-ocr page 1-
). */?<>.
f
uilHJAZ
Ø
Ëç4
r
t ƒ""*
J
U
.'-
/
R#w-V
D£SJ Ô
1
!
0\
.·'■·
\k
!~."·--
*         tl
KUNSTHISTORISCH INSTITUUT
DER RIJKSUNIVERSITEIT UTRECHT
■M
-ocr page 2-
-ocr page 3-
Op de
TYTEL-PLAAT
DER
BES C ÇR Õ V É Í G
VAN
m
-oude Go í e r ô s'; Stadtih Puyn en Afch           >/
Voor lang gedompelt, daj: -s' phkènbaer was, :i
'Blaaft-hier'de Fa á ì , op haer vfrgult Trompet
Op 't ÉéåïÃÇ^á* uyt , foo zuiver en ioo net,
Hervormt , dat men fchier.noyt zijn weerga zag :
Ç é s ô o R é á brengt 't alles voor den dag,
                >
Door necrftigheyt.,' en opgefocht befcheyt,               ,;'■■.; ;
Waarvan zy- Â r é e v' en zeck're Zegels heyt,
En toont aldus dat zyden Tïd voorheen
Befchaamt; haar Oog' op C o r â u l o in iteerr
Gediiyrig ftaard', om dat zijn vlijt de Gr á ö|, ...
Van Rlijn tot Maas door 't Land heeft heen gebragt;
Waar uyt voor eerft een Dorp fijn oorfpronck nam,
't Geen naderhant hm recht van Stadt ;beqüam.
De S ô á D vertoont zig midden door feV er s..c ç é å ô,
Die meerder wil, het Boeck van binnen ziet.-
\ - / ' >                        l. -■" \. ^ *                 [■''"■''                         A. BON.
•'m** .rfvfJ.-Vi"
-ocr page 4-
ï
BESCHRYVINGE
Der STADT
DELFT,
Betreffende des felfs Situatie, Oorfprong
en Ouderdom, Opkomft en Voortgangh, vermeerdc-
ringe van Vryheydt en Jurifdiöie, Domeynen en
Heerlijckheden, midtfgaders de (lichtingen van
alle hare publijcke Gebouwen* ende wel in-
fonderheyt de ίο menigvuldige Kercken,
Kapellen, Kloofteren, en andere
Kerckelijcke Gedichten van
outs aldacr ge weeft.
Voor-af met een korte Befchrijvinge van Delflandt > de
Steden, Dorpen en heerlijcke Huyien daer onder gelegen,
Doorgaens be veftigr met veele oude Privilegiën, Herkomen, Hand-
veilen, Brieven, Keuren en Ordonnantien.
Tot bericbtynuticndegerkf van alle foo tegenwoordige als nakomende BurgfftndtrftlvtrStaè,
Byeengebragt ende Befchreven
DOOK
DlRCKvanBLEYSWIJCK, EvERTS'2ooK.
TOT DEL FT,
Gedruftby Arn old Bon, Boeckverkoope£,op'tMar&-velt, 1667,
KUNSTHISTORISCH INSTITUUT
DER RIJKSUNIVERSITEIT UTRECHT.
-ocr page 5-
Cicero Lib. ι. OfSciomm.
Pr&ckre fcriptum efl k Pktone, non nobis folum natifumus\ Qr~
tufque nofiri partem Ρ atria vendkat
, partem amku ^Atcjue , ut
placet Stëcis
, qu& in terris gignuntur, ad hommum ufum omma er e ark
homints dutém hommum-causa ejfe pmreatos, ut tpfi hter fe dit alïis
prodejfe pojfent. Inhoc naturam dek mus ducem fiqui, & communes
utilitates afferre in medium commHtatiofie officiorum9 &c.
-ocr page 6-
Α Ε Ν
De Ed: wcl-achtbare Hceren,
JOHAN van BLEYSWIJCK, Ontfanger Gcneracl
over de Kerckebjcke Goederen van Hollandt.
AELBRECHT vander GRAEFF.
Mr ZACHARIAS BERESTEYN van HOFDIJCK,
Heere in Middelharniife.
Mr.CORNELIS ONDERWATER.
Burgermeefteren ende Regeerders der Stadt Delft.
Ed* "^el-achtbare Heer en.              ^
Loude aenfienlijckheydt en Hcerlijckcn Iuyfter van defc
U Ed: wel Achtbaerheedens voortrcflelijckeStad,hadt
alvoorveele jaren een deftige Befchrijvinge vereyfcht.
't Verloop der tijden heeft veele notabiie faecken eri
aenmerckcns-waerdigheden in een duyfteren poel van vergeten*
heyt wegh-gefleept. d'Onkundigeongeleertheydtder voorgaende
eeuwen, ende d'onervarene nalatigheytonferoude Voor-ouderen
heeft ons van veele vcreyfte weten fcbap onterft. Echter foö^rrréc-
nighmael ickopüoegh denoeh overige monumenten en gedenck*
fchriften der ouder gefchiedeniflen defer Landen, vóndt ick my wel
* 2,                                  hoog-
-
-ocr page 7-
DEDICATIE.
hooghlijck verwondert waeromdéfe boven feerveele anderen out
en wijt-vermaerde Stad,tot noch toe met geen byfondcre befchrij-
vinge was voorden, daer fy fulcks nochtans foo rijckelijck en over-
vloedigh meriteerde; maer overwegende de moeyelijckheydt en
dangereusheyt die daer in gelegen was, koft ick mijne ver wonde-
ringewellichtelijckmatigen. 'tlsUEd: wel-Achtbaerheden, en
een ygelijck die de behoorlijcke genegenthey t hebben gehadt om de
Hiftorien hares eygen Vaderlandts eens in te fien, genoegh bekent,
hoe confuys en met hoe vveynigh recht befcheyt, alle oude gefchie-
deniifen nagelaten zijn 5 d'eerfte beginfelen der Steden fclve, en de
aldergrootfte faken van belang vint men menigmael met foo wey-
nige omftandigheden befchreven, en met ioodanige dikke duyiler-
nifle bewolkt, dat het grootelijks te beklaegen is; daer in tegendeel
andere faken van geringe importantie felfs ook met fulcke berifpe-
lijkeen handtaftelijke leugens aengeteekent ftaen, dat het voor alle
befcheydelijke oordeelen belagchelijk zy. 't En is dan oock gheen
wonder dat de hedendaegfche naukeurigfteOnderfoekers der Hol-
landfche Outhedcn in hare fuftenuen meerendeels contrarieren en
allenthalven difputeren : want om in fchemering regt onderfcheyt
te konnen vinden, wert al een byfondere fcherpfienighey t gerequi-
reert, en geen geringe fpitsvindigheydt om behoorlijk beiluyt in
twijffelachtige dingen te maken, te meer, als daer veele en verfchey-
den over hoop gelegen zijn, waer van in materie der faeken, defe
UEd:wel-Achtbaerhedens Stadtin\particulier betreffende, een
merckelijk proef-fhik te vinden was 5 overfulks ik vermoede dat dit
de principale oorfaek is waer over niemant als-noch de hant aen dit
groot en mocyelijk werk geflagen heeft. Nogtans aenmerkende de
gtoote nuttigheyt van dien,en niet fonder verwonderings-waerdig-
heyt dagelijks fiende, hoe felfs de oudfte en veelmaels voornaemfte
en gequalificeerfte Burgeren als Vremdelingen waren in haer eygen
geboorte-plaets en vaderlijke Stad, en dat terwijl alle gcrequireerde
wetenfehap dien aengaende foo langs fo meerveritervende enin't
ver-
-ocr page 8-
DEDICATIE.
Vcrgeet-boekwerdendegeftelt, onder-en-tuflfchen een duyflrere on-
wetenheydt ook meeren meer d'overhandt nam; foo wierd ik hier
door aengeport en gaende gemaekt, als die nu albereyts van jonghs
af aen door een natuyrlijkc drifr en aengeboore inclinatie was gene-
gen te luyfteren, midtfgadcrs ten allen tijden in eere en hoogachtin-
ge te houden de loflijke Sententicn der aiderwijfte en voortreflijkfte
Mannen, vermanende, dat niemant voorfich felve is geboren,maer
van natuers-wegen verplight is, fijn Vaderlandt en Vrienden by alle
occafie na uytterite vermogen dienft te doen. Soo hebbe ik eynde-
lijk my durven onderwinden,foo een fwaer-wichtigen laft op mijne
fchouderen te laden, ende voornemende geen arbeydt t'ontfien die
fich daer omtrent foude mogen komen op te doen, dit werck aen
te vatten, al het geen ik, belangende mijne Vaderlijke Stad, oyt ge-
lefen ofte gehoort mogt hebben (foo veel my doenlijk was) naer te
foeken, niet alleen by alle Auteuren, ende in alle gedru&e Boeken
die oyt eenighfints van defe Stadt hebben ghemelt, maeroock by
alleriey particuliere Schriften en aentekeningen allerwegen in hoe.
ken en holen fchuylende en verborgen leggende, ook hier en daer
onder oude Familien te vinden zijnde, voorts al hetfelfdenaerde
meefte eenftemmigheyt en waerfchijnelijkheydt der/aken te veree-
nigen, en met de allegatien der geloofwaerdigfre Auteuren of Be-
zegeltheden (indien des te vinden waren) te bekragtigen j m faeken
waer d'overgebleven en tot ons herghekomen ghedachteniffen ftiU
fwegen, ofteonfeker waren, mijn eygen conjecturen, ramingen en
gevoelen by te ftellen, den Lefer t' fijne vry te laten, fonder hem te
binden aen 't mijne, 't geen ik ten allen tijden onderwerpe beter en
nader onderrechtinge,en alfoo in dier voegen mijn werk aen te die-
nen als Apelles voormaels fijn Schilderyen dede, zijnde altijdt
volveerdig te verbeteren, en bereydt te veranderen al het geene U*
Ed: wel-Achtbaerhedenen alleverftandige lieden en naefpeurders
vandeOutheydt inconformitévande probabelfte befchcyden en
plauiibclftebewijfenfullen bevinden te behooren, om't felfdeby
* ?                                 tijdt
-ocr page 9-
DEDICATIE,
rijdt en wijle (waert mogelijk) tot foo eenperfe&e Befchrijvinge te
formeren, als op de rijkelijkheyt van de ftoffe defer oudt vermaerde
Stad wel foude paften, om fulx der felver goede In woonderen mitf-
gaders alle weetgierige Onderfoekers der Oudtheden van dien, tot
alle eeuwen na te laten.lk,bekenne fulke hoogdravende gedachten,
van foo een importantefaek b.y de hand te nemen, hadden wel een
geeftigcrPenne, hoogerGeleertheydt engrooterervarentheytver-
cifcht: doch hier toe^een hope fiende,veelmin cenige blijkclikheit
konnende beoogen, moedigde ik my felven aen met dcfe reden,dat
ingevalle U Ed.* wel-Achtbaerhedens verwachting* in defen,, door
my niet konde werden voldaen, enick (naalleapparentic) dieeere
niet vermogtte bercyken van aen myn Vaderlijke Stadt een groore
dienfttedoen, miOchien echterecnigendienil aendeielfdegedaen
te fullen hebben, ende is het geen dienft ten minne datr na getracht
te hebben. In magnis voluijfefat eft: 't is genoegh in groore dinghen
van goede wille geweeft te zijn. EnfoohetU td: wcl-Achrbaer-
heden niet meerendeels en mogt behagen, vertroudeick nochtans
«och wel iets in dit werekkan gevonden werden,'rgeen U td: wel-
Achtbaerheeden niet en Tal mishagen, en waer door ick miflehien
een fpoor fal geven, om geocffender veruanden cp te wekken. Mid-
delertijt ben ick fteunende op een eerlijk voornemen. Laet dan toe
fEd: wel-Achtbare Heeren) nae U Ed: gewoonlijcke beicheyden-
heyt, dat ik meteen vrymoedig nochtans eerbiedig en altijd dienft-
bereytwilligh herte , gelijek als op den Altaer van U Ed: waerdig-
heydt U Ed: wel-Achtbaerheeden kome op-offeren een geringhc
preuvemiins deels erkentenifle van de fchuldighe plichten die een
goet Ingeboore aen fijne Vaderlijcke Stadt fchuldigh is. Ont-
fangt dOfferandemeteen gunftighooge·. *tiseen nieuw-geboorte
d'eeriklingh van mijne Vruchten, mijne ofte veel eer ¼ Ed: wel-
Achtbaerheden eygen· toekomende Befchrijvinge dier ctadt, waer
overU Ed: wel-Achtbaerheden als Vaders en Regenten geftelt zijr.
Wilt dan oock als Gevaders en Vooghden ftaen over defe.nieuw-
geboot
-ocr page 10-
D E Dl C Α Τ Ι E,
geboorne, en voor u eygen en onder u opficht en prote&ic aenne-
men dit Papiere Kindt, 't welck ter Wereld is gebraght orn U Ed.·
Stadcs oude waerdigheydt te verkondigen, hare oude aenfienlijck-
heyt te vernieuwen en van de vergetenheyt te wreken, hare oude
Achtbaerhcyt van de fterflijckheydt te bevrijden , te eterniferen en
eeuwigh te maecken. En nademael het nu anderfints fonder hoede
door de Werelt ftaet te fwerven, en onder foo veelèrhande fomtijts
vriendelijke en beleefde, fomtijts vyandelijke en onbefcheyde oo-
gen moet verfchijncn,in wiens, dan in U Ed: wel-Achtbaerhedens
goede gunfte kan het billicker en krachtiger gerecommandecrt
werden > Gedoocht dan oock dat het de aengename Letteren van
U Ed: wel-Achtbaerhedens wei-beminde namen op fijn voor-hooft
drage, ten eynde dien glans van U Ed: glorie aen 't felve ftrecke, als
een fauvegarde en vry-geleyde tegen alle vyandelijcken aenval en
overlaft van wangunftige menfehen* En voorwaer behalven de
confiderarien van UEd: wel-Achtbaerhcdens$taet en Qujüiteyten,
oordeelde ick hare particuliere deugden en begaeftheden (dk haer
Ed: wel-Achtbaerhedentot defen Staet verheven hebben) tot defe
gunfte mywaerts oock aenbiddelijck en van defelve oock bckome-
lijck te wcfen ρ feer onnodigh achtende nochtans der fel ver lof met
eenige opgepronckte wel-fprekentheyt alhier te expreiTeren, cenf*
deels ten opfichte de felve genoegfaem zijn uyt-blijckende voor de
oogen harer Onderdanen, ten anderen vermits ick bewuftben,een
dereygenfchappÊn harer Ed: wel-Achtbaerhedens lofs te zijn, geen
lof te willen aennemen, en nochtans loflijeke verrichtingen uyt re
voeren. Dus indien maer U Ed: wel-Achrbaerhedend9 opdracht
en toe-eygeningh defes, fich niet en laten mishagen, endé fomtijdr s
(de menigvuldige forge voor 'tgemeene beft onfer Vaderlijcke Stad
fulx toe-latende) defe bladeren gelieven te verwaerdigrn, van het
oogh haerer befadighde en difcrete oordeelen over defelfde te laten
gaen; gewifTelijk ickfalmykonnen verfekert houden, defelfde by
veele nienfchen dies te aengenarner en wd-behaechlijcker bevon-
den
-ocr page 11-
DEDICATIE.
den, en met grooter yver geleien te Tullen werden, hoe feer Tommi-
ge jalourfche en vergiftige tongen defelve ook fouden mogen trach-
ten nadelig te wcfen : want niet lichtdijck ymandt met goedereden
falkonnen verachten, 't geen U Ed: wel- Achtbaerhcdens hoogh-
wijfc (en boven 't gemeen verhevene) verftanden goet ghelieven te
keuren. d'Albeftierende Godt, die felfs de herten der Coninghen
ende Regenten in fijn Almachtighe handt heeft, d'eenigen Gever
onfes levens en aller goede gaven, geve U Ed: wel-Achtbaerheden
als getrouweVaderen des Vaderlands noch vele jaren overig te zijn,
en wil alle U Ed: wel-Achtbaerhedens beleyden , verrichtingen en
bedrijven daer toe dirigeeren, dat de Koopmanfchappen en Nerin-
gen, de Ziele van defen Staet, dOpkcmft aller Steden, en den oor-
fprong onies Delffche Rijckdoms,wederom meerder moghte wer-
den gecultiveert, en meeren meerder aengequeecfct, opdat defe
onfe Vaderlijcke Stadt, tot wekkers goede Ingefetenen vorderinge
en welvaren UEd: wel-Achtbaerheden alsVoefter heerenen Be-
fchermers vanden God der Goden beroepen, en ïsk t Eeden heylig-
lijck verbonden zijt, in een florifanten Staet magh toenemen^ ver»
meerderenen vermenighvuldigen, en met defe Hoogh-gezegende
Landen van kinderen tot kints-kinderen noch veele eeuwen magh
yerduyren. Dit zijn de hert-grondige wenfehen
Ed: fvcl- achtbare Beer en
ym FEd: W- Achtbaerhedens
verplichte Oienaer engetrott*
den 28. van Wmter-                                               "
maent des jaers 1667.
DlRCK Van BleysWIJCK Everts-soóii.
•mmrn
-ocr page 12-
VOOR-REDER
t                                                               i
De Mede-Burgeren van DELJFTV
LMidtfgtdcrs
Alle gocdt-gunftigc Lefers.
Crerfïeociaixeeneettfeebinge tot bit tueccit f fret Dfttmilwfflebt-
saurgeern en goebt-gtmtfige Heferji) ij* / naefl be naroetfpche ge·
negene ijegtu om mijn mnetii j&e &tab en i^inben f et; tam Dienft
$eu togen Doen/ geiocefï/ Dat leh&eu ίο op mijner ^tubicn/ er nfc
öeeig op bebermaeebe Urabemie ban ioUanot binnen be &tm
Hegoen/ enboojt op Die ban bet &ticöt binnen Utice oubeljfooft &taoi©tretijt
fcoitcocsen/ mibtfgaeberjj be meefïe f&oioel&paenicbe als &taetft|K ofte fcut*
©ereenigöbe Uïeoetianben booj-reeft enbe gcfien Ijebbenbe/ enöf mgnubooi
tatenbe f iaennietbeel t ontb jeeeften/om bjeembec en berber af-geiegene r JLmbtn
tn
«Betoeiien / imt meerbecbjaebtrn minbertöö-bei^bnjm/aigbeeieanberen/
te gaen befocehen / atë nieι aneen mün eggen ©aberiant en be i^abmjcige |M-
bintien (t weien tehaltöbt geaebtbabbeboo? te moeten gaeny biftebtigt/ maet
ooeft fienoeabfaerae hennifje ban be ïtanfebe €aei tot mijn boo^beei booj-ugt-
beb&enöe; foo gebiei tjei bat <5oot be l&eee / mp (bie mt genoegfaem repji-baet:-
bigb febeen te toefen) geiiefbete nomen befoeehen met fuic& een groote / attare ets
laii|jDm1cu> fiechte/ atëbegmenfebén Braebtennietfebeenenberbjaea&faemte
toefen / maec be goebe ^obt mp lijbfaembegt en eottcaoje toe-febieaenbe/ quant
mg (bieten b'opinie ban feec geleerbe en erbae ene «binnen) rebben mt aiit
bie eilenben / en aiietigj-JBeng toebecom noobige menfcbcϋκκ* hraebten en lïetfe*
ten bewenen; ithnu beginnenbe te wonbaiefceren/ en aenmerchenbe bat be
(innen en geöacbten bet me nfcöe» / geibth 3ünbe een meuïen Die geftabigliteh en
fonbecopbonöenomioont/ nimmermeer of ieecfeibenfïiifïaenbe/ toel boog-
lijeii ban tioooen öabbe / bat menbaet in bjagte fóoom ban eerlijcfte en betcbeg-
ben fpeeuiatien/ op bat eeniq goet llleei (te bieten reebte aennHTe en toerenfeban j
betfamelt / en alle berfteerbr fantaften en eontempïatten (bie ais? fjet ftaf foo pel
Stln) baeettptaf-geaeectmogbtenfcöec&en; toant^etmenffijeitjefee berftant ali
tiiötbanfoobanigbenaerbtbeüonbftttoetbt/ bat/aigmen 'tle&tg&iaet/ f«&
oateiijchin ongebonbenbept ombjemeit/ en ober bol ober bol bobbelt entobbclt
öp be tooefte Snaren ban ebeie gebae&ten en bjembe imaginatien
*———r velut agrifimnU, vm&
Tinguntur fpecits.
fmmtemm foo gbei m Zoomen ïm tm fwhe (feaöt be f oet) ftmm in bt
/                                                   * *                                 gehijg
-ocr page 13-
VOOJI-ILtPEN^
mtmt bao? lebigijegbt berfiert. Mm. nabemaeï De mmm niet aïtijb berbja-
öenfianmoepeiifcBeengefoieljtige ballbemigen/ infonbetbegbt bg tgbenban
inbiffeefïtk/ toanneerbeDerfettenaRiermmfïbeauaem sbttrom&are gepegnfeti
gef&eeltt tifjoiiben tot Diepe m stoare materien / foo plegen be gereiebeerfle ber*
fïanben / baer iicbaem aitemettf inbifpoofï/ ofte oochöace finnen boo? stoare
fïubiettfe oicunatien eenigermate gefatigeert bebinbenbe / in pïaetg ban lebig*
ïjegbtfïib alleen met toatlirtjter en geringer aenmercBingen te relateren enber*
qniί Ben. €nen alfooboigengbeferebenen onberbinbingbe/ begon ich nu oocfi
mönegeDacDten te iwnmm/ ombieniebigenen iaucgibijiigcn tijbt (baer itït
mg gebuerenbemgnejmach&egbt in beöonbtj met bermaecReUjcBe en tegeujtfc
tiutteïijcBe mibbeien te btberteeren. $ier toe toifï ich geen becwamer en beter ugt
feöihbeft7 atëbètieefen (boojfoo beel be braebten toe-lieten) ban goebe ^iflo*
riw; mg ffièi oógen Uelïenöe 't exempel ban Alphunfus Coning ban fïrragon/
befoei che fuliBen mfï en bermaecft tigt b'tgiflorien fcbepte/ bat bg alleen boo? aen*
gooren ber felber fijn gefontbegbt begttam / toant aféirg tot €apua in een banger
teufe fïeehteberbaïlen toaji / eri allebebeiuhelijehe neneeii-mtöbeïett/ fonber
faóoibeer/ ÏJabbe aengetoent/ fcbepbe egnbeiijcft ugt bet JiBebicineeren/ Dem
t':eehentael ober-geberibe totbet bermaecft ban be ï|i(torten / Ί bjeicft bem fooba*
titgbfottiageerbeenberqiticftte/ bat &g baer booztoebeioa? fgne boorige gefont*
fiegbt benuam. €n onbec alle fooien ban fififlotien en SBefcbJtjbingcn en bonbt
ml mum oojbeeig / fnebenabe 25efcfaijbinge ber lEtanb^n ïöet&aertis mijn
öogDmeccbnubjajSlïrefBenöe) nietboojbeeügec en nootfaefBeltjcftcr alp bieban
onfe eggen $oiianbtfcbefaechen: bier mettcrwtbieper en nu tik rijper oojbeel
in abanceerenbe / alg Uh ogt toelboo? befen bab gfbaen / (toant men in be £φο*
ren en on b'fCcabemien berfteerbeïtjch getooon ig alle ï|ifïorifcbe ètnbien alleen*
Itjcft in bjeembe / atë fóoinegnfeöe en <0?iechf(be geffbiebeniflen te befleeben / en
feer toegnigb ofte geen fojge boo? bie ban on# epgen ©aberïanbt te b?aegben) be*
bonbt icB bat met biiemaeiineecOcrbmcDt/ feifgf mrjn eggben©abettanbt(icft
ïaet fïaen nocb bjeembelLauben / baer icH nu mijn fiebacbten bab been getoenU
fottbebooHfgilbebben / inbien ieftonfe eggen Selcötfjütngenen&ifWienali
boorentf met meecber fo&bbuiöigbegt onberfociji / m met befcbegbentbepbt ge^
fófen ^W / bfecDaibe nam (ch bóo? / eer ich mijne gepjefigeerbe rep# ηοφ
ginggberboabcren/ aiïe ^efcbiebeni^-ffb?iften/3!aer-tijbt-bOecfien enUanb-
ÖeftDjijbingenbanbien/ gronbigötegaenperftrmeren/ en (aeiijchmenfeBt)
ban 't booft tot be fïaert te Sflnatomifeeren s be fomieban aegeringe bcr ^tebett
en^iobintien/ mibtfgaber^'tgamfeftebeHierbanben^taet/ m mebebaere
betten en Statuten/ €o«fi urnen en #bferbantien te leeren Bennen/ baer be^
tieben^ ben aert/ eggenfcbanpen en boebanigbeben mijner eggen Hanbrê-lug*
ijen aïlermegeη iuaer te nemen en gabe te fïaen; aebtenbe niet alleen boïgenjs bé
tjatuer maer oacl* alle reben/ ntetbillijiher en beöoo^öflierte toefen/ banfüri
feiben en 't geen fjem aengaet/ albereerp te moeten leeren Bennen / boo? bat men
ttgt anberen met befebegbembegt eenige goebe en bienfïige Heeringen Ban fcbep*
^e«ï toantöoei^bet mogbeljjcB bat een^ongeiingbnocb routoenonerbaren
jttnbe in D* geiegentbegbt en conftittttie banfön eggen ©aberianb anbere b?eem*
-ocr page 14-
VOOR-REDÈN.
6t fiantiett e» ^öti^n rn^t cec&t oo?nert f η acHtrtrmiti0e fair sacti tieficBtidben m
Wouhm / enbe Bet ree&tè oogmerch dan een gorte öïegfe nonnen tref en f itm
toace ijet fiïöi aurcn on f in encheï öermaecfe ban d' ugterHiefie fmnen net-fagb)
Doe fal Ds öe öerfcöegöi iniïeWngeη en gebjnpftenberiaoiaecen/immettren/mai
nimn en &üm ban menfe&en / én alle bare bjeembtgfjeben met be fefjaie ban be#
feD&g&e mnegöt tegen ujn eggen $aderianbf£ï)e faeenen obettoegen/ indien Ds ben
&ta*t/ taBoubernemembanbten/ mibtfgaberiïdinctfnatien ofteneigingen
toanfpn$w«m«OT
nict mftem ? &"?ewlÖèmetriin berfïantinfojmeeeett
on b'Stlnticjuutgten/ Beeriatöe #eboutoen/teitegten/ maiOtenfiittbteöati
oen Eanöen/ mibtfgaeber0 afle fingnfaritegten ban göecpiaet^/ foo ten op*
fitw ban de otngen aijs b'fntóoonderiï en ütëenftben feifé / indien Dg de toon*
öecenen gedenciuoaetdigbeoenbanfgn ©abetianOtnocB nietenioeeti £oe fal
itë lugden ban fatfoen en mannen üan <©eïeertljegdt ober afte^ dtirben aenfnieec*
«en / ei^ öP met geen beooog jeae henniffe ban fpn eggen ©adetfandt \$ boo?<
(ien? baecomfegoeüjeierp?efTeli|CB Érien feee imjfen Piato: mdieuiumen, cm
\ms fua ignoret 3 aliena fcrutari. 't Is feer belagchelijck vreemde dingen t'onderfoec-
ken, als men fijn eygen niet en weet. <#n|j0e fal ttien dan duf DOende alïe nOOdig*
oniettein^H&eben nau&eucig&njen obferoerenen Uwernemen/ atëmennocön<et
en Beeft öe bolhome aennilTe biee faechen / bie getuggenifle geben ban Oen ingflec
mücmz mwmbitianmg / baer men afleg ar η fe&uidigljjiS/ en die men in
allen gebatte en aUectoegen natugaï-Daibe berpiieijt enbe gefiouben i# / boo? te
ftaen/gtoottemaeehenentebetbjegben. Sülieüefajegben en geeibiïifeerbejfla*
tien/ Ijebben baer ©adetianbt ten aflen tgben ïjooglj geaefjt / en in beneratfc
geljouöen/ niet anoergatë met Det opnerfte cefnect eneecbiebigDegotOaerban
fnjeecftenbe. <©e geneceufe tëomegnen fielden boojgaentf beeere ban üaer$a*
beclanb boben bie ban öaec eggen peefoon -, te bien opjïcbte ben grooten#ratetir
Marcus Tullius Cicero UgtOjtlcfteli JCH fegbe: Nemo efi tam ïngraws-, tam ïmfms ,
tamqut nüllius bumanhat'is^ quifi Patria merita refumere velit, non tam magh3 quam
fe ipfum diligat.
«©atfë/ Niemandtenisfooondanckbaer, foo liefdeloos tegen fijn
Vaderlandt, en foo onmenfchelïjck onbeleeft , die, als hy den lof en verdienften
van fijn Vaderlandt verhaelen wil, dat hy die niet liever heeft als fich eygen felven.
€n feecRectiJati^ecbiflijcBecbanöat öJg bie Handen/Steden/$ïaetfenende
pecfoonen / Oaec top felfsf en be onfen met afle ijet onfe onber fiegcenen 3iin/
baecinenboo|b3ei£feeb)s / naefï <©ob/ InOe bje«ibtgeb?agïjt/ op-geboet/en
onöertoefenjim/ nagoebeenbiflijche i©ettengeregee«b)ecben/ afleonisf toel-
bacenban alle obeclad enbe getoelt üefc&utenöe bcfrljermt binben/ bat topOte
(fegöicB)ioben/ naijfenenbe(boo?foobceitn (m$i&) in eere&ottben. ^«ϊίΐΐίί
ban uetafte t}tk boojgaenbe confjbecatien / bielaen te merraen fiaet/ toat 31arcn
en bequacim>Den tot een goeöe Ciegfe teecben gerequiceert/ om met rerbt ozofiit
te öegfen / bat i01 goebe b^ucljten baec ban te becfameien / en mtt een naerltigbe
oumecchingbenbeefïanbigD infienbanalleil 'tgï?eenremarouabel i^/naeuhrtw
rige onbecfoeehinge göebaen &eebenbe / goebe aenniffe bien-aenqaenbe mebe te
ö?agen / met rijp onöerfebegt be ybm öte goetsiM acn te nemen/ be guabe enbe
ecaeecbetebecacBten enbettoeroen/ om aifoo toijfee/ becfïanbigeeenbeebe- 5
**
" " ζ                                            tert
-ocr page 15-
VOOR-REDEN·
tertttteber-fie&eeitsSnbe/ onfe jennen en $aberianb (een eberM&fcmm*
$?ebtfö!Uifaetófti} tiirtifi te ëonttctt öoett/ 't geen {immtw mmw f}timmfim&
hmmtch&tmt&
iitetgeabtifeert en benj liet tecïjrc oogfjmecfh Dan een goeot
£egfeneöoo# te toefen* jitöet 'tonberfoefb bufbamgce pjeaiafaleenboojai nut*
tigefcenmfle mijne*? eggen fta&ertanbtö ban befïgD 3tjnDc / ateegb irh tuft om
lenigepaetieutarttegten ban rapn i&aberijjtHe^raöt latëmi geboojteneMjwi&f'
noctj alber-naefl raeehenbe/ enAannatuurjef-bjegben toe-genegen en oofft aen
Üftpiitbtm öerbonüpn fienne nbe) ίϊφ Hier en boer opboenbè en te bootfebnn ho*
wenöepermctnocie te annoteren; bjeu&e&erig&eDeit en ttjt-fio;tingen mijne ie*
fcige meen fucceffioeiuch fooberbuiben / bat ka rgeüieh ben tmjfen &o\on niag&
tefrggen) noptminber eentigü oftelcebigb toa£/ banale ka eentigijft&een te
toefen / ban 1ln& toerbenbe (mbien be -«©oobeiöche boojffcnigljepbt tnp ηοφ ie-
Hen oberigb gelief bete (aten/ en mg teeberom tn mijne boorigegefontljegbt
teöerfïeKen)befeaenteechemngen (omnaermaetë niet berfupmt en bergeten «
toerbm) booj rmjn eggen fpeeuiatie en tot naber «rnnifTe ban berfebegbe faeeheti
Wttn Hief be&ber oan fyntwn tBaberiikhe ^tabt be&oo;t te toeten/ tft#t&
Deren en op ogtyt eg een te (lellen/ boo; enai eerkhmgnbooz genome tëep£
«οφaenbaerbe t toegnigb bene ftenbe nocijtan £ · bat bit toeren ooc& aibooreug
tot een gantfebe Söeft&tjbingöe fottbe on-waffen j maer be oberbloebig&egbt
&anmijnea&traetenberoojfaeeaten/ namtiaeu? onber bet<ffofligrren/ in mg
tioe& öoogee gbebae&ten / beg kh beftont bg p^obi fie een hiepn dntbjerjt ban een
%efrö$binge tot een pzeube on 't $apkï te béngen / 't toeleg boben mgn ber*
moeben geiucatgb fnceebeerbe / enboeioei nu ai bon bemereaen bat bet boltogen
ban foo een bjereh / nootfaeeheii jen be ei ti jDt# en geen gerinae moegte fottbe moe*
ten boften/ refoibeeroe ieft noefitanjï 'tfrifbebgnaeberoir'afïenaempn toebee-
«omfï (inbienniemanbt anbertf befen arbepbtbooj mg op-nam) te berbatten.
^oeb om berfeöegöe rtctotejptioDe boo?-baflenbe rebenen niftnboo?-gênomeber*
treeft noeb ïanger moetenbe ugtfieflen / φί gefebiet / bat im£n genegentbegbt
«eben&ragne brfjgbeben aen-groegrnbe) ieft boo? otibetbinbinnbe en nacrftt*
§be en geiïabigne onberfoetiüngljen atë anberfimi? / ban afleg meer en&e meer
enniffe en befebegt berhrijgenbe/ 't toerei* fukugbebBe aengebout enöe berbuit/
ai* bg *t berboigb berbaien faï. %b\i Ufm en aenteeebenen bootfs toag ban beer*
fie ugtfcenbtge en merefcenbe oojfaeeHbefeg HBottM I göef&oten ugt een intnen*
bfge eubetaeegenbe oo^faeeè bie mp ban jonflii af aen toa* ingebooren. 3eh foiu
ijt
öet aenbaerben ban befen rafi beel te rouehcioo^ Hebben geadjt inbien baer tor
boo?mu niet meeebergelegentbeebt/ aï0 boo^beeie anberenbabt onen geftaent
toant begaiben bat knbe ^ibiiegien / berfebegbeottbe steuren/ #?bonnantietr
tnanbere oube ^tuchen en nponmnemen m banben ban mpne ©ooj-i^abes··
renfbieb'eereöebbengeöabt/ ban 'tgemeene beflbefec^tabt en^>taet/ niet
fonber remwatie ban bjomig&eebt en o^reebtiöbepbt (bet 32 tot baerer ïof en niet
mgsserberoeminge gefp?oo(Heti)te bebienen} nuaiberegbt^onber mg berufienbe
UW* / en bat bobeti bien mp t»eï Bof! berafTttreeren bm anberempne goebf
^ttnbt^ntgnocbmeleenigebeboeften fotibefioerbengefuppcbueert/ foo quant
-terJtt&atbt ^eere»Uï«öe«ie» banbegbe be groo» ofte f arotbB-Wereiien tn %
-ocr page 16-
VOOR-REDE^..
öegin ban ben lare 1666. mg tot gsentmeefter ban bien gelief be te fïelien; be
toeïefte otcafie ing 3flmptiHjai»e en na ouber getooowe nebcnss De Sleutel bec
boö?f? ifeeren regenten «Somjitoir / in betoartngb* gegeben &ieebt / ηοφ eet
atiDer Üieutel ban feecher fóafle/ &aer in geconfeebrert toerben een gcoote mee*
nigbte banooee-gebleben onbe SSnilcn/ ten beele ontbechenbe enbefcbegtge-
üenbe beeler faecnen oan ben berleben flant ε η bocbanigbept ban bie t mee geoet'e
e η monberlijche ftmaen bobenalie anberen bier te Hanbe/ inbooHRbenfo©
ngtfïe echenoeen betmaert/ atébe faethenfeifó ^irr nae ηοφgbenoegöfaem «gt-
bi0fen en aoen bttjehen ftiiïen. ©tt biap ban De geiegentbegbt Die mgne gene*
öi'ntiiegbtaïbergmifltgft febeentoete lageben/ enöe boben toeïehe icn ominpne
Saberiwae &tabt/en goebe mebe-SBurgeren eenigen bienfï Η mogen boen/bob;
eer fï met alle mpn ge bacbten geen naber honbe ttet-binben: mant geinen s-aiuftius
bebeftïgfte Der aomegnfebe ^iflorie-fe|)njbees ineen fm-rijiBefnjeiuheeertijtiS
fegbe/ een ganfeö beeritje&e faeth te jgn goeoe bienften te boen aen t gemeene btftl
tn
bf enbolgeng ooch niet tyeemt te weien / bat mm {een goebe reben boerenbe)
ÏPit
echt en fitjtóJfï tm bienfïe ban bet felbe; ¥uichrum\\nquit\ bemfucen nipAU**,
mam bme dken bmd abiut dum φ
Soben bién boebt ttt? öocb geen ïw tmamer tn
geboegtjiiithf r (loflft oürcigg te 3iin / en bie aenge namer en bermeecfteHjher aett
alle Jngebaonw ^eibenacen bebooibe te toefen/ booj foobeeï fp Hiefbeb&erjS
3tjn mn öaerep&en lMberlijifte J>rabt/ en niet af-fteerigb ban toetenfcbanpeti
becouDetöDenen boorigeeeutoen^areeepgbenoo^p^ongb: toant ten en -ac&te
niet o* cm- smucüff he ben»cf)frr#baewc &abcrti)r&e faethen ƒ bebJeliSe&agfWiKg
wiet anbertf abmlreeren en beebeffen βιβ' bat bjemtiit en ban betre gelegen fl-ait-
ben homt l en nimmermeer get goebtgen amm ban't göeene ben Hanben en
&tmml baerfgonrfangbenbebben baer*<8eboo#e/ peialötft raet&ènbHif.
ffioojbefoobamgeenbebüeich nopt gebaf&ttefcbjijbetf/ boemel f ra btrtroubJt
bat fuicnec beeie miffibten mi fouten moeten beaennen/bat met bet opbaien ban
ianra boortebene bingen / en 't benaeefïigbenban otfbe gebene heniffen berojie-
fibieöeuiffen bp <öefcönfte« te be rnieutoeii / be biefte bliefen en ftbeiten ban ön-
bietenbept ban bare oög&en bonnen toerbenafgel fg-ört toant fitfe \& 'er foo bec-
fïocjfit en onrebeiijeh be rb«bt / bie nieteenige beneratie en mbfflïngb bf eft tor
be eutbepot t m mitte ?er foo ontaerbt en berbafiirt / bie niet gaern boo;t fn^-
feen ban fijn ©oo?-^Möer^/ baer fjp ban af-gebaeft en Berhomfiigb té ? f η iöie eti
fottbe bet egnbeitjcB niet ae ngenaem bjefemenigbe feeeherDegbt Uan bicn te ber*
fïaen / töanneerbebeffbepöenbaerbaniangbtebboren berbttpfïert enberjjo^
len loaren aetóeeft
? ^5it 35η ban be bettif jfen ber faeeften en rtef$tebeniflen on*
fer aiier gemeene ©ooh^uOeren/ bie bus? ïange geijifb aï# op-gefloten en aiïe r^
ioegen bfrfnjegtoier aitijangbg een gebjagDt/ben na-bomer^ toerben-birtoont
enaengegeben»
Genus α · ψ$ Principe' mfirum.
^en Clomepnft^cn öibber GajusComeiius Tacitus^betip b^ü^^beerbie*
bïgeofteiiebec fonöcr geliiehenifTe Mn bien beftighen #if!ore-fcb?übec geafle*
Seect)coiifïbererertöcen fienbeop-homenbe bergetenbeptTt ban alle öiebapnere
bersiebtingen onfer oube ©oo;-ouöeren be ^ooaiucbtige S&atablërii/ bangt aen -
+■*"*,                                                    bet>
-ocr page 17-
VOOR-REDEN,'
berfcöegbe&aeecqebenthtoaerblg&eben re2Soec& tefieïïen/ fonberttoeïeSetog
lagen in juichen btche öugiïernitTe aig Die naeutoiijcltjae t'eeniger tobt fagben eeni-
gen bagb: mant Öabt oefen Ufêan met fijn fïaet-ömfe Pen fulc6$ niet toerboebt/
onienglociettfenöo#?ongöenb#omfïe be^ijfaen Danbiejirijotbare en groot-
tiaDtge ©oicheren babben eeutoigb ber^toegengebleben/ aïfoa bet frtmjben / na
begettmgemjTeban benfelföen «Saciwfgnen tijbe Dier te lianbenocbniet en
toa£ gebmgcfteiijch. W8aee Deiae£ ί febert bietijben ban €ariM0 toerbt bmw
Ibeberom een bieue fWjtiwgentÖegbt en jammeeiijiö geb#£b ban ;§cb$berji öe-
toonben/ 'ttoelcKinfgeiiicS£ boomamentli jen baerugt frbiint ontfiaente sim/
Öermibti? meefl alle ©olcaeren na be bertoocfling&e ban 't oube ©ome / tot op 't
tomben banöe bootfreileiijCHe &onftban ssoecöbrngcfcerpe/ in boojgaenöe eeu*
iaennoeb feer romo/ ongefiöilifeerten toegnigb bootfnn toaren banbjabeber*
fïanöen DiebemiaemljegDt en te geüjc» genegentbepbt babben om liet gebewn-
tbaeröigljfïe ban baer gefcbiebemfTen aen Uet J^apiec te bebeie u / en alfoo baere
nakomelingen ter gebaebtenifle obertgb te laten. <&n boemel onbee-en-tufTe&en
febert 'topöomen ber oitbe «Slatten ban ï^oflanbt mettee tiibt meer enöe meer
i<W gebogen i$ ban öe nakomen eenipbe befcbegben nopenbe bare beb?ijben
ig <©efc&ifte ober te leberen / foo bebben ftb nofbtang / tot omtrent ober anber-
lïalf fjonbert jaren / met tjet nafoechen en in gocbe o;b?e te béngen ban 't bao?fê/
«oei*foa megnigö geïeerbe en beouatne iwgben beftommett / bat bet feecher jem-
inee téi enbeetetiïecbennocljbebittbacgbiïgebon&itt tjit öebtee booreuaenge-
roerbe niarimenbee &cbosenen?iicabemieii (banaReenibHbe^techfc&een töo-
mepnfitje gefcöiebenttTen te bootfnuffelen / en baer altijbt aen te bigben ïjangen /
fonber ficbaen ben QHhomiienoubtbegbtimree epgöen laab^rlanbt beel te laten
geleöen3im)toeberbooeig&onberbouöen. ^oo^befebbjaefbepbt ofte eer fatten
eubel/ bte befeten boubt be finnen ber menfcDen/ gebeurt beeltijbtë bat mg al beel
toetenbe/ ectjter niet en toeten 't g&een top bebooren te meten» üet moet immens
ongeriimten onbebooalijce geooibeelt tueröen bebeginfeien / onhomfï engant-
fcjjen £>taet banberfcbegbe ottbe iHepubiijchen / als lïtbenen/ Bomen/ Bcnetien
m anöere ö^eemben / foo jmnmteïijck tot on 't mmfie toe te onberfoeefien / enbe
geen HennMTe te beuben ban be<®ubtbegbtfjm0 ©aoerïanbtis/ tabtc&mmjS niets
ban fpn eggen <öeboo?te-tjiaet^. ^e beugbt ban ^öeimoebigöeBbten 1tief*iie
tot on£ iBaberianbt/ beboojbe on^ tot bet nafneuren ban onsi eggen <® utbeben eti
gebenchtoaerbiebeben (bte foo groot en beele sim) meerber aen te po?ten. W\ ί
gebjech en mi^bjugch fagb al boo?beel meer w bier-b'balf bonbert laren / hm
ïjipmer ban be ®m ^ollanbtfcDe tHbm-€g^onijc&/ geëomenmgienugtb'Eb-
bi?eban€gmont/ enbeaïbaerin bieoube tgbett beftfueben/ nu ober etteïöcne
blaren m't ^ucBugtgcgeben/ boo? tm ï©el-<JEbeien SIbnebbeer Jan vander
Does, $eere tot $oö#biiii& / i5egifler-meeftet; ban ï|oflanbt / toeleberg 2iu*
tbettrjïBaemalii-öoen ηοφ onbeaent agnbe / naermaeiit bebonben té Meiys
stockegebeeten te bebben; befe toifï bie fautinfenentgbtöwïernfielMt» tebe-
Itraffen met buf banige oube mtmtn t
-ocr page 18-
VOOR-REDEN,
Het dinft mi weien fehande
Dat die lieden van den lande
Anders yeften vele weten
Ende ü des hebben vergeten
Wanen fi felve fijn geboren
Ende wie fi waren hier te voren
Die 'tlant wonnen ende erve
Daer fi of nutten die bederve,
Sieïi ftan mede mi öeeïe fut fymtythe en öo^trefiijtU fptatutlm Unbmin be
riomegiifi&e/ <©2iecafe[je m andere Wtfiwim: maer eb* men De reuen p\m$ ge-
lieft teQ.tmnm/ faimentoe! baefïpen / Doe nootfaecfceajchbet fêö'anttquiiept/
ophomil/doorgang en ücröece faetBen ban fijn ep^en ®aöcr landt grondig!) te
ïeeren hennen- Cnbuojbjaeeöoetoei Ue fcomegnfcöe fcifïorien en S8efiö$bto*
gen in treflaeWjeöen/ ujondeclüffibeben/en defttgen ftijl alle anöeren betre te bo<
ben pen /100 35η noebtang de jöeöeciantfcoe ondet anderen gtenftm* be min-
fïe; maec toerden menigbmael befe manben en bare <8efiDiebeniflen om baer
^mW&fctenl bjeemdigbedenen mentgbuibige Sümiguitegten niet reben bo*
benanbetengenjefeeeerten totdenbemeitoe berbeft. -"fijl •tbjeemffebetfüw-
mtg fg η eggen faechen Γ00 toegnigb te atfiten/ bat mm niet goeté en bindt ban be
bïcetnden/ en niet remarquabeiss ban in anbere 'Hanben. ©e Uïepfjgersf ende
a^emdeiingDen fulïen alie aenmerc6eliieh-en-gebeuc!iit)aerbigbebeti ban eeti
iêtabtof^iaetiïeegentlricherengronbigerinanireren/aliaib'fnbioonberjibiefti
m$ felftf tot öaerer fibanoe behent ig; ia fomtijbtë ban afleg toat fg fienmeer-
ber blagen boöjfïeöen / aï# fg ooch in diecgeititse faften binnen baer eggen ©a-
betiijcöe^tabtofteiooon-plaet^fouben toeten te beanttoóojben / jgndeebejj
aifoo/geltjcïun anbere Handen oocfi lajemdeiingen in&aer eggen ©aderïandt.
ïBaer geitjeh bet menfibeiiiRebernnft boo:gaen0 grooter opinie ofte gbeboeien
beeft ban oude gefebiedeniflen atë ban be öebendaegbfefje / foo beeft bet ooeft een
booger infaeelOinge ban bingen ore berdt ban on# ban daen / αϊβ bie biebte bg ge-
legen sgn i toant iPrafmm minuit famm^M tegentooozdigbegbt berfeiegnt ben
Srooten naem i&fama erefdt eundo] m be bermaertbegbt boe topber (ϊφ bec*
ftW boe grooter die foerdt. iBt beelberbanbe menfeben bie gefoeef* agn te %t·
tufaiemofteobbenSBergbJ»inag/ ofte üg be tëibiere beSojdane/ ofte anbere
oubtbecmaeröe pïaetfen; naeubiajd«ffuitiïbg een binben/ öiefnlchenbettnon*
beringb fal toedetom mebe hengen / al$ bP eeril fit b felbe iueï babbe ingebeeldt.
tier ooo? gefebiet bet dat bebeerlbcSfte geficbten banbe tocrelbt oocb in&ïegn-
aebtingbrahen/ dooi belicbtigbegdtbanden toeganab/ofbiebte-bg-geïegent*
begot. ^otbteni^ gbeen tegiben ban befebepdentbegdt notbte ban oplettent-
öegbt/ bat men bie oingen (die men dageliHt*$ boo? oogben beeft) ober 't Booft
WfM aittjtbe meefïe fnecuiatie het ft in dingen die banong becbjemt 3gn. 5Bit
voet b'aïgemeene ingebooren aeebt tot öetanderli>iRöe pbt genegen / bie ebentoel
in
-ocr page 19-
VO*R-REDEN,
In ben eene meerber pitbomimttt ban inben anbere.«5ettfê fênet tetmm f off
(üMlenbfbeff gemeen* faut aentoftfen en &atoDer|jaten) nam ipnfutyrct opöê
ïaeü-boojgaenbe £taert-&ter beu giaertf «664- Den menfeö boojeerit met reben
booj-fielienbe/ ingebal be mijlen geen €tUv(tó ofte l^rbuyfirrtngt) aen ^oa of
Mam en &ag/ ban boe tueenig feite befe ^oööeitjiae en obecmonbetlöihe Ή.!φ^
ten miflVbienogt fcranljaer leef-bagenmet bermonberinge fairnen merbcn aen*
geften/ en barfioe aen een niemn gefchape Heftt (te toeten een &taert~ * ter; ont*
fïaen tnjt tmxQlt fmooth en aertrtfcfte bampen on# fooniettfljiertgiijch bergapen/
ftebuenbr onber-en tuffcben ban te taooren na bat groot en hrmtjcfc Igeg; ba»
Jlemei-bBeren/'ttöeitBeenmfaj en aitbbt rotmifomontfabKeft/ nojjt etnber*
monbettoogtjgeiïktt.
'tGeea verfch verfehi jnt voor ons geiichte»
Al is 't van foberen gewichte,
Soo^crre ftelt ons nietss- gier oog ;
Het feldfaem boven 'tgroot en hoog;
Soo krachtig kan ons 't nieuw ontfteken, Is ftaende voets by ons vermaert;
©e Son en Maen, «hoefchoon en groot
En werden nimmer aengekeken» "
Ban aliTegijninfwijmens nood.
Maer dingen in gebruyek gekomen 3
Schat onieibtheydt luttel waerd >
Hoe groot fy zijn en uytgenomen.
Niet dat ick dit geftaerte lichc
Wil houden van gering gewicht»
IS&en toch: all wat aea 's Hemels daken
tyejfchijnt,, is ovcrwegens waerd ;
JViaer 'kmoft eens in't verbygaen raket*
Ons al |e kinderlijken aerd -t Sec,
Ύ
&txn alfoo gaet ï}ü met aKe bingen be|e# mrerelbtaf ftoe fteerujift en ugtflt f cftt n«
öebie boeh fouben mogen 3tw/'t geen men bage$c&£fiet/en oaermen bic&tfte bp
i&l tt>ecbt minjlöeacbt en aibermeejiberjtmimi te onberfoeefcen > en aifoo ban on#
fienbe niet tienen* ©ooj befe fïofTige onacjjtfaemèepbt raecaen bi cftmité be tref*
! pchfte ftóouite eteu en #utljc öen aen ftant / en toerben beratbtei ijrê geiiich aO?
met boetwt gefiöont. JlÈaer altf men ban fttiehe imjben ben ooifp?ong / teben e»
eegenfeïjapgen ban beelberhanbe bingxn (biebgöaetM'tbergeet-boeiB toarett
gefteltj fean niwW begint o|i te fcalen/ en be monber&eben ban Daer t$$m m*
berlanbt aen le'öjftfen? fïaen bifhtoiijibeele alfoo feer bermonbect ober öaer cp-
fien/ai0bieembfftet|ien/naettt»liicftsf metenbe te begrepen boe fó fuirBjcf nopt
raeerberacfctgeflagen/noeötemetoplettentfjegbtaengeften fcebeen. ©efeeon*
fibetatien Hebben rap alle enbe eicn foo beet aiss fji $mi gber in 't féne/ ai mebe to*
ïlKtoeeöH-rebenen gefttecjit / tttot mg (bie aïtribt geiijch atëfcooj een berbo^geji
biaetbengetroihengettieefïomben ooifnjongö aller bingenmg in 'tparttfuiiec
ofte generael aengaenbe/ foo beelboenblth toa^/ na te fneurni j te meerbcr aenge^
leent/ om alle bltjbt en naerfiigü^t tot bit tbercH aen tetoenben- <Bn noetoei idi
ilbere^bt^ betoufl m$ batbeele ötttfïanbijbeben tot be rechte èenni(Te beelee
aenmercheit)ciiefaecfeenbefer^tabtberegf#li}(H/booi 'rtangb berioop fteben*
liaeg^boo; oti0 amiafpeuceïjjh m a^b^ben/f η MM ίu een efgtom ban een^
-ocr page 20-
VOOR-REDEN.
WmWpfLtWW^nfMmt fuHen moeten bn*ben j' nfet Wtmmmë 'JöOpjg
berfngm en on&nnbeonfec ®oo?-<fcuberen/(cmfcljabemmmetalle JW*
manbttf-genoaten gemeen öi&üm) niaec oochbobenbienbooj oongelurlfei;
öteöefe&taötoocö inoefen beeie in öaee nartituUer tssonberuwpen^getteefi /
tenaenfïen boöMcrfï öiengrooten en bermaeröen fyanöt ban ben a;a«»5if-
alj9 toanneer genoe gbfaem öe gantfcDe ofte berre bet boomaemfleen owotpe ge*
öecïte ban öe &taöi/ en met eene bet tëaeöt-$npi$ en aUe* toat baer in mf / oooj
betbupjberflonbcn en berteert tnierbt/aHe öer^teöe$rtötbcn/$nm rgten/
i|anötbeflen/€öactecen/55?ieUen/ «morien/ tëegiiïeren/ ftwwtttt*/
en anöere principale ftuefcen öoo? ben b?anöt geconfnine ert/ enöe miötf Dten neeie
Söefcbepöen/ öïe aeroiiffe ban ö'ouüe fanen ftaöbcn Bennen geben aen öe berge*
ienbepbttoe-ge-eegentsön; uptgefonbeet ηοφ foo beeie particuliere aentcecHe*
ttinqen Die onöer ouöe^umeienengoeöe3!ngefeteiientebmbenbjarenien op
bitbloubigDongebainebengeen oniuaeebeerlbchen J>cbat ban bare «uncten
almeöeboojeemöigö senöerloorengegaen·. en batöaer beneueni* naöeeuanoi
vmtmmw «Topien/giften I papieren en documenten tot nooöigbbe*
ftfteet bf enenöe f lbo beel bet mogeWeh toare) on fjet ^taötijue^ meöerom 43e-
iofligeert/cnbebi? een berfamcit #tbe/ in ben %m 1618. anbeemaeiboojeew
ocooten bjanöt cents? febabe öebben geleben 5 lbo fcocöt me eebter / onac Wie»
aιïeöefeonbeρIment·amnm/ö,a^oιmebecmaerφeetbιmöejeoi^1e^taDtöewm
alleen belbje&ott öooj nugftere nebeien oecnenfebew; $aec beerujtöentw>
fier/ foo ten op'ftebte ban baer ban out* gcootfle begrip/ memgbte ban aenitene*
Sijche eebottüjcn/aig barer bjoomcr S'nmaonbe ren öappcre öerr itljtingen en 100
beet beecibcHe mcl-becöienbe ψnbilcgicn in bergelbinge baer boo? berhregen7
begonböojmpeoogcnmecrcnmeecöfettpttebujehen/ ^^"öeboeienreö^
stacötigen/ bat fg naeubJiW eenigb anöec bier te Hatibe in bfröienöenιοί iW*
boefttemtjehen; &uicrb'obecbiocöigc materie en faechenban eonJwerattepeje
^iaDtbetreffenoe/ fiepan afle&antenopöoenbe/toeefen«?t bat fe betereecje-
beïnher een particuliere Wcb?ijbinae meriteeröe» beeie ^mnmawmp^
baec ban Karen bootfjen- ©erfibegbe geiecrbe &c!j?i mer£babbcn ^MfgSÊZ
laren eentgecmate Be ginnen te bertoonen t m booj eerfi men grooten WTjgec
GeorgiusBrauniusbatl CetlteninfpHTbeatrumurbiumfracipuorummms munat,ort
toneel ban be boomaemfte &teben öer gantfebe ïfêecreibt; SSËSSS^BS
ben fêoomaer Hadrianus junius Mcd^nfen^MWdOf««©uWi?oaanpn aaerna
ben^taliaenfcöen Lodovico GuicciardinHn fi?n Bêfitójtoa^»^
naermaefgf grooteiiicjcbermeerbertboo^ Petrus Montanus,enbe tn wnmgug
ïen u)?tgegcbett j baer na ben becmaerben Marcus Zuenus Boxhormus, mWwi
ber mjïorien in bc bermaerbe JBntberfitegt tot %φ(ηΙ in firn WW iSi&
Λ>, ofte Toneel van Holiandt, mebe in 't l^eberöUBtib bertaeit 5 e nbe ten laictlteti
be ^eer Johan Biaeuw, iècöepen bec ^tabt Hmftecöa m > tn Jen tggWgjm
Ofte Befchriivinceder "Steden deferNederlanden,inbecfcïïeBbe€a»enMBtgegebcn.
^o(& öefe maken mmi onfe ^tabt beeie eere l^»|M^iffiffl
i* nocötang beel te w en te fto?t baer ober gelopen te bebbrtt / α f MJM
t»ieuiöe^bt ban Baren fliil en boo?genome maniere ban fe^iJben gmMg
beereïtarticuiartteBten aen te roeren; toaer boo? beeie foo toeïgcoote m*WW
-ocr page 21-
VOOR-REDEN.
