carnis mort ificationes exterius, id eft,pro loco amp;C tempore 0^c.Gratias ago tgdem,quia défendis me. HiC concordamus aliquants, fed rurfum repente diffêntis, di/ tens. Hic aSt fenfus tibi uidetur impoflibilis, Hicego,Tibi uidetur impoflibilis. mihi uero eft no tantum poflîbilis, fed ÔÔ in efle temper,ut Peripafetice tecum loquar. Quia omia iufti opera funt poenifentiæ,id eft,mutationcs St renouah'o * nes de die in diem, Hæcautem non poflibilia modo,fed nc * ceflâria quoqß funt, nifi fis de nonaginU nouem iuftis, qqi
-ocr page 163-AP SYLVESTRVM PRIE RATEM RESPONSloS^*
P re ral ent 19 non indigent aut focius Phanfaei,qui non eflß^^ gt;nbsp;euf cKtrri hominum.Nam nes cura Ecclefia congemimus ^aflïdue.Erraui ficut ouis quç perqtquare fern um tuum.ô^ I cum PublicanOjUocem turturis fonamus, Deus propittu» 1 efto rathi peccafort Et cum Iob,ueremur omnia opera no/ éRra.Lt dimitte nobis débita noftra,cum cmibus fandis diz cimus nonfolum uerbo,fed corde opere. Semper enim in timoré detagimus,Timor autem principiC eft fapienh'« id eft, mutaiio de infipientia ad fapientiam, quæ eft ucriffi/ g raapoeraïentia.Fadis oftendit fe nonegere pœnifentiacait j Bernardus^quinoaffidueadpoenitentiamfeftinat, Tuam • tarnen fenfentiam no damno,qui non nouifti aliam, qua fa ** cramentalem ilia, Ôfnefcio quanto fempore dût'axaf duran*
I tem» Nos nee continuam iftam fempcragi a nobis pro de^ bito dolemus amp;nbsp;confiferaur ,jdjfl QC pœnitemus fimul, SC non poenitemus fatislLHæFrogo uerbofiflîmea me trada'^ ta boni côfulas, quta neceflarium fuit oftrndere tibi, quam nihilmeas pofftiones ceperes,amp; quam fruftra ex tarn infirs» mis principijs totum hiinc Dialogum deduxeris, Nihil ui/ deo rchdum in Dialogo, quod non ex his abunde confuta^*^ turn fam fit([Scd fponte mea latius fecum agam »^Qiioni am ad prepofitionem raearn quarfam,dicis,dodrinam hac efte faifam,impoffibilem amp;nbsp;erroneam ,nifi poena infelliga/ tur pro exferiore mortificalione, pro loco QC tempore, Sagt; tis iam dicfkim eft.Exferiorem pamifentiam efle debere af/ fiduam, ôd ft fieri non poteft quo ad adus poenitentiae a fe infelledos,fieriautem poteft, quo ad adus a Chriftodo/ dos,id cft,quos Eccleiia rcmitterenonpoftit.hifunt renogt; uatio mentis de die in diem (£ Vera ergo pro tua opinione dicis, Sed non probas meamfententiamfalfsm£lt; impofgt; fibilem ♦tQlllud uero non pofllim folcrare, quod dicis, im/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
propYte a me dici,odium fui, quantum ad uere pœnifenfes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
attinetNiiHus cnim ùnbutus gratia diuinatinquis) oditfe,
N tj
-ocr page 164-R. P, MARTINI LVTHBRll
liSôium fient ncc proximîïjquem ad inftar fui dâigïtXtL ibens perz^ ftti. nbsp;nbsp;nbsp;mittOjUt cum tuis,de odio fui,proprtjflîme loquaris, modo
permittas mihi,ut cum domino IfiSV CHRISTO im/ proprie loquar,quâdo dicit*Qui odit animam fuam in hoc mundojin uitam æternam cuilodit earn« ft cum A poftolo Ro,xv,non debemus nobis placere. Et iferum.Non qui fe* ipfum commendatjille probafus eft. Tu uero cum perfua^ deas uere pœmïentes fefe diligere,ncceflario concedes, ut ôd comendent fefe tanq uere diligibiles bonos,iuftosgt;fapt/ entes,ôd fie fibi placeant,id autem nihil aliud eft,q cum Pha * rifæo horrenda fuperbia,non pœnitere, fed irridere deum* ((Siceindocetistnfœliccsdifcipulos SCHOLASTICI T H E O L O GI fugbire fcilicet Sd petite, S ed latior eft ifia maferia,quâ nunc patiatur negotiij tradare. Error enim ÔC ignorantia diledionisjlonge latec^ nimis perfuafit, dodio/ res maxîë, ïgo fie fapio,quod homo Chriftianus feipfum non diligat,nifi in deo.in feipfo uero,non nifi odiat,hoc eft quod cum ipfe fit mendax uanus,deus autem uerax, nigt; bil eorum,quæ ipfe cupit aut nouit,diligat;Sed omnia quç fibi contraria funt,quæratîSJihil autem efteontrarium men’* dacio ôd uanitati g ueritas,ita fit,ut dum fe odit,ôd fibi femg contraria amat,ueriffime fe di!igat,non in fe ipfo, fed in ue/ ritate,qu« mendaci fibi eft cotraria,Sic fandi crucem,mor ' tem,ftultitiam,ignominiam dilexerunt ôd cupierunt, qui/ bus tarnen ipfi non nifi perdebantur, quia feipfos in nihilS redegeruntjUt efiet deus omniain omnibus.f t hoc habent uerba CHRISTI* Qiiiperdideritanimamfuampropter me,tnueniet cam. Proinde, quando C H R1S T V S dicit, proximû diligendum ad inftar fui,meo iudicio, de peruer/ fo ôd incuruo amorc loquinquo homo qugrit non nifi quas fua funt,quiamor nô redificatur,nifi omitfat quaercre quæ fuafunt, Ôd ea quæ funt alterius, quærat.Hæc fententia eft B,Pauli EpifttY« (Son quae fua funt côfyderantes,fcd qu«
-ocr page 165-AP SYLVESTRVM PRIER ATEM RESPONSIO 8 ‘ altorum Etj» Connth.xiq» Charitas non quxn't, qu» fua funt. Hts iierbts manifefte prohibet amorem fui Jdeo fenz fus præcepii eflè uidetur, Diliges proximS tuum ficut teiz pfünijid eft diliges te folum ód peruerfe, fi autem amorem e gt;nbsp;iufmodi in proximS tuum dirigeresjiam uere diligeres, qd . ex eo patetjquia non praecipit ut homo diligat fe,quod uügt; fecifletjfi bonus effet fui amor,fed inuentt amorem fui,0^ alio tranfertjôô itaredificat, St heu rem fontibus f^chryma la rum digniflimam,quodhacamoris fcientia,tam uacuifunt oincsferme DOCTORES SCHOL ASTICI,utpro fanda Charitate/oediffîmâ cupiditatem doceant, Nec altigt; us incedunt, ille paganus qui dixit, Proximus efto tibf, ^d tarnen alius rurfus gentilis Terentius damnauit IQlludl quod ais, Nullus imbutus gratia 06 uere poenitens odit fe, uidetur inferre,quod uacuus gratia odiat fe, §d tarnen con * traomnes Scripturas eft,quaE ubicp deteftantur eos, qui fe ipfos amant,ut.ILThimoJIE illud omnes quac fua funr. quærunt, Inde etiam apud tuos magiftros damnanturalfe* dus commodijfem fruitio creaturae,ufus dei, 66 abufus re rum, Amor male accedens 86c, Nift aliud Pfatx,te mouet quod dicitur, Qui diligit iniquitatem, odit animam fuam; licet in Heb, fit,odit anima eius,fcilicet dei, famêpermitto ; quododit animam fuam.Sed hoe facit pelÏÏmediligendo a -nimam fuam. ut Beatus Auguftinus loan, Xll.interpreta^ tur, Amor ut pereat,odium ne percat,Sed fortaftè uoce fan’^ tSmodo hic diftêntimus, nifi quod fcio uoces has raro prd uerifafc intelligi, (lContra .Qpinf am propofitionem meam,ubi dixt, per in/ ^dulgentias non remitti pcenas, nifi arbitrio facerdotis uel Canonum impofitas, IDkis me, circa fadum Ecclefitc ma (e fentire,86 tandis diflèntire, ideo coclufionem meam tuo iudicio haereh'cam eflê. Mie fife inferrogem,quifint illifan gt;nbsp;(^jÓÓ quod fadum ecelefitc/’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;. : . gt;
N itj
-ocr page 166-R. P, MARTINI LVTHERU.
(JjMon uideo quid dicas,nifi quod fandum Thoma nom// nés, cum quo fe remifto ad fundamentum meum primQ fecundum. Nam ego non capio quomodo inifto ucrbo CHRISTI, Qiiodcunque fofueris ôdc.Petro fît datum priuilegium.Non enim priuilegium,fed lexgeneralis ôi refi agabilis data eft,non Petto f antum, fed omnibus pror/ fus facerdottbus 8lt; toti ecdeüx. Cut ergo tu cum Thoma tuo id foW petro arrogas, 06 ifa arrogas ut priutlegium apgt; pelles ç* Aut fî Petrus poteft huius uerbi uirtute foluere pcc nas purgaforq, cur non Ô6 quilibct facer dos Eft ifte mogt; dus inferpretandi euangelfjV
CISecundo,quod duo fuppofîta facis,Primum, quod ccclc*= fia perindulgentias concédât liberationem uniusanimae. Secundum, quod ecclefîa facit indulgentias fîmpliciferpic* narias ,ita ^d anima euolaret foluta a corpore 86c.Refpongt; deo,iiide tu R..P.ne fuppofîta ilia tu9,fînf appofitaper fe Ô6 b«in«nTrdiem,R,edderafionem huius fidei Ô6 fpei, utinam liera dicrres.immo abfît ut uera dicas,quafî in manu eccle/' fiae fit,animas liberare,quando Ô6 quomodo uoluerit, Hjrevtio, Doce me unum fadum ecclefîœ ,’in quo dédit li/ berationem unius uel plurium animarum, nifi Cryptas for/ te Sandi Sebaftiani ÔC Laurenttj ac Pudentianae, aliatÇ R.o * manalocamihi recitabis. Sedfuuidc,quid ipfi uos Romagt; ni de his locis fentiatis, Deinde, quot fabulis faltcm auda funt ifta loca,ufcun(5 cœperint,Sed de qs latins in Déclara'quot; tionibus meis.Interim ego fateor me ufque hodie,in hacre dubitare,Nec fum hacreticusjfi negatiuam teneo,donec de ƒ terminetura concilio,
(J^^arto CIcmen, depœni, Ô6remif,c,Abufîonibus,ma/ nifelte dirit glofla in uerbo mendaciter, ideo non extrahi a* nimas per indulgentias,quia funt iam iudicio dei fubied«» Hune intenm (extum decretalis (id eft papw?id eft faduni
-ocr page 167-AP SYLVESTRVM PRIERATEM RESPQNSIQ SjL’ ccclefiæCuttudici's)fequar3Ciu‘c5fonatcuangebum.Quod cun«^ foluens fuper terram,non fub terrajn5quot;obftante quo«* tundam uiolenta.adulanheque gloflà contraria,Nee uidï agt; h'quam Bullam,quç aliter habcat,nifi quod per modum fuf* fragq,animas redimi paflim dicihjr,de quo,ubifopra. Sed tugt;qui contra me difputas fanta alacritate,ut ipfa Ise tin'a tibi influât ueritatem, tanta fiduda quocß,ut Satanam ipfum no extimefcaSjCO maxime fcilicet inuicro robore fretus, quod defado ecclefiae nonlicetmalefentireGynum idrefpon^ de, cum qua Ecclefia, amp;nbsp;tu, 00 Thomaftri fuifentitis in £a:# do ecclefi«c,de conceptione beatæuirginisî’ Num cum uir* tuahV num cS rcpræfentatiua z' num cum eiîèntialiçnum eff exule ilia amp;nbsp;a fe profcripfa,qu» eft concilium generale C' Si ergo licet tibi non modo non bene, fed contra fentire in do eeelefiæ, quia opinionem tenes nondum reprobatam. Cur ego non permittor tibi diflêntire in opinione,ne(5 de^ terminata,neq} reprobata^praeferhm cum tu nihil pro te ha* beas,nifi nudâ fandi Thom« narrationem.Ego autem cla# rum texts Clemen. 8^ aperta uerba Euangeltj,deinde Ger/ fonem,qui multis annis pofterior Thoma, dicit,opiniones effe ad utrani^ partem probabiles in hac re « Deinde penes mealiquot eruditos 66 acutos tradatus quorundain GerZ mania, qui etiâtlamnant tuam fandi Thomae fententiS,^ CL(Duinto,quod ponis cafum,fi peccator teneatur ad poe^ n^afac^doke iniundam,ffem a Canone iniundam,item a deo iniundam,tunc fequi ex mea propofitione,talem per* cepta plenaria indulgentia non euolare, aut non hberari ti purgatorio. Et ita de fado Ecclefiac male fentio, dC hæretiZ cum fapio,
Tquot;u quoque uide,ne de fado EccIefiæ tam bene fentias,ut fadS dci pefliindes, Jldcirco pono tibi rurZ fum cafum» Si peccator fit plene ÔC uere cotritus,idco fado deiomes peen» funt ei remÜT«, quid cofert hwic remifliq
-ocr page 168-r: p, martini lvtheriï -plcnan’a Si aiitcm tion eft plenc contritus, quid profi'ctt cl remiflio plenariajcum maneat imperfeëla ibi cliaritas iufti^ tiae, imperfedum odium peccatiç’ Sed latius ifta in dcch,to * tus enim es Thomifta»nihil probans,nc^ allegansjde pœ/ nis iantSmodo multiplicas uerba, quas cotemnit Charitas de contritione,pene nihil dicis,(|£uæ diligit poenas, (ftexto Non credo ufcç hodie per claues remittipoenas a déo inflidas, ÓC rationes meas uidebis in dedarationibus, nee tu unep id poteris probare, fine probatione autem tibi nihil prorfus credo. Et ut animu meö fcias,Mihi uidetur id in grauiffimS ecclefiæ kidibriS uergere, fi ea doceamus,de quibus nulla prorfus rationem redderepoITumus, Nee fagt; tis ibi eflè credo etiS fadum ecclefisc(quanq hic no fit fadS ccclefiac)quia tam Papa q concilium pofeft errare,ut habes Panormitana egregie hæc tradanf em hb.i, de conft. ca. fiZ gnificafti ,|deo fundamenta tua ubi diftinxifti ecdefiam in elïèntialem,repræfenfatiuam,uirtualem, ut iacetinuerbis, negOjôd pro nihilo habco.Tuaenim funt,id eft fineferiptu* ra 06 authoritate ulla prolata. EGOECCLESIAMVIR^ TVALITER NON SClO,nifiinCHRlSTO.reprç* fentatiue, non nifi in Concilio. Alioquin, fi quicquid facit ccclefia uirtualisjid eft Papa, fadum eccleitæ dicitur, obfe/ cro quanta monftra in Ecclefiaprobenefadis numerabi^ nius^ Nonne lultj fecundi horrendas GhriftianiSanguinis çffufionesç’ NoneBonsfactjodaui tyrannides,in toto orbe abominabiles, 66 per omnes Chronicas puliâtas De quo extat prouerbiûjintrauit ut uulpes,regnauit utleo^mortu/ us eft ut canis.Non eo nobis tandem pcrfuadeas,ut fub no mine repracfentah'uæ 26 uirtualis Ecclefiae,omia ilia iam diu intolerabilia portentain Ecdefi'a,pro fadis fandifltmis Ec^ defiae colamus i Neuerum facias quod noftri Germanide tuo Dialogo fentiunt,fcilicet,te hoc Dialogo,no fam Marti “ num refellercjquâ Pontifici 26 Coliegio CardinaliS adulari
-ocr page 169-AP SYLVESTRVM PRIER ATEM RESPONSÎQ-i uoluiffe.Si aufem Papa cftuirtualis Eccicfîa, Cardinales rc* praefentahua, collcdlio fidelium eflêntialis, Quod uocabis Concilium generale EcclefiæCnon eft uirtualisC non repræ^ fentafiuaç'non eflentialis '! Qiiid fum^ fortalTe accidentalis, nominalis uerbalis ccclefia.
(jÊeptimo.ï^ouamhancThomætuiinÉElligentiamretlcio, qua illud uerbum CHRISTI; Quodcuncß folueris 6lt;c» fie intelligendum proponis, ut Petrus foluere polîît, etiam a deo inflidas pœnas» |terS quæro, (|^ja autlîoritafe, qua induftria banc infelligcntiam,cx iftis uerbis trahesç'Cur no Beatus Thomas fuus iecum relinquiteum fenfum, quem Ecclefiaftici patres,pr»fertim Chryfoft.ad Hebraeos tenu«» eruntj ut tjs uerbis nihil aliud C H R1S T V S uoluerit,quâ quodligationem 8^ folutionem Petri/ideles nonfecus ha# beant,ac ftCHRISTVS ipfe ligaret folueret, hoc eft ratifîcauit ligationcm ÔC foluhoncm cius in ferra,Quo non fît, ut aliquid Petrus foluat in çevio uel extra terram» A ut Gur non aftruis etiam ligare pofle Petrum, ôô pœnas a deo inBidas infligere, cum fit utraque pofeftas una æqualisîf Corrige ergo uerbum Chrifti,ôô ita doce.Q^odcunt^ ego ligauero in cœlis, tu folue fuperterram. Hanc cnim fuam elfe intelligentiam in uerbis Chrift^euidens eft.Scd quant abfurda öó impia e«dem fit, credo uel palpare poflîs, fgi# tur fadas quod fecis.Ex iftis uerbis Chrifti nunquam aliud probabisj quam quicquid Petrus non poteft ligare, id nec foluere poteft, quamuis quicquid ligauerit ôô folueritjtan^ quam deo ligante Slt; foluente obedire teneamur, Vt fiilua fit imitas Ecclefia: fuæ,quam ijs uerbis conftituit, ^[|W(ftauolnduds fangum Thômam, quod fecundum me am opinioncm Ecclefia huiufmodi faciens indulgêtias, ma gis damnificaret homines,quam iuuaret, quia abfoluendo ab iniundis poenitentijsjremitteretadgrauioresjideftjpur gatoti«s.»x^Haec fanâus Thomas.—— -----—
O
-ocr page 170-£pR.efpondco,fiue hæc fandus Thomas,fiuealius dicat, ni«^ hit ad me,per fundamentum meum pnmumjecundum, dC tertium, (ppi'nio eft tantum, nondum décréta ueritas, cui fi interim contradixero,non ero haereticus, f[Secundo,uellem abeato Thoma doceri, qua dialectica ftef ifta cöfcquentia.EccleGa remittit foîû iniundas poerrigt; fentias,ergoremittit adgrauiores,id eft,purgaforias. Vos Thomiftae grauiter eftis reprehcndendi,qui fandihuius uiriôpinioneSjSCfæpius falfas meditationes,nobis pro arti^ culis fidei audetis ftatuere.Et id unice curatis, ut ficut nihil præter Thomam dignamini ucftra ledione, Ita nihil uultis in eo falfum uideri, in qua fententia iam diu contra omnes Yni«erfitafes,8gt;6 fotum fere mundum contenditis,
ertiOjfundamentu Thomae falfum iudico,fcilicet,quod deus requirat pcenas a peccatore,nec remitïat,nifi requift/ ta fatiffadione, lt;Confra,ucrS eft quod fpiritum contribué latS QC contrits non defpicit.Et §d remittit,totü remittir,ni fi forte flagella adhuc pro fuo arbitrio inferat, quac nee Ec^ clefia,nec cœlS relaxare poteft Jdeo quado Ecclefia remit/ tit iniundas pœnitvntias, non ad grauiores remittit. Quia no habet poteftatem remit tere ad alias pœnas,uel no remit * tere«Sed de fls in probationibus meis. Inique itaep mihi im ponis,quod detruncem priuilegiS ecclefiae,8lt; haerefim fapi * at ca propofîtio^djTu potius uidc,an non in deum fis impf# us, qui ut poteftatem ecclelîae uanaadulatione exfolias, in praciudiciû diuinae poteftatis cxtotlis. Id ei tribuens, quod iblius dei eft* Quare mihi ignofee quaefo, fi tâ folicitus fum pro dei honore QC poteftate defendenda, tu es pro Eccle « lise poteftate eleuanda,Et expedemus uter«^ in hac re fens# tentiâôô determinationem Ecclefiæfeuconcilq. Miror aSt cur hanc poteftatem Ecclefiæ te appellate priuilegium degt; ledet,nifi quod titillate uideris eos,qui magis de poteftate dominante,$ de charitate feruiente gloriantur ♦ Siquidem
-ocr page 171-XP SYLVESTRVM PRIER A TPM REgt^ÖNSrO, 8(v priutkgium non ad comunitaKs mi'niftenu, fed ad proptïc^ tabs wmodum perhnet. ft hacgratiatn debemus SCHO* LASTICAE VESTR AE THEOLOGIAE, quod comune bonum Ecdefiae (poteftafem clauium) nonmtniZ fterium mukorn,fed dorniniüfeceritts paucorum, T yran/ nidem ethnicam,non feruitufcm Chriftianam fpedantcs, {T^ionojdcm dico ad älud,quod fequerefiir animas magis damnificari, quam iuuari per «ndufgentias plcnarias, quia remitterentur ad grauiores « (Dbfecro te, Quid Ecclefia ad hocfacerepofeft, quod anima uadit ad purgatorium c” Ipfa abfoluit cam a fuis pœnis.non remittit ad purgatorium, fa/ cit quod poteft, fi hoe non fufficit, defedius eft anima: mi/ granhs,non Ecclefiïeabfoluenhs.non enim poteftas Eccle-* fiæ,fed fides purifieat,faluat,libérâtanimïïab omnibus ma/ lis.Qiiæfides'ab Ecclefi'a dati non pofeft, (Dt)ecimo,illi damnificant animas,qui omittunt eis perfua/ dere plenam fidudam in Chrifto,8lt; contemptâ pœnarum : Et non nifi magnitudine pœnarum terrent,fid pufillanimes fadunt,quafEnus uirtutem poteftatis magnificent,quç tan*-ta mala poflît tollere, Da animaimbutam charitafe« Et erit dura ficut infernus îcmulatio eius.
♦ Montra conclufiqnem meam fextam, Vbi dixi culpam no poffe remitti poteftatc clauis,ni{îdeclarando uel approban * do 2lt;c. Latiffime refolui meipfum in hac materia, ut uide/ bis in Declarationibus ,quia ÔC ipfehancconclufionem a/ liorum fententia, non mea fie pofuû Tua autem confutas» tio prorfus nihil eft, f)ia's enim,quod attriti uirtute daui7 um(iuxta fandorS inteVpretationem,forte fandîi Thom«) fiunt contrib’. Et ideo non modo Papa, fed quifep faeerdos dimittit difpofîtiue amp;nbsp;minifterialiter, (jRefpondco primû, fiue fandi fint,fiue peccatores, qui fie loqüStur,nihil moror.hoc fcio, quod errant. Error inquS eft,quod attritus fîqt contritus uirtute clauium, Quia ut ait
P n
-ocr page 172-R. P. MARTINI LVTHERII , ApoftoluSjOporfet accedenfcm credcie. FIdes aufem no folum conteriCjfed eti'am iuftiftcat.lmpoflîbile eft cnim,^d digne acc^at adfacramenlt;nm,nifi iam luftificatus uere confrifus IfV nde tllud commentum de attritione fan's lafe uagans, figmenhim eft,Slt; nihil in rerum natura,nifi fimula^ tionem forte uolueris eam infelligere, quae magis indigniî factat facramento. (]^id dicam Efiam iftetuus Dialogus cofirmat fententiâ meam,iam diq mecum n^oratam,Quod uidelicetTHEOLOGIAiIlaSCHOLASTICA,exUif lem nobis fecit iieram ôô fynceram Theologiam, Nam ui/ des, quod ppefuo hoc Dialogo nihil ago, nifi quod refifto gx^reàarguoSCHOLA S TIC AM THEOLOGIAM id eft talfam fcripruræ ôt: facramentorum intelligentiam» ^ecundo. Tu ipfe cogen's dicere, quod omncs omnium facultatum dicunt, fciliceta folo deo remitti culpam. Quo ergo uirtute clauium uenit cotrih'oCquæ fola uirtute gratia dei uenire ab omnibus diciturî’ Vide ne iua confutatio ma^ gis fîtjiîcrefc'ca, meapropofitio,Iicet confutaior forfe no fît hacreticus. Si autem fola gratia dat contrilionem. Quid faciunt Ecclefiæ claues,fi non declarant uel approbant grai^ tiâ,qu£E eas iam præuenif Immo nullus uenit ad facramen’^ turn fine fictione nifi gratia eum mouente ad facramentS, (jAut refponde reuerende Pater, ifur ante QC non poft bagt; pttfmij quaerifurbaptizandus,an credatCCur abfoluendus qu^ntur,an doleat digne de peccah's, antequS abfoluatur^ An noua iterum Theologia, materia facramenti pœnifen/ tire non confritum,fed attritum ponesCErgo contn'tio non eft prima pars pœnitentiæ,fed pofterior confeftione,Et tagt; men omnes dicunt,quod cofeffio fine contrftione nulla fit. An forte poft^ fuerit abfolutus, id eft, facramentS confe^ cutus,00 uirtute clauium contritus,fum demS incipiat repe* tere confeftionemC Qiiod ft ha;c Theologia uera eft,meu fuerit confihum,ut quilibetpeccafor,prius abfoluÂtur,quâ
-ocr page 173-AP SYLVEST.RVM prie RATEM RESPONSTO confiteripermittatur,Et ka omnia peruerfo ordmeO’ta milt SCHOLASTICA THëOLOGIA)agamus,abfol/ ucndo diam quod nefcimus, Deo gratiasjmmo nobis mi* feriSjqui fantam fiduciam j'n er eafuram ponimus, S)C claui/ bus fantam uirfutem tributmus, Sed no pcrmi'ttit dolor negotium omes errores in hoe facramentum inueótas per traditioncs hominum5percenferc3occafionem dedifle,me/ liora ualentibusfufficIt,(Dgitur mine quatUor funt partes pœnitentiae, fdlicet AttritiOjConfcfflOjContritiOjóó SatifZ fadio^adeo profeeit Theologia,adiutorio Philofophiéc» ♦ lyContra coclufionem feptimâjibi dixijNulli remitti culpS nifi fubiedo faeerdoti,quS cum uerâ aiïereres3amp; tarnen in/ culpatâ dimittere no uelles,eo me faltem uituperio fœdafti 4d leprofum appellaßi, quiamifcerem aliquas uen'tatcs faJ* fitatibus, Gratias ago^^d aliquando (licet cS obprobrio?ue raccm meconfiteris ♦ Sed td admiror, quid acciderituobis ThomiftisjUt tâ diuerfum fentiatis, Hanc em meâ conclufl * onêjThomiftae 06 tuç fedae frafres in Germania miro zelo deteßanK AnaliShabeatis Thomä in Italia,aliûin Ger/ inania,ignoro, Nifi forte mihi fufpicionê facere uultis, nee Thomißae Thema,nee Thomas Thomißas intelligat» 0» flAd odauâ dicis,ficut ad feptima,id efl,eße ueram,fed mi * xfam alqs falfis, ideo me leprofum óó maculofum « Dico K ego ficut ad pcedentem.Conueniat primG Thomißts inter feipfos,ô( tï3c pugrîêt c6trame,qua^ miror hâc côclufionê te no reprobarCjcG tam multis pfuafum fit, earn cITefalfam^ O * ÇAdnonam,ubi dixi, excipi articulG mortis £gt;( nccefli'tatis / nbsp;nbsp;in decretis Papç,Re(4e me dixiflê fentis,fed no apte feu ap «
pofîte,^d ilia exceptio intelligaTnon quo ad in^ofihonem pœnifentiæjfed quo ad referuationem cafuG* Primo,Man huCquid hie audioffupra me funt quae dicis, ideo non pot/ fum ad ea refpondere.Sipapaetiâin morte referuatimpo/ Ctas pœnitenkiasjfateor me ncnintelligere,quomcdo alias
9 ‘H
-ocr page 174-R. P. MARTINI LVTHERII
quam iuxtacanoncs itpponendas aflcras.prçcedefttcchîtti coclufione admifîfti, morituris pœnitentias Canonicas no imponi. Hic rurfum dicis,Papam non remittere pœniienti^ as,ni{i forte intelligasCut inferius) pœnitentias a facerdote, uel a deo inflidas, no excipi articule ncceflîtatis, Sed de qs ïam fupra didum eft, quod pcenas a deo inflidas,non fit ec* cleiîæuel referuarCjUel relaxare.ôô facerdotis impofitio me* re eft arbitraria. Verum fiita fapis,figmenta ilia cômuniafe^ queris, quod quia facerdos incertus eft de quantitate pœ^ nat infligendæ, ideo morituro no poteft omnia foluere,fed relinquit hoc Papae, Primg quis credat, quod deus a mori turo requirataliam quam mortis pœnam^ quâ folam fuffîz cere dicunt, ad plenariam remiflîoncm omnium peccatorS 6Ó pœnarumjfi uolenter fuerit fufceptajquod ueriflîmG eft, ^ia preciofa in confpedu domini mors fandorum cius ^ecundfi, fi ignorât facerdos quantitatem infligendæ pœ* nae,quis earn cerf am facit fummo Pontifîciç’A t inquis,huic didum eft,Quodcun(^folueris ô^c» Rcfpondeo,nunquid quilibet facerdos eiufdem uerbi uirtute foluit^
^[Maec ÔC his fimilia,non nifi ex opinionibus dicih's,6ô in ec* clefîa dei docetis,quae probare prorfus non poteftis«
lo * C^ddednif,Arguis me admittere, qd in alffs damno^nen»* pe,§d animas ad purgatoriû addico, dum folg inûjndas df * co remitti pœnitentias, Refpondeo ut fupra.Nervremilto cas adpurgatoriS, fediuftttiauel rigor dei, quera poteftas ccclefiæ tollere no poteft,nifi oratione,nj5 poteftate clauis» (DOeinde fuadeo, ut fortiter moriantur, quod eos tuh'ores f f faciet a purgah3rio,quam omnes omnium indulgentiæ, I nbsp;nbsp;nbsp;^Sÿndecimam Preteristf^d duodecimam dicis,etiam nunc
' anteabfolutionem pœnitentias imponi,ut c»dudum,
lt;(J}ß.efpondeo, Mon tenes quod uolui,qua: amp;nbsp;a)lpa mea eft quia non fatis me expreflî, Sed nec oportuit,cum difputaü* onetn proponerem* Senfus meus eft ÔC fuit,quod olim no
-ocr page 175-AD SYLVESTRVM prie RATEM RESPONSlO abfokiebantur ante pœnttentiam cxpktam,quod cx co po * teras intelltgcrc,quod fubiunxijtang tenfamenfa uerae con tritioniSjNoftro enim feculo,ubi fokim imponttur, non au tem impictur ante abfolutioncm, non poteft expiorari, an ., liera fit contritio,Et uttnam ille uetus mos reuocarctur* 17 * €lÄd fcrtiamdecttgam« Concedis uerum efle per mortem omnia folui,ubi ex Canonetanfum poena debetur. Quod fi earn quam imponit Canon, etlam diuina iuftitia exigat, purgatorium neges,ncccflè eft» OlRefpondeo, Siue iuftitia exigat,fi'ue non, nihil hoc ad da ues Ecclefiac, fed ad orafiones duntaxat» Sicut lacobus di^ cit,quod oratio fidei Ecclefi« faluabit infirmum,amp;^ fiinpe^ ccah's fuerit,rcmittentur ei, CBecundo, Fieret tune minifterium elauium aliud nihil $ negotium perambulans in fenebris,quia folucret, nefeiens quid quantum folueret, quod mihi certe fatis abfurdura uidetur,Nam iudiciura ferri non debet fuperre prorfus in* cognita, Claues enim rem certain, ÓÓ folidam operari de/ ^nt.Sed iam fatis fupra S/C alibi,
ertio,nö fequitur,ideo purgatoriS a mc negari. Sed fol3 ^od purgatoriS uirtute dauhim non poffit folui, ut infra^ I lt;^d quartamdccima.ec quintâdecimXubi difputaui,quae • mihi uidereteffe poena purgatortj,fed horror £lt; timer,ae^ “ jxdefperatio.Tres mihifalfitatesimponis 6^ temeritatem» Qkefpondeo ad femerifatem prius ƒ Eiufdem criminis ve/ US mecum es öd tu,00 S,Thomas,immo Thomas oîài ma* Conf- xime. Qui per omnia ferme fuafcripta aliud nihil facit 9 di® TIjom» fpufatjÔL nbsp;nbsp;grande £ft,etiam ea qu« fidei funt, in quxmo ”
Oiin gt;nbsp;nes uocat, ôi. fidem ucrtit in utrum,ut nofti,Cur ergo mihi qua:fo,nô permittis difputare de ifs rebus,qua iunt dubio* (îffîmac,amp; no dcterminatç^Nunqdcgo ecdefîafum,immo plulqecclefi^utmeaî difputatioes pro diffinitionibus acci® piâtur^ Sed rofuetudo ifta eft Thomiftica, qua ôïa aflêrerç
O üq
-ocr page 176-R. P. MARTINI LVTHERH foletis,etiam quæ dïfputatiue propom'tis,aut in Thoma ïc/ gitis.îdeo ôô me aflêrtorem credis,no difputaforem. Verß ut uidebis tn declaraHonibus,fi in nulla mearum propofitigt; on3 parte difputoJiac parte maxime difputo,2lt; ita difputo utmeamfentenliâhrmius probare mihiuidear, quamtua opinio fît probata,non tarnen diffinio, fed indicium ecdegt; fiae expedio. Ideo ignofco tibi,quod mehaereticum «ocas, feiens hune eflè morem ThomiftarS,ut haereticus eflè, ue/ lit,nollt,cogatur,duntaxat apud Thomiftas,qui opiniones Thom« non fueritfeeutus,Nuncreliqua, Çi^ima inquis^alfitas eft,^d aperte innuo, eos qui fn pur^ gatorio funt,nefdre,fefe faluandos e(îê,ut 0lt; xix.propofiti* one dixi, T « uero c6 diuo Tho, cuius dodtrina g régula fi/ dei ecclefiam R.omanâgt;ôd difcu(ïàm,ôd probatam dicis, po * niSj^d fciunt feliberâdos, alioquin fufFragiano expeterent (JTR.efpodeOjRem ipfam omitto,quiadifputo,6lt; infra xix» conclu.no omnes elle certas dixi, licet aliqu« forte cogno/ fcantjde quibus late in declarationibus,fi peruenerunt, aut Ruenient in manus tuas.Nam id credo me probare 8d pro/ balTejquod non omnes feiant fe eflê faluandas, ut teftantur •xemplamulta,deanimabus euntibus ad indicium Sdc., CProbationes tuas tantS uideamus .zgt;Primo authoritatem B.Thomae inducis,cuius fententiâ, fenfentiam fandorum uocas numero plurali,fbrte reuerenti« caufia.ït ut huic cre * dam dicis a Romana ecclefia,régula fidei probatum.Mii'or quod inter tôt ecclefi« dodores^non aliquando alium quo que, aut textum feriptur« inducasjideo per fundamenturn lecijndum,itermn tam te,quam Thomam reqeio ♦ Quia ôd Augu.receptus ab ecclefîa magis q fandus Thomas.Pau/ lus autem maxime,qui fundamentum meum prima eft, QjSecundOjmiror. (Quiduelis, ^d ecclefîamRomanâ fidei régula uocas. Ego credidi femper,4d fides effet régula R o/ manac.çcclefi», nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccclefiarß, ut Apoftolus Gal.vi.Bc
-ocr page 177-AP SYLVESTRVM priera tem RESPONSIO 8' qukunc^ hanc régula fecutj' fuerfnt,pax fuper eos 8Cc, Ro* go eoufcÇ dtgneris adulari Roman« ecclefîæ, ut earn per^ mittas difcj'pulâ eflê fldei,quæ reguletur fide, non régulé t ft® demised forte h«c uerbi eft co trouer fia. quia régula ßdei împropn'e locutus,uocas,quod ad cam fidem,qüâ R orna/ ßa ecclefia profifetur,oim fides debet conformari,Et placet mirifice IJam ego gratias ago Chrifto,^d banc unâ ecz clefiâ in terris ita feruRt,ingenti,Slt;^ §d folum poffît probate fidem noftram effe uerâ,miraculOjUt uun^ a uera fide,ullo fuo decreto receftcriqnec tot Barathris peflîmo^ mor5,dia bolus tantuefficerepotuitjUt penes banc no^maneret ab o^ rigine fua canonicorû Bibliæ librorS, ecdeflafticorû pa# trû interprets authoritas,ôô autboritatis fynceraprofefx (îojlicet multi forte funt nimis,qui priuatim bis libris ^rfus nuUâ babeant fidê,nec eos curent,aut legere,aut intelligere (ÎTertiOjillâ confequentiaïuipfe qu«fo perpende, Anim« cxpetunt fuffragiajcrgo fciunt fe eflè faluandas.Fuifti ne tu ipfealiqn in periculo,uel morhs,uel alterius neceffitatis» in quo nefciebas,an tibi eflèt pereundû uel emergendQç’Si fui * ftijrecordarequ«fo,qanxie quæfîeris auxilium confiliS eo ma^,quo ignarus foifti auxilq confilrj. Et(ut ille ait) una falus tibi fuit,nullâ fperarc falufem.Si nô fuifti,obfecro «élis credere qs,quifuerût ♦ Vbi eft ergo arguments tuum petunt fuffragia, ergo fciunt fe faluâdas Quid fi contraria uerius fit,petunt fuffiagifi,ergo ignorant fe faluandasf Sic inq poteft fieri'jUt a facie çternæ ir« borrentes,timeant perl rc 06 in lacû ire fempitemS, Ô6 ne intrent orare,2i6 fuffr agfij quærere. Hoc ecclefia uidetur ferttire,quando pro eis orar, neabforbeateas Tartarus ♦ Item, Libera eas de ore leonis» Ecce in ore leonis iamiam deglutientis, QC in abforptione T artari eas eflegt;ecclefia proteftatur.fed latius,ubi dixi, ^ecunda,inquis,fatfitM eft,quod qui purgantur timcant^ praeferquam ftlialiter,quia timor de future malo
O V
-ocr page 178-R. P. MARTINI LVTHERB
Otefpondeo, tuo te gladio peto ♦ J'emenïas eft in î]s,cjafé nos ratio naturalis non docet,uelle aligd diffînire noftra ais* thoritate«Eiue hanc temeritatem tuâ,qui fine authoritate tS ta fiducia pronuntias,non e(Iè in purgatorio,nifi filialem tb morem.Thomâ enim no audio, Secundo,uideo te eo crro re laborare, quafi poflit cfTe fitialis timor in uia tâ purus,uc nullus cum eo mixtus fit timor feruilis poenarû,quod iuxta fcrip,ôi ccclefîafticos patres no eft poffibilCjCum nulla uir/ tus perficitur,niii in patria, |5t hæc me«c pofitionis caufa eft: quod animse funtimperfedat charitatis, habentcs mixtum timorem pœnarSjd eft,ièruilem, Aut doce me, quo de pœ ’ na doleantjfl nô timent cam,fi non diffentiunt ab ea,nift diflt;= finitio doloris B. Aug.alia eft in purgatoriojalia fuper terra qua didt,dolor eft diflènfio animi ab ijs rebus,quæ nolenrf '' bus nobis acddunt,dolent ergo^Sed hoc fit,quia nolunt,ft noluntjferuilifer Utiaent pœnam,r u cape,ego nec fingere ^lfum,^d quis doîeat de poena,quâ no timeat,aut horreat CÏTertiOjid uero qacutedixifti, quia timor fît de future ma* ïo. Animae aût funt in prtefentibus malis,Si cogifare poftês uel guftafies uitae futur« unam guttulam, non ifta diceres«' (Dmnia funt illic pr«tvrita,omnia praefentia, omia futura» Brcuiter,quia hæc funt ignota tibûHoc eft quod dico,quia pœnapurgatorq eft timor futurimali,id eft,horror damnai tionis.Sicut fupra exempin dedi,de qs ,qui in periculo funt conftitutiiJQuarto, quod fifolus ifte horror fans eiïèt pœ narum,impius eftet deus,qui alias poenas adderet, obfecro creatorem tuum modeftius nominarc uelis mifera creatu/ ra,nunquid ideo deus impius eflct,quia non fecundum ca/ put tuum.opinionibus Thomifticis diff'ertum,ageretC’U)egt; inde,nec me intelligis,non dixi hanc poenam efle fuffiden^ tem,td eftjOmncm quam pafiuntur anim«,nec de altjs pœ^ nis difputaui, Sed hanc folam aio tantam e(]ê,tâ uehemen/ tem, ut fola poftû wee purgatortj eftè, cum in ta fit omnia
-ocr page 179-AP SYLVESTRVM PRÏËRATEM RESPONSÏO poena,tmmo aliac poen« feorfum nihil fimt ad iftam,ut dixi i^eclarationibus»
16 ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dccimâfextam conclufionem, ubi purgatoriS dixi
deri prope defperationem,tucontra,certam fpem falubs in purgatorió ponis^óó hoe non,nifi nuda Thom« authorita^ te,quod remifto ad fundaments meum fecundS« Secundo uehementer dubitD,an feias quid fit certa fpes,cum tua ipfli* us fententiafit,quod homo nefdt,an amoredignus fit» ^pTertio, hancconclufionem ex fupradidis aperfam relink quo,quod morituris amp;nbsp;periculo prefiis, licet nondS fit de/ fperata,prope tamen,ac uelut fimilis eft defperat«,falus, O * mnis enim timor,pars qu«dam eft defperationis»
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wt)i ex confequenti animabus au/
geri neceflario charitatem, dixi, tu pulcherrimo Ariftotele mihi occurris, quod uno inconuenienti dato,plura mihi co* tingerent, fciltcetno minus abfurdum eftê, quod timorem feruilem in animabus pofui, charitatis augmentum» Degt; inde tu $ optimas tuas eonuenientias profecutus cum B»' .Thoma, contrarium afleris.nihil allegans aliud, pro more tuo,nifi noua uocabula/cilicet quod anim« fecundS Thogt; inam,funt uiafores fecundS quid;,nonfimpliciter,(^is di/ xittibi QC Thom«, effc cos uiafores fecundS quid, non fini’^ pltciter^An Ariftoteles inElenchis fuisî’quis temcrifatem, ut tu uocas,ttbi permifit, fcr ufandi eius,ad ^d nulla fuppe/ tit nobis ratio,naturalis pr«fertim,cum no deputes, fed de finiasç'An ilia tua fortiffima ratio,qua dicis. Alioquin,bon5 effet eisjdiu eflè in purgatoriOjUt perfediores K confuma/ tiores euaderent f Hoc argumentum credo non poffe fieri, nifi a Thomifta,tantum h^et aenminis ♦ Nam ex co ctiam fequcretur,bonum effcjUt nullus fandorum morerctur. tt Mt martyr es ufi^ in diem iudict|,carcercs amp;C ungulas fuftine * rent, quia fi charitas poteft augcri in ftatu^in quo funt, bo^ nS eft,ut diu m ülo mancint^hoc cft,fempet moriantur pro
-ocr page 180-R. P. MARTINI LVTHERÏf
ChriftOjquo perfediores euadant.Hæc tu,ut di'cfs,ftoiii
- ^ens uocum nouitates,fed ueftfgia fandorum*
10* «©edmainodauàm,ubiutdebasmepetereauthoritatcm lcrip,uel rationj's,omittisj nifi quod authoritatc fandorum pIurali'fcr,tdeft,S,Tbomac,dicis fieri arguments probabi/ le4Concedo efle arguments probabile,id eft,dubiS 06 dia^ ledicS,cui non fit neceffariS aceedere fide ♦ Et hac tua pro^ feflîone obftridS uolo, ut quoties mihi diuum Thomâad^ duciSjfine fcriptudine patribusjfîne ecclefia, fi'neratione lo quentem, memor fi's,te dialedicum non theologum agcre (d eftjprobabilia fantummodo tradere,non credibilia« (pQuid ergoCHoc pado iam ôîno conuenimus in unSjô6 nis eft difputandi jquiahoc quod affirmas tu,ego nego,uis \ ergo ut fiftamusç'nam deinceps prçter diuum Thomâhihil ponis,nifî quod aliquâdo me conuittjs infedan's,ubiq^aSC inuidiofum pontifici me facere ftudes,fcd tranfiliâ breuiter I‘ Cfeecimânonâ practeriens, dicis idem ^d fupra ad décima/ quartam ÔC decimSquintarn dixifti, quo Ô6 ego te remittor
0. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uicefimam dicis, fummS pontificem pofle remit/
tere poenam tam impofitamjquam non impofif am, ut edo/ cet diuus Thomas.Oppofitam aufem dicere eft hçreticum iC contra priuilegium datum Petro» Ç]R.efpo^o,ncgo,2lt; ro negadi dida fupra Con^nta.Has ' retiens aSt ero,fi poftig ecclefia deferminaucrit,no tenuero • dÂd uicefimamprim1â;me conuitio pungis,ideo tranfeo* (p\d uicefimamfecundâ. ea dicis quac fupra Condu»quin^ ta funt confiitata, Nego eftè fadum Ô6 dodrinâ ecclefiaî,rc* laxari pœnas purgatorij per uiam indulgentiæ, quan^ ad#=^ miror,quod hanc propofih'onem non approbaueris,qui fu perius docuifti Ô6 admififti » Animas in purgatorio non fol uere canonicas poenas,ut dicit mea htec propofi'h'o» (fid uicefimâtertiSflongo uerborStradurepefisid, ^dfiJ*
' pra tradatS €ft,propofitione yI.de attrifione Ô6 contrition
-ocr page 181-ad SYLVIESTRVM prier ATEM RESPONSIO. ne,quod ibi dtxi,hic didum puta.^ion eft enim fundamen tum Theologicura, ex attrito fieri contritum uirfute daui^
unijfed erroneum.deindeattritio feu dolor illeimperfedus-non eft idem quod uelle habere dolorem Ôlt;^ gratiâTdei; Sed uel eft fimulatio fallax^uel eft initium gratiae ueriflimS. Si/
Cütß,A.ag,amp;k,DefydeviSgrstixe{linidum gratiac.Efalibi Veile elle iuftum, eft magna pars inftitiæ, Immo Apoftoli in eo gradu gmanferunt.Rho» VIL Veile mihi adiacet,pergt; ficere nô inuenio. l^on ergo attritionis, nec liberi arbitrif, fed gratiae eft taie defyderiâ,ante omnem uirtutem Clauiff» ([îecundo facillime admitto,§d dicis,|ndulgentias côferri pofte etiâ imperfecftiftîmis, nec hoc negat mea propofifio , Imo ego credo, §d remiflîo pœnac facerdotalis poteft congt; ferri indignis 6^ non contrih's, Senfus aût meus,§d nulla o * mniû ôîîw pœnarum, tam a deo impofitarû,^ ab homine, nifi perfediftîmis poteft dari,immo nullis in hac uita,manet cnimpœnamortisjdolorcordis 2lt;c,Et nullum eftd^bium
in hac propofitione, experientia tefte, amp;C omniSfententia^ 20 uicefimâquartam, Negas falli populS,fi modo attriti / confîfeantur ^dutfupradeattritionedidGeft,renciogt;
CSecundo quod addis, alia opera bona non eflè relinquen-da propter uenias,cum nullus pro cerhj fciat, fe uenias aftc cutum. Item, quia etfi illi ueniam no confequunfur, piutn tarnen opus faciunt,quod eos in falufem difponit, CÎX^fpondeo.O miferû patrocinium ueniarû,obfecro,fiin* certum eft côfequi nos uenias, quid facimus quid doces? Apoftolus prohibet,neinincert5 curramus.Hçc tuaapud me ueriffîma funtjmmo apud omnes.Hinc eft,^d ego tota fiducia fuadeo hominibus, ut relidis uenqs, inuicem bene faciant. quia hic funtcerh,(efegratïâdei confequLlIlic uero
, incerb,angratiamhóïscófequant,Hictandemdicis ôifen-î^ tisad omnia nota meajîno plus g uoIui.Ego quihgretiais perfidus,erroneii5 accufor, nun^ tam uiliter de indulget^
-ocr page 182-R. P. MARTINI LVTHERn
kqs tocutus fum, nec loqui uolo. (J^uid eft quaefo doftS ta/ certâ,nifî nullum donumç'Qiiare ergo tot pompis ûritatur uulgus ad incerta fuum bonû, ^d ad ccrtiflima bonû fine pompa potuit induci C Hoc modo peius fallitur,non maior pars populi,fed totus populus.Quid fi ego ifta dixiflemî' ^ecundo. Vbi nunc eft poteftas Papac, Vbi uirtus CIamgt; um,ft non nifi incerta operanturClam C H R l S T V S nihil dedifle uidetur Ecclefiæ,qui mhil certS ei dedif, Eo fcilicet, perucnitreseccleftæftudioSCHOLASTICAE Theo^ logiacjUt quç donata fint nobis,nefciamus.ôé id profitemur nosnefcire, contra Apoftolumû Corin.iq« Seduidemeas déclarai iones, (fredo me id effèciflè,ut intelligi poftît,quid claues ÔC quid non operentur,idlt;^ non incerfe, fed certe. IJTertio, Altéra lacinia frigidi huius patrocintj tui,miferarS ueniarum eft hacc, quod ctfi üh uenias non confequantur, tarnen pium opus fecaint ôôc» Volo premere,quac hic cogi* to,tu quaefo uide quid dicas,£lt; quid inde fequatur.Hoc co inferim,nó poteft populus ad pium opus inducfnifi fpe incerta ueniarum C IDic hoc populo 8lt;^ uide, fi unum obulQ pro tali ueritateconfequaris. Quis enim pro incerfo,certS laboreKldeo neeeiîe eft prarconibus ueniarum,hanc uerila * tem riÔ'docere.Ettarnennô^fallitur maiorpars populi. Ad has impias fabulas peruenimus,dum docemus populos no nt •-.cerhlfimam ÔC nudiffimam mifericordiam dei,fed in pro/ prias iuftitias incertiftîmas,immo nullas confidere* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
|ß^arto,fic ueniac elfent pro mortuis folidiores quam pro muis, quia tua fententia profunt defundis certiflîme, uiuis aût incertc. Et tarnen pro uiuis funt principaliter amp;C diredc inftitutæ.Quod fi direde non funt nifi incertac,quo quaefo cerfacfiunt,qu'âdo funtindiredaeç' fateor hacc etiam in Glo» lÉv.c. (|^od autem,pofita.Primo me mouernt,utdeindul * genttjs dubitarem, Et quônon dubitarem,cû dubitare,iu/ bear,atantis ueniarum tutonhus,dodonbus pracconibus^
-ocr page 183-AP SYLVESTRVM PRIERATEM RESPONSÏO , ^ro^info, Vide ne populus piû opus pro uen^s facere doj» «US,non faciat eo ipfo,nifi tnalû opus,fcilicet,fi opus hutuf^ modi alias no faceret,nifi uenias fpcraret.Hic pa(et,qd non deum pro fine,fed creaturS, fcilicet,remiffionem poena, in opere fuo habct.Nifi uerum fit quod aliqui dtcQtjindulgen*^ tias eflë pias fraudes, quod populus bonum opus fadt pro pter deS QC fpe placendi deo,prouocafus ad hoc per uenias curo,non em funt adpropofitS. tuintelligis propofitionêmêSloquidépoté/ (late iurifditionis, qua tn negauifuperius 0^ interius in pur * gatoriS ualere.Bgo loquor de poteftate operandi,ôi qdem no fuit mens mea,ut fic (allèrent legentes, fed tunc ficut oc * currebatjita ponebâ.Poteftas ifacp hac eft,quia Papa gene • rali interccffionc orat pro defundis cu tota ecclefia, Epifco* pus fpeciali,ut in diebus cómunibus.Curatus,in fingulis fc • rnsi Ergo eft poteftas orandi 00 intercedendi, de quo alias, '5J.G» fl^d uicefimamfextam, dicis ecclefiam habere poteftatem in purgatorium fecundumfandos (ideft,S.Thomam) hoc perapplicationem meritorum CHRISTI, (ftlefpondeo utfupra,fandum Thomam nego, (p\d uicefimâfcptimâlardens in defenfionê tuorS dicis, no hóicm, fed meram ueritatem ôi catholics pradicari ab tjs. qui anima eo inftanti,quo plene fadu eft illud,gratia cuius pftna ucnia da^puta quando deiedus eft aureus in peluim • (îRefpondeo,ofuaui(fimaglo(ram,quis ignorat,^d anima quando fatiffadu eft pro ea,in inftanti euolctî'Naquid hoc impugnaui^ quis iftano credit,Sed ÔC hanc ^ffam tuS de * derunt poftea tui quoeç, fratres Germania. Içecundohuc attende,ôôhicrefponde,ubiurgeris amp;Ó nodus haret. Anfit hóïem pradicari uel deS,dicere,^d anima per indulgentias euolat.Eloctuiam if erum,fado 00 dodrina ccclefia,id eft, opinione tua Slt; fandi Thoma,probas.ôf no aliter,quan^^ ^no tamuiliter pendis ammas,qhinoftri»Siquidemtuaa gt;
-ocr page 184-R. P. MARTINI LVTHERIÏ
reS in peluim, noftri duodecim quatrinos fatis efle dicufià (Jlr ertio,quod Q ctiam uerum effet,per indulgentias redimi animas,qua dialedica didicifti, eodem momento fatiffadû pro anima, quo fadû eft id, gratta cuius donatur uenia Üa diuinatis de qs rebus abftrufifltmis,ac fi prçfentes omnia ui * deretis. Nonne poffet fieri,ut dum ille nummû iadat, infci# rim angelus ficut Thobiæ fecit, offeratdeo memorîâ huius fadi,Sgt;6 deinde animam ui|itet,ôô aliqua mora intercedente redimat. Aut aliud fîeri,quod nos ignoramus, (H^artoaptilïîmaadducis fimilitudinem,quodtalispræ/ Œcafor fit fimilis coco, qui fubftantialescibos, accidentait/ bus faporibus exacuit. Immo hoc dolcmus,quod comefio* res illt.nimis accidentalibus dC alicnis uerbis adultérant uer« bum dei,Deni(^ iube,ut prçdicatores illi hoc modo fua uer * ' ba intelligenda doceant, Slt;C uidebis eos omni populo fibilij
fabulam fieri, nullus enim ita intellexit, (^are fatis uia^ deo,quantum foliettauerint apud te,ut hanc eorum confcfÿ
, cntiamutrun(Çexcufares,ôi leuares,fedfruftra,
0 * uicefimamodauam, me detradorem uocas, SC eum qui ponit in coelum oS fuum, quia deus ( inquts ) concefltt Papæ dare de fuffragio pro uolunf ate fua, (ÎRefpondeo, Nolo tecum conuitijs agere mi Pater, S cio quod omnia fecilius fuftinemus,quamueritatem,Tuis uef' ’ bis non poteft offendi auaritia,quia non tangis eam,fed
gis 8é pingis. Nam quod Papa poffit dare fuffragium, non n ego. fed quod fuffragium faciat animam cuolarc, hoc inte quot;nbsp;, rim nego,donee tu aliud probaueris.
Had uicefimianonam^primG fomnia mca itocas.Deinde ex f Sgt;Thoma de pœnauolSfaria longs traijisfermonem. Etin fine dicis,Contrarium fi quis afferat,ftultus êC ridiculus fit» ^5^efpondeo,fum optime contentus,ut tufapias SCrideas, ufquequo uoIes.Stmego ftultus SC ridiculus, ([Secundo,Ego qugftionem duntaxat pofuùTu ficut egrc * t,gt; ■
-ocr page 185-AD SYLVESTRVM PR IE RA TEM RL-SPONSIO gi'us Thomiftafpro more ueftro)ncc nutum ucftn's opinio^ r^us contrarium ferre potes. Nihil tarnen prorfus probas » ^p^ertfojfta diftincftio B. Thomae eft làlfiflima, meo iudtgt;^ ciOjfcilicet, quod aliqua poena eft, per quam bonum acqui rimuSjUt quæ el^ in hac uita. A lia autem per quam nulluna bonS nobis accrefcit, ficut eft mors naturalis 66 poena pur^ gatorii,quia licet fine ea (ut ais) non peruenitur ad bonum/ (amen bonum non per earn accrefcit._________—----»
^ÏRcfpondeo, Ita loqueris fine iudicio j ac ft necefle fit uer^ bum B,Thomaeoraculumhaben', (turergo Apoftolus crratjqu'ado dicit,omnia cooperantur in bonS fandlis^Sed forte ut eftfs prompt! ad diftindiones (ideftfcripturacdi/ fcerpttones) dices,quod omnia CDOpcrantur,fcilicet huius uifae, fic enim foletis elabi, Contra.Rho^xv. Qiiimoritur, domino moritur.lEt Pfalmo cxv.Preciofa in confpedu dolt;^ mini,mors fandorSeius.Doleo ego fandlQ uirum eoprola* pfum,ut neget per mortem,bonum accrefcere.Cum landli martyres,martyrio 66 morte, fummG premium 66 aureola^ obtinuerint. Igitur,fiue haec dicat angelicus,fiue humanus dodor,infulfi(rimum errorem dici, cum fiduciaproclamo, ([^uarto,eodem fenfu, probabiliter, nihil aflerendo, dixi, Animas quocp uolunt-aria paflione poenatli’purgatDrn,per* ,fici in charitate.quia necefle eft,utament 66 eligant pccnas, qnas fcntiut deum eis infligere.Hac enim uoluntas deieft, q^am fuperomnia diligunt,aut-certe diligere laborant. iP^dtricefimÇrepefiseandemtuacantilenT^quodanim« certae font de gratia dci 66 falute 66c. quibus fupra refpodi* kt C^d tricefimliprimamjdins me foperfluG dicere, co quod fopra pofuerim perfediffimas confcqui uenias. Hie autem uere poenitentcs,qui (amen minus rarifont, ^Refpódeo, Rede fecifles, (i meas propofitioncs intadas reiiquifles.Tu incedis ad Aqlonem,66 ill« ad AuftrG,adco conuenit tibi cum indulgentia eaium.T u audes egregic nri p -
-ocr page 186-quot; R» P- MARTINI LVTHERtï ' pater,^fediflïmos difcerncre a uerepoenitentibusC'iPctnde ^d abiurdtus eft^pœnitentes Qi. attrifos faci's cofdê, nifi obi* cem ponant.lftafigmenta obicis ôi attn«om's,fupra quos^ reieci,Slt; nunc reijcto^Humana funt comenta nuper inuen^ ta,fme authorltate ulla nbsp;nbsp;ratioe, ISîeminé pœnitet uifac fuaf
nifi gratia fidei præuent3,ut Éenet una fenfrentia todus eccle fiae. (jXiid mihi ergo de fîcflitia ilia pcenitcntia,quâ tu attrit»==quot; onemfîngis^ nec eft ullus tam perfelt;?lus in hac uita, qui no egeat pnïa,ut fupra dixi,T u aût pœnitentiâ extra ecclefîam uideris ponere inter attrifos duntaxat,§d eft euidens error*
,* flAd tricefimâfecundam« Vbi ego docui,ne ullus îideret in literas ueniarutn, quippe cum dicat Scrip. Maledidus qui confidit in homine.T u acutiflîme uolens unum malumuitt^ cere,gemino te perdis. Primu fatuos,eos affèris,qai fine peribus bonis tutos fe putant. (Qin'd ergo fiçra dixifti,^d attritus confequens facramentum ôi indulgentias,euolaret C morereturvcum talis omninofît fine bonis operibusç' De* inde uideris admiftcre,quod cû bonis operibus polïînt efle tuM,hoc fecundum te Cbriftianum eft, fecundum Auguft, 6Ó Paulum, Pelagianum eft. Œum talia opera reuera null» Cnt,quibus tutieflê poflumus. Sednuda mifericordia falut erimuSjVt Apoftolus Tiniq. No'ex operibus iuftitiae,qute fecimus nos,fed fecundum mifericordiamfuatnfaluos nos (ecit.Ifa 2lt; alibi,fola fidei iuftitia gloriatur.
^^ecundum, Qrii uero ex fpiritualicommodo eiulhiodi If terarum concipiunt fpem melius uiuendt Slt; moriendi,Slt;e»^ rede fentiunt.Sx^ fic docentes,rede docent.
lIRefpondeo. Rcmiflio poenarS tantû confèrtur per literas indulgentiasjdignu ne ergo iudicas banc, fpirituale com * modum uocareC’Qind anima inde boni confequiturCNihil prorluSjôC tarnen eft fpirituale c^odum. Italuditis uerbo^ rum 0^ nominum licentia,donee omnia confuderitis.
([Secundo, quo meliusfpes uiuendinafcitur exrenuffionc
-ocr page 187-AP SYLVESTRVM PRIERATEM RFSPONSIQ poenarumyid eft,uiu ex mortel Mortua res eß poenarfî re^ iniflîo,amp;^ i(a morlt;ua,ut ettatn fuis Magifin's feflibus, meU^ us fit fatiffaccre g fe,^ fatifiàdionem remittt per indulgent tias«Sed quid ego cum fuis nudis uerbis pugnoCSpcsuifac melioris ex deo per gratiam eius uenit, (Èratia autem no in remiffionibus, fed in inflidionibus poenarum potiflîmu o/ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Corint, Virtus in infirmitate perfi'citur«
// * tricefimâfertiam, Vbi nihil habuifli quod diceres, id uoluifli conarijUt me Pontifici odiofiflîmum faceres, cuius
me detradorem iniußum,falfum,erroneum(^ deblatteras* Euidens fignum eß deßitutiaueritatc,furor,öi indignah'o ÇKcfpondeo tibi femel pro dîKùs. SVMMI PONTlFl CIS poteflatem honoro,ficut decet,Veßras aGt,uel opnt ones uel adulationes cotemnojdco huius côdufionis meç (hanc em non difputo) contrariûjlibera fronte hærefîm pro * nuntio.Nô eßin manu hoquot;« reconciliari hôïêm deo,nec Pa^ pa pot gratiadei iußificätem donare, ut tofa fentit Ecclefîa ♦ Cuius contrariö, nullus fuit tâ fœdus hacreticus g docereu flSecundo^. ut tufs prseconibus utcunqj fuccurras, iferum fingis diflindionem, pro Thomißarum laudabilimore.d* Qiii uero dicunt(ut referCuere dicunt, modo reconciliah'o ilia infelligatur improprie, per amotionem reaius, quiani/ mam a dd contemplatione clare fecludebat.
(lR,efpondeo,miror, no eadem opéra reconciliationem ills intelligi doces. Alphabets Grçcum,uel HebrKS,aut ali * gd aliudj^d nonfignifîcat liten's £lt; fyllabis ißi's.fi ifla licen^ tia improprie loquendi pmiitihir, quid me impugnas Ç” cur no ali^ fenfu improprio,me uera dixiflê fingis C cur no ôîm baerefium infanias uno finu fufeipimus, en poffînt eorS uer^^ ba uera fieri,fi improprie aea'pîâturf Vbi manet régula ilia, d^VOD DOCTORI ecclesiae ôîsimprcpTtcfas (quantO fieri poCuitanda eflç Et illud fapientis. Qui loquit lophiflice, odibilis eß« Rogo dentmihi tui impropTtjflwte -quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P î]
-ocr page 188-R. P. MARTINI LVTHÊRII
cum uentâ, ß tierba ueftra rfolntelligimus ego populusi CredÉmus em uK nos uerbis intelledu,n5 pro illufioe nO^’ ftra» Nifi iferS redqtgt;^d B.Hieronyjn loanne Hierofoly trrf * tano arguit, fcilicet, §d aliud loquunt facer do tes,aliud au/^ diStpopultVos a3tdeditaopa,adimproprieéatemuerh'h's uerba,9d hocetiâita defenditis, ut gloriam uelitis meruiflê'» “S Z * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tricefimamquartam, dicis quod fît hæretica, quia n€gt;
QRefpondeo 2lt; ego per diftindionem, Hjerefis accipitut uno modo,pro ut eft contra opiniones nudas ThomiftarS, Et fie eft haeretica. Alio modo, pro ut eft contra dodrinam fidei ôi ecclefiae,2lt; fie eft catholica, dBecundo, fpero quod mihi etiam non rogatus concedes, per indulgentias no abokri mortem, èC morh's tot pericula ÔC infinitas paffiones huius uitae. Iftis aût manentibus,obfe* cro,quid magni remittunt ueniæ, quado relida morKs poe =» na, fatiftadiunculas temporales remittunt Sed ex Mufea Elephantem facere placuit,utinam non amore Amorrei.