$w%tnb%Utttet$townm obergffïagen sgnbe/ ooefc bttu§mmhmnhip
Jjeöèn - öte tot emfec 3>tabtg eggen toeftomenbe lof nootmenbigfj en onbertu^de-
lijcit bjeebf η gerequirreu/ af tl be ttiecfïe Sntooonberen jeifö / tot rioeli tos onbe-
ftentgebicbenaiin; fnöf Dat »nionöerï)f»ttfbefrr oe^fahe Jiaibr/ bat fc er brfic no*
iabap fluchrn befe ^tabt afngatnbe / ηοφ too trnjDt en 3tjot in aHfrfcanbc an#
tncqtteenmoberne/geduchte en ηοφcuigeb;ucftte©oflanDtfttjf i tfïorien cnbe
2öefftonuiti.ien berijuegt s^noe/ ttrgnigb ioogroote llief-ftebbrrp gcbonbeit
bierben/ bie aOcjbffe SBoettien bfbbfir notn tofgnigerbief allr irflw/finigf booi
fjae r bee ibuibige otcupatic n/ anbe re boog naiatiglK pt tofbf rïjoubi η tretbenbe;
rnatujterörn fj? tnfQmmigc&tubeer-iiamfrijaUe gebonbenen grüjupcht/ foo
j£ fuichji ηοφιβη» oatmen in fo j bffiba^
SSefebjpbingrn jtieftniet bichüJii^BftüJf» ban fin narticmiere ^tabtrrncon*
turn; bit ben Hefer ηοφ al boojhomenbe/fn aan ηοφ en mag (bcr mits b'obec-
biaeöhje beranöecinfhbeben / bie baec in foogrooteu #cearn ban afictfjanbe
berftbegbe eei^iebenitfenlicbhomencütebOin niet alleenlijk uptgefotibrrt-
ontbou&en toerben/ ten fp alle Ijet felfbe nlgeenfpeciaei fubject toert gefjtrabeert/
en in foobamgen ojtyeonberfeöegbrntitKh grbirigicrt bit be matfrie m^teujefe
aerjtet bm anoeeen magb begrepen/ ter betitiamer jiiaetfr gebonbf u/en a foo mm
ter tiibt in be gebacöten ingeprent toerben. ü>eelbertep tingen $$n ïjdci bermaee*
Jieliich/bpfbeenigenootfaeeKeiiKh/fneenöoebffn hiare o#jf ϊκ int be memorie
feec Bcmact fienbe batniemanbt ban meerber beguarmljcybt aig ιιοφ syn ae>
oeffenbe tym bier toe entulogf erbe ·, ooth tonfiberemibe batfuUbgboo,' jPan*
«en in &tabt$i-en-&taef£-fac£hen hunbig en erbarm niet lichteli jen foubeη tof r»
ben bebeöanbt genomen/ ai^s^nbe oe menigpulbigc fo?ge/öie beföobanige
ttieerenOeé(0opl)acenOaij3f3l?»ö?agriïbe/ eten foo beel beietfcien banaimifg η
toerei*: inboegen bet fitrj naer alle aupare ntir wet acnfjen/ bat befr onfe oube arn*
fJenUjeftebermaectljegtban beel boo^cben eetttoen ïiodj öageUjdüs öifjjer en bie-
pec in bergrtenöeBtgeiijc&aUïfoübe lïfrfxtuhen/ foo honifh rn^niet langrront-
Jouben/ raaet ürier bei te hracijtigec aengeb?eben be fêeber in be banbt te nemen/
ρ η booj Dft get&eer ljier in mgne oube ©aöerit)rBe ^tabt tm bienll te ftaen; alfe
5lutDfttrenV ^cönften/ .H§emoriaïen / liSonumenten en iiiSimtten ban onft
^tabt raaer tmi0m$ geujaeb mae£henbe(foo usei Uk aibereybtg üe rfameït babi
ïse/ ai# bie in toefeomenoe met gebue rig nafjjeure η noen foube moaen be Bonn n)
in mpn oberfröietenbe upren boo^ een eerüjih ttjbt-toerb^f ban uietttoiÉaf booi
te ïoopen en na te fien/ be fubflantie tnfyiï hajüp öaer ban w$tt$trecörn/ enbe
fttieliöaue^/toton^oogmecehlbehenniffealler faethen onfer ^tabtj bienenbe/
iaanbegrontaf op te ijaien/ en mgue |i$ebe-23urneren t* barer gerijf booi öeit
©iue6 te commumcf ren en mebe-famigD te meersen· 3ich berbeeibe 't gantfeïje
fl^freft/ en lepbe 'e aen in b?ie Söoee&en ofte generale herten / en yber Söoeclt toe^
lierom in eenl0eonoerfebfpben Weelenen l|ooft-fltuhen/ fielienbeboo^-eerflbe
oubeberöeeiingeban^olianbtöebenbaegb^ υοφ geb^ipiheiinBinbeit^aef-
!iieh&ee«if aeechen hamer / in nocijtaniaen bjepnige ter beege be&ent / boetoeï
hit few nocb baec en boben in DeottbeJ&oflanbtftbe €^m\Hhti beelf p?tbi!e-
gir ti' i|anbturfïen/ tn anbere oube (lm tic η ban ben Hanbe en &tebcn b i chmü<s
ΗΡφ hmt< iiiPüjefc mmiït tojfe ^|"öom^-m-^töeüenbom^-0ftDt/ bae^i
tor3
-ocr page 22-
VOOR-REDINi
immers Dagen jtS£ ban ge^^
ootfQ}omhtlii& hm tarnen ber jlaen ; Daer benebenis latenür aenboigen m fu*
perficieie/ rotttoe ofte ïiö?te Sdefcljjijbinge ban ^eiftlaupt met bare ^ooft-^töM
TOft/ boe Die βφ DeDenDaegtf ban öueten en binnen mjterii jen ïaet aenjien/etis
befioe fg té gelegen/ ten epnbe togboo^eerft De recötefnnatie ban De £>tabtmo«
genfiennen/en aijjbig ban 'mn of 'tanber SBojp/Cafteei of £lot (binnen t»e %i*
miten ban <©eiftïanDt gelegen) nomen te fpjenen/ öe gelegentbegt ban Dien bie$
teneefemcmoöenttjeten/enaüentöalbeinöaiïjtiöïitoeefen; aHe 'ttoeiihïjter m
in
't boigrnbe berbaei tot berfcbegoe piaetfen ern groot Utïjt feennenDe gebrn / in
alle manieren aiji een noobfge henniffe öoeDt gebonDen ïjcbbe tot een inlegbinge
hoo; ofte laten gaen/boojal-eertogbeTopographie ofte De»artitniirre2&efefc?ij<i
öinge banbe ganft De ^taDt intoenOigb gaen fpecifiteren en in afle fjare ir Den na-
Der en nlaerDer aaen Demonfïreren en booj oogcn fïelleη / toaer in tog niet alleen
naerfïelijcnonDerforchenDeen met alle toaeefibijnelijcR(te bctogfen f toenaren en
bergeinhen Den oojfp?ong/ oubt&cgt/opftomit en boojtgangban De ^tabt in fgn
gcbeel/ maer ooeaban aitepubiijchcfoo föercnelöcBe ai£ itëerrlbtitjiBe «cBeflirb*
ten/miötföabecsÉ aiie anttquiteeten en Hgonnmenten ban Dien eieft tn 'tbgfon-
Der: tot togegnbeitjhobeegaeninonii ttoeebe ®eeiDe^eetfien2Boefft0/ banbe*
lenDe ban De 2Bucgfr£ en Sngefetrnen felfjï/ Daer tog niet alleenDttgDelijihftilien
mogben berfïaen eenigfte epgenftbappen ban ben aerDt Der ongeborenen befet:
&teoe/mtDtfgaDcr.0 toat €rafiia,uren liioonDanDelaüjierbp onfe $oo? ^nDerg
ftucfjTibeiiKligföantbaeft enDegrDjeben ig/ maeroocft rgnbelijeö boe groot ee«
ÖPial 3Jugebocenenin «©eieertljept ofte Üfeibabigbrptfgn ugtiïeetftenbegetoeetf.
9In bet ttoeebe SBoeth ofte generale 3£eel fullentog i|iiioriffben<ii!j?onilciijcf-gfi
togfe berfjanbe len alle De«® aöcn/ 2£eb?gben/ ^anDeiingen enbe <©efrbiebeniflen
Der ® eibenaccn/ foo binnen De ^taöt al£ buptrn DcfelfDe/ naer De t berbotgb Der
f aren neöerbaienöetot op Defeonfe Dagen / toaer in niet eeneal Ijftp?iwipaeïite
ban De UfoilanOfcbe €D?oniUhm en ïtHrorien onber-en-rufTrben boo?gebaiien/on
pet alDerftO'fïe in 't boo^-bg-gaen ftilien aenroeren/ 't geen top leefenDe en berlee*
fnioe in allen gebaiieon^felbebeboojDenfamiljacr te mafeen/ aitf in fitbbegrri-
Pettbe De eefcjjicbenijTen onfer eggen $ooj-<©uöergen iMDerianötji; on? bjge-
njcttberfeaerenuebat alle confiberatten en fpemiatien Die top Daer ttgt ontfan-
gen/ on£ meerbee booibeeï en leeriiig geben fulien/al^ Die tog ttgt anDere b?eembe
afifiocien mogen trec&en. <&n op Datmen mcgbte toeten öoo; toat maniere ban
^egeccinge/ en onöer toientf beiegDt / gcDtterenDe bit alles? / Defe &tabt bolgrnif
yJ«P?ibiiegien/bantijttot ttiöt/totπαφ toe(onöer Debtiipe<iBob£;geiuchfg
«» ocfttccÉ/ foo fai boigcnji De marime en aoeDe ojö^e Der llifiort-fcbjiiber^/ üoo?
fcn PSfïiJcB belofïijche toyfeban Ipoitticelibe ^Donnantteban üBagiflrature/
ttiiDtfgaDer^ be 2Ujitrη Der ilegeerDeriï in bet DerDe 25oecft / ojDenteiiiB toeröen
öeröiacrt; ober-aienDeDoo:gaemiinyDer^oecKDe ©oo^recbten/ pnbiiegtfn
en eentge foeuren/ gDcr materie in 't bgfonber conrernerenDe/ ingelijft enbe bafl-
StEew?t ftafnö*/met berfifjepDeDU^benjcheaentoprmgenbetoat Oifafïeetibeop
S^psfeDefeibcberhregensiin/ ai^ meDeeeniae noobige n^tleggingenenberii
J'„'n8enobcr Derfelber bêrfc&ejiDe öugfïere pfartffn (boo^foo beel bp mg <jS,
"Fnncnwtbttht m aeijterbaeii toerben) bg-alf^oettöt wnöe, mm ö^ie SSoehen 1
***~z                                       nu
-ocr page 23-
VOOR-REDEN.
gut mmtofatm aïbu^ boi&jagt toefenoe/ en nikmüHh tot bitmflt en nmmmfc
fle eenige oefcBegoen OMbseet&entie/ jbeoïie irfc om reenen goet-gebonben p&W
fimeiïu
ft in pier boegen te beranberen en af te b?eeel*en/gei!ih m inoe na-reben
fal tueröen gefnecificeeet. <$n op bat Oen ïLcfer Βρ een mogt jjeüöen/ en gelijft aijS
metsenen onflaööbanoogen in eene rep? tegeliica roagB f*en een feojt begtin/
'igeentoteenmcmoriael ofte in piaetgban eenfto^tfiegifletftanftrecöen/ ban.
&en gawfcöen 3lnöoubt befeg eerlten Soetftii > foo toei 't geen ïjter ηοφ aen om*·
ï»;eefJtenöe/enbeitiittampttbjr&er ftomlï ban oui?tftj£-ianDt$i (Too'tiiBobtge-
ïteftj fanaten boigen/ w 'tguntaibereEDtgbebcfen öao; af tipt iaet gaen/ f%
jjier tot gerief b» gefielt 'töo?t in&ont ban ffoer iooftüu& ofte€aputei ban Dien»
Eerfte Boccks eerfte Deel,, betreflende eygentlijck al-
leen de Stadt en hare Gebouwen.
EERSTE HOOFT-STUCK.
Waer in verfcheyde oude en hedendaegfche verdeelingen van
Hollandt, om derechte fituatie, waerdigheydten praeminentie van de Stadt Delft
en Delftlandt door tegenftellinge van andere Steden te elucideeren en aen tewijfen>
daer na kooiende op de uyterlijckegedaente van de Stadt, hoe fy fich vanbuytenen
binnen op-doet ea laet aenfien, werdt met eenen verklaert de hoedanigheydt van
Lucht en Water, midtfgaders Stadts Sterckten, Voor-fteden, Haven, en gantfche
oeimetreck, en uytwendige ftant en gelegentheydt van de Stadt in 't gros, ende foo
wijders van daer allengskens af-deyniende totte alomme gelegen Landtfdouwen en
wnchtbaerheydt van Delftlandt, werden ten laetften de Steden) Dorpen, heerlijcke
Huyfenen Sloten (onder'tLandt van Delft gelegen) eeniger-mate befchreven.
TWEEDE HOOPT-STUCK.
Öutheydtvande Stadt, te vooren een Dorp, waere oorfprong
des Naems en Wapens uy t de Gracht van Corbnlo, beve-ftight met reden en authori-
teyt: Daer benevens d'Hiftorie van Hertogh Govert met den Bult, hoehyby toe-
doen des BuTchops van Uytrecht den Jongen Graef Diderick van Hollandt uyt den
Lande verdreef? onder en tuifchen defe plaets circumvalleert en tot een Stadt maeckt,
en daer ontrent een Κ afteel ftichte waer hy op woonde en foo vervolgens tot de dood
vanden Hertoghen oock des BuTchops, enwatveranderinge daer na is voor-geval-
len : Eyndelijck in wat »Jaer van de Regeer inge des Hertogs Oudt-Delft is Bemuyrt
en Bewalc, als mede eenige con jefture waer hetKafteel gelegen heeft, ende ten laet-
ften een bewijs dat Delft eertijdts de grootfte van begrip, en beft gefortificeerfte Stad
van Hollandt, en midtfdien 'm een grootevermaertheydt enachtbaerheydt was;
DERDE HOOFT-STÜGK,
"Wafdom en toenemen van dë Stadt, vermeerderinge en wijder
*iytbreydingc van Vryheydt en Jürifdicltie, oorfpronck van Delfts.Haven ι beleen
«lingenenaenkoopenvan DomeynenenHeerlijckrnden, midtfgaders al hetgeen tot ,>
verbeteringe van de Stadt > tén opficljte van hae^ diitrift 3 begreotüige, gefagh en ge- -
iïle^tjaldermeeftheefi^edieüt»-.
                                                         VIER-
-ocr page 24-
VOOR-REDEN.
■ VIERDE HOOFT-STUCK,
Inhoudende Befchrijvinge van alle de Stadts foo oude als nieuwe
Gebouwen: endevoor eerft van het Raedt-huys, daer naede grooteKercken, haere
oudtheden,ftichtingen en opbouwingen aen wie geheyligt en toegewijdt, midtfga-
ders eenige Vertellinghen haerer Miraculenen wonderheden, Rehqfuienen koftelijc-
ke Ornamenten en Cieraden , ec-niger haer oude Obfervantien, Couftumen en Cere-
moniën: Ten laetften hare vcranderinge met koftelijcke Sepulturen en Epitaphien,
Soo ooek van de Cloofteren, Conventen, Capellen en alle Kerckelijcke Geftichten»
in en aendeStadt van outs gelegen, haer opkomft, voortgang, wat voor Geeftelijc-
keOrdens daer in gewoont hebben, verfcheyder haer cerfte oorfpronck en inftellinge,
maniere van kleedinge en gebonden leven, als mede eenige Reglementen van de Gra-
ven, tegens denonmatigenaenwas en baet-fucht defer CIoofter-Iuydén,klachten van
rechtfinnige Mannen, over haer fchandaleus en ergerli jck leven,tot eyndélijck de ver-
anderinge der Religie, de pilgeringe en plunderinge der Kercken daer op is gevolghtj
deClooiteren geruymt,entotbehoervandebehoeftigen en andere goede gebruyken
gemaeckt; Daer na volgen dan de Huyfen en Geftichten tot het Chriftelijck gebruyk
van trooft en onderhoudinge der Weefen,Sieckën,Krancken, oude Xuydén, en alle
arme Menfcheu, van gelijcke alle publijcke Gebouwen tot wereldtlijcke behoeftig*,
heden dienende, het Oude HofT, Gemeenlandts^huys, Doelen, Magafi/nen, Stadts-
Foorten; Midtigaders Anatomie, oite Auditorie van de Chirurgijns, het Colle-
gium Ttieologicum,de BibliotheccendegiooteoftetatijnfcheSchole: Item,allë
Hallen, gemeene Koop-pl letfen en Marekt-pleynen,noch eenige Gilde-Huyfen en
particuliere Geftichten, en ondertuiïchen by defe alle foo Gods-Huyfên als wereldt-
lijcke Plaetfen, hier en daer eenige Wettenen Ordonnantien tot dcfelve Huyfen ende
Geftichten dienende.
/
Tweede Deel deseerftenBoeck%raeckende dlnwoon-
deren ende lngeboorenen.
Eerfte Hoofc-ftuck van 't tweede Deel des eerften Boecks 9
zijnde het vijfde Hooft-ftuk dés eerftën Boecks.
Handelende van der Inwoon deren eygentliicken aerdten zeden,
haren handel en wandel, Neeringen, Hanteeringen en Koopmanfchappen, die fyvan
all'oude tijden geoefFent ende gedreven hebben : als deLaecken-handelinge, haer
oude yermaertheyt, gel ij ckoock wel infonderheyt van de menigvuldige Brouvverien
(als zijnde wel het voornaemfte) omftandi'ghlijckbefchreven, met verfcheyde haere
Privilegiën, Hand veilen, Placcaten, Ordonnantien, Sententienen Proceduyren dien
aengaende voorgevallen} daer na den af1 val ende het verloop der Brouwerien, tegens
den opkomft dër Plateeï-backerien kortelijck aengeroert, als mede den Rijckdom en
vermogen gefprooten uyt voorgaende oudeCoopmanfchap en voorfpoet defer Stede;
ende wijders eenige confideratien nopende verichevde abuyfenefimis-flagendieficrl·
4arer omtrent hebben geopenbaert,
                  *W*ff                            Twee*
-ocr page 25-
VOOR-REDEN.
Tweede Hooft -ftuck van 't tweede Deel des eerften
Boecx, wetende het fefdc Hooft-ftuck des eerften Boecks.
Sijnde als een Regifter ofte Lijft van een aeüfienlijck aental van
IlluftrePeifoonen, ingeboorenDelvenaren, Mannen in allerhande Profeffien ofte
Facuiteyten van Geieerthey t, ofte eenige gloiieufe Heldendaden, ofte oock in eenige
Konften, vernuftige Handtwcrcken,oi wat des foude mogen weien uytmuntende en
Termaert ge weeft, voor-af met een lof-reden van de voortreflijekheydtenwaerdige
Achtbaerheyt der Geleertheydt.
ï|iee fiêt#y Dan (beminbe %t iec)be o$?e en me tDobe maer m ieh Bet gant-
fcjje ïtëetca in 't genccaei/ en Uit ea-fie SoccE oota in 't iperiaelfjeüue aengeiegöt
enöe ugtgebofi t. SEengacnöe be #jiöHcgicn fcebbe boojgaen0 fo&e gcDjagfη bat
befelbe ntrt alleen niet ijaer eggen t»oo$en/ maer ooeft na be lletter f η oubt ma*
Mere tian fpcitjitiejE/geÜjch men in bie tijbtfp^ach / (boo^ foobeei öoo^ 't biifefotig
of-fc^i)beunofijniettietanoerttoai3ij}iunctueiiiih i# na-gebolgljt: ebcnaifoo
Öebbeicftooch geöaenmet alle oube ftucaen enCrtracten bietjier en bacr tn be
materie met beranbettnn,e ban Hetter0/en aitcmct^ met een feer oube en cenbou*
öiae (iitl 3i?n tufftijen inge ïijft/ojj bat t)are autentijchlK gt ofte ergen-grloof toaer*
öiöiKÖt (in 't minfïe niet gehreucat ofte gefetjonben toerbenbe) in firij ff iben bietf
te nracijtigerfouöen bet}oubfii/atë mebebatboo? öe $lief-bfiJbetö enSoumertf
fcan onfe Sebcrbugtftee «3tae ι oocö bier ηοφ eetrige pzeuben mogbtcn ober-big*
ben/ïjoebanirtefpelöinginbie tgben öflijugcheiöch i^ getoeett: toei berfeeehert
3gnöe batfnlcifsï afleg bpbe mtienjïe onberfoecHerjafen nafpeurtrers banbe %mU
guitefit öie£ te aengenamer toefen fel. ©e beranörringe ban arijaractrt$/ ^?uh-
ïetterg ofte ^oee&-fïaben/bient niet alleen tot onberftbegöt tttfTo)en mgn eggen
tn öe ugtgeteochen tooo?ben/maec oocb om alïe teöieuf ijepöt ofte betbgietelwa-*
liegt in 't leefen te meeeber toeg te nemen/ ate mcöe tot be&uip ten e gnbe ben %a
fer totöeboojbailfnöe materie ofteberjjanbeibe faefhejugft neen t&eet- gier i een
ïufï/oftefpecttlatieöebbenbeafleste ïeefen/ ïiieren öaer eenige ^mattenhan
oberffaen/enebcuroeï spniefen berbolgenv en in tegenöeel bg anberen 'tfeifbe
ban nooöen ijebbenbe of toüienbe nafien/in ftet nafoecBen feer itc&teiijch han ge*
öonben toetben; maer toe tot meerber gerief öoojoawg opbehant be£umma*
tien ofte fito#-lm)ouben/banai!e 't geen in tm öleitui 'tbjeebe merbtberDan*
beuVgefïelt jiebbe j toeicke merïjobebp curieufe Werjï (behalben om bg tö&r en
top mDetnafienaïie^aenfiontjS op te hennen fpetiren; ηοφ een anberbitb&rl·
öienftiö& gebogen in begrimenbeté/ al# namentujeh in't eerfïe leefenfelf
booi-af/omauejaimei befcöegtteieefeni baernaerom be memorie ban aiieö te
berberfeïjen: bocïjfïaetalhier boo? b'onerbaernen aentemereben/ bat be βο*
mepfcDe ofte ronbe Hetterhen^ alletnlijth ijier toe jijn te gebmeefcen betotitöe
in'toberflaen banbe <ïttrföfofteb?unnbcr-lanaacötige1letterlien0 in'tlefen op
roaibanberenflattunbeberboigert; beboo^fj cueftjf EetterhenjS onber-en-tuf*
fcöeninrtcDbegriipenbeb'SWlegatienofteaentotjfingenber Süut^urcn en <öeïeers
be JÉannen/ biaer op iehmpberoepe/en öJtens eggen tooojbenïnerenbaer/met
èe boojf3 beranberinge ban Hetteré/ iiebbe acngenomen. i^pberif gelieft ben be*
fc&er
-ocr page 26-
VOOR-REDEN.
figepben He fer berbac&t te toefen/ aï-eer bp mei 't ïe ff η beft* Wtïmjbinge boojt
gart/befauteti fit mtë-fleliingen/öif onoer 't 3£?u(&en fotibe n mogen ingeflopcti
30n/ crt'in öc na-wörη acngrn»fên fuiirii merben/ te reebten en te tourneren.
jfeeteenentoerbt bp grbieηsteliica üirfocftt enbe gebeben in ca#ba»b'een of b'an*
tuit faeehe/ in befen bf grenen/ &!? geuai eenigtj nabe r en Dctcr befche pbt ofonber*
recbtwge tutitög te ïj^cmjen mp ötcn-ae ngaenoe te becobif geren en be Ofbjehen
öie b'er jotiom mogen gebonbfit tof ror n/ tobanig te öerifpeu en berbe tnen/ aijï
bp ?n Den fpne gat rn ürrifnt enoe berbetert foutic lueffπ / enbe bp albicn hukten
m
η amen nOip e e mge ftnenen ter materie Dienenbe/ ergen# onbec ö'ern of b'an*
bit/ toie fter ooli fouöe mogen 3<jn/ berbo.g η maren/ berfouhe fit aileernlï'tfribe
gmiftfüich mag toerben öeeiacijtig gemarttt aen bie gene/ ötr ΙΙφηη algereets bp
befen öient-berrprmitii'j toont/ alle 'tgunt bp öcm/ifif^ ten btt^fle ίβ bf homen/
at ii een pae Ujta mebe te breien- itëaer boo,? mg niet alleen in 't bptonbrr / mp*"
oocftonfe ètabt in tgrnfraei bienfï gefebiebrn lal. 'Htëelfhic&bolhomemltjiii
bet troiiittr aen geen ban mijne goebr mebe 2&urger# gowtoiufgbept manheren
fai/ aiö mpiatenbe boo;fïaen een gegeiijch 0Φ beboo^be berpiiibttc aebtrnfpne
ntebe-^urgr .ju'on&errfrfjirn/ infonberbegtin faeehrn on?alle in 't gemeen be*
iretfenbe/ en ttnïcherg ontoetenireet boo? feijanbe toert geitnputeert bp afle geel*
biiifeerbe natiën: oochbf&oo?t betimmerden banbe itttftgbfte boo>baiienter
loerftit te 3pn boo;.al.f oprrrbtrrbf .'öifie menfeljfn enebeimoebige 3ieien/ 'tgemee*
ne bf 11 te hennen oienft bom. ^e mret-gemeite «tfrateur Cicero frpbe oberfnicjc
fffC trffl·jcB ί lmpdlimurnatura, utp-odtflt ιdimus qu4mplurim'ts> tmfirmtftjue docendo$
rationibufyuc prttaentia tradtndis. ltaque nonfacile ejt ittvenire qui quod fciat ipfe, non tra-
dat alttri. Ita non folum ad difetndum proper.fi fumus
, rtrum ttiam ad docendum»
©at 10/ wy werden aengedreven door de natuur, om veele menfehen vorderli jek te
zijn , voornamentlijck met onderrechten, en wijfielijcke reden te geven. Sulcksniet
Hchtelijck yemandt te vinden is,die, 't geen hy weet, aen een ander niet mede-deelt»
in voegen wy niet alleen genegen zijn om te leeren, maer oockorn te onderrechten.
ïBeiciie fuiirtie in befen bede a! bjö toat moeptentf inbeböenbe/ ich ei& n« geat*
tenteert bebbe alieen op mg te nemen/ ombceieoaer ban t'ontflaen/ of anber^ pr*
mant αμ te toeeiien / bte bet felf bf beter en bcijuamrr fottbe mogen te toe ge b?r n*
öcn. mt faï ong ban f om met een tuoojt te fc gen 0 hennen bienen tot henniffe /
gebacbtrnilleen memorie ban ome ouht ©aberlnr&e t'tftbt/ ijOfbanigl>fp bant
aenbeginne/enoüer beeie eeutijen/entjetentpbebanonfe ©oo?-^uberni Mgfs
toee m 't toelch een pgelijch met eenmael booreng foo niet ailejï mogeii jch snnbe te
oitibouöen/ bier ten allen tpben fonbec e enige be minfïe moentr fai Bennen naften/
ei* 3ijnbenubetgeenteboorenbefenaengaenbeaHerto',gfn beroept enbe ber*
objaeittoas?/ i$ t niet aUfjrtftr-minfte meerenbeelif / by mal&anöeren boo; alle
bfgericient'buifiï geb^agt/toaer toe men immerjS meerber rurieufijepbt bcboojoe
ifljebben a^totbeeieanberebicemöe bingen/bieoniöbifhiBil^in 'tminfte niet
J» raBen/en nopt te pai&en homen* 4£n epnDeltjfij boben alle bienften bif ^et faï
«ennen gebenp'al bet tot een merehelijtfe qernf mogfn fïreeBen boo; een pgilp bte
^^ibiiegifnbefer^tabbeqerigjtjn telneten rn Dfffïfbf afiörifihtjitotf jcrcfTi*
aifiotïenmoflenlaten af-fi|f?!jben/&$ iBagifïraetiS perfoonen/ ?CbbOfa tenen
&Mmwl·*.«alle(«rifufe2Liff&eiibfr^bi^e|fifbemïno&Mmtrenige ®tt*
-ocr page 27-
VOOR-RE DER.
feïatingeuj ©Eiieagütgenen Stnnotatieti/ miötfgaber.3 öbïïe gummtim op te
nant('tioeithbattteboorenbgMemant(mpn0 iuetemïjfo iiSQemeeftjbooten
geringe p$g/nebengbe gamf$e S&efebzUbinge foa iocï als ih/ fuiien bonnen be*
nomen en baee eenen maften.Φη# tcfe bp befe gelrgentfjepbt mp feibc niet aiiern/
maer ooh beeie rapnet mebe-SBurge ren ban bie fcfianbeitjcfie otitDften|)cpt onfet
eggen fahen/baer top aiie meerenbeetë banatoangergingen / £ebbe gciioogOt te
berloffen/ op bat o tigleben/ gelijft Piatopiagb te feggen/niet langer en $>ia\» een
feinber-Ieben/ alïegetenbe t ejcempelban ^ofon/ ten tgbe öe*iB?ierfirn ηοφ fcuep*
tiigt) ban ïlfiitarifebe 2f>efcij?nbs ngen toaren booten; befen #oion f fterfie) een 0
gstogenannoenaee <$ginten/toierbt ban een ^giptiaenfeö J&ieftet inoefen fut
faejegetlt: OSolon, Solon,ghy-lieden Griecken lijt eeuwige kinderen, endeinde
GrieckfcheLanden en wert niet gevonden eenigen Ouderlinc. J^Oiötl t'Onb^fbe
boojfoo&aniflenaenfeqb/ tojantnembüeijtebatfpne $atie öaer meöe grooteïijr
tuiert aeiafïect/ bjaegbe aen ben fnefier toat Dp baee meöe te betfïaen gaf. I^p
ftnttbOOjbi·* dat alle deGriecken maer Jongelingen waren, om dat fy gheen kennifle
noch wetenfehap en hadden van 't grijs Ouderdom der eerfter tijden. lilden bebttlÈ
in geluefttge boo^baifen ofeenige opBomenöe bujbfc&ap ober e enige be rttbpffelöe
fahen/öatmennaulijjcfkijfeibenbanomöotiöen/ fonberfuictaenbeeieu terom*
municerenenmebe-öeeiafïjtiq te maeiiui/ en !Mberbipbe£»rrteaen eenpegeiiitft
tigttefpjeöen. <©ir ftetmenfeifé in geringer bingen/ bie oichuniii eenanbertet
toeteltmetaenengaen- Wt <Ê*uangeiiiiije©?ouhenen mogt bare bimgöeenbe
bitlöfcDap ban ben qebonDen pennincH ofte b?agme/niet aUren bp fjaer felben be«
jfjouben/maerbuptênbaet&upfeioopenbe/ nep tot ijaer debiteren: verblijdt u
met myj want d.en penning,die ick veriooren haddtj, hebbeik wederomme gevonden.
gbo beelje meer be&oo?iöhbocpt mp ban 00& br mebe-öe pïinge eettfger oo?baee«
iiiser bingen/ biepmantinbem feibegeopenbaertofte behent getoojben/ enbe m
ÈjenwfTe ge&omen 3pn.<©ertjaiben boo? mg afleen niet bebbe tomen fparen/'tgeeu
toaetöoojiehmeijnbe'taemeene beiï eenigen öienfi te hennen gefcfjieDen -3 8φ-
tenbe bie menfeb geittchigbte 3ijn bie ren anber Benniffe ofie toetenfeftan toefen-
gen ftan/ en bie booj fgn getrontoen arbepöt een# anberg mubaerbepbt be-pbert
geeft. «Beb2UpcHt ban befe (Teer beminbe mebe-SBurctrreit) bptoijien in utoen
ïebigen tijüt met foo goeöe gunfie/ at* utuen mebe-%urger &.%. alien ten i)im-
fieinfpneober-febietenbeugrenupt eneliele lief been toègenegenn>pt/ niet fon*-
bee groote moepte 't feif De bp een berfatnelt ett befebjebeη beeft / en nu booa öem
tm beiïen gegeöen/ öert-gronbigf) mebe-gebeett enbe gefc&onchen toerbt.
1. 2. fF, de Jufté & Jur.
fehitiergêpeum Keligio : ut parentibus & TdtrU fareamus:
Val. Max. lib. 5. cap. 6. in pr.
^tiamiUa^UdOeorumnumimbus aqmtur autorit as parentum, petm
ergapatriamviresjuasfabjecitjfttmmac[uidemcum ratione, &ct
Cicero Lib. i. OfEciorum.
■Omrwsomniumchat'ttattspatriaun* complexaefi; pro iqua quis Hnusdubitstrmrttm
ofpttert jfi tifit profuturus ?
-ocr page 28-
Fol: ï
BES CHR Y VIN G E
D E R S Τ A D Τ
D E L F T.
Eerste Hooftstuck.
Waerinvcrfcheyde oude en hedendaechfe verdeclingen
van Hollandt, om de rechte fîtuatie , waerdigheyt en
praeeminentie van de Stade Delft en Delftlandtdoor
tcgcnftellinge van andere Steden te elucideren en aen
te wyfen.., daer nae komende op de uyterlijckc ghe-
daente van de Stadt hoe fy fieli van buytçn en binnen
op doet en laet acnfien, wert met eene verklaert de
hoedanigheyt van lucht en water, mitfgadersStadts
Îlcrckten , Voorlieden , Have, en gamiche omme-
treck en uytwendige ftandt en ghelegentheyt van de
Stadt in't gros, en fo wyders Van daer allenskcns af-
deynfendc totte allomme ghelegen Landsdouwen en
vruchtbaerheyt van Delftlandt, werden ten laetftcn de
Steden, Dorpen, hecrlijcke Huyfen en Sloten onder V
Landt van Delft gelegen eenigermate beichreven.
IH^toattcgciïfcöojtiicïjöiitiet bt narmftantie oude verde-
iHCÏM&iÖCQUC fcaiî Hollande btQKttpttt tWtÖt I jffiJJ v?" .
i0 ftTtijtstg bp öf ottbc iBraijcnonöfrfcftccfitn Tm4«w„,r
in Dut DfEim ofte çttarucrm / aig Npordt-
Hollandt, Zuyt-Hollandt 't Hatl&t faatt Voorne
aïjS ijebbmbe 3i)n fapfonbcw lieten gdmöt /
Kennemcrlandtmet Weftvrieflandc, 't ÖJClcB tilt
in 't gf mem ?]5oo?tiiïjollanöt grnarmt tocröt/
crtïïtïatï)ft0fiföfni^uï't$oû?Dcrfïc becl/ ofte
quarti* t / ban aï [jf t φη w nümojötgè onöc t ïloiïanöt cefojttect /
ntact b' certfe f η oube bctöecïmge / ti»crO noti) îJCti^nîiaccD^ afcfofu*
wtjfg eeo&ferôem inta Garnit Dan tecchmw Oe^f ^aefftjcWjiptjS
18                       S&omfg*
-ocr page 29-
2 r                            Befchryvinge
weick deel ^ûmcgnejlkaji löïïanbt / aïtpaft ÔCt ((φ mbt >Ott& Noordthol-
van outs 1^ im^n fafo bt^öïit / fee W&tetftyùppm ofte *®§t%graeffcftap·
woort-ttou. pCn-üan Rhijnlandc, Delfdandt, Schielandt tit Wourden, met be
Öfll/ Delft, aï£Ï^OOtftabtbnn bit nrflC #ffl/ Leyden, Goude,
Rotterdam, Schiedam, Qudewater, Wourdenen Vlaerdingen , JHitf*
gaöfCiBf bc bennaeröe Sicché s1 Gravenhage, loriche Hanoi fîrrrrhe
îian bübw ίοο genormt toicrbc eijsi $oo3bc$cB ben Yitelgeirgrn/
«tetbicugHlDcflpiwïenhouiriîbeintie £ttpber-3ce fiojt/ manine
eerttjbtiï ηρί ben lion ftin oo^fpjoncfe bebuenbe $momrn bg bai
nieutoen 3Dam bobeh i-jrfclflcpti tëgefiopt / niöc ban bare gijn cottrflf
nemenbe biaerg 0002 {feûltaribt bp ïffFeimoi br balt mbr J3arg ƒ gè*
ïijStrcn fece griccrfeen Hugo de Groot, in ina 3iniföbtn0c ban fcg
fêoHanbtfröe lìecfttjigeie ert&ept filar rbiftt&c lijrh tiptir pt. ìn?et ttoe e be
bfclkOi'ibigfnûrmiZuydthollandtaiji^uwbitoafr^ bru Yfîeis grle#
gen/ f noi iiCijlnlpt iti Γίφ bf &tCbril Dordrecht, Gonchum, Woûdri-
* Sìetbìer chem,Schoonhoven, Heufden enee Geervlietìn't%àlìhtbail JfUtttCrt.
ïîrw Sr- l^etberöcöwl/ te toetenIjr t Hanbt ban Voome, en beeft geen anbece
lantfchi hi ft. &ttum aïö ben priel enbe Goede-i-eede macr beele feijoone Wotptn.
7. Tieecwu ï^et.bierbe gebceite sünöe tue! bet grooifieban alle foerbt genoemt
Ver tfs'uvT" Kenncmi'rJandt:eHbe weft-vriefl3ndt,fnbebra.rijjptbiet^0tl-ataefi
mmv.ch*. fröfljiwn We c <$gianbcn / ent&aeïf^teben.* UMche on ben cbeg-
*«» h»//./ * binseoo^oncfieiijehbaetrban baen ncrcomfïitb i£ / bat be üan*
Is l!'Tat ÖCiliaan i3oüanbtenöe iiaetVbjicflaubt niet ban eeifïrn af tm
appead. Éelg. Eanbifc!japijcÈgeiace(ï/maec ntettcr ttjbt uïn bceieftnrftcnbg<©o^
confœder.rtrp, ΐοφ/ obeecomfte/ op&^actjteit rnbe anbctfmt# tot een cjegtoryt siiti /
*«*.£*- aifoo nochtans/ bat 3? in berle faetnen be Couftupmen of mttm
g;f ' aengaenbe atô fonberiinge in 't iîucfe ban berftetf ban oubti? niet
oorfpronck Ijebben bonnen gebjacbt ioerben toteennariclj retbt/ jijnbe gber
van 't Aef. iîplcH fcct genegen om te blpben bç bc oube Co«fUn?men ban baer
schepen° ôctoeefï / beeltijbtsi ooeh ober een homenbe met be naebugrige Han*
den» récit, ^tnl tnenboigenbe öcHjcfe îfoiïanbt cnbe ïfêeiï-bn*cfïanbt noo?bt-
toaeebt Heeft 3S?ieffanbt enbe aupbtoaerttf ^eeianbt / toaer ban
^eeianbt boojgaensi meeden tiibt Deeft öerefoiteertonbecöe «©rabcti
banï|oifanbt/ aiji simbeteeeiijch <ötaben ban ^eeïanbt/ en bec*
mitiiomöe^eetfcïjapjpge ban ©tfeffanbt ty be <öraebenfoobicgii
ktjiïjifuïche îaiîige «©omogen jfjn geboert/ foo i^ in onfen nantie
öan^oïrartöt/ in 't recbt ban öcefterf ten berle bet oube ©jiefc&e
ofte Aefdoms, muti beeïeïjet^eeubjfcbeofte Schependoms recbtge^
boïebt/ nae öat be. gefepareeebe <Conttepen ban ï|oiïanbt 't cene
Tweeiever- of'tanöec %ahbtfcj&ajinaefîbrpaelben· ^ulcB^bat befe bibifieme*
Sn «ï«S ^^^^ttoo^eenmerifteUjcfeonbecfibegt in'tfïuch ban befe reeb*
AeSorat en ttïl I biattt Noordt-hollandt met Kennemeilandtenöe Weft-vrieflandt,
scfaepea- afji be ©^ie fcn nae(ï aen grenfenbe tueïeer merenbeel begrejpen sijn*
^rlliul öe 0nÖ?C Öm nacm öfln Vrieiiandt * geltjch <$Ca&e Herman ban
r ** '                                                                                           'Vee-
-ocr page 30-
van Delft.                               3
Veeringen gettOemt contraBm j$ifÏ03ife&#bftin't^tltt 1048. ( ûttî" 'jpf *.*·«·· "
trent toeknen tijbt bg tn ^tmtferlanbt geïceft beeft) fttjimfbueeb ίΐ^'Λ
öatmt niet meet aig een <©om i# met ©iaerbingen een ^>tabt ban /f „« *;
ï^ieflanbtnoemt/ gemetchtöenaembanï^oUanbt ηοφniet £eel ««·*"*«*.
Ouót en té * / Zuydt hollande cube Öê KanÖCtl Uan Voorne gcbtUtfCÖ- * v,dcB*Kh*
tenèctfeïftiecitÖttiatoacftin^eeiattiïtiiiierïïtöeiicnecKt; «JDoebben *'«'.*■*♦
Hage en Rotterdam aiijoetoel onber ifiooibt-öouanbt geteeeftent/
b'eenefoo Dctfcf)tjnttioo?öe eonberfatiemet ijet ^offban SJuftitic/
be anber boo? be Commercie en Coonmanftbappen met ^ugt-
DuUanbt/baöbentjet^cbepenbomsiofte^eenlijftbcreiïJt oocn aen-
genomen. njeïchettoee becfebegbe Couflumnen aï foo range tiiöt
elea in ftaet bekijf onbetbouben 51 in gebjeeft tot bat be staten
ban touanbt eube ïfêeitbueiïanot bg ïjacc HanbtrcciJt geema--
neect iç8o. &003 een miböei bjecïj Rebben gettaeüt in alle befe
Hanbtfïreechen be faecke te inbuceren tot eeneenpatitime&t/ ban
aifco öet feiföe inöe boomaemfïe pointten boigbbe fret ^ttjenen-
bomji reebt/ algbebiliigbegtnaejïcomenbe / foofjebbenbaereeni-
öeniaetfentuffcDen ben töfiijn enbe ItTei gelegen baer biel nae ge-
boectjt*- aiSf Delft, Goude, Schiedam, Oudewater, &c. Jfl&aer tlte
aen geene 3£be ban ïjm ιΐφϋή cteiegeninacren m bie ban ouber {jec-
hotnen / foobet fc!)i jnt ïjet ^CefJ3omiÈ reebt Dabben gebruecat (toant
benapni^öet onbtiie gefcijegt tiiffc&en öe larieien enbe be oube
Seinen ofte Satabier^ bie ban bet Hanbt af / batmen nu in
CïeibetianbtbeSBeiutoe noemt quanten ter 3cetoaert/ neberbaïenbe
tuffcijen ben iHijtin/ ïDatf/ enbe oube ïKaeg) beübennietfoeïbaec
torhomten tefoibcren bat fë Ijaet ottöt gebrugeft in bcfen / principa-
ux fooöeei het ombert guniïicb toagf/ t' eenemaeï fottbe beran- .
beven/ fnuófgc 7 nat.natu <i£b. OBr- JlBag. in 't 3Iact 1599- bg't
Piaccaetopbe mreeffie akmefiam, ten berfoeche ban be niaetfen aen
geene 3i?be ben riljijn oan baere eerffce ^bonnamte ingefïelt 1580.
toat efiviichcnbc/ ban* een pa tictm'er Hanbtrecbt / gemobereert uçt
begocw oube wpren/Debben bergutu.^oo bat ben i3bi)n aifnubooj
eeutaiebeaf^oegöinge ban ©olianbt San trienen ten oleìne ban
befeitïöf.eïLanbt mijten ijet Stefboitig enbe Mttitfflfflwi& I u$t-
gcfonbeit bat aljnaianot/ m't îlanbt ban jiBonrben meber3Ubrai
ben tsbüii fWaenbe7 be lacttìe poüttifqw *0?bonnantie mebe
ontrvvmojpen 3ύη * : inaeboîgebatrtfelfbeonbfrfcbeptbejirtinjnji/ * sietcrom
tem»» ootfe nu jegenmoo?bicb becbeeltbe ütcccheujche regeeringen J;*^ '^4
ban l|oiianbi/in tbjee Synoden «nemenüteh ban $oo#t Baiianbt be '
^tecben aen be sïSoo?bt 3^ öe^ ilfjtjnsi/ entie ^u9bt-ì)òUantìt/
inct be ^tebin aenbe f^ugbt 3P&e bejaf ûjohîî / Beiîaiben bat be, *
βί Latt
&tato%ï$ümmttft*nt onberbooienbìf ^o^en en 4tlâflt£ 6%μΐ fii/f. confali-
tegmöepiöieöietom aen befc ofte ^uybf3Çbebj'etÎftgereecÎifnt/ Ceti ri/f· *»«■*·
birbmiian Wïanbt oöcfc?berbeeit mcrjben/ böo^ be töc&ierettbcu \-**&·miht'
% ζ                              Rhîjn ***
-ocr page 31-
ι
4                                    Bcfchryvingc.
Derde on- RhijnctiticTyetefafmetiU)€lriiebcröceïjtioe onber|)uttb?n tafeiltt
aerfcheytUn- ^ tcfpfftifce €0!lCgien tCt Admiraliteyt alfoo ÏJCt tttfit UlftOtibm-
5oo?nden * üwüt binnen &owrbam / enbe genacmt ïKt <£oueQiei*anöe Μα$ι
RhinenTye toti»ficftetjcrgaöcrhmcöccitoote^tcfefπartibefc§pfcr oocfi iicfnp^
«η \vaer ra bfti öfη fStjüti gcKgeti / ai^liarineiutidf 3£ojt>t/ ©elft/ $c. jjacc
Sm n«
2ci,w beputeren / perttöccbc bsnneπ Jïmfïcrbam / iuaer toe gttom*
mentfijfk in litlttfcrt tocröcii tse Heöen «i?t be rcfjjcctibè ^tfitm am gene sgbe
deniiaet ter bei? iü{)i$ujï fnbc arti befflf 3gDi betf ||c g?iegfh / iuaet onöer Hcpiuï
AdrallteytbanbKberomgireet&erti;tMrbt/ öct berbe aen gie&sebefcegjfeij?
ïBeft-b^ieflaiibf uu gemeenlikn ÉQOjbf ïïoiianfct; fuhh0 btt'uei
(Houwt ban 't $oo$erauartier ^cnoemtiueröt/ toerbt gebowïïfπ
* /»a.tm/. boo^e JlBaenbentelfSen?/ ban to t ïfoo.m ban tot €nchöiigfcn/*
ΦΡΗκι.-*. öcfianiöeiiafrlicDfnupi^t'commitiftTticbati&t^gfiJfaide^itfDfit
4"p- aen öeilioojbtspö e bf# Me gelegen/ öieicSe bidinctie in beer jfctec
Item ten op- boegen toert grobfertoeertinliet reguarbt öatïöc €am« bcr ^oc*
lichte vande trogfCttïe QoitindifcheCompagnic, ai# De «&tcDen a£UÖefc3ΓÖCiïf^
comwS* ïRÖpnïigelegen 3öntïc/ beïioo?en onbev be dameren ban Delft ofte
PS ' Rotterdam, DlèinöcfrnbcelettDce dameren te famen Rebben/ ui
l?bec ^tfibtecii; acn eicene spöeenöetui|c£jen be fi}e onOecöe óTantfc
ban fCmfterbam / be jbteben benxjojben &et §fe gefe wn onber be <£a*
mee ban .$oo#ri ofte €nchinnjfctt/ öebüeiibé inctie ttoee dameren.
Vierde ver- JIBaer be gemeene en generale onberfcïjeiibiiige ban $oilanbt i&
deyiinge van mn fjaer jegnitooojbigi: ge ftaitttiil/ nu gemeenitieïï niaer alleen in
Hol!, vol- Zuydt-hollandc'f UJfltfi |ΐφ batl fter ÜJtjbt UJtjlCfffit enbe Noordt-
nene ütw ' hollaiidt, 'tÜJeïCB eggmtlCtë aftÖec0 Weft-vrieflandtig / dl Qtfyck be
3Inmao«ber£banöeieïbigeberfc|)eelen banf|ï?aerh/ eottjïupmen/
manieren en Biebtnge / foo toerbf η ffe ooeB ban inoonniaetfe gcffjja*
* Ό, lm i. t#w t»oo? ijet ffe *·/ en in befcr boege ïfferbt aiïeljet ueene beatmbett
bid.             jjft||egelegeni^ / telneten D'elflandt, Rhijnlandt, Kennemeriande
tntfc Goyiandt mebe onber Zuydt-hoiiandt gereecnent/ etrtgmie
j^ooiiieijcftsi gelegen tit Noordt-hollandt gcnoenit / 't foelcH mtïje*
benbaeebj? nracijt fcceft en effect fb'teert in ben 0r ngïj en tn 't rrcge
ban piaetfen en ftemmen in oeKeraaeberinge bet ^Staten banïtoU
ianbt enbe üMi-b;iefïanbt/ baer Delft be berbe J>tabt bertoont;
borbbie ban't^ooiberöeeifiemmenïaeflen ariitei· alle be jt>trben<
wekke ste- fmti&ugbt-{)Oiianbt. Cnbeferatïertuerbrn cenige grooten en an-
denran outs §m gief|ji getiocmt/ bier ttrooteiöterbeninoubet^bengereechent
wSe kfeV^in wWWW enbe iaoichcren bermaert toaeren / Dordt, H-aeriem,
Delft cnbe Leyden , betDe'l&e Iohannes Ltydmfis * (tn fltt Ottbt Bi*
2iin. (lo?ffii)?pber noemt pjtnciüaelfïe en gej)?ibiiigeerbe/ maec naebec*
kèitipi W&tijSlkei: getalbermeerbertmet Amfterdamghbi Goude,ombaec
* f f· •grooteujtiie/intoe'c6etiientt3t>n: ^uïcftjSbattuei eer be 6oó?ges
. noembe bier / m ttat laeter befe fe0 groote J^teben fonber eenicte an*
beremeerïjaece <aebe|J«ieerben fiabbm tec Bergaebetinge ban bit:
V                                                                                         Hanbt-
-ocr page 32-
. ■ .rrkiw ■ ■•KM                                                            Ο
van- D e t-r τ·,.·                 , <
Hanbtfcnao/ aï£uocïj&ebenijaèe&ji$Êïfi$ejfi^w.m^m^'
Ue Hicntcb^ieijc tt allee hiijeS bgrol te$ïpML$Si jjioóte £teben fee*
aegeitjijnDe/ ontier toeicïié bjiebm ooeft mime aifulciie gebonben
toetben/ baetmenaüeewtjcnbüf ^egeïgfonaei: bat ban $mtf etöam
liet aeuljangen / toaec h$| odgenfiïjjjnltjch fc bermoebw bat be#
^taöt notö feerjongö rnbe gccinaXi 3Önöe/ niet altijbt 'ιήί'φϋφ i#
ge&eefï om öten tmgtert ojtnnaiwnIaft baïi bè opgenomeni jjcnnin- :
gen cc öfipeii öjacgen öf btïet toe te mmmwttη f m bat pet ooeit;.::! -.' /■'■
tbeiiuaec moeïjte toefen 't géén gefegbt ijJO?bt / bat öc £>tabt Amfter-
dam be ^seffcfiitie ban ftaetr föeng in Hem enniaetfé tetbergaebe-
rtngc bei graten öanben 1£anöc/mbieoubeeenöoubige4iïeutoeiïatt
bköantei* Goudc fouöew gefcoent ïieuuen ; iiBaec Rotterdam / af$f
öwn nocijriniièaititenbefcau nie^n pfï&ÉtJmmt7 \$ ban oubtg
rrogt onöer be gröotc &tcbrn &et:eeehektV0ctöfe(i/l3öciö er^terten
laetfte ïnenfcöei^ehec b}|?fe öiïoj een mu?? toïDaï en 'ög ijajaroniet
fonber naeoeel fcau bcfe^taöt (Mimongïjiec nae te boojfefiim #T#WMI
homenfai ) ^n^tiiHi&op^hmmjsxMii toerot nu befo.mmi- *» ***/«;#«
ge%zntit-Wiiïiiigbtr$ öe laefïe ban De gtoete/ eninjbeeitbeeecfle »*»*«»«g/*
tobe hiepê ^^üin'tOfgefd.ijeUfn^/Daer aen 'ιιοϊφί Gorichum, T^itli
Schiedam , Schoónhoven en ijf π BViel\ Öan tiyt^t l&QOjOefQttattitC/ c»mp«,dGe».
Alcktnaer, Hoorn , Enckhuyfen, I dam ,' Monïekendam, Meden- grjih.z. «.4·
MeckcntiePurmeréynt, enbcfcalc actjticu fVxiDcn ««|Kbenbaeeftö iutlrt&r^'
ïjaic oBeoepttteerben tct beu Daröfet ofte (kttifrfft tBergaoeringe *: k» *;«.
pee &tattn ban liouanot eaibeWcfl B?(ifiantit / tn in fUjcJite borge »«* *'«**'
toecöt ï|oiianbt ïjebenbaef^ tn sSlupbt tn ^MM^i^titmmtis gele- 2Γ . ϊίί
g^Mïjebmaibermfftïberbeeft/ eu f* aocii ööi^gaeng foo bekent- * Jr n»tdi
vaf0cootêViircJïui7uan^cnanbt/ baec Delft oeertfic Item ingeeft n^tvickr.
üjetöt üan 'Qrtifehfctt miï$■ flcbifliriöwert / ai^ nacmemiijcfe \n hitf:"h*'
Suy&HjOÏIaubtbe^trbfn Delft, Rotterdam, SchiedamfllOCBricl,^clck; Str-
aisinaeftaen ue Wi eelenen tot oe ^anngöUanafi en anüerc Égi# &* voi^ns
■ ■ -                                                                                                                                                                                                  defe
Enckhuyfen, fiibefeitln mcöe'eecoiitbineett en on&ec een Coltenie * g«ote
refoitere.uöe/ tiOföWrüeeft.fi!H;€a^ / en m Daec b|? tgoen ban- JJgg.
"βοηθοί ofreatiorrfintó miitè fufifibiebanöaere <iBb. ^og. be <©e-
(ommiticetöe aaoentoan i^.oifantit toeröenioèqeboedjt/ genieten*
öte ban 't jBooi^mntartffï een fcevöe / öaet iiftegenneel bie ban
^u^btijoïrantïtitoeebecoen ontfaimen / gfimliftJ oorh injbet bortt
ban ^uijjagte en anöete ïafien/een Ettb&eïD reci moeten ti^tcf etfien:
IBnbersitoatinbitCol'egiebptierefpertibe pejiningitieéiterii trano'e
<6νοο^ m$tün$tl mbméöeWöOite ?tci3ti?are peeren ^ttrgemee-
fleren uut be boo?Tch:eben .%teöfn baer toe aefomuiitteert/ &tn*
jaenbeiïeiihtefc&anbe êiWtmwnm aa-ffoiufcct t\)^i gecöiicia*
►*ii
'$ 3                           iïiect/
-ocr page 33-
6                                     Befchryviiigc
beert/ öaer tegen baït geen appel/ fulcïtë bat w genoeebfaem be*
Weeöeb een booge littifbtttte be &mtbtraihiteit wpjsefenterenbe.
^otöiertoenuacngebiefenijeb&enbeboebe ^>tabt 3Mft inbe se*
necaleberbeeïingen/ eninbegetneenefaec&e toetbt geeonfibereert/
fuuenmtobergaen totöe^taDtinïjacc particulier/ enoe om öaec
toe ait»ergeboec|)itjchj5ft te tywwm I fulïen φβ ïfoïianbt boo? Het
vijfde diftin- |e^fle-g^en OnöecfcljegtJen Ut ïjaer Baillju fh Heemraedtfchappen,
foteniÏÏr ^ &»& $n''* Witö Ziiydt-hoiiandt, flrictelgcn geno-
Baiijufehap. men/ öeüftcnDe Dordrecht boog een ïfooftfiaöt / begrgpenbe beeïe
pen.            3&0tf»en en lieerujc&beben onber baet- <©e tbieebe tg l)et SBaiUin-
feijapban Kennemeriandtenbeeft Haeriem tot een ïfêooftftabt; boicbt
nu Deiftiandt, tie naemboerenbeban baere ïfooftfïabt Delft, bie
U)önwboo?geboment)eötientefiefcö?pben/Oiïecruich0 faï bet noo*
bieb toefen bat b)g befe «Fontrege onber be ^taöt fo?terenbe / parti-
citlterltjcB iaat naeber gaen inficn enbe berniaeten. Deiftiandt een
banbe b?ucbtbaer|ïe quartieren baermen nu af toeet / toerot in 't
Grenfen en flloojbttoefren befpoelt ban bc Noordtzee, int^tnjbtioeilenbanbe
&<"** Γη Maze, in't^ooiotoofïenpaeltDetaenRhijniandt, min't&wsbt*
lacuïiandt. óoflfnaeh Schidandt, ban baer fïreefcenbe dooj een gebeelte ban bet
vv,,>,' .i' ®o?jienDe^mbacötjibeeriijcftbegtban©ubccfebte"/ be >rabt ba»
g^elfe t oebeboo?enbe / ^ugbtuiefieiScS aen tot bicï)t onber be mmj*
> -· ren ban be 4tflöt ^>cbieöam / gcltjca in $cöeootecnöie,i>neïi!acrte
öaer ban 3ijnbe met be ?tanOt|djegbimien / flippen en Umeten te
fïenté / begrijpt in fteb omtrent 36900. jjBergcn tLanbig/ footocl
Item van tot 2r>outöen alg tot ïfêegben bien|ïicb/ beïf>oofi|ïabt/ ten naetfen·
hacr Hooft- bg in 't mibben geienen / Μ groot omtrent bier bupfent paffen /
ftsdt' ι ofte een upje gaens in baer ómmêrinsb / boben öten beeft 5$ een feec
feboon min aenfienitjfH ©lech tot öaer eygen $abe / 't toelcn nae baer
iii§oeberilabt Delftshaven getiofmtioerbt / aitoaet: een en befeïüe
.flagftïractbeboihomenlurtfbictieenöefacbober aïieg competeert/
eben foo bceiaig binnen be ^tabt feibec/ oberfitiihiï bet ootn booi
DetuiTchen. een ijcöecïtf banbe^tabtgereeröettt itierbt. Bebiu/antie ofte to£te
Wyte van de- tufïcöen Mi £>tabt enbe anbere omftcgenbe $aegebWjren té een ug?
fe stade en 0jte ^ottaribtfcDc ttiple bans'Gxav.enhage, en tOt bet «©0?p Sche-
feÏepdeTa- vemngeaen be ftatltbanbe grootere anbêr^aif mijl- €toee mgïeti
gebuyrén. ban Rotterdam, en eben foo beer bah be boo?gemeUe Have, tnfge*
ïijchn be ^teöen Schiedam enbe viaerdingen, initfgaberif Det toelbas
renbe Φοφ Maeziluys, aneaeleeenacnbe Maze* foo bat een paf*
fcr op be €aerr met D'eene boet inbe ^tafct gefleit/ en metb?anbec
eeii vitccut oft ronb getrocBcn bgna'e aiomme ijet ugterfte ban befe
Roofden ofte 31l?aeipiactfen rjeraechtnjcr&cn/ ig bjpber» ban Ley-
den b?ie m bati ber Gouden bier nï$en neieqcn / toaer upt bebegtta*
me fituatie en ejoebe Qefegrntftepbt ban"'Wk mm raenheU>Ri#
Se*dooPr dé bincH?nöe / en beeft oocb bé boo.'tocïjt ban alle be regfenbe jJcrfoonen
sudt. ;ni                                                                                      R«nen*
-ocr page 34-
van D e L ν τ.
fcemenbeban 'tstojben aï* Zedandt, 't meren beeï ban Ceideriandt,,
Brabandt, Vlacnderen , enöe tttffC attbere berbe gelegett Ölaetfen /
bie itt s'Gravenhage OOCfe Amilerdam oftC elbetg bCttuaet:t0 aen U
boeu pcööm / tuefïjaiben Dagcïöcfeis boo? befelbe ^tabt een groot
getgeneebaerigi/ bettoefch be Meeren qrootebjchjsberbetertenniei
mwiUfypiofyt wtytfi&tMi jilatte fo?me ofte ge öafnr e ban löe &tabt, Pe,uy jcrlijC"
iii toel meer Uier&wr als bjieboeclrêgebjpfe / «titer bat beel jbat .neet-; S^JSjfc
tiet ^ugbtoofien fïreeBt ('tüieich men ban buiten aen niet ftan
. daente vande
fïen ten 38 men baer omtrent té) fp?incHt not£}tan£ ongeitjcB ligt stadt,
bugtenbet $oo?ber en £upber epbe. ain Ditigbe teeöe/ bat
bet bijïrict oftebegrijpbanbe J>tabt \ aljjoebjci (ΐφ ban berre feer wacromde
beerujeh opöoet) boa? ben ©zeembeïinglj bie bier maer alleen boo? stadt voor
pafTcert/fciegnber Ujchent m ï)et anbers inber baet toerbt bebönben /·, ft SJSS
gemercfttbfi2affagtergen©?eembeUngenar2iberenbeaen bej^oojDt niet ïijckcnt
ofte^uyötsrOebanbe^tabt/ te Mm aen ijet ï^aegfebe ofte tjiot*. ?i* in eeea«
terbatnfc&e Wm / aïtoaer teel be mecflc pajTagie balt/ foo Γφ^πί,s·
ïKtbefïefli banbe £>tabt upterlijfh in betieerfien aenfien ('tgeen
aen bede aenfïont0 in ber baet een groot boojoo^öeei geeft) ban ueg*
be 3gben feer fmat te $n /■ en boo? eerfï aen be Mb0mk I bermitg
be ï©alaenbategnbebanbe^tabtbeooiïen oe laecbiïbe p>oo;t foo
ronbt ofte öaibemaenggebjpfe toeloopt / en DatoceftbeBruettoOi
renjS albaer (attgg* be mal fiaenbe/aifmen bicïjt onber bt ^>tabt be*
gint te naeberen bet gef^t bjeee&enban berber bertoaertg om ben
boech te hennen fïen/ toacr boo? be^tabt baifcfjelijch baer om*
trent feer natttö en er^ge fr ötjnt te toefen·, baer en boben b' onbeBen*
ben nu binnen be £ tabt gehomen 31 jnbe / en be bjbinarijï bie$ mar*
efjerenbe rangb^be^ube *©eift/ foo fïen agtoebetom aen beifèefï*
a5beboo?beetebtDer^ fïraten gbermael be Wal boo? oogen/ öet - . ι
geeninbeonerbaernen/ en lubben banniepnoberteαϊ) ofte bebenc*
fcen b'imaginatie beroojfaecBt/ en bithtoibï boet gcloben bat be
êtabt niet ueeï meer als ttoee lange booiïoopenbe SBurgtöatë (ofte
Q3raφtett tofbccjtitjs met üjugfen befet) bjeetfoube ji)n/ fonber te ,„.,:.
tonfibererenoftebebenhen/ bat 3P naerboben ^U{?DtOontóaerbt^
foo mijtit ugtfirerfit $ 't geen boo; b'aen&omenbe ofte afbaerenbe aen
be ^ugbt3pbe mebe niet bjegnirjj toerbt beïebt / bermftg öien Fjoech/
bie binnen begbe be b?eebe jltegen fttbet a^féfïjupjSbefïootew fegbt^
naementlijchbiebetètt?btei?nbe ixmu i©ube-^eïft/ mtifgaeberi
be getjf f ie «iFeer eh &et 3βφ; erom in |Ίφ begrijpt / en buiten be retljte
9linie banbe@o|Ipoo2t foo MM fjttenbeert enbe uptfteeent/ bat-
mm op tin mooft ofte ίlOtterbamfφe ^cbuijtenbeer / bie ganftbe
5lBai (genoemtbe Baftiaens-veft) niet
\mtti befebotttoen / bit be
beele Gafthuys-laen , Sufters-laen , be Pictcr-ftraet met bet! Ach- \
terfack, ing?liicfi^ be Mols-laen f η ftet Oanfflje Oeftéynde, &c Cttt-
iingeu. ipaetrbe fytw ban be $ta& alleen / hanfien ban ben
>-i                                                                        mom
-ocr page 35-
$                                    Bcfchryvinge
fcen anberetifjoecn en ben €oo?n/ fcDugng ober de aottertramfcfje
itëaöentoetb / fttlch.e bat De ^taöt aiüaec ooch indet öaet ftcö op urn
aitncfmame lact atnfmi; boen beQroote en botte mjtfïeecïienbe ïHcrc*
fcenrtebenacn be öetriïanöige en nefcöegdeooibi eibers genoeejöfaem
te hennen bat de jêtaöt iiootfaeefceljjcfc qcootec moet:aijn / en fïciï
aend' een o ft 0' andere a^öe fcjpber «gtfiretSen; itëambe fcDoojie
De hoge To-
rens van buv-
tcn uyt de
Stadt aen te
groote $atocbie Cttrehen / bifitten baet ftft met be @roo?eng foo
fjooge in be Hucöt berijeben mngten ugt boben alle andere inbe 3£er-
eentcDbe 3l?ouincifn en Starten Jeöetïanben/ daermen nergeng
tü>ee te geitjca in cene^tadt ban foo ejcccffiöen bootste binben fai/
fnltni? datmen oefen niet beel onqeboecbujch jouden mogen berge*
lijc&enbpbe Ct?p?efc2Boomen/ die in £oocbte alte anderen te bo-
ben gaen/ en ban beqeuöaer en boöcn ugtftiumen ense geujtö ai$
ijetbooftopiïeecHcn/ detliaibendciooojden ban Horanm op u feibe
, anpltfabel 31lil. Quantum lema foljintïnter viburna CuprS^t tUrïcH dU$
fian toerden bertaeit: ^?at fp afg €vwm $emeibooc|i opfiijgen /
baee't lage boubt moet oiAectng n. 32"en eenen frectoepnicj) min-
der ai£ ben bermaerden ^om tot iatrccljt / owdetftt βφ foo bette/
bat Dg felfflf fïrecht f ot e en baeche boo? be ^cïjj|tpee0 ui be nt^me ^ee/
toantalgsgnoib öeqe ban Handt sijnde oefen €oo?en/ itnitigae*
fcerg ben $' <örabefantfen iSoojen cötc* inebe ban een taemcUjtSe
üooeïuen ig) eeetjtarfjter matchander obferberen/ fco 31 in ρ bet*
feecftertbatspopdieïjooc&te diameter ofte %$ntm$t toeloop Ijen*
ben tot bc ntonbt banbe Mm I, Ttoeleh bageiijeh^ dient tot een
groot gerief en accommodatie ban alle Eeet^renbe itiybcn. ï©p*
dertig de ètadt nier alicenmttbccie andere pubüjcque foo Dicrche-
Detefbnde- Hjcftea'g fBctrïtliJiHC/ maer ooch met i)aet particuliere geboutuen
ce Huyfen betciert / bjant boigcn£dcgenteencgitui;gen'fie öanbeeieiBijtbe-
|root enwel ^jnde ^C^dCttS / 3lin be Huyfen binnen Delft foo fchoon, foo
",c L"         eierlijck , foo groot en foo hopgeopgeheven, alftnen, ergens in Neder-
* vtütbt- landt foo deurgaens vinden fai *. öBeUJCh Μ mede bat fecett den %M-
fchryv. vAnic $ 1.536; $ttyw$h&t den bermaerden 23?andt/ nkt een l$up meec-
;
t{ederl.en an-
deren in den
textgeelU
%$%$&$&!$ofteJtsttOO\$ factlCcKt Öcfefl. Louys. Gui,cciardin,<Sdeï-
man ban 5Fio?enee / fept ooch in fijn, ^efen^binge ban be $eöetian-
ïjill/ defe Stadt is feer fchoon en groot, t'allen kanten met goede e«
fraeye Huyfen, biedeenluftige Straten, (ö*n Petrus Montanus in fijn
bÜÖOeöfeïenOpbfbOO^lOemDe SSefcDaebilige / 't is een feer.bequame
Stadt, daer benevens eierlijck van. Gebouw en magnifique Huyfen.