ƒ4 * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tricefimamquintam dicis»Nullum eftè declamatorem
reor,quî tam ftuîte docuerit«
dîtefpondeojïgo non reor,fed fcio.Extant ein libelli pofi tionfî,quibus id non folu docent,fed ita defendunt,ut côtra riû aflerant erroremjdcirco itéra rogo dnm,ut Thomâ Itagt; lieu K Germanics fibi dif^dem, primo concordet,ut fciâ : utri pugnem,uel ceddSèditerS ad folitum réfugia uenisjid eft, ad improprietatem forte,d.Si qui tn docerent,quod no concriti,non uane indulgentias confequuntur (quia prode* runt contritione,ex poft fado accedente) no male docent, apud côplures peritosdErgo id ChriftianS eftpraedicareC Cur ergo feriptura nos bortatur, ut qtotius couertamus 9^ couertamur.Et nullam dat fidticiâfuturæpccrutentiacjinte^ rim fecure dilatæî'Sed omni hora uigilandS docet, Siue ua*^ leant indulgentiæ in futurs,fine non,nihil curojd curo,^d
-ocr page 189-ad SYLVESTrVM prie RATEM RESPONSIOJ) pro re kuißimaad eft ucntjs^rem ills grauiflimâ, Sgt;C folâ ne^ ceffariâjid eft,contritionem tâ uilitcr aeftimamusjtam frigid de curamus,ut non ad nos ptinere uidcaF, quo tempore pc^ ccator earn obfineatjmodo prçfentes uenias redimat,quas cS fine pen'culo no folum difFerre,fed etianunq redimcre li ceatjedulo tn agimüs,ne différât. Si id amore pecunia; no fit,Cur nontS fedulo agimus,ne eotritionem difFeratCpro;* ' \ prietas hie ne obftat^oia tarn acute pro ueniarö gloria exco --g^n?. Et impius fum,q pro gratia dei uel ftupide difputo»
6 Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tricefimâfextam dicis ,§d fit hgretica,deinde {^niteti *
' tiales Canones euacuet,euertat, S)C tertiâ partem priîæ fatif/ faâionem,£lt; Oîa iuraloquentia de poenitentia, èc purgafo TiS. Adde quæfo Sé cœlum S/C terrs', ut óïa'comprehendas» dMefpondeo. Spero dabis mihi uerû eflè, quod per tofam Ecdefiam dteitur, fcilicet pofte contritionem hominis tangt; tarn effe, ut deleret omnem culpam ÔC pœnam ♦ Secundo dabis,quod uoluntarie morientes omnia foluunt,8lt; fatifta^ ciunt plenifTime. His credo fine indulgentqs 6C literis adef/ fe remiffionem plenariam,6lt; tarnen me in hoc non eftc hac^ reticum,nifi8pud Thomiftas forte.
dSecundo, debits ideo dixi etiam tjs, qui tam perfeâi non funt,quia Papa minifter eft Ecclefiæ,quicquid poteft face/ re fidelibus in falutem,debet fub necefîîtate làlutis, etiâ gra * tis.quod fl non fecerit, deus fupplebit fpero per mifericor# diam fuam,quod homo neglexit per incuriam fuam» C^Kd tricefirnàfeptimâ^Fofbq dimiffa difputatione, qua de participationebonorQ Ecclefiae cœperas,Dicis tandem hae * reticG me efte,fi dicerem fufttcere impleri iniundâ poeniten* tiâafacerdote fine impletioe eius,quaî a deo imponi^ôC fie cuolare peccatorem no fatiftatfto prius deo* S icut dixi, uc fter ifte mos eft,fi mos uocari poflet,tanta cholera aeftuare, ut altera pene fyllaba hacreticS dicatis,nil nifi hactelt;icS,haere^ ticö,hacr€tic0,Thoniiftac loqui didicerunt,8^ tn nihil pror/
P iq
-ocr page 190-R, P. MARTINI LVTHËR1£ fus cfficicts,ntfi quod contra ueftras fr/gldiffimas 8^ nudilïy mas optntones didû aligd efle probatis.tfdco mihi de uobis Ifalas utdet dicere,Concipichs ardorem,8^ pan'eh's ftipulS» Etâlud GentiliSjPartur/ßt montes ,nafceturridiculus mus, ([P«m3gt;ex prædiÆs uidifti,quod de poena qua deu^inflt«’ git, omnibus parti b us-a te diucrfus fum ,altjs nixus princi^ pqs.ideo totum,quod contra me machinaris, fruftramacht naris.nego principia tua, dC te totum a planta pedis ufcp ad uerticem,ficut habes fundamenta mea fuperius poftta, C[Secundû,nolo ego docere uel doceri in Ecclefîa, quod re quifitus,nonpo(rimdefendere,n)fi dicendo,Sandus Tho^ dixit. Chriftianus fum,non Pytbagoricus.
ô nbsp;nbsp;CÀd tricefimâodauâ. V trobic^ dânabiliter me errarc diets
fiuc de culpa,fiae pœna intelligâ? quia Papa non déclaratif ue,fed miniftérialifer Si difpofitiue, culpâôi pœnâ relaxat, CXefpondeOjHacc fupra conftitata fatis funt,quta antemi^ nifterium Papac, Si ante eius difpofitionem,oportet remiff fam eflè culpam,Nihil enim ualet tua ftditia attritio.
^ecundo,quo ad pœnâadeo inflidâ,Papanec difpofitiue ncc minifterialiter fe habet,ut remittatur.Hoc cm ptinetad fora dei,in quo Papa pter infercefltonem, nihil iuris habet, utfatis didum eft.nec contraria eft deferminatSab ecclefîa -6 9 * ^.d tricefimSnonam,tandem plenus fiducia,pmno gucr/ ' fum dodorql Deinde detradorem uenialiu (ne dicä) uenait liumpdicatoru Si Pontificis,proclamas. Deinde negas bo# luru difcipIinarS pracceptis in(litutü. Oportet rae tandem anima meâ Si ledoris mei inftituere, ut feiamus eu T H Ofi M A S'T RIS, neminem poife loqui,nifi paratS, attero ucr/ bo conuitiû,crimen,blafphemiâ,audire.Diligitis ein opinie onis ueftr« fenfum plufq onager fuû foetum. Audiamus crlt;=^ go iftâ magnifies tuae difputationis Bullâ.Duo,inquis, pce ptatenes falfa,quacuenias euertSt.Vnâj^duera cotritio a*» boleat bêm pœnam, AIterû,§d uera cotritio pœnas praeeli/
-ocr page 191-AP sylvestrvm PRIERATEM RFSPONSIO gat femp^prtmS impugnas, amp;nbsp;id no nifî bene inftifutoriS Theologoru par8d!gmate,fcilicet,iibi otfcndens ljóïéin,re ftifuitur in amicïhâ,nô fine emenda. Ra deus,lege cómuni, abolira culpa,nukpeccaforScmendSprarftari amp;£([Prima fi effès bene inftitutus Theologus,ut glor iaris, fdrcs iudid um diuinu humanû,difïïmillima ÓÓ contraria efle. Et dcS fi remittit, fotü remittere, ^d hotno, quia nó eft tam bonus g deus nó facit.iPenicp Ge Cliriftus docuit, Vt Glti eflêmus patris no rcddentes,nec requirentes malö pro malo, fed be* ne facientes malts* Si fîlios oportet eÜe talcs, quanto magis ipfe pater taks eftç’Jdco lex ifta cómunis,quam tufpace tua dico) fingis,non habet locum,nifî in opinionibus tuis.Nec un$ legis a deo peccatß reminüm,referuata peena, pratferZ tim ea,quä Papa remittere poflit.lcgis aut femper contrario um,quod oîno pœnS S/C culpâremiïit,fat Habens uindidçjfl homo noua uita fofus ei feruiat. Igit legem illä comuncin, qua ufitur deus remit tendo pcccatîï, tile dodius amp;C uerius tradit,qui dixit,SacriGciû deo fpirftus cotribulatus,cor co/ tritum èC humiliatû deus non deCpicieslmmo de indufîria pueniens,damnat ucftîTfenfentiâ ÔC Iegcm,dicens. Quogt; niamGuoluiiTeSjfacrificiS dcdiHèm, holocauftisno deleda* beris. Ad idem cft Ifa,LPfalm.xlix.8C Miche,vi.6^ multa a* lia loca fcrtpfurac, ad ueftram fententiam aSt nulla prorfus« (TSccundo, if crû inuidiam mihi c5|lare anhclas, quîdo me accufas,4d eneruem ÔÔ cuacuem uenias.Hoc(falua tua re/ uerentia)nô uerS dicis. Ifta cm eft fenientia mea,4d cum fa* tilFadio fitcoim fentcntia)mclior,q indulgentia,dico,§d bo * na opera, quae pertinent ad fatiftadionem, ftnt prteferenda ueni]s,pr«f€rtim,cß ueniæ ftnt,nee praeceptae,nec cofultar, ideoep nçc mcritori»,nec utiles ad falutem.Quia ubi non p ceptSjibïnec obedienrialt;ubi no obedientia,ibi nec meritu. ubi nó merits,nec falus. Sunt ein licentiat ac pmifliones qZ (U,ut okm libellus repudij, ÔC nunc pmilTio litiu iurgiorS
P iiq
-ocr page 192-R, P, MARTINI LVTHERII forcnlîum.ïdeo dolcre me confiteor,qd has res Ieues,fanto boatu ardemus uulgo perfuadere.quod cum fine exhorta/ ttone pronû eft ad permiflïones, fummi's uiribus pfuadeiv dum fin'tad meli'ora,id eftj'pfam fatifiàdionem, At hoc mo* dojCum uideant,prçcones ueniarû, quarfiS funditus pen’tu^ rum,prudentifiîme hanc mêlions perfuafîonem, nô modo omittuntjfed omi ftudio caclant quocp.^Jec multn prodeft, ^d didtur(caufe uerbü uenias quidem no ualere ad merits feu falutem,ualere tarnen ad celerem fatifiàdionem ôlt; pœ# narS extindionem. Si fane ita,fed nihilominus redit id, ^d prius didlum eft,^d adhuc melius fit,etiam pœnas Si fatilra* diones no extinguiaut remitti,cuminhoc, nô nifi optima opera remittantur,fcilicet oratio,ieiunium,eleemofyna,Hç cm funt partes fatilïàdionis,quas remitti,fi aiides bonS affê * rere,audebis etiam,idquod nihil efl:,optimûdicere, Igitur uenias quacrant, qui uolunnfed cxhortentur plus ad melio* ra,id eft,ad ipfa optima fatilïàdionis opéra, ficut uirgini g/ mittit Apoftolus nubcre,horfatur aûtmagis, ut uirgo ma/ neatTales Si tam difcretos ueniarum buccinatores, qui fe * parent preciofum a u£li,ß dederis,nihil eft, § diflèntiemus» c^cos autcm dabis,aut aliquot ex ipfis,mendicos faciès». ClAd quadragefimâ, cum S» ThomaCfimui enim, ne eu S; Paulo uel AuguftJconfutare conaris,alterum meum (ut di * xifti ) felfum præceptum,fcilicet quod uera contritio, pœ/ nas quaerit Si amat » ^t diftinguis duplices pœnas ( ficut Si fupra fecifti ) Primo, quam diu pœnas dare pro fceleribus, eft alicuius boni allatiuum,ut in præfenti uit^quando meri * torium eft,ucra contritio amat pœnas,ad merendû SC prae/ cauendum a peccatis,fîne tarnen contemptu ueniarum» C[|^efpondeo,(ftratias ago tibi maximas » Nunquid ego aliud uólui,^ quod tu hic dicisC Cur ergo fupra hoc praece * ptum falfum affçrebasç’ Anidem apud te diuerfis locis, Si uerS ÔC falfum €ftfRogo,fi mihi non uis crcdere,crede alt^
-ocr page 193-ad SYLVAS TR VM PRÏERATEM RESPONSIO quando ueritatijUt Aug.att, per os tuum loquenti tibi,forgt; taffis ignorant! dC inuito, Admitto optima iftam cófutaWo^ nem falfi pr«cepti mei^qua ueriiïimû efle aftriiitur, Seque * ris,quiautruncß melius eft,galterum,6Ccæfera, Magne de-USjquantaeft uis ueritatis,utomnium fe fortiflime tueatur, per OS detrahentium fibi.Tu qui bonis es difciplinis inftitu* ÉUS theologus, doce me quaefo, quomodo hacc duo fimul ftare pofflnt,amare 66 quærere poenas QC iàtifïàdiones, fi/ mul etiam remitti,ôd quærere indulgentiasç’Quia unumik lorum,utaisjfînealfero minus eft,utruncß autem melius eft id eft, ut fimul fatifiàcias, QC fimul omittas fatilTadionem, quod eft aliud nihil,quam cumratione,ut ille ait,infanire,, Cîequeris.Vbiuero pœnac nullum bonûaffèruntjSedre/ tardant a bonogloriae, pœnæ non airumunfur,8Cc. De his conclufio mea nihil dixit.fufflcit mihi, quod ctiam tuo tefti* monio fit ueriflïma,pro bac uitamifi quod iferum doleo di ui Thomæ uicem,ô^ miferâfuæ difcordiæ fortem.quia hac condufionem probat in Italia,8lt; damnat in Germania* Oecundo,tftud figmentumtuum eft, quod pœnæ in pur«* gatorio non afférant bonum, contrarium enim fuperius te/ nui fie defendi,ufiß ad determinationem concilij* CTertio, Ratio tua nihil ualet, quod etiam pœnæ QC opéra huius uitæ, retardant a bono gloriæ, fie tarnen affumuntur immo, ut quidam e tua feda, dodifltmus dodor loannes Taulerus ait,fi cœlum coram te apertum eflêt,adhuc infralt;s re non deberes, nifi primum uoluntatem dei fuper introitu confuleres,ut etiam in gloria,n5 quæ tua funt quæras*Sed banc fententiam ueriflîmam fie iheologicifltmam, abfit, ut
fcholaftica thcologfa*
, tlAlt;^£^dragefiniamprimS,dicis uerum me docere,6e gra* tias ago* Addis tarnen, quod non minus caute funt improX bandæ,fie reftringendæ ueniæ in præiudidum Apoftolica facultatis*Et tu quoc^ uerum hic dicis,immo,nec caute,ner
-ocr page 194-R. P. martini LVTHERIl
incaute funt împrobandæ, fed permittendæ, ut quaraf qui uotet,tantunyne magnum quû fc cofecutum coÈdat, quin iHaiuspotueritconfequû
€AdquadrageftmâfecundamÔCterti’am^conarisfdpcrfua'^ û £. dere,quod pontifex per uenias prouocat ad pium opus.Et melius efle opus pium cum uen(js,quam alterum folum* ([Mihi longe alia mens eft Melius prouocaretur fidelis ad jpfam fahlBdioncm fine uentjs,ut fupra coadus es concegt; dere,{d eft,ad multa bona opera,^ quod prouocatur ad u^ num illorum cum uentjs, id eft,remiffîone raulfotum, pergt; mitto tarnen uentjs ita prouocari. Sed dico,quod ßt incom jparabilitcr minusjdeo mcacondufio ueriflîma, ^ecundo erroneum eft,^d opus cum ucntfs,ucl gratta ue^ niarS melius fit,^ fine uenifs, quia ft fatiftàdio eft multa QC optima mérita,quo opus unS aim tot meritorû remiftioni^ bus melius erit,^ ipfa fof-meritaï'Loquamur quaefo cS iu/ dicio,amp;^ Chriftianalibertate,amp;Je^empoteris dicere,indul^ gentias aliud efle,qrcmiftiones fatiftàdionis.rurfumjatiftïr-lt;Sionem,no potcs ahud aflêrere,^ multa bona opa, ieiuntj, or ationS,eleemofynarS.Sufficit ergo,quaEfumus,ut pmitta^ mus per unû opus bonS, multa bona opera remitti,non etjlt;^ am eouft^ comendcmus,ut melius eftè unS multis,credau Hrertio idem eft, quod deinceps diris, quod caeteris pariX bus,melius eft dare deemofyn^gratia ueniarS,q gratia me , riti prccife, Id eft,melius tibi uidetur,ut homo,uno bono perc 66 merito, facial fe uacuQ multis boms operibus,erro/ neS hoc 0^ impiu efle,pace tu8,credo,Semper tu id conaris ut ueniae, nôpermiflîones Có licentiæ quaedam,fed perfedi lt;nbsp;ones efle uideantur « Seis tiut, quod licentia omnis,nullam habet laudem,nec exhortationes,nif( ^d non peecatum eft infirmorum,potius pigrorum folatium«Immo,ut ille ueX riflime dixitJLicentiaomnes détériorés fumusjtain uenifs quomodo poteft mdior fieri, concomitîter, ut tu dicis,qul
-ocr page 195-AP SYLVËSTRVM prier ATEM RgSPONSIO ÿS* per cas tot meri'tis fîtminor^ô^ folum permiltitur effe detc^ 'rior^uauhem 8C fuadere uis,ut fit deterior.
^eduMeamus tarnen probah'onem tuam,quia jb»,jnqufs leilicetin opere pro uenijsjduo bona funt, feil tcet men'tum SiC fublatio impedtentis. Htc uero unicum ert:,ôlt; cætera»---- CI]fcefpondeo,quâ ftudtofe claudis oculos,ÔÔ in apcrfaluce j quacris tenebras.fatcor, duo bona funtibi,id eft, meritum, 1 éc rcmiflîo multorû merifoTum,quod bonS eft pigritiæ car^ T lus,Si damnum optima,ophmorum bonorum.ôd fublah’o j quidemimpedientiSjfcilicetadpeiora. Secundo,hic,idcft !in opere fine uenqs,id eft,permanente fatiftàdione, nôuni » cum eft tantSjfcd lt;of,quot funt in tota fatiflà(ftione,que eft optima QC meriforia, fublaf io omnium impedimentorS glo
1 ri«.®! quid multaîT fi tua dida rede intelligeres,uideres tiX bl efle caufam ^umptS uituperandi bona opera, QC laudan* di remiffîones eorundem, quod horrendiflimû eft in eccle/ fiaaudirijdeo c3 fiducia,mihi fumpfî caufam laudandi bogt; naopcra,non tarnen uituperandi uenias, Abftrahe uocabii lahaec,indulgentias,uenias,ôf relidaopinion^em infuere ôf uidebis,fe nonbonô,necbonç caufac pafrong,(Qpid erâ poteft,etiam ipfa ecclcfia,ex uentjs facere,nifi remiftîonem fatiffedionum^Qiiid autempoteft faliftàdiones intclligc# re,nifi optima opera, meritoriafc^ poenas,8lt; ipfa a deo prae * ceptaç’Quid ergo magnifacere prKfumimus,quod in fe ni# hil eft,nifi pernriflio defefioris,ne peccetur ab infirmisî* HlAd quadragefimâquartam.Nouus interpres feripturaedi
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cis,pauperi poffê negari eleemofynâ fine peccato mortaIi,U *
cet nô fine ueniali.ideo conclufionem meäfalfam 8Cc. Gra* das tibi agit,ut optimopatrono,infîgnis ilIabeluaPhilargy’^ ria,quia difeit, fe poffè negate petenti eleemofynâ fine mor tali peccato « froh dolor QC horror horrendus, quid audi/ mus in eccIefiaî’Cur ergo loannes dicit,charitatcm non ma ® nere in co, qui cUudit uifeera fq^ 9 ptoximo fuo C An chaX
-ocr page 196-R. P. MARTINI LVTHERII
rftas ctiâ rccedens,norelinquitpectatû morfaîe^o Chri'''' ftos in iudiciojcur dâhabit eos^qui cfurientem non cibaucî^ runt î* ôôc,Sed forfeingfona improprijftarû ifta dixifti. Eft «liqs fenfus uerusjquê ex India forte adduces poftea ,ideo intérim expedabo« Q^xod fi dixeris,func cû ueniali peccagt; to negari,quando pauper non egEt,aut alias iufta eft caufa»
Breuiter, fi eft iufta negandi caufa,fine peccato negatur, fin eft nulla,peccatû mortale eft,negaflè ♦ Sic Euangelium, fie apoftoli loquunturXllê^cundOjCur non pari,immo ma/ iori ftudio exquiris, quomodo liceatuenias non redimere, ad làlutem inutiles ôd noTieceftàrias, qui tam periculofe, ôi acute exquiris, quomodo bonaoperaliceat omittere, fois neceflària 8lt; utilia ad iàlutem,denicç pratcepfa ab ipfo deo? An obfequiû deo tearbitraris praeftare,fi calumnieris pra;/ cepta dei ÔC bona opera,tantum ut uenias,nec a deo,rtec ab homine pr«ceptas,effvras immodiceCFinge huilas eftè uc/ nias inecTlefia,fed oines per fe ratiftàcere,ficut olim fi'ebat, Rogo, utrafacies tibi placeretç’ueniarum, an fatiftadionG? Vcl ergo,tu non rede intelligis indulgentias,uel mala fimu ' latione moliris calumniam bonis operibus«
k * (ÏAd quadrajgefimâquintam,iterum diftinguis,utuideris ti , bi ,fufficientius,bona temporalia neceflària,ôi tandem cum
Thomiftis noftris c5fentiens,dicis, neceflaria fecundo mó^ do danda pro eleemofynis,fed folum in extrema neceffifai* te. Rogo, ignofee milii reuerende pater, uror em nimis, textum Apoftoli Ioannis denecefÏÏfâte, perditiflime trahis ad neceffitatem extremK^quis dédit tibi poteftatem,neceflî^ tatem illam,extremam facere C Sic diabolus infidiofiffîmus hoftis,etiam facras literas nobis illudit ôô perdit. IDetdomi* nus lefus Chriftus,ut nullus hôîm,tibi ôô omnibus,qui hac gloflam tenent,fribuat,nifi dum perueneritis ad extremani neceffitatem, ut difeatis, feripturam fandam incorruptani relinquere,ud penuria,Iftam libidin€m,ô^ luxuriâcorrunj’^
-ocr page 197-AP SYLVBSTRVM PRIERATEM RESPONSïO ÖÜ* pendae fcn'pturae, iam ferme frecenhs annfs paü'tur ecclefia ' incomp«rabili' damno fuoja docfcnbus fcholafticis» (JSecundOjConclufionem meam uerâ relinquis, VerS non capïs quod uolui ♦ fu in hoe rede fapis, quod neceflàn'a fe/quot; cundo modo,poteft homo pro uenijs dare,quod admitto* Sed noftri uenales pra^cones, de neceflarijs primo modo, fuadent hominibus dare pro uentjs. Horum ein uox SxL raeCexempIi grati«)funt hae. Si haberes unam tunica^ uende * re deberes, ut uenias redimeresmec hoe eontenh’ fuadent, ubi quis neeefîària primo modo no habuertt, turn alieunde «nutuet,auÉ mendieet,etiam fi fit uxor, deinde fratres men#« dicanfes quo^ fuadent,uteorradant fine licentia petunias « Hæe funt,mi pafer,illa porfenfa, quæ apud nos erafTantur, Nihil nifi impudentiffimae ôôrapaciflïmæ auaritiæ negotiS htc agitur,in tantum ludibrium eerlefi» Roman«', uthær folaeffet eaufa abunde fah's, ut uniuerf« ueniæ follercntur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u
nec me felfa dieere credas,nó tarnen uox ÔC fama extat,fed ttttum
^ibri eorum,in quibus hxe paffim leguntur, (^ertio,omnia quaefuadcs à dieis,ea opinioneuel fimu/ latione dieis,^d ueniae fintajfqaod bonu/de quo fatis fupra Ç 6 ÖÄd quadragefimamfeptimam, cum tibi effet ueriffima,fa= ' nbsp;nbsp;nbsp;menquia propofiium tibi fuit, nullam non mordete, licet
nullos dentes habeas, ad infignem adulationem Papx uer/ fus,admittis effe ueram,fed ex Papa monftrum faciens,tri/ buis ei utriufeppoteftatis apicem,fcilicet,ut fitfimul Ponti/? fex amp;nbsp;Imperator.Ita autem tribuis,ut poffit imperio iubere pro febrica S.Petri,ut pro communi bono.Nunc aufem in* comparabilem modeftiam ei interim appingis, quod petit 6^remunerat,Hac tuamolliffimajfednocentiflïmaadulah'# one,id agis,ut futurus aliquis pontifex,laudum huius mo/ deftiæ pertaefusjius fibieredat effe deglubendi toh'us orbfe Chriftianijidque cum imperio ôf poteftate, ^JBecundo dico^qued B^ilica fandîi Petrijcft comutie bo^
R, P, MARTINI LVTHERU num urbis Romæ.Noftræ aSt Bafilicac funt nob/s «hli'ofcà Ô^magis necenàri«,quianopofl[iïmus omnes ad Bafih'cani fandi Pétri conuenire,uerb5 dei audire^ôC facramenta per/ cipere(qua fola caufa xdificanlur?meliufqß eflêt^quod Bafi»^ lica fandi Petri no aedificaretur, § quod Parochiales noftrg ccclefiaî defolarentur.idaût agi uidcmus, amp;C dolemus,duin omnifl ecclcfîarum fubfidia,per indiilgcnh'as,adiniàtjabigt; (em Bafilicam Candi Petri trahuntur.(Qiiare iftas tuas frigid diflimas caufandi rationes, Ccik'cet quod Bafiiica Candi Pe/ triced totius Chriftiani populi bonS^ctiamTident Germa/ ni,fîcut iuftum eft,Cur non magis BaCilicam Candi Ioannis matrem Ecclefîarum,etiam bonumcomuneuocasC’Cedfbr* le adhuc in Cuturis annis reftat, ut omnes ecclefîas RomaX nasjdeinde QC PaIatia,nouiflîmcÔC murosjô^ plafeas,ÔÔ po» tes,noftris ptjs operibus,gratia ueniarû Cadis,aedificemus, ut non fit finis exadionum, (Qiiare mi pater, ego fic,ut dex beo,Cuadeo hominibus,ut prima uiuis templis beneCaciant t deinde Cuas Bafilicas, nouiflîme Bafilicam Candi Petri iu/ Uent.quiaueftræ eccleCiæ non Cunt nobis neceflariar.
, ffAd quadrageflmamodauam adeo fmpingis, ut ueritaté conCuCus, non poflis inuenirequid dicas. tandem ad liane dcCcendis ineptiâ;dicens,Tu Martine, Cihabuiflès adomiX no noftro bonum EpiCcopatum, cum plenariaindulgcnti'a ad ecclefiæ tuae repafationem, forte dulcioribus uerbis abX undalTes.SC quibus detrafiis,uenias exfuliflês» (JReCpondeOjforte OC tu Cpedas me ex animo tuo,quod c6* rjcio ex eo, quod tam molliter adularis.Si ego ad EpiCcopa* turn afpirarem,certe non ea loquerer,quac tu impatientimX me audis. Anignorare me credis, qua uia Epifeopatus SC Cacerdotia in iirbe obtinentur,quando banc pueri in omnix bus plateis orb is cantant C Denic^ nunc fada eft rerum fee/ diftima Roma« Omifto reliqua, quae hie uelut tremens SC 1 Ueritate fiaduSjdiCperdis pcfius,quam loqueris«
-ocr page 199-AP SytVESTRVM PRIERATEW RESPONSIO 1 ® qu^draggfimaipnonam.Eadem (aliua uenias utiles a/ ' / ItruiSjfed occaftonaliterjcilicet dum anima ex hoe in gratia * arumaâiones alTurgit. Qiiafi effes rhetor,tam uarios ÓC ex* quifitos locos inuenis» Cur non etiâ ad bafatS ouis dicis af/ furgere anima occafionaliter ad gratiaruadionêC A ut quac laus ifta ueniarCt ,qn etiâ de poenis 06 malis iubemur lauda/ re deum^Sed piget me pigra ifta 2^ inania cémenta uerfarc • QJllud uero quam uigil aduertifti, quod mihi ipfi contradi xerim,ut qui uenias bic utiles, fuperius autem aliter uidear aflêrere* ®ico utiles pigris,ficut omnes permiftiones funt utiles,ne peccent ft licentiam non haberent» Dico inutiles ad profedum falutis, quod pro tua uigilantia debueras ex . co uerbo inlt;ell{gere,ubi d{xi,fi non in eas confidant» A 0 » (TAd quinquagefimam, alTumis caufam praedicatorum ue^ nialium,fed aftute,quia non credis taliapraedicata.Deinde Pontificem c5mendas,qui tam innocens fit,ut nullus uiuat ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut operetur indecenter.Ter tio inueheris, quod frater nam
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^onitionemnonpræmiferim»
! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tlRefpondeOjfi né funt pdicata talia,aut no credis,qd acftu *
! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;as ut defendas^Sine in uentQ me difputafle. Secundo,Scio
I ÓóegooptimShoshaberePontificemLEONEM DE Cl
M V M gt;nbsp;ÓC uelut Danielem in Babylonc,ut cui fua innoceti* tia,uitç pericula aliqn fecerit.Sed tu qfo die mihi,qs unq tfi innocenter uixit,ut nullus alius né inique modo, fed nee in* decenter ojj^atus fit,aut uixerit^uideris (nefcio quid) maxigt; mS adulari uoluiffe,fed inter dicendS ÓÓ uerba, QC fenfus tc defecer5t,Forteuoluiftidicere^d LEO DECIPAVS’id agit,ut nullus indecenter uiuat,§d cum uideres impoffibfle ' inter uerba mutas fenfum, ÔC orationem fine fenfu relinqs» {{Secundo die mihi, Quis a difputatore unt^ expoftulauit, Utprius eum moneret,contra quern difputah’Cur etiam tii * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non prius me monuifti^quando tot nominibus criminS me
fixdare parabasïCur Pontifex in Decretis fuis né prius m»*
-ocr page 200-R^v MARTINI LVTHERH
net^ flatuit cotra abufum quaftoTuCEgo in comuni difpil taiii,neminem nominautSi mnocenfrs funt,quid querunT
I fefe tangiïÇrgo nemo prxdicet Euangeliû, uin'a nemo car* I pat in publico,nifi prius oftiatim fingulos moneat.Mihi mi* Iraculu eftjces efle innocentes,Öt tame mds uerbis rnoueri»
Sed uerum eft illud diui Hieronymi, qiiando uitia comuni*^ ter arguuntur, qui iraCcitur/accufator eft fui. Denies quogt; modo monitionem meg reccpiflent,qui etïâ te patrono uf/ cß hodie praeftâf innocentesC Noli qusefo mihi mandare,uf innocentes monetim,Si uis ant ut moneam,iam alio accu fa* tore non egent, quia tu patronus eorO nocentes confiteris» ertiojquod aufem h«c fada fint( licet tu non credas)te/ ftis eft tota ferrajteftes extantes libri.qui autem id fecerint, .. ipfluiderint, t QAd quinquagefîmgprimâ.ficut eadê repeKs,ifa eadem tw bi dida uolo, nifi ^d me per talenta loqui dicis, ^d tranfeo, CAd quinquagefimâfecundâ dicis, V ang efle melt; conclu/ fionem,^d ita probas.Qiiia nullus tâ ftultus fir,ut fic faciat • ({KefpondeOjQiiid ad tequæfo,fi nullus eft fam ftultus;’ Rf ne me difputare(ut dixi)uel in uentû.Nunquid ideo Deere* tales Papje funt uanæ de abufionibus quaeftorG,quia funul*' lum quaeftorem contra egifle défendis Sed prse fenedute forte,ita ÔÔ loqueris,Slt; pliantafiaris.Si nullus eft qui fic c6^ fidit in literas,nullQ tehgi, Eos qui funt uolui fangere,quos ego non unum,fed plurimos noui. £lt; adeo ftulfos,ut no fo* lum de animaru redemptióe,fed de fua quoc^ falute certi bi effent,quia has literas haberent. |)cinde,cur tuis clientu* lis non etîFperfuadcs,ut anima fuam impignorent pro con * tritione fatiffadione;' Quotics tibi,rogo,diccndum eft Impium ÔC auaritiac minifteriû cfie,quod pro uentjs,tam ex,* quifife,tâ magnifiée omia tentantur,ac fi folae effent rerG.Ô^ pro neceflarqs ad falutem,prorfus uix mutitur^ T u cogita, an fimplex populus no difeat cofidere in Iiteras,tanto luxu
-ocr page 201-AD SYLVËSTRVM prie RATEM RËSPONSlO IPt*
6ó apparatu comendatas MagnS em cogitent neceffe eftj quod ta magnifiée proponu. Tu qui intérim dodus es, no fidendn in literas, mox eriam fimplicem pôpulû eadem per feipfum difcernere 2lt; intelligere confidis, contra tot 8C tan* torû pcrfuafioesôô irritabula lt;: T andern mihi minaris magt; Icdida.irhfionesjcenfuras. Qiias^* ôô quareCnoli minari mi pater,Chriftus uiùit,non folum uiuit,{èd etiS régnât,non (b * ium in coelo, fed etiam in Roma, quantumlibet ipfa furiat» Si malcdicar pro ueritate,benedicam dominû. Non fepara bit me ccnfuraEcclefiæ ab Ecdefia, fi iungat meueritas Ec* clefiac,Malo effe a te ôi fimilibus ( fi ita perdes ) maledidus £lt; excomunicatus, quam tecum benedidus, Nihil habco quod poffîm perdere, domini ego fum, fi perdor, domino p^dor,id eftjinuenior. Alium ergo quKrc,quem terreas,
» llÄd quinquagefimatertiam,ätult5£Cridiculûmeuocas, intérim tufapiens dicis,Crebra raris cedere,6lt; annalia feda Sandorum celebriora edè,^ fabbatum V irginis matris, ^(Refpondeo, (Quo quo mi patera Aut pluuius defcribiäir arcus, Aut Humen Rhcnû,fed nunc non erat qs locus. Prigt; mû, non funt rara apud nos, fed continua indulgentiarum negotia.Dcinde,quae proporiio,ut uerbû dei, quod indan* tiflime præcepit Chridus pdicari, cedat raris Indulgentes^ Si Chridus ita no Iuflînèr,daret tua fimilitudo.Item non po== ted Papa iubere filentiû uerbi dei, quod femeUmiflum, no
r ed alligatû, fed nec fadum a Papa un^ legij(JPeriaem rcgt; (gt;’fpondeoadfequentis conclufionis futilem confutah'onem ' ubi tu fermonem ucniarG,efle uerbû dei contendis, fed im/ propric,fcilicet cum declaratorijs 00 horfatoré's.Siuerbum dei dicitur, quicquid cum uerbo dei dicitur,omes haeretici omnes daemones,omnes homines nonloquuntur nifi uer^ bum dei. Quia nihil tam abfurde dici poted, quin uerbum dei mifceri poflît,îgo dico,quod fit uerbû homlnis,amp;^ de fe*-midione hominis prolatû,quia uerbum dei efi,quod fide iU **
-ocr page 202-R. P. MARTINI LVTHËRn
(lifïcat cor,8lt; gratiam tuftifîcantem confert.ficutRo,î,Vff^ tus dei cft in faïutem omni credenti. Verbum autem ucnia’’ rumno iuftificat,nibil(ÿ confert animae,nifi quod dat licen^ tiam pigritandi in bonis opcribus,propter infîrmos» quinquagefîmamquintam, dicis banc amp;nbsp;fimiles elft puerileSjUiri ftomacbati,ÔÔ inferentis os in cœlum, QC congt; Iraftimulum calcitrantis.R,efpondeo,uerum eftjapud SyU ueftrum Tbomiilas duntaxat.