^aer en noben/ ψΜη°ψ& SmtAm ban Unttoerien/ in 't Éaec
1618 Dtlfum·) vel utdïtvolunt Delphi opidum.efi grande, omni.ex parte
cultiffimum -, ciimqut aiifichr.umfylendtre turn vtarum etiam laxitate per-,
* F.Sffeertii
/juam amcenum *. ®at 10ï Delft, zijnde een groote Stadt, is van
vftft*^* a'^en kante» feer wel bebouwt^ ende foo om de irayigheyt van haef
**'                                                                                                                                                          Huy-
■ ■...............:.........^
-ocr page 36-
van D « t r ί.                      β
Huyferi, als ruymte van de Straten oock Teef Yerrfiakelijck. Φι'
3Lttc^ti0ftléctbctf»afttsetiarm/ en geionberabï tnberfebeEbean-
bete jeteben ban $o«anbt: en bit isf ongettoöffcit een ban be re-
benen netoeeft tt»aetom foo becie geojbenbe Perfoonen biejï te meec-
berbaer töoonyïaetfe tïift geförbt ftebben/ geujeh be menteïjte ban
Cioofteten bie booj befen £jic r toierben gefien Maerujch n^tijjpfi. «©en
boo&emelteη ugboeger ban Guicdardin, annoteert hu be boobt tan
prins Willem van Orangie igogi. jIBemoj. (Die binnen befe Mt&tot
foo Oeeclijcft tóierbt bermoo&t) Datfnn 45rceiiemfe alhier, ftaende
deTroublen ordinatisfijn Hoff gehouden hadde, ter oorfaecke vande
geiondc Lucht. ÏSfet U^atCt tö |)tfC fUgber Ctlbe Blaer/ f Π tüiröt &h
icntbaibenbaer omtrent goebe o?bere gcobferbem / tiet bietbt ootn
bageitK&tf berberfebt met bequame boojtoeftt boo? betftbepben nae
bg gciföftt ^iugfen onbet 3£eiftianbt beboojenbe: até eertfelijt»
bOO?t»e Ibtabttf grooce Sluyfen op de Haven, infgeltfcftji bOO? be Siuys
vanSchiedam5t)00?tbÓO?be^ïUe^genaemtbeVijt-Üuy£,bOüjbeSluys
van Vlaerdingen, ιιοφ bCOJ be JBooner-üuys, f ftbC ïaeflf ίijebDOO? t)t
ttoee sluyfen van Maes-fluys, bie be beerfte boben be ttoee mgien ban
be ^tabt met 3ün geienen: «©e $tabt \$ ooeh fee t toaterrpefe en ober
ai boo?meben met beeleeracöten bieboojbr ^tabt biieten / ban bet
beteeneegnbe tot bet anbete/ en boo?gaerf£ met eenparige fïercHe
fleene piatingb oft caegen ugtbegronöt innobgeïjaeit /inboegenbat
be&tabt aïgaen <6t3ianbeni0becbeelt/ bic torberom boo? be co?re-
fnonberenbe i&ttaeteη (bie aHentöaiben betameiijth bnjbt / reebt/
enuulgeojbonneenspj metbeeïefleene/ en eenigefrouteRuggen
aen een $yn gebetbt / toaer boo? men tot groot gemach en tommobü
tegtbcr 3jntooonberenmet«&cbeben en ^cï)u^tcn ftan baeren/ en
aïie ifêaerenboojbeganfcbe &tabtafen aen bjengem 3M fonbets
bngb gerief ban't ü>ater/ flrectuoock tot een mwhelijiH fecourtf en
urijuin-mibbei in tgben ban een onbettoacljten en feer pernitieufen
25?anbn %&t ^traeten sijn boo&aeng net en fMjbrr/ be geiegent*
bcetbanbe feifee té foobanitb / Dat $ be nae Baer feibeu uiaftctjcn
até 't regent / boo? bien bat fp eenigermaeteii baeienbe nae be <©racb«
ten nettoaeterai ben flpchm bugiigbegbunebe neemt: Jifêenbinbt
ooch aïlerbjegen op be boeehen banbe ^traèten feeënere ©mjinif*
bachenofte2$f6rebbenj$aenbebanbtban't ïfêater/ baeteengege-
UjcB be bngiigbeben vagt frin tywg$ moet inbiengen ·, ftu*fS£&atbe
^traetenaitijbt^fifioon en repn tcerfcen onberbouben. Monfiwrdc
Monconys,
een itaiiö <£belman/ tuiend &ύ$α&$ in i9;antBriiiB
inbit^aergebmiht jijn/ fpjeecht onber anberen ban befi &tabt/
(afibaec in ben flaere iftevgetoeeft i|; niet befereputatte /Now 'M
vafmes α Btlpbfur lts fix'htures qu't ΐβ erivirohnée ür travtrfét dtcanaux
ηοί^ηίβηίξί que U traverftrbitn vijUjainfi jt nt fusgutres confidtrtr la γΫο·
^pttlaiirmsy Uhaittédesmaifmtsplus agreabUs da b$aucoüp qu'a Hftter~
Hoediifliig-
hcytdt vau
Lucht*,
EnWatw,
Waterrijck*
licyt van de
Stade.
Goede orde-
tiingh van
breede «a
rechte Jlri^
ten.
Ncttigheydt
derfclVerieu
wacrdoor.
-ocr page 37-
3io                                 Bêfchry vhige
*-Vejétjgts& dammtrt^ueüefontitcanauxWde grandes allt$i d' arfats ahHeVént,*-«©at1*'
Μ»™™, :i^..*^y arriveerden ten fes uyren tot Delft, welcke omringt en door-
'*. ttVt*\ Ihédënismet Watergrachten, wy deden niet als feer haeitelijck daer
' . door paireren > fulcks dat ick weynich koft overwegen de ncttigheydt
van de S traeten, defrayighcydt van de Huyfen verre aengenaemer als
tot Rotterdam, boven dien datfy hebben de V^atergrachtcn en fchoone
ryenvanBoomen aen de kant. «fccititK baegeil baer me / fpedaïijfH
(grit )ύ\ &p $M ttgt ben larfii) toebctfbra Dier tot Wuft gr Bomen 3iw-
öev fcij#'tanöfrmafitfnopj3ci)tcijan DefraKÏJCrpoitie/ tnbefec
tlOfgfll: Le 7. ιΛυηβ je partn [ de la Haye] αβχ beures avec M, d'xAr-
filiers & allames enbateau jufques α Delpb α denxfouls par hommes nowcotifi-
dernmes la beauté de fes rueslettr largeur les canaux (? les arbresquï les ornent:
relhsfonttoutesfidrei8es 0" β reguUeus '3qu''on fcait d'aberd touts les endroits. .
ï)cn
7. Aug trock ick ten 6.uyr. met de Schuyt uyt denHaegh naer Delfc
liëvens M. N.N. voor 2. ftuyv. de man, wy confidereerden de frayigheyt
vandeStraeten, haerbreete, Watergrachten en Geboomte , 'twelck
haer verciert: en defe alle zijn foo recht en regulier datmen aenltondts
rortreflen ai de weegen kent. i0at nu bcïaiiai iïc iFojtif cati e (toant tog in bit
vande staut. rfr^ ^ooftflufH wiet öiepner ai#jt ttptrtlijcftemogm penetreren/
",..= en bc &taotmaer alleen ten ronüjflenfutien aenfien ) fpitf genoegt
faem S5ctmi&t/ SBetoait/ en met benuaetw $oo?teη boo?fien / met
bcogeenfyebeaerbeïMlen/ enmeteenbypbe <©rar£t omrmgDt/
m met eenige lEiabalijtijs ofte SSofletoerchen gejiercht/ toaec ban ten
boty öe ifêaterfïootfcöe $oo# / een anber boo? De Sf aegfc&e $oo# /
en De berbé tufleften bepben legbt nooj Den jrÖoo^bttücflftt ïjoecn/
flancquetenbe en refponoerenbe langg be ^efling^ ojj üeebe be
boö?gienöe/ aenire^oflpoojt legt ηοφ een ssaterge ofte &ro?m*
nat; bóo?t£ beeft be^tabt aen befesgbebenatugr te liaet/ aengc*
(ten ftem Pleger bermité be ffêoeraifatljtige eti ©eenac&tige grom/
atë mebe ouantttegt ban ©obuenji fottben Bonnen nlaetfen / ηοφ
fcittbtmen baerenboben fjier en baet nocö eeniqe fïercite Φοο#η#
«tet ngttfeecfcenbe öic&e Jlfêtnjren/ öelijcfe ttoe"e aen be %upwbe
baec bietnobenbangefnjoochen tg/ mopvbet ftoeefc banbeCit:*
iumbaUatie ofte «©mömftinge aen bw 3pöe gefie» iuecben / boo?be
^tniötijoo?tbaernttï)et^oofti^/ }Jieeti)boe?befent«'t begin bati
be ^aenfeben #o?ïorb ooch een ^oiïetof refe te legae»; boef té nae*
betBanbt t' eenetnael toeberom bien «gtqeboiben / e mot een beo.ttaes
«te Coiek ofte fêouiöer gemaec&t / baec een goet aental ^eïïfnen bie
iJicc af baecen en aenhoinen in mogen lengen / inboegen batmen W
fe ^»taöt to$ noobti 3iinbe binnen toegnifij baegen / niet afleen ®e-
fenfiif/ntaetoofhfeeclïeccfefouöe nonnen maeeften/ qeïiicit m tl·
mtfimto
en m ber baet ηοφ iegentooo?bifii iïmhet iéM# öeeie
önioeteribebaet: feïben imaginecen en raeten boo?fiaen / toam bone»
51 fottttïïmbtmim Mtinm hwn ttjbtfou&e ftonnen onmaethen /
-ocr page 38-
van D 'e1 L ï τ.                      ii
etenettDaerettooftennoeiyöemeeiU fïercfite toe/ öatmm liet om-
irggeÏiöe manöt acnfïonötii in töcgnicïj tijötë onbec toatec han fet-
ten l tre^>im?fen gcojpcm oft be ^ijcften boojgetïeechen simtte: m
om öefe boo$aenoe rebenen ten ojjficftte ban be fitttatie / i$ ftrt mif-
fcDten bat ben IJtoocfjoiieetöenBoxhorn met ugtoeöruehte üioo^ben
Delft een feer ichoóne en*ftercke Stadt tJOCmt- Gcorgius Brmn batt
€mlm/ uefebri jfrbe 3f o?ttficatie,öanöefei&tatst/omtrentt'neaen-
ticD "laeren geieöen tmt befe tojoojben / β oppïdum cophfum ae Uutum,
Wii/o murorum ambitu cïn&um , ΐ'^ΰο <j<? propugnacuiti firmum , Jet/ cy «-
ticulato fepimento, τη«π infiar vdldc munitum, aqua et'tamea latitudineam*
Vuur
, gwd?n-wralïoquifortiflimuslapidüjaBufUperarehmdqutat*, <©atij£: *σ* *rf £μ««
Deie njckelijcke en cierlijckc Stadt, met een ftereke- ommahtcTing van »»' Thtat,wt.
Muyren omcingelt, met Wal en Bollewercken.gefti|ft, mitfgaeders JJJjfSSj
met een netsgevvijsgebreyde Hegge gelijck als een muyr befchermt zijn- nt%9,
de, werdtoockmeteemGracht omringht van alfulcken wyte, dat de
fterckftemanmeteen fteen die niet kan overwerpen. ©an toeöett befe
I^egge ofte ©egmttöe baer ben fSutljcxir af öermelt ^oojtmen nocö ·, , .,.·'*
baföéïijch^ fp^erhen / manneer men gettoe^ te mmtη mii geben om > <
oer aen be itëal ofte ©efï / nopt anberg aetooon tg aig in ben $$otyn
te fegum/ ais frebbenbe boo? befen een ^oojne éegae ofte3Boo?en*
öofcij7 ojbenteujcR in een aebfoebten rontfom be ^'tabt ónber aen
be lèifïcti öffïaen / bienenbe boo? een ^taeehetfel ofte $aUfabe te*
öen aïie onbermaebte ^town en ©yanöfïncfien acnfoal banton»
ten/ Louys Guicciardin, fegbt / hetiseenwelbcmuyrde en bewalde
Stadt, daer ghy uyt meught gaen wandelen ofte reyfen,; ten Noorden,
ten Suyden, tenOoftcn > ten Wd$en| hebbendeyanaÜ'ekante εςη ber
quaemë Poorte, liaer Meuiens Staenbp de Wallen, op dat haeje Yyarj-
dca de handen daer nietfouden mogen aenflaen. <^nbe Abraham Goos,
in fijn #ebetfattbtfcïï tórtboech/ Delfteen welbemuyrde en bc-
walde Stadt, hebbenderondtfom feer bequaeme Grachten en fchoone stadtsPoet-
Poorten ; #nbfV ÖjÖIMw Öaitr ^Ψ.rt wllwimt ïöfaf ffeillt/ t€n-
numbt uw be Wateriiootfc, betoeitheψ ban een m)Μψ§Ψ^ ΜΗ
öc mot fcöoone ficücttire / ψ wamt & W tóaer.U3iB ff h gmot én
SJeeclijcii<&#eel oöseöoutot en Μbêfcijecmingebanbe staöf.te
fielt / fulehe (jet meöe ban buiten aen oct^han aefjén'toerben, *Bmï
mn
ttoee oróote ï£oö?|toien ¥fm$ met beele fraepe ^Wjfen en voor.itcdca.
•SlUpnen ïiebOUiüt / b'eene bUgtenÖC ZuydtoftëScbiedamfche Poort
ïannetii be ^cfcte / aïtoacr nhn mebe ^tabtif rafi^si Deeft / en
toetbt fjrt Zuyteynde nenaemt) macr tectèn& oticcb^cbec^maecs
Herben 5vjn/ bie ötüiiivenbe be,n <©ojroctj tegen ^iffianien jonbecV
Hnge plegen te |7ojeecen / ö'anbet tóaen tié buytenAVaVcrflöpq baeci
om be beeiijegt bah ïlttöfettenbe nae b]? gelegentöeptfeart Èét &Mm
oe^ooniöieïeeceenCajjeïpieecljttefïaen/ ft Cojtteiiii toeacmijbt.
^«Sten beHaechfehe poort iiieefO oocH f e» ©oojfïabtii wefent 'XtCdtt
55 ι                                      ii3i
-ocr page 39-
12                              ■ Befehryvingc Ί
tginfytt bt&inbmbmbmfc&oMtfi mbcmoUmt/ en niet goet
'gebotitienogt uwc op te timmeren/ ai hoe foei be ttoee ccrfïc öooj*
öaenbemttoeberom foo gcoot/ ban öeiychcii om bcftibc teöen ge*
%iï($n$etoee$l boiaeng be öfiu^cBcKifTc banbe bgborcljfèÉen ojj
Gaicciarditi in 't üjaer ι Si »". in 't ïicfjt gcöracDt / öacc öefegbt &erbt/
defe Stade geduyrende defe Troubelen.in net-midden van :haerc Vyan-
den, de welcke fy daegelijcks voor haere Poorten hadden , lydende
geengennghgevaer, is nochtans in haer volle weien gebleven, alleen-
Iijck zijn om.'de dreygende peryculen te beter voor te komen door die
van de Stadt felve gcruyneert , hacr fchoonc Voor-ileden buyten de
, Haegfche, MaeflandtfehcenRotterdamfchePootte, eenideelsnuwe-
der opgebouwt doordegroote profyten die de Eygenaers daer konden
Datinert Yiriden,alhoewel daerjegenwoordich verboden is neringetemogendoen,
iroor defen ten ' eynde. de felve binnen de Stadts muyrea blyven mach. jfilDct öe
cenigen tijde jjHacflanötfcfte poo;te berflaet heη SutWur be Watttfïootfcfi;e / en
«Sw'iï met beiitotierbamfeöemeewjjffbe ^cbjebamfdjeofte fófW-pootf/
ie voorfte- tnYabfiftbeftfcft de iiotterbamfiDc gcitoümt bjcrbt/ obcrmtt£ beBeet**
de» heeft ff^itgrfii öacrafbafcm / enöc iji ejgfutltKü be Rotterdamfche Poort
jtiogeadücn, &aec be.ltëaegenii me ilotteröam toe afegben/ boel) teat belangt
öatmen in bc ©ootfteöcn gsenüerijanbe neertnge moeötc boen / bat
ftnymfoe met gcbieefl: te fjcöbc η ien ti?öe ban Georgh Braun.,bcü)elc-
«e lange te booten defe Hanöen öoa;regfï ïK&benbe / ftimft bat in de
Voorfteden alderhande foorten van Coopraanfchap gedreven wierdt,.
datter fchoonc Hüyfen ftondén en groote Herbergen, die de Vremdelin-
gen, indien zy wél van Speel veriien waeren feer lofïelijck onthaelden.
m<)}t0 'toetten baec ö^ic feer bermacebe QTïoofïer# uonbtfom De
ïuyten-we- &tfl0t / baet unj t' fëner tijbi ban fiiiïen fnjeeeften· ©e pingels? of*
£«·
            te ^Bunte tóegen 3tW met &ίφΐ beplante ifnenboomen/ en met beek
becmaef&enjcBebjelbeboiibellufibooben en «Etbinenbecciert/ bie
aiöerieggetoafch, boojt béngen/ en tot een aengenaeme nytüiueiit
enbe bermaethelijche toegancfc/ niet fonbee eenicö boojöel bfènen-
3©e andere HanbtjSii(ouuje bicjjt onbev öe &tabt gelegen jijn feec
fcöooneenB^fïelncSeifêegben/ feec uetiuacmbm $eetebjcpöenen
teboeden. 53e iFcanfman een toegnitf* ïjter te booten gcaiiegeect /
iüftiïaeltoocSbanöe ssmjten-toegeninbefetboegen/ bat $$ (jadöe
gebaen U tour de U V'iïïe partk WIe rempArts^partupar dehorsltsfofft^
quifont accompagntt d-aHtc%parfaietetxent helles
, α tofié dtfqtuües font les
frAtriis infiniis
> on l'on efiendltslinges & les drdps de-Urne & defarge qu'on
faiten quant/téencetitu.
Den o nganck van de Stadt eenfdeels langs over
de Wallen * anderdeels buyten om de Grachten , dé welcke rontfom
ver^a zifn met feer fraye wegen en dreven van Boomen, aen wekkers
zyië zijn oneyndelijck veel! wey-Ianden waer men oock het Linde, de
Laeckenen en Stoffen uvt reckt tdie ingrooter menichte hier ter 'plaetfe
*?rcy^w€idc»» Oitt)rrwr»0eii)£ftöefrgbtjii/ gwgbtöWfêbaii
IK
-ocr page 40-
u
van Delft.                           
toe ^taöt gelegen i£ Uf Haven} ff cc ge macHcUjin en gctoee cïjïijch aen öe HaYea·
jjet gabt toet Mfyt Oie baer boo>byi fkoorot/ i^ boojfirn met uccie
^ugfenenl^armöHumfen; toefen Rebben een bgfonöer katoen/ ge*
naemtiWBuyfegat> '©aetr sijn üecfcïjepöe ^cïicepg «Simmer-toer*
ben/ en onbee anöeren toie banöe <©ofïinbifctie Compagnie: een
frfl?^tatofDui?iien£iercöe3i)ntoici)tiïgmaichantoet:cn gebotttüt/ toe
paetgigüerrtmfttmetöithe^ijtBrn/ toaec toa*i toe eenegenaemt
(jitoeHaven-dijck, öe tmeebe öe Zee-dijek, eutoe toe toetöe toen Dijck
van Matheneflê.-*' $ter }ψ\ be gcOOte Sluyfen toie tot töatCriOOfmöÖ tuZIhTu
toienen ban ©elft en ©eiftianöt / en toaer booi alle iBaeren tnjt an* /. i«/
iiere lianöen te ^cljepe langere toe ^c&ie naetoe ^taöt toe nonnen
feomen. ^iftéBo^enjcköegeïeaentnegöttoan toe fêaben/ Jjaerge*
ff|iifbeni(Tefuiifnto^inöetttuee6ebecïnebeniitoe^taötif gefcijiebe* _ .
niffe/ aigbanmalcrtanöeröepenöetentoctoertoaelen; fuHenöantotec fide lÏS!
ma/c boo#gaen met öe fmtatte en nptedijcfie geJegenttKeöt ban toe
deryen van
^tatotre otoectbeöen. 3&iet berce toeeft 3g ten ïtëeften öe btwtnbaeride »** feeC
W Eantottf tootttoe ban toefe protoinrte/ ge me en» jen Bet Weftlandc * ™vifmaaeerCta
genaemt/ befïaenbe in beel fdjoone &oo;en Eenenen «leel-lantoen/ k«Hjck.
oberbloegentoe ban aïlerlep ©elbtgetoafcb / 't fioeich inbe ^omertiitot * »·!**-
tooo>be£>teöeiingen een n?apfan tuptfïcbt aenlocheiiich lïjefcntecrt / £Si£Jf*
om bg geïerrenttoegtot met m?tioanbeien of fpeeïfη te tgtom ficlj tetoec* Duyne»;
ïufltgeii. #aer 31 jn oochfanöicteDmtbflen toie t»& gemeenlijch Duy-
nennoemen/ öienenöe alleen ©ooftöanjï tegen't gctoelöt bantoe
£ee/ beft 311η mtt obertoloebirtï beei $Oöicn tooo^ öe conijnen booj*
öoojt/Dfejg in grootcr meent ente boojt béngen. Cen «©ctlen te öe
Hanbtfïreech brorcBiffj / J)Wö?afctj ofte l^eenadjtiiU / toiefmen bare ▼·«*■··
intfgenöeeibecmitjï toe boibtigtjêptot entoe ïaegte geen ^aepianöen
oft Kftoo»en-?Cfftergs binöt / maer alleenlijch ïlBeplanöeη / om £iof gen
en 'Sfrfefien te fioegbcn / fttlcHsf ooeti öe &taöt£ poo?te aeii toie 3göe
gelegen/ toaftrommiffctoienöenaembanöeKoepoort febtjnt berhre-
grote Rebben/ en bit «Setoefl brengöt boort feechec foorte ban feee
tiegttame fiertoe/ toie Dtct* te bantoe (bermitg öe fiïjaerf bepöt ban
toouttot en mamquement ban Söoffetoen en #oreefïen) aertoicto toettot
geprenareet tot pet onöerbonöt toe£ togen* / en fjicr gcfi&ien getooon*
üich tosetöonberenbanl^oïïanot/ toatmrn toe materie ban fict bupr
npttjet toatertreeht/ teant toen ^arring ofte S&ercgtwtöcfe ©een*
öronben geboltoen / en torn mobtoer upttoe ^tarbten gêbaggert/ tog
toe^oneni©intotgetoroocljtentotbierhante blupten oft Turven ge*
inaeSt/gehen oti0 een ae ngenaem bnir inöe hottbe ir inter/let fc&i jm
mm toekeer Boxhom * barter ^ti?pber ofte pet# toiergeli jr h^ in Ije t * */****
felbei0ï ®ena5ereerbenenontoertoe<i5eleertoenfefrbermaeröe Η. ίΤί'**
^Groot, fïriiefttbaermetoerom een anber oo?toeeï obir/ toanneer *é*f>&?
winfiin ï)if*o?ieop *t3Taer 1590. terccrafiebanljft iaiurf-ίφίρ ban
-«tCtoa altoÜif. fegtot/ $ififrj$réi% oVtmfilv* impulfn m*rè μ wbimmtfoji·.
κ
-ocr page 41-
14                          Befchryvingc
Groft.'jin- ejuam fxperinduila btiftio putivere mupata facie tiAtuyam minent*y Tenzy
•atttp.no. dat de BoiTchagies die wel eer door 't gewelt der Zee en Stormwinden
ter neer gevelt zijn, ennaederhandtdeAerde daer boven over gefpoelt
zijnde, zijn verrot, en haer gedaente verandert hebbende, nochtans
haer natuyr behouden. $et geen ÜOOjfcJaet töel be tWtfit nïattgi ban
toaetbepbtneeft/ bjant mm op orde jjïacifcn in öe ©crticn/ bgtg-
oen mmtüjtt ban oberonbe fbtwnthtn ban egcscn doornen ngt ge*
ïjaeitbeeft43n& rgcnbatbefeBeenianben nu boo;gaen# aiijicr aïg
» een feechere mpne ban aerbe berflrcefcen / Die booj be 2>on berfiert fιι
gebatnen / ïiequaem igom be η ïjaertie tticnrn; Jïtëaet: in foo geooten
roeenicöteban €urben aljS tjm jaeritjcög in $oUanbt toerben ge*
mattkt m geeonfttmeert / foo te baec oocè groot onbetfebegt naer be
«atttpre bec Hanfcen tipt be toelene fp iettöe feeri en gebolbeη too?ben /
m öefe ötefitee in ^emantrt ballen jnngcenfintf banbe nriniïe/maer
aittjbt tori geioiit en begeert getoeefï/ inicn** batmenbaetbeeïboüi
öen^a^BiepneiiWeecenban ugtgeboiben *Etttfmptim-fift/ bientt
toebetom een gcoote ottantfttgt ban aiöeriei? föebiec-bifcö jaernjeft£
ontyengen en uptieberen. JBen binöter ootn beeie iBateï-bogeïen/
btegcooteiijchii boo;tfettenen bermetttcfjbuibigcn/ jaecijWgoetge*
'confirmatie Mn flriten&i boo?be Jaogei-c^jen. £oooatmen binnen be %imu
vande ïccf- tm ban Deifdandt aficc» banale bekomen han toar bet gesegenbe.
tochtigheydt ïloflatibt fbenï|oo;enbe£obet:b!oebt0) aï opbrengt/ enaenbae*
'SJSTir Μ Ingefetenen mebebeelt / en afle bermaeehen plaifïet genieten
legentheyd» tttötö / ai£ in bit gefteeie «araeffröan een gegeincfc nae biiïinbepbt
defcr sudu toegelaten ig/ btenbofgenbe ooeh be Igooftftabt met afleriey noot*
.. bntft rtjcheiacftiiibegunittcfit / toant f> legt in't betfïe en befïe beet
ban ï|oflarbt/ öaee be fcljooniïe Söoow' enüaes' uanBomt biemen
α**'™** ter fflmit binben han / barrom fegt ben Iploaentijnfföen adelman *
,éefcript, des Het i-s een Stade dacrmen van alles wel geaccommodecrtis, daer is o-
ï*)t..bas% , vcrvloedt van Vyvres ofte Leeftocht, leggende, midden in het Booter-
landt: Daer is oock mede groote menichte van feer fchoone Terwe, die
aldaer uy t Weftlandt en van over de Maeze ter Marckt weidt gebracht,
;pm fchoon Terwen-broodt te backen: De.Marokdachvandefe Stadt
isdesDonderdaechs, op wekken dadigrootetraffn'cquc werdt gedaen
van alderhande Graen: Sy zijn oock feer wel van Turf voorfien, den
Turf-veenen nae leggende, en alle gerief voorts oock uyt vreemde Lan-
den krygende, met Schepen die fonder belet uytter Zee de Maeze in? *
door haer eygen Have tot Delft konnen komen. <$tt ttgt bffe e0nfï0l«
ratte/ batfgbifbtebpbei^eene en ronbtfom tn graefwe Hanbtf*
, .^ , , öotitoetegeiegen/ foo fegbtbeniWitm SfitttBcuc (toiiienbeneiöaeien
eenafnmeiifieiijfiic mmw bo ^gcbaiten ban üe <$pebaer£ 15 36. in
ben bcrmaeröen 25ranbt alhier; De Stadt is gelegen 'm een plaetfe
feer bequiem tot opvoëdinge vande Öyevaéren, derhalven werdenö?
veralontaliijckeveelpNeftenbovenopdeHuyfengefien. 5^aer Π1 bb>
bett
b
-ocr page 42-
van De ti τ.                 . if
benpïeecljmenbefet&ogeïenban ouötg alhier meerber te bieren en waeromWa
in geootee nmecben te £ouben / be feifbe gaeren teficn en op tie oimtotDeif*
^ctjoojfieben en anberg te logeren/ Saer bequaemDeebt en nccom* ™eeerr °y£.
mobatte öergnnmnöe om baer nefïcn te maechen/ toant men Die ders, "'
ftugöen eeuige gcijegme faoobe üan geinen toecpgcnöe/ °P to^Mj
ï&ugfen fg meefl en aiöereerfï gttaemen ncflrlrtt ; en öiergeïftcBe fpe*
cwatibe imaginatie ineer: ^ie0 be «jongen*.op be -flracten aitijbt
in De llente De aenhomenbe «©genaerst ban bipfcïja» plegen toe te
fcijreutoen/ 't bielcft bebenbaerbtf noclj eenifljfmtsi in gebjtmtHge*
bicbmttf/ en men fiet als ηοφ meer €>pebaerg on be nimfen bitt*
nen SBeift aï^f in anbere nlaetfem €n ben bobengrmelten fran*
fen doelman* bie ober ö?ie laer bit Uanbt boo^rcgfbe en feer en* * <?"'»'*#
rieug iggeüjeefï om attente annoteren / fifiijnt oochbe ©gebaerg bte s°'9'
ban ouber getooonte on be ©ifdj-marrkt ban be laifcb-berBonerg
onbetöouben mecben/ en albaer langere be £tiaetenloopen in't
oogt) gcöabt ie bebben / betoitf by aengaenbe be *§>tabt onber anbe*
Xt fcDrWft w ce litu ilya quatitite de Cygognes & mtfmes des privees dans les
rms comme des poules.
Hier ter plaetfe zijn veele Óyevaers, en felis eeui-
ge tammen J devvelcke gelijckerwijs de Hoenders langers de Straeteti ;jj
loopen. AbrahamGoos'in fijn ,$eberianbti$ €aert boeeft/ fpxttH' V:'
ootBbanöe bette Eanbtfbottbje enbenae bg geiegentDe^bt ban be *
Beenc / Delft fepbt t)Sis een leeftochtige Stadt, leggende midden in't
Booter-landt, ende krygende groöte abundantie van fchoone Terwe
ende andere Graenendievanover Maeze uyt Zeelandt ende andere quar-
tierenaldaer ter Marckt gebracht werdt', fy lichtoock feer dicht by de
Veenen} waer door zy altijdt wel vooriien is van Turf. % (fönbt aetJge? * L#J cs„9
Oen be^tabt niet betre ofte ten ïjooebfjenmaertbjeempientanDe ^V*W*\
t£ecgelegenijj/ RanmenbaerootSiifijteliKhbfeitijbtJï aiberïepfoo^ *'tey liT-
int ban geebifrb benomen / inboenen batmen e^nbelDch nawtoe-- gSS'SJ
ïÖcHjarbeQuaemeegemeft alhier omtrent binben fat/ baer men't foo
lle vrucht_
banaileg beeft/ öttgetuyqenbobenfooiieelneiooftöaerbige^urUeii" bae^eyten-
ten/ fcifébefcDoone/ groote/ i^WÉètt-i^iiitófii^^^^jl^fiiiSKS
beimbberlijcSe«Taiïeeien/ booten en mmm $of-fttwn on* MB! WDX
ber't%nnraetffbajjbanDeiitiandt geienen/ mitfaaebere foo bed ia»& Sen0-
trc|ffitjfBe€ioofternt / bie boo: iitfm foo bieïbuitenatèbimnnbe men. «»«J·
^tabtge{licbtenboo?bevSee(Ie«icèe maeren opaerecljt/ bie nim- 3?°SS?
mcrmeerbtflefljile/ maer altijotbe befïe/ bnicDtbaeciie en ber- Hofiiedinei
mafthciticBfïe pïactfen tot baer tDOonficbeijebben gerofijt en ngtber- cioofterc*,,
Boojcn, ©an befe aïie fwlicη toe eenige hojte befibaebtnge acn be tu-
rirtt'c Hcfcrjs mebe beelen / uptgenomen ban be Cïoofïercn inetj-
omtrent be&tabt/ baer ban tog (Qcïtjch bootenen mccrmael ge-
S?5i"I öïcr nae t'fëncr tijbt en plaetfe fmicii tjanbelcn. €nbt watph«rc*
yoo?e<rft/ aergatnb"ebe^0Juenen©ïefBen onbtr Ddftlandt be- steJtn,.^
yoy?enbe/ ijaff onbertwebt boïgen^ be getweciieniffe ban be Pro- 5"^^
feflbr
-ocr page 43-
                         Bcfchryvingc
μ****, feflbr Bóxhorn, * in be nerbeettnge ban ïfotiattbi/ genomen feifif
γ£· ' ban Daer Söaifljufcöabpen wmttmHh ooêö *' Grav image'
f'              öcwchcMt / aifioetoei fp een SSatHju op ijaer feltjcn / en «ηίφ bi1*rict
ober gatcD-ftmbacDt tjemn. Jpacc ten bnfüiue ban &et ï?cemw&t
bomen fg in geenen beeie in tonfibcratie. ïtëgöer£fttilett mg ban bit
ijeeriijcii en acnfienujch iBiuh ι jjet grooifle en treffeiijenfte ban
öanfci) <Cï^iflfncu(Jteiöter nietfbjeecfeen/ aengefien &et afletn toet
eenaeöeeiei50efc!}?gmmje ban nooöen iïatïiie / aiiecnt^n bicnt&ier
in 'roöojbpgaenmtonfiöfcaüe te tperbiiiaf nomen be naebgqelé?
£SJ°?Γ ^«tfieebtbanbefejUaetfe/tenopiicbtebatafbarr3tjnbtboomaem*
mackde £ Ik <PenfrelitfBtjs «Soflegien ban be eeunieeibe ^obincien / boben
ty gelegent- bien be Bergabrrptaetfe banbe geijeefc ^ouberaint reneeriiujö ban
*f£ ™. $oHanbtenbe ï©e(tb?ieflanbti infgeiijihji öe refiberiie ban btpöe
ie IS S ** «ewibf itoben ban 3iufïitie ober ©oflanbt / geclanöï enbe
st.de Deiu ItëefibneiïanDt / bat bit gerη geringe aicommobatie berïee nt aen
loebrenght. öefe £>tabt loo bifl)te bg geïegfn. lEoo^tjQf jönbec noeïj ban ottbtg
Twee oude ttoecbermaerbe^tfbFnin Ucifuanbt geïegen/ als? Vlaehbin-
SliftSadi G i H wrn s'Gravenianden, meichertf eerfie gelegen on be llïia3e /
geie;Cn L g*ftouben ttjetbt&eoutitfïe en Hertöfle $tabt ban ïtofianbt/ enbe
«igfints bc- bemübtssbeujooiiptaetoberoube <8raben gpöiccfl te ynttl geboert
fchreven. jjtöbcn&Ê Den €pteï ban een JlBarch-^Braeffcbap/ foo bat Dirck
Sier-*,,**. de IV. fttï) (ÈEitttleer&i 'Marck-G'raef van Vlacfdingent *> ïfaer Oubt*
tnvtlrutc'h BfBtttn orgutnge Ban ooch bnjehen bp bibetfe l^ibiïegien aen be
,<«^**,- ^tabt gegeben/ aiponberatiberen/ bat in'tSaen357· Henogfa
-ι*!»»'»»» Aeibrecht aenneemenbebetöegeeringe boo> Willem fgnen Branca
ί« «'ί™ fmnigen Sloeber/ belooft te regeeren nae be €ouflmjmen en ijet
*L'*«»a. i» ttdtt öat baer marnoen Uanbe en binnen ber Poorten ban i^laec*
/f» iW*M bingen: I^boo?tijbt0öfnbe3ui,öt3gbeb^ be JlBase beeiafgeno»
'ITcrlêiln mnl m,in öetfcbegbe «©omogen seeuineect / en laefieiijih in lm
£ted. tn Ltd. Ceonbeiin tpbeη Unno 1574.' (ee!i)i& mvtjitt «ae foo't eobtg^
·«. «·«. én Umin ftet ttoeebe ^eeiofte l|i(lti?trfi)becDaeinotBboo?enfuuen)
wjvrufl. &φςΐ afgeiyanöt / bat ηοφ imth ποφ laaajte té bigben fïaen /
ban 10 baer naer / becmiw be fcaringbaect en ©ifcijbatiöUtl / bjaec
niebeeaerbeS'n{boonbfr0meefi3i)n generenb^ üjeber opgeboutot /
inboegenöctnuiifeenrebeujche^tebe/ toecbenbe afleniB^Beni en
metier tijöt ηοφ beruteerbett/ «öterniet Heïjtiaéfiett te fiomen tot
opinie wn ïjaerboo^gen lupfier. ^aerjtjnteniqe ban geboeien bat ben gronbt
ouat vim- üm ouot iaiaecbingen al ober meer ban bi)ft$aïf])onbert3!aerett
·*"*· «1« be 0upff η *5Sf bergaen boort getoeit ban 't ^eetoater cnbe ban be
IMW> %&t &tatit iBïaerbingen ië uttljttot by Schafoahurgh ge*
naemt FUdertinghe Op 't 3|aer %6p. bOfïï bit Qudt-Vlacrdingcn fegt
M. vander Houve, j£ boo? öeberfitnbtnfle" ber Maeze rjejjeel berflon^
tm\! enbe bit jfgenüJoo#ige iuerbt foo afgenomen ban be Maeze,
itoeïehe ben ^euber feer bmt nptfnoeit / fuie^ bat Bet mt ban baere
^tabt#
-ocr page 44-
van Delft.                     17
**Abta «meren enbe beften berooft wt ι eem'aïje mennen öen naem
ft ιaffiK^S^tovadSgeni teen tof gen ben€oime
S« ?f4n WafS Se? piarbtfn te Wen/% 't Cai&u»*
* Hantv-
aimim ban©eift/enttvccban Uiotterbam *s GRayisa«αιΪ f *r*.·«*
S» Wanböefl ban ^?aef Di«k van Hollandt,.^»* Comitts W OOfft.m fc^r
^SffriZftett en met ©eften beflooten fletoeelï I fceb* * /*. μ.
tooi met fi«chtorseiooif»fijnöe/ i^J^t^l^S^ »·* va"
Hen ban be tTiebier af ejeiegen / en met WJW^SSS ^ fu 11£
st toeicft fe üe Maes heeft banch te toeten. »*M *™^£ul£J!a 235 SuK
öamentenbantot $iot/ ontrent&etfaec "Hf;2^?5 S2tfï e*S- >'^^c-
öroslinöc/ toieiöen mebe baergetoonben eenigeotme / jjj J|J deuby dc
tarotten*/ biemeecai£ »400. laeren ^^'wfttfiK/ ÏÏTïS
ofte&of / beiiuubtöe Kon ngh-ftratt, Hot-laen , en jwcwt flje&ec
boo? fcccfecr be faiïorn/ ofte &et *W^J&tE^tS
wtooW/ mtiïw be tóehen ban't <gube Wg^ftgSg:
3teec üeeft ooen binnen f <8?abefan*en ^Ιψ&^Ά^Ϊη
ft foefïer boo? be oere rjuleeröe €anomchen. m Wt^noIJ W
baec^üerciert/ ^*«:^.|1«ΒΜΙ^^/^^55^Φ^ ■'·.■ *
«ocö f ociiitfiettof ji en in biet boegen top gcfep. öebbm *) be gj *„ *™
penmöc^oo^ee booj een S&aeehe m*JMiWntKLmW8'
toepten/ onbienten/ cnbeoochom «Wi^» ««fiMWfg^g
tctoijffii. mi* toet m mm w^jΜM®i,?wa?i
isefe piaetsi becmaett tè boo? ue bette en toitffc J£tto* bieWf
■toafeftt/ en noi&meeeemöe betteen rite* ί^^ί^Κ%?Λ«
btebaetonttentgeto?ongenenobct al begeert jggj&'jW ΜϊΕ
infSoiianbt/ maec Mh \m-fflmΡψ3$Μ®PJ&i.SSmaeijnutoelboigen Vooa Wwη, WSnJ^i®^Fo,-^ H^W4«i, nae ïjet ugttoiife» ban een oubc w&tf-hactte twjrww1ecntöDclaeeent' SUufïwrgfigebonDcn / cnöoDi öentijttch gempn λ
*rBfrb7k'kt
en den
aemden
h. in
ri
9Ï·
Qcmaechtboo^oïjan jlBoetW tot ^ψΆΜί^Χι %Ά
.
niet meee en ttoiiffrtt of bit ^o^p W öet ouUtfli ban|PeiJgo» a nb / vooi
+ hcd
baeceentoonbeconbtengecot^iotöeitaniDeefi/ WW·»; «utiie dotP
henenenïïeoubeobefbajfffïen les^öenbe onbee öeaeebe/ tenenmn ^Hpiuad.
Öfben bat bit Uiatfeei feec treffeli jtft en een ufitne me aroot p« Groote
tsi aöetoeefï: Mi Zucrius Boxhom p?ofeffo? mtieWojien op pet quantiteit
bepmaerbe ?Cccabemie tot Εφ*η l fret in fun €ooneei ban; w- yöoSa#mc.
-ocr page 45-
18                                  Bcfchryvingé
is'iUi tot ïajjöi/ daer zijn in onfe tijden hier uytd'aerde gedolven foogrootemeei
voorb. g*- nichte van feer oude penningen, dat men ibude mogen vermoeden, dat
den' Burgh dit het Huys van Saturnus of van de drie overfte Bevelhebberen over de
aldacr ghe- Roomfemuntefoudengheweeftzijn. * <$nben <Btlttthtïl Ρ. Schri-
ften
heb- verjus |n5ijti hefclmiuinöDc banouöt S&atabia * gnempdjtbatter
»5(ίί4,, g&f&onbcn 3t)n bie met |jet aenficfit / enbe opfe^ift / u km-.
ï7<5            nnigCben/ bat 3$ balt Nero , Antonirius, Pius, tnbt Aurelianus
*scrh. ut. 0ffiagcnenbciifmttntft sUn > ban toerchen fóegfer/ enbe hioccheti
ν "'wie den ©O^fl SSttCf !tatlU0 Wilhelmus Heda , * ffgöt befett 2&tWÖ qefïicïjtte
Barch ghe $n / en ban be <©enen enöe $o?mannen nacrmaeisi beru^anbteii
fticht-envan ter aeröe gljetoo^jen / niet meeranöete Heerlijke enhofitVfrcb&J$lo*
ïeert *" t Wnox öoom|Yf)e ^immeraaien / ontrent tien laat 8 56. boen
*Hd*kifl, oochbfOccocn ontroofttöiccbt / cnbe, öfmattettfeert tot $5οο#ί*
?&«***, , tutjtif / enbe ïfunaeruji be elffïe 25iffon uan &$tm$t5iJn &toel rup*
£'» ,?/rt'" n,fn mo^· ^if ^ίοί të ^00' οί>Γπι bg cenige berheerbeltjch Arandula
u"gm cntïc bgïommisc Afundulum genoemnt/ban mitfkrbtt^ ftoningf) bec
piefen/alias Am induüus, een ^oonïjebftenbe met naemeiiEiinus,
verteiSnX0 alias Efeünus, üoninriB <$fcï-oo2 aefeglnlbte ooch met €fe$ oo?m
van Konïngh ('t gijeen ΓΙcfj fdjaemt te beiDaeïen) inbe <&ij?omich upt gebeeit fïaet/
Efei-oor. gijeidcH oft mxtti anberen #Biba0 toare gfte&eefï/ ftoningt? ban
&b$g,imj boo^gcöenbe / batbufbanigijen^feïoojtn öooittjbfti
Öiet! fouUe0ctooont tjcöiicn / 'tfoeica feer ongerrimpt ftjnne/ naer*
macigban betfebegbe eeleerbeu igbertoo&ienen ttjeberlegbt; jbf-.
nocmbenbet feibigc ooch tn't Φα^ΓΦ ftonmaD <$fctè ooj-bnrölj/
een te hoogen enöe grooten ^lot / bat 31;«^ aeirjcft niet en toagf uatt
Ooorjteengropte/ aï£tn aönBcötüjJ/ gtoot 3ijnbe ttjien mergheit
•Sanbté: i©ant anber^ fe^bt Schriverius, foubebie ïioninaiï niet
# ïaetfe genocdj gïjeijabt ïjebben / om fnn groote oojen te ïjerbernen s
4 iBaer befe fotte fabui en anbere bet* oeiijcae btfebafc öoo^ bg gaenbe /
ïaet om* met bm boomoemben gcleerben Ifèan / toat anbnghg bec
banbt nemen/ en lïellen tjier Bet onfcWt ban een oubefïeen/ bie
Heeriiicke &fytn bpbeeïoeïeecbellfêamieni0 itytaöeteechent/ Stcphanus Pi-
rciiquïenvan ghius, (fietöattitiHercuieprodicio,) incgiubat bitopfcijjiftnefieïf
de Romei- '£] af^ bc Cteurer^öacc tnneoementionneect/ ijaec !aabec0 boobe
*eascriv b*t ^£iich ofte wf^Dén / bier ober «pi Söntanif η na tornen boerben /
?. sa. & %{. ontrent fiet 3iaec ong peeren au.*
FORTVNiË. AUG. SAC,
PRO sSALVTE ITV AC
REDITV. DD. NNt
M, AVR· ANTONINI. PIL
Α VG.
-ocr page 46-
Tan D e ι- r τ·                     *9
AUG. E. T. P. SEPT1MIÏ
GET7E. NOBILISS. CiES.
CIV. BATAVI
FRATRES. ET. AMICï. P. R.
V. S. L. M.
ïBeïtft 0öfcïi2ift onbet anbeten onji te betflaen geeft/ bat *******
MttSaenK f iη gorter* enbe »nben ban 't moomtc&e W&:
met gcoote Hettecen-
, GENS >
Β AT Α V O RU M,
AMICÏ ET ERATRES
ROM. IMP.
©ötpté *iinbet noch betfeftegbe anbete o?rcmbicDcbftt en beetWt&e
hAttif.^
"SS toneel ben έοΐίβηΜ befc&eben / enitftgMffc toojöen / bte £*«».««*«
3*mS tStoüleDier bio'bpfuilenöaen/ W^* * ^«g '·I09·
Hiefijeböee» ban öe ©abetf anbw&e ^^mjJttitMm gffttt
tonnen nact fien / * gettjch al» mebe eenirje WWJJ^^JgW Z%
lanDfchefeubtliepbt/ Petrus Scnvenus , bOOjnOetttt.* ^aitjim- *ie„v*4f.
toanneecMemvcus, fóoningb bet framhen/ «p52l!5£5n?S
wedeftpThurendrecht ofte^O^eefjt/ m ft«Αφ* *ίΚϊΚ
»benbiecftfitb ontïnciben/ cnpberin W|"S«McaaJ
. öabbcny Qocöt)iettot^oo?bargbo»'tötoot **g£»5JSS
AureJaus, ofte Arundulius ftjnbJOOtlfïeÖe IjOUOC/Dj: tofUBf ïfW"'
bemas oberöea&aHUttfeöappcn «fiflanM/ §c|>tcianbj/ <©o^e/ # ^#
öimtant/ ïtëoucbcn $t. * «©oeöDoclïetisi/ öcti^m aUfn O^aue ciltHjient
booifeechec/öathieeeenoubtrioomfcbge bouto ejeff ac«pW\i.toacr 5i.eb-8«.
upttrttΦο?ρηηιco?fp?ochict)iUu8enomentenebben/ fntfmifiej £$*»*
bÊiiöaecbiÈ toel een ban bebejïeentceffeïijrhfle ©oa»cn wnpDm
Voorburi'h
%amt. m penningen/ fo*gembe / P^Jt^iJgSJiSSsS& Ά he
Mmmm1 mmbebetfewe*α##γζ».%mmmm £**,}£■
-ocr page 47-
ίο                          Befchryvinge
oube arbetuMeedïMett / enbebjeemDtcbe&en ïjtctr tellanbe fpfltny
ijebbe ooch f ene in epaenbom onbe r mijn betoaringe / grtijfh aïg mei
be een mebatiie ofte af beeibimie / foo até f enige toiUrn bat ben bw
genomiöen Elinus, ofte Éfciinus,öie igfujïincren öaer getooont te
Ijebben/ bangebaentefottöe3911 qetoeefï: Loosdvïnen mebe
Lo°?J1 v»cn öanotibf# een feetberoembeplaetfe booten ^onne€ïooflet ban ï?e
uy ^bjeöan tfülerttenbereert met ben *£tjteiban Stüinje/ enöetenai*
ïen tijben betuoont / bg be aiber «Bbelfte ilSaegben betf Hants / toag
aibacrgcflieïjt üg M^gareta ïfngfb?ouJtöe ban Horis de 4. ban Die
naeme ^abe ban ïfollantit: öjelche <Sjaebin baer nae tn'tfeifbe
* Boxh.thtat, onoöfïet foiemneiijc& bearabm i η 'ttïaer 1267/ jffêaer ηοφ meer
^mScuIcu i^öit©ö^pbecmaert/Ö03?tje3ö?. föinöeren/ öie Machtildis ofte
fe ghcboorte Matgareta foo an&ere baec UW men/ $UJ>f b?OlltOe ban Heiman Grave
van36ïkin- van Hennenberch, ηήι ^oebter ban JFlojig be4· aibaer fco toon*
derkens van ttecöaccüjcfet* rcnbccb?ael|t foubegöebaert Debbcn/ onfe €ti?omjcft
dcropeenen fcïjzÏjbcc^t?crtct!c» be ganfcFjc gljefciWbentfTe op befe totjfe: €en
ut ter we- arm^ouioficηbiieitéMmqetïoibenïoag/iK&benbeonelchenarm
reit gebracht
f (n mtfothw /, bte fe begöe tot eenber bjac&t gebaert &aböe/ bab ban
ïoofauvnen öc ^abtnue cru acïmocfTc / maerbe 45|aebtn gbebmgehenbe ber*
AHnouyó. fmabeujefteiboo^ben/ fepbebat &et nieten Sonbe göefcïneben / bai
een©?outoe meer ban een ütinbt gOelijciieltjceban een #ï?an foube
ontfamwi: Met ©jouiöhen ober befe tooo^ben ten öoogflen bertoon*
twrt 3imoe / njotefteerbe enbe berfeecherbe bm öet feet litbteltjeö ton*»
be gebeuren atë ïjet «Bobt aifoo geïtefbe! ®e «0?abuwe befe rebenen
niettoiiienbeaennemert/ enbaeroberberfïoojt3iMbe / ïjeeftbeïafï
Vttt men befe arme ©jotttoe ban fjaer fouöe boen gaen / enbe toeeö
fïooten / be toeicn fucbtenbe en ïjaer oog&en ten fëemei fiaenbe baö
ban<©ob/ batljet 3imcalmoaentbcgtgbeiieföe/ bte ^abinne foo
fceei ïüinbewn te berleencn tot eenöer bjacrjt / até baetbagben in een
^aerberffbwten. ilMcngebebt ban^Bobt berboojt 3imbe/ téïjer
gefcöietbatbe <ö?abinbebmebt tégetöojaen / f&angber üiefenöe té
fgu|it ^uptfeOfanbt nebertoaertiiobeftomentotbaeren &tUt e?aef
Fioris de 5. in ï^oUaobt' tti ftï^ben tijöt aenquam öatfp baren fous
öe / té φ aifoo ttgter maten / grof/ btcB / tntit 3toaer gebjojben / bat
nopt menfeï) beg &t\\Hh$ utfitn ofte αφοο# ïjaböe/ en alijier te Eoofi
öttpnen ftinbe foo bebiei befe <$?abinne/ enbe b?at|)t4i|te öonbert
bij'fentfefiicb üiinberaenifter ïl^erelt op onferliebec ^outoenbacö
inbeiBafïenatémenffb^ef MccLxxvj.een geüeeïtetoaöiftnetlïii
Un$ / een aeöeeïte öja# met?ffteni / be fioeicft alle Otto 25ifTfttop ban
UetrecBt^eeftöeboopt/ enbielfêannehengbjo&eng^wniohau.,
nes, enbeï^iJfaeitéEüfabeth. JlWaermepnicb tijténaebatfgbett
$· ^00» Dabben ontfangen / sim afle te öÖ^nJcS metfjaer moebec
öefïoiben/ίη aï 'tfamen in een grafmbe ifterrhöei! «iïoofïerji brgra*
torn geiijiftaté mm (feebtöe Mbmwh) ηοφ Dtnjben tjaeg^ Hen
rnacö
-ocr page 48-
van ,;'Ρ^έ Vt- ft.                        **%
'™ 5          .,.,,ί-,,ν'
J9uale nee amundicouditioMdatum. > ,,.
M^W- ^^^Γ^^^^^#> TWSt Flomtijr (olI°S
BrélntUy & CoL T0tt£**' «*jffi ÏÏSöfi? ÏtóSvS
exiepehibusbJifatifunti ^^J^f^Ö (#;SW ·
Mt & finis-cwcejfemu , *#ff « *» Laufdumnfi^mflb %**«&*£
mehsinuWspslabatfuer^ ^^rm^C^tiff^iram.d^^
mlitudinemeAm^mn i0w?**¥*ft S* JJ SW* JZ ita
rmur
, Mot^mfrJrnJur* tnrfum obfiufendaquadam "«**«*
faSumefl- 'filutibicinperptmmhius rei memoriamjxvetufiis
, WW' ȣ
DeusUlcter maximushacde re fHf^iendHtfMprmdus ac landibustxtt}
lendus, in femfit.ernafecula
, AmeHï ~
                             _, ,
M Argareta Harman Gravé van Hennenberghs ««^f ^" in ,°&Κ
lYlterdesvierdenFlorisGravevan Hollandten Zcelandt, i>u"ervdlduy(I.. -
Willem denKoningh van Romen* endaernieCasiar otte regeer-
derdes Keyferijcks, endc van MeytGravinnevan Henëgouwe, wiens ,
Oom van Vaders wege was Biflchop yanUytrecht y haer Qoms; joon
van haer Moeders weghen was Hertoch van Brabandt, en MKf^eyp
Duringen, defe Hooghgeboome Gravinne oudt zijnde twee cnvccr-
tichlaér,i.heeft ter Werclt voortgebracht op den Goeden yrijdach on-
trent negen uyrenin 'tïaer duyfent twee honderd fevenuch les > drie
honden vijf en tfeftichKinderen ! die alle te famén gedoopt zijn in twee
kopere Beckens van Guideden Vicaris van den BiiTchop van Uytreciit,
van de welcken de Knechtkens foo veel ais 'er waren loannes, de Macg-
dckensalkElifabethghenacmt zijn, die alle t'Camenmet de Mo^t^
-ocr page 49-
%%                                 , Bcfchryvingc ■■■ ■■
: ;;> ., op eenen dach geftorvren >;*en; hier te Loofduynen inde Kercke begraven
i' ' HM ^izy% 'twelqkghe^eurtis, omeenarme Vrouwe die twee Kinderen vaa
eënderdrachtophaerenarmen droech, waer van die Graviiine verwon-
,:.·! i ^' dert zijnde fprack 5 datfulksby eenen Man niet konde gefchieden , en
heeftfe met fchoffierlijcke woorden verftóoten , waerdoor defe arme
Vrouwe in haèrgemöet beroert en vétflaghen iijnde , haer wenfchede
fulck getal en menichte van Kinderen tot eender dracht te verkrijgen alier
dagen in een geheel Jaqr getek worden. "rWelckoockmiraculeufelijck
enopeenvvonderbaerlijcke wijfealfooisgefchiet, ghelijck het hier tot
.1, ?....., eeneeuwige memorie deler faejeke uy t dch ouden foo"wcl gefehreveii, als
'. : 'u 'k, .ghedruckt Chronijcken iti,Vkorte gheftelt ende verhaelt is. Die al der
ι i -         groptfte God iy om defe gefchiedeniffe gevreeft, ge-eert ende gelooft in
der eeuwigheyt Amen. /                               -^,
®it öfféciftfooin't Slatgn atë^ttptfciji/ op een Doubt <ajafe*
oïeeiofborbt/ mtgxmumm^^ém-/-4^^--t^tim^mW
tot Hoof bMgncninbe Jtertnctentöone/ entocrbt ban wtto bie om
JjetmieaiiAtë toitiebenlaetfe gaMnef!ct)tij$en/ $jeiefen/ enupt*
. . göetei?c&ent/ oTtegöeconieert; J3l9acc tt^t örsf f^ifg flttgtittcteni^
λ?*» iï^wHïiiW bat Ijetöacrfoo lange laren niet/ nocijte Oan benoe*
Spfchrift. ötnneaeninöcfetborgensbeïjanöljen&ccft/ en gwtë öfanofipe*
Sent/ bat Ijet tafereel 't feöm be mberlanbtfcfte trouueïni m SSeelt*
* s*r,v· ***- ftojroinge nevnicutpt té / enbe beranbeet. * <&en #rte|Mje artjeo-
9              m& (tocfc onöeïuttffet) öHemaecHt bp sstoeber pietee fêeiiökug
tot Cabor / pie omtrent o^er tjonbett en ο#ίΐΐφ %mren ojelfben in
fleurt»a#/ getuft / bat boben bet <6rafbeg toönberbaerigcBrn
Sloeber / bit $eberbu&tfr&e aembic&t in fenen tgöt aibaer aelefm
„iflierbt. . , , V,,,-·.' .                         ! . x·. M^-m ■
η
'..'
D'onfpreeekelickeGodeskracht, h.;V ;· ^ ^· -^i
Mach men menichfins wel mereken ;
Want eens een Froucken voortbracht
Twee kindcr te famen inden wereken:                   ' ,»*:
Dat verwonde heur Vrouw Margriet Hertogyen
Van^eynenbercHj fymeenden reyn              , ; rv
Dat een wijf by eens mans beleydt mocht dragenkynder
/ riietmeer dan eyn. *                'jf^yiir\ ;
Üaernae.iietGodtgefchyen#"          ,",-?' ,:j.*;
Wonder groot, want fy wan                    . .w,.; .
Vierde half hondert kynderen ende XIIJI, tot eenre
dracht by eenre man;
              ,                \ ■-< . . . ■; .
. ;fpfi kynder Κerftecle Biflchop GyineenBeckeriklaer.*
I)aer warenhoogegeboorenPeeten, alsPrincen?Vor.-
fteg, Vrouwenjdatswaer.
lis!
Dct
-ocr page 50-
van Delft.                     2J
Der fruditenfterf fy, ende was gerrmna,            ,(:.;.:
Van Altnannien Willems Koninck vanHolIandt Oravcy
\
alfonderwane.                      '. 'c          V. ■·.:
Dit was een wonderlijckdinck, doe fy bleet ;
Men Jiren Zoo ende 76. fchreef.
Op ten goeden Frydach, ten negen uren:
Haer iiel moet ineeu wighey t duren.
HAdrianusjunius, fyemibtbjeberomboojt een anWJiattjnicJj
opfehcift / toaec ban een mm Λ Μ *<W °fie a^ö?ift fan f««
iX&ataöia/ ijeuo/lapitel: »wmeöetnï>ftmmeimdj
beft onfc&rifte boa? oubetbom ofte anoerf mtg be rpen ofte mtim
toefenöe/ altemrtiöecenfctti*.. ^wwf^Tl-*fc"2tfif,a?KrJ
idiotie te berfïerchen/ battec tot eeubatöDe ögevacötmtffe ban beje
faeche aen ben #ebec ban be jKaseflroom / obec be pael / %Bg<*
tirmt) / berheerbeujcB g^enompt toeibtbanPij>yeööeüOUö)W m
betcietts^nbemet 365beinilcrii/ aenoemut i$ met WgW
9«tf m: fttnbici / MfHdto bet beoogenweo» Proyen bp bekoop
be** t?tt* betbauen fottbe 3^n ban ψΐ^Ζ3^5ΓΛ^Ε!^
pucroL·.
* <ael)tec3enbetbeeïefaechenmebefeftfio?ie ttoyffeaφ*
rtcfj m fur»eet matton / enöe al b?g baat ban ttAwg P^ffJSfj
ijjatuboofeerii Otco %t^opbauuptcetbt/ bie bejtmbelfn öbe^
Doorat foubenebben/ bfte foo anberettiilra / bie »n *»ffieg;m ofte
i©e-i®fffcbwj Gwye mjenoemt / wfmm ïïccft om t ^aaamcnr
+ Iuny i»té
t, 10,
Boxhn»,
rtt um "ΜαίΛ-
*,'. ƒ»>. /&/>*«
f.miht 87,
Een Huyf
met 365 ven-
fters ter ge-
dachten ifle.
Senv bit.
f, 1964
Tegenftry··
digheden
van dit mira-
cul die het
felvige ver-
dacht maec-
ken.
m Boops te bebienen / bie eb beeftr ntrennaie ÉWf|gj
fïceufegdjoom boigcnr tmeerenbeel ^ΦΦΦΜ^(Μ^Ά
mwm
feibecj boo? getoet int fottbe mi ö^h pf ?PjWSügg
facet ofte Hpfle bet ^itTebobbcn boo?f$?rt>en / bietoeiexbJf tp
confirmeert /bat opbietpbt JohanvanNiflau *wmen WPgJfflg
mm ban Uetcec tit t$ ë baeefï / en ttsamticU Siacrcti ö|f t e ν öctt t
öeeft/ terneren ban'Nïaei: Ιψ- ΨΜ^'^Ι^^ί
Otto btojttormt al lange te booten in 't *S&* 49 obnïebaijmm /
Wi# be bp riDeboïöfte 3?n peifotiaoj wbefe i&ifïojw niet Me»WfM
wmmi wmmm ** *«» wm ?* RUK*
mettfct te bebben / gt oote oneenisnegbt gebonben / ffi|%4l£J#S
tal / in baeïcïi bir baohbertoctch foube ourbeurt 3βη / %Mwm
boownbeeie anbere on^anb'cbeben meer/ Μ&*ίΜΜ1
ben eenen mifbafgbt W ben anbme / foo WjwHS
tetoffen :■ mmmn bapben !Lefec nietïanger m€Mffl|ra?|
ψ# mmm mm \mmm\ i mm m mmn au« η ^
-ocr page 51-
24                                 \Befchryvinge
renboleten m aenfoijfingb twn bg bmutmwn baer &2ebef af banbf*
lenbe / atëöen geieerDrnScnvenus,;Boxhorn, en anöert bte njeefï
alle öcfe miracuicn alis ojj <offc gronben gefunbeert / g&enoecbfaefti
+ S€tiv*at. onberbeboerfrooten.* ll^pöebbenootlt felbe bg alle bcöcnchriycfee
T9?f*rf« ?ï niiboeien&ep?oeft/ öat pet feee befmaerüjih louUe toefen int toon*
öerüjeiietUu8berreb0benbe nature te mum fnfïmeren enfïaenbe
/.t56.2.**, Dottöeii/ en!eeifteclieeftöe<a?aötn)3eetoonDettaetoee|l/ 0öcc ttoee*
x*MM7i. ungben bg eenen Itëangrgenerrert/ en bat nacnbjeiijchg gïjehewte
gbetoörn / tog mogbrn immers niet reben berb^eewt $\)n / en
mtnöecgelooffleiltn inöe>6} jünöeren/ aipoetoel ^ebt ainiacji*
«φι?/ enbe toonberbarrlbchmjtjntoerifeen. beteer Söoj-ijom*
aiirgeert ncuf) een HlMbeut genaemt Rkoboidus. van Fen-anen, oe*
toeïcftêinfijnCractaet geDeeren ben S&outngaett, ber iïiertften ban
öabenne/ eenejcemneiDoojtbjenft&t/baueenfyUiïJtbariöe &ïqu*
cxcempiSr" toe / w* töwe cn beertteö poenen t' eenbertyaebt baer&e / ban eenen
van vrucht- IBan/ toefejibebaUtngbtot Mucina, tien niaeiöaööefglioo?'töe*
bange vrou-b^fljtttoeeïinöljen/ berftbepbenmaïen bier / fomtij&tisfrjs/ enbe
^derf^^fomtijt^iïjie. jlfêaetbe oube ïfouanbtfcïje i&jm<iï&oni)cher/ &ie
cie en achter- ten befen tpbegbsïeeft ïjeeft/ beboo?be obeft bit groot mira&el ban
deucken o- £oofbm;nen/ met 3*jne ftetbrncherg berfen ctereiiKh begrepen /e»
rrifen°or" ampel beebjegt te öebben/ boitjöe laet be faeche- in jijn gfjefjeelen
3ijn beroemt <®ractaet7 banbe?ifgDberiebettegbetien/ refnteert
• 'poenbefefaeche/ metbefetooojben· sdomtradnumetiam^hErafwo,
Vive, G.ucciardino , H, Jumo altjfque f cd tram tantum miraculum rptod in
annum
Mcc. LxxYi, refertur memoraffent tjus temporisfcriptorts Batavh
, Btlgarum dij Germanni, Gallis Britann't 3 r>unc apud antiquiorts omnts
βΙεηύΐίΜεβ.
( &Pauloidterius) jfamquam yecenlisefiAuEïoritMisquod in
tabcUadeifio LoofdunenfifufpenftlegUerhodie
? dtpromtam cjfe Hijioriam e#
• VitufiisiAmmanufcriptis
, quamtyps.tx.wfis Cbfonms. Nam demum propt
j^io£&ei^duobusP^fecHl^
                               Jck weet wel, fepöt Ijg/ dattcr
sii.i 3.i*22. van ghefproocken weidt byEraimus,Vives,Guicciardin , en andere,
maer voorwacr de Hollandfche en andere van de Nederlanders, oock
hoochduytfe , Franfe, Engelfe, S.crijvers van dietijt behoorden die
grootc wonder , t'welck ghefteldt worde op 't Iaer ι 276. Verbaelt
te hebben K maer nu weft by gheen van alle de ouden daer van.ver-
meit : cn toat ïagcr berboigbt ^m felföen Emenr / van wat voor
eennieuwe autoriteit is oock het gheen in het opghehangbe tafereel
van Loofdunen, d% aéngaende ghelefenwerdt, dat de Hiijtone geto-
jhen foud.e.wefen üyï oude, Γ00 met de handt ghefchreyen., als ghc*
druckte Chronijcken / Want 4e Druckerij by me, twee euwenlaeter eeril
inweefcu was, φη pgijiitjcö han bact* ban oojöeelen toat fijn be^
flljeybenbeebt en Dfgcin mebeb?engbt / borb in onfen tpot fjeeftben
leere ban Brandewijn in fp foet biocöenbe ^ΪΦήβίνφ ban
: 3e«
-ocr page 52-
van Delft.                             
arjtt I|offieije emetmt Ockenburch, on&er MooftMpnm öMaen/
öefeonaetijmöesefcöietiemiS toijötïufticoöcciimt/ tnungööelijclt
öaet in eonte wc ment gege Uen. $et öerhomen öan De 2&echen# &ie tot
Siooftmgwnmtie fóetthnocft i)eoentiaeg&0 tm toonïjanaètn /met
fciionfiijiift.
IN DESE TWEE BEKENS SYN ALLE
DESE KINDEREN GEDOOPT.
gjg ηοφ ng een an&et deftig en oocït ÏJefcenbaegltéiiermaertPoft
iniJois&mbevöome/ geüjcft ^crii??citi^ t act«i?3ïjtfttichö nemooeft ΤΛ»»'»Ά
feectoeiïtfStfnt te toefen/meöegcbeelt en aengeü#n.
                         «™·σ«««
Wie hier niet wayt in 't oogh het zand der Looze-duynen
Gaavry naar Okkenburgh, om Brandwijcks rijeketuynen
Te zien in haafeii bioey · dochr eer hyderwaerts raak
Hoor 't keurigh jaa en neen, en fpraak en wederfpraak s
En rctfte met gemak naa feo veel gaans en rekkens
Op 't bankje in de Kerck, daar tafereel en bekkens
En zerek dezeegels zijn: daer, ofgeioov' jet niet i
>5 Het Kerften-doopfel in de bekkens, dieghyziec
Gegeven vvierd: waar voor de vale-Non te danken is
Die dat eerwaardigh paar, de fchendige gevankenis
Van Lommert ofOu-mertonthaaltTheeft binnen Delït.
Hoe, kijker, twijifelje, nu meer dan aen de helft ?
Een geen te rijken Geus, die niet zijn hand te fchenden
Aen 't heylig goed ontfagh, in d' algemeyn1 ellenden
(Die een Diogenes gewenteltop zijn rugh
En weder op den buyk, en weeder doffer-vlugh
Doen worden had, al waar hy op zijn buyk begraven,)
Kan niet onaardigh hier verrijkt zijn met dees' haven \
En Lieven-Heers goed, heb het dus (het quam foo 't voer
Schoon Ott of Gwy noch eens, noch tweemaal Griete-moer,
In fuik een hoogen nood , om bekkens waar verieegen )
Vertuyft, vertuureluurt, verwiffclt by de weegen
En waerom niet zoo wel dan eygen ziel j3 om geld:
Dit ïcg niet ik: maer't heeft voor waarheyd zoo verteldt
Heteeitifds Nonneken, dat namaals was de Mater
En Moeder inder daad, toen Meurfius de Pater:
Eykranck-geloovige, nuvitjeofditpaar
Het rechte paerwel is i en of het niet en waar ,
Zijn 't bekkens als te voor, en bekkens die wat lijken \ j
Of't waar voor *t hoofd gebolt die naamaal squam bekijekep·'
't Geen hy te vooren zagh: wegh alle fpertel-fchijn,
Dank-hebd'onthoudems der kundige bagijn
©                            Naa
-ocr page 53-
26                             ■ Bcfchryvinge
Naa't voorfchriftuyt haar mond, fchoon weer en weer verlooree
Ket eerft, wiérd keurigh wel een tweede paar gebooren:
't Geen grooter Heyl' gen kleed of beenders viel te beur
Verdient op bekken-klank geen ai te nauwen keur.
Dien 't bekkens-fpcl verveelt op foo veel hol gerotels
Ga heen , hy word verwacht op Brandwijks volle fchootels.
J. O U D Α Α Ν.
€n tikucgtmfïacttbc aïic ïjefe omïwfiitiöUm batibit iJcbjogï} mfce
Ie
de ___...........„ . ... „ .. .,. - „
dece gefeytki:fiigöf}J?ocmrt WbUtiüt / fcooj κ η g&rtDOontc Datoben fpectaiijc»
miacuicn. je lioaf tmenctoaeitg te txuhm / om aiöaer U ïjan&en in befe tt-
ïpmlbè bttkw u tiwflcn/ opljoope en ticrtroutoe / banintorfeoi
mtntK bntfDfbait tetocröcn: janodj atoowc öcctöontimiiiJisaevi
ϊίψχ (iciftgeiöofiaij^t i^ ijet'töDcfnöen booagDemeitfnltcrhan
Brandtwijck ηοφ öan befen ttiöt öer&acït in Deirc öoeglje* Vele
Vrouwen die te Loofduynen de Beckens komen fien , die boven de
Tafereel ftaen ende van haer niet kunnen bereyekt werden , werpen
hare Hand-fchoen of Neufdoeck daer naetoeende hebben opinie dat fy
lullen vruchtbacr fijn foo die aen de Beckens gheraeckt hébben, gelijck
ick wel eer te Parys heb ghefien dat op St. Margrieten dagh vrouwen en
Meysjes met menigte quamen in de Kercke daer de Priefter den riem van
die H. Vrouwe haer om het lijf floegh om vruchtbaer te fijn dat een hoo-
* ^YV* Pe°ffergeI^ op bracht. * ®ot ten bcfiupt fuiim tog ftct fcouöcn met fce
U]°vïta töoo'jtwnErafmi&fe&Qtüetiu.0inίρηtoetfïcen/*oberftetgenoemtie
,ν» α.**: eouöfcöe Cfjjonijcïiie/ oorhöanüefe toonöetöebcn rnrmie maeci
chr,n,f, *S7. feenöf / auea^t/öcfciöfge brctiapll simbe ïugben albu^
; inde
EnKrJno- Hollandiche Jacrboeckenendegedenckfchrjiten by leedighemenfehen
pende dit" ingheftelt , vint men dat Eene Vrouw te eener dracht dry hondert
mirakel. envijf-en-feftich levendighe kinderen ter wereldt ghebracht heeft, en
dat fy alle ghedoopt gheweeit lijn : De Iaer-boecken fijn voor-han-
den, de Tafel met het Opfchrift van haer Naem is voor handen, de
Schilderij is voorhanden, men toont ooek den Heuvel , naeft ae* het
Kloofter, waer in fy begraven is, daer haer Paleys gheftaen heeft; n^er
wy verwonderen ons, hoe doorcenighe liftigaers , fulcke fpooreloofe
dingen, der onbedrevenweereldt wijs gemaeckt fijn: toen het eenvou-
dige voick, ineen ruwe eeuw, foodanige Fabelen gheloof gaf'. al hoe
wel hier in geen groot verderf gelegen is: andere dingen heeft men door
dierghelijckebedrieggeryen, den luyden diets ghemaeckt, waer door
Chnftiis ons 'c eeuemael benomen wordt. 5©e «©O.yrtt Naelt-
wïck
-ocr page 54-
van D e L f τ.                          27
w γ c-K Μ HvotseuïRdtck, fje&üettimttOUbtsi Naeldtweii
aïttibt onbec een ïjeer gerefo?teert / en te famen ö&ereeeftent abc*
SSft / boerenbebé oube peeren &aeren naem naet öeteerfïe/ »&»«λ
Soefi & ctiaetfle fntegmbM WW 3P naem ontleent Mftiitc %*£*£
ban het ober oube en bermaerbe ïiatteei Huniei jjenaenit / paer
Hecrcn ple-
ne Weren toel eet on tooonben/ nu 't $mj * ^unfelaerbuch/enteert gen te wo<*
öïfttr ionfiberabelbermeltineenbjiefbanLubcrtus, asbtban€g* «ηώ «λ
ban lolianbt* tofewm/ toetenen mboubt teöe oberb?acbte ban * ^BKk
tm
fimfc Hanbtsi/ enuierbtgefeebtöeiesen teaijnwbe fatocDee τι,,Λ*.ΜΗ.
han JSaeïbtöiiiÖ ÜP ÜUnfel · Willem van Goudhoven, ^eecHt Wtws
ImfmStm^Vmt berte ban jr {fcateTaiftcn i* be jQKtripcfi *
ftepbt ban Naeidwijck mbe Hondfeiaerfdijck, nebürnbe een feer groot
tnftmh&ott baereertijbtbe oube $?eet£tt ban ^mwmttoo*
tien plegen / be toeicfae ban oube tnben <0rffeitfrfe jitëarfiÉjaihen ban
bce?abenbanï|oiianbtbJaeien/ enbe aU> opnerfie jttafmttfltr*
abffagh nabben ooer 'tnerit ban be faerben ; Heer Willem van anomr*
Naeidwijck Ridder, Mefttmow- §Mnfrü*u»t&^in «*■*·***
i^ieflaubtmeöeboabtbieef/ heeftmeromtremben%mt 1308 een
Coiicaie banbertien«ffanoniehen gftf fimtotrt 'tetoeten te ijlaelb* ·*£**>
toijch/ toant Boxhorn berbactbt betaognenbe befc «Fancmfie toat c*'"·/· »*
pn-ffcser/ enfeybtnuttjefebJOojtieH / Nddukus pagus & dntiquttan
&am*nitdtefpea*tifsi'inus. hic CollegiumJcx Canonkorum α Wtlhümo Loet
dynafla Anno 1307, eretlum εβ, φοά Ληηο 1369. Wilhdmus Naeldwice-
nus pr*di8i WilhzlmiNepos, muum in modum ampliavit, /«λ Canoniehad-
jeftis. * Naelwijck om haer oudtheytendevermaeckeli;ckheydt,een ieer *Be*t,iMi
aenfienelijk en bekent Dorp. Hier is in den Jaerei307· Van Wilhelm *?r,
Heercdeferplaetfe eenCollegié yan fes Ganonickenïngcftelc, 'tvvclck
Wilhelm van Naeidwijck Neve des voorgenoemden Wilhelm groore-
lijcks vermeerdert heeft, noch fes andere Ganonicken daer by gevoecht
hebbende, &u\th# üor bier upt be oube berraaerrijcEbt ban bit ψοφ
Hcijtcitjcft te bfflumen ig / gt*eïi}ck oocB omijaerf fdjoon- fituatte en
tof! öbeleaöeutDepbt/ tnöe bnuötbaectfe Uandtgboutoe / niet min
iufliqij enbermaccBcliKöté/ met Hunielaerfdijck , al ijoe meifoo
turnt niet fr&iimte toefen/bodjnunaeberïjanbtfecrtoföbenimen/
           . -,
boojbe^tmmeraaieenïjerhoftelijihciuebouü) ban ben ©oojiutn-- JJJg*^
tiebiicn f niuebari ^angie Frederick Heyndenck, a^ Heer uan opgekomen
Bafibiajijchrnbc^unfeïarrfbijeh/ bettelcne bit oubebu^ Hun ei, cnde Yerbe-
met ai fijn omïeööbenbe öftebaer / torberom ou nientü feec neer»je» ten.
bccficïbc / cnbaer boo? bft^ojn nicttD^nioÜberbetertrnboo^fel.
tof(jcb?acbt beeft. i?oe nnbefe leeriiichijePbt b? 0eb?echban matté-
oir in boojtpbm té ogenomen aenben ï^unfe ban Monfoort, mbt
ban baetOpbe Graven vander Marck fltbe Arenberch, f η 300 OUbli
banLigneenbeï|enfaoutbe/ bteïjetaenbe ï|ooö|)öemeiten P?«nce
^ 1                    tnebbeti
-ocr page 55-
%%                                    Bcfchfyvingc
tmmbttfattit I ïegbtongugt ben <Seïeerbett/ cninbel&ottonk^
fefte <©ubtbf #t / feer erbaren w. van Goudthoven boo?fr&eben/ inte
oBeneaioqieiian bc boojnaemffe $ut?fen ban $0H£n£t/ met ïmcre
2$oüb3ritxhfe alliantie η / name mïtjch ïtibe oube gr βαφκ üan Naeld-
* βίαιοι wiick * opïjetegnöe/ enbeban baer inbe Höf»c banbe Heeien van
*·ΐ4β.' ' Sevenbergen,* ooch in 't laftfle/toacr tit Off fuccefribeitjeh acntoijfl/
iJOi'UatGraefKarelvan Arenberch g£efp20ten ttgt Heet IanvanLignc
Hoe defe éeerban Barbangonin Henegouwen bg erffeniffe giKtto^ben 3ijn.De
Hceriick. ièaenbcc Verban iStortötosjcft cnbe ^ebimberöben / JIBarfctjalffc
ïrine tin
öan$cï|anbi fc ^crffïjepöegoederenUierin$of tanötgelrgeu/becs
oranje «η- hotftt beeft/ fu onber anberen co* in ben 3)Sfre »<s xz. ^e #cct*
gekomen en lijfttljcpöt of SSarontfe ban ^aeïbtöijch cnbe- ïijunrcïafrföijeh / en
hoe veel Ëe-
toiU1i fjoopcc 43?aef fêcnriiel* ban l^alToti bco> bne ïjonbert en btjfticïi
*2«* n« bngfent gaibcn. Munster (tti't Hatijn Menafierium,) * toert φ
176- '
meeniijch met ter Heyde t' fameii gi)crccchent/omtrent bit <^ο$ jijrt
ooiftbeefcöe^bc antiquiteiten cnbe retiquicnban be iftotittgmn öiK-*
ondesee- öonbcti/ ai£onbetanbereobettüatmeerai£loo.^aettnecnatcne
nr cöjumne munmt / 0!^ ctteiijfke lacren bctóaert ig gDe&fcft in't föloollet
met Room- Syonbp<$rfft/ cnbe baernaeberbaert/ enöeöbebjacbton't^ttgjS
bf Munïer ?eiM bttwen ö'^abenpge / befcOerêof'tfaifoen bacr ban&an
jonden, be η begerigen Hefec 3ien inbe tneergeuieite befi^übinee ban <£ubt
*sinv'iat, -Bataiiie- * ïlBaer itgt ban genoecöfaem üüjtht/ batbe>eboo?gaeui
f. 2+
rt be alle cube en bctmaerüc3lo?pen ji)n/ en bat be Romeynen in befc
pelirfniwS- Qttartieren ban Deiflandt lange tfeerfföapptje geïjabt fjebbcn. $οφ
land- waer öeb je baer ontrent ucefiDepbe anbere fratje Φο^ρεη / aij? be Poeidijck
Tan weiniRh fcgWatermge, onberbett $|:nccban<0jattgie. ^eLier, 'cWoudt,
rcWeawi" Ö£moiii?i£ göenaemtbetRijcke Woudc, nefïaenbe meeftugt omleg*
de
              scnbeiBoonuigencn^of-^ieben: Hfêacc teeibeedltnerentreffe*
* VMdtr ïijcher Biechtn jijnöcc noeï) tïetoeïehc men Uentiit^ baerc minberiae-
vT'fhTn cifpcüOt/ en nteutuenopfeomiïnocönietioobeeïbefcöjebcnöinbt/
109. ' ft* 6oe tneï öaec anber e enigbe felf gï)f meene ^irbeheng ban anbere
Hatlben tn grOOtC Obertreffen/ Maeflandt, Maefiandtfche Sluyspilbi
Schipiuy, aïle bjie 2!m&acl)tg-ï|eernjehl}eben &ί$ηοφ toebeDoo^enbe
_ j aenbêlleerigchbeibtban iitenentntrcft'.* Rhwtck eenίφοοη
Htuvltid <tt twffeïpcfc ^ojp / ié bereert met ï)et i^inceipch nöeboub) ban 3S«i
/. ιιό. ' ^oagöepbt ben %ere Pnnce vanOrangie, enbeeleanberebaeron*
tcent göetege ïjeer^eheï|ofdebenmeer / eter ban 35η ^m&at&t&ee*
l um Λ/* tm bie ban bm ïjugfe vandcr d uy η * boei) be iBetïjouberen ban Φ elft/
comneteert be ijöogfte :3lurif bictie enbe ifalf i)ecripchi)epbt ban befett
Ifimbacïjte/ gfieigtótop in fietberbe ï|ooftfluch naeber fttflen ^oo--
ten/ enbef*üan^ubi^iett fnbtlegiebooj be &tabt i>an<©eift/bal
tje ^aeffeïychijegbt be $008e£eerïgcB£ejJt ban Rijfwijckenbe Shi^i?
^—
-ocr page 56-
van D e L r τ,                      ±é
PHilips by der GratieGodts,Hartöge van Borgongien vanLothering,'
vanBraband, ende van Limburcb.,'Grave van Vlaenderen, van Ar- v^T}ylle&?
tois, vanBourgongien, Palatijnvarï'Henegouwen, van Hollandt, Dclrt%atde
vanZeelandc, ende van Namen, Marck-grave des Heylighes Rijcks, Graven de
Heere van Vrieflandt, varn Saiifn ende Mechelen, doen cont alle luyden ^°§hc luriii
dat vvy ontfangen hebben de ootrnoedighefupplicatie van onfer Stede van ^faiid?
DelfF, ende vanonfenghcmeenen Onderfaten van Rijfvvijck ende van nbchteschip
Schip-luyde,-Inhoudende, hoe dat wy hebben ende ons toebehooren, luy niet e«
de hooghsMeerlijkheden van onfen Dorpen ende Ambochten van Rijf- ^^J7W
vvijek ,ende van Schip-luyde , door de welcke , te weten, door onfe
Α mbocht van Rijfwijck dat paelt ende ftreckr al valt by onfer Heerlijck-
hyedt ende Hof van den Hage, onfe Onderfaten van onfe Yoorfz. Stede
van DelfFdageiijks gaen vaeren ende lijden moeten om in den Ha ge ende
elders derwert uyt ende door onfe Ambocht van Schip-luyden om
Weft-waert uyt te trecken, ende foö dan die voorin yan DelfF hem be-
duchten, dat hier-naemaels eenrghe ons vervolghen mochten om van
ons te vcr-vverven eride te krijgeri by koope by giften of anderfints de
voorfeyde höoghe Hec.lijckheden van onfefi voorfz Dorpen ende Am-
bochten van-Ryfwijck ende van Schipluyden , de welcke ofalfooge,-
viele ende dat de felve htioghe Heeriijckheyden rn anderen handen, of
bewinde verfet wairen dan inde onie,' inden welcke fy nu zijn, den voor-
ghenoemde onfen Onderfaten van Delft ,'Rijfwijck , ende Schip-
luyde ter grooterongenoechteny fchaden, kommer ende letfelkomen
foude, alioo fy fcggen ons oötmoedelijck biddende Jtenluyden daer op
intijdtsteverfien · foo ift dat wy de voorfz. faeckënovèrfien , begeren-
de onfe voorgenoemde Onderfaten van DelfF, altijdt vry, veylich, ende
onverfaecht te gaen, te keeren, ende te komen, uyt onfe voorfz. Stede
yan DelfF, door ende inden voorgenoemde onfen Ambochten van Rys-
wijck ·, ende van Schïp-^uyden daer *t hem gelieft, Bekennende oock <,
dat het niet behoorlijck noch betamèlijck en ware>, dat iemandt anders
foo na onfert Hove ende Woon-ftede vande hooge Heerlkkhydt of lurif-
diftiehebbenfouden, denvöorghenoemde onie Stede van DelfF, en de
Onderfaten vaivRijfwijck ende vanSchip-luyden hebben voor ons, en-
de voor onfe erven'ende Nakomelinghen Graven ende Gravinnen
van Hollandt gewillecoert, gelooft ende geconfenteert, willccoeren,
geloven ende eonfenteren uyt byfondere gratie, met defen Brieve, dat y
wy noch onfe erven» Nacomelinge, Graven of Gravinnen van Hollandt? *,
voorfz. nimmermeer noch tot genen tijden , de hooge Heerlijckhederi
van onfen Dorpen ende Ambochten van Rijfwijck, ende van Schip-luy* '
den voorgenoemt met allen lioiren toebehooren ende gevolge, wech ge- '"
geven, verkoopen, verfetten, noch in niemants ander- handen ofbewin^ : _
«e brengen, op dragen vervreemden ncch' overgeven en fullen, foo dat
T«inandtdaei-ineenigheheerlijckheydtjurifdici:ie, of bewint hebben en J
>
-ocr page 57-
£0                          Bcfchryvingc
fals anders dan wyfelve, endc onfe erven endc Nakomelingen , Graven
of Gravinnen va η Hollandt, maer dat altoos aen ons Graeflikheydt van
Hollandt houden ende laeten blijven m fulcken ftate als, by onfen ouder
tijden, Graven of Gravinnen van Hollandt lelt gheweeft heeft ende noch
is, fonderarghelift. Ontbieden daerom me ende bevelen onfen Stede-
houder , ende anderen onfen Raetfluydenin Hollandt , ende voort in
allen anderen onfen Dienaeren ende Ampluyden in onfen voorfz. Lande
van Hollandt ghefeten, dienufijnofnamaels wefenfullen, ende eenen
ygelijcken van hem befonder dien 't aengaen mach, of fal mogen, dat fy
de voorgenoemde van Delf, Ryfwijck, ende Schip-luyden defer onfer
gratiën ende geloften doen, ende laten ruftelijck ende Vredelijck ghenic-
ten ende gebruyeken, fonder hem eenigen wederftoot, hinder , ofletfel
daerinte doen, of laten ghefchieden, want ons aldus gelieft, ende -wil-
len dat gefchiede , niet tegenftaende eenige Brieve van ons verkregen oft
te verkrijgen ter contrari van defen, Ende om dat dit vaft ende fteedich
büjve eeuwelij ck, hebben wy onfen heymelijckenfegel, inabfentievan
ons grooten hier aen doen hangen. Gegeven in onieStadt van BriuTel»
op ten derden dach van Meye, m'tlaer ons Heeren 1450.
«Bemec cBi bie ban ©elft ïjact ρφφΐ biihtoiiiï öooj tiffe Wmpm
je?%ncJ moetenbe nemen ban ottbi£ bzbmU tearen/ bat foo toanneer. die
xnenv-nhet £000/ £>eerhjeiujcbtii op paaftttiiere peeren pramen te beboiberen/
i
voorpende fy aig §m m€ Jjf tyltyfntïjtgt &iW ÖIC t%Hnl ÏM t &1$Μφ QgilltÏϊφ
mvüegie. fam j mtJt \jtimmrt fouB^ mogtjentofiben. QMttu ïJier ooch niet
Öfrgften/ Öft «giebOjp Scheveringh , ïiftttiillïpiJf &φΜίϊΙ#&$&
noemt / Jt toekS oabcr bet IBmbacfn ban jS' <8?aüen|jage / -ge ie ae tt
al mebc Detï$eemreci}t ban «©eifïanbt onöerteojjien t#. O V E R-
ft rh; SCHYE, boojbenancHOuwerfchie mebe booKe»3ï)ibeeiteonbct:
tvaïrvSdaen 't^femtaet>tfcl)apöan^eifïanbtrcfo^tcrtttöe / enbebe ïPetïïottbe*
ie naeoi. ren ban ^elft gelach gefegbt i^r ijïev SEmbacljrji peeren $gnbe/të 30a
ötjenaemt ban be beurto$t Oer itttbierc be Schie, baer ijoo^ ïjeen loo *
penöe/ öc Jpalïagieriibe&tabtii habeaen tïc ï©cfï a^ije ban öc ^>cbte
ïangettfSoraenbcmet&fïjoutoeti of ^efjttntenbaetotoetaefec tuec*
tientje; <tëen ©o$ genoecjj beftetit boo? fjet oj&ebttpjicïj boo? öaeren
fcanbe&i&eiicnitt Js>itmgren bic ban 3Mft naec Wtlfg öabcn oft
Ftoitecbam baecenenheeren·* ïiet bigeBt oogenfc&pnelBilt bat toel
,*B*xh.Tkcat. ^ïfttige ï^rïatenoftcbteröeinfhen moeten 3gn oetoeeft/ onbec be
KtSJ; lettieat öiectot <0u&e.rft&te/ be toelche bie ban Schielandt a Wee
Ckrm. 150. naefï aengcenfcnbe/ njetenbeecDen onbet fcaec üeemceelit gelegen te
3pn/ enobecfmc&i$ijaec aenmaticïjbenbe felöiöftc te openen naec
fjaer bcüeöen I fonöec confent of goct binben ban bie ban <©eif(anbt/
öjaerboojöanbe Hanöen ban SMfianbt bichtoiijs toierben bena*
beeltofteöeinterclTeect. ^iesfï|ertocï)2Ceiuett al^^abe öan tt#
lanbt/ inben^aere 1375· «tctopen 6?iebe ban <0ctroi? ben Heem*
taben ban ^eiftlantit itftoijfï cnbe bebejiuöt/ bat be bootfc&etoe
|e«»
_ïi
-ocr page 58-
vati D e L ι τ,                      ji
%me m$ seïegen otiöic 'ttyttmmüt ban Wfttenbt/ enfcatsg
bp ajjenoïae Oe fetiw fteuir (foo tóanneer f? finW ten öienfïe torn tsen
Stante oiröaeclgc» föuOe moeten nmörtt) fouöe mogen af bjeecSen toe
toammen en&e aioaec een oöertoröt en ïfêmöafe on Heliere. <i£ntie
nermitg upt oefen Sö^eftie aoröefo&e/ enaroote genrgnugpgt tie
oefen <ftyme tenottficöteijan öe Hugöen öan wfianm alf»Otslje·
jnatofteeft/ mmBeïgcHtéonjcftenöe/ WQïjtl^m ö* eufce ijoeOae*
mg&egöt en iifjerectentDegW uan oefen <©o?pe üaernpt rcniöDf*Wi*
af te nf men t// fuHen &)& Defeine met ïjaete fetffianOiöc fooojOen oocfc
om öaece ouotSegtg tolifê j)iet ne boegen.
AElbrccht by Godts ghenadc, Palens Graveby den Rijn , Har-
toghe in Beyeren , Ruwaert van Henegouwen , van Hol-
landt, vanZeelandt, ende van Vrieflandt doen cont, allen luy-
den, dat^vy by Rade ons Raets aenghefien hebben den grooten fcha-
de , ende verderfeniflc ons Lants van Delftlandt | ende de groote
klachte, die wy van onfe goede Luyden van onfe Landen van D el ttlandt
gemeenlijckdickwilsgehoort hebben. Alfoo van groote gebreken , en-
de fchadediefy hebben gehadt, ende noch alle daghen hebben van den
Heuledie leyt buyten de Noortzijde vander Ouderfchie, vanden wa-
tere dat daer deur komt daer eene heele Wateringhe altoos te weten plach
om bewaerniiFe ons Luyden ende Lants.van Delftlandt, endebuyten
wille, ende confent van den Heemraets ende der Luyden van Delftlandt,
opengedaenwerdt, daer zij grootelijck mede befchaet, ende verderft
zijn, ende om eenen yghelijcken te helpen tot zijnen recht, daerhy ver- ■ OuderfcWew
kort ware, ende onfe Lantte brenghen in goeder ouder coiluim ende be- der de ,urift
wacrniirenaebnfe,h;inacht,foo hebben wyby ons gehadt, ende onbode dictie van
onfen WeïgcboöVen Heemraets vin Delftlandt, die ons, ende onfe Delftlandt
Rade, ghetuycht ende bewijft, dat die Heulefchouwe, alfoo dat men êcieaen-
buyten hun, die Heuïe daer niet maken en mochte, nader Landtrechte,
                  .
waerom wy bevolen hebben > ende bevelen onfen Hêemraedts van Mft- m^ccnMJtc
Jandt, dat zy die' Heule' voorfchreven, alfoö verre dat hun dunckt by keu°ren> *
haeren eede, dat 'dësLandts nut» enHé oorbaer, in leyt van Delftlandt En a'daer
uyt de putte keuren', énae toe doen dammen, ende daer doen maken ee- «Jj <Lm mes
nenovertochte, daerhunduncktdatfenutfte zijn, ende befuotoorbaer tocht J^0,
ons landt voorfchreven, ende daer of foo fullen alle die geene, die daer gen maekene
metter windazeóvergétoge zullen hebben, alfoo veel gheven, alsmente ^atto! daer
geven placht ten hinderdammete Delft van overtrecken uytgefeyt ons, opseitoien.
ende onfePr byihcie, ende al dat onfe Herbergen toe behoordt, ende wat En Waer to*
geit, dat van defen overtrecken komen fal, dat fullen belegghen onfen den inkomen
HeemraetsvooifchreveninDiicken, inSluyfen, ende in Speuyen, daer ^pl^cat
J hem oorbaerjijek duncken fal tot ons ghemeenl3ndts van Delff, voort
foo hebben wy bevolen, ende bevelen onfen Hêemraedts voorfchreven ,
«at fy fullen dóen maken een Wateringe foo hooge, ende foo dicke als fy-
IC
-ocr page 59-
^t                      .. Befchryvïnge
eckerWa« fe keuren fullen, tuflchen Deiff, ende Schiedamme , daer hufrdune-
twinghetuf- kdifal, datzyöorbaerlijchtleegen, tot behoufons gemeen Landts van
fchen Delft Delftlandt, alfoo dattet ten eeijiwighen daghen beichut worden van on-
cnde sclue- recht wateren, ende defe voornoemde Wateringe , willen wy dat dich-
' "
           te blijve ? ende ongequeft vanyemande , ende waer dat yemandtaen
defe Wateringheyet mifdede,, ;dat onfe Heemraeders inder waerheydt
vonden datfoudenwy houden aenzijnen lijve ende aen zijnen goeden,
alsaeadenfffieenendie onfe Heerlijckheydt -.yerroindere, ende om dat
wy willen dat alle defe voorfchreve punten yaft, ende wel ghehoudcn
worden, endeonghekeert van yemande \ ibo Rebben wyonien lieven,
ende getrouwen Heemraders delen Brief, open. ibezeghelt met onfen Ze-
gel. Gegeven in den HagedesSonnendagsopSipte Vlafiusdach-, in't
jfaer ons Heeren 1375.
dc stadt tbanneer nu bah Delft te bco?en bp feeefcere ggpieg$impt|>&t int
Delft het sBaiiitaff^ap ban Schieiandttfotiuwtttmt m iïpρβφ? ïjabbe η aen
SèSfn OPnomcn jEjttffibiöc boen fatten op ben nacm ban Adi iaën Van Dorp,
pachte ver. êiibe bat ter oojfaffftf omme te ic^outocti beel nieutoiaüeben enbe
kregen. WOepten Mt l)tllfaagjjfUjch0 gefdjilbe DOQJ tttiDbeï baii Öif ban Rot-
terdam lï^ öcn Söaiuüi'aï* ^ilc&rirabe ^tiittrn ïteewtaöen ban
^cljiêiantït: Μ\άβ bacr ugt mtow» tmlgl)? mjomMïïttmtm
gcoote bifpuetm fijn gtjercfen txifftïjc« bic ban be boo?ieï)?ibe £tabt
Delft möe bie ban Rotterdam , foeiefte uegbe parten om bojbet*
■Accoort. ttoi^
t(pMninm / mbegïfcfiHlfηüirfi? bm een ftcalifn ben anbc^
tuffcheDeiit reη Ijaöben net?rrte ïtogen /opbét fg (b'eenbpb· anbere foo fciepte
en Rottcrd
öij(gcn 3rjnt?c; te bjebeiiiiSe c moeïjten ornme gaen «nuc to«bej:feren/
Sip foobeübenfehi uiffcjjfi! fjwfcenian fommi^ (ïtfminnenbe öie
voorfz, tucibaert enbe eyn&?ac&ticïie»öi ban begbc bc boo#b?cbe ^teöen)
ö ie feïbe baei* scfttïtltf ri gD^fubmittrrt / enbe al scheel gfte fait op 't
feggen f η betfcïatln je banbe Qc e re η banfce $eecfte ninge inbe n ïsage
ais? 't felbe b?cOf c bii)i hen mach fap öc acte ban fubm<fitt öaet^tafje*
naffeert inbe ejiffteban ï!*oïianöt/benz6, nj $ob^&^bf £ S'acriS
boo^eö,:ebfn/SiJekfte Ificbiter^ofa 4T3itib«ï^ri(./ Itgjt ftrattitc banbe
&oo2fdj?ebt3Eitef£nbeujc{i goebt gebonden feieftbrn enbe wfloten /
bat öieban Delft, ommeonbedjQtibenifTebantufïenfyfbeUaewn
§pacbt banben 2$aiHiufibannc ban Schieiandt foubeη af ftaen faMbe
befeiue cefignecen enbe oberaeben op een jjerfoonntu en&fc&eguaf m /
λ enbe aen hcpöe jt ibe η «f et insect ioefenbeniif^ rembourfecenbe be
raerbe- ίκϋπίπαφ W be ê-töbt "#cift' öafc op eöeleent enbe bccfcBotên :?
eevens een Ja eben.0 feeichegeftp nof ft berfcöepijc anberen süngebectbeett rnbcJ
decifie van afg^aei) / ijöaec onber piijifeneöetoevenbcbe feboutping^aajifc
qSie1d"e iotOuderfchie, tüciift n'$ am&ïm\hcW ban Rotter dam.|inberbaet:
ichouwc tot rgffcöen enüegelsreefh^n / biespbanftarenitoeöDen MtroJnb?fii'
aenbc
-ocr page 60-
van Del * τ.                             ^
grenbe / boo&efïeït ïmbben / bat Die ban Z&tïft fbiïbe nemen be fe&ou- oudere
toe uanöe Brugge van Schiedam
} enöe Dat men bie ban Uïottecoam concerne-
ïpebeiJCrtÖOUÖJmöi balt be Ouderfchiéfche ende Billentfche Heult, rende»
enbe· bat feïbe boenbe men in toehomenbe tiiben bee! ttoifïen fcbontom
foube / baec ojt bic ban Delft fepbeu / bat eich ijottben fotibc bat bg
ïjabbefonbec maiftanbec cctttöÖ onöeltjtö te boene. <®p toelcfe Sic*
ttÉUi bg be boo^noembe SUcbitecg tj$ ebefeebt enbe betïilaect / bat bte
booifcb?ebeSB?uaöïJe foube befcïjottbtmojbennaec oubec octooome
fonbec b' een ben anbere onöeït jt 6 te boen / te toeten bg bte ban ©erft
aen bieban aottecbam / onbec 'toerei ban baec Smbaciitf mnün*
Öepbt / ηοφ bte ban aotttcbam aen be^tabtban SMftinbtenfg
toinbecjStmecben ban hm Hogenban, baec obet jp^occ^ u*a0 ijati^
genbe ηοφ ongebertbeect boo? ben ï|obe ban Holianbt / maec föttbe
malcSanbec aen beebe3Üben geboecbfaem toefen albaec fgmorbten
bttpten baec fcbabe/ fonber eentöe nieimmbeebt te ρκφη totbeïet*
ti H0e ban bes? een of beg anbecg baect ofte necmgb* / f «be roitf btett
louöen bte ban Delftacijtecöoiöenbebaec jwfentatiefo beel boenali JT™
iron moöeïtm toefen fotiben / aen mijn ^rece ben Grave van Naflauw, Deifr \oïï
bat bcmabiiiefbe te beftfiecen ban hm feibm n^oceffe/ fagb^nt be* acvm Rot-
öpnnenontmebenïlooöenban / enbe baec en boben'tseibe&oeeif tcrda.m rn0-
met meec boen berboïöbeu inbe naeme ban hm jelben <&?abe / 't ba? HTpUlt
reneesten/ enbe ïjtennebe foube boobt/ af/ enbe te niete toefen allure over
ie bieongetecmtneecbeiijocejlert/ bte ommebefaeche boo^&eben
df n Hogen-
w'töenebaec ugtaef&otenmocbte toefen/ betfóboo^toat cefjtec;ban*
ttoelfubenofteföamecen ban lufïitte De feïbe oochfottbe mognett
natujenbe toefen. <tënbe Dit t0toeberfijbt0 onbertegc&ent opbeur
miacij? ι ui. 23obcn aflebe boo^taenoe^o?penbeDoo^ηoochon*
oeryeïftïanbt/ becfcbeijbe anbefe meec/ a?£ be KETEL, mebe Anderepor-
jwfraró J£o?n jugDttoaertg ban be ^tabt QÏjt\t$)m I Item ten fiUgf
wfte η be ^tabt 39η ηοφ be 3£on;en Berckd enbe Pynaeckcr, meht ai
Deeie öoebe ^ojpen/ en ban baec nüo>bttoaertg on / BomtnocD
iSootdorpcnbebalfLeydtrchendam · mbe befe aïïe zw fóenB ^o?-
Pjo/ aibanoubtg abri&abt rjfbbenbe be^begben ftïotS-öSKflatïJ
SCV W&™ becfcfte gtre onbec bcfen / toaec obec be iBet&cubeceη ban
2Ξ?!* ««tftafftti beerenatjn/bobboeentoanneec befe ï|eecltjihDe-
rilic^tabtmettectflbtaf«ö^owfn3ïinfal oti$r in 'tberboïob na- Ambachte»
Jg f£ b0^rcbi)n homeu ·, ηοφ eacη inj? boo^bg fonbec op te tellen onder Dcift-
mf^h Sf™^^ Öcoote -öbfWt&iïföiecrbe / ^n ^9" 0ltöt^ fcfε_
hlï; ï κ mllacBtcn; lilft ^ibotiten am jgerretarifen bootten/
n^rt? Ι/
c nocij &ffic «öÖcöücDten en SSupjten / mitfflaber-sf een
EL9!jf!ft,ba" ^0^ tiften en ilBooninnbfn göfbonben toerben/
!(? ?"Öfr/ 'c Hof van Delft , Vryenban,* Bieflandt, Ackerf^dijck,
elr mï?Tenrecht> APts-V/out, baec mmt ban €amonbt fcel ^, f-
«f ,^ec bnn b»^ * aïibecji Papfou; Abfrecht, Hcogh, enbe Wouts- '„ÏZJZf.
C                   harnas 65.
-ocr page 61-
14                                Befchryvinge
harnas JttCt Groenevelt m Hompijl} ofte Hodenpijl , Poort-Lahdti"
Sahdt-Ambacht, 't Hoenderlandt, Sc Martens-recht} aewnOiitende tte
ïteetlijcfifje^dt ban ft ene nbtircÏJ^te m -Hoogeveen, Nieuweveen &c.
Gehuchten <©nber de aBebucijten 3tjn midenaelieacnde .£ tadtgelegen , Delfts-
ftabydestad gaeu ettfie tic Hoorn, tiegde omtrent een nïegne fóanonfeïjoot ofte
gelegen. auarttetttpig gaeng öueten tse M>mt gelegen/ bet eenen beooften / Het
ander befugtïjKjten/ iju laejte De ioo-m/ imfcljien de naem be-
nomen öeubenoe ban se geïi}cheni|?e uan tjctöaer daozioonentte toa»
ter / tjft toeirh ten ojificijte ban jnnf Kromte öe ftgute banun gemee-
nciiiiao^imft'ieenemaelange^chist/Etieton^nu Bomen tot bebg-
siotcn en fondere ïfatpfen/ enbe ba^ouötfnecmaetbe^ïootenenoe iitafïeelen/
Hofikden in te^andetoaerii gelegen/ binnenliet diiïrtet ban SBdftténöt/ en net-
u*.io.andt. ftbfsbepartitttiifvc leeren / Slibberen enöe €beien ban ïfoilande
Oénn tbeftoni*n!!f / Matthijs vander Houve ^cfjiithnaen $?eer totitam-
chron vmder JKtl <$C. \\\ '$tjtt tiaiïdcveft, 0.f?C Chartre Ghronijck, Üg Öem WJtge-
«.»■·, i.j«/ qeöcninöen^laere 1.535·* &teii»n£!ï Hjjftöande oude aidderlijc&e
2*5^6e«?, ^afieïcu/ JMoomi / entte litteliiehe $|of-J>teben / atteenujen in ftet
J> +l SöaiaiuicBatïban ^eïftiandt gelegen / daer bp öoegnende aentotew
defeibig&e doen ter työt Jnaeren toebe&ooaende / ende begint a¥"
ϋοίφί. -
Slootcn in't Bailliufchap Delftlant* ■;·
'<èi$titm
BELYEDERE, gtjetimmertbg mnn tytw
Frediick Henrick Stilte baU<©#»ngie/ ^ntlO 1634. tot Rijs-
wijek..
't ünwe WERVE een êtamött^ njtbe tot Rijfwijck, Ψ»
van Goudthoven , tn 3511e bjJöoedjfeten tot de oude €D?ongch ban
«chtê&nah* ^olianttt <|c.* J>nKeent liter baittoat nader. !$et ï|rt|i re Werve
ƒ· 9»· in 't flmbac&tban iHgftonch 10 ontrent/ 2Cnno 1440. ^oen boutoets
~r bg Heer lanRuychrockRidder , entte tlaedt indenïfaeg&eOp tjon-
dettende 'tfrflfib mergenilanotss.
j^ocft'totRijfvvijck'töupi te blote, oncheen-&tam&ue£
gTjetueefï bo^ttjbtg mede gbenaemt Hodenpijl ; bjag aenBótttende
* GmhMl4. ö'J&eerNobeUer, en- Goudthoven getUgcftt / dat dit £)U|*0 te Bloot
99· . toeieertaeaeBomenfteefttiet bermam nefïacïjtban 'Pynflen.
't fóafïee'l banHUNTSELAERDYGKb)? Naeldwijck 6a«
oudtfï nöetoeeft stjtibe de bjoonpiaetfe ban 't niödertiite geeflarïji
ban Naeldwijck ccrtöt #>acfcöaichenban $oo>dtijoaandt/ tsöaec
n«e a&ehomen on de njineeUuSe Graven van Arenbereh, atë upt de
^tamme ban 3£aeJdunjcft gedefTendeerttoefende / Hebben defeibiglje
|?et berhocöt aen 3ijnBojfleltjib «Êjccilentie ben F rince van Orangie,tè
toetentnt^aer 161 ï» en!iia«baneudts eenftecgriot flertB^lot;
l «#»M selijtÊ ans <8cmdtïjaüe öietbobett * üeeft becniaitt / endemttoe*
-ocr page 62-
van Delft.                     jf
öciijch bet Boxhom* noemt een &oninraiOc«öe&omij/ 't melen niet I74,
licei3ÖIIISeDrtiichfieeft/ footcn aenfienban oe £'truciure/ be me-
nuijteban fóameren/ nonfiige J>r&ilberijen/ al# oocfe ban ben umi*
genïilof/ enbe u^incmfnöc ïïcitiööcijDt / en anberebim$en t>tct te #^/<w/#
iangb om té be rijaelen. *
                                     β                 t . -' *'«■* "tf»
't ftaueei te KENENBURCH, aïfoo geitaemt ban t f <'''1
CicbierhenbeKene/ baeropenbeaenïjetg&ejliebtiif/ bs i^eerPm- Ρ"«ν·4*
Ups van Dorp 5 Uïibber ben fcjeqben Hertogh Willem van Beyeren
<ö^abe ban i^oHanbt / legbt in't 3?o;p ban Schipluy / i£ eenfeec
dCCUjch «&iOt / toaj? Ren Öamentieloncljcet· lacob Fredenck vander
Seventer. ^mmceraemfitfnW.vanGoiuhQveitttic €ti?onij£hu^
fccmufltgöegebenlÉtino 1620* getu&tfct/ bat befe fceerlttcMieebt *g';Gtutki
Omtrentr>et 3'aer 146©. AelbertvanEgmondt van Mercfteyn ftnae* J'
pe belichte met njn iBiJbe loffVouw Haze, ^octitet nanPhihpsdc
Bloot üeerebanföenenburclj/ enbe. foerbt ηοφ tot ïKöen toebgbe
ïBanfoir ban be uoojicfoe be fïeibrrt ban J'sereflegn befeten: toaec
in beonberbcrbitet'inLiöegrooteiijc&^üjaiSi geabttfatt/ enbe oöifc
fulifeibencomraiiiiefetaiioitoatlagfjeciitbe «BeneaïogiebanZe- +U{yidAlit
Vender, ültegenbeelfegbt OpOttovanZevender* SBaÜiiOU ma*ban ïem intUge.
©oomtwerm?innoi6i8 teeereban fcemienbttröï) bp Ceftament «****«*
eubebe öaotjt ftjng .»«ber0 25?oebet / fuljr bet noen ter ti)t al on 7'
ben ï&ufifeυβη ybenber maö gebeboibeert. ®en feiben SEuttKue t.er*
tneïtnoclj on een anberpiaetfemnbtftmbarieban bitl$tmgfnamenti
Ujchinfte, eijepacbtretttlireban Dorp> * inaer in iJV boo? aentsr * rd. m
fpjeechenbf ban Philips van Veeiigcnoemtvan Dorp, föibber gprna- »7V
gfninbenflacbtegen^belULJchenaersi/ Sïnno *4C§· toaiifóapitepn
ban eo?icönm met 500. ntan Sinno 1407. enbe <&b?eN?er ban
ïioïïant: ïfυ bebe funbeten 't bui'0 te öennenüurcö / D£ ïecföe norU
Stnno in?, enbcfïcrf fenöer frinbcrg / fcegraben te Dein, moe
OUbe dercke / baö eerflgefTOUbit Vrouwe FlorentiaBugge lans ίιοφ*
ter/ fcnjefriiijcBpooiter-tf ©flff-$c.                         , · .
«te tyof-£tebebanber U O Ü VE:, een ^iamiittpjS teggenoe in
Maeflaridt, fjterbansiet men notft b* ottoe bertoaUene mtieren b>;0
boojtiormben Auftheurs Adelijcke Voor-Ouders, tube recljte r.)nte
Vanief
ƒ ιββ
bctlaec 1405- tofbfïjöO2bibfbbnibe/gïjeiiicBÖpboo,n0in,tpftue
ban^et ttoeeöe 9&bfefi f jiin^ eerflf bee 10 naerbet tgibcb)i?fcnbe/cat
IaniiflnbrrHouveten bjoosn jl^an ban ïurjmien flföouben toert/
ben jFonbatenr ban 't l|«g^ inerter W ötebe banber Houye, me--
feubecftt Cbet Heen ban be^aeffeltjcBtjeatt ban Hollandt·, rnse
& f Jitabr ofte fêw*£ban Waflenaer te leen ftf*ebottbeittoetbenbe.
<Snöe toajS'tfeifjf lieen banber Boube nu in beif 2£ute«r0 tibt ben
roo0?gomeitren Sonchbeec lacob Fredcrickï^fer ban ftemienbnrcu
aetiHOntcnbe.
-ocr page 63-
2 6                             Befchry vuige
't lU|># tt DORP, Ofte Uytte-Lier, 3i}nbeeCtt Wttl&h-&tStöl*
fiup0 ban 't SSibbecU'jtft gcflacfjt van Dorp, fcoag arnhomenbe %ont%
jjecc lacob van Waffenacr, ïifeer Dan #böahi $ c töitmeefïer ban ccm -
ftampatinie éugtcmt· Gouthove fepbt öacc ban in 3ü«tn tptse
't'iniptfteDorp qi)dfg!>ntuffiijni écBipïugbe cnbc öe Hifc/ ^ obec
mm ai$ 200. gjaeren be itëooninge &mwfl ban beηMMm acfïacïte
't φ.Κ£# te POL A.N EN rot .Monfter, i$ titcöe !)ft £iiöbecï£k&
&tamöugifsfïöccfïbanbc c0nöe domheren van Polanen, al&aei:,
bc ieibê öaer pïaèlitcn ie öM&oubm \$ ntt tnaer f f η i^of-JHcbe a?4i hos.
* lAw ƒ. 94. Htetlöe mi in £?Cf C OCH Prince van Örangie. ©f ή fcïÜCtl Goudthove*
fp?ffent öicc ban toeberoin opeen anbCr pïactfe in öefe r üofge / on* -
mnt&' <©iabf fanOe Βρ fjct «©ojj». .ïltëonflcr / ijs rcrtijöti ö^'cfï ϊϊ^ε
fillpilOf't^lOttePolanen, baci" W ïffCttü ban Polancn Op tOOOlU
örn/.Oenit)'iciifn M-oniler mi'be toe oc&oo;be/ enöe nïacbt te Ham-
bacrjntt be ï|o«be ban ©oïaencn iepöt / enöe toeibrn (öbeujth oe
€ij?onijch ban l&oïïanbt bcrmcït) ban bic oan Delft, met uocf) mecc
anberefloten acnb?anbt gfjeflcBeu/ SCiino-1559. <Banf)ct %axtot
ofte bet inROtnen öeljoo^t totöenÏ}ü\}fe banNaflau, artfebettIjet
S!aeci404- <$nöc nu-tien bootfcljjeben ^oogfjöemelten Mtm tien-
PrincevanOrangie, ööcïtldï !^ρ baemaeinbe Hfjflc ban be Zeeven
ban-Poiaenen U2cöei'betfifóert»
't ^Utfg c'WAÏERIN GE tot ■ Wateringe CCtl'^tam bttgë Qï*
toeefl·/ piacfjte Sf n«0 1199. üeet Gerrit van Wateringe, Ridder enbe-
€apitegn tot £*tabrrcn in <®0iïfytcflanbt/toe uBomen; beg boo?.
nOnuOen HeerGerrits^OOnif^OOnGerritvin Wateringen/, üjjcrbt
In 't£Vatr »358* ban I^artodj Willem van Be'yeren <&;mbe ban Ιοίί
fanbtin3ijnpaffieboobtgijrflagftrn· 3£itplotteitBateciuge bebe
$^eecHenrick vanNaeldwijck beranbemr/ ontrent bet 3!acr 1480.
in een jlKonicfieu fóloofïcr / ban be o^öere ban Ciflercien. Milt·
*u*mf
94 &toofïcri#mcbebencffcnsibceicanbcrcopJt<3iaer 1573- ©erbefïttt*
φ ut. * ' eert.€nbe bit jijnfienoecijfaem befelfbetooo^n/ bic benboontocm* f
ben van Goudthove bacr oocii ban fcgt. *
s ρ 1 e RΙΝ C κ Η o υ c χ, iif mebe een aibberïijrh Mlïabt
tufeben Schiedam enbe viaerdingen ge lenen / toag acnhomenbe 3ij» ·
(gbeïöegbt ben ï|eer ban Goudmen.
b' fêof-^>tebe R o D E ν R Υ s b% ouderfchie, fiJasf aenhottten-
. be 3!0rt£Hb^C Kornelis vander Mijle, oorfc iSJtl m tmJbtiMl-bnfê
-l*'f'ao?· baec Goudthove * een hlcmt reöiflet ban fïeït;
b' tof ^tebe GROENEVELT mm een.^eam-fm^ s^-
ioeefï ontrent't Wout.