X , CAd quinquagefimâfexfam,autboritatc Thomae dicis the fauros ecclefiae eflê mérita Chrifti, in quantG fatiiïàdiones. Et idem per idem probas, 2lt; dicis quod S, Greg. dédit aligt; quando indulgentias,ut comuniter dicit^non poteft proba* ritldeo nec S,Thomasaliquidinhac re efBciuEgo quidem non eu uniuerfo orbe me difputaturû obtuli, quia nefeiebS ; ^d pofîtiones meac effent tam late uagaturae, ideo nol» mihi arrogantiam hancaffcffbere.Cafus me in bas res perduxit, ex quibus cum filenrio me eripere non poffum. forte deus ita uoluit, Çgo tarnen iftâ conclufionem non afléruijfed dC adhuc difputo, expedans concilij determinationem, ficut amp;nbsp;omnes alias quae dubiç funt, aut in controuerfia haerent,
Ça (lÀd quinquagefinïâfeptimâ,mire qpungeris, quodauari* tiâ paululû momordi. Nam ôt tu quoq^patientiusferrc po tcSjfi contra feripturâ pugnarem,g conta auaritiâ, Ideo hic PontiCci eximie adulatusjinuidiâmihi côciliare feftinas « Quid mihi innocentiâ Poniifîcis obtendisC Nungd ego eS ignoroîquot; Aut fi auaritiârtaxo,nunqd ideo pôtificis innocen'^ tiâ mordeoC Vu uide potius,an impius fis in Pontifîcem,q auaritiâ QC Pôtificis innocentiâ in unâ rem côflas, du mero fam auaritiâjidem aftruis ^dlæfam Pôtificis innocentiâ.im mo fub ptextuinnocentiae Potificalis, irrephcnfibilê nobis défendis auaritiâç’Si funt innocentes tui dientuli^non mor^ dentur a me,fî noccntes,cur defendis^DPet tibi dns,ut abqn K^ius iudicespnclius uidcas,Slt; a calumnijs me» abffineas«
-ocr page 203-AP SYLVESTftVM PRIER ATEM RESPONSlO
» (TAdquinquagcfitTiamodauamjeademrepctiSjquscinan^ te pratccdenh: dixifti,T ua enim funt uerba,ideo tranfeo,
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quinquagcfimâ nonam,iterû totus ardcs,adco in cat^
teris omnibus patieniior es,prçterqubiauantiâtango,quS tarnen utlis,nolis,non pcfiïs ncgareRomae uerfari, ne dicS dominari.ut miht tu quocç prope fias fufpedus, quod ma^ gtslucra,^ animas cures, intérim innocentilîîmûPonoficc adinuidiam meam c5mendas,fciliceruttantô dec us innogt; centiæjOperculS facias nequitiac.ld eiiim anbelas, ut mores Rcmæ arguere neminem finas,nifi fe intcrprete,fimul opti .* miPontifieis innocentiâlæfiflè probetur. ^id uisfpatro# num fe uoccm Romanorum flagitiorum îquot; Cur tu i pfc non te quoeç infetprctarls befiffe Pontificem, qui aperte feribis, Romans clerum a primæua perfedioe declinaffe^ Sine me tuis tecum artibus agerc. Clerum Romanum mordes ? At Pontifex eft pars,8lt; quidem nobilior,ckrt.Ve tibi mifero, qui talem ac tantum Pontificem nonfolum lapfumjeda to* ta perfedione declinaflè^ÔÔ inperfidiam harefim abtjfle, palam affcris.ld enimtofum fignificatdeclinare,fcilicetan* fedione. Vides nqfquam pulchrc,8lt; ego teauxefibus iftis J^fièm opprimcrc,fiadulari ôf calumniari uellem« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
5 O ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad fexagefimam cum fequente dids, tranfeo. Nihil
6i* enimdicis,quodnôdidumfitprius. Egoprobabiliterpq* fui,quodthefautusindulgcntiarumfitipfajclaucsjutini)c* clarationibus)Similitcr tranfeo fexagefimamtcrttam, quia admittis earn elfe ueram,non tarnen fine calumnia.
fexagefimâtertiam, quartam,quintam,£lt; fextam, c5 . ueras eflè non neges ,nelt;$ negate poflîsjmiror quod ita ex# candefeis, Slt; totus ignis cfficeris. Mirabiliorem difputato^ rem no uidi,ut quem propofitiones uerç plus mouent,quâ ® ‘ falf«,cum tarnen uetitas quçratur difputando.lgitur fim ca * nis, filius canis, dicax, non exeufatus ab anathemate, ncç mentis copofitac,ÖC fi qua plut9,pro modeftia tua fenilt haZ ,
-ocr page 204-R. P. MARTÏNL LVTHERI!
bcs, modo uera me faltem momor dilTe concédas, ß negas dtxifle Hanc fat yram merui,non quia falfa,fed quia uera di xi in anaritiam.Non credidiflém Roraanâauaritiam fam te* neram SC impoffîbilem effe, immo tam ambitioiàmôi arro^ ^ntemgt;utinnocenliaoptimi Pontificis uideriuelleu VAdfexagefimatÿeptimam dicis^mc deferto PontifîcCje^ tiam donis fpirituÔândi detrahere, Ego miror te fenem a^ deo feruere,ut ncc mejOec te intelligere poflîs. Ego non di xi uenias no effe utiles,fed animaeffe utiles negOjnifi quo modo licentiæ permiffioncs utiles funt, quod auf cm tu
- Q îdblafphemiamdicas,nihilcuro,
6 O * ejAd fexagefimâbdauâj Exeufandos cenfes cos,qui ueni/ asaffruxerint maximas gratiasffed per hyperbolen«®bfc/ crOjCur 8^ me non aliqua figura cenfes excufandûjquinihil aflêrOjfed folum difputo Z Cur tibi facisj^d mihi non facisÇ’ IDeinde fî funt per hyperbolen excufandijcur non etiâ funt per cyrologiamaccuiandi^ cum ueritas hac figura ^maxigt; me gaudeat, SC ipià ^optime ueritatis dodor es deceat, illâ uero, ubi poteftjugiant« (mmo id unice queror, quod per hyperbolen funt locuti. Si aût uobis pmittifis mi R,P,im/ proprie SC hyperboUcCj SC quoquo modo libuerit, loqui, cur no ÔC loannem ReuchlinS integrum SC eruditû uirum, cadem acquitatc t radaftis,Slt; aliqua figura eum exeufaifisç* Aut fi in hune tam rigidifuiftis cenforcs,ut in fyllabis inno* xq's inuenireh's uenenu,cerfe non permittee uobis tam lar/ ga Slt; libera figurandac locufionis licentia, ut falfa dida pro libito feminare SC inierptetiri poffitis. Aut fi qua uenia uogt; bis dabitur,dupla huie debet.SC eo abfoluto,uos rei perma* nebttisfJSecundOjnoua ufus diftindioe, putas me inexcu fabilem, quia uenias appellaucrim minimas gratias, cS fint K aliçgratiae,8^ dona minora/cilicet bona fortunée £lt;c. St mente fuifles quieta,uidiffes/cur hçc addiderim,ad gratiam dei SC crucis pietafem comparatæ, 8 go comparationem fe*
-ocr page 205-Aj:gt; SYLV.esTrvm prieratem rësponsio^^^' iri ad cruccm* Hanc quafi non uideas, nouam comparatiö^ nem facis ad bona forfunac. Si fic ad iniquitatem K calumni “ am tantum uigilas,quispoterittibiueraxutderiï’ CTranfeo quaeinfexageflmamnonam cumtribus fequen’-tibus,amarukntus euomis* (TAd feptuagefimatertiam,no nego quidem pofle omncm ' cafum abfolui pofeftate dauis»Sed infaniäèffe dixijóC dtco pro ueniarS magnificentia,quç nihil profunt ad uifam, tam horrenda monftra criminS,in exemplS uocare, 8C pro magt; gnitudine poteftatis,leutcula facere * Çx qua infaniflïma uc ' niarum cOmendatione fit, ut uiles fiant cótritioncs óó uera pœnitcntia.Boni prædicatoris eft,peccata (ut funt) magna prgdtcarCjUt mifericordia dei magnificetur. Aut dic,cur no pro cotritionis magnificentia fimile aliquid dicunt fcilicct quia nó pecunias/ed pauperf atem hi fermones afferunt, In rebus non ncceflarijs,nec utilibus adfalutem, fed fantG per miffisjhonoriflcum putas, in Ecclefia dei tot auxefibus tor nare,cü nee Chrifti paflÏonem fic uelit Ecclefia pradicariïT
' Cïnfeptuagefimaqu_inta,non dixiPapam minorem Petro, /\A* j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïmmo nolui ut Papam Óó Petrum negarent maiores gratiss
habere,quam fint ueniac* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
I -4^* Clnfeptuagefimâfextam.ut nihil omittas,quo me execrabiAo* ïem facias Pontifici, OC eum tibi uni adulantiflîmo propitiö •
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fingis me ironice de tanto Pontiflee loqui, Vides nejquan*
tus fit mihi hic locus inuehendi in te,in tuara pene dixiflèm
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed reprimo me, Arrige aures ô( audi,fi faltem demi cas haquot;quot;
bes.Ego dico non ironice,fed plane,§d Smnis Papa habet j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maiores gratias,c^ ueniæ fint, fcilicet Euangeliû ôlt; gratias
curationûjôC omnia qua: fcribunt,i.Corin.xq,non in perfo* nafua,fedin poteftate fua,id eft ,eo modo quo gratias uegt; ‘ , nbsp;nbsp;m'aies habet. ^!am ÔC fi fedulo diflimulas,non th credo adeo
■* ftupefeis, ut uenias Papâîn perfona fua habere dicas ,ficut 1 uirtutes perfonal€s,nifi dixeris,quoddepofitus Papai^ctiâ
-ocr page 206-R. P. martini LVTHERn
omtih poflît quac prius (Dgitur qutcquid eft in Eccicfîa do norum ôô miniftcriorS,dixi in tnanu Pap«eflê,ut ordinct, inittat,ponat, fient corpori ecckfiae expedite ufderet, Hæc aût funtincomparabilitermaiores gratiîe,q ucniæ. Melius facit ein P apa, fî unum bonS pafterem uni eeelefiæ præfet ccrit,quam fi omnes fimul ùidulgcntias dederit. Tu aût in petfonâtantumhuius LGONIS DECIMl infenfus,fîgt; eut decct graphicum adulafDrem,intclIigis in uerbis aliens Suiequid uolueris,ô(^ tn detrador ealuhiator effe no iris^
Fn feptuagefi'mafeptima mihi non credis,quid ad mei:’ per /\0 hoc nobis non fit fatis,omnla illorum optimi confulis, nifi ' reipedor perfonarum,mea folius peflimi confulis»
(Tfn fcptuagefimaodâua, ncc exeufatione medignaris; o® (Quod eft iiiud nouS SylueftrinS forô, in quo reo negat ex eufatio^ S cd obtorto collo rapit^ad abiurandâ hærefim, fit, fine non fit harteficus ç* Sed ubi liera tnea non potes negare« fakem perfonâmcSbmni ftudio eôtendis opprimere.utinS tecû mihi îiceret, amp;nbsp;eorpufeuli gmitteret imbecfllitas, cota de qs rebus conferre. Mon dubifo me tantS tibi oftenfurg, 9 ut faltem modeftius dcinceps difputaresjfHæc fat de propo* f^onibus.Caetcra credo uideris,aut uidebis in Decla,meis O * ^lAd quaeftionu uero laicarO cofutationes uolui quiefeere, \ fed incidit ôt pmouit pfpedû iam tuô ingeniû. Si auidS ui^
\d£riæ,Slt;lpotcns pugnç.ideo fi poflüm,paucis refpodebo XlAd primKcum longû illud Taratantara induxiflêsjubi in^ ter cîctera etiâ meritum congrui,ôt prarparationem l^ôîs ad gratiam,necefliarip præcedere docuifies infufionem gratiac Quae haerefis iâquidem per Ecclcfiâ pratuaÜda, copiofiflî/ me confbditur a beafo Auguftino corma Pelagianos, Sô in noftra Vniuerfîiatecœpit exploc^^andem comemoras iuftitiâdiuinâ non pmittere euacuari purgatoriSæt boc^^ nbsp;nbsp;,
bas îluthoritate fandoru(Thomæ)ex ipfo cm c^teti iheoio^ gi ôf Canoniflac fuxerunt» His itacß percenfitis, cS quadUo
-ocr page 207-Ap_SXkXE5TRVM:£RlERAT^^ iftalaicaadhuc ftaret,fcilicetquod Charitas Öf necefRtas ef* Cent caufaeiuftjffimae cuacuandt purgatorq, 6C hic totus no * dus eflctjHunc fic foluifti fortitcr,dicens. (Charitas aût Pon gt;nbsp;tifîcisjôi neceflîtas animarum, non eft efficax ratio fic rela/ xandi tuftitiam diuinS, quam deus talis nccêffîwtis confci# 118,06 infinihc cliaritatis ac mifericordiac uifceribus plenus, fanxit« Haec tua fölutio,omni glacie frigidior,06 (ut fuis dilt;=■ Cripltnis utar)petirio principq,tant5 efFtcit,ut ft quis uelit tigt; bi credere/it quietus.qui nolit autem credere,nihil audierft ntfi uacua uerb«. (Qmd em iftis ucrbis refpondifti,nift quia deus non uult,charitatem 86 necelfitatem efle caufas fuffici* entesç’ïc non probas deum id non uelle.Quia ft deus pecu niam.aut quodlibet temporale ( nifi forte no fit confcius eX tiam temporis)efficacem reputat caufam,cur no etiam cha# ritatem ipfam, in quam omnia ilia ordinari uoluit Nunc ft ego quçrerem,Cur ergo pecunia aut temporalis res eft can * fa efficax; eadem principii petitione dices, Deus ita uoluit. Si de uoluntatc ergo dci difputandum eft,fcimus quod nul h res RQundi fic placet,ut charitas,86 quod charitati non do * nat,non prsefumitur ulli alteri caufae donarc.Si autem alter! donat,multo maxime charitati. Et fic patet, quod etiam tu mecum fuccumbis in ifta quaeftione.Obfecro te,crede mi^ hijfunt 86 in laicis iud{cia,86 tanta, ut ego me eonfitear me ter iniftis quçftionibus fuccubuiffe,amp;6 nihil retuliftc gio * rise, q^dfibi uerba a me data dicerent, ficut 86 tu hic faZ
IS cis mih^Sëcundæ folutio,multo frigidior uanior cft,nid 0 linifi tibi folifatiftàciens. Prima (inquis) caufa eft,quod uel porrigens forte non fecundum feculfatem propriam porre lt;* xit, uel nimis parce porrigit ♦ Tolle ifta accidentia, 86 pone quod de propria facultate 86 fufficienter porrexerint, Hæc eni a te d!cuntur,fan^ lubrico,qui tempus rcdimas,86 exiz turn qusraSjUihil cm funt ad propofitü. Ergo no eft caufa, multo minus ptima caufe, J^Ua,4d fuffragsa fi non profunt
-ocr page 208-R. P. MARTINI LV T H ER II
(am rcdemptis,profunt tn alqs, Hoc non qnærcbatjfcd hi'c cft nodus, an omfttenda fint officia nôîatim pro animabus oblatajan nomina corû non pronunciari,n5 in orationibus memorari oporfeatç’Hic refponde,quod fi omittènda fünf, ' oîs deuotiouulgi defîciet,ÔCfacerdotes famec5ficientur,nf * f fifoTtEdices,QuidadR.omanos,quodGermanimoriunTi « ' -s * ^|Adtertiam iterum dicis, no eiîc caufam fuffîcienfcm. cu( f rurfum opponitur cbaritasjUt fupra, ÔC permanet quacftio, nifi uclimus nu da uerba Sylueftri pro oraculis habere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- .
O ♦ liAd quarfâ, Mihi pro régula fradis, fadfl 6^ didû ecclelîac vj * r nbsp;nbsp;Romanæ, Refpondeo, Si de uirtuali ôô repræfenfatiua tua
c.cclefia’loqueris,nolo tuam regulâ,quia(ut fupra dixOex lt;♦ Significafti,T alis ecclefia poteft errare, V niuer falis aût cc/ défia no poteft errare, ut dodiffimc etiâ probat Card, Ca/ me.in primo Sen.Deinde.Nec Papa ufq hoc dicit aui facit, ^d tu fadQ ôd didû ecdefiae uocas.promptulus es acquiuo#
, cator huius nominis Ecdefia,ideo maxime mihi fufpedusi q. X ' OAd quintâ^dicis,Vbi multac funt diuitiæ,multi qui corne/ of}' dunt eas. Hoc eft quod queruntur,quod Roma quæritfa/ turare pecunqs fuos comeftores,8lt; fotum pene deuorat or* bem.Curnôminuunturcomedentes diuitiarûç' Infîneife/ rûfacis ex Papa Imperatorem in pofeftateS)C uiolentia,$ed Maximilianus 8lt; Germania id no nouerunt, neep credunt^ fortiffîme aût id negant Turcac ÔC Tartar!, fruftra quoep cc* leberrimû illud 06 comune bonum, §d eft lapides nbsp;ligna,
gt; nobis iaâitas.no ein per hoc foluuntur laicorû quaîftiones*' * ,, Û • fl?\d fextam,fum tibi haErefiarcha,quandoquidem potefta^o P tem tibi arrogas baptizandi mei, ut uolueris, 4^go tarnen grattas,quod uerum cflè dids,nihil remitti qs, qui perfede funt contriti.Et fcio non omnes elfe tales.Sed non ideo in/ trant purgatori5,quia pœnas debent, quas Papa poffît fol^ • uerCjUt P robabiliter fenui,£lt; feneo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* a
(rA4Jepfin!|dicis,quodduobonaadderentur,ynum,4^
-ocr page 209-tKceffe eßet fideles to ties repefere caufam.grariticwus dan'-Ciir uenix.puta eleemofynfi èCc. Sdmus mi pater,^d uos liZ benter uideretis,caufarn ißä unahora millies repeti. Hoc fe* re inauaritiçbonû cedit, Nos quçrimus de bono dantis,^d ft eft datio Eleemofynat melius id fit fine uenijs, grabs quSpropter uebias, utfupradixi, Tuaut femp imaginaris uenias eftealiquodbonû.AlferûbonumCinquis) remitteren tur nouus reatus pœnatum,fi quis poft ueniam inddiflét» ([ï^efpondcoj^diftereatus melius follitur fine uenffs, quia ueniæ no funtpro peccah's ticrrialibus neceflàri». Si aut de mortal! reatu intelligis ,iam nullG eft iftud bon5,nifi centics ^isin die peccctmortalifer,^d nullus facit uerepœnitens,
I ^Äd odau€/jd Papa fufpendit uenias SC literas,diris id ft'c- Q 0^ ri pro ftrutftura óïm pclariflima, Et hate tibi uidet effe iufta • fufpenfionis caufa.Nec mirS,non ein rrifi quae Roma funt,' curas.Ego aßt dicojit ilia ftrutfturabonorabilior cîbus,cer-te noftræ ecçlefiæ funt magis neceflariæ. Ad pompa mungt; di folû refpicis,quafi tune ecclefia fit pclare prouifa fi ligna 6C lapides in magnû erexerit cumulG,cum fi uelleh's, poffiv tis ipfi R om ani P otificem O P ulentiflîme iuu ar e, S ed aliorS fitiudieium de tuis folutionibus. Ego fateor,me nihil ex tj« habere,quod Laicis rcddam,nifi maiores qùatftioncs. ' (ÏVlbmo tribuis Pontifia iterum, ut fituirtualis Ecclefia, QO SC Imperator,SC Pontifex,potens Sgt;C brachio feculari cope*' feere SC c.lfta opinione tua ftante,uellem doceri^an ctS fib's homiddaeTCur ergo iura non permittunt Ecclefßc,ad corz potalis uitae periculû, poenifcntiffîmpoTîereî’ Sed bæc alias SC ab alîjs, In fine dico,n6 me terrebis ampulliSjSC minaci ftrepiär uerboru tuorum. Si ocridor,uiuit C H RIS T V S doming meus SC ßufi, quigfi benedidus in fecula Amen,
. ^^CCß miR’P.curfimSCduobusdiebus,tibihæcrcddi# ^quia uifàfuntleuicula,quæ tucppofuiftijdeo ex tempo* te,amp;C ut in buccam uenit,tibi refpondi,8i uolueris deinceps
R
-ocr page 210-ttAP lector EM.
retuhdere, uidc » ut Thomatn f uum armattorem producat in harenâ,ne fijrèe àinc non ea modeftfa exdpi9ns,qua hae congreflione exceptus es. Reprefli etutn meipfumj ne ma^ lum redderem pro maloMV
lt;ER. P. martini LVTHERII ad F. SYLVS STRI PRIERATIS DIALOGVM
RESPONSIONIS, FINIS.
£ (Ta d lectorem.
o N C L V SI o N E S Rcuerendi Patris D, Martini Luthertf de uirtute induIgentiarS ex medio fcriptucarum campo decerptas.Eckius fophiftico dente ccmatus eft arro’' dere,Scoti,Capreoli,Durandi,AIpbonft,GabrieKs,ÓÓalio«» rum nouorS dodorS opinionibus nimiS confifus. At reuc ' rendus pater Martinus Lutherius, Aureolâ quam uocant, meruit,qui abufum indulgentiaru tam argute primus congt; uuirerit,ad quem tntotiamannos totTheoIogorum milita conixerunt. Qua fceleratû eft Chriftianâ plebem, pro qua mortuus eft Chriftus,his rebus tarn impudenter ludificari, quat forian neq^ in Euangeltfs,ne(ç in Paulo, nelt;^ in Origc I nbsp;iie,ne(ÿ in Hieronymo,nec^ in Ambrofio,nec^ in Augi^i/
no, necFinHiIario,ne^inCypriano,ne(^inalijs ucteribus fund^tæ comperiuntur.Sunt opiniones(inquiunt)TheoIo* gor3,fed nouorS.Efto. Verum opiniones mancant opinio* nes,6£ nihil aliud ftnt opiniones, non autem onera Chri^ ftianorS.Non faciamus opiniones nouorö TheoIogorS pa* res articulis fidei,6^ Chrifti Pauliq; decretis.Et pudeat tan/ dem Theologos huius uocis,quadodiores fecrefo nonun* quâapudamicDs fuos efRjti3t,Sic quidcm dicerem in fcho* lis, fed tarnen ( maneat id inter nos ) diuerfum tentio. Itère», Sic dicimus in fcbolis,fed tamen(maneat inter nos) non pq *
-ocr page 211-ad lectorem:
ted probari ex facris Utens.Qiiin potius fi quid doccre «0/ lunt, non ftatim minis cogant homines, alioqui mifera crit Chriftianor« conditio, fed proférât ex (œtibus feftimonta fine coadis ÔC apud fe natis interpTelt;alionibus,00 credetur eisjd quod no fecit Rl,facri palattj F.Sylueftcr Prieras,qul nuper Martino Lutherio refpondit,fed fic,ut Theologis amp;C non Theologis rifum moucrit,cQ fua ecclefia cflentiali,iurgt; tuaU,reprçfcntatiua.lt;Quod ft laici refipifeenfe paflim mungt; do no tarn exlibris, quos etiâ nobis Theologis meliores Ic* gunt,^ e-x. ingenij fagacitate,multa quotidic reprehendunt circa ChriftianifmS,quac fecus habere putantgt;quid oportet nos faccre a uulgo longe, lafeep remotos f Aperitc tandem per dominanoftrum lefum ChriftGoculosueftros oTheo*-gi,elt; omiffis fcholafticis optnionibus,omiflis puerilibus gladiationibus ,ad ipfos fcripturaru fontes aecedite.Haecad monendi caufa diâa putentur, cerfo non fine lachrymis Ôd gemitu bonorum uirorum kripta, ad fuperbam iftam per/ tinacianijôi perlinacem quorundâ fuperbiam ingemifeen# tium,ie{J^ Çhriftv,qui eft benedidus infeculaTiat,Fiat.,
(TcONTRA P, lOANNEM
ECKIVM THE-OLOGYM a_
REVERENDVS PATEK^ÇTORJMlllÄ Lutherius^difputationisfugpro declaratione uirtuliiiûdul gentiarum,hanc primam pofuitconclufionem*
(£ IDominus magiftcr nofter lefus Chriftus,dicendo,poe * nitentiâ agile, omnem uifâ fidclium poetriteniiSeffe uoluit«
ttECKlVS IMPVGNATOR.
’ nbsp;nbsp;CC Cum regnum calonim In ucibis Chrifti praefentem uideatur 1Ù
gnificarcccclcfi?m,ac (tmpus plenitudinis euangcficxiunc aduengt; unds, no uidetuyquópaniUndaotnncm fidclium uitTexprimat.
-ocr page 212-contra d, loan
^UjdTa N D R E AB Bodenfteintj Ärchidiaconi Vuit/ tenbergenfis Apologett'cæ Oropófïn'ones,^
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KeuereRdo Pâtre D^MXutherio»
llPrima Eckn conclufio contra Vtn'ttenbergenfes in funda«^ fiiento eftjïcclefiatn militâtemCcui tempus plenitudi'm's z/ uangeh'cgaduenitjCG flttongregatio omniû fideltïim,inter non pauci funt iufti) non uideri pœnitentia indtgere. tf^kius non intelligit ^d ecclefia ingemifçit, negat ^d ec clefia confîtetjôi turpiter oratfones,tn gbus uerfat ignorât» ±(^iioniam ecclefia annua quadragefimali obferuatione, fe purificari confitetur’ôô uniuerfaliter coaâa dicit,‘Peccaz tores te rogamus Ô6c» ‘‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '
^(pekius autem tollendo pœnitentia ecclefia?,eins purifi'ca tionem negat, quam ipfa côfitetur, ne a domino iudicetur» ql^cclefia petit dei populum ab omnibus peccatis emun/ dari, qua? uerba funt pœnitentis Pfal. 1. Ita quoqj expoftu/ tat ecclefia,SacrO nos purificâteieiunio.Itêm a noxijs quogt; tg^tfjs ceflàre concede,
j^icit item,Deus qui culpa ofFenderis, pœnitentia pïa caris ôifc.Et flagella qua? meremur,auerte.Non dicit,meriti fumuSjfed meremur .Item aduerte,pœnitentia placaris.
^dÈt in alia colleda. Parce domine parce populo tuo,ut di gnis flagellis cafl:igatus,in tua miferatione refpiret, 7(J^onnc ecclefia feu populus dei petit fe caftigari,quod fi non eft pœnitere,Eckius iudicabit,
sC^oc idem inter fuffragia in Collecta,Deus qui cujpas no ftras pqs ùerberibus percutis ÔCc.ccclefia petit. , . plaide Ecki colledlam quâ ecclefia facit, nbsp;petit ab immi
nentibus peccatorû fuorû pcriculis,deo protegentc faluari. lolföiia? petit a populo dei flagella iræ diuinæ auerti. Sed fprtafle Eckius abfcp libris facile rcfpondebit,ecclefiam precari,utab immineotibus peccatis liberctur. Non ab his qua? infunt,fed quaeûttmnïent»
-ocr page 213-nC^etum ut euafiones manifcftis occludâtur feptis,eî col* ledam hanc opponi'mus, Punfica qiiatfumus domine tuo/ rum corda fidelium,ut a terrena cupiditate mundati ôi prae fentis uitaeexuanturôôc, A ddeôC alteram eiusdiei collez d^qua petitjUt fanda deuotio purificationcm tribuat, qua orattone ad literâ uidemus ecclefiam dcprecari utfideliS deicordapurificentur,quodhumiliatis caufadi' dum elTe, nemo niû anathemate pcutiendus, dicere audct i^^^er fideles dei, quos audet intelligere, nifi eos,qui ôi fiz de utuunt iuftos^
I4j(l^ecundo ad literam apparet ecclefiam deprecan’,ut det fideles, hoc eft tufti, a cupiditate terrena mundentur, ergo habent immundiciem purgan'dam,
i5(^ogo Eckium,quid aliud efflagitat ecclefia, nifi ut iufti mundentur ab acdificatione ilia,qua iufti fuper fideChrifti, lignum,fœnum,amp;^ ftipulam ædificant.
i6(^u non pereunt,fed per ignem faluantur,cuius diuer* fa d^encs Aug.ôi Greg,interpretatio» lyC^edificant qui carnaliaffedu circa tpalia tenentur iSQpetit ecclefia ut eius membra fanda, a cupiditate terrez na^rificentuï,ut fordes fubnafcentes diluantur,
timuit illa,quæ pulfanti fponfo dixit,Laui pedes meo^quomodo inquinabo illos.
lo^etit ecclefia, ^d Chriftus patrem coeleftcm fadurum' promifitjUidelicet ut palmitem adferendos frudiw purget, xiCJÇum in multis offendimus omnes,idcirco ecclefia pérît put^ari ab offenfis ôô culpis,filt; agit poenitentiam.
XîCpetit ut fidelium corda purifieentur,quia omnes fideles uetuftatem ex peccato relidam habent,quæ in interiori ho mine de die in diem renouatur,
x^dPetit quod apoftolica prçcipiunt mandata,rcnouari fei licet Ipiritu mentis,ôd indui nouo homine,
;t4^xûnia eft pœnitentia, peccata £lt; infirmitates fateri, gt;nbsp;R.
-ocr page 214-CONTRA D- 1 O A N
SiC fartïtatcm a medico prccari» X5(ÎEleemofynæ,ieiunium,2lt; oratiojemedia fufit ueniaU/ um^ccatorum,
35(5' ametfi euâgcücæ plenitudinfs tps ecclefiac aduenerit X7(p\ttamen uniuerfa eccïefia quamdiu militauerit, quoti diat^ pcentcentiae efl indtga.