ö'lof ^tebe ΑLTHena bicöt onbec Delft, t£ ia^ bie öa» .
Delft, fn 't Siaec 15 71 · in toanbt öeftefeen / nu tneberom opaetim-
inmbeu)t)ïmben%ec^ Bijetnjiinieben €^efo2iec sweraei m,
bec-
-ocr page 64-
varl De l ft.               * -%y
iSereenicbbe^ébcttanbcn / mgin beg ^mem^fpMnliomenöe
% onchbeec Abraham Uc Bijebe$ feifé «2oou / enöe Dier ban fpjeecifït
Gouchove oocö ηοφ in 3tjncii tijöt/ tnde boigljetiöe termen- ï|et
ïjupii Akena iö in 't 3[aec 1573· S5g Wi uanöc .ètabt ö^eöug^cnöe
Den #0>iogbaentyanbtboenfteeciien/ enbehomt toe ais €rfgoet
öanöe JDoo^uberg Oir ban nm abelen «Bljcflaiijte ban Alm-
monde. *                                                                                            */*«ƒ, tei
<anbe bit 5#n b' ?fiticïijche $upfen bie ben opgemeten auteur tüt
in Ijec Bailliufchap van Delftlandt , ηθφ baeC Clt ÏJOben boo? bg
gaenbe/niet aiieen be^Jjegbe anbere onbetïjet Heemraetfchapftujcltft
ficij Higocc ugrfïcerHt) maeeoochfeifjmotijeenige ban onbtg onbec
w . .
Uit Sailitufetiap öcïegrn/ató boojeeefï Rb ven't geen onbeebe wfiïï*
©ojpen in't ïBaiuiuicfjap ban ^elftianotfteibt * fijnbe een Sim* dcimeure^
baiötföeeclijcBf^bt / met een Stugg baet op getoeefï niet bette ban voorneemt
bestaat gcieaen/ aöpacentöaepbanbenaem bebouben beobenbe °Z
bet Ruy vers Laentje, tuffcöen-t^iijteönbe ban QBeiftggaett en ben **#«,*,^
oüet (Sae«t ι^οφ bjetbt eibers oijetoatö gbemaeciit be ben felben **>·
Smette ban mim Meefter Adriaen Scaipaert, siimuacfjtf beer ban
                ,
Ruyven, * ban toelcfrimp£ f0i)c!iKfe mgraeniteöient i#) ηοφ een af* * /*»»*;<^
beeibinge foube te }im 3tjnonber loris Cats tyttr ttan Schaegen.®aec 6y-
oenebentffeögnt bergetente3t)«be W-J>teöeban tfcn τbm?^ ,al
ÏW bjel öe bie te tooien in een anöer berbeeungöe onber%elft göe;
fWbt beeft/* en biag aenisommbe ^onehbeetian ban Naeldwijck.
Jit 'tiid, 119.
^abenbienbetlibbecUjehe^of^tebebanbecBuRCH, öaerben
toeirgöenOiitben <Seneafogt!t/ * aeötec stjue awfïeri banbe boo?* *?»«*Mir.*
naemfte ottbe i|oilantfle Stammen ban aeuröett / onber anbere
bloten Ofte ïifof-^teben te Hanbeu-aectsi lïaenbe/ bie tj£ boo$ee*
«jnbecfupmt baboe te fïeiïen· Itemfegt ög ηοφ een fiibberujcfce.
f?°f ^tebeuiRiKwijckcertijt^bcbbenbeöbefïaen/ baer bie vander
Burgh te <©## bare naem af bebüen. 3Mt imggquantSïmto 149»·
op Pieter Suys ban <©02b?ecDt / aW a&etrouiöt öf bbenbe Soffi-ottto
loanna CcfbOcftteC ban Ian vander Butgh ^cbtlthnape / ttltJC toag ,
o* ^ootmoeber ban ben fifeer P^bent M. Komeüs Suys. Q&ttt
O0jfp2Onc& banbe Vander Burgen bati Delft, en Dordrecht, tojjfi
benfeibenlilutbeurnocbttabetaenineeniabe erttacten bie fig baec
ban onbec fbne ^eneoïogien fielt. * té tnfiÏenjchs becgeten &et <©«br J^ji t,
ptamöup^ ovfeRVESTöocfcniet meettit toefen'aifoaqenaemta^ *fWJ*,5S'
ïeggoenbe paJoWêüen ober ^»tabtii i^efï ofte «Batctgcaft/ aenbe
feibe 3tjbe aig Akena, boφ big naebec aen be Schooi poort, gbeïöc»
:
inbe bube Ktaecrc ban be ^abt öefc|jc^öeïii£& te fien i$ \ my 0 be^
rt^tooc&beeiiaengaenbe ηβφ eenigbe befcljeijben obecicö te jtin/
l
tonbecteeennenöjftentbaet en onbec tote befelbe fijn öecujïenbe /
öecttouiöenbe bie noc& mettee tijbtnntbel aen ben batï) te fullenBai
φ ■■ t'
^«/«^rn^beöieibeiirben^bient gelïeitbe Made,öφtee^tabtiï ;
<Ö3'^                     ïfOll*'^"
-ocr page 65-
*                          Befchryvinge
^ottttt^mn f η lEacthM aamen geiegw / $tfot mttïtt meetfcan
féaSSo migaertomcingeitmeteenlBatergracïjte 300wnbt aij$ een
ringti ofte «etui in 't miböe uan een groene grafri jthe ïfêjgbe/ sönbe
bjeieee een jfetatn-guwf getóceft / ioaei* ban De familie banbe Groe-
.newegensfcan&etMade, totSWt/ alg e^genaerg/Darren bpauit
entif toenaem omiangen ïjebben: <orm 3tn?ben ban baer i# tan out g
een SSoeretorrf / ηοφ ocbenOaccUiS behentmetDenaemnanMeeu-
werf, be nionunciatieofte uptf&afch,co;ruptibeü)ch beranbe?t fijn*
pcbanïKt cecöte tooo^bt Made-Werf. <${ρΐϋώ mi fietsten ηοφ an*
Dire öiccgciijBc JUupfrn ban oiibe η nernomti; fottbe honne η bergeten /
ofte öoo> l)Mt boubanigftrgbt ugt beJtenni# g^ccaccht 31 η / bt üjeirhe
nu niet aiic.te booj c(jijn fcotnen / ofte onthecht tcerben; enbe jijn
Noch drie
fcv M. vander
Hou'.'e ver-
Iceerdeli.ck
onder
bOO##icffcctitJClijch onbcrψtHcemraedïchap, OocijliterBailUufchap
ban 3$elitïanbt gelegen öefc bne naebosge nfeeoube imbberlijche ^lo»
tfnetiöc fiöfüKiic ï^pf-^tcbfii / fee «mtfie Siomhöcer Matchijs v>m
der Houven (tegen iiet uiittunfen ban alle liaetten met Hanbtfctjejji
't Heemraet- binoe baer ban fijnfee;€ö&ufibeii jrhiieeft gefteit in 't seeemraerfcijs»
fchap Riin- bm B\jnlanöt / a!$ ben <® uben Bmgh, ofte, gemefen fóoniachliiifi
landtgcftelt. ^oi / \Aurdiam , lAunltt, ^Aruttduly, ö|? Vöoiburch 'tgecn iDjj bOO?
ijenen befeij;ebe / en feefeii Sluteurg opinie baer οοιδ ober gljflpozöt
Bennen / botiiboecijt on befcjUaetsnier bKberomcenanbcrgeboeien
hg; bat befen -Buret) in allen ouberi niöen een ttert&te fottbe geUDCCfï
3ün bce GattencnbeSaxen tn aiinianöi/ <&eiftïanbt $ι· Smette-·
r . gïH'niÏaênbslj^boo^Defenlïet^c^p Voorburghonöev Delfttleit/ *
tioJeVid.f: enbeöatöO£&boigen^3i)nenglifn^gaften{)icc ter niaetfc *aifieö?ie
*$«■ƒ«-*·- öefeöui?fenont!ecSoo^httrgï)3ijnleggenöe/ bJaerbantje be ïtèet*
yj9\ ijonberen ban ©elft boo? ftmbaijrg ïjeeren hent. iet öui?3$ te
umyι.ι*4 Weryefrp Voorburg, eenfeev #ttt«t tiUbbrt'iijfB &tattt IjUggiBaef
ban Tmml$pS£$ * *ea l^eet biasi !i Onchbf et Iakob van Werven Rid-
der, onbee tift'ichtn Voorburch mebefceass heïjooienbe ^öltichenbe
bg een banöt-beli bnleent lap Fioris Grave van H'oiiandt e, bie as^ boen
bmtffrnÖCbJa^Onbec^CClohanvanZuylen ^eerC banber Haer&c.
(®ot Ugit£tt)i/3iinöeboen tertiiöt bp fuefeiTie led afngbeBomen
3,'oncBtlCCC .. -banLennip. 't^U^&ÖeBinckhorf^niebe Ötiber Voor-
butch, bgoc ©aert bans,Gravenh^ge,ίiJa?*arni^omenbebe ^cnci*
ïjeecban Brederode: W\t ΦΙπγfjojft ij$ ü? be OBube ber|i02bfne (ébe*
South, C hi-o».
ÏCtt ώά Binckhorft gefHd}t/'t gf CU Willem van Gouchove *, iatOti Oilt
ampeibfc befcfeijft/ ben Binckhora, $c^bt Dj? tuffcöfη 'i?oojbu gö
enbi UtifbJjJfiibö be Baertbanben l>)age / bjerbt mebe berbetirueert
bn bic ban Delft $ίηηο 1.359. t^ier ban nee ft iimm naem een feer out
grfiacDt ge noemt vander Binckhorft, ober lange 3!aeren berfittrben/
banbetcTelcftei^g?)eiöee|ï ï|eer Evertvandér Binckhorft, boo?|3fffii
monbe^itno io76.gefcnooten$c. ettbae^tfoo neberbJaeriStot op 31)*
«enujbttoe / feggl)enbebniJug^beöao?be onlange toe-SiontAöeec
Iacob
-ocr page 66-
vah D el 'f τ,'
Jac'ob Snoeckaerdt tym te %itic6Do?ft / Ihé&Hèii QfftojtJVtl/ ttae-
ïactCrttie bg SijU $Ugfb?OUtoJe 3M?QU Anna M- Arthus Dochter van
BrederodetenïÜittbt; ΒθΦ tg nier en bcbennet faUpg ter Log, tm
^oaiirenacnVoorbtirg'igfïegm 7 inöe &ae rten be&ent / en ooc&bj?
ldt i J/4;
Góuthove t Vjtrmcit. <#nöe mogenme be onbert partier tan Delft,
landt gcreechent toecben 't ï$upij te Wefterbeeck f f η qnartie c ban een
tj^c bugten 'tüiefïepnbe ban ben j&agf7'e3|ïem*t Η«Βΐ£ϋ^ϋ me'
Dp bicötbg bm ïlfagebocD aenb'anbPC3i?bc ojpbni tof φ naTu.cybm
bei-mug fgljcipcB titer boben aeitgöetogcn t») ïfet ^robaclu ban ben
i^age onbec 't leemtaebtfcnaiiban ^eiftianbt resteert, ^enbihs
bjüjs genoemben W. van Goudthove, mactSt boen q&eteactjban be* .
fetiaeeüfugfen/ baer ö£ ftwethenbe iiï banbe floten oft Meeren
i$tnjfen omtrent r aSjabentjagc gïjelegen banftet eerfte feebt ögbat
UI 3t jn t|?bt baet ban epgenaec ma& §0ncht)eer Adriaan van Wefter-
beeck , en noemt boo$ eenige affpjttptfeïjS banbefe&tatnme;*©an ijm$m
ïmanbereofttïaefïe bat (jet turgnigij laren öeïeöeni öjas boenfiifïji
ttlt Ög Heer Caerle vander Noot , «©OtlbeMfUr bec ^ttebt' ban
&um in ©ïaenöeten t. <tfnbe Dier tmtit fai tje t genoeclj jtsn bv Hem ƒ♦ 99C
fifjieben / aenaaentre befituatte / güegentFjetfötenbe jjiaetfe befer β au-treded
&tabt ^eïft enbe tjet Hanbt ban bien / mitfgaberg be ouöe &tt* i!c"J^L·
ben/ ïü}om%$oipml m ïteerlvcReUtugfenbaettnurgtiaen/bau
           r*
ü>elche$ugfen en floten al Doe töel (gïmgcn eetiigtjfintg aer.gbe*
toert i$) bc tftbepbeivobf r beeieSlaren foo boo? 25urgt)erlgcfte Φο^ο*
Um I alg bg be ïaetlïe 3jntanbtfel|e Ccouberenjgn betoefttueert/
nocbtangtoteenonjierfeiEtee memode / ooch bermitg fg bichtoitg
in t betijael öe-r l|»tïo?ien te nafle Homen/ aiDter bti}0&?en gei nfere ett
tetoecben.
WE E Β E H O Ό Ft S f U Cl,
Outhcydt van de$tadt,tc vcoreneen Dorp ■, waere oorr
fpronck des nacms en Wapens uyt de Gracht van Cor-
bulo, bevefticht met reden en autoritcyt: Daer be-
nevens d' Hiilorie van Hertöch Goverr met den Bult,
hoe hy by toedoen des Biflehopsvan Uytreehtden
Jongen Graef Didcrick van Hollant uyt den Lande ver-
dreef, onder en tuiTchcn defe plaets circumvaüeert en
tot eenStadt maeckt,en dacrontrent een Kaftecl ftich·
t^wacr hy op woonde, en foo ver volgens tot dé doodt
ν ara
-ocr page 67-
4P '*■.                    . Bcfchryvinge
van den Hertooch en oock des Bifichops, en wat ver··
^ andcringedaer nac is voorgevallen, eyndelijckinwat
]acr vande reghcringe dcsHertochs Oudt· Delft is Be*
muyrt en Bewalt, als mede eenige conje&ure waer het
, » Kafteel gelegen heeft,. endc ten laetften een bewijs dat
Delft eertijdts de grootfte van begrip., en beft ghcfor-
tificeerfteStat van Hollant, en mits dien in een groote
vermaertheydt en achtbaerheydt was,
Mtmiftemfm oubeen bermaetbejtabtiii/ fuWbe*
bjpgenoeiibfaem batap N' betbe lubt rej^efenteert bet
$tats wacr- Jötoote ^>ieben ban ï|oUanöt / inbe üiiutlre ©ersatz
%heydt, •~<; rinabe ban öaet <Sb t e^oot Ulio : "Jjlêaer boe ouöt be
£»tabtieaijentlödSinficb feibenté/ bjerbt b|? b*erbatemfïe onbet;
foeeftecg bet outtt oDcficiitrbcnt ffen 6ecl tpbti? in bifpuyt n,ije trothen»
3$t meefïe oube #olianbtfcöe CöjomjeH ^f&ijberg/ bte in bie
Merckei ück plompe en otiö^ïcfcöe <0eutoe allejs niet foo fojö&buibeijfifB en $tv
eiftruyk der fi(t fjeb&eii tiarr0|}clatcti / algbietöelijefte fonfibcraïïtïe en aenmete*·
chroSS feeïtjehefaechenaet betjöo^n toeï beteefeïjte /Mttaer naer baetgöe*
' iöoonte feer rouöj enbe onojbenteujcftJjier en traet: oberbeen loonen-
be meeftenbeei sonber reebt oo^beei te oijeöjugcHen /, of boo?0aenöe
nenniffeban faeeften te Rebben/ biefieiien fïecbtjs abfoluteitjcB be-
- stadts Bou- fg je&bt cj^fitctjt te 3^n / Öan Hertoch Covert met den Bult, bie itft
**" %mt ί 07 j„ booj tocboen ban ben tijchen ©ΐΙΤΦοη ban ugttetïjt be
Jfêettigbe ^aefDidei ick dev. Bun bie naeme/ ηοφ feet roneft fijn*
be met iilSoebetcn&tijfbaberugt ben Hanbe biejaee&t ïjebbence/
bit e?aeffcbapbtec bojiegiaetenniei foö aeerban iteomeiingijs?*
tree&tfmeöen aig tneï met fo^te ban bjatfenen en a^bjeit regeerbejiuni
©elf* va« te bet eenigiifint&sebïacbte maeeften/of bet ba» teboojeneen ^o?pof
vooren «n ^3jjfre 0cöucljit of iuat bet foube mogen ftjri gefoeefï; <©naewiefieti
?anrpHertoÏh 3P Wf$ be naem ban <$dft al boo? beien ïjeöben berm? U ·, Mm an*
Govert tot timtjt faeche luat onmercheltjcftec en naeniofteuriget onberfoe clienbe/
«enstadtge- ^ ffiïmtëffl bafJÊiefegttaitt? 'b^ji3fc ittiomWam ^o?n jtmbe ban
5?» SS/ iSw eobett niaet alleen t^betmeetbm / bergtootin tot een £>taot
Wijs daer van aemaecht Γ toatbacr ban tè/ ichbinbeaitijtbenaemban Delftfeifti
eerfteiick fnbeftfooteCbjoniichebanl|oaanbtat gementiomert ten ttjbeban
vermns voor ^ffFloris d'eerfte, Die ban't Si»er 1048. tot ιοήζ, be Hanbèrt
Geove«nYar metgtootfnliofban befebepbentbeebtregbeetbe/ defe Edele Graef
wertvermeit fepDtÖeCD^OilijCft* begaefdedatKlpo^ertotEgmondtmet eenftuck
.*Tio>cb"thea. lantsin e-fchmm Drift } betaelénde laerlijcks vijFpondt en een qnce, ·
*Gnett *nde in^Bofchuyfen een manfe , betalende «Ile Iaers twee. once : 3y
' -         *                                                             Delft
-ocr page 68-
van D e LiT,                            41
Belft twee manfen,ende neffens Delft overnegen manfen. $Bütlfttl ί chttn man
öeteechenenfeecfterefftKBenlElanbtiS Detocïcbe f en iöft ttin^ ff&uiöiöö hm. &*.
mn f
en toerben o» anbere jjiaetfen mebe ï|oben qenaemt/ geiijch *» fvVHdSl
beSBulleban^tberieftbefebenbg/ toaec mebe bP ui ben gjecee 1*99. %1φ^1
e
betieftiebt alle be «oebecen bie jMroneiia ïBebutoe tmjien <®?aef ν*******
iflojtébetroeebe bggenaemt be ©ette/ innïaetg ban Daer minbet^ ijg™*10'·'
iaecifle^oon^iöettfhtie6, be kanoen eenbJömjbtiitegecenbe*/ JÜ.*"
tot funbatie ban b'Hlbbie tot ïBeiwïbuccb gegeben babbe/ontvent Öet
* ld, iiid,,
3Jaec 113 3 · * fSitoacc inöe enumeratie ban be boo^fê. goeberen onoer π ?. .
atlbecen fiaet ι In een Landt dat gefeydt wert Lede * ies manfen dat is T ^"'"^
Hoven en drie Hoven in DelfF. * #eïlfte JJffffögieg met malHattbet
beegeïeechen/ enö^ftiiinbeopbenbatum/ bjaecfeïjijnltjittte Ben- d^sudtg*
nen geben bat onfe <§tabt al ban oubts? een Φο;η of ©leefte jijnbe beJ*"l "™r
neem ben delft, moet göeobttneect en gbtboett bebben / en
men de\Lcde
naeberbaiibt / met ïtëallen en <&w$tm omcingelt aunbe / om beet* noemt.
geootbegtin ηοφ een totjittsbt0 met beeleïeebige üiechen beeft gelee- J?J*J·'J"ft
eten/ Simbeötecenbaecnocbmct üoben/ l&of fteöen/ «Beefteiijc--
T
onneel van
he goeberen en ïiiooileeen befet; <&mU ooeft ntet annaeent batmen ■*#·//«* *+
tm\
ommetcetn / en eetften aeniecb ban een g>tabt foo groot foube be? Vedi bc-
geppen/ tenföalboojeneengcootemeemgtebanDttifen baecbab-S sSe
öetefamen ügeengemeefï/om meteene binnen be fircumbailatieban
natncrlijckc
öe^itabtte treehen/ bjantniemanbtoeteeniae gebeucbniffe gïje&abt «den.
beeft / batöe mugten ban be &tabt / febeet b' eecfl funbatie toijbee JJSd*
ujt gljefet aijn gbebieeti.*fSll boe meieenigbe biillen fuftmeren bat be
beginne af
^tabt inben beginne-ban een ftlein begetn en nabetbanbt moefber- «neve groot
stootsimgbemeeft/ portöenbebetfeibmb^ep?obeeenmetbeottbe·Τ*"Ϊ5ΠΡ'f
lanbt^ofte^oeeenaemeneeniabec fïraten bie ffe meenenin'teerfïe ξ^£™
buetenbe£>tabt gelegen te bebben/ aï0 boo?eecfïalbe flraten met
te ν ooren al
benacm ban Staenen/ten #ofïeninbe ^>tabt tielcaen/Harme Kocks- cm Sroot
Laen,in 't gemeen itotaeiaen / toei eer een Söoêretaenaenbe honing KaS
ban eenen darmen ftaeft / DefgDcI^chgÊ lan Foyen-Laen atjnbe be wtdetw-
«ïeberbciftbanbe eaftbugg-ltaen/ nu nabecbanbt £>n|ter#- %nm w^be-
bfcmirtf be tioee §&?omjoeniftiootfeai/£>t. Uc'fttïa en£t. aicmtete/ Χί,ηοίΛ
ölbaecgeieoenDebbenbe/ gbelijlfiioi?inbetbietbe^ooft|lufftfulien Sill
gOO#m$00#jSiffetnOCÖ lan Mols-Laen^e Tuynder-StraetnUflïOm* Τm ifyfr
]KMtr&tttQ&.l
ouden en nieuwenLangendijck3alSfgetüee|Ï3tjnbe een "f» *"jw*·-
^tjc&ban ouwbacr gbeïegben / Vrouw jutteniandt gbeiueefï 3Pbe %$&*$
lentgiatuai^boeneeniBjouiQjfuttatocbebooitbebbenoe/ gelegen «*$ ^w,-
oöechct Rietveidt*ttoeic6 toa^ een ©elt meteiet betoalTen/ en foo '"' '"^«f-
^W^oo|btiMert0opbtntmennocbbe Geerwegh, mbe toatber; ll;,jj;'„%
öye»K«e meet foube moqbengealiegeect toeeben: fl^öerop bJtjam* arm *fic«U
gwgpen / bat men bier ttgt in aeenbcrïe^ maniere eenigbe confeqtten* *d *#¥&*
ut
aan tcecBen/ bat beieboolaömoembe Straten ofit&mjtenüen tl^ZJZ:
."".■> ■' *
                                                     5n                          om*»» ^r* «j»-
ƒ««, w fere..tugttriim fivt eructHratliqtiaaddita (β ad rnanümern (ive inhnbitationem t H«de & ma».
fa nomen &c
                                                                                  \                                                    /                                  «■■·«*
-ocr page 69-
4 %v .■                             Befchry vin ge.. r
ommetmft banbe ^tabt ïjebben gbeiegen / fofr iangfc b£ J>tab$ mi !
&ta$g isi iiijffefc|l ·, ï©am biecgljeijjifie foo?tban Hanbtji mmm
oo^ti ftfifjs ünetoiiÏicc öc cccflc enaïortöutiïe&tceten in anbm$>tes
ben grébonben toeebrη / fuicfisi bat befe maeraiieeniifre te meer ton*
ficmcrcit / |jet β«η t»5 boo;8f ncn fiefegt öcblscη / namcwïi jek bat
kc^tabtiii'tccciletnetUfeiiccWgf jiiccfieti/ ïtëoningben/ Uanbi*
rijm/ 'Boomgarröm/ <SttS>ficit-en'tDat tatfijuimΛ$ί gftelegijen
|)ceftï JilèCU bint OOrB^et Oude Gaft-Huys, fraet&C Gafthuys-Laen-
benaemafcöeeft) batnacijaergeboetenbanoufê mebe buijten fouöe
eelijjmftfbbfn/el.fifb.arÖtin'tSlafïi **<s8.. IBet befetooojben tiaec -
ög/in Delft; mU viaming-Straet,bie alfoo betre acijier afgelegen ig
Dimmen iube £8?önijchett berm it op 't SSaet > 304. Cen tijbe ban
0B?atl3|anban femaoutom/ofiiifhmpnabfcïjanbt ttt't^ifïonfc^
örröaelfuiien fjoojen ·, intiOföm bat get nift bctoüflijch ftbünt te me*
feu / bat bc ^tabt be rfcöegbe regfen/ of ïjet fp met mmuW / fuïc*
Scn grootcn lluch foube ugtgeïegbt toefen / of men fouöe ten minfïen=
ίΐφη$'$ϊη of öaer gettocë bie£ aengaenbe gïicmentioneert binben/
ofteenici&et ttjbtbangbeboozöfje&ücn/ en meerber glans ban gi»e*
louftoaeröigijtpbt toeeten bg te brengen: 3£erï)aibe befe conjecturen/
alleenüjch üerfameit mt öe boo&iaetibe fnecuiatteη (mijng btunnu
■ . Bin£)opeenloiïegconötgöebeftict)t3ijnbe (onberberbetering) aïg
JS: ηοφ «Deen groot autoriteit fc&ijnen te rneriteren. Jtëimetsrongre*
ken uyt des flectte nemeiibe op be naem öanWft / bat gebtribeert too?t ban bet
mem* oor- tooojbt öeiben τ anöera nbefegbt tjraben / öeiijch ooch ηοφ tjeben*
fpronck. oaec{)0 fccr gemeen enöegbebnigcheïtjch téin ^eeianbt / batmen een
graept ofte poot noemt een^elft/ f00 aljimenin bcrfcöegbe^ie*
ben met ugtbutcmngöe banöenepaiincte ban ïLanben bceitUtg ieeU
inbeferbocglje/ ten® effen y^ugbcn/ Wtfhn oftf#oo?ben/ be*
ïent mette J>c|)cg>beïft / tuffen befe SLanben / enbe be lïanben ban
vaniegracjit $ |g enbefoo boojtg.&uUb$ioat befc&tabt boïgcwebegemeene
ïnnvvckke obereeuftemminglje ban alle foooubeatë nieuwe ^c&ijberg baee
die is, en hoe nacmber&regen beeft banbe <®3acbt bU boo? be ^tabt been loopt /
neerghedoi- fnnocbï)eben öaecbiiomöaer oütljeebtif ïniUe / niet anberi aij? U
Τλ in'* Oude-Delftgijenoemttoert; i©etcKe<a?acotnocbbefelfbciii btetn
rcriZcfi". 'tatlït en beerticöfie SJaer * naeoe g5eboo?tc €i)?tfli ban Dmmm
ƒ.19. corbulo btn öïomepn albaer geboiben Α$φ gDelijch ben tot jbt beroem;
sulex wc- öen Geographus , OftCHattbtbefc&Ober Philippus Cluveriusin 3tjtl
ftïht1 weidt <0eograpbiee <Saerti ban#ubtSöatabia ofteüoflanbt/ batfeibe
met getuige- befc&egbeUicB bemonflreert / en in 3<jn geïeert €:ractaet banbe tiaie
?iff*i dfr-fc" i&armen ofte ©loeben beji fónng* met fuffifante en bonbige rebenen
«Vdéoïide11 otii»fbecf]p^iiwï|icfiöje]öiiföc6f: /. toiaiit ΐκη.^ιαιωι.^η^οοηιηοφ-"'-.
Schrijvers.                                                                *                                                                  ^^tt
Pk, Cluv. de tr:b. Rbitti AXve'it eaf6t f*g* mibi 47. Τ Varlea vartjs autoritUt hmut mhii n*-
mml*!tintfctib\tifr
, λ plwimit Delphiplur, «β. λ quiiufdam 1>elphiumut 3μ«β, Qelnit^ (ys<ab altfuiiut
"jüelfumut Bo.xh BarlanJ.ér ijuitllet feq. yidtumG. Vojf. ievttijs fermonit Ittf. sap ia, ubiait: Delfit
Batavislll^rettumnatum dixerum
, atDtlfhisTbocidos eultum %Apellinem; nAm1!*t4vumt»*rh Delft
mnDelp x'.Ongoitem&fodienAo : atqui »0» "delpliCö<f/«'f»W/W iïlveufffrf« fOnfiimmque^mUimfi· '
-ocr page 70-
van D e L t ô.                           42
tenttMtoc&tboojfieBbettljebbenbeinbe $oo?berg:ee/ nètrewsi éet
bermaerbe ftafteeten a^apcti&xi^ te Sö^ittrnlie JHattuiKfeop J^re/ ,*,-,
en oefen Corbulo een manbafttcl) Ci)?tjfman aï*f ©eltoberfïe tier m*
ineenfcDe &oibaten inbe manben ban öertoam ober ban toegenben
üiegfet Tiberius claudius/ af öefonbe sijnbeenöeojbonneert aen befe
%\m t?f^ iHfjim te blijben / foo bebe ijp teaen 't otaerbïoegen ban b*
£ee faemeccfetöet Hanbt nocb onbebijcht toag) een ötoote <©?ifte
ofte ©?aft belben tuflebe beuöe be iHibieren / trcit Rijn cnbe Maze om
be hraebt ban 't toatet baer booj te tymten / enöe berber ïjooaer ober
öioeginaöe (befoeiche anberfintg tot ötoote ft&abe enbe ac&terbeel
boo? De. 'sanberijen feer bic&toi w obeftbiebe/) 300 beel £)et öoenlijcö
toa$ boo? te bomen en beletten / tot bit pjaftf jen in 't toerei fïeflenbe
fijnonberbebbenbe ^oibaten/ bie (öermit^ ïjaer berboben sfinbe
ben <0ï?Àïö ober ben iHiin te boen) &iec ban niet beeltoerchenbon*
ben/ öjeiijcft ^m iifïonfcbmberen^öfjermeefïer ban töoomen
Corneiius Tacitns »4n#i eifbe Ü&oecft ber <£b;onijchen / baer ban
alOU0 öetlipifit/ netamenmiles oüumexueret [Cluveriusmalitidtteret] in-
termofam Rjjenumqtte trium <$''Jginti millium jpatio fofsam pnduxif > qua
incerta Oceanivetanntur: * 7&Qti0l
op dat nochtans deSoldaten nietle- J^f ^4*''
dichfouden zijn , foo heeft hy tuiïchen de Maze ebde den Rijn een Graft f l^^Uf^
geleyt, lanck wefende drie en twintich duyfent paffen, waerdoord'on- in nmt «*
veylicheden van de Zee mochten belet werden, JJlget toelcften'JSfctt Ög h.mc ô/!^
nae ober een ïiomen/ be^ieerfebetooojbentoan ben fóomepnfiben f' n"
fyfltui$$mn Dh Cafsius
in-feit éo.SBoech/altoaerbyf&eechenbe
ban ben feïben Corbulo , al tw$ fegt M'tëfyWiï, Ë'^ôáí jtov-w
ì>ß(&£,í £ il· 'Ñß/vH (£i£ MoV« , 5«Ë'*£ éêiOjWii'nsv^ ^ ÉêËßÅí , ñ«Á<5»·
»'í*/Ë-À}· ï/ ôð(&ìï\ ïí ôß $þêß÷íä õúÊçììéñõÜ ÷íïßñâïíºßò é&ëËãÀæêíé.
id efl ö/samper ipforum m&nus á Rjieno admo^amperduxit centum (S'ftptu-
agintafiadiorumlöngam,ne ijfiuvijajïuAnte Oceano rtfluentes fuperfiagn*-
nnt: %&fö \$ j.
hy heeft haer een Gracht doen maecken, van den Rijn tot
de Maze hondett en 't feveatich Stadiën inde lenghte , op dat de af-
vloeyendeRivieren, alsdeZeeontfteecken wasnietfoude overloopen.
^onbert en 'tfebenticbfiabmifiebjaöeneenen ttointicirbmjfent /m
ijonbert en bi jfttcb paffen ofte treben / te toeten gber flabie gereerftent *
TlhtU6 2t
totbonberten biiffnttjoittfuö paffen öï)eïéch on^Piyniusicm. ØÌ cj. ·ã/?«ë
üettodtöe ben ,1iattbt-befcb?ebcrPhiiippus Cluverius, toeï rppeigch -f«f«v««v
^«bjiöbenbe/ toeithe *S?aft bit fottbe mosben toefen /en ober alle l^Zï
anbcce oBracbten biet ontrent wn gcbac&ten Bebbenbe larten öaen / Kwchüshe
300 Utfiugte |)i? eenöelécft mtt befe reben: Noch is daer een Gracht die bewijs öç
van d£ Stadt Leyden ghemeenlijck ghe.naemtde Vliedt loopt tot Delft., jgp» Clu"
en van daer tot het D orp Maeflandt, ten laetften aen 't D orp Sluys w'ert
hyvereenichtmetdeMaze, ickbewijfedat dit is de Gracht vanCorbu-
'" ^eneerfteiVom^atdi^gheleydtistuirchendeMazeendenRijn , ten
£^Xe!Pen > omdat zyzeernaerbydcZeeis, tenderden, om datdefpa-
JP ï                            tie
-ocr page 71-
44                     , Befchryvingc-
tie vanTacitus drie en twintich duyfent paffen of van Dio honderten' tfë>
9
             ventich ftadien, feer wei overeen komt met defe Graft als men den cours
iMp'i* ' ν*η het watef voleht. mnt$ geeft ben felf bmMut^tmt ηοφ ecnigbe
Naeder* anbert ίοΐϊίίο>ΓΛ&ίϊί tebpiieti / beuieïche ooclt geenfint# ban be mm*
merekteke- fi^ ftracïjt tot&?ctjcjicti/ tet&ttm/ Dat^i^ bam ban Delttnac Ley-
nendaer vandeq|10fg|jtïjcriijaêc|)^&ciiaetttöoect ban vliet, foelehenaeniafftom·
ltifi&a?n&e banket fcöoo?>öt bloegen / epgbentigcii foobeelbcteecftrm
al&eenpaftagie oftcp!aet0 toaer boo? Oetgetg of ïjcicbben en bloegen
banbe^ec/ ijet bjater Doet öïenentocberöiietcn/'t toeleg betoont
e nbe betoefen aan toerben / met De naenien ban berfdjegbe gaten en
bcuvtoe^tfn baer bet getg ban be ^ee booj bstet en bloeit / ai# be Ha-
lingiwliet,, tjyjffjm'fiirotybe<$$anbenbanBoo?n. 3|tembetVlie
tu^ïjenBe^gsanöen/Beteenebe^beUUioi)/ ijctanbrr Vlieiar.dt-
genaemt / JultM öefe benaeminge ïjier te ïianüe ban outgctxft feïfsi
En met e.^ eeim^be pïakfen /. ^tcSoeuen ®o?pen bicijt aen be biteten en bioeten
empeien ver- geleden / qegcbcn ïèl. fonöee eeniabe anbere niet bic&t aen be biietm
ftcrckt, geïfgfη / met öiergöeï»< η na*m te noemen / alg bp erempel bet cutbi
êiebeSen Geervliet met ÖetfcÖOOtt 3$U^Heenvliet. 3|tem Biervliet,
bat men nuSöiert noemt/ enbe Bleyncvüet , na 't ^uybtiantgebeei
ten om bat bet in Eugben ban Putten \t$t / bebbenaHe ftaren naem
ombatfeopbenl©aterbioetgbe!egen$gn/ ooenbe Vliet ban oubec
tgbengenaemt/ toaer ban be^tabt Geervliet be η Tol (baer bieban
ho£ de, yhec ^ej^
D?p ^ tüaren*/ geïgeh in toeaomenbe te pa# fal homen) pleegb
£voorïenti omfangticn / toeïchen m& π» foobeei i$ alg bergaen / 't jeöertbat
van Putte is betDienbatlwbionbecbe,#tabtplflgljte bioepen/ berïant téapuös
vernauwt en ontrent ί>0\φ fïlaren obeieben / een bouten ^uggbe-baet ober ge-
den" o°L·
ltPtI omnaecï|eenbuettegaen/bjeicKematermaer125v3iat;engeie-
toi totceer. bengel foo hmt toa#/aï0 be üBertoebe tujT^en ^o^eebt enbe #a-
vüet is ver^cnö?etïji * · Woo}t#iffec ηοφ een ^tabrBierviiet omtrent £>iwj#
inldff
in $ïaenberen ι mebe op een öeurtotbt nae be ^ee rteiegen/ atë mebe
ce^/,i9 {j0^O7jjinOoftvliet, Nieuvliet^ 0p't<8planbt€abfattt;Steenvliet
Portvliet in ^eelanbti Santvlietj-Burchvliet, Cromvliet in $B?a-
faant/ aiiSooeh Waddingsvüet, ontrent be gefepbe«B?acbtban Cor-
bulo op be vliet ban ben Rijn enbe Maze, ooo? 0gnïanbten ^elft-
ïant/ geit jcê men bat in futcker boege binben fal op berfebegbe anbere
jjïaetfen meer / oocö feïf£ in iloocbbuetflanbt aen be iMner be Wt-
ftt in 't ?tanbt ban ^aren- Waerfleet, Elsfleeten, Wortfleet, Sant-
fleet, betnelche alle op οηίί j^eberïanber^ boofbettooo?öt vliet upt-
gebmehttoerben: φι men falneraen^ befe benaeminge ban" Viietm
Nardereon- gebntpeBbinben / bantetrpïaetfe toaer boojofte benebenif be bïoeen-
firmatie Van. ge en Μ neig ban ïjet mater / fpn operatie en merehinge a\$ ηοφ ba-
de Gracht ttfjpcngboetofban ottt^ijeeftgebaen. ^»eöjeiihcboo?gaenbewbe-
l%d ÏÏÏ: w« fm app^obaöel wn*t I toerbt bg be geleecbe %umm aengheno-
•zh&emm+mm tttot mm$wttt< SgidiHs BHtherus*in 5Ptt^mep# j^ebec-
ianbi
-ocr page 72-
van D elf τ,                            45
QtflxM/ ÖafCOm \tyWV*britis Andnas , fp^tfbofte ill 't flOjt Öan ïWAï·.
De|C &tabt: D e L F ι u Μ five DelfhI) numero multhndinis Graven Sti*
vulgo
Delft. Adfecundttm α S^operodamo lapidem. celebris, potens , ^'"^jL
cultifsïma & nitidifsima Batavorumurbs, α Godefrido Gibbofo
, Duce Lotba- Hou, &e.
ringt α
, exaBo Théodorico 5. Ughïmo Principe }fundatum Anno.c13. Lxxi.
<& privileges munttum, nomen afofsa habei (juam D E L'F τ vecant ( nam
delven nobïs fodèrefignificat ) duBa α Mofaadiïrbem, qua pier ifque credi-
taeftfofsaeffeCürbulonh, cujusmeminitTaatus-<S)'c.* Delft
een vermaer- ^
de, vermoghendcjwelbeboutfteennetfteStadtvanHollandt, van Go- τ·ρο#'. h>$
ve'rtdeGebultrughde, Hertóch-van Lotteringe&c.(DeWettigeGraef f. 6$,
Diderikde^ uytdenlandegedrèvenhcbbende)An.io7J.geftichtenmet
Privilegiën voorfien. Sy heeft haernaem van de;Gracht diefy Delft noe-
men, want delven by ons Neerlanders foo'veel als graven beteeckent,
welcke gracht β reckende van de Maze tot de Stat (te toeten ban JlBaef*
jll\0 bCUC be ^taDt mt ILejiben) by de meefte ghehouden werdt voor
de Gracht van Corbulo, dae'rTacitusgewachvanmaecktin'tfoo veel-
de Boeck&c. <&tf ban / aï^nu öenoécïjfacmort?tótjfcibaer3t)ntiêfob
5ijnber ceriigtje eeïcerbe / eη in be 2$atat>-i ficfre #utijeBbt niet oner *
haren/ bic ban «beboclenftw/ öatferfetfö^aB^actjttoeieccontrent
be Oude Kerck alïcnf heng ^ugttoettelijih foube fjcöbcii aebjaegt / ^ae
ot dêiupfeöe ©aert / boeB naeöerljanbt om ebenen beciegbt öoo? be
Watei floot, en bat on oefen ïjoeïh ofte bocïït ban öc <!B?ac[jt ïjeron;
öcrfïe ban be Oude-Kercks Toom toe! eer (aï#£Kt ^onot ποφ toiït Gevo^en
cnbjocfï cnbjepmc&betooont toatf) tot een tóoute ofte itëaibttoo/ 5!ntJ?:g,u"
ren ten tipficïjtcobecbedachtfoHbe stjnaneftcit/ geitjesberfene^ tQort£ï«J
be ban bie natuure fjiertn bacr infonbcrïjcpbt languerg bcniüijn de voorfz.
bJacenttOcojbonneèci/ eenfbecï£ombanbeboo?b!? barenbe J>eöc=
Gracht
pen «aftflente bojbecert / anberfbcctë om ben bpioop en ben acnbal ™"sta7ts
ber op homenbe ©ganben / 't 3£ <2Bebug?en of iBieembennaen te toe*
oorfpronck
becfïaen/ acng,efien bit öcboutuntet alleen en 1$ bet ouötfïe ban bcfe 'oude cjn
&tabt (ereeberenbe alle memoden) maeroot Β een ban be aiberoutfteontftaen·
öan bit getoefï / cteujeh be gtijfe a®ugf-fteenen onber aen be f tttft#
nientenbat eenia>rmaeten"ugtu)tjfen/ iaelche foo# ban ^>tcen ban
foo booten oubetbom W bat ftaer comnofitte en maecfifel nu al tee*
ïiemaelbergeten en ugtöelBetelbtijiö^aecht/-fukhsf mm bie niet
jneer enbinbt / aïjï alleenitjcfe aen b' outlïe reiiquicn ban tiit Hanbt=
mjajï/"ontrenttoeicften n^acBt <3Too^nbanmetter tijbtonberb'eer- Hoedanich
fte *2B?abenban^olianbteenigeconfittentteenbebergabering^ban «"deur wat
Wren en ïfuttenfoubete famen fijn eöerot/ om boo? be ^teugek- "dc? Φ
rooöeis? en SaaabttUbentemeecberhetDaertenbefeDermtte tfjn] in Seu™-
borgen bat bc I$upfen accrefTerenbeen alien^&eii0 toenemenbe / boo?
eeeft tot een eebttc^t sijn te famen gebioegt /en baer nae een aanfeè
^OiP öebbenuptfjoemaeritt/ 'tujeltn ban jjjacc benatmtnöc Γφίjnt
Jr             aen "
-ocr page 73-
4^                              <·-'Bel chryvingc
eengenomente fjebben / ban be #nbe öficbolbe Canaeïofte%®$m -
loop ('t melen men oocfc gbelijtö ten genoege betoefen tg eent©eift
noemt) boo^et^02ü beenenbiietenbe/ en befe opinien confirme-
tmm metöet oube Stadts Wapen, tijam-gbelijinertogsï be itèapen-
tegeneng aitgbt öaere öei^ifemilTen plegen 't ontfangijen ban ijet be-
gin en oo?fp?owh eentdjer öötbeni» toiaerbiöbe faechen/ footg
ooch iitbteij?ih af te nemen en met eenen te befimjten/ bat bettoee
bierfcante itëatfjt- «Soojeng / met fc&tet gaten in ben omtneioop / en
^amegen inöe jfoo^ten üOO?fiett/ toebec3i}btjseen^tcooment #a~
ter niet te bergeefé of3onber reben / maer wjt biepe inficbte en boo?-
bebacbtfaembeeöt in bet oube tBapen ai)n berhregben öDettic*ft/ bie
3e ttaeberbanbt (gbelBCRmenfegbt) in ijet begin oer saurgberiecBe
ttoifïenban ï$oetK#en ftabeiiaeutoiKaig Henoch Aibrecticnaeeen
beietïj ban tien meechen / om baer tor eebeliibeBt en al te gróoten bai-
babifbcBbt/ met maebt ban ifêapenen be J>tabt in nam en aen-
fïonbtöi Demanteteerbe) öebben moeten roeperen / enboojtaen u$t
jaec ifêaepen ïaeten in erfcentenifife algófomfiaer rebellie geen teec-
lengban ftert&te feiftf in öaér ïtèaepen meer mocöten bepouben /
maet ban bie tpbt af aflcen een &ttoome«t üFater boeren op een %\\°
beroftiüm&fiNït/ aiboemei naeberljanbt bet oube gegeinoebme-
berombjerbt gijebjugcht/ met Heel antgehfe €baraaerg ofte oöeroube
letterjï/melbenöe bitoeeelBchopfcbnTt/iiGiii.i/X* communita.
TIS 0PPIDANQ%3JMDEDELF: 3®at té/het Zegel van dealgemey-
nfchap der Poorteren van do'Delf, mifltjjienbJeberom toeïatinge bet;
ncegen bebbenbe aïgbe iil?u$*n en Pookten moeten fierëeflen/of fe
moeftn banoubtg/ MbieeenuoubUjbè^eumeboojonacbtfaembegt
enücberfimm/ óf otft De mtntïe moeden boo? be £>cbiiber& baer wgt
ge laten 3i)n/atbteribegenoecb te toefen/bat «ten ben fin* nbe menin*
ge tot onberfiöept ban anbere ^teben baer boo? ftonben bemerkten /
geitjch men boo? befen beeft gefien aen be atoarte flreep / in p\më ban
een ^trooment ïfêater / mebt boo?naelatiiïjepbt en fiofficÖepbt bet
ftlabt^cbimerjsenJ>teen-louber0in8ÖfboertgïjebJeejtum/ en
m fuïtüen paben inbjeucK firn* berbaflen / bat men goebt bonbt be
^tabt^ iBapentepclteng aner-üjegen té reö?e!Teten. lek binbe ηοφ
een anber iBapen / met ttoee obetegnbtfïaenbe ofBlauterenbe %(tu*
njeninb^^biit/ tnplaetfe banbe €oo?en^ ofte saurebten/ on
fchee ^tabt^ ^egel bangbi «be aen een opehe S?iebe ban ben laere
3351. $an abeiijcfeenoochop eenige Zbnvstm binnen <©eift aUjiec
b -iol ^m Mtmc η geflageηηοφ in ben 3]are 1545, <&n baer omtrent/
aftóf aftt'ö' ftitf 3Übe rontfom bet ï$ape in ben ranbt te leefen fïaec
den ARMEN GEL τ in delft, enaenbe anöerefö-
be in Rct mibbei öefe liaiünfe, tooojtsen d α ν s el e μ os I-
* Ν Α '1V1 L Α Κ G Ι Τ E R F1 D EX 11B U S: <©at \$ / aen de Ghe-
loovighc mildelijck .AelmoeiTenuytreyekende. $$p fegblOOcfebatter
Yv'velckbe-
krachticht
vvcrJt door
het oude
StatsWdpen.
Datmen feyt
eens verloo-
ren en we-
derom ghe-
vvonnen te
2,i jni
,„A.engaehie
de verfcliey-
dentheytvan
Stadts. YVa·
peiis-
!
EeniiMimt
tèt Delft ge-
ihgen,
-ocr page 74-
van D "e L ν τ.                              47
&tuguétf fijn öati^e feibe münte/tsocö en öcbïte bte noegt fconnen fto*
men κ jten/etitfcb' obcrecnhomiibanoiergeJtichett iBapen ifrtbiït/
heeft men ηοφ baer oenenene in een otiöt ïüacrtje ban be ^tabt on-
trent be fcïöe ttjbt gmtaecht en in 't licöt gbegeuem $οφ een anbec
fatfoen ban eentoapnïtTer iuaer in menfietöcfonberfte gljebeelte
ban eenouöeetoetfen @lmn of een ouoen SBurcji een alteen / toeïe6e
ban bui gcober en stoacrber ban gebotu» lijchent / ai0 öe ttoee boben
berbaeibetoeberjijbts bet ètroment' ©atec fïaenbe / boei* befe fon*
öeriBatér/befïaenbeten naefïenbebegantftbegronbtbanket iBa- ,
pmi maer ligt een feetgroote ψ ooit/ meöeatëbeboo^gaetibe met
een 7#ameije boa^ien / een^alieribe leeuto'homenbe gbefp?ori0ett
Doubt met beboojfle Pooren een ^cöHbenen / met een &iiotc"
ofte toit ©elf/- fimpelijch met een reciit nebeegaenbe sparre Itreeji
gbebzoocSen f llMch fl&agen ïangefaren in göebmph iggïjeüjeefï ten"fecggci
en ηοφ bcbensactb**:ge&?wfthtnjCB t# boo? bet «Ee gei ten 3aechen/ge-
Ujifeaté be oube opfcïjnfte rontfom inben ram ban ben gantfcgen v.
ommetreh/eben aleengbefelfbetooojbente hennen i£gebenbe/aï#bet
boojgaenbe aiberoutfte/ alleenlijk on 't egnbe baer bp gbebaen siJnbe
Λ ο c au sas. 3Mig / ten faecken a\# Xpt feibig?tttft anberg -
geb?ugnt toerbenbe ban tot faenen btegmbft jen $n/rn ban een ggelgcfi
mogfjengbeboojtenbe gijeiefentoeeben / atë openbare contracten /"
cotnmiffien / fee5\»o?£utertificatien/berWarinitenen aubers/ ober
fuWöetüctcRaen bufbanigbeenbiergeirjcSe atten gbe&angen/ of
baer op göeojticht fuiienbetoerben tot befïuebt ban ^m inboubt
feifjji/ befe töoa^ben foiemneujcBtoeeben gbefïeibt; spo hebben wy
Schout, Burgermeefteren, SchepenenendeRaeden voornoemt in ken-
uiiTe der waerheyt 't Zegel ten faecké'dervoorfz. Stadt hier ónder aen ge- ■
hangenv&c. i$aér boa? nu oefe beranberingben en bifferentieu in '
be oube ö£apenteic6enén jijn bao?gÖeballen / tg busten mfyn toeten;
ftöap / en fiefabe bte0 aengaeiiöe gbeen feectterno4fteuujfenjctt&e*
fφcgί hennen op boen Ofte nae fpeuren; JUSaet bit enaiüet gbeen mg
totnogtoe beiangenbebe aïontöeben befee &tabf bobben boojtge*
o&cto tntie ontbeeftt / foube on£ ebenbJeï hlaerber en feetherber 3ün /
            -
mbien be faechen ban bie tijben bp onfe Böo^oubcrg isjaf neerliigbec
&ef(b)eben en neergelaten toaren gfbseeii/Tuiien noebtan» al Wquïi
jonfojm be appacentie booitoaerb^bt boaben / en on^ bier litebe be-
plpentëctijbttoe / bat Tjemanbt anbecif met n^tigbec rebenen ;r
iontrarie fai nonnen proberen / on? feiben alttjbt onbermerpenbe be*
ter ertnaeoer onberrecöting^.hi9fa gbeleerben Janus Doufaeertijtg ópimer»^
peere ban ^oojttoijch t\m <ffurato$ banbe üniberfite^t tot %t& ¥*ël#f*
ben/ m3iin3iaer-25aechenberj©ubeti <©?aben ban ^öilanbt/ in g ^L
fi-attmfeiaerfen befticij bef(b?eben/ίφt)nt oochbanafle befe boo?gaen-
matie van
Jjeeboerennietberbiecmt te jbn toanneer Ds met groote reputatie J voorgwa·
iPKechenbe banbe funbatie en eecfie s«dn^ opHomiï ban befe &tabtde·
öeféir--4
-ocr page 75-
48                             Bcfchryvinge
λι)·.*λ tefeibiseöoöjeerlieenöermaert ^o?» noemt/ tn «aberDattbteen
JSiJiT' banbe aiöerttfffenjcftfïe&teben/ in öefer boeaen. * .
rprmsoppi- Delphorum cekbris nomine Fagus er at.
*η£!Ϊ!Ά~ Hic Pyrgofijfaque novos ναι/are Jgutrites
t
fimiïi^ ' Etfiznareuncomamadente placet.,
I>ux lapidem primum ipfe loc At, reliqui mdefequuntur,
Ojficij intenSt munia quifquefm.
£iufitm
c»- Yrbs oritur(quis fata loco tanta ejfeputaretf )
Tiïlh! *u~
. IHa oltm in Bat avis vix habituraparem*
Grande opera fretium: tollunt capita arduapinm >
Et novus exiguo temport murus e rat.
f er tantes medeefioperas urgereredemptor
,
Subque manuscrefcit dum[proper•atur opus,
^ofivfh, Prefceprecor, nee, vico humtlh quodnataputarjs?
'ί'Ζίτϊη- ^-sfügmme tépudeat luxuriare novo.
^iumac o*- fp^olim anidKom α {uit ^ nifi'collis dr her bat
■viiws bonores lJ                  i               1,             · · 'ί η               J
- referendum Et tarnen ex ulo vemt in ojtragrAdu.
iïU AÈterna \ Hic quoque qukm tenui Comitatus origineereuit
,
u! Mb* 1Tun c quum Cattigenis Vane timendus er ast
que in Diva·                                                                                                                                            -
ZtmrruT tyMtictvmf>Qmtomfttnubt&mi#&ttoetom%tmu$ni
ΜΙΣ'. ' «'» öoc Hertoch Govert ijet Hanöt oberïiieibic&be / toerbt inbe ótibe
föronijfëe on be boigenbe maniere befdjaeben enbe berjjaelt. Bons
d'eeiftc&antiienaèmcenvi. «s^abeban ïfonant/^eelant/ cn^er*
εν wat oc«-tc ban ©jiefïanbt /mt een Qtoott tëhto;it teoen eeniae 't toen g&e-
iie Hertoch ftmnnen ^Bufi>tfciif ©ojiïeh bie öanfcb ïfoUanötjioóibben te ru^ne;
covert dit ten/ ten laefïen te geil jch met feg en tbbntict) fjonbett Counen ongb^
bïuim p lMCΜΦ öfvfaum sönbe / 300 beeft ban toegf)en öeg Jongen «Bjaef
" ' Didërick de V'. $1) ÖebjOffÖC UköUÜJe ^OUÖ) Geertruyt van Saiïeih
be üanben ttoee blaren in bttbt gberegtieert /.. naer toelefcen tijöt 3P
metconfentban De Staren ban ben Hanbe troutobe aen Robbrechc
„de Vriefe, bté ^?abe ban ©iaenbecengoon/fcie een beroemt öioont
töibberenbe een ouberiaeijjt#ο^οφί«ί ïfeiörn<$$.* ^BtitmxU
'*GHCnÏenJl inst3[aer 1063. ül^omberenbebctOilitaemaecÊtüan.ben lonckheer
Xïtt'Sr f öideiick van Hollandt; tn regeerbebe ÏXfinbeη feben %èftη «Pt be
•waaftt! naemcbanavm^ttjf^ooninaiöer^erecijtichefbt/ onbertnflTitien
' J^· beb)eï,tïiie 43?aefnofD a( onber iBo.ocïjbk .flae.nbe / ΐχφ Willem van
Gel*-
-ocr page 76-
van D β χι τ,                           49
€c!derbett2i. Söiffchop ban Uitrecht / boo|ioofe|t#eiijfGne en on-
rechtmatige en berfeeerbe beticïjtinge/ atn fóegfer heyndnckde nx.
&et4&jaeffiftapbauI|ojiauDt/ tot behoeftier förrcften banugtrecjjt
bertoojben betfbenbe * in "t 3|aer 1071 · fijnen $ebe Godevacrdt &ρ
ö&enaemtmet ben Bult, $£ertoe& ban 3lotteringfce/ 2ö?abanbten
^rbenne/ tot3tjnftuipeenfa>#aM owboben/omfêoHanbt in te ne-
men / hem bdoöenbehet ^aeffcijait teieentecöibenfooianöhtje
ïeefbe/berha*ben bergaeberben jy te lanirn een grootzwaer Vokkvan
Wapenen, eube 30« »n 't boo^fe&ebe <gjaer neber gftefiomen in t^ol·
ïattbtj Robrecht, ϋ»00φί ban Ï^OIlanbt / boen ter tijOt in Vlaenderen
te boen hebbenbe/en befm oöerbal feecSeriijcfi bernemenbe/heeft ter
fïonbt attf macljtfoo beeibem mogljelijch toatf bpten gewent/en
ttocfi befe tmee aggrcf|frenbeBo?fïen ontrent He i?ben hioechmoebiiD
onberbeoogtjen / aiioaerbe Hegherji fianbtaüemeen tüerbenbe
toeöerjijötji Dapper öjierbt geböφten/ boch egnbeineh nae een bloe--
bigjje bataüe be iioflanber sfioberbjogen boojeen ongheiijefte mac&t)
te quaebthrijghenbe/ moflenölwfcien/ Robrecht faibeeroefich met
il^ijfen üinbccen naec vlaenderen, aïtöaerï)? tot eenbt een toijl·
tijötöütoeftooonen.:: ^en25t|Tchop naeebefe$i£to?ieuet Hertoch
Govertpöffeffie nemen ban ©oiïanbtenbebebehem i^ulbett ut aiïe
piaftfw/ aftebif hem tegen toaeren/ beejaeghbe ben i|ertoch ofte
berfïoecfcfe/ enb?acbtaiiehftlLanbtonbeï3Bnieerriftappge. 3Bett
^«ίΤφορ bebe aflefrontieren en $aelen ban ben Hanbc met <$ar>
tnfoenbaiïbefetten/ ennaerfieiijcftbetoaeren tegen** ben Song&eit
Sonehijeet: Dnck van Holiandt , boenbe maecfeen een groot fiere»
stafteeitot fffïelmonbe / baer oplegafjenbe öeele b?oome %üv*m
ban ïfêapenen / ben ^ertoocfj timmerbe en fojtiftceerbe be &tabt
ban Deitt, m maeehte niet berre bugten be ^tabt een fóafteel /
baer hp ghebn^enbe 3#n <!Souöernement3Ett toooninghe op hou*
pi::. j&inibe nu bat hem Df-fo;tuptit fafco^abei fcheen te toeren/re*
loibeerbcrnnObertoinningetJigourenfelijiBteberboïgen * en boo##
Weft-Vnéflandt, mitfaabergootBOoft-Vrieftandt, aimebemrtbfn
«pojloch aen te taften / om bie ooch tot 3tjn onberbaenirftepbt te
DcnBiffUiefi
van Yyt recht
doorvtrkect'
de perfuaiie
impetreer»
het Graef-
fchap vanden
Keylcr , en
onbiet Her-
toch. Goverc
om het Iclvc
te in vaceren»
* Siit Chren.
it<v,9 ca f. 6,
a'ffaêr d*
JButh inKei.
f,r>
Spannen te
(amen ca
overvallen (
het landt»
fchsp.
VerdriiVei
Robtrecht
de Vriefe eft
nemen 'tlam*
inhaerbefife
Hertock
Gov. ver-
fterekt Delft
en bout cc»
Kafteel.
ai obec
«!b«i?:
: $aiibereftanbeiinaï;eip?eeiat be fóam-tftuoniich biemi
m- laereu befc&eüen i&/ met 0aer oütoerbmfe Lijmen
Oudt Rijm·
tltrtn.it 10.
Hollaridt was hi vier Iaer Heere, ,
Hi föhade den Vriefen vele feére.
In ?tIaefGodcs lOTO^ên^etwee,
Soo dede hi den Ooft- Vriefen.wee,
Endefloechhemofmériigenman, il
Grooten roo£hi hem af wan,
Endeverbarnde Dorp en Steden,
Mctherdegrooter moegehtheden. \
Φ
€ot
-ocr page 77-
                                Bcichryvingc,;/
., &ot bien tpnbt bantoeberoro een mac£tigï)fattnabe 'attttfr ttö'?