ZSQEcclefia militans ideo dicitur, quod rebellât fcmp iti ommbono opereuitti's atcp concupifcenttjs impugnatur, , dum iuftus fortiter pugnat,fatigatto,quæ hüan'ta/ tem datoris Iaedit,uttiatlt;^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(. petram,
jodßeatus eft ait,n5 criminofus, allidit paruulos fuos ad 3ï(JHoc fit,quod charitas huius uitat poteft augeri, Slt; illud incrementi quod deeft,ex uitio noftro deeft» 52I(IHoc uitium peccatum eft,quod ccclefiafancfta quotidi. ana confe(ïïone,nec fterili dolore expiât, ^^(Roc uitium habent,qui pedum lotione indigent, jjljQt^ïod boni mali, filtj dei habcnt/emper enim, dum. bene facit iuftus,peccat,Slt; bonus öó malus eft, j^Cîmmo nemo coram deocnffi iuftus)pœnitet, jdl^j^dde quod fepties in die iuftus cadir,fed no colliditur, quia dominus fupponit manum, fecundum CaflSanum pa tjît^od fideles iufti cadunt» at7(Ö^'bus iuftis dominus manum fupponitjEt ideo non Imputât peccata,quod peccata fuaagnofcuntgt;ac femur per cutmntjÔC debitoribus remittunt débita, jsdMordaces tlli qui fub tituloM,filt; A.uerbum Cimputatgt; tanquam indecens feu no congruens notant, literas facras ridentjôf ecclcfiafticos adlatrant,fed cur^ quia legere 8C in^ ^el^cre,ut bene loquantur,nolunt, jjflAgunt pcenitentiam incorporandi,agunt £4 ueraciter, çccléfîat incorporât», 4d(^ed ôf nullum exliteris apoftolicisfquibus ecclefia fan fine ruga maetüa pr^dicaturJEckiuamp;^auxilium petßt»
-ocr page 215-N EM ECKIVM THE^OLOGVM, Iô8' ne cætcras fcn'ptiiras,hac male intelleda, ut Fauftus legem Moyfîlaceiïàt amp;nbsp;rumpat.quoniâpraemiffisnonobftat AlW guft inus contra luUanum libro quarto,cap,itj,
I (PcONCLVSIO fecundaR.« P. D. Martini Lu/ thertjexuerbiseuangelicis»
(TCQuod uerbum pœnitentiadepoenitentiafacramentafi^ îd eft, confelïïonis ÔC fatilFadionis, quac facerdotum mini/ fterio celebratur,non poteft intelb'gi»
’ (Të C K 1 V S I M P V G N A T O R.
(T Inten'orem pornitentiâ magnâ cflc,Chrifius amp;nbsp;omnes Chrifiianl ^cuerunt.Siquidtm dcus cor afpicit amp;nbsp;uolütatem.Vidua hoc dó cet,quæ minuta duo in Gazophytaciü mi(ic,amp; plus omnibus mißt iD.lcfu tcftc.Eft cnim uoluntas in anima,ficut regina in rcgno.
■ gt;11^ANDREAE BODENSTEINH, ARlt; cbîJiâconi Vuittenbergenfîs apologetic» propofitiones.pro rcuerendo Paz
nr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tre D. Martino Luthcrio»
iWeruntamen cum Eckius in fccunda contra nos conclu# fionejdcirco magnam interiortm fecit poehitentiam,quod uoluntatem reginam fuorum aduum dicit, cftendit fe uel ignorare literas fanâas,ucl eis aperte contradicere.
aÇNam uoluntas nc^ra no eft regina 6^ domina corum oz perumjqu» deus ut uoluntatis eftent, fecit, Nifi liceat cum audaculo Èckiofecuritatemuoluntatiprcmittere, contra propheticaô^ apoftolica documenta, jCQdem Eckiusfe ignorarecftend!t,quodpoenitentiaeft donum dei,quod deus in nobis cperatur.
4^Z).Eckium hac fcriptura fatis ccnfutari exiftimo, quant Hieremias atdidit,Conuertc me domine amp;nbsp;conuertarjquia tu domine deus mèus.Poft^ entm ccnuei tjfti me,egi pœz nitentiâ,poftquam oftendifti mihi,percufti femur meß 6tc« (Quam legatjôC uidcat conlùficncm fuam,Kiero,interprez te. Ambro,nonnullos alios non fine caufa recite mus»
R ûtj
-ocr page 216-CONTRA D. IOAN
5l^omouifti terra coturbafti eam,fana'cotritionès eias quia comota eft.Deus cómoiiet uol«ntates,amp; fit contn'n'o ^(pifcat eodem Hteremtadocente,quod dns conucrtitcó uerfionetn noftraLQuod dns dat pcenitentiâjagnofcat ora^ tion^m quam feit. Da nobis digne fiere mala quae fecimus» cruntamen cum litera non dicat,dedtfti ,fed conuertilt;’ fti ÓCc.Et timendu fit eum,quem pronus fuit hacreticû uoci tare.M, quem non intellexit, £lt; haec calumniari, legat apor ftolum, ne forte deillis deus poenitentiam, ÔC refipifeant a diabolilaqueisjaduerte det,ait,lege Auguftinum, sdy olutas eft dna QC regina fuorff aduujfuoijt oim/cilicet ^Q^ando uoluntas dominatur in anima,ridet (malorû, diabolus öó exultât, quod præparaturei praeda.
ia(^eus amat in nobis,^d ipfe fecit, at quod ipfe non flt;cit edit, Ambro.facit Colle(fta,quae in primis legitur,Dirigerc fanâifîcare fi^c.Et in pafcha,Deus qui per unigenitû ÔCc, ii(|Per authoritatem,omnis plantatio, quam nonplantauc ritjpÿer meus,eradicabitur,ôô bene ad propofitum.’ »i^Mifericordia equidem eius fuper omnia opera eius, no noftra mutabilis uoluntas,quando ab incô mutabili uoluni# täte non tegitur, tune tanto citius appropinquat iniquitati, quanto acrius tntendit adioni,attcnde Ecki, ij^duertecommodum QC periculum,quâdo uoluntas re gitur^ô^ quando in anima regit^
I4(]y niuerfaliter loquendo,deus eft dns,ô^ rex in aîa nr a, nra,mala funt 8^ peccata, iôi|perditio tua ex te Ifrael, tantûmodo auxilium tuum ex me. Ex nobis perditiones, ex deo fuppefiac, bona fa/ lus. Si poenitentia falutaris ex nobis, id eft uoluntate no/ (Ira eftjfalfa erit,quod perditio ex nobis eft,
I7®)mnis iuftitia noftra.hoc eftgt;noftræ uoliintatis,eft fi/ eut pannus menftruatæ mulieris,Hanc authoritarcm Tho/ miftae male dicunt de iuftitia legis facramentalis dieftam» m‘cmô?nah9*//
-ocr page 217-NEM ECKÎVM THÈOLOGVM.
lion {ntelligi poflê de alia lege fcripta, »sf^ondera autem, quam fplendidum fît opus, quod uo/ lut^ in anima dum regtt,operatur.
deonoftro iuftitia,nobis autconfufîo faciei noftrç fi nobis cftjid cft,nos habemus c5fufionem,deus aut iuftiti am facit,quid de poenitentia,quando noftrac eft uoluntatis, 2o(^ed fdt Eckius in fuis iuftificationibus ( for taffe ) pre/ CCS profternere,8C non in miferationibus dei,ac habere fuz arr^ftitiam non dei,
2.i^cus,ait Hieremias, facit mifericordiam in terra« Tu cs (alio attcftante propheta)mifericordia mca.
iîl^iod EckiuSjUifi furiat’,de mifericordia,q deus miferi cors eft, accipere neqt, fed ea mifericordia q mifericorde» opante deo,efficimur, deus noftraeft dicif mifericordia, i^uxtaDauidicum illud,Secundum magnam milcricor/ diam tuam uiuifica me,8lt; cuftodiam teftimonia oris tui, 24(^pera mifericordiæ Sgt;C eafola, deus coronat in miferi/ èordia miferatioe.nam ei indicium fine mifericordia, qui lion facit mifericordiam, iji^uibus documentis lapideum pedus molIiripoffët,K ois facultas infirmi arbitrq encruari, quoniam opera dei no flint in poteftatc noftra. IDominus em foluit compeditos,' nonhberS arbitrium.Dns erigit elifos,no liberS arbitrium, idQSi opera bona effent in noftra poteftate, ftulte petere/ mus ea nobis donari,
iTdOmniaquac ad uitam fpiritalem attinent,hoc abbrcuia to’ cfflagitamus uerbo,Fiat uoluntas tua,hoc eft,fac nos fa/‘ cerCjfac nos uoluntatis opera fufcipere,
28(ßcclefia fibi dari feu donari deprecatur, ut de3 quoerat, 6^ ut gaudia promiffionis quaerat, ac quaefita citius inueniz at. Petit fe illuftrari, ut uidere poflit agenda ( quae Eckius fine precibus accurate perfpiccre poteft ) Item petit dari,ut agnofcat quod profitetur,8lt; coclcftc munus quod frequen
R V
-ocr page 218-CONTRA D, I PAN -
tat di1igat(quod Eckius ex naturalibus.nullo precafu fufful tus diligere poteftJPctit item,deum pracucniendo adionca noßras,afpirare,St rurfus,adiuuando profequi (Eckius aii Cem cum gratiam habet,non indiget nouo auxib'o,niß (e in digere fateatur)Item eccleßa pracßari fibi au»1i'uni petitjUt orattontbus 8^ iciuntjs intendat,cum multis coUedis«
Ezechielfs SC aliorutn autenticorum teßimo nqs deum faccre, ut faciamus dixi, oßcndam Eckio in ora-ç Cionibus fuis,ne poßeris rurfus aberret diebus« jo({^abes orationem in quadragefima dominiez primae feria fexta,quam tibi fads deuotam,pulchre in colleda doz minicæfecundæ feria tertiapetit,utdeoopéranteimpleaz fnus,quod eo aiiihore cognouimus.Et in alia,fic dicit ad kgt; Ceram, eius femperfaciatinliacreremandatis, dominica in tertia. Item dominicæ quartae feria quarta, 8^ dominica in odaua pafehæ, qui celebrari feeißi « Et in feriali coiled^ dici^feeißi celebrare,fac gaudere«
3i(^erum,ut excmplG propofitæ pornitentia habeas, adtf werte §d oras fabbato dominicæ quartæ in quadrageß'ma, Da nobis digne fiere mala quæ fecimus 8^c.quideß hoc ali m^ifi fac nos fiere, largire nobis fietu peccataexpiantem», ^z^ïnnumera alia funt exempla,ex quibus addifeere debegt; res, deum hoc prarßare,quod nos facere iufiit, nec alia ßb i placcre,quam quae ipfc largitus eß,nec aliquas profequi az diones,quamquas ipfeinfpirauit,fuas profequitur,fuas ad iuuat adiones, fua opera, no nofira coronat.Probatur pct coliedam dominicac quart» poß edauas pafchx.Et collez^ da quae pafehæ, àC ad primam inter pafchalia Icgitur fefia, pmllud,qui habet dabitur,ut abundet,8C caetera«
33(Iy eniamus demum oportet ad infirmitates,ad nihil cum ecclefia dicentes, Deus qui confpids omni nos uirtute de^ üitui,tnterius,cxteriuf(ß cufiodi,dominica fecunda in qua dragefima, Abfit ut deus falfe confpiciat,8C eccleßa menua
-ocr page 219-Mg-M : E C KI y M T H E O L o G V M, ||olt; fur,nos omni uirtute deftttui, 34(^nblata eft per hancorattonem ab homme fpes,8^ bcrf nejquoniâ malediclus eft,qui fpem ponit inhominc.Eckw us eft homo, ergo nee in fe uel in fua uoluntatefpem poeni tentiæ fadendac ponerc debet, rurfus bene,ne dixeris, ego feci mihi hanc uirtutem, fed potins memoraberis domini dei tui, quia ipfe tibi dat » fortitudinem facere uirtutem, 3ö(^rgo nos fumus nihil in dei fcientia,fed aliquid in diuw naeius mifericordia,Bernhardus, 37(^i otnnes profuderimus 8)C exercuerimus facultates no habentes dei charitatem,fumus nihil.
jsj^iautemdiuinas opes,Slt; ftiperna auxilia,2lt; cfuriente» pauperes,nihil(^habçntes mendicatim q«efierimus,dns^ nobis follicitus erit,per illudjEgo paup,£lt; mend{c«s,filt;c. 35lt;(5Eant,ego nos fecimus,euanefcant noftra,Slt; propna mortificemus dei fpiritu,noftra,ut deus faciat fua in nobis^ 4o(^bi non ego,ibi foelicius ego, Augu.de conti.ubi non quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foelicius aliqd,per illud, Exaltauit humiles
4i(Et per illud, Deus repulifti nos,6ó dellr uxifti nos, ira/ tus esjé^ mifertus es nobis,deftruxifti,ait,nos.
42(^uam diu placent homini,ego,nos,noftra,propria, 6^ incum,noftrum,aliquid,tam diu uidißm in homine eft, §4 deo difplicet.argu. Ambrofîus ÔCc, 43(^ed noftrum ego,impios in feruitutem redigit,ut iufti# óutem uehementes habet uctuftaiis reliquias ♦ Mirabiliter quoeç ferpit tentatio,quae aufert nobis, ego, tu,nos,uos,n5 lt;g(Mion tu,ôlt; male tu fecifti.
44Çruero quando deus regnabit, crit omnia in o/ fnt^us,ego ÔC omnc proprium uilefcent.
humiliter ÔC uere,cgo 6^ nos, amp;nbsp;tube deus nos fàciet faluos,
qwo deus nen loquitwr^ nbsp;nbsp;nbsp;'
-ocr page 220-CONTRA P. î O A N 47(amp;emo habet de fuo,nifi mendadum OC pcccatum» nbsp;’
fadt quod in fe eft, fadt quod deo difplicetjmen/ titurjobloquiturjac fibi offtdt, 49CE^x praemtflîs infertur, quod bona operatio non uolun tati humanæjfed diuinæ debet fimplidter attribui, 5o(^onus adus, ut aiunt,quantum ad totam fuam entita/ te»^oc eft,totus,attribuitur deo.
ji^^i autem qui uoluntati fubftantiam adus, ut Capreo/ lusjôô Scotusi modum uero feu entitatem minûrem deo at tribuunt,quod maius eft fibtipfis,quod minus, ne dicam fe cesjdeo depùtant.Cxpropofitis infertur ad deftrudionem illius quod penes Scotum legimus,uidelicet,quoduolun/ tas eft principalis caufa,quantum ad principalitatem entita fis in bono opéré,fecus quantS ad principalitatem efte me^ ritortj.Scotus ôô fequaces in tamp;S Caprc.tj.
(Jînfcrtur quo^ aduerfus eos, qui Auguftinum diuelluht ne dicam,corrumpunt,exponentes eius didum,ipfagrâtiai âugetur,utaudamereatur perfici, comitante non ducente pcdi{requa,non præuia uoluntate,dicentes,quod uoluntas èft pedillequa quantû ad relationem mcritortj, de qua Aüa
.J
guftinus non cogitauit.
„ Cr . P. D. MARTINVS LVTHERIV S.
(jjgitur Papa per remiffionem omnium pœnarum,non fint , nbsp;nbsp;^iciter omnium intelligit,fed a feipfo impofîtarum.
n (Te C K 1 V S 1 MP V G N AT Q R. , QÏmmo oppotîtum, quiauel intelligitpœnas canonumfolum ac €umiilatiue,ad pœnas a deo importas concurrcrc,iain laqucus,n5. l^lus eflet in canonibus pcrnitentialibus,aut uult cos declaratono« ficut in ueritate funt,amp; ipfc non attendit,iam rcmittcndo pœnas ca’ ïUjjwt^aliquas pœnas remittit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-» •
^TdT^NDREAE ßODENSTEINH ARCHk
tiones,pro R» P« D, Martino Lutherio« gt;nbsp;i^ckiys dum in canonibus non laqneum,fed falutem cflç.
-ocr page 221-N E M E C KI V M T H E Ô L O G V M. 1H* '^utatjöó hoc latenter fcribi'tjtïidaizatjS^ PaiilQ qui diat,Li te^ccidit Jtem lex eft miniftratio mortis,non intelligit, hominibus quam deo tribuit,
3(^digetidem Auguftino dodore.
4Cpt ea caret intelligentia, quam Capricornus, ScotufcÇ, ^i^honfùs ôi Gabriel,præftare nequeunt,
3(Cum aSt is crror,gin atramento,feu literis eo fadis,aliud auxiliUjC^ demonftrationis Sgt;C manifcftationis,utputafalu/ tem ipfam ponit,in Paleftino iudicio fit fubuerfus ac conde mnatus,metuend5 eft Eckiumherefirti in pulmone habere öl^on fufficit praedicare Uerbum dei,aut illud legendo iiyf teuere,fed oportet ut aflenfus ei commodetur, Tf^eiores efficiuntur qui diuina, etiam euangelicä legem fir^ratia audiendo legendo intelligunt, sf^gnitio péccâtifinè’gratiâ nocet,fadterfimnosfcire quod uitare non poftiimus,
pC^udus fermo ad moncndS eft utilis, ad perfuadendu in iö^ec lex fanda,qua: facienda QC deuitanda nbsp;nbsp;nbsp;(firmus*
demonfttatjà:; liberum arbitrium cum ea,ad faciendum fa/ lu^ opera fuffîciunt,
«(pi èckius falutep in fcripturis collocari putat, ipfum in ïudæis Chnft5gt; rcprehendit,ibi,Scrutamin{ fcripturas, quia uos putatis inipfis nbsp;nbsp;nbsp;Et ei aduerfatur A poftolus, qui di/
cit gratiam lege teftificari,non conferri,
iz Imino ft error noVatus fubfifterct,magna Bibliae pars al£ ijjl^aulus quocg infaniuifte nierito conuinccre/ ( leret;
uelut gratig defenfor dfxltjfi iuftitia eft ex lcge,Chri
Ecktus'de faliite fecius, quam nos dixit, eius conclu fio contra Vuittenbcrgen.pofita, non urget, nec ualet,fed aduerfus ignem cerco pugnat ftimulo,
fidéfalutejocutus eft,more fcripturarum,3po^ u^tidYadderfftur documents;. J • i • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•î'
-ocr page 222-M. „L Y THERÜ-J B R. WP, lôtÎEx pratmiffîs coltigitur, quod fi canon« confcicStiani obli'gant, folum pratuaricationes accumulant, pratceptuni ccclefiae oftenduntjô^ ultra non progrediuntur, iTi^um autem D.Eckius, Vuittcnbergenfes non didt at eendere uerttatem, uidelicet, quod canones funt pœnarum a deo impofitarum dcclaratorq^iifi fate codïatur, euanefeet iaâata fua ueritas,pracfertim fi non per fjeripferfs, tsCl’etit tamen,ut idem Eckfus in propofîtiôe fua (quat in cipit,Erroneaapparet8Cc.gt;adidem ÔC aptius loquaf,Quæ entm controuerfia eft partium no aduerfantiûC' ni fi fie dicat Canones cumulatorios,autdedaratonos pœnaru ,fed parlt; ua minuta non curamus,nec profequimur fopbifmata*
(ÛX VVITTENBERGA CVRSIM VU
die menfis lulq, Annodomint
M. ccccc. xvni.
CK^P- MARTINI LV
THERII AVGVSTINIANI WITTEN BERGEN SIS DE POENITEN»
LLA sermo.
$ indu^entqs faepelocutus fumuobis,do/ nee id meruerim, ut hçrcticus aecufer.utaa tem rem ipfam teneatis, poifîtifcÿ uofipfieS illis conferre,€cce procéda iuxta eorû fenlt; * tentiam, nifi ubi locus fuerit mea interferen ■gt; dûlgitur eorû (êntentia, Potnitentia diuid i tur in tres partes,quac fuot,Contritio,Confeflîo,Satifiadio PRIMA, C ontrido ( fie enim ccepit uocari uera potni/ Untia interior^duplict uû paratur« Primo per difcuffionan
-ocr page 223-PE POEN IT g N Tt A; 11^' colledîonem,dctcftarionem pcccator5,qua quis,ut dicûnt rccogi'tat annos fuos in amaritudine anîæfuac, ponderâdo pcccatoiîîgrauitatem,damn6,fœditatein,multitudinem,dc inde amiflîonem æternx beatitudinis,ac çternae dânationis acqiuï{tionem,ô^ alia quæ poflùnt triftitiam ÔC dolorem ex citare.Hacc aSt contritio facit HypoCTitam,immo magis pc ccatorcm, quia fois timoré pracccpti,ô^ dcrtore damni td fa cit«Et taies omnes indigne abfoluuntur, 8^ cômunicantur. Et fi libère deberent ( remoto præcepto, SC nimis pcenarS) confîterijcerte dicerent fibi no difplicereeam uitam præte/ titam,quâ(tc coguntur difplicere confîteri, immo quo ma/ gis timoré poenac,ôi dolore damni côteruntur,eo magis pe ccantjô^ aiïictuntur fuis pcccatts, quæ cogunt,non aût uo/ lunt odiflè.Siquidem lex ôi cognitio peccati, magis abun/ dare facit peccatS,ut Apoftolus ait Roma, v,c. Et haec eft il la contritio » quâ ipfi uocant extra charitatem no meritoriâ Altj uocant attritionem proximo difponentem ad cotritio/ nem*fic em ipfi opinant, quâ opinionem errorê ego iudico dSecundo paratur per intuitum SC contemplationem fpe/ cioitflîmae iufl;itiae,qua quis in pulcbritudine,amp;^ fpecie iuftigt; tiæ meditatus in eam ardcfcit,ô6 rapitur,incipit£p cum Salo mené fieri amator fapientiat, cukis pulchritudinem uiderat Hæc fadt uere pœnitentem, quia amoreiuftitiae id facit, SC hifunt digni abfolutióe, exempli gratia, Sniis panitere de luxuria,non indpias numerate uitia, fozdicates,damna eius ftam hacc non diu tibi durabant, cum fit uiolenta contritio ex ui praecepti fada ♦ Sed intende in fpedem cafiitatis,at(ÿ ad commo da eius pulchcrrima, ut ipfa tibi intime placeat» fie de omnibus alijs uirtutibus.Scd hic régula talis notanda eft, quod intuiîus «irtutumfit dupliciter « Abftracfh'uc, feu per fe,amp;^ fie carnalem hominem parum mouent, quo mo/ do traditur per uerbum pracdicationisjfic enim non nifi fpe çulatiue uidotur« Concrotiue,fiue per aliud, hoc efijoxem/
-ocr page 224-pit grat!a,iTt tntiicarfs holes,qui tali' uirtutc lucent, qûorùttt oini Ipeculû pnmû eft Chriftus,deindefandi in cœlo,ueriî rüdem £lt; incipientem maxie mouent exempla pfentia, (tii feculi» I dco uirginitatê in in'rginibus,amp; innocentlbus pü erts intuercjufcp dum gemas afacic pulchritudinis eins. Sic caftitatê,charitatê,patientiâ,reIiquafcpomcs.ficcmB.Anf helmus docet afcendere ad amorê dei ex amore bois boni» Sic B, Aug.fuâ cÓtritionem haufit ex intuitu illorû,quos eX Pontiano audiuit,06 ipfe confitetecclefiâ fibi oftendifïe ple nis manibus exempla uirginö Sé continentiS, èC fic odöre illo optimo alledS.Sicóó Apoftolus feeflèbonSodorem ä lijs in uita, alqs in mortem. Signa cft ein ueræ côtritionisji infpedo hole cafto,h«mili,benigno,fufpires ex corde,quia non es talis,fic ÔC ecclefia orat,ut deus nos per exempla fan dloijî fuorS reftauret.ït B. Aug.li.viq.confeir.Pfal.cxiXiiîC exponitjSagittæ potentis acutæcS carbonibus uaftatorib^ Sagittas interpretans uerbauirtutes prædicantiaad abftra/ diuâ cognitionê, èC carbones uaftatores,exempla fandogt; rûuaftantiaomnê Iinguâdolofam,imomalâ cupiditatem Sic admirabilifapientia dei fit, ut nullus fibi bene uiuat, Ct fepius fi'tjUt boni altjs profint dû nefciunt, imo fere femper nefciunt,qui dû incedût fimpliciter,altj eorum uerbis ÔC uif ta moaetit miro affedu ♦ iPenicp S)C pueri infantes ita nobis uiuût,ut nobis innocentiæ fpeciem fuauiflîme cômendent, atcç ad pœnitentiâ^uocent.Sunt ein uiua monitoria. Non eft itaep ^d queraris tibi deeflê uirtutû exempla uiua, pue/ ros intende,fîcut Chriftus docuit, exhibens paruulû difei/ pulis fuis.Hçc cft pœnitentia iucôda,uera,ftabilis,ôô ex fpi ritu nata.Ratio oimprædidorû eft.lmpoflîbile eft,ut odias aliquid uero odio nbsp;perfedo,cuius contraria non prius dü
lexeris. Amor femper eft prior odio,2lt; odiû natura 6^ fpon te fluit ex amore,ôô lie nafeit zelus q eft iratus amor,id cfti «dis mail propter bonû, fic odiOpeccati OC deteftatio uit»
-ocr page 225-DE P OE N 1 T E N T I Ai ,.
prçtcritat,nulla cura,nuUo’labore quscfita,ucntunt fua fpoft te.alioquin preuerfiffîmo ordinCjôî nung pro future ftudio quaertt antor iuftitiae,per odtû peccat j,imo machina defpcz rationis, ÔC deqciendi animi eft talis pucrfitas Poenitentia em debet eflie dulcisjô^ ex dulcedine in ira defcendere ad o dis peccati.Amorcnim eft uinculû perpetuum,quia uolun tarium,odiumtemporale,quiauiolentû4giturperfuadehc» mini,primö,ut diligat iuftitiâ,fîC fine magifterio tuo contez retur de pcccato,diligat ChriftS, ÔC ftatim fui prodigus odi etfeipfum.SicPfatxliiq. Dilexiftiiuftitiâ,ôi odifiiiniquita tem,Prius i^t,dilexiftiiuftitiâ,6lt; fie odifti iniquitatem amp;CS
Çc OROLLARIVM.
li^lus tibi difeutiendû eft confeflùro,quantû diligas iuftitiâ qüantû odias pcccatû,multo($ maiore,immo folo hoclaz
bore tibi cogitandS eft,quo futuram uitam agas bonam, quo déféras,aut odias præteritâ malâ. Veriffimû eft cm pro uerbiû,ÔC omni dodrina de côtritionibus hueufep data præ ftaatius,quo dicit,Teut,Nymmer thun,diehochftebufs. Optima poenitentianoua uita.Sicut ôé Apoftolus fonat ad Gaî.vi.In Chrifto neep circuncifio,neq? praeputium aliquid ualetjfed noua creatura.Proinde côfefTurus id potiffimû,K ante omnia tecû cogita,quid facer es, fi no effet pracceptum c5fitendi,fi nuUa effet Quadragefima,fi nulli confiterent, fi nuUus effet pudor,fed omnis oim plcna(Ç libertas,an etiatn fie ueUes confiteri,contcri,poenitereî’^d fi te no itainuenis, iam feito te nô ex amorc iuftitiac,fed confuetudine ÔC timoz re prxcepti poenitere,atc^ malle fequi turbâ,fi omnibus lice rct no pœnitere.Si aût uelles,etiam fi nullus poeniterct,con fiter ctur,côtereretur, ateg adeo fi totus mundus aliter agez rct,nee praecepti habita ratione pœnitere, fed amore nouæ uitat SC meliorgt;s,iam uere pœnites.Ecce hoc eft,quod illi fo lent dieere,quod contvitio incharitate fada, facit rcmitti pc ccatîuQuod uerbû nefcio,fi omnês intelligunt,qui tam frez
-ocr page 226-M. ,L V^T H g R I r S E.R M O qucntcr ipfum in ore uerfant, hoe fcio,obfcuriflïmum effet nee a me aliquando intelledumdl^ie uero inuenies,fi non nis mentiri ,te nó eiTe talem,fcd potius uellcs,ut prior uita U ceret,quia fentis te omnino adhueinelinari ad uita priorem Sie ein 06 B. Aug, confitetur in eontritione fua fe fuiffe folU citatQ de uita practerita,immo fi rede perpendas hæc dida, faeile diees nulls hominem effe in mundo,qui hanc cotriti/ onem habeat,uelfaltem pauciflimos,Et demeipfo c5fiteor (imilia omntnolJjEt fi uere ae libere uelis eonfitcri, remoto deo,preeepto,pœna5gaudio,feiodiees,SinuIlus effet deus nullus infernusjeerte uix pœniterem.Seio inquâ talem effe tua cogitationem,quantumlibetforis contritionem often/ das.Qiiid ergo bic faciemusC Oportet nos effe tales,ô6 n5 polTumus effe taks, omnesergo damnabimurç’Abfit. Sed rêfpondeamus,Oportet,ut cognito te tali,non neges te ta/ ïem,fed in angulum uadas,^iuxtaconfilium Chrifti,inab fçondito ores patrem tuum in cœlis,dicens fine fidione,Ee ce optime deus,pœnitend3 mihi prçcipis,fed taiis fum ego mifer,quod fenuo menotle, necg poflé, quare tuis proftra/ tus pedibus, oro mifericordiâ ôlt; gratiam, fac pœnitentem, quem iubes pœnitere. Et fie cû B, Augu.ores, Domine da quod iubes,amp; iube quod uis,Et c3 ecclefîa. Cor pœnitens tribue. Hæcinquam oratio,ôd agnitio at^confeflîo impœ nitentiæ tuae(fifidanôfuetit)eo ipfo faciet,ut deus te pœni tentem uerum reputet, ÔC k'cet multum adbuc fentias te ad malum inclinatum,noli timere,Hæc eonfeffîo ôi oratio faci et,ut Chriftus fuppleat defuo,quod deeft detuo, Atcç hâc orationem facias,no te retrahat indignitas SC impuritas tua accede confidenter,Qtiia fi nó ante uis orare deum (ut mol ti ftultiffïme agunt)$ fueris mundus,nunquâ orabis,Et cre defîrmiter, Qtii dédit tibi hanc tut cognitionem peccati,tc non rogante,dabit etiam gratis oranti, immo ideo dedit co gnilionempeccatiôCiuftitiaeutrogares gratis, SicBeatus
-ocr page 227-P-E P OB N I T BN TI a:
Aug, cum Apoftolo di'cir, Per legem cognitio peccatr, utt gratia doneturóó impetretur, Accipefimile. (Gentiles olitn idola fua rogabant,£lt; fiebat quod petebatur.Et auarus co^ fidit in ditiitias fuas,amp; fit ficuc uulx,qwantomagis ille uerus £lt; bonus deus non finit fc fiuftra rogari ÔC in fe confidt
(Tc OROLLARIVM PRIMVM^ (£Contritio ueranoneft ex nobis,fed ex gratia dei,ideo de grands de nobis, ÔC admifericordiameius confugiendiï^ QC OROLLARIVM SECVNDVM. (CContritio ineipit in poenitente/ed non ce (Tat per totauiz tarn ufc^ ad mortem,2lt; nonlt;ut multi putant) durât per hora confeflîonis duntaxat tceefîc babes, quo intelligas quod illi dicunt,oportere poeniterein charitate,00 cum bono progt; pofitOjquantS deus auxiliG gratiae dederit. Nullus debet fa cerdoti refpondere fe eflè contritû, nee facerdos requirere, nifi quod poteft dicere, Nefcio an fim contritus,R.ogo tax men dominu atqj confido me fiia gratia contritum,00 quox; tidiemagisconterendum. (l Hæc de prima parte, ([s E C V N D A pars eft cofefKo facramentalis,amp;. hie duo funt notanda. Prim0,ut nullo modo praefumas conflteri pc ccata uenialia, fed nee omnia mortaliajquia impoflibile eft, ut omnia mortalia cognofcas. A d impoflibile autem nemo obligatur. Vnde in primitiua ecclefia folum manifefta mor talia cofttebantur,ut patet prima Corinth.vx, Si quis intec uos eft fornicator aut auarus,aut idololatra,aut maledicus, aut ebriofus,aut rapax, cum huiufeemodi nec cibum fume re.ôô illud Gal, v,cap. Manifefta funt opera carnis nbsp;nbsp;nbsp;Vnz
de multi confitent,in quincç fenfibus,feptem donis,fcptcm facramentis,odobeatitudinibus,8i0 alijs multis diftindioni bus peccatorSjUelut id curantes,ut nullG peccatum nonco fiteantur, cum tarnen inter ea quandoep nullum uel uix uez male fit peccatu, ÔC fatigant fruftra facerdotem, perdunti^ ; tempus,ac altjs funt impedimento.ldeodupliei fis confiten
S ij
-ocr page 228-M; L VT he R i 1 SER MO
di modo inftrudus, Vno quo facerdoti' oia manifcftc mor/ taü'a confitean's, quan^ difficile fit difcerni mortalia a uenia libus,nifî fint in opéré manifefto, aut euidenti confenfu cor disjUt maledt(flio,furtum,homicidi5juxuria, detradio,ira» amarttudo filt;c, Alio,qüD deocofitearis reliqua omnia,imo cum b,lob dicas,Verebar omnia opera mea,fciens quoniâ non parcis deIinquen«.Et PfaLxviii, Déliera qufs intelligit ab occultis meis munda me domine. Nam nulla funt opera noftra etiâ bona,quin fint peccata damnabilia,fi deus in iu/ dicis intretnobifcu.Sic dicit Pfal.cxliiii. Nonintres iniudi cium c3 feruo tuo, quia non iullificabitur in confpedu tuo ois utuensjtem, Omnis homo mendax £lt;c. Sola uero ifta, confeffionehumili, fiC oratione nobis ignofeuntur ÔC fiunt meritoria. Vnde QC. iuffit nobis ut oremus, Dimitte nobis débita nofi;ra,(Qiio circa dum uolumus omnia pure confite rf, nihil aliud fadmus ^d mifericordiae dei nihil uolumus relinquere ignofcendû,nec confidere in eum,fed in confeP fionem noftra cupimus,ac per hoc uolumus fecuri ene,nec Î ludiciSeius timere,c5 tarnen ei beneplacitum fuper timen/
tes cum,2lt; in eis qui fperant fuper milericordiam eius.Hæc Édeo dixi, ut fîtis præmoniti attp præmuniti in hora mortis, ubi diabolus no folum mortalia occulta opponet,6^ magni ficabit,fed ex uenialibus, ïmo ex bonis operibus faciet non nifi horrenda peccata, dC totâ uitam perditiffima ac damnait bilem oftendet,ut fcias qdfacias fcilicet,ne tune dicas.Hcii utinam eftem confe(rus,aut tempus haberem confitendi,ne forte defperas quod ipfe cupit, fed confide amp;nbsp;diras ♦ Scio quod omnis uita mea eft damnabilis ft iudicetur,fed domi/ nus iuffit,non in mea uita,fed in fua mifericordia confidere, ficut ait. Confide fill remittuntur tibi peccata tua, Pfal.lxq, Qiioniam melior eft mifericordia tua fuper uitas. Sic enim B.ßernarduSjCum aliquâdo mori fe credcret,perdidi tern/ pus meum,quia perdite uixi,ttec habeo,nifi quod cor con/
-ocr page 229-D E P OE N 1 T E N T I a:
nr
iHtÛm Si humiliatum deus non defptcics.Sic fie timor iudi cnhuiniliabit te, fed fpes mifericordiae exaltabtt humiliatû* fjïecundum,uide ne ullo modo te cofidas abfolui propter tuâ contritioncm.Stc ein fuper te Si tua opera eôfidesjd eft pefiïme prafumesjed propter uerbû Chrifli, qui dixit Pez tro, Qitodcuncç folueris fuper terram,folutS eiit Si in cœz lis,Hic inquam confide,fîfacerdotis obtinueris folutionem Si crede fortiter te abfolutû,ôi abfolutus uere eris, quia ille non mentitur quiequid fit de tua contritione, Nam fie non crederes fententiae pronuntiatat fuper te a deo qui mentiri nonpoteft, ac fie te ueracem Si ipfum mendacem faceres. Nam fententia ilia debet effe rata Si certa Jdeo multomagi» tibi hic uidendû quomodo nihil huic fidei défit,caeteris o mnibusjimo eft per impoflibile,quod confeflus no fit con# tritus,aut faeerdos nô ferio,fed içco abfoluat, Si tarnen ere dat feie abfolutum,ueriflïme eft abfolutus. Tanta res eft fiz deSjSi tarn potens uerhS Chrifti, ipamnabunt itaeç qui no lunt confidcrc fefe abfolutos, donee certi fint fe fatis eontri toSjEt fuper harcnam,no fuper Petram uolunt domu conz fcientiac fuac adificare. Sic legitur in Ecclefiaftica hiftoria, quod B, Athanafius ludens cum pueris baptizauit cos, fiz cut uiderat fieri a facerdotibus, baptizatos iudicauit B, Alexander cpifcopus.ltem quidâ minus illudens bapttza# riuoluit ad placendu impcratori,0i inter ludendu, uifo anz gelo cS libro, credidit. Si coipfo ludicro baptifmo uerc eft baptizatus, (l^iare plus eft a confitentc rcquirendCi, an ere dat abfolui, qua an fit uere contritus,ficut Chriftus a caccis quæfiuit, Creditis me pofte uobis hoc facere f Et merito, quia contritio nunquam eft uera fatis,quod fi eftet uera,no
tarnen certa,Si fi eftèt certa, non tarnen eftet fatis. Fidcs autem Si uerbum Chrifti funt ueriftima, certifttma, fufficiz ' entilfimaXJX’^fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;error illorum qui dicunt,quod fa
cramenta nouae legis fie funt cfficacia gratix figna, quodƒlt;
S it]
-ocr page 230-M. LVTHERIÏ SER. DE POENiTENTIA« quis ctiâ non fit contritus,fed attritus,modo no ponat obM cemadualis peccati uel propofiti mali,gratiâ confequatuN llEgo aut dico tibt\quod fi ctiâ contritus acceflèrïs, ÔC noti crcdideris in abfolutionem,funt tibi facramenta in mortem S)C damnationem.Fides ein ncccflâria eft,quanto minus aW tritiOjUel no pofitio obicis fuffi'cit. Deniq^ talis nullus eft ifi mundo,qui no ponat obicem, nifi folus is,qui credit. Cum fola fides iuftificet, Ô6 accedentem ad dcum oporteat crede re. Veriflîmû eft enim didum illud comune,non facramen turn,fed fides facramenti iuftificat, Et beatus Auguftinus/ Abluit facramentu,non quia fit,fed quia creditur, (Quod fil facramentS non iuftificat,fed fides facramenti, quanto mi/ nus contritio,aut non pofitio obicis iuftificat, fed fides At hic tum quaeftio refurget. (Quomodo ergo differunt ia/, cramenta ueteris amp;nbsp;noux legis, fi hxc xque non dant graz tia ficut illa^Hxc ad aliud pertinent tempus, Satis fit quod facramenta noux lem's funt efft caria figna gratix, fi credis, ÖÓ non amplius, (THxc de fecunda parte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’■
CEiquot; Ë R TIA eft fatifTadio, de qua quidem nihil legitur in fcripturis.Dicunt tarnen earn duobus modis fieri. Vno mo do per impletionem operum, qux funt eleemofynx, teiuz, nia,orationes. Alio modo per indulgentias. Sed de his ha/, betis uulgarem fermonem nuper impreftiim, ideo ad prïc^ fens omitto,lege ibidem.