. menöebbenbentarctjcerbemct aim He sec bertoaertg aen / tubet*
mmMp obecbe30ometgljetöelbtaliiSmetberÏi?acÊi alle be Steden ban bat g«*
uitSStïït-totW iMaenti*·/ tëangenbe/ en iBobenbê al Ijet Handt dooi/ tot
binnen Alc- batijpaibaeeteniaetfte.tmtcen mcenicïjte «Bebangeng en gcooten *
«aet befet, föoof ban Söeefïen en andere bingcu oberfabeu / tg ctbeHomen binnen
Aickmaer · ®te ban #ofï-5^iefïanbtbit bernemende en Daer $ae*i
;; gebitten bul in luden fieu&e/quamenJbcieifbe feer Baefieujch met
aller macïjt tebw»/en belepben fiiehmaeraïomme/ mi negen mehen
lanen; %rtoe& Govertfcemeechende/ bat In* teaftrnbtttöoedenbe
©oith die ^>tcbe metlangöerboubenmocfete/ ontboot ontfet ban
ban Biflchop Wüicm, fïeunende nribbeleettitil en Πφ berïatende op
be fyuipim. couragte bet i&elegïjerOe / oefcoeieae nu etjnbeitith Bet fe*
poch wede - cQuc^ je gemoet itenbey fijn te raede getoojben een ju^tbai te boenen
rom omfet %m ^ganöt eenen generalenflacly teieberen / fiilchg ft fonber ber*
Sal0n™otw tteeh .gemeenfaemecbanbt foo furienr en betkö on be $?tefen &tr
aengebalien / batter ontrent aebtdupfent on die pïaetj? 3lln g&eboobt
en beeïé ööebangtjenbieeben / toaer boo? be <§tabt ban 't beleef toen
öerloft. <#nde aidujs b?ac|)t ifeer «Sobert lfêeit-$?iefïandt/ enbe
»
               oocit Ooft-Vrieflandc, met affiiïentie begiJ&tflicïjopg ban Urjtwïit
j w«rdoor onDf c jij,, g^ciöeït. <0n opdat eenngöeïtjcfe moeite toeeten / bat
ïïethïer belDapenteecftcn^niette beraöeef^oftei?beUiehmecbenberhregen
Wapen opti- gbeiijditog eben Uebbcn gefegdt/ foo fuften tog in't boojbg gaen
«eerden. aentoeren / bat ben ï$ertocïi / DirbanffiicmueelnerhentenifTeban
tmer getroutoe imin m feffè gelegentljeut met een toitten SSnrtD in 'tm--
ojoet root #eit in Daee H&apenbereerbe/seiiift aendei®ijoö?nban ong
jStab-fcueii/ mitfgaber^ bobenaenbebinneiigebelban be ïfêateri
floot ft j^oojt/tnfgeii jtwef boben aen be €ameretteη te sien ig/be reben
toaerombefeifbe neteneanbere baer ter piactfe gdefïeit jtjn/.· fullen
,.„■ ton op een ander tUbtbertiaeicn* <©nlangïté Uier naetë öB op't
»tRHertoch berfoecfihbest Otegferg inben <©o.3ioeuban &arfenöijerepft/ aSbiaer
wrt«randen fiMjf^be göctuggljenifTe ban ben ouden Ifffiojifctjnjber Lam-
tóïï 'ver- brechtvaa SchafnaWgh > betojeiche ontrent befen tiibt leefde) boo?
focht om den 3tjn toeboen alleen/ fret Hanbt boo? een tiiöt in ruft en b?eeoe bjierbt
woedenden gfrfteltit / bjaut fii? met fulcn een conftbera^tien ïfym ban be befte en
fte°uY°eCB.
te ttftgöciefenfie Itannen ban i©apenen / ngt afte Hanben bie Dem
Geiijckdoor onberbanigbtoaren / ben ftepfer te ïiuïn quam/ bat iMn iBoich in
*ijn beieitis göetalcn menicljteoocB in Beerlpcn§eebt ban toetufiingö beg fteg*
sefchitt. |vriföattfc&e ?5cmabe fc&een te obertrejfen
a / fuleftssbat in bte tocgt
Bet opperfie <Soubecnement aen D^m gebefeceert / en niet^ fonber fiitt
öuttio?itegtengoetötnben gebaentoierbtb/ tot bat ten laetfïen boo?
3ün nïoech en b}0$ beïeet/be 0o?flentot eccommobatie en bereeni^
öiiingl) töierben ggenoobt^eeHt/ en belXanbenttieberom ban ben
^erberf^gesen m tötomiütitöm «©ojiosö beöi|t t Jl^aer op ben
■■„..j
-ocr page 78-
van Ί> ε ι r τ.                      si
> jW*f0itMïten fβΜ&'Κ Janvaiidór Does,*Defe ÖÖÏglJMbe £fl$nf**i4il>,fl·
aetfenbeeft gBecoiaöowert/ albootfnwtgbelegt Deobenbr/ fjoe mimU·}.
bat oen ff ertofjj öefe &tabt tot jijn toebïuclrt en ueff&ermaiaetfe £ab ^
beaefojtifi teert/ firjbaernietiieijt feer togt bwötenbegebenbe / tan
awTjneenmaeljttcfj%m°%e$(topbeneenfytwmüt/ ten#orïog&
iroih»
. 2\ζν# temere hofpitk, mt altjsfi er eden cUuftris,                           Dt *„ *,//ö
Excepto, quotietèella gcrundaforis,                                        ΕΛί jïjï
Vt modoyTurtwos eontra cum & Saxffldsidem *                     . '·"***J**ê'
i^fu/ptm Hemtct C<ejans srmd tultt,                                       ι™*. s»<f>
f O*/**/ ra «ii/jfa, Vileciusdcriter ipfum                                          %!'£!!*,+
E Εήβα, ejr BdtAvis tune hdhuijfefeks,                                    iHlt"'
VndegrAvi$fnBA^Augufli$ Aetejsiocdfins;
VndeLonno ingensghridpartd Vuci.                . i
Γ/ «« Pontipcei mur tot Teuioms\ mier
TotfoUtosMdrUsmumaobireDmeSi
■ Par/pede armorum nemo> eximioqueparatu:
ParpeditumAtqueequitumroborenemofiiit. .;■,...·■
8 Kwi<( ScafiiAktirgenjir, wde teu hAiutnm*ti»mtgerits defumte 9fiehiïen9 } yAitrst 0§ζ-                     λ
l %»br(ferikt Q»4efiï4ns ) "DuxLotbmugi*, tant*thth:»teepi*s,ttamilitaribui*rmisiu-
prnlfnt tta de tot*(eui pr«er4t)re£ien*,fevetif}ime deltftu tbjtlte étcquifitat, ut fol*ee*ettrtim
H«git «xerfttutn & nttmere fr yiiiei »ppitr»tusglmaprae$eitete «t fuftrgtedi viênentur·
h Étus trim potijnmum (tc/tt ««itm St<tfnafurgeuf) in ta tXpiiitiom MtRoritAi
v4/« ft**, <$·
in 'e omnium <$u*e agenda erant,fumnt* & ttrdo vortefatur,, .
I&aet bet 3^1075. heefteen an&etenttntfïacbgcgeöen/ toattt iTiend;*he
WOiöGovcrciuefinbetöt Antwerpen (al ioaer Dp |töacch-^?aef* doodt van
ïöasf) en jittcnbe bi? nae&t o» een ^epmciijtHöenbt/ om 30« ööi&oecö «"l- c%-
tt
bom/ foerbtlmn eenen/ ban ^ntë&eer ^iria ban igaljanbt* Il6° -#
ϊίηΓφίπι (Gijfbrechtgenarmt) &anonberöömetffnGavdijn * ofte s«? $?%»*
toöjpfjjietfe in afjti UtifgeaeecBcn» SCiöttj^obeiijtK nflbonbt sön- ff^^é
vel
ia Wen fömmi3öeöaiü»ii$öeöe boeten nae Maeftric'u, anbe* Mjj&W*
tm mtt
Uytrechc, öermitii be plwtë / inbe alberoutHesiatönfiDe m?
<&towt$thmTrajt8tm
bjerbtaenaemt/ batfootoelboo? vmttytaen *^·3|*
ben ulijn a!$! ^aefiricbt han öectfaen toerben ί Doufa«bie pier in on- flg',„t
beranbften oofibeoxtbeiaiim Cöionijfeuoicpt/ïjomDftttKtU^treeiit a.rFhSSS
en geeft oaer bie reben ban tarben Ι^ΐ'ίοφϊη) l, scbafmhuYgtpfu ge- gevumwjen
gfit teo^bttcff|jefübeci»aer^ öljcöocrtte aün/ toaettoe ban ?ïnt- a^hy p«-
bi'7gcn «iïfe iiTfaffïeitöt gbeen obelfgentïïeöbt auoo^ gltffconben SïeiaSrc
«Hut, ?tï beböo^n^beff uton ïaet ben ?iuteue niet onaecbiöb
en oock de«
Φ 2                       ÖOOJ
-ocr page 79-
%%                                  Bcfchryvittge -
-Btifchops o; boos af &m\ / fttutuiammtmie en mifcraM φhtaaTj itöti bert 5**
u'ff" to^iwiéÏtöé,/ nm UgtmDtfuunibe tocr&en a&eöpm: ^aec
vcdies met tóu ööï^Ï tsfep pcu bjofö'f ge Hlac|)te fcan tien SSiffcïiop ban Ügttecöt
èt doodt van otoccsiyu-aertjlafnlif öcootbfriifu ban stjit outfit fjuip/ m groots
ί£ϊ??ΙίΧ ".flf-toêöcïlert sti e# fteéi lot/ ■ töaer bp ft? oócft fMi* ïcr$ tof feu i* to«
.' tirübé / ai# #ibc bc crrflc f η gtórilïfga&cnbc oo^fafcfe giictocei
öan tscff iicgioofc en tempfatige ba* /ban bef* ijttten toet bemin*
..... bfj&cbf,
" ■ · u // /w?<? f,v du l&thali (amms Wk'''
ds wTïturi«t Duxgcmit, <&JeUa vtx Jua membra leuat:
fufd7m%J^- Impatienjque animi & tantis crucianbus impar
: ■
*£'*§'utï™ lik igitur vivet^ nos moriemur > ait.
SedmoYumur-, (ait) dum.nonmoriamurinulu» ■:
Haitems,& vana vulnera mulcet bpev
Eiuviem (ah
) nimiamflucÏusfecijJe cruentt,
obfuit: in riuosfanguen abiffeputes.
2s[ccwora+necrequies. Trajectumfomniatunam
, ,,
Trajcffumifiedd qmfibicmjfa neeïs.
l*mw"fïtVo. lik querebatur-, per agunt mandata mimftrf: p-
..netïiHum
**,„ ^éccipit inva/Uum priva carim Ducem. ;r
rninnm errer                      Ι                            ι                                    ,
,t„vincturit Tttm vefo Advaüco fofount α littoreftinem t ' '..
pui Otiiefrt-                             .                   ■/*;·. r ■                                          "■'■·■-
dut» 'Ï>utem
ΙΖΓϊφΖ Fataleacceleraturiter. Sic ïwttaOucali - ·                       ·,x
Vr
Ad Rhtnur» SamuineTrajeclumcarbafusinvehitur» .
■ftdinrf*d*v· . o ,         rT \          1 J
teta-n üUm lUicet'attönttumrmt ad pecrdcmauulqusv ...,.
hit™ ~4nt- OccupatamplexHVMawsorajUti
72/tartSHL UHultagemens, tumpkrajüo cum cordevolutam -
*;,
; wg->>«· fr&CuL &*H*i, mifèroquidmihiütt> 4^, .
fiiints&f*■ jQwmm pYÊudio Cathcdrdt FuntiuAtutbor 4 π
m»iUHiim Iuïa i i7?"?// tmpofito quis pede couapremet; -,
ftfiiii'mUi Tfjcfdtfilus ego totgentibus imperitare,
ri^jÏr ƒ£ Et panter terris & dar e Iura man.
*J$!Jl*T HKUW<töta.tffimd#(9wmMmfedibus alm Λ
e*:
-ocr page 80-
van D e L f τ.
$3
Godfridm mbis eliciendus erit.
Oinnia nequidqmm
.* necenim revocabilis ulliefl',
Frigidaqmm vittepaufajequutafemel. , ;} Λ %$i
Heu, ubiprtfcafides\ ubi aperti gloria UHartis >
;s ,
CMe miferum, <virtu$ fraudefubactajacet.
Vtilius BatavisfueratcejfijfeGubernis;\
V;
               v *v
Ό λ vernam, invidia fi tibi catt(fafm~
AntiftittsVl'
twtSini ρΙφ-
nami\CTAtio-.
nis patiter μ
«anfeutianit'
ν/.τί,ί ad G»*
defrtinm
*Z>«»
cent ttm ma-
ritundum
/HU
Sedfcderis quistanti alicuijits effeputaffet $*.>,>;■;, * ν \
K^ih, nimism Divos impim iUefmt,                     iV .
IS^tütergum mirare tamemmueronepemum^ ν
Cominusöpponi dum tibi qmfque timet,
Deinde Spfgleri* fr*tUqüe nüli*tempore apud pojïtret fatermtrituTU turn certn Saint is
fempiterna
, Vierum Manibui Div'tnituspromijftcfiducia}moriturum cortfilatur,
€fafw&&tin ban ïtcgöc tioojtio^möe jjïaetfcn / Μ fpbanbatmen ~
DoHfammbvbotytmmmobtnMil tot ut?ttecnt/ tiener-byrwSÏ
tofflafliföigö i^iöj^öM nae dar ffe bc 0ecohQUeflrrede -Hattünt / ukterfte wil-
tnitfgeiicrsffiiiii nieuöj beboubei^>tatit ^cïft aen ben SBifftyeg oberlc «fipneert
WMtim / mtemfttlijtïiwmommmbmtüam,                 ^ÏÏ&J£
2#w Batavum .ejprans règimép, y#* zw^fct de LP HO S'^'"'
Pontifici &Frifiastr&den'fergit optSi
Moxubinefiio quidfóvamMfiillajfittn aurem :
\
Ctira, (AityèPrafelcateramaftdotUtê.
VindiciampermitteDeo : Nee plma loquutus
lujfi qMqutuxóndktreferundafm* ~
fëm feïförtt SCUteUC gionfhéC Jan vander Does 5 %ete Öatt 3&ΐύ#*
göchbae^wèmtCtiie tog ijiec foa biteil£aïicgceen/ becmirg öb de-- „
g Mo?ie ban 'i febw itibe doodt be$ &mom Gowt meeden "°r^eurc!e*
Buk frec perfect m ootk φΜφ bemmn mft lm m «ie- ®Γ
inanot gfjefefen ïjchbm die on* meerder öoidocnintj* bacr ing^e* w^r begia.
8'w öeeft) noteert ooch/ 'bat Brtöflirben libfnücnbefö/ nae batvcn·
P?oe toonde-amfengen Ijadoe/ bombpfierf/ o» be vijffte Kalende
Mierte> bati^naeonfeceecheninaebeni5.3Pebnta^io75 *en * «^C^»-
ÏSSSÏwnt aebtetbofgens? 31 m eggen begeertete Virdimum ifo ïarrt be %?Λ"??
^mtnmomtmmm
tëadctf «rAube ter aetbe öcflcït i^f.
             m^m*
-ocr page 81-
54                         Befchryvinge
SeptimA lux ader at, non exhibiturafeqmntem,
wmU* Iliaut iftcatitofodtrMt htftaDmi,
CumpflvnBtirAm, S&cru de more perAèJk
Romanot vimlücbrpomexuitur.
Hanc habuitfwcm qmrtAmpfi deniquc tnejfem%
^uafrinmm in BatavisflmxerAt imperium,
¥.?tZ'r$r Vkdmumporro trmfveitm^ ubioffapAterm
™ JïlliZL (lufjerdt hoc mor km) m Arm ore teef α tAcént,
mm CMerum * JJ                                   f                                             w
cfftiut. in quem >fiin quenqmmS piffium Bene convenitillud:
Jgmrn benefundAvit^^mm&le quafietAt.
* *AdGtcrgij *Bentdi&inomtn allufu, cu'ius fequetu tfi Ttntamettr, *& Delpkerunmriit
eonflrulfiimem potifsimum rejtrtndm, Itviicr .tarnen Α wilt mmutétHs; &
, ΈψηΑανίί, frt t
1)*fi»dit sepefite.
                "" *                      ',
Wit mgtyttmlïtaW egnïfê öatt öm satiïtriuïjbett mmmt /
Dcsfeifsiof ïjicanbirif (aclijcfeoe €$wMHten &em MtQ&tf}tn(tti$)mmu0m
S SS htïifrftmaeöiö&f iinti Mét:/$$t}ftM roet Dccie bgpönbece UrmWml
/■chrijvers. Μ fOO tXptVt (U Φ$^Ε0*$* fêWfc bfllt fcf tl #0?J«|» / Öat ï)g
* Maih.voff. meert. * Lambreeht van Sehafbaburgh UlC^t'óöH ittfOttoettJfptofÜ batt
J""*,^'"l' ■ ^ilSICbn|c|)b^tl-fe fpimUmi M$W$!&* Alhoewelhyk%nendoor
υ,             fijn Bult mifmaeckt was van ilature i nochtans, ioo door dcnjuyfier van
fijn vermogen, en fijn voortrerTeli jekë Militie, als ooek door fijn ver»
ftandigheydt, en infgelijeks/welfpreeckentheydt, verre boven andere
; Vorften uytftekende wjMh anbc t* jrtaetfi η fipfft ft? §ecftttift ge «of (6
tefiggïjett bail|ijii raatigfteyd, patientie, .f*chimöÊdigbeyt,VooriÏej^
' rigfeydterïgoedt beleydt".*.,$fflH bom WMblWttt ïï£aïtë $ö!ci$Ct«1
booj éiice fianbeti tawbtMWkt $tm'mfanl toelsfee glKttfêgüeniiTe
«/>«/ï.;*i<j trnt gclwöfti -Owtf4* iftftrt arnhcritiinbe ont^c anömn oichliffi
% *30» ©eciitt tot3i)tt giooifti loffieeft upgeU^pt.
-,-'|ÏÜ £!&-~ £* GïbUeminukwtergdgrAVAret onm,
■ ϊ^ίίίί^ν ïngeniö Umén ater er At, nulli<juffeeundu4                           ;
^lpfm^ Clorkopttm, &grAtUQtibmeloquiu
ru% & m,u Cötïfilió fiwtdatqmmAnu Pro tempore promptw, .:'!*:,.
TtiJwm1· J^idproMiïIrtjiöSbisquipnHrAveuthofies.t
"fel
2M
-ocr page 82-
Van"! iÖT-rr^i. i-ki tv'
5?
Jgmdederat Flandriterga videnda Ducüi
Turmgos qui Marie fro tam fep e rebelles
Fregerat, ér Cimbristarn metuendus er at".
Mox etiam Pacis captwvUuï Arbiter ^inier
K^iuguflumfuirat, Saxonicofque Duces: '
Vit ar e^ heu^ meritas offenfi?^umMiras ;
turitAte Hti"
teriiTrintipif-
h*t plurmnm
*min*b*t.
*Ob%tt*,t»U*
W tempe\énti-
fifice in *#
principe eXteU
Itf iitm Seaf-
tmiur^eitfii
Effügereuliricèm η ecpotuit ?{jmefim.
Tarda Ttcet\ prdféns eert e vinêtta Deorum $*''
PonefiAt' &tacitisfdnafubitpedibu4ï
^ttttB^batBetoegnit&totjijiïitatöfrr f&ceeSen/ aïïrenïiich tw*
ftffonbmbatïjgöen 0[ohgétt Wmelijchm «Djaef onted) tmaetelt jc&
ιν&φη IKanbtbertftt t f/ toafcoörcDg qeiitcfsfommfgc toiiifηwltfi
öeetbiiïtf fïraffe iwft gficïcöen m nae berötenfïfn i£ epeloont *., ri. - #
inöof ge π / bat men ooch op öi m fotiben moaöm agnHccmi 't gUf en 3ί2ί;,,"
Iuvénalis ttCtgfytf ÖaJI Se/anus fcgbè. '
• * · ■
mtmosoptabathomres f\                                 imtSat. io,
Etnimiaspofcebatopes, numcrofaparabaat
Excèlfz turris tabuiata ttnde altior ejfet
Cafus
, & imptdfizpr&ceps immane Mina. " v ~
<&eamMtie i#ren ttntbecfirïe fattf titc ittaflï tmttii öatt'Jlfêm*
uwnm boonwmmtiiiih in be tyoiïm punomintttt i oövrfiiichg *
jBoot atmacljticïj befeif&c bich&tig fw imrefteWch πι ötujafΐίκδ ooB
Wwjji örfe ïtëereiüt confuubemmbcftraft/ froigén^ 3tiii uioo^tit.* *ψ^φ%
p°&bcoit&eSctoijbtt£tyrti3cn bm tJccfcDaoninactitot üowbcel tvh 1.8.9.
waaien i&ectocïrtn /toaimmfgtmiitnrercnbcettutjjjiatrocincw η £ίΛ/62 ,l>J*
fnbefc(jw!t aT&fouttefijch op be^i ban UgtwDt fmmm Hier }£%?**'
mach menmecckenffcg^cnt?) d'onrechcelijcke gierigheydt eens One- *v,*;x£*r,
delen Bifchops, die by onrechten aenbrengaVende bêcichtingeacn den M· wTfat*
Keyfei-Hendrick vervolghde, om 'eens Edelen' Vorften Landt vanHoU ^ffif&b
jantidaereeh4 Zoon, een recht Oyr gebleven was, djer 'c Lande met vol-: Ofte veront-
S nj^ten&ch*quanven met geenerhandèfaecke verbeurt en hadde, had- 'fchuidinsh*
? SlirclsbP!goetenEdel ge wceit,hy erihadtsilimmcrmeerghedacht, £g
en hadde hem metten fijne laten genoegen, want hy doch meer hadde dan
            ö *
betamelijk vvas naer Gods recht &c.baft: na nO£Ï)b»tiOPaniDf/ en wat
?h c jdcdeKeyfer", den Gravevau Hollandt zijn Vaderlijck Graef-
icnap londer ycrbeurcriiflc te ntmeti, ende een-Cecftclij clseu JPrelact te ge-
ve»:-
-ocr page 83-
56                              <■ Itefchryvingc
ven die recht noch reden daer toe en hadde,' fullen die Brieven van wacf-
den wefen, die de Biffchoppen daer at hebben s foo en mach de Heylig-
heydt des rechts niet meer Yoortganck hebben. Het is wel te proeven
hadden de onrecht veerdighe BiAchoppen den Edelen Κ eyfer rechte nar-
, 'r c ratie ghedaen, zyenfoudens nietgheimpetreert noch verworvenheb-
* Gr firtiï ken.* Nunquam improb<efyei quoddaiurfatis efi: Mtiortitnmctfp'mu s ; qw
Diva t*p ('. maioravencrimi intemioqutconcitatioreji amb'uiofive tupiditasin magnarum
V**h.Thê*t. opumcoiïgeβιi collocdtam flamma infinhavis acr'torefi, quo ex ma]ore 'meen*.
Il» mti'ïi dioemkwt. quemadmoduminquit SmecA* <0nbe Onbcrbintmtg&e l)fCft
*s<».jeiï,ef, tenaRcnttjöengcleert/ m leert ong nocö bagiselijchg / bat be na-
tucrUjchc öeqceciötBöeEbtban be jÈüenfcïjen foo ijctcc tïrecfet/tiat een
IKonnith toil een Wm sijn hm t% &et tpo^ben / een K6teen 2Mfφοη/
een !3ίίΤφοη wπ tefcinael / een <iïartunacl een i>au0. €n in be-
fet boegen \$ otticn €ö?i jfcunbigen %ctocB iPoöcrt/ aficc nfyth coo?
b' inbuctic cnaenlcgbinge banbefen ^tact cttbc baetftubtigecn HBïp
febop/ op0ctotiitÊnmificBbttotticfcotu:ctÖiniattöijcïï?oitburc/ öie
ieniaetfïenftUchcn t»?öcftigficn ugtflacï) foo onberttmebt genome»
$ecft <Bp toeïche actie en üfttfojte ban ïSf ertocb <aobect fcec&ec ρ act
ίΐοφ onlangtté bcfe hojte Surfen öeeft toe ge pit»
fIOfI.
; "Wijl Diderick was jonck tot 't Rijck noch önbequaem,
IsHertoch Go ν Εύ τ metten Bult in 't Landt ghekornenj
Met Chrijchs-geweldt: Dus nam hy acn der Graven naem,
Door delen heeft Out D elft haer opkomft eerft bekomen,
Die echter wierdt gcdöodt ais Me κ. o om O u d τ jR ome N.
©enenene maccfceenigttfinfis een comnaratie ofte btt$tiijttent
v .... ge / m oocfc met eenen tcgeaicK een tcgetitlcilinötje tuffcöen $ero fis
S ffi« * btfm Stiuenaec/toantuoo? eceftten opfubtefcatDomitius Nerode 6.
len Kevfer ïicgfer ban aome n/maer aftcen göf aborteert ofte alg een ^oon acn*
;NerocnHcr- gnomen 3tïtitïe/ïjoo^ beehecebe öaift?/$>^a«i jcëe ïen tteïe^t banöc loofe
toch gov. AcTrippjna
mtt TöcDutp ban het <ïTt??iiö^-3Bctiefe ontecbtbeetbtgbtot
öeï etjtö bec&eöen tmetbt/ met mjtfluptinge banbe ftëctteüjche tgoon /
 7>»i* w* fl* <tërfacttamt Britanmcus, %tη Dat ïlfenorb «Bobebaert ate een ntüè
rmet. e- öe^55ΐ]]"φορίöan U^tteajt boo^bcs MmMWum&to&ifom m
^wïue/ aïj$tttebe'toneecïjticbioeiïaen / enmiflcijicnocth mebe uett*
* stuntel ïen * öcji ïfie^feriS Heynrick, öe onnofele ï^eefe en cecöte ^BjabeionC'
t'i.mihiixi. ^eec Diderick van Hollandt ugtgejiooten / tn infgeitjfüjj foöbcci lèe^i
Öabbe aenacbaen / metitacljt ban iBanenen m% mkffeöapttQtm
aiicrec&t onbec jijn leecfföauppe boubenbe; en bat 3? bepbejoo
bjeï ben nebocböelben Govert,ai^öeji ^janNero een ygettitö ïjaec
^ecfonaste een bjnïe φίβ gijefneeit Debbwibe / eenbeigeH fiaec iBioï
-ocr page 84-
/
van D je ι ! ii                     $7
met een mmtn tii ttomtt mofïen befïnptm/ Uier in Bomen g|<«ww
βengaetmmwmmm öe&ijtoenbie uww g^wggf|gj
»Wnu»töA
saratie/ οοφ Bunnen brauameUjc& tecjïKn jen anberenβ h|tulkhcm
toerben: a&aMNeroberfoante öeoube &tabt Rome, en pieeeöbe dcfclfde,
oneenDeujcö öeele amtocüjche en öobtiofe mafïacren en mmw
fchei the toWneben * ι ®efc barc en teaüen tot een een\»W «£ * mm
ino' Vïjet ottofK öan Delft *«η* nonuleren/ Monam/ f η ftg^
toteen Deetliitfe en tjanfeö ^nftenelilche ^taöt maecBen /Jaee tn ^ T
Dg tyn familie megnöen te fïabiiif een enbafj te K{g«t« ^ ^
ai* een ©ominateut en ©toinabeianw ai mebe ontóelutbUö en «jj.·-
fcöieii jcfcfönleöen laten: iMw.fow/i ™p"ia h$*o rttimt diu, »«'«"«?»
viof mum» cLiuturnum, wint gewelt en onrecht felden langhduyncn peut
acndegeweidenaersgaf, mant aemercïit j&etmeefïe getal fwf*
tarnen feïftf/mrt een bebeefttm en öeei tityttf o^%?£l9f^Krg **«*
gci^baetitmenomen5pöe/ footöljet omnoöWchW*»**» gCST
boen bematen en befeïjetmen of men f iet öaec t' fenirjet üjbt üooj ρ ex π Hcrtoch Go-
of b'anbec miböeinocit egnbelijcö becraben / altoagbet gJ^M Ϊ2ί!?ϊ!
Daecepaen^uatbeoftellijfiitaiftt/ 'ttwIifcamtf^^J^JJ ^ ί&2.
onaetoonien^aef ban foliant ooeh foube ann öefiöict/neitjeft eemoe is. omghe.
^meucfnbanbital)eboeiÉaentoiJiïtiena5eieectienSchn)ver uatroe br«h»,
otme Manbtfcfce sMcftiebenijTen. ©aetomftem cW.4»«sfw ;ƒ;-·■ ƒ-
.teeffelijcö.
l^onficexcubia, #<?£ circumftantiateU,
Jguam tutatur amcr*.
<&nSeneca:Vntimmexpugnabi\tmynmcrttum dmor Ctvmm.* de eenigfte #$,„, g,^
onoverwinnelijke fomefle is de Liefdeen toegencgentheydc derBur- mcnUi* #.r
g«en. j&aestmboobt beeft ben Biffchop fcïfsfinneefoonb' abrnint*
fitatiebanbe üeetfcoanp^eaen fiem genomen / maerφψΜ moj
be (Soöe-fifttiSingDe fiip^W niet lanopee WW »<»?/-
bulben/ mttWmWM l&up* in baiiinö!)fc&apberiaten/ foo tcShc3c^e.
Sefchtettjctbatben $eer2MflcïJ0p Willem ban Ugtreint/ebenttBce fach over
i^aenbrnnaebeöoóbtPertoelj Govertmebe aflijbicntuerbe/ biei Ηβη·» ar»
berecijteHanD^-^eec Diderick de V. imbefe öüejcööpenijeebt be Jjjgjg^
öeïeeöiKntöepbt ujaerneemt om aijn ©abrrlijfhe ^öe/ we Djw fchicli;ck
ï^etteitjth eomeeteecbe/ meberom te pjetenberen/ öfeeiiKMJP oan tw« maen-
metöuïpeenbp(tantfcan3ijn ^.tiefbaber ff« b?oome%lben/ den™ G^
<5pnbeboo? 3<jnbeeanïïccfatenaoebe annfle ötjefiertht) be lanben ve£vwekkc
mitföaber33ijnenatrtmctniaIe^ome!?nen / biefteminjtmtepere con!Unaurc
gioncRöepbt ont&eïbiaï)t toaeecn / fect «cDteipche en met toeennu / h*t Graef.
^                   bocp
-ocr page 85-
58                                 Befehfyvingc
fcKap «er tiocg flotueT^cli tjp|3f)fiifiatttit bah $δι|Γφορϊϊ»ηι# ttacöo?öner to
aen dtn rech
ten Hcey ver
valt.
bec toecbi'rgeu / en ηοφ febe nticu aefjtet evntooigftenöe %mm\ befe*
ten beeft / mer mcbebneebtijet oitbc fpjreiiiteoo jbt boityaebt /. en te
tC£ÖtC töae Γ (JCHtaccftt■■/ Öaty qualijck gecooqueftëërde goederen felden
komen tot den derden Erfghenaem: ÜSÖ|ï3frj2i BOtnfU ÖC'ttlCCfle OUbe
Wo>!?-Jrtö?6öerg mi Dier in oöccccu / Dat Delft tot ren ^tabtig
gftcmafcht öan ïjefen SSuitrwljben Godevaert, baer bjp nu ban g^e*
fp?oocttcn Rebben:. Φ.οφ fccchcrigth opiaat !paertnfynie nictaïïe
f rui/ ben gemegne <$fooniJ.ch-,^b?pbet feeïjt / batfe gijeiintmert
In welck
Iaer Govcrt tetoetiu / tnbetSlaer ïwV. in 'tmeieBceg ïfoii&nbtcetiimaeiitti
meucii^Buit genomen jjeeft/ maer anbere feggen't s^ïi^f gDeftötctti3^n/ uaec
\*ν*Ό$& öatöm^ojiotljgbiiwhilechttBtööfbtiTrtisiöcttiffft/te.iijftfn/in't
toEeen S'idt 3|acr iq75·. m tocichb^geefegöt toetbtomgcö^bttctoefen, $&m
heeft ghe
jrueckt
#iOffe(fo? B,o xhorn, tiouöt fjc t met b eerjïe rtiegnmgfie / proberen;
bc bat iöobebaert ora gbeen anbere rebenen. -tJt.ccft boni timmeren /be
^tabt ban Delft, ban om bat bt? bp aUeboa^alienücgefegeMöciJt
ecnfeec&erentocbïucDtfoube Rebben / foobat fjet ïfyigntgljebcurt
ttwn.' ai£tëobb^t)tmct ^gf en iHintrceennocb onïangbgtoag bet-
b;cücn / be fahe ηοφ tweffe^bticb flacnbc ·, iBant b' eecfle fojgbe
ber genet bieeengauberg ©öm&pew en lif f crïpchïKben innemen /
pfattjt te toefen/ bat ^ eentge ttctche 5Poitrefen marenen/ met betoelc*
hefë baer mogen befenöercritcgen bc ιηβφί en inbai öaerbet ftgati-.
ücn/ om toeiche reben bB ooch bg ®elft een fleren ^>ïot ban ïBcrch en
Situatie becfr boen macchen / toaer In be fpn u>oonpïaet£ beeft gbe*
ÏJOUÖen. Ian Gerrebrants van Leydeti, ÖCtbOlc|H beff gehele faCCB mei
ϊβ«Η. Λ Lei-
dis Qhrwic,
'Beigit. lik
14 ο?>
befC toOOjben / Godevaert, feg|)t Ö£ / Hertocri van Lotheringhe bege-
rende nuten eeuwighendaghe met fijn toekomende Gheflachte gheheel
Hollandt te befitte.n, heeft de Stadt van Delft ghefticht, met het Ka-
fteel j haergevende Stadts Rechten> en Privilegiën, en defe Stadt heeft
naereenighentijdt Heerlijck toegenomen, f η t}U$ berrc b'l^eet 55o;C"
«s**.t*#** βο;η. * Φοφ ben <Scicetben Mwkiï vtiput ? bjeöcrom anber#
bangeboe'cu / enfegt/ bat Hertoch Govert, bcgbe be ®njcfen iot
3βη onbetbamcöegot gftebjatljf bebbetibc / en nu fejfföiip4 !§«£*
f$ap»j»ebec f4#?abën ban ïioHanbtbcfittcnöe / ban tergen ben
fec in hm #ο^(οφ ban ^a.ten bieebt geroepen / maer b?e4enbe bat
(fgnniiubje autöojiteet nocb niet gen oecb gelïereüt 5önbe) be ϊί^οΐ-
ïanbergbaec ^otn moφten ban ben bal0 toerpen / foo Heeftop \>rt
Dorp Delft met Haatten en een machtieb laiieeiometnöelt / om bet
©olcfc boo? b?ofe ban Μ ^uarnifoen onbet eontributie te ï)0ttben.
®en Biffchop Willem "t3ibe bcbucbtenbe/iFo?tificeert IJffelmonbe
feerbequaem gelegen om bc öcbierbe 4il3ertoein bebbjangj) tctjott^
~ ben/ en oBjaef Diderick af te toefen/ in gcbaUebt: MHaminge^eti
iwi^ileoonbetHaen. «aobmamboo?fenbmm^nuai^na?
-ocr page 86-
van De l f τ.
$9
bettetffpattfaeeBen t>oo2fïen / eatgemeewnefïactt bett SoiflcIN*
nececommanbeert nenbenbe/trccHt naer jföJRgfoM I aitoaer ög oeeie
mMwt oaben uetgeloo^ct ïjeïibrnbe/ tttfufe WsmïtiMtM $*♦* *tf4fftr*ji
^οφ biet iii toüien big bc mee (Ie öoigen/e η 't gr f η ons oocn toaer* ^JMi* '· *
fcïjimltjcftfïüuncktteajefen/bertconmenbe balienet* öe^iabt gbe* *
timmert en aöcctccumbalïeert te 3911 booj ben <©o^acb/in 't boojfcg-
;
bc 3}aer 107I. eenibeetëten opficijte bei? fïtuatie banbe plaet£ / ten
jmberen om bat fp ejEp2e|ïeii^& £«&tacen batbg baer 3fm toooninge,
acijoüöenfieift / toaec ttft/ mijns bebnwBen£jgbeuolgeU>& albefc
giKloofbJaerbieijg fi&tjnt te toeten / batb$w't crrfien ai» 31 jn faitfii, „.
«οφ foj$èl jjh lionben/eη bat i)£ f ίφ niet gencetö en bojfl bt t tvoutoeti
een bc^iigöe piactfctjfrft öljefocljt / enbeg&elegentbeptban befebsel
booten ÏK^benbe/ beielbigbebfeftbetftetchten bafl gbemaecftt om
fijtibjBerefibentieaiöaerteliOuben/ enbebg alle boöjballenbeoccai
fjesbantebaiteofte op joop fijner bjebeviïcebetöeen fmkmletraite
en toe bU^titbaec, te Ijebbtη ooH bat bi? aittjbt ouee ai biebte bg «ιοφ*
te Wefê-u afg ifflaenbe ömnen & %aiM$ gelegen en niet op be ί ton*
tieten ofte mmmu
Dacc ïfê ö'inbafie en oberbal ftmet Jppnbeti
mcetber foube fubjeftfi n. iBaee nuöet tëafïeel in effect gelegen beeft Diverse
bjccbt toebetom ber|cbeebent!|)ih berïjaelt / bcgeimeene <^f)^oiiijcfe-oordceicnen
snaecht mentie ban een fóaiïeei niet betre bnpten ,be#tabt / öaer|m l11"1,1 inih*
ópuioonöe; Het €ft?oon«jekü ban »johan Veidenae* ober beel meer JSJ-ffiwi
6$ ttoee bonbert $jaeren gcfefee ben/ ber&aelt be ganfebe faeeft met keft.
béfe Ottbe tbOO«2béh : Godevaert Hertoch yan Lotrijck mhter Buyl,
was,Greve vanJiolïandt mit krachte vijf Jaer lanck> ende hiwerdt- ia
al,le Steden gehult bi groot bedwanc voer een recht Lants-Heer. De-
Ce, Hertoch Godevaert ftichtede dit Stede van Delft. Efid^ hideder een
fcHoen Kaileel bimaecken , daerhifijn woonftat in hieltlangerijt, ¥;|§ft
ffionijchje'grbmehttec eoubein t^aec Hf&. öerboicöt tóeeran«
becif Λ defe.BuyJruchde GovaertvanLotlirijcklfeyt ftp) dieftichtedie
Stede van Delf, én deder een groot Kafteel in maecken daèr hy zijn woon-
Stadthielt, endewoondedaerlangetijdt.*2^θφfiOeïjetiègettïeeflen-^Gmt.chnê.
falmen niet Ikbt tieten fcomeu ƒ toant a^obec ettciiieöe 3ia*ren Mi*
mn titym ηοφ eenige oberhHjffeïstofie gebacbtenifTe meet baer ban
^!f»3Ön gbeitjfft Geprgh jr;aun in ;3pn toneel ban be betmaerfle
mm)banibe pereibtte becfeen göeeft/ Qivimï·\\nqUït] ïmpjau
3W&%iftuprtffiiittmsïiiquxs (ghabitabett > w'tMkmmlUextant tefitgia.* « Vraml
We ntt bet eerfïe aen neimen naetnentUjcS /batbet buiten be ^*tabt That mt.m
9jj§tt$ öfeft öie {lellen iet bnpten braotifrbamfcbe#oo|t/ter pïaetfe t*» · «♦
pppfij^t Konincx Uyt-hpf j en naberban&t bfeibPCftjaerbé fLWit
%%%■
WM\cx-velt, übifttin beeft / baetfban togtjii'r nawfffflen fpzeéeOftt.
2?.?f^rv
toföerom&te geboeifri / >Ut$tt in be $tabt ψirgin &eet>/%te
^uien bet mm geben op bet msatcftt^el&tbaet nutwt ^tabt #ng#
^ftCt'c» fnfiineren bat baecom bemaribtaï0 een cgianbt noei)TOrtbt--
Ït-U
m
I
-ocr page 87-
• 6o                                Befchryvingc
fom in 't iaatet' b^tabcn tcgbt / tn Dat be φ €ttgn foube öüeljabi
btbben ttaec nu De nictttoefterch fïaet / ujelcHeiiïaftfe boojbeopbou*
; · toingebee öeecncreu Riet-Tuynrjjm gmoemt &e berbe onmicbie
;' ïKwbtbstaenbe ©tabt/gelijcHmen ojbtnaritf pkuljtt coenomaUe
onnniiige en ujrücr ipannige SubJoonbe rg baer boo? in $iln gftetórtt
te öoube n/ 't toeich ban te met fouöe boen bet boojgeben ban fommfge
tne üjiUen bat Itactoctj eobm 3ün eggen ©okh upt 23?aüant bier tn
be ^ktatii; rottbe geplant öeiaben / gcibca een onbehenbe Hatijnfcjj
Slluteurbie ontrent ober bonbert enbijfttcïj laeren gbeïeeft beeft/
_ . UKttltg UgtgeöeUen ban tittl fmttttffêl$kin Joannes lfacius Vontanvs
kemsSrii- mftb'Hmom ban Itmitctjbam/ betuoojben meloen aibuisf/ Delft
-ver dat Her- houdt de derde plactfe niet minder in rijekdom als de voorgaende Steden >
toch Govcrr getimmert van Godevaert de Bultruchdeeertijdt Hertoch van Brabant»
B%baodersCt "ie Hollandt hadde ingenomen ende befeten> gevoert hebbende aldaer
föuJe be- eenmeenichte Volcks om die plaets te bewoonen. * ^bOCfi ÖJaerfJlJ
voickt heb- ö|t ^an §m n fjec-fr ig mg onbeBent / en jjebfae iüicsg tot ηοφ toe nopt
•"Λ*n«f ö£ emigDanbet*$c8&bec beruometUifêaer bet tig Benttelpehenfeec*
·>. ' fier / natfcefe &tabt tn booten be arootiïe ban Begrip en beft gbc*
■Deift v*n fo^ifiteerbei^oftoeeftbanaanfeiiiloiianöt/ toantalboeteel benou*
«ootfte en ΟΓη $ΑΪ02ίΓφ?&ίΚΓ Gerrnanus Contraftus OM fytt 3fflft 1048. g£-
Serckftestad öwtj raaetjit ban VlaerdingheaïjS boomaemfte £tabt/ ftjjpnt ebett
vau Huiiandt meinoegtfoogrootgetoeefïte wwnitttegenfïaenbeeengrootgebeel-
. teboojpgetoeltban'tifêateeigtostn gcnomhi/öe^tS^ ^i)?onyc-
6cn ons boo? Uiaeratb^b beï baelen/ bac r en bóben ig bte £>tabt oocfe
at ban bie tgbt af foo ta-netb? foo meer in becabentie gbeBomen. * <®t
•fxhTh**u ^teöcn DortfjibeHaeriem, 3gn febert berfebeybemaeien uptgeiegbt
*& g\Ü eneben toefohfe&tabt ηοφ foo omtbcbjch niet öoben'tÖiw'ffl«
f*i9$. , toafffljen/.ooffefiaböfnfeiuW«nbfntoepniiöfoittfiiatiftt/-öelö*
s* in èacr befcb?Pbingete fiente/ öeouöe^tabt Geervliet ηοφ Rijnf-
burgnoebbe Beverwijken fai men in geenbetbanbe uefcbJEbtnge bui*
ben/ bat oybt foobeeiinöaer begrepen bebben/ ofoodisoojiertS
fijngetneelt/'öfïiifHpöecfuicf^befe ^stabtin bte ottbetnbcooc& feec
Τ η wat efli- coufiberabel en aenfienlbca bierbt bebonben getöee fi te ji m I af tf fttïtfe^
me ea aen- tot gftugöf«"flwcfecnDf/ öatfgfoobirftbjtïjei oötRfeifëtiïWmiW
iiende stadt 0^ti $fnecaje p^btijpgiitt'/· πι b^ff^gtic βΐίοΓΠ^ pubttjche actett
«weeft " baer be^>teben ban $oiïanbt mtt naemen toerben gevpecifif ef tt/booj
en al eec Haerlem ijcf opgelefen / en bit i$ mijten be oojfacrfie toaec
om ten boojtreffeitjea ö0ercïbt-S5eff^abcc in 3«n <&teöe-2öoecBftt
. (bie ϊ)^«?Φ ftïlï tabfii ^laere 1599. met be boomaemfie ^>teben
battbe tóeltin't Iftoopec öb^fneben / beeft in 'tiicstgegeben) $ct
mt^stMwi atnnjiibfeft begacn/banbefe ^>tabt $n Tweede mm te noemen bet
in Tbit fu$ j^[(ailbtfe^>tel}tn*Dttyhium&η$φίuUbtvrimum inBatavisOpp.Secun-*
"uutumii'i dum 'm tiollandi*Staitbushcumtbtimt> *mQXiQÏm\ffiï\t
Om btergeltjii
3,*#,iy. ' betebmmbeömtbeWWinueban^eiftin^t Toneel der ste.
de*
-ocr page 88-
van D e ι ff τ.
éi
den van de Vereenighde Nederlanden , önïa«öt# WtQ$t$&tn Ï3|?
johan Biaeuw met aï fukne omftcöteiijche tennen tot aöbertemie en
toaCCfi'BOUtoiltgÖe/ ÖatÖC^taÖt Delft niet en'is de tweede, gelijck
eenighe eertijdts meenden , maer de derde Stadt van Hollandt &c.
aenöDfflMfelféonbetbe<£eieerben / öeujchgebieecftentéeeniöege*
bonoen töierben bie niet beter toifïen. ilBltjs aflettjeltüeboo&aenbe Bcfiuyt;
ae ntiJÖfi tmen f π bemanfïfatien tt»g b' outbegt/ terfle oojfnjonen / op-
fcompycnbe oube toaerbirïjei?t öer jètabt ban <©eift hïacciilcit senoecï)*
faem acïjtcn betoefen te gijn/ fonoer te hennen göeiooben bat gemanbt
anöetgab? nu met goebt funbament fai mogben fufïineren/ bat bc
^tabttnöaetfeibenbangeen ïjoöerouberbom fouoefijn atf betij*
tm ban «aobett ma bm Söuit / bie befeïföe ntaec alteen om baee
toeigciescntnegt m gaebe fttuatte öetimmect/met ïfêaiïen en <®&φ
tentotftjnbefentiegefojtificeect/ met $oo2tenooo?ften/ en tot een
^tabtgemaei&töeeft.
Derde Hooftst ück.
Wafdom en toenemen vande Stadt, vermeerderinge en
wijder uytbreydinge van vnjheydt en ]urifdi&ic, oor-
fproock van Delfts -Haven, beleeninghen en aenkoo-
pen van Domeinen en Heerlijckheden, mitfgaders al
het geen tot verbeteririge vande Stadt, ten opfichtc van"
haer diftnd,_begrootinge, gcfach en gebict, aldcc
i. 3 ·
meAhüeft gedienfr IM ^ ;:
a>m
i m tww&ciu eert ^tabt gefooiben toag/foo beeft fp Www de £ï!*
> be·-on coc te
be gettmQcnifle beroubs &eb?i)tier$f aenflontji tnrccftciijrhtoe·
gbenonnen*/ maft mfonbecèeebt β-ji Coninck-Willem in *t *7e", t
giaec-1146. $aermet foo boojtrefTrlijcïie $?ibiiröienen ©^?
ƒ.161,115.
tjeben begiftieljt en beteert / mitfgaöer*» beeitf noiitijcquc ©jöonnan*
nencnbe2i»oignerliK&ciWÏ(Nfii30Of^rcÖ?ebfn Ijaoöe/ Voaer ban
m ter ge%ner ti jbt en pMféin bet beain bes ttoeebeή ©eete' ïuu
1146.
leu fpjeechen: i&anbif tijot^föegon be faem en nermaertbepbt ban
oefc^tabt tot alle Sakkeren bie oaer ontrent en berre Èefeten toae.-
tenbaiialicfetntentn?ttebioryen/berljalbeniieineenicf)tebet|I»oo?i ν vit en fijt
terenbooitjearootcJjenefiitfnüanConinck Wülem, pagclijchg fcec* vcrl>'eit lt
mrrrberenbe/ en be J>tabt foo mel met «BeefïeHjefee até p&r|&v e*'
öebomufn aengroeijcnbe / foo fïtM Graeè Flori^.de y.' ^oniïittfj" ·"
t©i«fttiif'^oon ( bie naeöerbanbtban ^erratbt ban BeifcmKt*
Wjw w) i« 't laet 1 z68. Süiteéöe toegbefïaen enbc toergttm / aig »·«»»
$ 5                          bat
-ocr page 89-
,6%                               Befcbryvkigc ,.„
öatbcf .^^term-tttooumOeinb' Oude-Deift,|jrtfe!föf mtt^t m $$*
$mfwiüen iomöctereη alg tucuanDe Nieuwe-Delft, öacc Uan tg tic*
tVti mitöè/ίιοφίαρ^^η lï&iïef.
                                         , i <
oude Delft f G .Flörensl, (JravÏ vari Hóllandt > doe cont ? alle den geenep die de-
»t feivighe *ienietteren fie'n, dat ickby mijnen vrij hen willemende by Raidemijn-
tcchtenvf. re Mannen hebbe gegeven der meeorePoir te van Delff? die Oude uilrF
ben' "al^dë van 4^n0Uts S^^P Brigge" tötter Gaft-Huys Brigge, ende al foolange
aieuvveDelft als die Höftedèn iïj"n,in al iulckë Vryhede;als iy hébben die Nièuwe-Deïff
yóorKönirtck Wiifent mijnen Vadfef·, ende van rriy/, ende all hëweii;
hem gegeVen j die Gijde-Bélff h|éf Poerte rniite muyre nut.'timmerin-
gë, ctaer Byile ziel niètgèfrieêret wefen 5 die renten die fy m γ ΊaerUj'ks'.gë-
vsn, noch hare heerevaert noch gheendienft die fymy fchuldichfijnte
doen,, oj minen NaekOméhde van defen dage voorwaert, maer alle die
geene Arm ende Rijcke} die wonen óp die Gude-Delffin'tNoort-eyn-
de, zeilen ftieri te Rechte voor die Schepenen ende Gerechte vin Dclff,
ende lullen mit hem gelden alfiilcke iaecke als der Poirte aen komt ende
aiQ Hof-fteden vander Öu^e-DÖrf» felmen winticn tot fukker winnin-
geals rnenfe winnet ., op die Nieuwe-Delff, ende voor Schepenen, en-
tïe foo wie foo anne komt van Poorters, fyhuerwaer van jHof-Lancle
.van r)eiffs h^tfyyan KoopeofvanBefterffenefrep,,of van^uywelicke5
of hoe het hem aèn comt s die huer ware\w ewëlijcke fchot '■» énde alle
faéckegelden mittcr Poort van jDelff, wair ëëni&h Man die-Erve-oftc
goet hadde bjnnen der Vryhedert van De,lfF, ende niet gheldene wilde
Bjn ongeldt, gelijcken eenen anderen Poorter, daer foude men cJen.Gra-
, ve mede rekenen éhdèöpghèlden,ende "die hoech ftalle fel «ïïf^GrWe-i
innen by.ydnniije van Schepenen, endedie Schepen van Delffmoëten
fchouwenmetten Gefworen over alfulcke Huyr-Landtals den Po~ötte-
ren toe hoirt van Delff, dat ick wille dat die vafte ende gheftade zy, foo
yyi'rt- heb ie defea Brief doen Befegelen met mijnen Zegele," clefe^fieiwaf
\Ht ' gegeven tot Haerlgm inde laerpnsHeeren M.cCt.:Lxv ^ïi.-Op.Smtfe
■'' Andries dach.
             ,"                                -,Uii:'\\ ''·,.:aL: ·.·vnifHf \v'
'V'»■*"·,■                                                                             pnderaenftondtgérchrevcn.l-
, Gecollatiomrert jegens'den Origini^niBrief^.uythangheodsir^eii
"t\. : ν '-eenen pude iZégele;in GroenenV^a^he:, ende accordeer jrjj^efB
;;<deniê),veh -.,inkenniflevan My Valide was ondeïteypkenj;.:. f ;«· ;s
9VI lüai. fl
'"■iu:i ":*:- T^a-mth^ ':■ - tl· H..DeEynden.= Sifi-
Eeni«e é*- ]'jtöMfaMW$ ^fHftE^ Oude-pëift;, tri iffijcfe QÏjpnoccÖfaciti^
piicatie" oSe fctotti *gl)ftd^friitfiitft^öjcvöcn^jjp^h örtvjche £>tatu#; '&$&$$
u 't!f'""inshe m W omiUc^ieuwe-Dei£t', jpöc t»f ^?aUit ïiic nuittetörrftant'
IrtS&St- üïfaj^tmnmnMmiynmp^^^^          :^an fac£&u? ïï^eft ac«;:
-ocr page 90-
vaïr Da 'l >;'"*>                     6^
iilfOmetr/'aWVoorftraec, Hypolitus.Buyrt, Wijntót, Suyvel- JZ*%Jfc
marckt, nu nnöeröanï?t ïioojen-inartht / aïicbjcïfBe υ«Μΐ*|ψι^μ» was, en was
benacminge ban mn$; aïïrcnhjcfi met bcnaemc b«n Nieuwe Delft, veddiey-7
warfnofintituifert/ af^ueiöêrftïjfiiöcoiitif ^talJtg itcurcn cn% ;"?fy·
bonnantien ηοφ i$ bïiichenöe * en bat ten opfMjtc ban bc Oude-Delft * Siit0rd^
biceenii-bccijofgeUjchbooajceiicn bu»bfU>6i$ gbcbcffionftrccrt*) *α*>***ι
ηοφ bc <S;a-c^töan CorbuiotoejYnbc/ niiliuht bonbevt 3,'aercn o\u h"d'd*<en*
öer^/ wm bat bet fieblaet acnfien of Ι^ποφ eobert ru mie $%/,*>+»'.<,
jStutttffttxci
tnifTcbienbe niftttöcfiibc in 'tcerfic toatittcerber pmfat »«*r 4« i*.
ïjcbbesï beneem / om bc <§taot mrtret njot tn b^cete bm niccvbcr *·«/"»"·» «·
tigt te tcccftcn/cnbe fifngfeti en iBoonitigben fbttSrriitigfμ η bc Hm «%$&&■'
banöe^tbie &ugb-&oiïtüaerjtii op te iepben ö^emrtchtör ^btabt p.^
oocBaitii&tiS ban ccrfïcn af/ arn b?e bant toübrc uj?t gr>cfU*i*rfn en tGl@^*
Dkötcc betimmert ijs göcujf f fl/ barriutfgcnbcinu??t &rt ^nbUegic wSrrFde
fcltfmt/ battnbeti^oojb eenbebanüeOudc-Delit,ηοΦfangen tijbt nieuweoeife
eenttie^of-^tebenenSaoertiüOoniHöingeleöcnbebüehteroo^faeiiie «eerdervry-
bai]öeminbec.S>rabt0-^pbepbt: Jlia'èc ban mat ^ufigen*?ï)icc „/nLdde'
biecbt becmelt / en of b'eene ban J^int %<$# CaftbtujjJbetiacm gbe- wat b™**
babt beeft ig mg rmbe ηοφ onöehent / aiboetoei nar bet af ö^naen gens het r0u,
ban be ^tabt / ηοφ beraubetin φ ba?i &^q fcrlig in öat quartier tg Jv^6."
gcfcöicbt/ a!£ bbitlit /buigen^ ijetuytüïiiirn ban een '&$$W befee vocülfz. ?":
^>tabitn platte ftnme/ üjfinicbtebt^«aeDeni6?anbinaetttieuviib vliegt w*r-
wytotbiocut/ bofbbit^nicbeniöerconiecttutnen qiffiiigbrntüace dengenoft*.
ban b' onicglbaretoacrfjcnDt ai ntcDe onber b' «©tufefgbt begvaben
öecru
ïeybt. iBo^öerjs awtbrn fg ηοφ ba öc felfbe acte fcercert met bc $ρομ
tenenmu^cn/ bicbene^aef aen b'ouöcjgbeηοφfdjgnen toe be--
boo^t tebebbcn / en onaengcficn öefe milbe gabc/ foo enfuüennocijf*
:
tang baere lacrïtfc&fc©enten ηοφ renigebif nflen bic $φβ <B?abe
fcbulbicbtöarcn/in grenen bede berboogen / beu" aiicntfgrh bat be
^of-^trben ofte <ü*rucn aenbe "<©tiüc-<©cift -boo? baec een enöebe
felfbe ^tabtg recöt / nebenö bic ban tic JlMctfaf-iBcift / οοίδ alle
gtabti impofien fuilrh contribueren / en fpietalgcii ooefe al luïche
             . - ,
©ccponbingcenotiijcLben biémenLandt-winningejtcnoemenpiacbt/ ^^Π-- "·
«infacchebanl^u^-ïianbt optonenbe Den poojterenban <©eift: was.
^ningfbaUcpemanbt^beoffcnicteiJelaiic goeöeien bebbenbe/ en
omöiiitc|)3pnbencbcn£ceuanbci* poaiict* sgnonaeibenonte b;m=
Ö£b/ baer fouöemen ben <Bjabc tnebe recchenen/ of bat foubebcit
«Siabc kaliberen ofte in ceeeheninge geboubenapn obec ttmmm/
^feifóbe ae&icrsiaucnban be ongeiücn in te η oberen bpbonnitTe
bitn ^cbcpcncn/biencbett^ öe gefü)Oo?f ύ metecurn öct opfubt moe-
mnbebbcnoUerbeluw-lianbcn, ilicrnaetn't^aecM^· in bic Aemeydia*é-
trouii?ct{3b^n ai^i be iVoecKfcijc tn OTabbctiacufcöe factie foo bebicb tot het voi°
"sneerbe/fcö^m cenicicQucfiieneL-efente^n titiTcijcn Defe ^ïabten ;^>Ρηνί.
$ AbdiiTcvanReynfburch,(;icfafc6cb8nbetcompctentenrciijtet'fctjan ltslxe·
obcc
-ocr page 91-
64                                  Befchryvingc
oberbe Geer binnen ©eïft/ mogBeïtjch batbeïtwjfenaett be <25eer
«öeeftciöcfc tioebtsijnbe/ aen ti1 fCïaöifTe ηοφ maren tocbeboojenbe
en asbccüalbenbe jurifbictie baecober toaiei pjetenberenbc/onaengci
ftenbet binnen tic &tabt0-ïfêaUen ^b/gemcrcBt be «Bcejïcnjcheniii
bie wmbe töben ober al beci gcfacïjjs ambieerbcn. 3£οφ Hertoch
Willem be ^elbenacrsf fccr genegen söttöe /en oberbjogen fjebbenbe
iaat ten oirbaerltjcfcfïe ban öefaefH Jaag bienenbe/ beeft be Mtagi*
tfraet ban ©elft gheatubojifeert/ om be mÖtgbojbecinae. ober bc
<öeee boiaomentincB te jrteg&en. «©bcljjch até bïijen upt befe naer*
bolgeube.
peGeeron-^yjj|em jjartoghe van Beyeren, Grave van Hoilant, vanZeelant,
«aturevande ende Heere van Vrieflant , maken condt allen Luyden , dat wy
Sttat.         machtichgemaeckthebben, endebevolen onfen Rechter van Dejffte
berechten, ende te bedrijven den Geer binnen Delff, dye haer dye Abdif-
fe van Reynfburch vermetende wy haer geen recht aen en bekennen, en-
de vvye hier onfen Rechter in wederftaen wouden, dat willen wy aen hem
houden, geli/ck aen den genen die onfe Heerlijckheydt crencken woude,
ende bevelen onfen Rechter ende onfer Stede van Delff, dat fy dien aen-
taften, ende houden tob onfer behouf. In oirconde defenBryeve Befe-
geltmit onfen Zegel, gegeven in 't Iaerons Heeren M.ccc een mds
vijftien, des Donredaechs na Sinte lans dach decollatio.
Onderteyckent,
Jtfjjftf Oom'tni Ducts.