dsERMONIS DE POENITENTIA A R. P.
MARTINO LVTHERIO WITTEN# y BERGAB HABIT I, FINIS. (IjREVERENDI PATRIS AC S. THEOLQ gix Dodoris Martini Lutherij, de indulgentqs fermo, V uittenbergx habitus,in latinam
linguame Germanica uafus*
-ocr page 231-P. MARTIN! LV, DE tNPVLGEN, SER: ||(jV CTldendS primo quod noui authores,utMagifter Sen, Slt; Thomas öihorSimitatores,tres partes faciuntpoenitenti» NempecotritionemjCofeffionem StC fatiiïaiflionem.Et qua lits hæc dtftindio ut ipfi earn proponunt, difFiculter,aut eer te neuti^ deduct queat ex fchptura^necç etiam ex antiquts Chrifttanæ religtonis authortbus.Nos tn id incouulfum re b'nquemus in prçfentiarSjôC ipfoi^ more loqui conabimur, (S2Secundo,Dicunt,uenias5necp contritionem, nec^ confefz fionem adimere Jed tantum fatifTadionem, Çrertio.fiatiffadio diuiditur,in orationcm,ieiunium,0^ leemofynâjubi oratio,omnem animi motum, 8^ adionem in fe compleditur ad animam proprie attinentem, ut ledto' nem,meditationem, auditionem uerbi dtuini, declamatio/ nem ad populum,dodrinam, ÔC id genus. leiunium conti/ netjOmnia opera afflidiua carnis^ut uigih'as,labores,duringt; cm inueftitu,inledifternqs 6lt;c, Elecmofynaeft operum a moris 8lt; mifericordiæ aduerfus proximum exhibitio. C(Quarto,Apud omnes Theologos eft perfiiafiffimum^d indulgentiç auferanthuiufmodi opera fatiftadionis pro pe ccatis débita uel impofita.Nam ft abfolute omnia opera fa/ tiftadionis adimeret, nihil boni fupere(ret,a nobis agenda ♦ ÇCQuinto.Multis fuit magna quaeftio,fed nondû fatis excuf la atcß definitajmo adhuc cotrouerfa, an uidelicet ultra in/ iunda opera fatiftadionis,quippia adimât indulgentiaeç’ an ne poena adeo pro peccatis, aut inflidam aut infligendamC ÇSextaEam quaeftionem intadam practergredior,fed affit mare poffum,quod ex nulla fcriptura colligi queat, diuin^ iuftitiam, fiue poenam fiuefatiftadionem exigere de pecca tore,Quinueram tantum 8lt; ex corde profedam pceniten/ tiam aut reftpifcentiam, cum uoluntate ad crucem Chrifti ferendam,pracdidacç opera fatiftadionis exercendi, etiam fi nemo imponat, Quia per Ezechi.didum eft, Quicuncp ’ peccator couerfus fuerit,2lt; bene egerit, peceatorufworuni
-ocr page 232-R. P. MARTINI LVTHERæ •( ampltus nonrecordaborjtem hoc modo ipfe omhes abfol ui'tjMartâ Magdalenâjparalyticfîjmuh'erem in adulterio de prehenfam ôdc, Et audire ltberet,quifnâ aliter ualeat aftrue re«tametfi aliqui ex Dodoribus, in eâ partem opinati funt» ^[S^timOjbene fateor inueniri poflè, quod deus iuxta di/ uinam iuftitiam aliquos caftiget, aut per flagella urgeat ad poenitentiâ,ut Pfal.lxxxvitj.Si dereliquerintfiltj eins legem meamji iuftitias meas prophanaueriht,ô^ mandata mea no cuflodierintjuifîtabo in uirgainiquitates eorum, in uer/ beribus peccataeorum« Mifericordiamautemmeamnon difpergam ab eo, Sed hanc poznam amouere aut ignofceré deo tantum in manu eft,nulli hominum« Necp earn ipfe ogt; mittere uult,fed earn fedulo pollicetur fefe inflidurum« ^13)dauo, Propterea illius imaginariæ pœnæ nomen, quä indulgentiae excludunt,nemo explicate poted, necß quif^ nouit quid nam fit, fî non eft nec^ flagellum modo expofi# tum,ne(Ç bona opera,quac fatiffadionis nominantur« nbsp;nbsp;■ i
(ÎNonOjFinge, quod ecclefia uel hac tempedate décernât, 6^ aperte declarer, aliquid remitti p indulgentias ultra prae/ dida opera fatifladionisjuihilominus prçdaret infiniris mo dis,quod nemo Chridtanus indulgentias redimcret,immo ne peteret quidem,quin potius præoptent,tum fada bona, turn illius pcenac tolerantiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indulgentiæ nihil funt
aliud,neqj aliud fieri pofTunt, quam remiffio bonorum opc rum ÔÔ falutaris pœnæ.Hæc autem ampledi quam refuge/ re,multo æquius ed,atcphonedius, Tametfi exCondona toribus recentiores quidâcommentifuntpœnas duplices medicatiuas,utuocant,ö^ fatiffadonas. Etenimhas ad di/ (uendum commiflgt;um,illas ad fanandum, 6^ uitam in meli/ US comutandam,prodefle pronuntiant. Verum nobis ma/ for facultas ed idiufmodi nugamenta contemnendi, quam idis excogitandi.Nam quicquid deus imponit in emenda^ tionem ed,amp;^ compendium Cliridianis,
-ocr page 233-PVB 1 N n V L G E N T 11 S s'E Rquot;'m OJ IIA* ^^ecimo.Fnuolum eft,^d dicunt, NumerS pœnarû ÔC o/ perum,qutbus fatifTaciendum pro pcccatis eflê maiorem,^ homo in omncm iutam,tum facere,tum per ferre queat, ob èxiguQ uitaîfpatiûjeocp neeeflarias in duigen n'as, Rcfponz dcoj^d totû hoc inane eft.fiditiu nulloquc fundamento nigt; titur« Nam deus ÔC ecclefia,nemincm grauât ultra uires, Paulus ipfeaftruit, Deusinquit, uos non permittit tentari, fupra id quod poteftis.Necß exigua eft contumelia Chrifti anifmo,dicer e, quod nobis importabilia onera imponaf» (JVndecimo, pœnitentiaî per canones antiquatos iniundç adhuc effent effîcaces,ut pro ^libet peccato morta lijfeptem annorû pœnitêtia exiger et, Oporteret ab eiufmo di côftitutiontbus Chriftianitatem abfccdere, neep amplius imponere,^ qfcp ferre fufficerct.Quâto minus putandiïeft illis pridê obliteratis plus pqs obtrudi, q 4) uirib’ expediau (5^uodecimo,ï)icitur raagno confenfu, Peccatorem cum rcliqua pœna, poft contritionem abfolutionem, débita, remittendum aut in purgator ium,aut ad indulgentias. Ve^ rum multaetiam alia temere ÔC fupra ucri fidem afferuntur. ([D)ccimotertio,Fœdus eft errovj^d quifpiâ de peccatis fe putet fatiffadurS jquç ex inæftimabili dementia de«» ôô fem per ôé gratis remittit, atq; codonat,nihil a nobis inuicem rc quirens,^ ut in pofterS bene uiuamus. Chriftianitas,benc uerû eft,aliquaexpofcit,quac pot debet remittere, amp;nbsp;niz hil imperare ferendô,^d fer ri nequit,nec^ quicq moleftius* f[B)ccimoquarto,|ndulgentiæ admittuntur, propter inerz tes,8lt; pigros Chriftianos,quinoluntanimofe,ne(^ bona fà îcere, nec^ mala fuftincre, Nâ indulgentiac nihil promouent inmeliuSjfedillorumimperfedionem duntaxat tolerant, ueluti conniuendojldeocp ab indulgenttjs dehortari non lia cet. Atqui,necç licitum eft ad cas adhortari.
Çngt;ecimGquinto,Tutius ÔC utilius eft, dare pure jppter dc8 tadfabricâS«Petri,aut alia quat notant inindulgentt]s,qpro
-ocr page 234-R. P. MARTINI L V T H E R H muncre uiciflîm accipere indulgefttias, Riâ pcriculû cfl: flC ' minus propter indulgentias,ôô non propter deS impendat (I5)ecimofexto,Multis nominibus eft conducibilius largS munificS animû oftendiflê pauperi ôd cgcno, qua fie ad ftrudurS profundere fpe indulgentiarS confequendarum. Nam plus momenti habet pium opus abfoluiflè,q remtfifle 8C indulgentiac plurima bona quae fieri debcrent,condon⣠aut certe nihil codonant, Atqufiut uere te indruam, animfi aduertas. Praccipue dederis,inquS,egenti proximo, fi quid es daturus,necpfabrica S,Petri,necç indulgentiac ab hocc/ uangelico inftituto te dimoueant,Nemine uere oppidi tuf, profligata inopia rer3,opus habente auxilio tuo, quod for/ taflis nunquâ futur3eft,ad templa,ad altaria,ad ornamenta calicesjclinodiatui oppidi t3c licet exponere,fî lubet, (Çuo fado,fi animus te folicitat,potcs impune aut Romamaut a lio mittere,tantçliberalitatis argumenta nemo uetat,modo ne indulgentiarS refpedu miferis,((^andoqutdem Paulus dicit, Quidomcfticis fuis non bcnefecerit,non eft Chriftia nuSjôC peior quouis Ethruco.Ita libéré ÔC conftanter fenti/ endum. Qui aliter docet,fedudor eft,2lt; animam in crume na tua quaerit,inuentofcp nummos omnibus animabus an/ teponitjÔi plus amat, Qiiifpiam forte reljiondet, Sic nun/ quâindulgentias redimerem, Prius inquâitacotendebara ita expetiui,oraui,confului, ne indulgentias compares ♦ Ea Jbcultate fomniculofîs permiflajtibireda pergendum eft,. CjJJecimofcptimo, indulgentiac net^ praccepti nelt;^ confilfj funt.fed ex illar G rerum numero,quae permittuntur, amp;nbsp;fub . pmifttonem cadunt, ideot^ non funt fadû aliquod obedien tiæ,nec^ etiâ ullo modo meritoriac, fed tantu exeuflto quac/ dam obedientiac, Vnde c5fequitur,quod indulgentiac guis înterdiccndx no funt, amoti tarnen QC fubtradi ab eis Chd Jftianiad opera ÔC pœnas quac remittuntur,excitafi debenh (TlDecimoodaiJOjQuod anim» per indulgentias ex purga
-ocr page 235-PB-IND VLGENTirS SERMO ||8* tork) hbcrcnt,nondum explorât« habeo, ncqt credo,tamct firccentiores id alïeucrantjfed probandi faculiatctn non ba bcntjNcj^ ab coclefia fancitS cft, Qiiare fceurius cft ut pro animabusipfepreceriSjS^ exccrces opera pietatis» id quiz demremedtj receptius at(^ certius babetur, (QDecimononOjin pdidlis nihil dubito, quac idoneis argu/ mentis oïanitunt,ôi fcriptura, óó euâgelicis decrctisjonga ualere dido dodoribus Scholafticis^quniuerfi ncutiqfufz ficiuntyUnâ ad populS concionem facrä confirniare,eadem inecü ampledamini fine dubitatiôe,finc formidie oppofitf» ^VicefimOjäiqui dehacrefeos criminemetradult;unt,quo tum fcrinijs potiifimö apertaueritas uehcmenterofficit, no magnoperccuro^Necpiftorumclamofas contumelias ma^ gnopcre reformido, Óbfcuri funt, cerebri tcncbricofi,biz bliae guftus incxperti,ne^ Cbrifti dodrinas unquam lege* runi,netç proprios authores, quos adorant, tntellexerunt, Quinimmo laceris ói cariofis opinionibus fere dctriti funt Etenim fuis aflêrtionibus perlpcdis, cogneuiffent nequaz quam condemnandum eum, qui non folum non peraâus eft reus, fed ne reus quidem fedusQVerum ipfis ac nobis, . deus mentctnlargiri dj'gnetur fanam ac reäam,Amen» ([SERMONIS DE INDVLGENTlIS A. R. P.
MARTINO L-VTHERIO WITTEN#
P BERGAE HABITI, FINIS.
([ƒ. MARTINVS LVTHERIVS PIO
lectori SALVTEM.
(Ima GN A ueregratiamibi a domino noftro lefu Chriz fto collatauidctut,ut uetbameafolius,tarn ingrata amp;nbsp;odio iâfint multis,deinde nefcio in quot baerefesfceu Prothei g* dam efl€nt)fecunda pene lingua tranlTotmcnf. Et nifi idt m ipfi domino noftro lefu Cbrifto,A poftolif($ omnibus,ate»
Tti
-ocr page 236-s E R M O D Ë V¥R
'prophctis conti'giflefdrem,iamdudS de(perans,fiIentiueP fem. Nunc uero cum urgcat offictj mei neceffitas, eo nncr, quod magis obediendQ eft deo,q hominibus, paran'ffimus ©fflanm amp;nbsp;tituIS docendi reh'nquere,fi i'fa placet maionbus Ecclefiacjid eft,Chrifto.Sin retinendS cft,dent ucniâ Sgt;C boä* ni confulant,qui uolent.Mei fttidt) erit,omnibus uinbus fu dare,ut Cbriftus,Chnft3,Chrifto nunciet, audiat, Hacé cómemoro,pie mi ledotjquod Sermonem quenda de ex^ comunicatione, fed ad populQ Vin'ttenbergenfem, cuius ut ego propc fum obhtus,ita aduerfartj miferijfunt plufqui oportet,memoresjinterpretefq^ rigidiflimijUe dicâ iniquif/ fimi.Daboitac^operaiTijquantum fufticit memoria,ut fen/ fa.fi non uerba totius fermonis, omnia in publicum expo/ nam, ut probem, ea me docuifle, quorum nc(Ç mepoentte# at tradatorem,ne(^ pium auditorem.Quid autê amici mei paraphrafi,aut pfeudophrafi fua fecerint,aut faciant,det do minuSjUt aliquando uideantamp;^ ipiÏ,Amen,{[V aie«
iL.
Ceverendi pa
TRIS AC S. THEOLOGIAE DOCTORIS ' Martini Lutherq de uirtute excoicationis Sermo«
Sïbitum uobis fermonem totiefiç promiiTum tandem aliquâdo perfoluo,hoc efl;, de uirtute excómunicationis hodie dicendum eft, quod ut plaoiflfime intelligatis, diftinde procedam* _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R ! M V M.
(iVidendum, quidltt excomunicatio Eccleftac, Et quantiS uis uocabuli ualet.Excômunicatio nihil eft aliud g priuatio cômunioniSjôCextracomunionemfideliSpofitio.EftaGtfi deliû cômunio duplex,yna interna QC ipintualis,alia exter
-ocr page 237-TV TE ÉXCOMMVNié A tïÖ^NlS, Il^ ha öi corporalis, Spiritualis eft, una fides, fpes, charitas in deurn. Corporalis cd, participatie eorundem facramento/ rum,id eft, fignorum fidef,fpei,charitatis,qux tarnen ultcri tis extenditur ufepad comunionem rcrum,ufus, collo qurj,’ |]^itationis,aliarum(^corporalium conuerfationum« ^gitur ficut priore illa fpSali cóione,nuna creatura poteft a himâuel coicare, uel excôicatâreconciliare,nifi deus folus Ita non pot comunionem eandê ulla creatura ei auferre,feu cam excóicare,nifi folus ipfe homo,per peccatu proprium» (JÏdaEC fententia fatis patct,ga fidem,fpem,charitatem,nul/ ta creatura poteft confcrrCjUel aufcrre,luxta illud R.ho.viif; Qiiis feparabit nos a charitate deiç’Et infra,Certus ium,^d neep mors,necp uita,nccp angeli, neep principatus,nclt;^ uirz tutcs,nccp inftantia,necp futura, neep fortitude, neep altituz do,necp profundu, nc^ alia creatura poterit nes feparare a charitate dci,quac eft in Chrifto lefu dnonoftre.Et fPeUij» Etquisquiuobisnoceatjfiboniacmulatoresfueritis,
C V N D V M.
^Conlèqucnsergo eft,^d excomunicatio Ecclefiaftica,cft dütaxat externæ priuatio comunionis,fcilicet facramento# rü,funeris fepulturx,publicæ orattonis,deindealiarS(ut dl dum eft)corporalis neceffitatis rerö Si conuerfatienû.Hçc cm fententia nota eft,fie S)C Paulus i.Corin.vJcribit,Vt no cômifceantur,nec cibS fumSt cum co,qui noiatur inter cos fornicator,maledicus, cbriofus,rapax5ic. Etn,Thcflal,in, Si qs non obedierit uerbo noftro g epiftolâ hanc,notate,Si non comifceamini cS iUo,ut confundat« Sequitur ,Et nolite quafi inimicü cxtftimare, fed corripite,ut fratrem. Hxc ft n5 de excomunicatione externa,falua interna cómunionc dida funtjfateor mc nó intelligere Apoftolü Paulum, ït lo annes epiftola fecunda,Si quis uenit ad uos,8i no affert do drtnâ hanc,nolite eum in domQ rccipcre,nec aue ei dixeri# tis,Qi« enim dicitilli aue,cóicatur operibus eius malignisè-
T iii
-ocr page 238-M. l; s e r m o de vir
(pr Ë R T I V M.
CÏExcomunicari,no eft animam tradi diabolo, ncC^ prttiail boni’s Ecdefiæ, cómuntbufi^ orarióibus eiufdem. Hoe ex didis abunde patet,quia manente fide,fpc^6ó charitate,ma net üera eomunio,amp; participatio omniS bonoru Ecelefïar*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à
CQ V a R T V M.
(ÖExcomunfcatiOjli iuftaeft,ngnißeat potius,animâ eflê dia boio traditS,06 eccleftae eömunione fpirituali prtuatâ,'qu(a fertur fuper eum, qiü peccato mortali feipfum priuauit coz mum'one charitarisjóó diabolo fefe tradidit»Sicut ecotra regt; conciliario ßeramentQ eft, QC CKtcttm fignum interiorts rez conciliationis comunionó.Ideo uerum eft, quod excoz municatio ecclefiaftica,n5 infert,fed praefupponit,aliqucm eflê in motte amp;nbsp;p^cato, id eft, uere excóicatS fpiritualiter«
UQ. V I N T V M.
Cl^xcoicatio fic eft tpalis QC eorporalis,ut tn ordinetiir,non cotra, fed pro coione interiore,uel reparanda,fi iuftc lata fti erit,uel augenda,fi iniuftafuerit, Probathocper ApoftoU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
q. Corin.ult« Agâ fecundfî poteftatem qu5 dedit dns mäif, no in deftrudlionem,fed çdifieationem,hoc certe intelUgo, ^d non poflît deftruerc, fed tantSmodo çdifîcare g Ecclefta fticâ poteftatem.Nam amp;nbsp;illû fornicariS i. Corin, v, fie cxco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Knunifauit,8lt; Satanç tradidit,ut fpiritus nihilominus faluus fieret. Et ut fupra didS eft, no exiftimandi funt quafi inimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।
ci,fed corrigendi ut fratres,no ut pendant, fed ut cofundan nir,Et ut audacius dicani, Nee Chriftus,ut homo,banc haz buit poteftatem feparâdi animas,ftcut dieit loan.vi. Omne §d uenit ad me no etjqam foras. Et iter Or, Haec eft uoluntas eius,qui mifit me patris,ut omne ^d dedit mihi,non perda* Et iterû alibi,Non uenit filius bois pcrdere,fed faluare anias nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Item ad hoe eft apertus quoep textus li.vi.de fen,ex e.Cum medieinalis,qui ualdeeft notabilis,dieens, Cu medieinalis fit exeômunicatio,no mortalis,difciplinâs,no eradieaos,di
-ocr page 239-TV TB ËXCOMM VNTCATIONîS, | nbsp;*
tarnen is,in qucm lata fucn't,non cotemnat, cautc prouide^ at Ecclcfiafticus iudex,ut in eaferenda,oftendat fc profeg, quod corrigentts fucrit óó medcnus.Hacc ibi,(Cur nó dixir, quod perdentis S)C occident is fuerit, ficut quids defperati d mentjimmo quids Officiales tyranni affedantflgitur Eccle (laftica excômunicatiOjeft pium maternGEcdefix flagel lum,fuper corpus £lt;res corporis impofîtû, quo non trudit ad infcrnS, fed potius reuocat,Silt;: urget ad falutem eos,qui ad inferna properant, ideo cS futnma exultatione, Sgt;C reue/ rentia (imul ampledendS,ne dum patientiffime fer ends eft
(Qs E X T Y M.
(Iinud folum 6^ maxic oim curandS eft, ne excomunicatio ta fidele falutis minifteriS,contemnat,aut impatientais fera tur,quia no modo propter poteftatem Ecclefiac, quæ g fei/ pfam femp eft metuenda,’fed etiS propter piamhuius potc ftatis operationem,2lt; falutis propriæ promotionem,aman da.Sit fimikj^d mater corripiat diledu filium,qnlt;^ meritS, quandocp immeritS.Hic coftat pium efic flagcllS, QC filio fa lutare,Qiiodfiipfe impatiens maternçhuius difciplinac.no omifcrit prohibitö,aut non feccrit iuffum,fed furcns in ma/ trem infurgat,aut cotcmnat, ecce turn incurrct in mandatŒ dci,ubi praEcipit,parentes honorari.66 fiet,ut ex unica Icui/ Ufcula difciplina,quac fine peccato,imo cum merito crat,fi/ bi confletdeteftabililTimS culpS,00 aetcrnS poenS^ta ÔC nr o fee ulo fieri (heu miferiä)uidemus,ut officiales trucident,no tarios 8lt; nuncios cçdât,mergant,captiuent,aliacp deteftabi lia portenta cômittant, §d non facerent credo, nifi uulgata illa,erroneacß opinione,credcrent fefeper excomunicatio^ nem tr^i in dânationem, ac non potius quæri ad falutenv Hinc em fcelcribus adqciut defpcrationem, nouiffîmû oîra honrendiffimSep malorS,^ teg hacc caufa fi.iit,ut hSc fermo^ nem meditarer,ÔC nSc aederem quocç,Quanc^ iufte permft tat banc cçdem officias deusjUt qui bâc ftûam falutis ab
-ocr page 240-î ï- ] M j jt/ ’S :E R Q D jS VI R / T fconditâ €upiïint,q«o fecurius tyrannidcm fuâ faifo terrore hoîm ftabiliant,tandem extrema tyrânoru ettâ pattantunSi uero populus huius poteftatis,2gt;(^ excómunicatiois optimS neceffitatcm dC faluberrimâ uim,ac non contra cos,fed pro cis,ualere,doccret intelh'gerc,minus ipfi periculorû,amp;ô qui etiorem obcdientiâ in populo haberent, quin ôô gloriâ amp;C 2 xnoremobtinerent» lgitur,mi fratres in dno,nolite hçc por tenta cogitate, Sintoßiciales uel publicani,huius potellatis tniniftri, fint inqbont,mali,qualcfcuncp,non nocebit pote# fias ipfa uobis,fed proderit femper,fiue fit in ufu uel abufu, tantummodo rede feratis eam,aut cum humilitate euadere feufoluiquærite, Matrem intuemini Ecclefiam, Quid ad (te,fi uirgam fuâ fuper te ponat per manu indignic* nihilomi nus matris tuç dulciflîmç uirga efi^ôC quidem faluberrima» __* Qs E P T I M V M.
(gd-potius aduerte,amp;f oculos huc uert6,ut illud magis uel fa ,cias,uel omittas,propter ^d excomunicaris ôéflagcUaris,^ .lt;juo uirgam no feras,fed hui oîa hacc peruerfiflîma runt,no quid uelitjfed qd faciat duntaxat uirga,cofyderamus.Quis cft em nunc inter nos, qui tanto timore,timeat deû ofFendc .reCpro quo uttqj folo excÔmunicamur,fi iufte excômunica mur) quâto ftudet excomunicationem uitare uel euadereC Ita fit,ut femper pœnas,etiam tâ pias 06 bonas, plus timea/ ,mus,q horrendilfimas culpas, Et ad id proh dolor,coopcrj tur, tâ minaces 66 imperiofi huius optimæ potefiatis mini/ ifiri,rabulæforenfes, C T A V V M.
^jBxcomunicatio non tin pro fidei c5tumacia,fed pro quo libet crimine fcandalofo debet ferri,patet hoc ex prædidis, ubi Paulus i.Corin,v.66 q,The(ra.in.lubet uitari etiâ forni# jçarios Ô6c.^^ magna fit miferia,66 huius potefiatis iniuria ^d pro feptima aut odaua parte floreni,qncp excômunicea tur,relidis interim horribihbus,66 fcâdalofis criminibus im (gt;unitis,efiido ad hanc tyrannidemcolorandam,fatis uafi9
-ocr page 241-cómento.quod fcilicet no propter tranfgreffîones, fed pro pter contumadam exc5municentur,quafinon fit hoc cruigt; dele fatis,quod pauperem pro tantillo pretio trahunt per tâ tum fpacium,in tantas carnificinas fuas.Sed haec alias*
O N V M.
(3^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in ns oibus confyderandS eft, ^d poteftas
Ecclefiæ cS fit Chrifti ptâs,licet pro noftris peccatis,plerS/ tradatur Pilatis,Herodibus,Annis,£lt; Caiphisjuiolentifi’ qjalqs tyrannis,noftrûtn eft,cam fummis femp ftudtjs reue reri ÔC colerc,exemplo Chrifti,qui fic A nnâ,C atphâ, P ila/ tum honorauit, Ideo nec indigniffimae eiufdem abufiones, nos debent pmouere,quin quicgd ipfa feceritjiilariter fera inus,aut faltem cQ reuerentia declinemus, Nam tps noftrS piculofifltmS eft, ideo prudentiffime oportet nos agerc, ne propter pfonas, poteftatem pariter uilipendamus, imo pro pterpoteftatemjetiâuilifiîmas pfonas honoremus. Sfcem iratus nobis dicit, Dabo pueros principes eorû, SC effbemii* natt dominabuntur eis*E fa.iq. Atcp ideo facilius efficiemus qn cognofcimus, 4^ in aniae profedu uel defeâû nihil pnt nifioccafionaliter SC exercitatiue,0C têtatiue (utitaloquar)
E C 1 M V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(agere*
KjCxcomunicatio iniufta,nobiliffimS meritum eft, ideo dul citer ferenda,fiexcufationi tuæ humiliter pr£ftitat,locus no fuerit datus,H{c ein dices illud Pfal.cvitj.Maledicent illi,0C tubenedices, tantS uide, ne poteftatem cotemnas,ui$ pote ftatis prodeft,contemptus uero tete perdet, Nam fi filio(ut dixOimerito correpto,eo maior gratia matris acceditjpoftz g cognita fuerit eius innocentia patiens, quato magis apud deS maiorem gratia confequetur,fi patienti innocentia etiâ a matte fua Ecclefia tulerit difciplinâ,immo fi aduerfario in bemur confentire,SC bcnigni eflè in uia,quanto magis dub cilfimae matri Ecclefiae, etiâ fi per indignifiimos nos flagek letdpfa em manet Mater, ga manet Ecclefia, manet autem
-ocr page 242-M. L; SER. DE VIRTV. EXCOMMVNÏCAJ . Ecclefia,quia manet Chn'ftus eius fponfus in aeternumii
xr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N D E C I M V M.