Hertoch AelbrechtinbeüIaeW botten SöjOCber Hertoch Willem
boomoemt (btc ηοφ &rancfefinnit& gfjeteio?ben tuag) negentien
Hmoch ai 3Saeeen m Βοοφί batibenfcanbegecegeert&eobenbel i& naeföng
brechtenhoc 2S20fber£boobtin tlacr 1377. ai0iiaetïe€rföi)enaemin'ti52aef-
hyde stadt fc^jap 0fboïcï)t / onberentttfabm fieeft ötiin'tttöeebe aaerbatuijn
JfJÈS bêbieningbe/ te mtm 1359· be £>tabt ©elft om bat ss» be Hoeck-
ïw wVe fchcfiamje tefècrbaubengefaboaifccrt / cnimertcgbcniSben &&·
verhacit. öefelfsf / bermit£ «ηίφ ongbenoegöen / Dabben acngbe&ant/
nae een beleeft ban tien bjeeeften bermeefiert / en baer toebcrtïrebtg-
ïjepbtfeer rigourettfeiijcitQcitraft/ baer boenöe opfyeugDen tot een
eimitbe/ bc fomme ban beecticb bupfent oube ^biiben/ baec en
boben baer &mt bemantelcren en ban JlBttg?en en $oo?tcn ontblo -
ten / bjcïehe aemwctheiöcBe Wojic tog naeberöanbt (teil 't<©obt)
in öetttoeeöe ©eel boiiumtentujcH en naer toactbegt fuHen öerbam
beien / $it i$ gDenoccïj batb)!? befe materie Dier ter nïaetfe maer al-
reenltjcH niet een bmaöer aeitroeien/ om bc conferentie ofte bet ber*
, Μφ ban cn$ jegïKnbwbtcb berljael/ toantbct bnjeat oogden*
fcbgnliicft batfê bie wkbm fφabc tymm obertoonnen en baer aen-
gébaenfefianbaer met glorie gefuppnmeert cnbcgbebtinjit/ infttiei
fier
J
-ocr page 92-
van D % L * τ.                         0$
m boeöB* ΙΜ W Wfc ni« aïïeen mtt nm $f ertofft Détfomt / tn Hoe «
üjebccominbeiÈfclf0ööcbeöunfïetjeböcnöÖiitt0ntiecrt/ maec ootfi Deivenae»
bat bede confibecabiie ^^ibiieoirrt kanDem öeböen ber&rfoj)eη / m- h«* ««
be boo? eecfï geïiich b' epgen bjoojbeu ban ben %rtocö m Uhjbenbe/ in E"1
bat {nj ten oplttDte ban veele trouwe dienften tiie be <©elbenaeciS
aen hant veele
hem en fijne Predecefleurs hadden bewefen, mltfgabet$ fpeciaUjift OOf ii treflciijeke
omeenbereetingbebanbe vier duyfent gulden ('ttoeïfft inbictnbm^rrrehcahteca
aibeeittaaO biesgöcmop söneBttïöitiöeüoo? een öjptuiniofieöifw vérdkX»
babben abefcïjoncBfn/ boe'rnaeberöanbt acDterboiöbeng belofte/ sec>btineer«
boen tectpbt öbföaen / in recampenfe Jjeeft betieent / be i>^^b£ «bben*
bttgtenbe ^taOtban be Haechfche Poort tot ïjet ZieckeofteLeproof- iurifliflfo
huys toe/en aen begbe spe ban be ttoee Uwegen / ttoaeïf coeben ü?eet/ van de Stsdt
ban öitëbjche be b^begt bupun be Waterflootfe Poort nan een en f «verre die
be felfbe conbitle enbe atoote. Soben bien autbojifeect t)6> ben SoSnaiieB
Schout ut Der tnbt bat öp een ggïjeiijc6 beiinouam appae&enberen
eerft uytghc*
tnaiï)twintichgaerdenbuptcnbec©?gBegt. <©tt toaii oetepehent op brcyt deor
Ollfec Vrouwen dachannunciatio, bat 10 JÈatfe 20ÜObtf$ajJbetti5. Hert· Aelbr,·
JV Elbiechtby Goeds genaden, Palens Graveop ten RynHartogein Kryhede»
*-*Beyeren,Grave van Henegouwen, van Hollant,vauZeelant, ende ^uyien dt
Heere van Vryeflant, doen cand allen Luyden dat wy gegeven hebben,
endejevenmitsdefenBryeve, onfer Lyever ende getrouwer Steedévan
DelfF, om meenigen trouwen dyenft wille dye zy ons endeonfen voor-
voirderengedaen heeft, oft Godt wil noch doen zel,ende omdat wy hem ' *
toefeyden gratie te doen, voir dye vyer duyfent culden, die zy ons ga·
ven; doezy ons hulden , alfulckegratie, datwynoir vryheedeverme-
ret hebben, ende verlangen van den Hage Poorthuis wtwaert ter zyeckert
lieden toe , ende an beydcn zyden vanden twee weegen twaelf roeden
breet, ende defgclijxalfoolangheende alfoo breet vanden Poorthuyfe te
Waterfloot wtwerts. Voorts foo bevelen wy onfen Schout van DelfF Έή&9 Be*
ende Machtigen hem die nu is, ofFnamaelswefenzel, offzynen gewair- verre mea
den Bode,, dat hyvangen ende aeotaften mach van onfer weegen, buyten vanft*a
onfen Steede Vryheede van DelfTommegaende twintich roeden, alle dye mom'
geenedaeronfe Schoudtoptefeggenheeft, oftefeggen fal hebben van
onfen weegen, ende daer over te rechten nae onfer Stede recht van DelfF,
•ende defe voorfchreve Vryheden falmen nyet begraven noch beveften
ionderconfente van ons, ofte van onfen Nacomelingen. Inoirconden
.defenBryef Befegeltmit onfen Zegele , Gegeven in Middelburch op
onfer Vrouwen dach annunciatio, in't Jaer ons Heeren M.cec.LxxxiX.
naeden loop van onfen Hove.
vr?oben.Witt W IMi fêertocö ttoiD S 't feïfbe faet óp onfec
ν rouwen dach nativitatis, 't toeïch ig jraria mtoW / tt toetetrbm
%                               8.#fpi
/
-ocr page 93-
6$                     .τ Bcfchryvmgc '
, · f 8 η &eptem&ft af η trie ban Soft oocö w utatijt 'öSW&iii/ om «n
Ha v e tf iepfctii fcan Qüderfchie tot infce Maze, om aUe Haairen
EeUn^nds i« C^ooptitassfi ïjap^iη fcaev öoo^tc feotiitên-twtoorren / iöcfeerjiW
sudtï Have. löe Bam &crtti(w?irrbt0ecbM&f / öaet fat* bo^ööcntïc miige ron*
feittoneic tfgtcmcwcn ai <©$onnamicn / ftac fg Dct farflerhbati
ν * %m ijjircS fonöcn moctfti afnifösijfn/ f η föacr tiaet ft? tjaet tn|}ft
ffliicrin uan οε <ö^acöt ai i)ct untuocren fcan ïjft ©cibcn / fouDc DfU-
feèiicrfguïfccn/ mMMüjtMtyiïktinbt %MtWlc ïüf$ b&n ban
■ jjifcncöïnifaaentw.
Δ ElbrechtbyGoids genaden, Palens Grave optenRyn, Hertoge in
p· * Beyercn, Grave van Henegouwen, van Holiant van Zeelanc, ende-
/ \ Heere van Vneiïandt, doe condt allen Luyden, dat wy géoirloft ende ge-
geven hebben, oirloven ende geven onfer liever ende getrouwer Stede
.vanDelff> om menigen trouwen Dienftdiezy ons ende onfen Voirva-
VrvHom van ^ersgedaen heeft, ende ons ende onfen Nacomelingen noch doen zal, een
té»iepVaërt viye Vaert gaende wter Stede VanDelfTtot inde Maze wt en in te vairen
uyt dp stadt methairenguedejnywelckéVaertgaenzal nytonfer Stedevoorfchreven,
totinder'Ma- <J£eSchie langes voor by den Doipe ter Ouderfchye, ende Ooitwaert
vaneene HoiF-Stadt diemenheet Sterrenburch , ende tuflehen Ouder-
Autiiorifatie Schieende Sterrenburch, foo fullen oniè goede Luyden van DelfFgraven
om te ichie- door den Dijck vander Schyevaert, ende van den Dijck zullen zygra-
teη een vrye ven tot an(jen ouden Maefdijck, op ten OofthoLick van Matenefler Dijck,
Ou&erfehie daeroörbaerlixte gegraven is ,'ende, dan zullen zy graven buyten dijck
af tofinder tuifchen nyeuwen Lande ende Schoenreloo tot inde Maze toe. ·
ïilaïC,
Hetwerek Voirt fullen zy maken buyten den Dijck een Speuye , ende inden
wel te voor- ouden Maefdijck een goede Sluyfe, die alfoo flerckende alioo vaftiss
iLtn^e"SlL"" ^at ons ende onfen Raide dunckt, datter ons Lant wel mede befekert is.
icn en opcu-
Je·                 Voorts fullen zy leggen een ftereke Brugge, met eenre goeder Schot-
deur inden Schyedijck daer zy eerft beginnen te graven, ende defe Vaere
ï' zullen zy maken zes Koeden wijt dryvens, ende vander Aerden , die
DeVaert hoe uy ter Vaert valt, zullen zy maken op elcke zydc een Dijck, beneden
wijten hoe- twee Roeden wijt, zes Voeten hooch , ende boven zes Voeten breet,
damgh we- Iweecieel loops buyten, ende 't derdendeel binnen tot ouden Maefdijck
DhcLVm"- toe, end ê van den Maefdijck totter Speuyen toe , zullen zy maken eenen
ken,
            Dijck op elcke zyde vander vaert, beneden drye Roeden wijt, ende
acht voeten hoich tweedeel loops buyten, ende zes Voeten boven breet,
Mitfgaders voort zullen zy eenen wegh houden op elcke zyde vandeVaert uyter Schie
een wcch £en ouden Maefdijck toe, twee Roeden breet.
Beroerende Voirt zullen zy graven eenen Colck vandcr Speuye t ot inder Maze»
de Kulck , daer hem die Schepen in bergen mogen > endedye aerde diere wt valt ·
piSw^ cn zullen zy leggen als hem nutftedunft,oockmoghen zy Hocifden ende
-ocr page 94-
van D η L ι τ.                       67
Platen maken offzy'willen, ende alle't Laat datzy hiertoe behooren ,
«lat zullen zy gelden den geenen die 't toebehoort by goeden knapen,
liattet weert is, ende ofFdaer ecnich fcheel in viel, dan fouden zyt gelden
tot ons , ende tot ons Raedts zegghen , ofte des geenen dyen wy't
bevelen,
Voirt mogen zy defe voorfz. Vaertendc die Schye diepen tot DelfF
toe, alfoo dicke alft hem oirbaer dunckt.
Voort en zal nyemant woonen op die Vaert binnen hondert Roeden
oae, dan dier nu ter tijt woonen j ende die geene die de Sluyfen, Speuyen
ende Bruggen bewaren zullen, ende niemant en zal anders neringe doen
binnen die hondert Roeden voorfz. danLantneringe, uyrgefeyt diegee-
»e die woonen ten Dorp ter Ouderfchie, dat is te verftaen tuffchen die
Hoele diemen vaert-tot Rotterdam, ende dat Wefteynde vander Kercken
te Ouderfchie, ende defe Vaert, Dijeken , Wegen, Sluyfen, en-
de Spoyen met haren toebehooren , en fal niemant Schouwen, dan
onfe Schout en Schepenen van DelfF, ende die mogen fchouwen alioo
dicke alft hem nutte ende.oorbaer duncken zal. Ende waert dat wy oft
©nfen Rade vernamen, dat in deie Sluyfen , Speuyeu ofte toebehooren
eenige vieefe onsLants aenlage, dat zouden wy onfen goedenXüyden
van DelfF alfoo doen beteren , dat ons ende onfen Radedochte dat ons
Lan t wel daer mede verfekert waer.
Voirt en zal mentufièhenDelfFender Maze op defe voorfz. Vaert ,
ende binnen haren Wech-Sloten op veertien Roeden breet, op allen
Sluyfen, Brugghen , Spoyen, niet moghen befetten , dan die Schout
vanDelff, ende die Boden die hy daer toe zetten zal, behouden den
Ambochts-Heeren haer Recht, ende foo wie befetwort, die falmen
rechtevoort een onvertogen recht doen, van den gheenen die hem daer
Metheeft, na Rechte van onfe Stede van DelfF.
Voort alle breuken die inden beteyekende Lande ofte inder Vaert val-
len zullen ftaen totter Schepenen proevinge, ende die zalmen berechten
"ae onfe Stede Recht van DelfF, mèr wie Vecht of mifdoet binnen den
Dorpe van Ouderfchie, dat fal berechten die Schout van Ouderfchie, als
ghewoenlyckis.
                                                               ■ ' >. "
Voort zullen wy eenen Nagel doen flaen inder Spoyejdie Spoye nier/op
te doen, eer die Nagel boven water is, ende waert fake dat hier en boven
yernantdie Spoye opdede, dat foudehy ons beteren by ons endeby on-
ien Raide tot onfen wille.
Voort waert dat wyyemant namaels gunnen wouden deur defe Vam.
te varen ende daer inne te komen, die zoude ftaen tot onfen ville, ende
«at ioudsn zy geiden redelijcke koft met onfe Stede van DelrFtot taxeren
van ons ende van ons Raedts, eude om dat wy onfe lieve getrouwe Stede
1 *                        van
Het laadt
daer toe noo-
digh zijnde
aentenemta
ter taxatie
van Uiyden
hun dies ver-
ft» nde.
Acngaende
het diepen
vsnde VaerC.
Niemant
binnen ioo»
Roeden nat
by de Vaere
te woonea.
Wit η de
de Schouwe
over defe
Vaert ,dijke*
Wegen, Slui·.
ftnen Spcu-
jen &c com-
peteert,
Mtsiefel-
vige behoor-
lijk -houden-
de, :
Noch eeni-
ge Jurifdiclie
ter breete
van τ 4 R,oe*
den langer^
de Vaert·
Alle mi (da*
den beinnce
de vooriz.
Vrydomn ea
vallende ter
Vier(clare
van Delft be-
hoor«*!:de.
Tcyt hoe
ïaeirl· Jet wa-
ter al vooféns
de Skiyfen
f?heopent *
mochten wee
S'eeckere
conditie die
deGraef aen
fich reier-
-ocr page 95-
ΰ%                                    Befchryvinge
, van DelfFdefevoorf^ puntten belooft hebben ende beloven voor ons
nwat'partu" endeonie Naekomelmgentot eeuwigen dagen wel valt endeftade tehou-
cuHers het den, ende hem daer toe te helpen dat fy voortganck'hebben fullen als
gerijt'van de- voorfz.is.Soo liebben wyin oirkonde hyer of delen BrieveBezegelt mee
mo«henltr- onsZegel,gegeven inden Hage j op onter Vrouwen Dagh Nativitas,in'c
gunnen,mits Jaei' ons Heerenduyfendriehondert negen ende tachtich.-. -·... . - ■
ye.gcldencle,
Wit affeïwift accojöe e tt met öe aütftjtiütQttc Φορϋ* in aiïeg Mbo:
menrujea/ banftonbeh öe ^ticuicnfbier&oienonDetfóeg&ettUjcH
ban ben anderen gffieit; in De Doo?f3 <£opi je nae öc o«0c ff nöoubige
UJiife in Den auöercn/ enoe fnicHp ongljeDilïitigueert. Cnöe Defe
■ troorgaen <tBUnfi-ijjiift»ü& b' ccrflc Qo^owfcenoeopliQntiïban Delfts-Have,
d'oorfiioS 'ttöclcfe fOÖ iïfCl tt UqP^ té al£ De Haven bit SBO'geriï van Delft.IBfCs
van Deift- fcïjeijöe &cb$ber0 geüen üoo^bat Defe i^giKpöt fouDe behome nfrjn/
H"en' öooj öen aroaten bienll Die De ^elUenaergt aen öen %rtoc£ be&efe η
•nabuvsvln in een ©elDtflagÖ tegen^ rebelüg&e Vriefen, bieöeEugelfche-aC*
divcifc'he ver öaer onΊ^αίιβηίΓφβ ücfoioingc in garnifoeη leggcnDe öeïegfrertDaD*
nH«de au- öen/ intbelc&engetialic/ Die ban Delft öenisfertoel)fooi^oomeïiich
?vue7«nehé Deböe nbgaeftarn/ bat3?alleenb'oo?faechgabenbaneengeiwaige
wefenerfwe. Butop, ifêant Λ tie andere £»teöen / Den ïtegerbaert en on*
dedeyr, toc^t rcfuRcrjöcu / $cu 3g öen ^ertocij felf* in #erfoon mebeboa?-·
upr mavcijecröe;, Daer in tegen Deel Die Dan Delft op bejs ïteriocbs
Kioeckmoe- bebe ftcl) Dr^wici) en berept Heten öinöen / ntrt een ge ncreufetefo*
digerefoiuiie imtcDand'-Engelfcheteontfittenotnoegttoeöerteneeren/ mitgöen
der Delven*- ^ttmij Aff^ troubje ötctifïcn aijs ban 't 3tjhtïcc tijDt enbe gelegene
tjepöt iJJiïöc nöctïcnchcn. $^r ngt ïjebben eenige aaeennetgifTini
ge en fatiDer fondament opöetiiapter getoojpen/ Dat befe BvsMt.
- ai^sijnöe^eieenijanDeconfibecalieifte / booj öefe öaetinbergöel*
buigïje foubtbedeent 31 jn tot gijerijf ban fjaere J>cfieepennaci^eei
ianöt ma 2&iee barenoe $c, Jlfêaer alfoo naer Det ugtüJijfen ban De
oube &öflanbtfrï)c cbzonijcöen * befegefcftjebenitTeeerir naberbant
i.. ru in ben fjaere 1396. öooigljebalientè/* en bat Dit #2ibilegiefoa
wi'SiST öee! laerente b£to;en ijsgepafTeert/foofeDijncnronDec berbetertnge)
4,4.^T^i. atte&cfj?iiber0 Die fukbjfc fïcflrn/ ban maiSanber in Defen Deelen
chrondtHoiL χ^χ^χfnöe geaDttfeect te fijn / 'e üjelckDen geleecben Matthseus vod
dtrlrwires. tocï fjc^?f(T^üjcb^c^ftgcolifcrtieÊtrtenacnsetogen/ feggenbe/ dateer
Hmjq eenigelijn> dewelcknaegelatenhebben, darHertochAlbert deDelve-
,n*
            naers om defe Vromicheyt toegeftaen heeft de macht om een Vliedt te
leydenuyt de Rivier de Schie tot inde Maes, doch het blijekt dat zy
'ItmsUitfu qualijckgeinformeertzijnde , niet vaftenftaen, dewyPtfeilde verkre-
ί*ί**ΐ* gen is fgeli;ckuyt den originelen Brieffelfs te zien is) inden Jaere 13^9.*
'■'<■'" , <2le« ti ocrift ciljeen geringe juiiffïaclj Die Den Dertnaeröen Boxhorn,
HA«?yioib MM|i) refpect mswote reputatie) <n 3gn Hatgni toneel
-ocr page 96-
van D ê t r τ.                          $9
vanHoilantfjccftbegaen/atéö£ inticbeftfj?iöittge ban Delft#£feni; ;n fiinTheil.
ge 3^lber0 te öcbüen t»ie fuiïinecen öat öct uoo$. 3??tti([f gie tmo?
trumHollan»
öc öoo^rttoetiiö^«« sDcïucëtöÊ ^egeoöerbeï^iefenfoutiéöntfanöen <κ*. t
3ün * baec fjg nocötang ben rectjten Datum fïeit ban ott 3&iüttegté ftm * J*"*·1*-
öcc b* iHlut^ur^bifljem fooöechecrOcl^cfe ü£bl»trönbecrec|)t /öiftt itlf' 3*
ceniger mate te contrabiceren/oberflaenbetie 3fiaertgtbanbefcBataiie.
<èn on een anbèr £laet£ / ttaer {jg laan Deifts-Haven, partiiuWecs
ïgcft banöelt / fpjeeeïit 61? fic& eggenfeifó en oocfe be toaeröegbt te--
Jjjeit / al# ftg fegbt / bat dit Recht van defe Haven te delven , aen die vaa
Delft ioude vergunt zijn om een treffehjeke daet , ontrent den lae- lM p
re !4o4 ^οφ ott aiirg feritut genoeé fic& feiöen tec&ten uet &et
t^ibilesien enOe getttgïten frier boben nefielt- Miobelertogl fcfie-
iien öe^MbettaeqSbaoï tteWtn banöe opgcmeite* ©ïctojfe neep
aianöerene fontjerebieuften aen öen ïltivtocö btmefen tèöcöben /tot
batïjgeiittbeUjchin't3^.M.ccc.xcim. <©f geitje»fommi* 13^
öe^ojpiennouoenM.ccc. χι 1 i-beboöjgaenbemtföaebenreene-
maei bergebenöe en bergetenbe / ïjaertoeoer omtoe gBefïaenöeeft be
£tabt# $ aojten te mogen 0$ mmhmi üe ©efïcn te bieueu / öaeren*
bobenbe ^tatitg Sttrtfbictie ηοφ bermeerberenbe / be lianen ab*
foïnteujeh obergcöenbe aen be &taü t aiieen / fonber bat baer gemant
anbecg ban fgnuentbJegeh cenicï) reent faï comneteren / infgeikieftflf ?
bernacfjtbp baer ten eeuibigen bageboo? een geringe fommebtge*
Öeeie ©iiTcbertje öan beseften totinber lUSasefc. <©en oberfetter
ban bet meergemeibe Toneel van Hoilant, jjeeftften niet ontfien on ftjn W*tde»t«afr
eegeu autojttegtbet aenetefibefenabu^ ban beu itattjnfeben fCuteué {laiF «*·<■
inbe^beefetmtöcbaec tujt te laten/ en een anber bte niet öeel min* ^&S".
ber rgtnbeuiatt# tefteUen / fonber eenige ifêettige rebenen ban be* cuerin h?êfi
toitë oaer bp te béngen / &ant nemereht bg betoölt jijnbe / bat üe gecUen»
bootene obertomninabe bec SMbenaerg baerb' oube <£ö?oüt}cfc
banf&eec&t / niet eer gbeff&irbe aïg 1396· fo^öjijfrngnatweS
boigciiöc Ktanbtbefïen toe/ aï# jtjnbc ntctfoo aberuöüien tijbt te
aooicngctiejieffcDcc^t / aiboeuwi fcet ecijtec naec 39η öatttin nocfj
b;ie^aetenfoube bifecewη. Φοφ|Kti^bnjchelijelibattjetautens
iHcqofp^indpael/ ebentoelmaectineeSlaetenteüoojenii?afbateeri
acbtfrboigen^een aeioafijjaerbiöb©ibtmu0ofte Certificatie ban ben
&tabt-ïjfoubec aBenetaet ober ^allaubt / ^eeïanot enbeJBjif^i
«anbt / ten tijöe han mumfy ÉÖtttÖ b« #oebe / bae* on lugbenbe/
in maniere atë öoïciit.
--                                                                  .              -                „· FMimuj van "■
\Y^Lodowijt:k,Heerevanden GruthuyfevPrince van Steenhüyfe&G. ^5*Μβρ$*
Ridder, Raet ende Kamerlink, ons ghenadichs Heeren des Hartoge van ^ito^
vanBourgongien, Stedehouder Generaelende Raidenons voorfz.Ge-.Aelbrcchj,.-.'"
nadichsHeerengecommitteertten faeckenzijure Landen, van Hoilant,-omme de
Zeelant, ende Vrieflant , refiderende in den Hage. Doen kondt-^S^ -
3J.3 :'                  „allen aukcu&c»,
-ocr page 97-
γο                          Befchryvinge
allen Luyden, dat wy ghefien, gehandeit, gehoopt , ende gelefen heb-
ben eenen befegelden Brief uyt hangende in een roden waiTe, metten
Zegel vari wylen hoochgehooren , ende vermogende Vorft Aelbrecht
Palenfgraveop ten Riin, Hartoge in Beyeren, Grave van Henegou-
wen jYan Hollant, van Zeelant, en Heere van Vrieflant, wiens ziele Godt
genadighzy, gans gave ongecanfelleert ende .ongarafeert, fpreekende
van wöorde te woorde als hier nae ghefchreven fiaet. Aelbrecht
by Godts genaden, Palens-Grave op ten Rijn , Hartoge injBeyeren ,
Grave van Henegouwen, vanHollandt van Zeelandt, ende Heere van
Vrieflant, doen allen Luyden condt,. dat wy voor ons, ende onfe Nako-
melingen , onfer goeder Stede van Delft, ende haren mede Poorteren,
.die nu zijn, of namaels wefen fullen, ommeenigen tro uwen dienft, die ,
zy, endehaeren Voorvaderen, onfen Voorvaderen, Graven van Hol-
landt.·,* ende ons gedaen hebben, endeons, ende onfe Nakomelinghen,
of Godt wille noch doen fullen, fulcke gratie gedaen hebben, ende vry-
hedeende Privilegiën, gegeven, ende ghevenmetdefenBrieve, als hier
na gelchrevenflaet. ι. In den eerften hebben wy gegeven geconfenteert,
Be stadt endeoverlovet, dat onfe Stede van Delft voorfchreven, maecken mo-
wcderom gen, ende timmeren die Poirthuyfen van onfer Stede voorfchreve die
en veftente deuren daerin te hangen, haferveften te diepen, ende te wijden tot ons,
mogen fluy- ende onfer Stede voorfchreven piolijt , ende oirboir, foo dat fy onfe
*cn'
            Stede voorfchreven houden, ende bewaeren moghen, tot onfen, ende
onfen Nakomelingen behoef, als goede Luyden ichuldich zijn te doen»
2. Voort hebben wy onfer Stede voorfz. gegeven, ende geven dat on-
fer Stede vryheydt wefen fal, dat binnen den buy ten wech gheleghen is,
Vryheyt van uytgefeydt die Abdiffen ende des Cloefters recht van Reynfburch. En-
de stadt we- de hebbenoock onfer voorfchreve Stede vryheydt gemeert, endemee-
mecrT ν"" ren dertich roeden breet, vanden buyten uytwaert van den ketelpoort
noortweftwaert orhmestot dat Noortdorpeir Poorthuys toe. 3. Item, dat
Krvdom op wy , noch niemandt Yan onfen weghen bewinden en fullen , of eenich
ie Haven en bewint, of bedrijf aen nemen in önfer voorfchreve Stede Haven
^U ^te^e- S!uys> Spoije» Brugghe, endeVaert, endehoirentoebehooren, dan
geren. " onfeGerecht van Delft, die nuzijnjof namaels wefen fullen. 4.Item foo
Geen meer- en fullen over onfe Stede voorfz. Haven ende Vaert niet meer Bruggen
der^Brugghe ^ekn, dan onfe Brieven, die wy onfe voorfz. Stede, daerofghegeven
"e^eÏia- hebben, inhouden ende begrypen. 5. Item hebben wy Verpacht onfer
ï-inicheSchia Stede voorfz. duerende;tot eeuwigen dagen , die Vificherijen in dië
>Vaert, vander Zijeckerluyden ftreckende door Delft, inde Schie, ende
voort fuytwacrt de Schie Ianghs inde Nieuvaert , ende de Nieuvaers
: ray-.erije lancTs, tot inde Maefe , om elf pont s' laers tebetaelen alle Iaers op Sin-
•fcehtotinder te Maertijris Dach.inden Winter, ende ghelovenons en Stédet voorfz.
Msae.
         die voorfchreve Viïïcherije te wairen rot ewighen daighen als voorfz. is,
; endé diere voorfchreve Viffcherije en fal nyemant bcwindenclan onfe Ge-
rechten van Delff, ofdyen fijfe voort bevelen, off verhueren zullen.
Item
-ocr page 98-
Befcliryvingc                                    71
6. Item hebben wy gegeven,ende geven onfe Stede van Del ffvoörfz. ende
gratiegedaen, dat een yghelijck Poorter, off PöorteriTe binnen onfer ConfiTcatie
Stede voorfz. verbeuren mach , fijn Lijfende fijn goeden in gheene ma- van Burgere
nyeren meer dan ' tfeftich pondt, mar wat Poorter , oflTPoorterfle rSmeren"
voorfz. eenen dootflach dede binnen onfer Stede, ende Vrijhede voorfz. me «o. guij;
dyefoudt verbeuren fijn Lijf, ende fijns goets, nyet meerder dan tach- Ι°^Λ^ν£?
tich pondt, worde hy verwonnen nae onfer Stede recht voorfz. ende daer β°«ηι« 8β,"
mede fullenalle fijne andere goeden vry wefen, ende hun volgen, foo guld»
waerzy vaert, ende ydan en fal die Poorter offPoorterffe nimmermeer in
onfen Landen comen, noch in onfe Stede voorfz. tenfyby onfeugemoe-
de, ende willen ende bydes doiden maighen, behoudelick onie Stede
voorfz.anders hoirs rechts. 7-Item dat onfe Schout, mit onfen Gerechte
vanDelff, berechten fal, allebrueckendyegefchyetfijn, tot defenda- Pf:il}^mlt'
ge toe , binnen der Vryhcde van onfer Stede voorfchreven binnen eenen .,»**» b^"
Jaer nae date van defenBryeve , endediebreucken , die binnen der Vry* recht moeten,
hede van onfer Stede voorfz. noch gefchyenfullen, dye fal onfeSchoüdt zijn.
voorfz. mit onfen Rechter, dye nu is, off naemaels weefen fal berechten
binnen f s Jaers , nae dat diebreuckenghefchyen, off die geene dye die
breucken gedaen hadde , foudedaer off quyt weefen , ende om datjwy
defe voorfchreve Punften van Privilegiën, ende Vryheden onfer voorfz.
Stede, ende Poorteren , endr hoiren Nacomelingen, voor ons , ende
onfer Nacomelingen totewigendaigengehouden willen hebben, ïnalre
maten als voorfehrevenftaet, Soo hebben wydefen Brief open doenbe-
fegelen, mit onfen wthangende Segele, ghegeven inden Haege opten
vj. Dach in Julio, in't Jaer ons HeerenDuyfent drye hondert vyer en-
de'tnegeutich. Aldus geteyekent Iujfu Domtni Duels Ailberti : Pret'
ftntibus DomiceHo de Arek/l , Domino de Gaesbeke
, ende de Seven-
berge &c. Domino Paulo de Haefis
. confutibus, lacobus Petri de Leyden.
S. txcojfs.
Ende wy Stedehouder, ende Raidenvoorfz. dan dit aldus continuatie
gehoort , gefien, ende geicfen hebben , als vooren verclaert is , Soo van het vidi_
mus.
hebben wy des toe een vvarachtich getuyge ons voorfz. genaden Hetren n
v
an Bougonjen Zegel geordoneert ten faecken fijnen Landen van Hol-
lant, Zeelant, ende Vrieflandtvoornoemt hier andoen hangen, opten
xxviij. Dach van O&obrii, in 't Jaer ons Heeren Duyfent vyer honderc
vyer ende'tfeftich.
                                                                    ■ * <
vei*;
^SefPJoochentoecDt öaw be ^ugaeng obe r öe ^aett / tc.wttmf JMÉ v
ruticljcn eutofegte enbeMjen fcefer. &i$i ('t twlch mm nu be hei^gïï
^aucnffije^cHic noemt) cn3imnogtcetttgi)eanrj?ce8ï)eu«c|t/ bat- dePcmiegic.
n ^
/ aIji eHernlilch Die ban Ijet oube ï|up0 te spange, bts
£!ln u ö00^·®am !&*$& I öetoeïche öan out** een Bytetc&t ïjebe
ïf ü ?a,?Jci öoo^fj mi$0 JÜöojtüjaertg op ttgr&omeu&c met öcr-
wwi>tmukinïitti®om\}m #itoerfc&ie/ enbr ecfiitfamfi ojj
-ocr page 99-
y%                                   Bcfchf yvingc
be iMban Êottctöam/ gelijch men ηοφ tpbm ba$ öait ïjtbm
btfüji ebe «jcft ha» firn aen be «öttöiecB albaer nocb uan outiï ööcic gen/
u>eicfte t»ecb b«rmtt0 be©aert baer bfoers boo? been fïrccöenbejafge*
fneben3önoe / tc&tfrpiè ban ben boojfKüngf* bet recfit ban cm
; ngtpattebebouben norftnaberïianbteenöerlHinien njbtbgroibbeïe
Hoe die van liW S^ugaeoöerbe bootf3. ©aert fteïJtien geeanferbeett / toeïcö
Rotterdam mbt bie ban Rottei dam, opfeeeheren tijbe tieöecötcHicfe fojit&mb* te
êéfién van incorporeren/onttuturenarabUe fcbaöe/paetubitie/enbe acbterbee!
MA^S? Üatt **C Üan ^f 'ft' fCtt ftffnC ^ml °fte anDfCe lÖ£5C ^?WÖÖC $m *****
poocht te ver te leggen/en alfoo be iBaert ban groote hoepen aen be&tabt te belet*
hinderen, tm / foo b^ft be ^(j^tliace Jifêagiflraetöefcc^>tabt (pet ieifbe nae*
beeligfjoocDmercöbanbie ban motterbam/ bg tijtis boo?fubtelijcft
tegen moet fienbe) w alïer maniere baer ugtterfte bebboir aengebjent
om bte ban Süottetbam / in ïjaer ίίοοι befe *§tabt foo fcbabeipche bef-
Teinen / te pjebenieren en öooj te loipen /en fnUïtë niét getuft / tot
bat fyöetgepiétenöeerbe reebtbanben ïfeere ban^pangeeeutöigïji
lijcfcen erfljjck Rebben afgefioebt / injoegen fe aljs nw befe boo?f5.
©aert fehemaei bjp en Onnerbinbert 3*w befïtténbe / uae bat fgte
booten berfφegbe onluflen/be hommeringen/en möegenjihtjeben bies?
* aengaenbe Dabben gebabt / geli jch eenige fïuciten baer ban önber be
Utobiben befer ^tabt geregifïreert a&enac$facm 3tm ttptbJtjfenbe*
Boon^tiwtaehgaetbettóeeïaetfïe mtijchulen bernfarenbe boe beel
sen 25o?ger ^n ^eift boèen jijn %%fberbenren macb / mitfgaberg
fcat atïe b?e«chen binnen $· laerg &eie$t moeten 3i)n / fuUen big Ijtcu
flilftö0geniSboo?biigaen/tot bat bet eiöct^ beter ten pjopofïe marlj
btenen / m nüt raeeftenbebe bermeerbetinge en togber itetfyegbfn-
M ban ètaté iueiföictie baer ban ing Ötet aïleenHjeft 30η banbelence/
:" ntaer aenqaenbe be laifTi&erffc in bet bijföe 38rti jcBeibermeït / alfoo
Automoe». 'F^f in\HJ^t#& maSttóttMi V WtitoSlét0-%mlijttfot$A
ffickhtden banbeKetel, boert tertilbttOCüeÖOOjenbe ben Hcere van WaiTenaer·,
eHtftaéu uyt fdofcbiinenin'teertleh öochbecfcljcgben onïuficti tufTeïjentière^tatit
IVa Yl')c" cnbebtnUéereban i©affenaer boo^ribemt / boo?'gebaiIente3l?n/toi
7ccordeertr" bat ten lact itc be JiMagtfiraet ban mift melder Philips van Waite-
intiaer i4ie. naer 3οαΕφ-αΒ?3ϋ^ο3η HepDeninonberbanbeiingetreber3i?ti(mini
neïptft berbiagiien ft?« / al^ oogb?nfr^niecS ii bïgcaenbc ü$t
•tbo^genbe.
ine^TnHeer ©HüipsHëere van WaiTenaer» Burch-Grave vanLeyden, doe cpndt
van wafl'c- * allen Luycichj want onfe genadige HeereHertoghAelbrecht Zaliger
naer nopen- gedaihtën, Verpacht heeft onfen Liever ende beminden Vrienden der
&@%3^?'' 9ίί^^^"|Θ5^Ι»9ί8^νί8^^^^?ίί^ Vaert van zieker Luyden biïyten
rye van de DeliFdoorgaens der Stede voorfz. ende voort Zuytwaerts; die Schie lan-
Schie ftrec- ges e aif00 verre ajs ]13er Vaert gaet, ftreckende totter Maze toe, in
Ketel* An? wclcke Vaert ende Viffcheri/e onfe Heerlijckheyt van Ketel-Ambocht
bacht. "
                                                                                     .ftre^ken-
-ocr page 100-
van D e L f t^                             73
ftreckendeis, daer wy ende onfen Broeder, dien Gocltgenadichzy, def
Stede voorfz. tot veel tijden om vervolcht hebben cndebeklaeght, foa
zijn die zelve onfe Vrienden der Stede voorfz. met ons gantichelijck
©verdragen, als van onfe gebreken voor geroert, ende hebben ons dair
wail tot onfen wille off voldaenendevergenoucht, des hebben wy hem
weder overgegeven ende quytgefchouwen die Viffcherye vander Schye
alfoo vere als voorfz. is , fonder ons in eenigerwijs dacr of te onderwin-
den , ftreckende van hare Vairt voortwaer^ts alfoo verre als Ketel-Am-
bochtgaet, behoadelijck ons onfe Ambochts Heeren Recht, ende heb-
ben der zei ver Stede ende haren Nakomelingen gelooft voor ons en voo»
onlen Nakomelingen alle dit voorfz.toefeggen te waren tot eeuwigen da-
gen, inkennifle hleroffoe hebben wydefenBriefTBezegelt met onfen
Zegel hieraengehangen , Gegeven op des Heylich Cruyfdagh avont,
in 't Jaer ons Heeren duyfent vter hondert ende thien.
J^aetiefC^ftHertoch Jan van Brabandt, tbJCebe Mm Öatt Vrou-
Cifte τ**
we Jacoba in't Saert 4*4. <®p ben ïacfïcn bacfc in ipdkttatio tot HenS>"»
merchdpie beneficie öanöeï$aije/ bcfe©2gijept acnbe ^tabt ban vanBraba«i
3Bf Ift gCjje&m / bat aïlC SöC gfymt btC binnen de veerthien Roeden iJJCs HH·
ber3gt0 langere t»c ^>cl)ic toootif η banbe ^tabt af tot be JIBae£toe
|poo?tccsi cectjt fottöen Beöbeη / foo menicfimael atë bc JIBartifïraet
banbe ^tabt fn\m oo?baerïgc& bont f utre ttmfmtmbt/ mits δφοίί*
bc n$ een pbee 2fimöacï)tj3 ïtfeec 35η teeïjt»
Τ Ohanby der genaden GodtsHertogh in Lotrijck, van Brabant, ende
vanLymburch , Marcgrave des Heylich Rijcx , Grave van Hene-
gouwen , van Hollant, van Zeelant, ende Heere van Vrieflant, doe
condt allen Luyden , want alle tijtelijcke zaken by vergetenheyt der
Menfchen, metter tijt verganckelijck zijn , foo ift wel noot ende be-
hoorlijck , datmenfemet ghefchrifteeeuwich make, opdatzy tot allen
tijden inder Luyden ghedachten jeghenwoordich fchijnen, ende over-
mits outheytvan Jaren niet en vergaen, hierom ift dat wy met gucde
zinnen overdenckende , ende aenzieade menigen trouwen dienft , die
©nfe lieve ende getrouwe Stede van DelfFonfen zaligen Voorfaten, Gra-
ven ende Heeren van Hollant ende van Zeelant gedaen hebben, ende ons
offGodwil noch doen zulllen, in toecomende tijden, der zelveronfer
getrouwer Stede van Delffende allen heuren Poorteren, die nu zijn, of-
te naemaels wefen zullen, gegeven hebben, ende geven mits defen on-
fen jegenvvoordigen BriefF, zulcke Punften van rechte, voordeel, ende
vryheden, als hierna gefchreven ftaen.
Inden eerften dat alle die geene, die Zuy.t waerts uy t van onfen goeden vrvhedca
otedevanDelff, tot inder Maze toe binnen veertien Roeden aen bey- van die van
,"zydenvanderVaert, nutertijtwoonen, ofnamaeiswoonenzullen Delft 14 roe-
aliuckeVryheden, Rechten, en Privilegiën gebruyeken zullen, als die jgflïTf
Angeieten
iPoorteren doen , die binnen der Stede Vcften woonachtich Schye.
U                            zijn
-ocr page 101-
i74                              Befchryvinge f
zijn, fooverre ahzy "caender Stedeverfoecken, als dat toebehoort >he»
houdens eiken Ambocht zijns Richts. >
, . k ïfISafcbetblgehtbatnacbf rftaubt f«ïchisi.ten bcfïcn banbe £tabt
wnbyforidé. niciiaugcci0ejoetgebonben/ oberfnicN ooch nietinöbe&ntgeRig
re confirma- greominueert / maet^afgjeftbaft e η geafyoflf m / cm&e&Htraergiett
Scr°f?ey? S^ö^fftfiKtt/ sei^cfe itt&tteérlic^ooïtfturö meoe ocfcgttë/binnentoe
stalt feil !s 3>taöttebeböuben/ edjfermoetmenbefei^Denbtinbie tgöenfeej·
temetghe- öooj&cfikögeacljtcnöesbeöouöenRebben/ naeeemaelbetfeifbeten
iaën. ücrfoech^ Uan öeJItSaötflcaft/ naeberöantin't 3!acti4s*· 3£0ü|
©f CtOcD Philips van Borgondiefatt gfiiaemt Öe gOrÖC/ IS? gïjecOltftCü
wat Hertoch meat en te ene maf ï'tjc renoöee rt / Qttytk *»g bat batelgcö fallen fien /
Phiips van mjaoeicttopifjccftbitifelfoenïitertoci) ρ.|)ίΐρ^ηοφfciec ^actteboo«-
foT&Jte-teni°t betbeteringe enüe berfeetnerinQtbet^tabtbedient/batmeit
n
st°t
·&-£Λ
ven Dtcnenne maecHcn/ mfuithet bot'öeBat$^ficlïtotaïirn tpöenin po«
ej448 ^Uüt'ÖQn öcfenbentte foube nonne η 11e lic η / p-gén&atie obetballen
en inbafièn ban bevbetffeluche ©ganben/gemercht ï^ertocb Albrecht
'in 5?» pnmiegte ban ben ^aere 1394» mei ïjabbe geionfenteert bat
men be j^óo;t{ntgfrn tueDerom motöte optimmeren / öe ©effen
btenen / en anbectf/ fonbecnorïjtanö rjetoacF} ie matchen ban mm**
ecu of Cooien0 tt berftellcn/. btegfë noobiel) bebben geaebtte toe-
fen !>ierban^ctrogte berfoeehen/ gelgchbp befenooch-abfolutcïgcli
bebben berUecgcn/ baetbenebeng odehnocb een ^lcteban ffutbonTa-
tie / bat men be aanbeten en Stallingen ban 't getoebe (baet 3p an--
&er$ bw toe blutst babben fonbe mogen afbaden/ 't toelek inbie tg-
ben ai een bgfonbere gtoote' gjurifbtttie toag / infgeinehg vtytbe feibe
confiberatie v©ctro6eèct bl? ooch7 bat niemant fonbec confent eneene
f itëoonfïebe motbten roaccfeen/ on fetïicb iBoeben nae öe ©?pb^tbe-
fec^tebe/ en bat aüe^ om rebenen enbe motiben in&tïtambeiïett
t feifé naeber öefpeeifteeectenbtbtrhlaert..,
p Hilips by der gratiën Goids, Hartoge van Bourgongen y van Lothe-
Τ ringen van Brabant , ende van Limburch , Grave van Vlaenderera
vanArtois, van Bourgongen, Palatijn, van Henegouwen , van Hoi»
lant, van Zeelant, ende van Namen, Marc-Grave des Heylichs-Rijcxj
HeerevanVryeflant, vanSaiins, ende van Mechelen, doen condt al-
len Luden, jeghenwoordich ende toe te komen, dat wy ter bede, ende
fupplicatie, vanonfenwelgeminden, dyeBurgemeefteren,^Scepcnen#
Raide, ende artghemcyneonfer Stede van Delff, dye onshebben doen
thonen, ende te kennen geven, hoe dat onfc voorfchreeve-Stede van
Delff, een notabile Stede es wel grootcliek ende notabelick geprivile-
geert, endegehantveftby onfen voirvorderen, ende hoe dat onfe.felve
Stadt, overfeeckerentijtvoorledenvercreech,. endeimpetreerde, van
wijle*
-ocr page 102-
van Β ι,Li τ.                    f$
wijlen was den Hartoge Aelbrecht Gravevan Hollandt, wycn Godt ge-
nadich zy, eenfeecker Privilegie ende:Mantveft , te weeten datzy foo-
ien mogen delven, die Graften, endeVeftenvande voörfchreve Stede,
rnaeckeneatiiTimerenidieHuyfcn. van dei· Poorten j endedair an han-
gen die dödren , fonder eenich mentie off ghewacht te, maicken van
Muyren , Thoornen , ende andere faicken , die nochtans welnoot-
fakelijck fijn der. voörfchreve Stadt■·,· ons oetmoedelijck biddende en-
de verfoukende, die voörfchreve van onfer. Stat varniDelff , dat*0Jis
gelyeven wittecónfenteren, dat foo wanneer die vooaifchreve Stadt d?S
vermogen, xnde tayfeméothebbenfal, foo mach doen makken; Muy-
téiij Thoornen , ende andere edificien ende reparatien oirbaerlick tót
bewaerniiTen, ende befcermiife der felver onfer Stadriyiilfulcker vougën
ende manyeren, datfc mach weefen bewairt ende onderhouden 't onfeh
, proffyte, jegens eenigelaftetfivanoirloghencnde^ndcrfinsj die bn^ëtt-
deonfen Land® van; Hölhmtövercomen mochtenïpmss Godtvefde^eh-
•wie oock dat dye otnrnë fetene van daer ontrent- 'daer I hebben' ra oigën-Wöér
vertreckëndebewaerniifen. Ende oocknieerdat wy hem cönfenteerën
ende wilcoren willen dat geveylt, föo darfemant van nu véöf taen geban-
nen wordebyder We&hvanderYOorfchieveOnfer Stadt,oto eënigemifda-
den , ende dat boven ëyêftdcfelvegebannenquartie binnen det-voörfchre-
ve Stadt, ëndehëmlu/dën bèv-rycden· op Hëyligeφ ende ^öwyedè Ste-
den, dat men'fèdair óf halëfiehdé nemen foude moigheni by alfoo -dat
•fy by conènté-vanden Biflchöp van Utrecht, wien de Saecke angaét, om
tetflont daer off^Jnftkuë të doen, naehoirenverdyente, als offfy gevan-
gen waren, buyteti ge wyedén Steden» ende datomme dies wille, dat in
tydee verleeden , daer off comen-ende gevallen zijn , ertde noch meer
komen en ghevallen 'mochten veel onghe vals, ende dair toe öock
Muyrefiee,-
de Thorenoa
om de Stade
te mogeaa^
ken.
Die pebiti-
nen zyn uy*
Delft gheen
vryheydt op
Ghewyde
plactfen te
hebben.
Den Bal-
lingen van't
Gewyde te
haïlen.
dat wy hèrri gorinën ,jende cotifëntëren willen , dat ëygheéni van
watftatc hyzy oprechten noch maicken eu mach, Huyfen noch oock
acnnemen te maickene ëynighe Woenfteeden op tfeftich Roeden
nader Vryhey t vanden vöor-fchreeven Steede, het en fy by confente van-
Geettwoen-
Α eden te ma-
ken op lx.
Roeden aae-
der Vryheydl
defcï StciCn
der Vroetdomrhë ende Ryckdotnme der felver Stadt, ende dat om dies
wille dat binnen éörtentydëtó ha^waërts', eëndyé ghebannen wasuytter
Voörfchreve Steede daer naeuyt hem fèlven, endebyfynen vryën wille
heeft gedaen maécken ende timmeren een Huys op vijffof fes Roeden
«ader eenre Poirte ende Graft vande voörfchreve Stadt op 't Hcerfcip,
ende Leen vander AbdiiTeh vanReynf burch daer hy hem geftelt heeft te
wonen , ende tauarne te houden, ende comen dak daghelijxs vecle Bal-
klenende ander licht, gefel^^
                      ende Vrouwen, dyeby
Nachtegecomen fyh, in onfer voórfchreve Stadt, ende aldaer bedreven
veelgroote ruythêëden,bovendyehdatzy gliebannénhebbenghefyn als
^Vöorfchrevenis. Ende^at wy den voörfchreve fuppliante»in ende wter
name van onier voorfchrvee Stadt, hyer op willen verlyenen onfe opene
«ryeve van Privilegiën , ende Hantveften, denfelven onfer Stade van
f1 2                 Delff,
-ocr page 103-
,76                    %r Bcichryvingc
JDelff, nae groote , eude rype deliberatie van Raide daer op gehadt,
-willende ende begeerende onfe voorfchreve Stadt van Delffgerepa-
, reert, ende'gheftarckt te wefen, te bewaernifle van diere endevarade
voorfchreve Supplianten onie onderiaten geneycht tot hoiren verfoecke»
ende fupplicatie, overmits de goede getrouwe, ende danckelicke dyen-
$e ons by hem hyervoortijts gedaen te· velen ftonden , ende hopen dat
fy ons noch doen fullen, Hebben verlyentgeconfenteert, ende gewilie-
. .'coert , verlenen,"· confenteeren, willecoeren , ende uyt onfer lpecialer
igratiengonnen mits defen onfen Bryeve voirons, ende onfen erven ^en-
de Nacomers, Graven ende Gravinnen van Hollant, dye voorfchreve dry
n
               poinften ., ende Articulen hyer boven verclaert, in forme van,Privile-
giën ende Hantveften, ommedaer off, ende van elcken van dien voor-
fchreve poinften van nu voortan te uferen, ende gebruycken nae hoiren
0 ,:■'.};i inhouden, Behoudelick dies als vanden derde ende fefte Poyn&eende
j Articule, heten vvaire, immer by oirlove, confente ende Oilroye van ons
r
               offonfen erven, ende Nacomers , off oock van dyer vander Weth, van
onfer voorfchreve Stadt van Delff, ende behouden oockdyes, dat dye
geene die erfFachtichcden hebben, binnen den be winde cnde linage van de
voorfchreve'tfeftich Roeden , fullen mogen fonder begrype maecken off
, 1 .' .^oen maken ι, ende oprechten cleyneHuysekyns , om haire Beeftenen-
.deyrüchtendaeria tebefteden^endé vertreeken , fouderymer dat die
• r ivoorfchreve' geerffde in die felfde t-iuyskens fullen moghen Woenfte,
Herberge , offtavernenoch Cabaret houden. Öntbyeden daer-om en-
4Ui- -' de bevëelen onfen lyeven, endegetrouwen den Heete:van Lamoy Rid-
der onfenRaet Camerlinck ende Steedehouder in onfen Lande van Hol-
ü
                lant, Zeelant,., ende Vrye0ant, onfe Raeds-Luyden by ons gefteJt, en-
de gecommitteert tenfaecken onfer yoorfchreyg Lande, vvefendc inden
.,. !r Haege , onfenRentmeefter Generael der felvcx onfer Landen , onfen
Schout van Deïff", ende allen anderen onfen Rechteren , Amptlyeden
cnde Officieren dye nu fyn , off naemaels wefen fullen , ende hoiren
Stede Houweren ende oock allen onfen Onderfaten , cnde een jegelic-
... ; 'r> ken van hem wient aengaen mach , ende alfoohem toebehoort, dat fy
die voorfchreve Supplianten, ende onfer voorfchreve Stadt van Delft,
van defer onfer gratiën, .Privilegiën, ende Hantveften, ende van al den
inhouden van defen onfen Bryeve , van nu voortan, laten ende ghe-
doghen , uferen, ghebruyekeu, endegenyeten vanpunte te punte, pa-
civelick, ruftelick, vredelick, ende tot eeuwighen daighen fonder hun
cenigen hinder, letfel g moy te ofte ongebruyek daer in te doen, of doeia
doen, ende laten gefchyen, nu noch in toecomenden tyden, in eeniger
wys ter contrarie, want ons datalfoo gelyeft. Ende ten eyndedat defe
faecken vaft ende gejftadich bly ven tot eeuwigen daigen, wy hebben on-
fen groten Zegel hyer an doen hangen, behouden in anderen faicken onfe
ende 'm allen anderen elx anders Rechten. Gegev^ain onfe Stadt van
Brueffei
-ocr page 104-
van Delft,                         77
BraeflcUn dyeMaent van Aprilis, in'tjaer ons Heere M.cccc.xlv 111,
voir Pa effenen.
Op te Ploye gefchreven,
By my Heerc den Hartocli.
i                                                             Noch onderteyekent
D. LaPorte.
TTtft&efetOeïaetittSebatt Her toch Philips vanBourgonie, batmett
ise&tabt met €Oo?en£enanberc narenen meec rwöe meer mot&tt
iojtificeren/^nmEftöten ontfïaen be tbjee oube fïerefte ®oo?en0
aen De £tttftfgbe ban be ^>tabt gelegen / baet fog böo$enen * ban * sm**»«
bermeltlKbben/ aenbe toeichemen nocb onla«öï)0 faeö eenfg&e in ZlTi'ÏÏ*
fteenuutgefrotttie Söottcgonfe ftrugfen begeöacljteniffeöantie boojiebe
Detifelfdta
cnujen ηοφ afbeeibenbeJ&öojtjj nabentaei be toelbaert fcanbe fïat ban Hertoch oc-
SDcïft/ omcentbefe tgbt ηοφ bajpnec toenam enöageipcngbecmect:- *roy«rtver«
fcetne/ bergunbe ηοφbe gemelte ©0$ bat 30baetHave grooter tnocD- %t$iwi*
ten maecnen ten egnben een meerüeraetual ban groote tienen albaet
vermits toe-
mocfytm labellen/ gemenfit aïtan# be Navigatie ende Comercie ïu* nemen vande
fnglj begon te umcher en/fttb# bat fg öermtffïe berhregen om ηοφ een E*22£
ïfaüentemaèehen/ baertoebergnnDe ben Vertoef} &eb?gbeebt ban stede.
öc«tcï)iHoctien b?cetbJebet-3?}ti3beUoo?f3 ©aett enbe $aben t'e»n*
be be beerttnen aoeben ban $νη ©oo^faten becleent/ ben sa?ief inet
l4f r*
bangegebenmgbtaibuifï
                                    /
pHillips by der gratiën GoidsHartochvanBourgongien , van Loth-
■*■ rijck 3 van Brabant, ende van Limburch, Grave van Vlaenderen, van
Artoys , van Bougongen , Palatyn,van Henegouwen, van Hollant,
van Zeelant , ende van Namen , Marcgrave des Heyligen Rycx ,
Heere van Vryeflant, van Salins , ende van Mechelcn, doen cond
allen Luyden. Alfoe onfe geminde dye van onfer Steede van Delff, ons
getoent, ende te kennen gegeven hebben, hoe dat dye Vryheyt , ende
rechte vander Vaert, ende Havene, onfer voorfchreve Stede van D^lrF
ftreckende es, vanderfelver Steede tot inder Maife toe , ende veertien
Roeden op elckefijde vander voorfchreve Vaert ende Havene, en de dat Redeaenei-
dieguede Lieden vander voorfchreve onfer Steede in goeden wille fijn, de motiven
omdieverrneeringedes gemeens oirbaers, in onfer voorfchreve Steede, JSjfcjjJ"
ende onfe Oriderfaeten daer innc gefeten aen te nemen die Neringe ende         ;
Hanteeringe van tJZee te reyfen, ommc 't vvelcke te doen hem behouven
ioude Scepinge daer toe nut ende dienende , welcke Scepenfoo ny.et en De Haven
foudenkonnen, noch moieeri berden, nochleesen, inhoirevoorfchre- werttc klein
te nauw
ve Havene, overmits ende ghemerft dat hy veel te cleyn ende te nau- vöordcSci<c
we is,het en wair dat vvy hem hier in gehulpich worden ende vooriien wil - pen.
«en van te mogen verraeeren ende grootenhoir voorfchreve Havene off
-ocr page 105-
η%                                 Beichryvinge J
ppdatnoetzyeen nyeuwen te moygen maken op.haers felfs lant, ende
verlenen noch meer Vryhcyt, danzy tehans hebben , om 't wekken zy
ons oedmocdelyck gebèden,endcverfocht hebben. So o I s τ ,dat wy
den voorfchreven van onlèt Steede van Delffin vorderinge , ende ver-
meerderinge des gemeens oirbaers aldaer, hebben gegonnen , verleent
endc geconienteert, ende mitt defen onfen Bryeve, hycr op gehadt 't ad-
vys,endegoetduncken van onfen Raide, gonncn, verlenen, endecon-
fenteren, voor ons, endeonfe erven, ende Nacomelingen , Grayeïien-
V«y«lom vau de Gravinnen van Hollant dye vrvheyt van dertich Roeden breet, a»
eevnde de * elckezydevandervooiichreveVaert,endeHavcnetendendevoorfchre-
xiü). roeden ve anderen veerthyen Roeden voornoemt, om aldair te moghen ma*
Yaneutsver- ^ca eennieuHavene, wthaer fclfs Lant, ende Erve, om hoir voor-
Ha verste ver fchreve Scepc η te mogen bergen , ende leggen, endeoock datmenbin-
gtooten en- neoder yoorfchreve Vryhedenfal mogen timmeren ende Huifen maken,
de aidaer fukk, endefoo νeelcals den voorfchreyeonfer Steede van DelrTguetg
de^oo^ve^e endepirbaerduncknfal, omdieLayden vanderNeringhc voorfchreven
huyien te daerte mogen logieren, ende hoir gerijf, ende gadinge te hebben alft
timmercn,als datbehoorenfal, behoudeüjekonfe ende yeghclicx Recht, ombieden
denlcTMa- daerom ende bevelen onfen lyevcn getrouwen Stedehouder, endeRaetf-
giftuet defer luydcu, by onsgeftelt totten faicken onfer Landen van Hollant, Zee-
Stat falwer- hnt, endeVryeflant onfen Luyden vande Reeckencaraer inden Haeges
jcc^tocsela" onfen Schoudtvaa, Delff, ende allen anderen onfen Dienaeren, Jufti-
dyers, ende Officyers, dye nu fyn, ende namaels wefenfullen, hoiren
Stedehouderen, wyent aengaen mach , ende elcken byfonder -} Alfoe
hem toehoirt, dat zye die van onfer Stede van DelfF defer onièr tegen-
woordiger gifte ende confente,en van allen 't inhouden defes ons Bryefs ,
t alfoo ende inder voiigen ende maten voorfz. doen laten, ende ghedoghen s
ruftelickende vredeiickghenyeten, ende ghebruyeken , fonder liun nu
noch in toecomenden tijden eenden ftoot, hinder , letfel of orïgebruyck
daer in te doen, ofte telatengeichyenin eeniger wys tercontrary, want
ons alfoo gelieft, ende willen dat gedaen zy, ende des 'toirconde heb-
beu wy onfen Zegel hier aen doen hanghen , Gegeven in onfe "Stede van
Bruefeledryedagen in Juli©in't Jaerqas HeerenM.cccc een en-
de vijftich.
                           .                                           ■' '■ :i<H
.'·.■!■■■■ *', ■' ·■'.'. t',. ■ ■,','. ·';*,">:?, :Cr;>. ... ' ' - ί ■■■; '«■.):<.. :v ;,:-}:::Jt^> ■ L
ιΦ, <*Bem %mt baer \w ö&cfcftifbe te confirmatie /öpöet tyiMltQk
, batl Hettoch Jan van Brabant, a!ji^;abf ban üfölianüt in ÖatO 1424·
%&att top ftiu boor η tiangfjcfp^oöcRf η ftenöm / ïtjeïchcrjS inöottot
toa# / bat ijie langijcrg te £>cï}ic tooonten/ &taDtsf &;etetf'fouten
Scnitw
                                                                       ^ ϊι>:κ»ι
O Hillips by der gratiën Goids Hartoge van Bburgongen, van Brabant}
Rcftovtt'e * vanLimburch, Gravevan Vlaenderen, van Artóys,.van Bnurgon-
van
.gegeven by
Vgeii? Palitijn , van Henegouwen V.van Hollant , van Zeelant, ende
vaR
-ocr page 106-
van D
EL F T.