Ifln excómuru^hone im'ufta fumme cauendS, ne id defez ras,omittas,facias,dtcas, pro quo excomunicaris, nifi id fiz ne peccato fieri po(fit,Mam iuftitia S/C ucrit2s,c5 fint de inte riore cómunione Ecclefiæ,n5 debcnt omitti propter exco^« municationem,exteriorem,etiä fi ad mortê ufcp procedereÉ quia fic peflïme oim excómunicaretur, fi quis excómunica ri timeret.iPebet ergo humiliter ferre,óó mori in excómuni catione.Nec timere ^d non accipit facramentu Euchariftig funeris ritum,fepulturas filt;c,Haîcincomparabiliter minora funt,g ut iuftitia propterea prodat.Nam qui etiâiufte exco municatus,moritur,no ideo damnabit,nifi forte no contrfi» tus,ô^ cû contemptu excómunicatióis moreret, Contritio ÔC humilitas omnia foluit öó placatjetiâ fiexhumet, aut in a quas proqciatur.Beatus aut amp;nbsp;benedicftus,qui in exeomu^ nicatione iniufta,mortuus fuerit,quia pro iuftitia,quam n5 deferuitjCtiâ tanto flagello pcrcufiTus, coronabit inaeternS, (pc VODECIMVM.
(tMonendi tarnen funt Pontifîces,ôi eorum miniftri,ut een furas grauatim,8ii $ fieri poteft,rariftime ferant.Qiiiacuni cenfura fit lex quædam, omnis autem lex fit uirtus Ô6 occa fio peccati,2lt; fine gratia dei,lex non impleatur, gratiam eti am dei (id eft,legis impletionem ) dare ipfi non poflunt,ni/ hil aliud faciunt,multiplieando leges Sé cenfuras,qu3 quod multiplicandorum peccatorum, SC offenfionum deijcaufas efficaces occafi'ones praeftant, quantumltbet enim nos o bedire tenemur eorum præceptis, multomagis tarnen ipfl tenentur feruire noftris infirmitatibus»
(JSermonisdeuirtuteexcomunicationisaR.» P« D* Martino Lutherio habiti,
FINIS.
-ocr page 243-A P C A N D 1 D O S - L Ë C T O R E S. jiSi*
CT^V I Sermones legeds R.P.Marn'niLuthcrn de decem præceptis quiproximefequûtur,niemjniiïedeb€tisadpo pulum fuiïïè didos,qui',nifi rudi (quodatunt) Miner uarcs tradatur,fic dodorem audit,ut Lyram afinus.Itacp uel fen/ tentiarum acumen,uel uerborum elegâtiam ne expedetis» Siquidem hi Sermones ea didionis fimplicitate, nimirutn ex temporali,qua ad populum e facra concione fuere Ger/ manice pronuneiati, hic triuiali ftilo funt æditi, non ut do^ dos deledent,fed ut rudioribus cum laicts tû facerdotibus profint, quorum utilitatis præcipue rationem is habuif, qui inuulgandos curauit. Igitur quicqutd hoc çft tu multuariarit concionum,boni confuUte candi/ di kdores,amp; L utherium non minus pu/
rum,ac fyncerum Chriftianac pic/ tatis dodorem,quam uitaf prorfus inculpatac uirum,amate, ’
de Bene
Valcte»
^EVERENDI P‘
MARTINI LVTHERll S E tPQ de digna prarparatione ad facra/ = nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentutnbuchariftiæ
Cl T' E M.
lt;t V O M O P_Q CHRISTI PASSIQ/ SIT C O N S Y D E R A N D A.
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;——■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;.1 h ■■■■■■ Ä1 M IIquot; ’*
y n
-ocr page 244-fermonem uere eruditum 06 utiliflïmü dignapræparationc ad facratiffimam eucha «itePJl riftiam ♦ (Quem non eft dubium falubn'ter pro/ futurum omnibus diligenter legentibus, 06 delitee fequentibus» Nihil enim prodeft bona fcire, fi mala fequaris.Necg prædarum eft intelligere facienda,fi' probita tem non habeas ♦ Intelledus enim bonus eft omnibus fad/ cntibus eum, I)eum iginir omnipotentem oremus,ut (piri turn redum innouet in uifceribus noftris, ut in ordinem re dado, Ô6 uido Adam ueteri,in uittjs concepto,nato,ö6 enu trito,nouum hominem induamur,qui fecundum deScrea/ tus eft in iuftitia ói. fanditate ueritatis.Nifi em hue peruene ris ut deo omia,tibi nihil tribuas,adum tecum ent. Sem per igitur hoe Propheticum in memoria habe,Pro nihilo fal uos facies illos.Nam gratiac dei,ficut alia debemus
omnia,ita repromiflionem,quæ eft in C H R h STO lES V dominonoftro,quieft cum patre 86 fpiritufando be/ nedidus in fecula (ecu
lorum, Amen,
£
dR^ P- AC THEO'
LOGI VERB CHRISTIANI MARTI niLuthern S^ermo de digna praeparatfone cordis pro fufeipiendo facra/
mento Eucharilliae«
-ocr page 245-IJ^R. P. MAR. LV. DE PRAE. AD EVCHARISTIAMSgR.' i 1M O neceflariS cft,ut omnia peccatatnägt; nifefte mortalia,confîtearis atcp doleas.Maz nifefte dico, quia occulta nemo fcire poteft, _ iuxta illud Pfal.xviq.Delida quis intelligit* Sc£undo,inter omnia peccata mortalia,prx cipue inuidtamjdifplicentiamjaut quancun cpprorfus amaritudinem cordis ergaproximû tuumdepo nas.Non eft cnim aliud peccatû «que huic facramento ad# uerfum, atcç difcordia.contrarium eft em QC nomini,K rd huius facramenti, Nomen eft cômunio,Res,unitas cordiff, ficutuna fides ,unS baptifma,unus deus,una fpes, ac prorgt; fus omnia eadem ÔC cômunia. Qiiod 66 figuratur infpecie bus facramcntijn quibus multa granajamiffafingulorû dif ferentia in unum'panem. kem uuac multæ amiftà fua quoc^ differentia, in unum uinQ redacftac funt. Tçttipgt;quia iuxta fcripturâ,Stultus eft qui in corde fuo cofidit,cum cp nuUus fit hoim,quinonhabeat debitorem (utbeatus Auguftinus ait)nuUus eft qui nô inueniat,aut certe no aduertit,uel igno rat fefe inuenire inaliquibus uelaliquo,quod ftbi difpliceat defperandû eft tibi detuo ftudto, quod no poteris omnem crga omnes amaritudinem deponere.Ideocp iuxta C H Rb STI conliliumdntres çubicule,ores patrem tuum, ut igno rantias tuas nonmeminiffe uelit, 66 id per gratiam fuamfa# cere, quod tuis uiribus non potes, id eft,cor dulce 66 com/ tnune dare.Sed hæc pracparatio eft remota,etiam cofeffuro neceflària,ô6 quodlibetfacramentûrecepturo, ideo to oportet, ut anima uacuam 66 efurientem offeras.i. te pie num multts malis,morbiflt;5animæconfitearis,ficutinuerï# täte eSjCtiam fi forte no fentias.nam(ut beatus Auguftinus ai()ifte cibus nihil aeque odit,ac faturum faftidientemcp fto machum.nihil ita quaerit, ficut anima efurientem 66 fitien/ tcm,ut ipfe quo^ dominus Matth.quinto. Beati qui efuriz uat iqftitian),quomani ipfi faturabunturjtem beata uirgo.
-ocr page 246-R. P. MARTINI LVTHgRîï PS PRASPAj Efuriemtes impleuit botits,ôi dtuttes dtmifit inanes.Et PfaI mo lo^.Qçitafatiauitanimam inanem,ÔC antmam efurien/ tem fattautc bonis, Bona uero quaefunt alia quam ilia, quae Galat.quinto récitât Apoftolusç’frudus fpiritus funt cha/ ritas,gaudium,pax,patientia,bonitas,benignitas,manfuc' tudo,fides,longanimitas, modeftia,continentia,caftitas. In rjs fi te fentis defîcere,ôi gemis, optafq; illaobtinere, fecu/ rus accede, Nufquâ em inuenies ilia nifi in ifto facramento» (Cc OROLLARIVMI.
(EOptima difpofitio eft, no nid ea qua peftime es difpofitus econtra,tunc peflime es difpofitus, quâdo es optime di/ fpofitus,(l^odfic intelligiCj^d quando fentis te miferrimS èc egenó gratia,iam eo ipfo capax es gratia:,66 idoneus ma xime, Rurfus pluf^ mortem S)C infernû timeas,ne quando (tcaccedas,ut libi difpofitus uidearis ac dignus, quafi allatti rus deo cor mundS, ^d potius ibi fuerat quacrendS ôf reci/ piendum, StatCirma infolubilis fententia. Non eft opus medico bene habentibus, fed male babentibus, Nam ficut non tunc,ita nec nunc C H R1S T V S uentt uocare fufto®, fed peccatores ad pcenitentia. Ideo pOBniterttia potius poft g ante facramentS digne peragit,Deus tuus,éft bonorfi tu* orö nonindigens,fed bonorû fuorû largus inte,uenit ad tc CcOROLLARI VM 11.
([Magnus Qi perm'eiofus error eft, fiquis accedat ad facra-/ ment5,ean(ixus fiducia,§d confeHus eft,4d non eft fibi co* fdus mortalispeccati, ^d oratioes QC praeparatoria fua prac tniferit, Omnes tf indicium fibi manducant SC bibunt, quia ijs oibus non fiunt digni nec^ purijmo per earn fiduciam pu ritatis peius poluuntur, Fiunt afft puri per fidem, ut fequiu (Jlt;5ipinto,id cura, ut cum plena aut faltem poffibili fide ac/ cédas jCertiffimeconfidens tete gratiam cófecuturum. Tan turn enim accipies, quantum credis te accepturum, Sicut C H RIS T V S aitjC^icquid orantes petieritis, crédité
-ocr page 247-ÄÄTION H A P EVCHARîSTt A M S éR M O _ acapietis,8ô fîct uobis.Et itcrum dicet tibi illud. Fiattibi fl .eut credidtftf.Si enim accederes finetfta fide, ludïdum «bi omnîno accfperes QC mortem ♦ Sic enim in omni alto facraz mento non nift illufio Ôt fidio agitur, fi fine fide fufcipitur, quod eft horrendum,Hacc itaep ft'des fola fumma ac pro xima difpofitio.facituerepuros ôé dtgnos, Qiiia non niti/ tur in operibus aut uiribus noftris,fed in puriffimojpfjfltmo firmiflimoCß uerbo CHRISTI, dicentis. Ventte ad me o/ mnes quilaboratis ÔC onerati eftis,6C ego refi'ciâ uos, ft ite rum,Beati qui efuriunt 6^ fitiunt iuftitiam, quoniam ifti fas* turabuntur.Fides ein eft,quac iufiificar,punftcat, dignificat Et Aduum decimoquintOjFide purificans corda eorum,
ÇŒ O R O L L A R I V M m. ([(^ic^id fit de côtritione tua,de poenitentia uera uel fal^ fa,iUud maxime ftude, ut in praefumpttone iftorum uerbo/ rum CHRISTI accédas. Et fie accedens tlluminaberis, S£ facies tua non confundetur, Vel matrem eius noli menda/ ecm facere, ubi dteit, Efurientes impleuit bonis. Et muito magis,ne ipfummet domina arguas mendacq, ubi promit/ titjVenite ad me omnes. Argues aâtmendacn,fi noncred« eum ita fadurum tibi ficut promittit. Ideo infidelitas eft ma ximâ peccata, 6^ reda blafphemia in charitatem diuinant Sexto,Si fentis te nec ifta duo pofiè, uel fatis poflë,fi uere fenties, fi teipfum probes, htc non uerearis cum Apoftolig domina orare,Domine,adauge nobis fidem«Et cum illo pa tre dîcmoniaci. Marei nono, Domine,adiuua incredulitatc meam,Sie intra in cubiculû tuum,ôi die patri tuo in coelis, Ecce mi domine lESV CHRISTE, miferiam meam re/ fpice, inops QC pauper fum ego, tarnen adeo faftidtofu» medicinæ tuæ,ut nec dtuttias gratiæ tuae fufptrem. Accetv de in me domine defyderium gratiac tuae, fidem promif/ fionis tiiæ, ut non offendam te optimum deum meum, per uerfameaôCincredulitateôC faturitatemea, Acfic accède
y »ij
-ocr page 248-R, p. WftRTïNï LVTHERH BE P-RA5P‘Aî -eu fiducia mifencordix eias, QC in timorcindignitan's tuae* 8 ed hic tradandum eft illud Apoftoli prima Corin.xi. Pro bet aut feipfum homOjamp;^ fie de pane illo edat Ôic.Hoc uerz bû multi fie intelligerc uident,ac fi uelit Apoftolus nos non ante accedere,quam donee inuenerimus nos dignes pu^ ros ab omni peccato.ideo fibtjpfis faciuntanguftiâamp;^ carni ficinam confcientiac,difcutiendo, conterendo, confitendo no folum uenialia,fed ea quæ non funt peccata. Et qs fadis (quod eft horrendû barathrum præfumptionis) iam feeure aecedunt,nec de fide fua quicq ibliciti. uolunt enim iufti ôd digni uenire,ôô fimiles deOjficut Lucifer.cum deberentuel le iufti ÔC digni fieri àC redire,a deo, Igitur illud uerbi didft eft contra eos,qui C H RIS T V M diuidebant in diuerfas fe das,alt| uolctes efte Pauli,alq Cephç,altj Apollo,alq CH RI STI, pri.Corin.tertio.Çt ideo inuicem iudicabant ÔC damz nabant,atcp contemnebant.Infuper ad facramentS altj alios præueniebantjô^ praefumebât ut alq uenturi nihil haberent ut clare ex textu ÔC gloffa beati Ambrofij patet.Quos A po ftolus arguit QC pronSciat indigne manducare ôôc. Volens ut feipfos potius probarent,iudicarent,damnarent, 2lt; non alios.Ea enim difeordia (ut fupra quoep diximus ) maxime facit indignes ÔC reos corporis domini.Et hâc cius efle fengt; tentiam,fequentia oftendunt.ltacß fratres mei,cum conue^ nitis ad manducandum,inuicem expedate,neiniudicium conueniatis Jtem.Si nofipfos iudicaremus, non utieg iudi/ caremur adno« kerti.Nondtjudicans corpus domini, qua/ fi diceret,tta acceditis,ac fî corpus domini nihilo eflêt digni us reliquo pane naturali ♦ Poteft quidem dlud uerbum etiâ de probattone intelligi, qua homo peecata fua difeutit att^ pondérât Sed ea noh eft fatis,nec pertinet nifi ad infenfatos SC craftôs illos facramenti contemptores4lSIon enim fufficit ut probes ôi pondérés, quam malus fueris,nifî magis ponlt; deres SC probes,quam bonus fieri cupias nbsp;anheles»
-ocr page 249-ratïonb ad EVCHARISTÏAM SERMO 1^5^
Ç?c OROLLARIVM I.
Si Apoitoliis per ea uerba uellet nos probari a nobis,ufc^ uutn digni fieremus, prorfus ad impoffibile nos obligafler, S)C omnes hoieSjCtiä fandos comunione priuaflet, Sibi dez nicp ipfe in pluribus locis contradixiflêtjUbi clamatjomnes éflèpeccatoreSjó^ fola fide iuftificandos.iPportetenim acz cefEirum ad facramentü eflê certiiïîmûjfe fine omni peccaz to mortali eflê,fi no uelitiudiciû fumere. At impoflîbile eft ut ex fe 06 fuis uiribus certus fiat.iuxta illud^iPelida quis in telligit Et illud Hieremiæ, Prauum ÔC infcrutabde eft cor hominis, quis fcrutabitur illud çquot; Ego dns fcrutans renes 86 corda. Relinquitur itac^ certitudo illa,ftet fuper firmam inz fallibilen^petram,id eft, CHR1STVM,amp;^ uerbiï eius,
(jCOROLLARIVM II.
(J^tare ucra 86 fcUda probatio eft, fi te inueneris inanem ^idem 86 fine pondéré falutis 86 iuftitiaî,onuftS uero ac la borantem inmultis malifcp cupiditatibus.Qiiibus inuentis anhelus fitias gratiam 86 mifericordiâ,eafc^ non dubites te teconfecuturû. Sic beatus Gregorius reprehendens Petru quod dominS iufflflct exire a fe, quia peccator eflêt, ait. Si te peccatorem agnofcis, non oportet repellerc dominS a te fed multo magis inuitare.Et beatus Ambrofîus,quia quo^ tidie pecco, neceflè habeo quotidie comunicare. Et quidâ patrum côfuluit, ne facile quis fe abftineret a côione,ne for te fimul 86 longe fiat a C H RIS T O. Non em uenenum no bis dediffè ac reliqfl'e timendus eft, Qui nouiflîmS ac maxi mu charitatis.quâ ad peccatores gerit,memoriale, feipfum proteftat nobis reliquiflè^dum inftitueret facramentû illud, {^eptimojîi tandem adeo infîrmus es in fide, ut nec ilia te fatis iuuent,autnon poffîs eapraeftare,apprehende illud no uilfimû infirmorum remediS, 2lt; permitte te ficut infantem geftariin ulnis 86 finu matris ecclefiæ, immo cS paralytico in ledulo,ut fîdem illorû faltem intueatur, quando tua
-ocr page 250-r. P. MARTTNt LVTHERÏI- DE PRAE.PA^ nuUa eft,id eftjUt in fide uel uniuerfalis ecclefiæ,iiel hoîs dclis tibi' noti accédas, ÔC audader dicas dno i E S V, (cce dominemilESV CHRISTE,doleometaminfirma,ut de tuo inæftimabili in nos amore nihil aut tâ purum præfult;? mâjdeo fufcipe me in fideecclefig tux,Sgt;C illius aut iliius ho minis.Qiiicquid ein fit de me,ncceffe eft o domine me obc dire ecclefiæ tuæjquar iubet ut accéda. In obcdientia üenio faltem,fi nihil aliud alFero. ït crede fïrmitcr,quod nonindi gnus accelîèris.Non eft dubiû quin obedientiâ ecclefiç tan q fibi fada acceptet.iPeindc no poteft fieri ut ecclefia? fides te permittat perire^non magis certe § paruulS^qui alien» fi dei merito baptizat amp;nbsp;faluatur. Sic beatus Bernardus, cS aliqn fratrem haberet nimis timidum amp;nbsp;fcrupulofumjtaut nollet cclebrare,ait ad eû, Vade mi fraterjôi célébra in fidc mea.Iuit ille obediens,amp; fanatus eft ab omnilanguore con fcientiæfu».Haccitaq;latius dixi. quia com per tum habeo, multorû concionatorû terroribus eo redadas ChriftianorS cofcientiaSjUt fibi ex C HR 1S T O Mofenfecerint,ex gra^ tia legem,ex rcmedio uenena,dum C H RIS T V M faifo igt; maginant exadorem magis q largitorem,ultorem magis g propitiatorci-n,Slt; infumma,dânatorem,no faluatorem, ita utiânecnoîsfuiquodeft lESVS CHRlST V S,ideftfa lutans amp;nbsp;undus, gloria fit in cordibus noftris nifî nudis fyl labis, Nô igirur oibus oportet terribiles iudicfj minas inten tare, fed duris amp;nbsp;infenfatis, T repidis uero atc^ fcrupulofis, leuiores mifericordiæ promiftîones funt declarandac,quia a lia medicina alqs morbis couenifXßDdauo.Necillud omit , tendöjmo maxime curandQ,ni memoria paffionis C H RI gt;
S T1 no omittatur.Qiiid em prodeft fi digne præparerisjôi no impleas id,ad ^d tepr»parafti.Nam præccpit dominus id facramentS non nifî in memoriâ fui ceiebrartideo omiw tendum eft,fi memoriâ eius omittere uoles. Sic dixit, fixe quotiefeun^ feceritis, in meimemoriâfacieus. Et Paulus»
-ocr page 251-rations ad evcharîstiam sermo:
C^otiefcuncg manducabitis pan cm hune, cah'cem bib^ tis,mortem domini annunciabiris donee ueniat.Inde entm ftatuit eceJefia, ut miflà fine euangelio non legatur XfHacc memoria autem alium requirit fermonem, quia non minus amp;nbsp;ipfa in fupevfi;itiones,ôô literalem hypocrifim apud mul/ tos uerfa,quam plera«^ alia facratiflîma dona deû
([^(^ V O MODO CHRISTI PASSIO sfr C O N SYDER AN DA.
H(ï)mini non eft necefiarium ut C H RIS T V M in ipfius paflîone deplorct, fed magis feipfum in CHRIST O 4 Nîampaflïo CHRISTI (ut fan^ dus pater Auguftinus dieit)rton folum nobis ex empliïm eft,ut fequamur eius ueftigia,8lt; in nobis membra terrena erucifigamus,fed etiam eft facramentS myfteriS C H R1S T V M per fuâ temporalem Ô6 corporalem paflîo# nem,noftrâ fpiritualem perpétua paffîonem ueteris hois ui ciflè ÔC erueifixifle. lta($ paflionem CHRISTI utiliter uel auditurus,uelledurus,ueleôfyderaturus, talem eoneipias neceflè eft,affedum,tanquam ipfe eandem paflionem in cS C H RIS T O patereris. Srgo audiês CHRISTVMfla gellatum uel pereuflum,confydera hoe fignifieari te fpiritu aliter flagellatum uel percuflûm.Sieut igitur tibi,fi modo fa næ mentis homo es, dolet te fpiritualiter a morte peeeati Ôi fpiritu maligno erueiari, ita dolet ôô quidem uehementius dolet,id CHRISTO propter te in fua paflîone.Tu paterfs ex merito, C R HIS T V S propter te,2^ innocenter,portas în cruce nô fua,fed tuapeccata.Ita confitebatur latro in cru ce paflionem CHRISTI. Sic ôô difee ex corporali palfioz ne C H RIS T IjCognitionem tuæ fpiritualis paflîonis,2lt; no titiâ tuijpfius. CHRISTVSin fua palfione perfonam no/ ftrorum peccatorum fufeepit, Ideo nos in cordibus noftris
-ocr page 252-DE CONSYDERA, PASSIONIS CHRlSTlz^ talcs coram deo apparare dcbemus Jiciit ipfe coram homi/ nibus pro nobis apparuit, it quOmadmodum ipfe propter nos lamentatuseftjita debcmus nofipfos Riper eum deploy rare,ficut multeribus dixit, Nolite flere fuper me/cd fupcr uos ÔC filies ueftros ♦ Igitur qui feipfum non intelligit ÔC inz uenit in paffîone CHRISTI, earn nonintelligit fufficienz ter, ÔC fruftra comparatur CHRISTO, fine CHRISTI uicem dolet,quia ex C H R1S TI paffîone non dicit fibijpfi compati♦ IdeoproteCHRISTVS fleuit,conqueftuseft 6C paffus, ut difcas tuam propriam paffîonem ÔC miferiara ante deS deplorare,Nam te recognofcens coram filiS morz tis.merito debes flere donee perpetuo libereris. St ergo ita eflicaciter tuam miferiâ in paffîone CHRISTI recognofee resjfacilis tibi eflêt humtlitas,mâfuetudo, clementia, cotem ptus mundi,ôi caetera,libenter etiam C H R1S T V M in oz mnibus ipfius fequereris paffionibus, Qtiis enim nollet fle re,uidens fuam miferiam eiîè tantâ,ut pro ea aeterna,infintz ta,Slt; innocens perfona pateretur^Nam terribile eft auditu, neep mirandû in parte noftra, fl quif^ noftrum penitus dez fperaret tantam mifericordiâconfyderans,nifl e diuerfo ma gna de mifericordia folatium fuccurreret, per quam nemo in deo de fua falute defperare debet ♦ Si enim deus filiS pro nobis tradiditjdedit etiam in ipfo nobis omia. ft^apropter uocatus in confeientia tua in aceufationem, pœnâ,ÔC morz tem coram deo,tune confitere déplora id totum ex meri toueniflie,Slt;refpiceC H R I S T V M, omnia innocenter immerito patientem,id quod unicum tibi folatium flt»^
(^^RMONIS DE DIGNA PRAEPARATIO ne cordis pro fufeipiendo facramento Euchari;?
ftiæ,per R, P, Martinum Luz theriurnhabiti.
FINI S.
-ocr page 253-- ■ I«
IIDECF.M PRAECE-
PTA VVtTTENBËRGENSI POPVLO PRAE-DICATA', per R. P. MARTINVM LVlt; THERI VM AVG VSTINIAN VM.
^PRAEC.EPT VM PRIMVM. WON HABEBIS DEOS ALIENOS.
Ei |ï IM V M quærif cur non præcipit affïrmatiue fie, Habeto propriû uel unû deû, uel adora me 'unicû deume Secundo,Curnô imperatiuema 'gis q indicatiue dicit,Nô habeto deos alienose i y\d utrûcj fimul rcfpondeo,Quod omne prac __J ceptu dei magis pofitû eft,ut oftendat iarn prac teritû 80 præfens peccatû,^ ut futurû prohibeat.Siquidem iuxra Apoftolû,Per legem nihil nifi cognitio peccati.lt iterû,lt;Eonclu fit deus omnes fub peccatû,ut oini mifereatur.Ideo præcepturn dei,uenicns inuenit peccatores^ôô auget,ut amplius abûder pCi« ccatû, Ro. v.Leges uero hominû propter futura peccata ponun tur.rdeo fpiritus,uceftbenigniffimus magifter, magis loquituc indicatiue,q.d.O miferhomo ecce tuam tibi oftendo prauitatc Talis effè deberes, qui nullos deos habercs, non affumeres no^ men dei tui fruftra, Sabbatû fanftificares, Non occideres,IS!on côcupifceres amp;c.Nuncaût totus es alius ôd peruerfusXdeo déni ç amp;nbsp;negatiue præcipit. quia negatiua eft uehementior, alFirs* matiua. Siquidem ôô Samaritani ohm coluerûr unû deum, fed fimul deos fuos.Et nunc ludæi at($ genres,haEretici5amp; mali.im nio omnishomo mûdi,unû deum colit,quem omnes cogno«! uerunt, ut Ro.i, Apoftolus dicit.led ibi peccant ,quod hune fie colunt, ut limul amp;nbsp;fua idola colant, Ita nullus eft hoîm in muns: do,qui non in aliquo gradu,quodlibet præceptû faciat.quia ne mo eftjqui nô aîiquando nomen dei non inuanû affumat, qui nô aîiquando nô occidat,non mœchetur,nô furetur, fed fimul tarnen omnia etiam contraria faciat. ut uidebimus latins infra. •
-ocr page 254-fCORÓ’LLARI VM.
djOmes filij Adæ fLîHtidoIoIarræ, pn'mihuius pcepti retVc tum fciendü/p idololatriæ duo funt genera. Alterû exterius,al* terûinterius.(xterius,quo hô lignûdapidé, beftias, ftellas ado^ rat,ut notûeft ex V’et.teft.ôô librisgentiliu. Hocaût procedebat ex interiori. tnterius,quo homo ueltimorépœnç, uelamorc cômodi affe^tuSjforis quidéomittit culturâ creaturæ, fed intuS manetamor amp;nbsp;fiduda in creaturâ.Qiuæeftem religio,nô flede re genua diu i tij s honoriBus c. amp;nbsp;tn cor ac mente,nobiliffi mam fui parte offerte illisfhoc eft, deum adorare in corpore 06 carnc,îtus aut adorare creaturâ in fpiritu.Hæc idololatria domi nat in omni homine, donee ianef per gratiâ in fide lefu Chrifti Sicut dicit Pfatlxxx. Audi populus meus ôi côteftabor in te,Ifra el fi audieris me,Non erit in te deus recensjieq; adorabis deum alienum.lt;Quodeft dicete, ITuis ftudrjs ôC uiri^us nunquam eo peruenicSjUt deum alienum non adores, quia etfi nô coles ima gines,corde tarnen mihi præferes creaturam. Tune autem non adorabis alienum,fi meaudieris,id eft, fides uerbi mei te faciet liberû a drjs alienis,8ó uerum cultorem dei.Hee enim abftrahet te a cupiditate S6 fiducia rerum,amp; trahet ad creatorem.
(Tipuomodo fiat iftiidf
Cita fier,Fides Chrifti tollitomné fiducia fapientia!,i'uftiti«,uîr Cutis propriæ,docés,quod nifi ipfe pro temortuus effet, teqg fec «arer, nec tu,nec omis creatura tibi poffet prodeffe, ac fie oritut oîm contemptus. At ubi audis q, prote paffus eft,^ crcdis,iam oritur fiducia in eum,ô^ amor dulcis, amp;nbsp;fie perijt omis reru affe dus ut inutiliu.ft oritur æftimatio folius Chrifti, ut rei neceffa=« riæ uehementer,remanfitlt;ÿ tibi nô nifi folus Icfus, folus fatis 86 fuffîciens tihi,ita ut de omnibus defperâs unicû habeas hunc,in' quo omnia fperes,ideo(5 fuper omnia eum diligas. At lefus ell uerus,unus,folus deus, quern cum habes,nô habes alienum de um.tudæi uero rimenres ne alienum deum haberent, fi homi^ nem Chriftum adorent, eo peius adorantalienu deum, fcdicec îdola cordis fui,q fibi de deo fingunt;Refle ergo dicit,fi audie* ris me,quafidiceret,impoffibile eft ut non adores alienö,finoir audieris me, quia non numiliaberis,necauferet tibifiducia créa iiiræ.NoahiunÜûtus autem,nou ado tabis me,fed te Ô4 tua»
-ocr page 255-|sS.
(fClaieergo patetjQuod iiemo impîet hoc præceptum,nifi cic dens in Chriftuni, fperans, diligens, nudatus ab oniniû retuni ^eftu.Qy od fine gratia dei eft impoflibile.
ClAt func multi,qui cum interrogantur, an alicnu denni habe^ ântjamp;idololatræ fint,conftanter refpondeiitjqd nequa^.Hos Utdeprehédas manifefto mendaciojid obferua.Nuni fuit rebus ïta mottui,ôi in Chrifto ita fecuri,ut ne diuitijs inflenf, nec pau pertate deqciantuisnec honore tunieant,n€cignominia niarce, leant,nec uita lætenturjiiec morte terreantnr,nec uoluptate gau deant,nec paifionibus triftentur.Et prorfus ita fint ad uctû^ im tnoti amp;nbsp;quieti, ut quoquo modo ilia cadant, fatis eis fit, quod lefum Chriftumhabentjimmo ut paupertatem, ignominiam, paflîones,mortem ament amp;nbsp;optent.diuitias,gloriam,uolupta tem,uitam faftidiant præ defy^derio fui dei lefu Chrifti.Sicut illc Pfal. xlirj.Quemadmodu defyderat ceruus ad fontes aquaruin ß^c. Et fponfa in Canticis, Filiæ Hierufalem, nunciate dilefto, quia amore langueo. Et Paulus,Cupio diflblui QC efle cû Chri^ fto.Quiuero hune in fe afFeâum nondum fentit, confîteatut fe nondûeflè purum dei cultorem, fed multa mixtû idololatria, quia dolet,cupit,3mat,odir,non ficut debet, necea quæ debet.
(lAthic diritui ,ha:c pertinent ad perfeftos,nô ad omnes,non eft Ueceffaria tanta perfedio.t.efpondeo.Et nos feimus hoc effe feftorum(ideft,nô Iudæorum,fed Chriftianorum)Non quôd damnatifint omnes,qui tam perfefli iiô funt, fed quod ifta me ta amp;nbsp;finis eft nobis propofitus,a cuius affecutione nemo exeufa tur,nifi is,qui cum gemitu agnolcit,ôlt;i cófitctur fefe non efle ta^ lem,amp; quotidielaborat,ut fiat talis.Et quod minus facit humi liter petit ignofci,diccns, dimitte nobis débita noftra. Et illud, mudû créa in me deus.His inquam timoratis, amp;nbsp;côfîtenti^ bus,qua’rentibus,peten tibus,nô imputatur ifta idololatriæ fu æ imxtura,propter Chriftû,in quem credunt.Illis uero,quifine ti:* more,fine folicitudine proficicndi in fecuritate ftertût, omnino iiîiputauir,amp; funt uere idololatræ.Nec excufabuntur,quod nô fit necefle efle pcrfeaum,qnafi præceptum illud lapidibus aut li gnis,ac nmi potius hominibus fit pofitum,amp; ita implendû pie Seat^ perfcfte,ut nec unum iota,aut unus apex fit ptereundus.
j?j:o clarioce notitia, ita ut infirmiores polTint capere, qui ÔC
Xi)
-ocr page 256-R, P. MARTINI LVTHERII DE X. P R AB CB/ quomodo contrâ hocpcæcepûntti pcccentjititoe poiiam ex empla^non ratncii omnia ( nifi uclim infinitum numerate) fed niultajUt eotum comparatione poflïnt reliqua facilius intclligi ÇPrimo,Sunt aliqui adeo rudes,ut uideatur diabolus nó ferio fed uelut moriones fuos ioco illudere,inter quos funt,SortiIegi diuini,malefici,incanratores,fuperftitiofi. tt horum multiplex fpecies,fed in compedium eos redigam, atij ut facilius tencaiv tut memoriaduxta ætatumdifferentias diftingnam.
dip rima eit Adufefeentia per fe prodiuis in feductionem hoftis Primo funtjqui conceptis uerbis, certifqg fignis noueruiit confc crare,idefl,execcari,gladios,tela, boardas,8ó omne ferrum, ita ut non poflint lædi ab illis,fiuein beUo,fiue alias. Vidi ipfe ego adulefcente, qui ftrifto gladio, in uentrem nudü fixo,tam uali^ deurgebataduerfum feipfum, donee capulus reflexus copularc tur acumini fup uentrem,6ó nihil læfus, gladiû rurfum remifit, If Secûdo,(Çui put hæc foluere,circulo defcriptOjduftifqg in pul uerefigniS3amp; ita alter alterius facrameta irrita faciés,(êfe occidût 4[Tertio,îunt quiliteras,aut charafteres fuper uitrû feribunt nd igncponunt,torquerefoliti hac machina puellas ad fui amo rem. At iUæ rurfum,aliaî ollâ ad igné ponentes, fuos Adonides pmult.a miliaria, uocare polTunt. Aliæ caput afini in medio fogt;« co ponentes urgent ad fe uenire quotqt uolut,fui mpfterij uel x mulos uel cófortes.Et miru didu,qd nó fit falus nec remififio uc nire coa(Sis,donec igni potiri eis licuerit,afinini capitis coftore. ({CPuarto,habentur Iiteraî,multis facris 86 uerbis amp;nbsp;fignis reple tæ,quas Carolo dicunt a Leone papa milïàs in bellum, quod ul tra uanitatem, etiam mendacifi eft, ut ex Ghronicis patet, cum nófuerint fynchroniLeo,ôi CaroIus.His tarnen tantum tribu* unt,ut necoccidi,nec lædi,nec iniuriam pati poirit,qui illas pot tauerit,ita ut præfumant,8i iniquis caufis uiftorias forenfes. H(Çuinto,obferuât méfes pro uxore ducéda. Alij ne nafcaf pro les,alrj côtraut,pleabûdent.Itanô deo,fcd méfibus tribuut hois creationemjinfœlici infipientia,8^ tn funt libri his nugis referti, ^Sexto. Sacra ilia cæra, pafchalis cærei,.a multis furtim abeidi* tur,nefdo in quot QL quanta uel malefici3,uel fupcrftitiones* CEJepdnio,Suntqui accepta aqua bndida,cupculis fuisfperant k in formicario ouum inuentui;os,qd geftantes fint iuuifibiles»
-ocr page 257-PTIS declamativncvlae popvlares.
CJjDdauo. Fiircfti quærunc, dum fufpefta nomina in chartulis infcriptajaciunt in aquam benediäam,ut cuius nomen in ima ruat,ipfe fit fur quasfitus,
(jNono.Vxore dudta,ftultis obfecuatióibus intendût,utcr utri lit fupuifturus,ut qui prior obdormiat node prima,prior mo* rieturjtem uxor primo ingreiTu domus uiri,fuperius limcn ta* gat manu,adiunftis uerbis,quibus fe domina uiri diuinec. Se* cundûhæciudicenf fimilia,quan^ fint ftulta magis $ mala,82 Indus dæmonû, ut dixi,uidef,fed qui tandem in nimiu ferium ncrgat,fctlicet, utaffuefcâtrjs minutis in creaturam cófidere, 82 inde nee in magnis deo credant. Excufant fe fane, quod fint fa* era figna,facralt;5 uerba,qu3fi non ideo magis funt accufandi,qd rebus,fignis,uerbifcp dei,in re prophana diabolica utantur. ijSecunda eft Juuentus,82 eorum coniugio iam funtaftrifti,n* m afFedns prolis 82 rerum,mulierculas mire fedudilcs reddit in hoc operediaboli.
CPdmo, Curare nitunturinfantes fuperftitiofis quibufda riti* bus. Nam funt, qui fafeinatos curant pueros (quod main apud nos frequentilTimu eft,adeo abundant peftilentes uetulae,amp; dç monûancillçin huncufum)ignoto quodâ morbo,qucTeuro. die elbe,uocant.His quidafacerdotes 82 edituirufticani a magi cis meretricibus edodi,literasfcribunt penfiles ad collu. Sedno cómuni atramento neqg papyro,ncc omni die,nefcio an 82 cala mo 82 pulpito 82 loco ufuali,habet cm res ea fua occulta myftc* ria,82 fit tn quodfaciunt, quia credunr. Air) aliu morbu, quern Teuto.das hcrtzgefpanft,id eft,pedoiis diftenfionc,quem eop bant argumento.Cfi menfura a cubito ad cubitû,non f^çqnalis menfuræ,apopliread collu puertiPeindenefcio qtmodis muc muradicingulo metientes, capitis dolorc mitigent, fic 82 alios oim membroru dolores. Mic ego uellem pueros intelligere 82 loqui ut mattes fuas,tam infignis iuftitiæ argucrcnt.Non enini dubiu, quin tefiftetent, amp;nbsp;fapientiores fe matribus {»barent.' liDicunt aût,(Çuis non mifereatur infantis 82 filij uteri fuicflc?’ fpondeo. Mtferendu,fed non ufqj ad feruitute diaboli,ucl natu ralem quarre medicina, ueldeum exora infimplicifide. Cureu quern deus creauit,diabolo feruandum 82 fanandu offersc Vc turn deus ad tentationeni iiicredulorum permittit talia fieri in
X iij
-ocr page 258-R. P. MARTINI LVTHËRIl PE X. PRAECEi infantibus, per malefîcos,ntdiabolum quærant, qui dcum ne^ glexerunt.Nelt;5 enim dubitandum eft,infantiû eiufmodi uexa^ tiones,quando(5 nô effenaturalcSjfed dæmonespermaleficoS ndiuratijta ctuciant parentes eoruin,occulto dei iudicio,fed iu ftifïîmOjUt probet fidein,uel illopj uel aliorû,aut utrofcg puniat ffSecundo.patres infiifflant paruulis in palatum, uel guttur,nc fcio quo morbo laborantibus.adducunt autem uerba ad adiui^ rationem idoneafeptem uicibus.
IJTertio.tQui pecorafignant atqj ficferuanta lupo,pefte,aqua. Igné, quin totam ciuitatem uel domum ab incédio polTuntita feruarer Infœlix lupus,iufte quçri poteft,portioneni fuam a deo datam, fibi ereptam per dæmonû fœderatos. Si lob ita fecilTet, fua pecora feruaflêtjfed non a deo laudatus effet.
IpJ^iarro.padem religione fruftus in agris ôd hortis côfignant Qdeo RhI ci,u t qui imbrem incrementum ex deo acceperunt, cuftodiam ex diabolo pétant, uelutcôtra deum pugnantes, ne auferat,quod dédit.
dXjuintoIgnem ÔC aquâ item ferpentes noueruntadiurare,ne pKori noceat ullo modo,id eft,ut res eorû non fit fubieâa deo. ÎQ^extof nfirmi dum nouent fanâis uota,deinceps peccatû pu tantmedicinis uti, ut.f.rentent deû fuis ftultis uotis. Attj fiqua millier inunfta fuerit olei facramento,eam per annü non nifi ni gris ueftibus oportet uti, nô faltare in chorea, nô dormire cum marito. ildeo diabolus familiare habet organu,fexum iftû fœ* mincû, ut ipfum in fua facra afeifeat, per ipfum fuas leges diftet fuas fuperftitionesf€minet,per oia contrarie deo, qui facra amp;nbsp;fa cerdotium amp;nbsp;uerbû fuum, uiris imponit. Vcrû longe præualec facerdotiû iftud muliebrejrepleuitq; has terras innumeris fuper ftitionibus,benediftionibus,documétis friuolis. A quibus Ion«* g^lus riment,^ a legibus amp;nbsp;facris/acerdotij uirilis ac diuini. iJSeptimo. Hue pertinent qui ominationes,auguria, ut croci^* tatum coruorumamp;aliorû,gentiliumpottentorum reliquias uel exempla,obferuant.
(J^âauo.lt;^iii dies Aegyptios obferuant,inprofedionibus,in teditUjin ædificijs, in negotijSjin ueftibus nouis induendis. Hi fificcrederent,quod ignis in hyeme gratior eft qin îEft:ate,Item qd in æftate conuenit foenu facere,fruges colligere ^ejede cre?*
-ocr page 259-jpTIS PëCLAMATIVNCVLAE P op V lare Si 1 derent. Au t quod onmi mane bonû fit exire, fi quis fanus fît 82 neceflitatem habet,Malum auteni,fî ægrotus fit. Quid enim ali ud ni^tur illufor ille diabolus,^ ut rurfum 82 nos eum ridea« mus^(His non longe iunguntur, qui inalioncm ucnarû, ablas âationepueropjjfalubritatem balneorû,82 opportunitaté femi nandovû, nô ck humorû QC, calorû opportunitatcjuel corpora necciritate,fed ex influciuijs planetarû ÔC ftellarum,nos docent Cum optimi medici doceant,neceffïtaté hicelTe unicâ regulami Nifî forte parant nos fame occidere,dum non permittunt nifii paucis diebus nos feminare. Sedbene habet,qd ifte nugæ a nu| Usuel paucifllmis(deo melius cogitante pro nobis^obferuâtur. IlMono fequit lauta ilia Aftrologia feu Mathematica,quæ ual^ cU cupit eflè fcientia, fed non potcft ftultitiâ ingenitam exuere« Hæceftquænosdocet,Quis,qualis,quantusuefitfuturus,quiamp; quis natus fuerit in horo fcopis fignop-sconfiliari) fcilicet diuin j fecreti,nec angelis noti. Vnû ego miror, quidnâ illis acciderit, nt non inuenerint ftellâ, q portendat,quis iuftus,qs peccator fit nafciturus. Quandoquidé fuos horofcopos maxime in homi=» nibus ualere uolunt.tum nô eft res tam parui momenti, iuftitiai pcccatum,ueritas, mendaciû, fed nec tam rara, fit balneator, cantator,trapezita,pifcator,orator,amator,quifuoshabéthoî» tofcopos. Cur ergo nullû ibi iuftitiæ 82 ueritatis fîgnumfAut fj cftjCur nun^ forcitur effeâumc'Siquidé omnis homo natcitun peccator, mendax,infipiens,licet nulla ftella ad hocfatqm fitcô fifta,nec mutatur un^, nifi fupercœlefti gratia uifîtetur. Aut efÇ cœlum adeo infeftum 82 incuriofum iuftitiæ 82 ueritatis, ut ui^ liflàma balnea influât 82 ludos 82 Veneres, iuftitiam aût omni^ no nefciatc Aut tam inuidus crcator,qui nullum fignû boni,fe4 tantû modo mali côftituit, quippe cû nullus homo nafcatur bo nus,litcp natura fua cuinfluentijs pfeueraturus malus. Hos ego inter fubtiles fatuos numeraiTem,!!!!! rudibus effent rudiores.
QSed pulcherrimefoluunt obiefta.d. Influentiæ no neceflfitat fed inclinant ad peccatû 82c. quafi non fit idipfum imprjflfimu fentire,quod deus fecerit creatura ad inclinationem peccati, 82 no potius ad ereftionetra iuftitiæ,ut omnia cooperentur in bo^ num, no in malu,hominibus. Aut quafiullus houn neceffitate compulfus peccct, 82 no potius femper uicliuatióe,lt;^uis iniiitu
-ocr page 260-R. P. MARTIN! LVTHERH PE X. PRAEÇEgt; dieet peccaref Omis mala indinacio, nô extra nos,fed in nobis eft.Sicutait Chriftus,De corde excuntcogitationes malæ,Non quod tntrat inhominé 8^c.EtB.[acob.Vnufquiflt;3} tentaf a coii cupifeentia fua abftraftus 8i. illeâus, quæ non fato, fed origine peccati uenit.Omia eninijquæ fedt deus,bona funt.Ideo ex na«» tura fiia,nô pntnifi ad bonum inclinare. Quale eft unûquodi^ taie 8ô operatur.Quod auté ad malnm feruiunt,non eft natura fediniuria eorum,ncut Paulus ait, Omniscreaturafubieäa eft uanitati non uolens.Illiautem naturam eorum faciunt uanita# tCjUolétes ex inftitutiôe dei ilia habercjUt ad peccandû inclinct# Cut ergo Adam ôôHcuam ante ferpentem non indinaueruti? Cur non Chriftumcair non VirgincmcFereat ea blafphemans impietas.Vox illa,uox partis Adam eft,quiamp;: ipfefuam indina tioncm ad mulierem trâftulit,id eft,creaturâ dei.d. Mulier, qua mihi dedifti 86c.Verû quam egregie mihi obftarct,fi ullum fan âorû, uel martyrum h is ufum effcjaut fcripfifle,aut approbafle polTent oftendere.Muncaût non modo nô approbauerût, fed ctiâ reprobauerût.prefertim B. Auguftinus in multis locis,tû B, Gre.Et tu inuenir ifta lâguidula infipictia, lâguidiores q credât. HÀbraham inquiunt docuit Aegyptios Aftrologiam, ut reftis cftlofeppus,quafilofeppus nufquam excelTerituerû, præfertim tam anhelus ludaicçgloriæappetitor.^ Abrahâ fine dubio do cuit Aegyptios deû cOlere, amp;nbsp;uerâ dei fapientiâ, Jicutôô de lo!« feph dicit Pfal.ciirj.Vr erudiret principes eius,ôô feues eins pru* dentiâ doceret. ^on eft credendu,fand:os ill os uiros, ncc aftro* nomiæ,multoiTiinus aftrologiæ operâ dediflcjquæ iuuentutis funt ftudia otiofa.Sed lofeppus ui dens huius feientiæ opinioné apud Græcos extolh,amp; in gloria efte, Engere uifus eft uoluifle, quo etiâ in hac re ludæi Græcis nô impares, fed fupiores effent, W in oîbus alrjs qcj facere conatus fuit,q ad uana gloria ptinét (UPtindemirum eft, dæmones non fuifle aliquando mutatos quitotfeculopi influcncrjs fubiedi, turn propiores quâ nos,uti« pote in aere habitâtes,funt. Non aût uenifle rtellarû influentias friper eos,aut eafdé ftellas,eodé modo cis fulfilfe, abfurdû uidet Manent ein obftinati in fua peruerfitate,nec ullo figno mutant cû noftreaiæbreuiffimo mométoinfluentiarû mutaridicant. CVkimq, Quid ad Mofen dicemus Deutero, quarto. Ne forte
-ocr page 261-PTIS PECLAMATIVNCVLAE POPVLARES. 1 §t* ekuatis oculis ad cœlum,uideas foleni amp;nbsp;lunâ, ÔC omnia aftra cœluquecrcauit dominus deus tuns in minifteriû cunâis genei bus amp;c.ïi in minifteriû,quomodo in dominiuc Atfubtiliterc. uadutjdicentes authoritate fui magiftri Ptoîomæi,Sapiens doi= minaturaftris, idco præuenire amp;nbsp;impedire poteftinfluctias ftel larum. ïrgo no lunt in dominiû Cipientibus,fed infipientibus tantunviÇuid aût Mofes,cunäis,inquit,gentibus in minifteriû Si cunftis,ergo uel cunâæ genres funt fapientes, ôi. ita domina cur aftris omnes,uel aliquæ tantummodo funt fhpientes,amp; fiet utnon cunftis gentibus fint creata in minifteriû. VelMofes ue rax,8ó tu mendax. Vt omittam quod fi etiam uere fipicns effet dominus aftrorum ,nihilominus falfum dixiffet Mofes, utpote quod aftra no miniftrent fapientibus etiä.fed magis impediunc ita ut niff illi fapientia præftarent, no poffint earum fata uitarc. Non ergo in minifteriû, fed in belkim fapientibus,amp; in domi* Ilium atqj tyrannidem infipientibus,dicendç fuiflent ftellæ créa tæ.Quod eft amp;nbsp;Mofen mendacrj arguere, amp;nbsp;deum crudelitatis accufare,omninoq? blafphemare. Sed hæc alrj latius traftarunt. Sat fit indicaffeuanitatemhaneprohibitam. Hierem.decimo.’ luxta uias gentium nolite dicere,amp; a fignis cocli nolite mecuere Solus enimdeus timendus eft in omnibus.Cetera omnia utmi nifteria in bonum eleftis cooperantiaeff'e,debemus intelligere. lt;r*3fgr tia ætas proprie eft uetularû.aut fimilia ill is operantiû, ut qui CÛ dæmonibus pacifcunt,de quibus paffim habetur notitia QjPrimo.Maleficiis poffunt oculos lædere,amp;: excæcare,corpo? tainfirmare, fagittare crura, imaginibus deuouere, amp;nbsp;proutlii= bet uel occidere,uel lenta 8^ incurabili plaga tandem confume# ^ut uidi plures talia paffbs, ({SecundojPofllinr tempertates,tonitrua cócitare,perdere fru^, ges,occidere pecora .Item butyrum,lac,cafeum alij s furari,id eft ^^ofte uel bipenne,uel niantili mulgere.
C[Tertio.Huc pertinent, qui fcieiitiâ quærunt per artem Noto» riam,de qua iniurefatis dicitur.ltem, lt;Qui occultaquærunt pec Cryftallum,ungueni,uelcburneûcapulum,tamen prins confe» cratum. hjec id poffunt,niff pnellæ uel pueri uirgines,in circulo inclufi, ne defit fpecies bona peffimo illi operi. Dicitur tame hii ■ ius infpeftionis myfteriûfallaciffïmû eflè.Huius generis funt, q
X
-ocr page 262-R. p: martini LVTHSRn PE X, praece» uiïga diiunatioiiiSjOcculcos quæfût chezanros,Maximcaût hi) quos aulgo uiros ÔC mulieres Cipientes(id eft, Magos ôôPhytO niffas^uocantjquopioraailaex diuerfis amp;loiiginqslocispetûr. Si qs aliqd aniifent,uel qdcuq; palTus fuen’t, cui’ ignoret autha té.Mirû hos, ab Epifcopis pniitti, impune talia publice andere.' ^[jQ^iarto.Œreditur a mulcis,quod equitent fuper fcobam, ali) fuper hircum^alr) fuper alias nugas,ad quendam locum, ubi ad conuiuiumconuenianteiusmyfterrj confortes,quod nonfolâ prohibitum eftfïeri,fed eciam credi, uerum effe, ut infra latius. Sicut Sô illud,q4od uemlar mutcntur in feles feu catos,amp; node uagentur,prohibitum eft credi,uerum efTe.
(Jj^into.dicitur apud aliquos,quandam dominam aliös He todiadem,alios dominam Hulde, alios Vencrem, per annum circumuehi,ac uclut luftralem Februum peragere, quæ hofpiti^ bus fuis relinquat, uel carbones, uel quifquilias currus fui, qux pofteainueniuntur elTe aurum amp;nbsp;argentum, utetiam in latina lingua-fit prouerbiû de carbonibus Qi. auro,hincfortenatum. ij^xto Jdabent quidam domefticos quofdam dæmones, uc^ lutLaresfamiliares olimhabebantur,qui aliquandoper diem apparent.Hos uulgo uocant alij vichtelen, air) helckeppelin. Et creditur domus fortunatiffima e(rc,qux talibus dæmonum illt;* lufionibus occupata fuerit,8C plus timent offendere eos dænKK nes,quam deum Qi totum mundum.
^^eptimo. Altquae ur diabolum inueniant, Ecclcftam circume tint uerfis ueftigqs, Qi contraquamfolitumeftfieri.Etinuento illis obuiofefe tradunt ei tn padum.Ex horö genere effe putan^ dæ fuut, quæ malû omen elTeputent, fimane obuiû habuerint Cacerdotem.fignant cm lefe cruce,ne mala eins diei incurrant,^ grimoóccurfu lacerdods fibiportendût,mgro diabolo,ftitura tï® dauo,funtlncubi Qi Succubi dçmonû,de qbus lati^ ftatîm: ^[Wono,etiâ ufj ad lacramentoß; iniuriam proficit iftanequi* «a fatanæ.SuiK em,qui baptizandis pueris,uerbenâ,cafeum, ne fcio deniq;,quenam alia,alltgât.Et quidé uerbena ilia, nomina tiffima eftfupftitionû miniftra,miris ceremonrjs hanc eflfodiût deinde cttfecrari faciunt.Ethorrenda temeritate tot nota dei 82 fandopi fup earn inuocant.f.ex aliquo ludæopftigiofo fedudL ^Pmittohicuieufttuamulierü, quibus aliquæ, philtraiuftfl*
-ocr page 263-FTÏS DECLAMATlVNCyLAE POPVLARE?:^; 15 •motKjfæpius mortis conficiunt Aliquæ in cibnm porcomni milcent,quo fagincntur foeHciusj|J8)mitto quod infantibus,ta fee iiel made laborantibiisjta folent confulere,ut pofitos in cal* date,igne fuppofito in aqua calida modefte coquant,alia foemi naaftante,alia circum domu ter currente,8ó per foramen inter* togantc,quid coquiSjilla turn re(pondente,coquo carnem uetc lenijUt noua fiat.Item,quod abladatos co periculo,timent rcla (fere, qd pueri exinde fint futuri maledid,8d linguæ malignæ, ^Omitto móftra q agunt in piculo partus.Rcligiofiffinw? lege* aam S.Margarethæ legût, Qc ipfi paflioni Chrifti præferût. Aliç femorale uiri,paturiéti in collo fufpendût,alrjfq5 nugis délirant. fJSunt præterea ftultœ quædâ,quæ cû ioeofe aliquoties diftum audierintjfi quid amiferis, Q/L reperire uolueris, daeleemofynâ calidani, fdlicet fimilam, 86 pone falem benediâû defuper, 82 mox inucnies.lt;Çuod illc ludens fie uoluit intelligi pone falem defuper,fdlicet fuper rem amiffam 82 inuenies.lllæ uero intelli* gut fuper fimilâ, Non qdbæc magna fint, fed quod indignûfit diabolû fie elcemofynas 82 falem benediftû in ludibriû uertere. Eiufdé lapientiæ mulicres funtillæ,quæ fimili ioco illuræ,fron* des illas,quæ in die S-Marci, per uiâ proceffionis proftratæ fue* runt,accipientes,fuper fata pifoKj 82 tàbarû uerrunt,fcilicet,quia didtur,qntalibusfrondibusncrrunturfata,faluaerunt,utgalli* næ,aut uolucres cocli, ea nô tollant,Non intelligentes,qn(id eft eo tempore quo)ucrrunt,nó taéluras id uolucres. |t quis huius feduâtiis fexus oïa ludicra,ridicula,falfa,uana 82 fuperftitiofa re cenfeatÆx prima Heuads ingenitû eft, falli 82 ludibrio haberi. tx rjs fimiiia penfentii^edquia funi^quihorû aîiqua fieri pofTe don creduntjalrj nimis crcdunt,ideo parumperdeiis uidendu«
^Primö.Noncredunt aliqui.poflTe Magas 82 Phytoniflas iftas tantum,ut tempeftates commoueant,corpori noceant,pecori* bus,rebus,filqs malum inférant 82c.Habentes banc fuæ fenten* tiæ caufam,quod non credunt eas,tn creaturis dei babere tanta poreftatem,nec dæmonibus tanta a deo permitti. Ettiimcn,cii Îlc omnia a deo inferri credantjUon ad deum confugiunt, talia quæda paflijideo pfuadendi funt ut fdant dîcn lones talia oino * çoÊê, permutente deo, ^od ex feriptura làtis probari poteft.
ï ij
-ocr page 264-R. P. MARTINI LVTHERll DE X. PRAECE^
Job primo.Vbiignisdecoelocecidic, Si pecora cûfec tus occidit.Et uentus irruit 8ô domû eucrtitjfiliofcj eins oppreP fû.Item,candéin corpore eins percuflit ulcerepeflimo.Nontflï«’ me aût in anima eum tentauit, graniffima defperationis tenta** tione. ït m textus ibi dareexprimit utrû^, fcilicet qd diabolus hæc operatus fuerit,accepta licentia a deo. Et qd deus hæc eadc fecerit,ficut ibidé dicit. Ignis dei cecidit de cœlo Sic. amp;nbsp;ipfemec infra,Dominus dédit,dominus abftulit Sic. Cum tn dominq» ibi dicat ad diabolû.Ecce in manu tua font omia quæ habet, ipfe,tantû ne in anima eius extende manû.Si ergo ignem Si fui gura de cœlo poteft Satan iacere,8ô tanta mala facere, deo per« micteute,cur nô nunc idé non polTiqad padû fuû adiuratusc ÇSecundo./egyptiorum plagas,per angelos malos effe faftas teftatur PfaLlxxvij.Mifit iram Si indignationemjimmifTioncs per angelos malos. At illæ plagæ fuerunt maiores, quam nunc fmant ullæ maleficæ.
■flTertio.(ï2uot obfeflï recitanf in Euâgeliocquot animas quo* tidie occupât erroribus amp;nbsp;peccatis i An minus eft,animamim* mortale perdere,quâ membrum moriturô,aut aerem nexaref {[(Quarto. Moune omnes fanftos martyres, ipfe perfecutus eft amp;nbsp;occiditrDeiùq^ ipfiim dominum affumpfit, Si. de deferto in montem,de monte in pinnaculum rempli tranftulit. Item cum tdichaele Si angelis eius pugnat.
(JjiQuinto.Pafrio Chrifti hæc oîa fortins probat.Si em filius deî tanta fnftinuit a dæmonibus Si. mébris eorû,qd mirû,fi horrea noftrapofiitdeftruere,amp; rncbra pentere,eadépermilïione deic {JSexto Jllud nide,quomodo deus dat ta multis malis homini bus potertatem aburendi rebus,diuitiis, poteftate,dominio,in flliorû pernicié amp;L fuum peccatü. Multo magis dçmonibus per* mittit rerû abnfnm côtra nos,fine ut puniaqfiue ut erudiat nos* (fV erum eft antem qnod fine dei permiffione nec foliqm arboris Jnionere poffit,quia ut Chriftus ait,Sine nolnntate partis fui,nec arboris foliû caditin terra Jdeo Chriftianos oportet nolTehæc mala per demones Si magas fnas qnidé infcrri,fed ramen a deo fie ordinari.Bonû facit deus per feipfum,malum per malos.Vn de [ob(ut B. Augu.ait)nó dixit,dominus dédit,diabolus abftu* : lit.Sed dominus qui dédit,idem abftuhyied de ijs latins infra*
-ocr page 265-PTÎS DECLAMATïVNCVLAE POPVLARES.
iJSecundu.Nimiu credût,qni uetulas mutari in catos poffe crc dunt,aut quafcunc^ alias formas, 8ô ad conuiuia uehi node. Et ad hoceft expreffus rextus.xxy.q, vi.cKec mirû,ne ulkis credac Suilt enim illufiones diaboli,non aût res uera.Sicut pulchrc pa# tetexquodâexemplo,quodïoannes Kcyferlperg récitât,lt;puod quædâ uetuia,uc prædicatorenïaigueret mendacij ,qui talia do cuit elle falfa,fero eo uocato,amp; in oculis eins fefe ungensjledenf in lintre piftorio,iamlt;5 uolens uehi,ecce ftatini obdormiuir, quibufda geftibusmouebatur doneecaderet defeamno ÔC uulnus in caput accipcret,tandé reuerfa ad fe,côuida è de illufio l^ex uulnere ôC cafu quantûlibet uidilTe fe iadaflet mirabilia fua Cidem patet ex V itis patrû, de uitgine a parentibus ad S.Maca rium duda,qnçab eo uifa cft eflè puellajCum alrjs uacca uiderct Et taies præftigiæ plures hodie quoq; fiunt,ut ille,qui ïudæo de bebat amp;nbsp;dormiens, paffus eft fibi crus totum a copore rapi, ut ludæû confunderetjdem de Monacho qdam refertur,quiplaii ftrum feeni prope confumpfit 6ôc.Multa de ijs ubicj referuutuc ÇPoteft enim diabolus fe mutare de perfona in perfonam, 60 iniris modis ludere fenfum,de quo inlegendaS.Martini.Vbi u nus omniû fenfus illufit, cœlefti quadâuefte, a diabolo fub no= mine Chrifti donatus. Simile de quadam Moniali, quæ in fuo çubiculo fedés, uifa eft ab alijs laciniofo pallio feminuda,8ó bu?s balo ftercore caput uelata,quæ tarnen fefe credebat in fulgentif^ fima uefte ac aurea corona federe, a Chrifto decorata(ptem 62 illud in legeda fanfti Andreæ,quomodo in forma fpeciofæ mu lier is tantum uirum illufit. Item de Equeftre illo,qui fero in ho fpitium ueniens,iucûdo conuiuio inter pucllas 62 choreas 62 e^ pulas fibi uifus,mane iacuit in proftindo Into, 62 equus eins ad arborem ieiunus ligatus.led omnium efficaciflimû eft quod in legenda fandi Germani Altifiodorenfis Epifeopi (Vide Catalo gum Sandorû lib.vi.ca.ix. ) Cum enim aliquando hofpitatus fuiffct362 i.am dormituriadhuc mcnfampararentfuis(ut requis fiti ab eo dicebant)uicinis in noâe futuris.Tandemille,uenien^ tesadiurauit,excitato patrefamilias cû fuis,perconratus an noamp; feilt iftos.illis uero alTerentibuSjiuffit, ut ad uicinos irrent uide#. re,an domi eflent, 82 inuenti lunt oés dormieiites in le^tis fuis, fie euideiiter illufio dæmonû 62 patuit 62 difparuit eo iubéte
ï ii)
-ocr page 266-R. P. MARTINI LVTHÉRÎrtfE X.~PRÄßCäL CÂt ut côtentiofis quolt;5 fatifFaciam. Dicunt cnim mulieres iii Catos fuilTe mutatas,eo argumento uerum elTe, quod quidarn aiidaculusin tiacua domodortniens, pki tes uulncrauerit tales catos,malle aûc fafto,multæ uetulæ fint mnentæ fie nuliieratap* Vel enim idfidnm eft,uel dæmones uere uetulas ipfiuiilneraiie riint,iit rei meiidaci ftdé faciant,ac fi uere uetulas tlle uulneraflèc qui catos(id eftdæmoiies)uifus eft uulnerare,poteft inq fieri,uc uetulæ, ill foniiio uel extafi difcurrere,uulnerari, fibi uideantuc aiin tfi in lefto iaceant quietæ,amp;: uere uulnereirf a dæmonibus ut poftea credant fcfe ueredifcurrifle,amp; ab alio uulneratas effe* Taie eft quoep de cquitando fuper feopam.
De Hærodiade amp;nbsp;Larib’ fatis nianifeftu efbfcilicet cé demones.' eWertjo deincubis amp;Succubis tradût infignes authores,gd po teft Satan in fpede'mulieris luccûbere uiro.öó accepto feniie,rnc funi incûbere fœniinæ,ÔÔ ita generate. Sic cm Ibllicitauit quen^ dam ereiiiitd ufcg ad obfccEniratc,amp;r poftea euanuit,ut récitât S. loan, primus eremitarû apud Hieronymû. Quin diciF,qnlt;5g dia bolus in fpecie infântis fuifre,amp; uix quinq? nurricesei fatts fuifle CpQuarto de rjs qui ueliuntur pallio pro^ dubiro, poteft fieri ut uehaiitur paruo fpacio, nefeio an rn longinquo, lâltem tara breui tempore itt dicitur. Hocfcio ctiam fi non uere udianturi pofte eum ficludere omnem fenfum,ut ille,qui uehiturjfit quie tus, 8d tarnen exiftimet fe uehi ad dominam fuani, atiÿ cuni ea oiiinia peragere,quæ taiiieii mera fint phantafmata.
C^iniile indicium mihi eft de atterentibus a longe cibos 8C po^ tus,nec obftat quod pofte.i agnofcaiit uere loca,ubi fuiffê fe dilt; ^it,quia potuitfiniilesl’pecies feiifibus ingerere.
([Sicetiâ de niiniftris qs adducis,cuius id indiciû uidetur,qa nô quot;nbsp;^niittit aliquis eos 311oqut,ne uidelicet euaiiefcât fient fnmus.
ijyitimo deijs, quæ in Chiyftallfs nel eborc uel ungne uiden'« tnr,ccrtuni eft eftêpreftigium diaboli,figuras fingentis in Chrp ftalliSjqnantuHi fibi pemiittitnr,non enim femper nec coram o fnnibns id poteft,nt fatis compertnm eft,