79
ymNamen , Mirc-Grave des Hcyligen Rycxs, Héere'van Vryeflant,,
vanSalyns , endêvan Mechelen , doencondt allen Luyden, AlibeOii-
fe geminde Burgemeefteren 3 Schepenen, ende Inwöenders onfer Stede
van DelfF, ons te kennen gegeven hebben, hoe dat zy onder andere hoi-
re Privilegiën, ende Vryheden, hebben een Privilegie, dye hemluyden
gegont, ende gegeven isgeweeft , by Zaliger gedachten onfer feer lie-
ve Neve wijlen was Johan* Hartoige van Brabant, als Grare van Hol-
lant, by dm wekken diefelve onie voorfchreve Neve voor hem , en*
de fijnen Nacomelingen, Graven, ende Gravinnen van Holiandt, hun-
rüydcn onder ander faecken gegonnet ende gegeven heeft, dat alle dye
gheene dye Zuytwaert wt, van onle Stede van DelfF tot inden Mai-
len toe, binnen veerthyen Roeden aenbeyden zyden , vander Vaertdoe
tertijt woenden, of naemaels woonen zouden , alle fulcke vryheden>
Rechten , ende Privilegiën, gebruyeken fouden, als dieIngefetenen
Poorters doen , dye binnen der felver onfer Stede Veften woonachtich
■fijn , Alfoe verre als zijt ander voorfchreve Stede van DelfF verfouc-
ken, als daer hyer toebehoort , behouden elcken Ambochts-Heere
fijns rechts , ende overmits dat wy tot onfen blydelicken incomen, in
onfe:voorfchreve Lande vin Hollant j belieft heeft te confirmeren , te
veftigen, ende te confenteren den gemenen Riddeifcippen, Scikknech-
ten , goede Steden , ende Onderiaten van onfe voorfchreve Landen
van Hollant, alfulcke Privilegiën, oudëcoftümen , ende gewoenten
*ls-zy hadden vercregen van Saliger gedachten onfe Voorfaten, Graven,··
ende Gravinnen van Hollant, byfonder van onfen feergeminden Neve,
Hartogevan Jan van Brabant &c. Endêmit onfen Bryeve, dïe wyher»
luyden gemeenlickedaer op verleent hebben, beleefden , ende fwo-
ren elcken van onfen Steden voorfchreven van Holiandt, hemluyden
«we» op te geven, ende te verlenen onferi zonderlinghen Bryeven , van
eonfirmatien,alfoe die voorfchreve thoeners feggen, ende hyer om heb-
ben zy ons zeer oetmoedelijcken doen bidden, ende verfoucken , dat
wy die voorfchreue Priuilegien inde manyeren,, als onfe voorfchreve Ne-
ve, Hartoge Jan van Brabant, als Grave-van Hollant voorfchreve hem-
luyde verleende,·; wy confirmeren wouden , ende in alfoe verre , alft
van node es, hemluyden van nyeuwes diefelve Privilegie te verkenen»
ende hernl uyden daer op confenteren , ende doen expidieren , onfe Brie-
ve daer op behourlick ende notelick , daërom ift dat achter dyen , datby
enten lieven , ende ghetrouwen Stedehouder Generael, ende andere
Kaetfliiyden, byons geftelt, ende gheordonneert in onfe voorfchreve
Landen van Hollant, refiderende inden Haege, by onfer Ordonnantie
«oorfyen geweeft, hebben die openen Brieven vanden voorfchreve Pri-
vilegiën den voorfchreven thoenders verleent by den felver Saliger ge-
h j1 on]kNeve, Hartoge, Jan van Brabant, die welcke Bryevèn
«wouden twee punten ende Articulen, daer off dat eerfte es, dat fel ve.
puntc
Hert. ïanvaa
Brabant tim-
pende de
vryhedevaa
14. Roeden
wederzijds
langh'cri de
Schie
vande
Stadi af tot M|
dvMazt*
-ocr page 107-
                                  Bcfchryvinge
puntehiervet'claert > Gelijckdat blijcktby den inhouden van den brieve
yborfz. hyer nael volghende. ^iec m& ijet ÖOOISlJemelfci JP?iht-
itm Öatï Hertoch Johan 't eettemael balt fflöQ$ tOt ÜBOOJt 8&?"
infereert tn tuflcljen irtQeujft/ eben atJelijcft ïjet &incipae<iïe öaec
n... *s bött tot befefaeeHeötemnöefjier faooen*té α*Μ/ öaernae fcoicftt
*7i' &' ap&Oöatie faw ïfertoih f &w met oefe tooojfcen. Wy hier
• op gehadt 'c Advys, ende jgoetduincken van onfen voorfchreven Ste-
,■■ λ.-; : dehouder, ende Raetfluyden van Hollandt, hebbende die voorfchreve
Bryeve hyer voren geroert , in ^lfoe verre alft angaet den voorfchre-
ven eerften punten, ende Article yan waerde , die felve Brieven , ter
Oetmoediger beede , ende ernftejick verfoucke van den voorfchreven
thoeners, geneychtwefende tottérfeiver hoire oetmoediger beede, heb-
ben voor ons onfe erven, ende Nacomelingen , Graven ende Gravin-
nen van Hollant, belieft, geveftiget, geapprobeert, ende confirmeert,
ende by onfer fonderlinghe gratiën, mit defen onfen teghenwoordighen
Bryeve, belyeven, veftigen , approbeeren,endeconfirmeeren, alfoe
verre, alft angaet, den voorfchrevèu eerften punte, ende Article, in-
den formen , ende manieren alft hyer boven inhout, ende verclaert
ftaet, alleenlick, ende anders niet, Ontbieden daerom, ende bevelen >
onfen voorfchreve Stedehouder , ende Raetfluyden onfen Rentmeefler
Generael van Hollant, onfèrkBailliuwen van Delftlandt, ende Schye-
lant, onfen Schout van Delft, ende anderen onfen Rechteren , ende
Dyenaers, dyedit angaenmach , ende behout, of hairen Stedehouder»
dyenufyn, ofnamaels wefen fullen , dat van onfer voorfchreve gratiën
ende confirmatie , mitfgaders van der voorfchreve eerften punte , ende
Article, ende van al den inhouden van den felven Article, zy en elxvan
hem byfonder, in aifoe verre alft hem angaet ende behoort, doen ghe-
dooghen ende laten die voorfehreve thoners , ende haer Naecomers
volcomelick, rnftelickendeewelyck befitten , endegebruycken,fonder
hemluydentedoene, ofte doen doen, noch gedogen ghedaen te wefen ,
noch nyemant van hem eenigehinder,letfel,of becommeringhe ter con-
trarien , wanttet ons alfoo belieft gedaen te wefen , inoirconden , zoo
hebben wy onfen Zegel hier aen doen hangen. Gegeven in onfe Stede
van Rijfel, den.xi/. Dach van Maert, int Jaer ons Heeren duyient vyer
hondert twee en vyftich.
U&emtcï) gjareti naöer Dant/ te tomm/ omtrent beertien ïjotts
Dm 60. ofte 70 toert tot bermeerberinge'abancement / en twt*
öanalJ ban ©eiftji Itaben op oen bjceoen taaet ofte oantft&e ©?oeOt-
fcftapöefer^tatitöèeiajtiïehewtenbeöWatueert / in maniere at#
©ude Keure bolctjt Schout, Schepenen ende Raide der Stede van Delff, hebben gc-
tot beneficie keurt dat niemant die Poorters van.Delffzijn,eenigerhande guet wtvaren
veadeHaven. rnoeten inder Mafen , noch vander Mafen inbrenghen, nochnerghens
doer voeren, noch overfehepen , en moeten , wat boven een half vat
fwacr
-ocr page 108-
van Delf τ.                     St
ftvacr is, anders dan in die nieuwe D el ftfche Haven, byden boeten van
drie pont, een derde den Heer, een derde den Gefelfchap, ende een der-
de den aenbrengher, ende wie men anbrenghet vm defen punten ende
niet betughenen mach, falmen zetten tot hairen eede. 't fflütk IWbëtl
foube beefc&eeïen/en berte baer ban baeη ig/batmen befe abantageufe JS^Sft
ί η boo? be -j&taot fo fabo?abeien heure foube boen oöfe cbeten/toerben*
venoopen en
be ('rgeen boo^eoaetin ΐϊφfelben fcöanbelöchen befciaeglijch Μ) be öe rervaiieuis.
itwefic toeimgn ofteegene be albermtnfïe onbetfebegbt geraaeeftt/of fg
ïmec ©abecis&e ^>tabt/en &ae c egnen tïHebeöucgeri?/of bie ban anbe-
nbmjtengöeiegben ©laetfen bentfieeten. Boo#£ iit 't gbenerael be
b^bont enbet wcöti gebiebr befer &tabt eoncernetenbe/ bie in 't eec*
He niet bjpbec/ ban alleen binnen öen omringt) ban öaec ifêaflen
fïcecfite / bjajÊf mt naeöi töantit tatüerfcöegbetij&en (geiden togfuc*
celfibeiijch öe&ben aenciebjsfen) meeren meer rtKaeujcn bermeerbert
entoegenomen / fuichjS bat Hertoch Philips ten regacbeoat {jet toasf umitcn
een i&tabt ban hoopmanfeban en twmeeeingbe baet noeij U% bebe **™&™Λ.
bemaebtbanbebeiinquantenen quaettoifligen te mogen bannen an- S5*SiSi
becfjaif mijl roatfom buiten be £»tabtg ^e&cgbt/ bjelche SSanntf- n^üp*.
fementenittbffeöubetööenfoQlïcictelijchbJiecbengeei'ecuteert/ bat. ..
in geöa?ïe vmanbi eebannm 3£«be / betnggöttoierbt / boo?b'fjr· S™."?;
iJiratiebans&nSanmfementl binnen bepaïen ban bien- 'teeni- banncn on!
öertnbt öbefiente3ijn/ afgbanbertïeechen toaiS ban §tt reefttban ««ntdefctü-
öpötaim ïeefbanben, gebttereube/ toebetom binnen ^tabt^ «&?p -dcn*
geeöt te mogïjeV berfebimen / fonber be£boobt0 fclnilDiiii te jijn /
acbterboigöeng feeënere hettre Daertegben gep?onuncieert Schout,
Schepenen ende Raide der Stede van Delft, hebben eehdrachtêlic-
ken ghekeurt.j dat foe wievoort an ghebanncn wordt, wttcr Stede ende Ouae Keure
Vryheyt van Deïff* op fijn lijf , oghe, ofte hant, die fel wei toefien, %$&„£
dat hi binnen zynen tijt dat hi gebannen falwefen, niet en coem, en gae,
nochenkeere, binnen der Stede óf" Vryheyt vanDelfT, want.wairt dat
ni binnen zynen gebannen tijt inder Stede ofte. Vryheyt van belffquame,
ofte ge weeft hadde, die fel terftontals hi binnen zynen tijt daii-in comt,
gebannen wefen, ende men bannethem nu ende alfdanals nu hondert
Jaer ende eenen dach , dats te weten dat hi na dier tijt nymmermeer in-
oer Stede ofte Vryheyt van DelrT, comen, noch wefen enfal mogen',
op lijn lijf, - Ghedaen in 't Jacr 1472. Op;ten28*daeh ïnNovembri.
mm langen tijb naeber&anbt ae&curt / bat foobjje eenen 2&al>
H5 8p öcfc &mt 'bannen jtjnbe opf0n Ηjf/ binnen £tabt£ p*
?i ?' PifaPPtföwberm / rnDefeifö in jf ïteeren eebangbeniffe
??£cifi ,6-fWrt/ b« foube genieten befomme öan bonbert ponöen/ \Sktfli1:
fi?ï«ïïe'faiene»Ö"relftif beftrict eenen bjiiïaentefcijfen/fuichg bat 7en° ζ^
δ£ί.*ίί?·?m baii öc Sufiitie qttam te geraec&en / boo^ be foobamge m·,* tr*n.
waren bijftteöjponben. * €n&e al boe toel nw Hertoch Philips befe de7t
m'"Béim
%                                     ®WUn&en%ArP·**
-ocr page 109-
!PppiWP»ipn*P""PpP"<pP^"™t"""»"""«"BliPIP
82,                               Bcfchryvingc
&i$ït\}t m ^urifbictii ban |jet s&annrn/ foo beeï berber aïg te öoa^a
ftaötre geettenüeett·/ noiljtanö ö^utbonteBaenbe^cJöout nieten
jjaD&cbiciecttt / omfoobfrrföf 3!«ft»tiettinog&fnoeffi?nenba'tt te
üDangiicn / inbocgöebatbe S&atrtfgtrn af^DfnSaliutDban^flft-
ïfcanöt liafc wet gljc noedj acïjifrüoiriibf/s?? attctnetg ijacr perfonagte
foo geiöffüigü fpfftöni/'Dat De ^uniija^ fïifj nacmpeiiifhsfütps
ïjcl) bugten w j^óojtrn bo?ffcn begtbcn/ 't meun aïfoobet rotgrap
te jpgsjttattie en bebtgnatie bon be luftüif-toasf fkechenbe/ foo i£
hg MaxuniiiacnvanOoikni-ijck , bienaiüerbanbfc ïiepfertoietbt/en
Maria vaniBourgondie, aï£ <5?aÖe ban IfOüauÖt b*enn bOOjflfJI /
befe aecöt^boibêcïnglienoi'fininaïjban Sufliitr eüenberbtafg bet
mijt ban bannen iw^bcnbe/fuïhg bat bciijèrbom ban^elft ban,
bintjtaf allen ben genen bie ïjaftSaiuiiffftnmt oberboo^Kbtoiïf ten/
en niet obtbirerfcen binnen be limiten ba'n©cifïaiiten anberbalfmij-
U co'ttt0om be ^itat beeft mogen ooen attraperen en aenta|ïen / m
öacc obcc'acbitïaiflicaiTfboêhnafCfiriöeiïtiebanfeichcii.. IPaec
benebcti$ eonfirmeeröen befeiue bp fo;me ban en eeutoicb ïNbtlegig
bat be ^oojtersienbifingefetenenban *#eift/nocb eentgbe ban bae*
re goeUeren/ nergens in emiglje <&»o?pfn ofte X inbare-Iteerlijchb^
ben bupten bet B;^tp\3t ban be ^teöen ban i|oüanbt gelegïjen/ nier
^lrveflabeisijn öbeeeeniöijerbanbe actie nerfonneele baer ban fe als
ïeenttjchtecteeijte mogen fïaen teri&ierfeijare ban ^eift/ tngeboïge
ban alle ottbe &etHomen*o«ftumeiijc61# eetoeefï / geibch b« ïutiiew;?
fen Eeefcc bitauetffeer nïnjï'cï gebebuteert faï binben' tiibeboij[$rnbe
2ö«Ue..                 ψ:^'*τα; ?nn)^%'};}; ::^.4;: r? v':3;'ï
MAkimïliaenyeiidcMarie byder gratie Goids, HartoigevanQiften-
rijck, van Bourgongien, van Lótllrijck, vafrBrabant,vah'Limburch
van Luxemburch , entic van Ghelre , Grave van Vlaendéren , van Ar-
tpis j van Bóürgohgen ·, Palatyn, van Henegouwen , van JHóllant,.
vanZeelandt, van Nainen, ende van Zutphen, Marc-GravedcsHey-
lichsRijcxs, Héerenvan Vryéflsnt;,' van Salins ende van Mechelen ,
doenkondt allen Luiden eenen-ygèlickjegenwoordich ende' toecomen-
de, dat wyontfaen hebben die oetmoedighcfuppiicatie , van oafe wei-
geminde Burgcmeeftcren , Schepenen, ende getneynre Gerechte van·
Delff, inhoudende dat wijlen "eer onfenfeer lycveii Heeie, ende Oude
Vader Hartoige Philips Zaliger gedachten om te remedieren, ende te'
Voorfiennëop veel ende diverfchemifdaden, geweiden, ende een wil-
len , dyedagelijcksghefchyeden endegbebeurden inonfevoorfchreeve
Siedeby veelediverfchePerfoonen van vreemde Landen, ende andere
dyealdaerdagelicksverkeerden, endehantierden, mitsdatteceeneSte-
de van Neringe , ende van Coopmanfchap is, ende om dat de voorfz.
Supplianten geen macht en hadden, noch bevel, fulcke mifdadegen te
corrigeren, ende te pugneren 3 Gaff ende verleende den fel ven Suppli-
antc
Hoe verre
den Schout
van Delft
Vanghen
mocht ten tv
de ven Maxi -
mil iaën éVc-
Andere "uri-
fter. by'dc felf
«ie beoefen.
.Blijck dat de-
fe Stadt van
oudts
een
voprnaeme
Koopftadt
Was.
-ocr page 110-
À>
é ÷ é ï.                      9j
van
ante in Ñrivilegien > encje Hantveilen., dat *y; van dyen tijdt voort tot
eeuwigen dagen fouden moigen Bannen 'alle de geene, dye binnen onfen
vborfchreve Stede van DefiFbreuckich ,' ende mifdadich fouden wof-
DatmenBaii.
ç en mach
Burgers van
den, vvt onfen voornoemde Stede endevryheyt van Delff, ende op ander- *ndere. s?e«
halfmilerontsomme ,-endealeift zoo dat de voornoemde Supplianten stats iurifdi-
dca voorfchreven Privilegiën, en Hantyeften , altijts gehantyert, geu- flie hebben
feert, ende gebruickt hebben, ende noch dagelijckshantyeren?, uferen, §cdelir'4u'*
een,
,ende gebruyeken, defennyetjegenitacndeveel, ende diyerfene Parfp-
nen hy hemluyden gebannen bekennende ende befeffendc dat onfe Schout
ende andere onfen Officieren van ons en voorfchreve Stede van Delff, niet
en vermogen.yet vorder te Vanghen dan binnen den Poorten, ende Vry-
heyrder lclver onfer Stede, ende dat onfe Bailliu van Delftlantluttel
Ho e <ie Baii-
«iiten om-
necrfticheyt, ende deligentie doet, diefelve te vangen, verkeren ende
hantierën dagelijxs binnen onfer voorfchreve Bailliulcepe van Delftlant', trem deé" tv*
ende binnen dei-anderhalf mile , ende Vryheyt van onfer voornoemde dc Meefter
Stede van Delff, daer den voorfchrevcn Ban ftreckt, ende houden den fp^ldej /"
voorfchreven Supplianten, in fulcke dwangeende fubjc&ie, datzy nau- stadr? CC
welic en dorven gaen, buyten die Poorten van onfer voorfchreve Stede
noch Jumcie doen, over fulcke niifdadighein grooter verminderheede,
ende verfmadenefle van ons, ende van J uftitie. Ten anderen mal hebben
ons de voorfchreve Supplianten oockte kennen ghegevenbyheurlieden
voorfchreve fupplicatie, hoe dat zy van ouden tijden, ende haircomen
Gerecht zijn gheweeft, datmen hemluiden, noch dye Poortcren ende
Sekervoor·
reelitvan al-
oude tyden
defc Sudt
compcteren-
Inwonende van onfe voorfchreve Stede van Delff, noch eenich van hun,
ofte hunlieden goeden nerghens in eenighen Dorpen, noch Amboehts
Heerlickhedcn , buiten der Vryheyt van onfen Steden yanHollant ge-
legen, en mach Arrefteren , befetten , nochbecommerenvanfchulden d hjii ,
dyezyycmandefchuldich, of'tachter mogen wefeo , mar alle de geene geconfir5-11
dye daer op yet te fegghen hebben, ende hemlieden yet heyffchende fi jn meer».
gewceft nebben gewoenlijckgewecft, daër of hoiren heefch ende ver-
volch van Juititie tedoene binnen der Scependom van onfer voorfchrceve
Stede van Delff, daerhemluydcnaltijt goct cortonvertoogen recht ge-
k-x^^f' a'f°° die voorfchreve Supplianten feggen, Ons oetmoedelick ; '*'
biddende, endeverfouckenomindefe faicke te voorfienne dat ons be- - v.
lyeve , inden eerften tot vorderneiTe van Jufticie ende ten eynde , dat
oyemifdadige, ende quaetdoenre nyetongepugneertnoch onghecorri-
gecrtenblyvenvanhcurmifdadenhunluydente geven , ende te verlie-
nen by Privilegiën, ende hantuefteu , dat fy voort an alle die geene, dye
e correiticvan hoiren Banneover , ende nyetobedierende enfyn, ende
yedaer boven commendp binnen die plecken > daerzy by henluyden
ytgebannen werden, fullen mogen doen halen , vangen, endeantaften
ren dI voorffhrecven Schoudt ende den Scutten van Delff, of ande-
wef et»a-rCn J ^oowaer dye bevonden , ende anghetaft fullen moghen
cn> bisnen onfe voorfchreve Bailloufcepe van Delftlant, ende op
% Æ                       ander-
-ocr page 111-
84                       Befchryvingc
anderhalf myle rontfomme onfer voorfchreve Stede van DelrT, onder
onfe Jurifdiftie, endedaer ofpugnitie, correctie ende Juftitye doen maer
!èélegentheyt hoerer mifdaden. Ende voort mede , dat zyoockin Privi-
legiën ende Hantveften houden moghen, dat dye inwonende Poorters
- van onfen voorfchrevc Stede voort an in geene Dorpen noch Ambochts-
Heerlickheden te rechte ftaenen fullen , mar datzy allecnlick fullen te
rechte,ende Jufticieftaen in onfevooifchreveStede/ondcrlingh in ailiea
parfonnele , g^lijtkfy dat Yan allen ouden tijden, ende haircomen ghe-
hantiert, geuieert, ende gebruyekt hebben als voorfchreven isr ende
hunluyden daer op verlenen onfe opene Bryeven in behoorlicker fermen.
WAüROMME Wï 5 de fgecken voorfchreven , anghefyen , ende
overghemerft j ende daer op ghehoort 't rapport ende anbringhen van
eenige onfe fptciale Dienaers, ende Luydenvan onfen grooten Raide 3
dye by onfen bevele en Ociönnantien hunluyden geiniormeert heb-
ben , op 't inhouden vanden voorfchreven Articulen , ende wat pro-
fijt, fcaide, of achterdeel, dat wy ofandete fouden m0ghenhebben3
in 't confentercu of weygheren van dyen , ende daer nae ghehadt dat
aduijsvan ons feer lyevc ende ghetrouwe dye Luydenvan onfen groo-
ten Raide by ons wefende, by den wekken wy bevonden hebben de
voorfchreve punten , ende Articlen feer nut ende hoirboirlic wefen-
de voor onfe voorfchreve Stede , hopende oock dat de voorfchreve
Supplianten dye wel endedeüchdelijck hantyeren,uferen ende gebruyjieti
fullen ter eere, profijte,ende welvaert van onfen voornoemden Stede3endë
van onfe Onderfatcn der felver, Wy hebben den feluen Supplianten ghe=
gunt, verleents endegeconfenteerr , gunnen, verlenen ende confente-
ren , wtfpecialer gratie mit defenBryeve , voor ons, onfe erven, ende
Nacomelingen&c, Graven , ende Gravinnen van Hollant , byma-
nyere van eewich Privilegie, de voorfchreve twee punten , ende Arti-
clen. Te weten dat van nu voortan tot ewigen dagen , dye Burgemee-
fleren, Sccpenen, Raide, ende gemcyne van onfer voorfchreve Stede van
Delff, indertijt wefende, fullen mogen doen haelcn, vanghen ende an-
Bannifle- taften by onfen Schout en Scutten der felver onfe Stede, of andere Die-
^^Të'oekté nc,rcn> alle de gene , die corre&ievan hoiren Bannen overhorich, ende
mogen van- nyet onbedierende en fullen wefen , ende dye daer boven comen fullen
|hen ander- binnen de plecken daer zybyhemluydenwtgebannen fijn , ©f gebannea
ïuive mylc worden, foowaerdyebevonden, ende angetaft fullen moghen wefen,
di^sudtl"6 binnen onfe voorfchreve Baillioufcepe van Delftlant, ende op ander-
half riMJlerontfommeonfer voorfchreve Stede van DelrT,onder onfe Juris-
dictie ende daer af pugnitie, correctie , ende Jufticie doen naer ghele-
ghentheydt van heuren miicUden y behoudelijck dat onfe voorfchreve
Schout, ende die voorfchreve Scutten of andere Dyenaeren van onfer
voorfchreve Stede vanDtlfFj hemluyden verdragen fullen , vaneenige;
Ballinge tehalen, ante tallen , ende te vangen binnen den Jurifdi£tiert
van onfen Dorpe vanden Haeire, noch binnen de Jurifdictien van onfen
VaiTal'.
-ocr page 112-
van Delft.                        8 $
Vaflalen hebbende hoighe Juftitie , mar fullen doen aflaten ketnen
den ghenen dye de kenneffe daer of toebehoort , dye ghehouden wor-
den cort recht ende Juftitie daer ofte doen, nae gheleghentheydt van-
der mifdaet, endebanne. Ende ten anderen dat die inwonende Poor-
ters , van onfe voornoemde Steede van Delff , oock voortan tot
eewigen dagen, in gheenen Dorpen noch Ambocht-Hecrlickheden te
recht ftten en fullen, van eenigerhande aaiehf erfonnellen, daer of dat fy
alleenlick te rechte, ende Jufticie ftaenfulleninonfevoorichrevc Stede,
daermen alle die geene dye op hemluyden yet te feggen hebben fullen, of
yet heyifchenfullen willen, gehouden fal wefen goet cort onvertoghen
rechtte doeneals behoort, gelijckvan ailen ouden tijden , ende hair-
commengewoenlijck gehantyert, geufeert ende gebruickt is geweeft,
als boven verclaert is , om van den voornoemden twee punéten, ende
Articleninder formeende manyercals dyehyer vooren int lange gefpeci-
ficeertftaenj by den voorfchreven Supplianten , endehairen Nacome-
linghen te nieren, hantyerenende gebrmyeken ewelickende totewigen
daigen, ruftelick, vredelick , ende volcomclick, fonder êmich vveder-
feggen of fwaricheyt, ende in aller manyeren als dicfelve Artidenbe-
grypen , beloven wy in goeder trouwen alsPrince Princeffe voor ons ,
ende voor onfevoorfchreve Erven, ende Nacomelingen, Graven, en-
de Gravinnen vanHollant dye te onderhouden, ende te doen onderhou-
den , fonder daer jegens te doen , noch te doen doen of laten gefchyene
in eeniger wijs Ontbieden daerom, ende bevelen onfen iyeven, ende
getrauwen Stadthouder Generael, ende andere Luyden van onfen Rai-
de, ende voort allen anderen onfen Jufticijeren, Officijere, ende On-
derfaten onfer Landen van Hollant ende Vryeflant, jegenwoordich, en-
de toecommendc, ende allen anderen, wyentaengaenmach , dat zyde
voornoemde Supplianten vandefen onfen gratie i confente , éndeHant-
veften , inder formen'-,* ende manyeren vooïfchi even, ruftelick , vrede-
lick , endeewelïck doen, ende laten genyeten , ende gebruyeken , fon-
der hemluyden te doen, noch te doen doen, of laten gefchyen, nu noch
in toecomende tijden eenigerhande hiuder, letfel , ofmoynefle ter con-
trarien , behouden in anderen dingen ons ende eenen yghelijckenf jns
rechts,wantons alfoo. belijcft gedaentewefen. Endeop dat dit zy, en-
de blyvevaft, endegeftade tot eewigen daghen-, foo hebben wy oniën
Zegelhycrangedaerrgenangën, Gëgeveninonfe Steede van Ghent, m
dye Maent van Augufto, in "t Jaer ons Heeren duyfent vyer hondert fe-
venende'tfeventich,
Entte ftont onderop JeTHoy ,
By mijnen Heere den Hartoge
Onderteycker t. *
%ff·                                                         N. Huyttn.
r* ι·        tager ftont wcichrevcn,                          , .         r* ι ·
Gecollationeert jegens •toriginaeleuythancende mit een Zegelin groe^
aeoWaOche, ende accordeert mit den fefven, inkennuTevanmy ,
Ende was ondertevckent,
H, De Zyïidi.
Een Toati
ter van Delft
in gceneu
Dorpen noch
te Ambachts»
Heerli)ckhe-'
den te recht*
te ft jen ia
perlöuele ae»
tica.
-ocr page 113-
Befchryvinge
8<S
Tceckeneti 3n bfffc boege öe Jrtabt in lf e cujchbeeöt en 8ΦΦ foö ïaüöö£foö
van «oots mccc torumtcnbe / ia f ρ cgnbeUjch tot joo ff η afnfiraitjcBcn itact
Κΐί«9 fCCUfflMfiitCCeflïa-pteUitTc HCeft rjefcfefÖf« / bat Ipaww Gerbrandi
tijden,
         a'Leydis, ÜJf üiltijöf bart Maximiiiaen fi0ifetbf/5Hn&C OUbfC #?$OJ
r« n'aförrija ibtöfiotfefommijje toitkn oöih jfetifc ban t}ft €autie-'
lijtcn lïiQQÏÏtt tr üjacnemj bcfflitie tot oUfcbioft en ontofbft;
fjJjfCfBflÜchcnlOf: bat! Öffe ^taot/ il) f^n Latijnfche Ghronijck van
Hollandt flrinfcwrt / enDcöafr.Doo^fufcMiljQÏjfmarcht üreft-, toant
uv'i ntctturynicUtoo 7öfnbtcijafUfKbbfnbfpoeï§mod) <8obfcfcopben
buitenafc<IP fift'Bebouttf / 3Oouofct)t|}g0afc ϋοφ bp/ deie Stads
* 7cd«, λ Lej- heelt naer eenige Jaercnfeer Heerlijck toegenomen, weshalven een ièec-
%'elÊ /Γ*"»4 ker P°et naermaels defe deftige Verfen van dit volgende fatfoen daer op
«. uf*i, tnihi gemaecükcheeft. *
13^                      ·
SdvcmuüM * /w//V, Deljfterra veterrima falve ^
ofdve noflrg gloria quartaplag£.
J$m$ reliquis laudes dedtmus Ocljjurbibus, omnes
lllasfdine tibi cenfeo pojfe dari.
T^amquedecor e^bonis
b ajfarisdivitiifque
Non mihifinitimisvttior cjjelocis. , ]
c Tu mihi hoc terris ρraflare viderepropinquis ,
Et longc arbitrio dignior ejk meo ;
Jïuod duo temp ία tibi mirandafintjpeciei
,
£>mretines alnspulchra mage Ecclefiis.
Tantum templorumformam non miror eorum
9
ψ lm int α vtfa il/isfunt mihipulcbra magis,
£htantum depofitis in eis omatibm aris,
jguasfixas dïcJis conHat in Ecclefiis.
Ar as or natas illu magis
, atque decor as,
Confpexi nu Ha [feit Dem ipfe) plaga.
Nee ttbidauflrales de funt ejrfpirituales
Eerfona
, nor mis ordinibufque bonis.
Monflrant exemplo ^ f er mom quoque facro
,
Jiïuipotcs aterni regna temre Oei*
Simt utriufque tibi fexui prafiantis alumni
»
For-
-ocr page 114-
D
E L E T.
van
Term& habitu comes, eloquioque gr'Aves.
VevotiqucDeotfidi mortdibus
c #vo
Hu wam, vdttti fraude doloque^pij.
JQmn m ie mfigms
f braxatur Keutafaporis ;
Et multospannos e ff cis egregios,
Dc/jf, precor λ cuntfüfalva Deus dme perk lis
,
Protégé ér ufqut iflum virgo CMarU locum.
In hoc epiirammoi elar.-fsimus 'Boxhorww * {equtnttm hdne cenjuram triticum nobtsfnppe.
ditat.
            ά Ideft.itrks,            h SententiaextgttutfBttbitiirapparts.           C Tropter
wfurnmdlim . Heimihïtu terris, Vel tummihita hrct, d Lege : quifermoneqnefacro,
e Seribeatqut: i ldββ , coquitw Focabulanum vetus,ejw>d Ληηβ J W^^tivetittt&itpud
Richardutn Pafraet eaitum penes me efi
." "Brtxare, Brouwen, Br«xator. ErOUWer ,
"Bmxium Woneof Molt, Brafmt'nrium, cenMolcluiys. -
<3Tot tm narbec bebJité bailbr®übc öüojtreffeüjehöer&t ticfe t &P
be/ïje?ft mg goet o?bae!jt tm ccöcη banöe meenicijte ban bart* bugfni
genomen Iwc norljiietc boegen/in confojmttc ban ffetnere aemephe;
ninfif ban bc $aertffebfnobetï£onanbt cnbe iBef^neflam/öije-
ïiottöen in bendere ι s K.itëacr in?t bffcfieeUelOtb blphcnfaï/batbe
iètat ^t'ift met bacee Ifabeii /nodj inbic tijbenepcen nae öe raccjte
baiuUf η ugtmaeeht.
f. 160.
Bewysdat
Delft noch in
'claer 1515«·
op een na de
meelle Huy-
ièn van alle,
de Steden
Van Holland^
ghehadt heeft!
ghetrocken
uyteen oude
Regiftervant
Hacrftede-
.'•eldcvanden
fel ven lacrc.
460
2Ö7
247
500
280
205
100
1118
1500 Schoonhoven.
Dordrecht.
Woerden.
Oudewater,
Heusdfn.
Na ER DEN.
Gëertruydenberch,
Wis ir.
Muiden.
Haerlem,
*7I4
Delft mechaer Haven. 273.?
Leyden, ..
Amsterdam.
Goude,
RotterpAm,
schiedam.
3017
2531
1694
H37
470
GORCUM,
703i Η AG E.
ltëat&elanru"u bc mefï-ïB?irfTefje / ofte ^oo?t-$öUattbtf£De£te;
bm / baec tfan toa£ Hoorn bom ter tijbt «ocl> intι be meeile / rη 3Πη
albaer aengetegekent ui8. ebenfoabert in gfirtAlle aïg inöcti $age
allebcanbfrerèfïctrcnöe boojtgnarcaobcnaübtrnlnbec opbjriiarni
be. ^ni «iPciccrbfn Comeiius Mufius, fk^iojb ban 't m* ™
ïtlooRcc / airjicr binnen ©f ift/ to jiin Hattinfcn Cractacibanbe
fneïi)fpbt bf0 tijbr^ / bat ïjp in 't htmn banben 3(acre ι * 3.6. in :tj ;
Htbt gaf/ befebjöbenise Hoe ï)^te 3Mft qiboo?fη / en in jijb lonrh-
Jcpbt ie opscQttefcht / bttoffi bat öefe ^febt bc toermaftffc en aen^
lB Uet ,
fienltjfhfietöaiSbamGfOUanbthetzy, fWWI datgydelempelendie dc g:crcn30-
vewc.dealdcrhecrliickfte2ijn,ofdcnettcHuyieiiaenfchouwt?otdatgy meerflc co
yraecKt,
-ocr page 115-
tB                             Befchryvïnge
treffelljckfte vraecht, en onderfoecdt nae de goede manieren van het Volck, ende
Hou«nJ?a 'c Heylige Geloof. juichen 3tn met fijn feïffïanbiöUe ofte originele
' ft.oö?öen elbec£ bg befess %vimmt$ ïeüen fulien foerben geolUgeecc /
onbeetttfleen i0 $ng boomemeη bat mg alle beelen ban beft η Hof/
en booniacmentiijih oocftban net boojtjaenbe ©er0 / gbec in M
bgfaubetfuUenberbanbeien/ bofïjöuojeetfï met bit jeoenfoooabfge
i^ooftfiuck ηοφ berber öoo^taaen.Ifêegnicfj ttjbté nae bat tiit böojfë·
De stak Ceaetaettom Mufiusaibereerfï boo?benbacbgnomen toagfoopj)e-
fcljiebe Dieörttimliic&enenaffffoicöeujcfeen bjanbt / bie bgnaébe ge*
doch fuwte. ijèele <i>tabt berteeröe / öecp fg ijS booj befmïn bmi be 2i^onbjetijcti /
bit» Siïen. WfWtfW öcoote afeunbantie itiawn/toeberom al£ eenpltfnir uptba*
tcherlouï. re Hffcï?emct een töottberirlcftefflïieiijciiöe^iijeel aenfieneiijcöerop-
gerefen/ tööectoetóégfecKareldeV. al# <®?abebau ilouanbtbefe
^tabtgoetguti^ql) 3\jnbe / ooe&bebeimipfame bant beeft rjeboben/
ijaec berieenenbe beeiberfjanbe^gbeben en intnmnitegtm/onberani
beren ooes 'tqeneftier iecplaetfeinconfiöetatie tornt/ bat3g algfjet
v«meWmo· ï**f r fleiiefbe en öeftgöéieaben auam eenen nieubjen Vaerte mocfiten
gen maecken mahen/naer bm Hegtfcbetlbam boo? 'tllant bat fg feeanaemeUjchflen
*»« den oirbaeriDchfï Daec toe moebtenbiriben/ Tbieicfc fonöe öefrïneben/
52- · bermitjsben onncecüt en infonbècïjegïrt onbiepte bit be ottbe ©aert
altnbt fuöjeet ijs aöenjcVfi / berijafben fg ooehin een anbet ^tbilegie
cp öenfeiben baci) gbebcpfctjeert 3itttljb?ifatie beeBcegen / batfeer*
feere tigtfpjacche ai ban te ooojen g&eemaneert tttflitjen bie ban Delft
wyedeoude en tne ban Voorburch , mitfgabergbe Dingerbrouck^ roerenbe be
Touden^oet ®am öan ^'f*tot acn öm Hegtfibenbamme öbeejeecuteeri / en
a^bterbokbt fouöen bjerfcen gïjelilcft 31 jne fóepferiijelie IPajefïepöt
ben ^tabtboijber / ^efibént / ênbe anbere fijne fóaebentn^oi;
ïanbt bat npjeffeftjch bebeeit / enöjelmeteenenbaertoetebebbJin-
gfjen bie ban Rijfwijck enbe anbere inbe bieningebanbefe-lbe ©aert
Deverkten q(jjotiocn. 3£aer en boüen üjerbt otf ban Delfttoenefïaen/bat3g bin-
fcïendamgV m,1i3i *^* &? $aWjen ttucc ©eriatfn/ ntet eenre €ttfcn moójfen
•ftroj-ceir." fïcilcn in oïf Léydcfchendammé, omme bie ^>ei)ipen met iioo?en/
23iee / enbe anöece iBaecen alfoo baer bent te laeten / ecbé bit
ioaiïgftegtBent binnen Sntfel ben 16. 3|uny 1536* 'ti^eïchiii be
oojfpionckbanöeSjtuifDittieaettgaenbebe ©etiatenopben Dam ,
baer ban nocii haeöfröanbteerfïinben Jfaew 1578· een Cómraet ijei
neinaecHtutfTcbcnBurnbemi'efïcrenban Delft, enöeKtooöebeem*
raebfη ban Defftiandt/tgrne teg eibers boo^ ben bar!) fuuen bjenorn«
3Ulaevacngaasje be J^ieutoc mm / en i^ noeptgöeen effect eije-
bolci3t / bebbfnoe öe jifêafliflraet ban ©elft / ban bie tijbt af be
macht om uiïcliö in 't toerth tefleflen α ten aiien iijbeη é\0 ^ brg ten
bellen ban be &tabt bienfïicb bonöen/ tot tmt) toe aen baéc gerefec*
©e stadii-è- fjccrt eiiöf beljoubnt· bisten tufTcljfn begon be t tabt'nttmetbeel·
fiör«T« ■·** öftbanbebooibeéfia&eb^öeb?n en pnbiiegten boben anbece ^te*
-ocr page 116-
van D e l έ τΐ
t$
m töcfieiijcft Bffiuttiïiiiïi fónne) aen tfonbtii nae Dien öefbïaten
%tmt$m ncetöefïaijcnBooftitgt Derugnentueeropte beuren/en
metbeeie aenfieniethe ïfttgfen en «©öeboufoen/ ijooj De menicDie
banfarfoeneltlchefamilien entpche ^ucsecö fceetUiCÈiberciettenap
rrepjoncht te bietben: €n bi$ bectuitii De &taitt in oefen öaecen Eflharf_.
«©nberöomtoeDerom ban nieuüjgeengroeneen bioegenöe 3Iew&t/ fach en'hV
inöoege Datb'<0&er&egbt miDDelertijt öichiDitë De 8b*le$ïentljeiJbt biet noch
fjeeft&aec-aenomen/ ombaeclmifoieiieengefacp/ttocomeer mw«« ex-
meer toet» en 3t Jt bugten ïjaece iBu^en ü$ te flrecfeen / üecftöepöe ggg ™n6
ssoraegnen / tobacötg-lteetlijcnbeDcn en anöece ^ucifDittlrit/
Domeinen ca
UierontfomBaec uDeleaijen toaeten/ bg l&aope/berpanDinge /erf* Heeriijcke
pacljte en anDerfmötiS behomenbe. ^οφ eer sap hamen tot De <©o- s°cc,"acc"van
ttteinca&iespnocöeeeftnaeiïen^anötinfmthec öoegtjen fjebben
eenighe dic
berhtecten/ fuiienfogboo^afiaetengaeneenigebteïiaecaibebojcng haer van te
bau outii tuaren co mneteren ae/ atë boo? eeclï / üoe Dat De m agilïraet »ooren wa-
befec^teDebenCoiopDe&cïiepen/ ïtöopmanfcbappen/ bimta- "0norc°nede.
■ lirtt/ eriöeaüe anbere üxaeren/ DieöoojDenHmderdam, öugtettDe Toirechtv4«
$oojt ofte üfaegb-poojt aen öe"<5iUji-^U38ï)e paflecen / tot een denhinder:
emröiaöen écfpacöt ban fêertódj Carei van Bourgongie&g g&u «»**we
naerac.,de .Stoute
r öecftregïjett beeft /nae Dat fpte boojen in't
giaec 1449, ban Hertoch Philips de Goede tot ijaerber betfeecne;
ringde neoen# anöece beg ejaefö <©omei?nen in I^ïagfie ïjaööett
if öaDt/ tet faecfee Dat fp ficij booj ïjem ais $iincipaei J>aecfttöeiöiafte
Öaööenbccüonüenboo>%checefömme banHtjfeenten/ Die öefeiföe
<%3eföabbeberfiOfti <0rtnacDemaeimcntt0tï)ettranfpo?t banbe*
fe eeutoigDDuecenöe €cfpatt)tbe otiöegeieöentftegt enftoeDaentgïiegt
ban oefen $£i«öetöainmitfgaDcrgöe0 fcifgberanberinge/ en boe De
^tabt öacr ï$ ftênlettöiheri / oocKöe recognitie Die De felfOeDaec
gaerüJcft# öcro? rn-acr adoreren aen Den tëentmeefïec ban^oo^Dt-
goilanot(tebietentfot $ao:t-I|alia!2bt/ qeujcktoè'tbooj jjeneniii
yetbeginDefe^^;actaft£i ïjebbeti gbebiilwcuteett j %mn öentijöt
-toanneec eu by tont occaf;e bit aïicg i$ gjDefcfeiet / en becfcüeioe anöece
faeciïcubanbooiiebeatijDcniian BemercSen / öeeft on£ goebt gïie-
-Dacjt bet-.pjiwipaeitie öaer bantotonfe facehcnDienenDe/ ïjfecbp
•tcficilen.
                                                                                     t
^" Aerlc by der Gratie Gods, Hartoge van Bourgongen, van Lothryck j
van Brabant, vanLimbouvch, endevanLudenbourgh, Gravevm
Vlaendereo , Artoys, van borgongien, Palatyn van Henegouwen, van
ifolfant, van Zeelaut , ende van Namen, Mercgrave des Heylichs .
Rijcks, i-Jeerevan Vrycflant,vanSalins, endé van Mechelen, Allen
dcttUm
den genen die defen tegemvoordighen Bryef fullen fyen, of hooreh Iee-
Hm
fenSaluyt, Alfoodie inwoonender ende Ingcfetenen van onfen Dor-
'Pen vaa Pynnaécken, endeOoftlanders, ons onlanx getoont hebben,
'byhocreoetmosdigerupplicatie, dat in voorleden tijt, feeckeren Dam
JP                        gefethj
hóciiairis en
waer wel eer
gelegen mits ■
gaders tpt
v.'.'.tc.ndc.
-ocr page 117-
90                        Bcfchr/vinge.v
gefeth , ende-gèftelt-is gewecft buiten der Poorte, van Noorde onfer Ste-
de van Delff, gelijck als noch aldaer. ihet, om te befchudden ende pre-
ferveren, die Landen ende erven vanden voorfchreven thonres om oock
te wedeift.je.nj dat water daev mede zy mochten fchaden, endeaehter-
!deellyden, dèn-welcken Damhaddealrijdts gefloten, ende geheelge-
SoedenT-'ßç
derdara ','te
dicv/iis ghe
weeft toeter ujttoe van wijlen de HaitoyeAllbert, Grave van Hollant,
'■•onfe Voorvaderen duer.GoJc die Ziele olfhebbe. devvelcke bynnen fij-
opViVrvvier, nen leven omieeckere faken will hem daer toe roerende, ende om dat hy
vermits i^er-fijnen fteet endedie vitaeliien , ende provi&n, van fijnen, Huyfen, fou-
iSmWmt ^en te ketn* erlt*eg'Meer'ra^gen treekenvanonfe vOoifdhreve Stedevan
eh pró/tant DelfT, inden Hargeende elders, dede te veelr (tonden, den voorfchre-
voor fijn Hof vcn £dm 0pen doen, injfulcker wijs, dat corten ujdt daer naert' paflai-
jnden Haghc of lydinec aldaer wetende , 'twclcke tegenwoordelick Hinderdam
meeren leels ü          J t o                    .        , '                       ó             ,,           , , r
hier \} vdt geheten is, wort by conti.iuatien van open te doen,ende doer te lyden,loo
Delft liet ha- gemeyne, endeopenbaer, datter de goede Luyden vanden Lande , be-
iea· ·.,·■ gonftentelydenende om*n:s, fichtent cotnu toe, heeft 'tfelvc Pafïaigie
oftelidinge, ende Hinderdam, met allen gemeynen-, ende open geweeft
Ç in Ier-dam voor eenyegelicke overmits betalende zeeckere réchten , ende proffij-
Seei*Sait ten
» totbehoeftvanfommigen onfen Voirvaderen, Graven, cndeGra-
iijckhéytnoJ vinnen van Hollant, dyen Godt genadich zy , dewelke Rechten, ende
yeranJcrfedes pr0ffiten hebben, desgelijxs ontrangengeweeft tot onfen behouf fichteni
^gn^de'n"'dertijt, datwyaendeHeeiiickheyt van onfen voorfchreven Lande van
Ihehoudeft Hollant cömende zijn, ende hoe wel dat overmits die voorfchreve rech-
Ipude zijn ten, van den Hinderdam ons voorfchreven Voorvaders, ende.wy behoo-
1« b?hSr- ren ende fchuldich fijn te houden, ende te doen onderhouden, denvoor-
li ckerepara- fchreven Hinderdam vanallen nootlicken Timmeringhenendereparatien
«e te üiider- infuickcn fchyne, datde voorfchreve thoenres, noch andere onfeQn-
koudénél derfaten, haere Landen, daer ontrent hebbende .gheene fehaden , ofte
achterdeel by ghebreeckeivandevoorfchrcvereparacie enlyden, noch-'
'* welefc de tans jic voorfchreve Hinderdam is tegen woordelick by Ouderdom ghe-
fomted"*13 heelick vergaen, ende dat byfaul ten , ende gebreecke der voorfchreve
hilx groote reparatien, waerby de voorfchreve Landen ende Erve derfelver thoen-
fchide ver- res, den meeften tijdt vanden Jare zijn verdroncken, ende onder waeter
hadde.Cki tot ä1*00^ achterdeel, ende fchade vande voorfchreve I ngelande, ende
fouacn ghefchepen fijn noch meer te fijne, ten waere dat daer in by ons
vooriljeti worde, wyes fy ons by hoirer voorfchreve fupplicatie oitmoe-
Den Hin- delijck gebeden hebben, ende het zy alfoe, dat onfe lieve, ende wel ge-
4trd*mbyJe minde dieBurchmeefters, Schepenen, ende gemeente onfer voorfchre-
statineach- ve Stede van DelfFj dyewelckefeeckerentijt voorleden hebben inpach-^
çé·ç·ç voor
watpriji»
te gehouden van wylen faliger gedachten, onfen lieven Hcere, ende Va-'
der, ende van ons fichtent fijnen overlyden, den voorfchreven Hinder-
dam om die fomme van viertichpond groeten Vlaemfcher Munte, nu
loop hebbende m onfen voorfchre Lande van Vlaenderen, die zy daer af
Jaerlicx betaelen fceckeren tijdt ghcdarende ë tot onfen behouf, in han->
dé-'*~,
r.
-ocr page 118-
van II t ir τ.                    $ί\            Ι
den ons Rentmeefters Vari Noorthollant , ons ^etmoedeliek hebben Req-uefte «f
doen bidden, tot dyen eynde te*voorfiene , op die bedachten vanden de kWhte
voorfchreven Pynnaeckens, ende Ooftlanders ende anderen onfen On- {""^JIJ*
derfaten dyent aengacn mach* dat ons belijeven woude hemluydcn
te en alle «Je
Iaeten, ende vannyeus te geven den voorfchreve Hinderdam toteenen ooft-Am*
eeuwighen erfpachte, om ghelijeke fomme van veerdch pondtgrooten Jjj^jjf*
Vlaemfche Munte, dyefydaerafghegevenhebben, daer voren fyonfe Gyr4Cf den
voorfchreve Stede verbinden fullen'die ewelick, ende erfflickte geven voorfz.Hin-
ende betalen tot onfen procffij ten, ende mede den felven Hinderdam van f^jj*fjij
nyeus te doen maken , ende op ftellen , ende den felven van nu voortan iWjgen Erf*
tot eewigen dagen te hou den, ende doen onderhouden van allen noitlyc- pacht wilde
kenwercken ende refe&ieop hoeren eygencoft, ende onvermindeitdie overgheten,
fommevandevoorfz. Erfpachten. Süo öoeN wy te weten, datwy S^ieS«ï
gemerckt hebben allen faken voorfchreven ende op dieeerftwerf ghehadt leejj van jaec-
datadvys, ende goetduncken van onfen geminden ende getrouwen Ste- Jijxeenfeee-
dehouder, cndeRaide van Hollant, defgeii;χ vanden Luiden van onfe''£ervowïy·.
K.eeckenigh te BrueiTele , ende oock van onfen Rentmeeiter van Noort-te leycken
Hollant, ende eyntlickvan onfe lieve, end· getrouwe,dieLüydenvan maer oock
onfen grootenRaec, ende van onfen financiën, by;ons wefende, gene- Jj^*"
gen fyndeter ootmoediger beeden , endefupplicatievandenvoorfchrc- herftellcutot
venBurchmeefters, Schepenen y ende gemeyntc van onfer voorfchreve haeren Uftp.
Stede van Delff, om die goede ende genaeme dyenftc will > die de voor- w*ïue-
fchreue onfe Stede wylen onfen voorfchreven Heere , ende Vaider eri4e £lat op de
onsgoctwillich gedaèn hebben m veele , ehde diverfche manycrcrï,ho- requeftc.
pende dat zy hyer namaels, noch alfoe doen fal van wel in bet, tot
dien eynde, oock, dat fy te meer gehoude blyven *t onfwert der, fclver
onfer Stede van Delff,om dcfer vöïrfehreven faken wil, ende meer an-
dere merckelicke redenen% ons daer toe beroerende, wtgegeven ende ver- Het η^
pacht hebben, wtgeven , ende verpachten tot eenen eeuwighen Erf- vahdenüin*
pacht mitdefen onfen tegenwoordigen Bricve voor ons, onfen oir, ende 4«?diae aan
Nacomelingen Graven, ende Gravinnen, van Hollantonfenvoorfchre- Ι^ΧίπΊβ
ven Hinderdam > alder naeft den Noirt Ppirten der fdvCr onfer Stede ?cuwFghe»
mit allen den rechten, ende *profFyten dyernen gewoen ii te nemen ende Erfp«ciir,
ootfangen yan^fer-vv^eiijop die Scepen doopmanfeippe endealrehaa- ^
waeré , ehde vitaeli^ lydende door den felven Hinderdam , <om die *
            ;.:*■;
,e ^echte fulcdaeninghe alsmen die gewoórtUckft te nemen ,,ende
''^jf^gen in voorleden tijden, tot nu toe&c.
                                          · '·-*
i.lP!ic nilt toijsocn iwiïymtt em ïaitam ftmtn affrtcr am / ttn\$t
'
BOötföaetbni m am&ltfrn ban eeén ticom bc ang/ al^ öat mntiitw ■
w mbmnmietn ïmwctk
oiadbfit üoojfs-Hinderdam fou&e' ™™·Γΐ
jTOftcnteattficifif m mmmMiomn mm {kö fauöe Ijrfebcit tf opdracht-
ï. Si n' flï^W$ifoMrecojtiitje öf^taötbaojöcfr^oojdeelcal/ brief.
if -WW',
-ocr page 119-
Befchryvinge
te:. 8SSS5 nMtfaèSSSR enfouuc mogen terllfeairen/ma«.
toeitnobeeeren/ennocltfangben.-a&amalööomaan wiberöorainers
na*ii/ ecHffI rn ai Oan«inm»i» to«c ?p te moeten tunimten fnjooj-
wn hanaWnootitjche-tocccfien ftifim oaöerijoübem $oêïj een re.-
feebt mm Β a«f met fltii cjant^e |foföf|iiUcmn]ad,ö?p iWg
b toefen banben «oifotf teel te» opliet»» kanaiïeeiasiöe-ijntrnaien <
m bmm /
iJjoUifienenpjotoanöcn. ©oogtënwttηοφ Γδ£&*Φ
öemaecht/^neena«ï3cci'n®a»n/byen ontrentörn büQ?tib?ebin
We nes mm tóe oercelen / bat bet een fftififr tatloen bfl»«njpec.j
!acti$.#to*eft-ni&e fcaeftfefoe ^actttot fc&eibuioc / eniie^tittm^lje
fcan-'t"toatVr. fcomeüöitton't IRoflttlM cmMjpftnMM :
<©cfï enoe Ëufittoacctii uanöe &m mtmm WÜTcöabettjeh te
toeefen/ 'tuulchmt niet anbece wiboeien fjg geremebn-ett en baec
inW beter booifien, &af c nae feonit De tot be condafie a? gbetooon*
iijfhe flmmmΆ Wc i« 't .n?noe te hennen«eben / Dat befe atte bp bett
'teectoeft aetegche nt ijï opfiin fcafleci ban ifcföm i&- f anuarg 1470-
in-temwöooiDicöfBöt bansinie i^eöipueDenetc. Bocljniaeraitlt
Slaeiên oaeraa^eftbe 5>tabt beooog recognitie iranüeertf^on-
öen atoot bte tp acWr&óiq&f n*het contrau Saerltfr frwfym«leef/
cmber beefcherfe annète ê?aefïijcBe Romeinen ban Maxmiiiiaenen* -
be Maria 'toe öccoth in banben aehregen /. tot bj|boubinae w«*
rins banöe neciben bui?'eiuenbefe^ bonbevt %οψφψ)ΐ^ψ^ ■
^ebiiöcnse&etentiincfeaer^ tot mWjiï $ψΜ? *plfc 1«
nae Die t ip 'öoojfcectec aS.een groote fomtne toa*) bie De e^aef ban
befe £tabt acïijcfecïijch in göereben gelbe pbbj opgebeutt/totbe^:
ftoufban beii Φο?ιοα9 bie m $ebeclanbe» mm ηmi ft onmeh ban
ïintiaedef·
afaeeminghe
hoert·» wat
tien Hinder-
dam is
ghe
weeft.
Den dattm
vandenBfief.
De recogni-
tie weer aen
de Stadt vcr-
patit*
En weer af·
jeloft en alib
êotnütoege-
cohtihueert-
Hoeveel den
Tol althans
aen de Stadt
(toebrengt en
in wat ghety
«üegheheven
weri&c*
É^ncBeijrii JB boen taarten boerenbe / |ofi moeten naeberbanbt
bcfeifbe.*o»finiiitn« WWtalinfif banDegöeïeenbe pmnietoeb^
roin afaciofirtn/ aenaefien mMm m je fbe erhentent^ nocbtot be»
bacö ban öeben aiïe Mm mmW$i miïWffi/ ίη ïSBilHI
ban Uoo.öuï.giaecï#c^/fitte»öeöèn mm W* ^ **tctsJ asc ®
böïöetïoetónöaeötneinpi/sijnöebaecö^ boo?St Maercen^igoj*
reefit flieinanföiwSomim ofte ejcemptte beeft / ban fijne aoebecen/
SW/W«^^WW bie boo?öen öo02fcb?eben |inber,
öammoetettpaffeten/
SSff jobin ie/ au c^ufiutneiüch t$ ι tnitfgabec^ br Sïmmunme
Sanèffif§S aWce öoebecen toehomenbe 't aemwwtta Wtofr...
-ocr page 120-
van Del* τ.                           92
^cgbetuntieöan'Eepbe&eberom na ^clftRfcrenbc/atoboigcnsfbe
Veile öaer ban jijnttc v@nbet: be S^mbac |}tg-ieeriiKiiJöc&en aen be
£>tabt be j&o^iöc-fE&gm töfi een ban beoutfte g toefen/e η al lange boo?
ten Sfyant öefe $rtBbt toegekomen te Debbcnfbie ban Oude&schie,
gel jch boo$eueni£i#&lcecscninbe0|igemcltc queHie tuffcUfttöefe
^stabtenbteban iHoitcrbam/noncnbeöe^cïjoutoe tot<©nbctfe&ie* *sutbvm
en anöirjï/ öp öfïegt *;nDc &emiDöeitbi? be ïftamer ban iaeechewnge ρ«χ.«·
b?$4^acfnjdHept$giomepifn;iirr 3aer 1513· ©Pt tneicKergacte
ban accojt en fcre rccnigingö/aibaet ecniser maten aengetogen/ten ge*
nor gen hau bjcrbcn öcrfïaen / bat be 3tmbacljt$ï-ï!tecrii)chücBtit ban
«fcttbsrftöie alg born aiaf nbe £>tabt ban *©elft tocbebco#t moetöfö-- „AÏa<*ts.-
beη: ®oc& cijgmtineBtiomcerfnbefcoeöanigt)bsfeïfbctot be £>tabt i^gS
ija? aiingfhomfïi / bebbi aiii noci)niet hennen tmnecttten/ enöatte fchichocnccr
minbecbermttstimif Secretarie ban befe imbaclji^ |>ecrltjcii|je£bt/ *™d* stadt
öófmnanierennofijeenigfbe'i&egbenö^'beeiitto'e ban i^oo. be-' fö£»*j-
bnnbeη toeröen / icgDeuijosojbig!) ffbert ben 3Jare 1647, befe 2ïm- jemacides"
Μφ# ïleerlijiBÏjHitbfröeöenliaertbr/teiinaemebanbeüfcetBruyn feifsoudeRe-
jacobiz vander Duiien aaebtenbe <&ubt-2Surgctncrfltt befet^tafet. g>fte«nvr«-
3nfeecher be claratiebc Sfinnois 55 3£g M. VanderHouve * geinfe; ί™«Γ2«™
teert in fijne ChartreChrony cke, aentjacnbe be jp^ncipale peeren/ /*/ ft»* «/«·
abelenenbr Sajfaïm gegoebt in igo'lanbt / enbe üaer binnen tnoo*
tiacijttcb / öietft&iftjnn-eftfη'OttbÉW'tijden göeioooniijch/ ofte niet
getuoonïijch fcaasf te tieie-Diijfbentotalientiafbbaerben/ aiffer eenige
ommffïagijeii banbeben/ ofteantierjèfgfieeonfeni^r:ttöieröen/ o#te
Schiittaien banbe ^eerltjchcöen / ofte fÉmiae&tgr- i|eeeiychöfben /■'■'
enbe Hanbcn onber bm ^cbilttalen g!je!egcn<it.' toïtbcn &r,ïgce- .
ren SurgiKmeefïeten ban <&eift oocö benneiDt / al# Sümbaeör-
^eeren ban Naeltwijcks-Recht onder Oudcrfchie , getijf6al# «Οφ
eenWmbatijtin 't bgfonber» &tWfflmebc al ban be emfïc te ineefeit %
öiïïocbjei ban tre mififïe importantie be %mbutï0fycn\iïtkhfy§t Aniwhte.'
banBieiiandt, qcicgen 0Dfïta rt£ ban befe ^tabtjj palen/ arnbeg :H«»jijjdw
&iabtg25u$eniaccli/ maerboeïangnetoeïaen be ^tabf torgftcao= ™S,
wm i^mcbeOhfeetBer/efbter3tjnwiber &taör$r!ïrc&ihe'n öeinfe- geu.
eecrtttöfc nerferjegbe <©pb?acfj£en aengnenbe befe $iïtititlmm &
ferfïföanFiorisvan Alckemade triCltfffcn'ca'flc COWmiffC&tiflfttttiC*
bfbogen7 aen ;3itn#eef Ensei van 'Aickeinadi f öebbentie m Μ AcnWie*er*
iaccei479 ebermiföi (gelijchftg fegt) öïequabc UBcreït enbere* rijtsUod*.
öfHiröept bic boe in't^anttoesf/ nrootefcpibe/ lafl enbe berb?iet hooreude.
8f ie ben; geconfc meert enbe bernttnt &ecft te berfioopen bie Sfeerlijths
j)fptbanBieflant, Lantgifte,Erfhuyr, mitaHc^ün ioebcboo^en /ges
ujchaijei^iigei boo^ftbjeben enbe fijne oberen iaröüel^upthtenbe
?£EIP ÏJabben/ontrentacootljonbertenbefe^en ffbenticfj J^ergDen
JSSJ
öonöi fenW / a!g ög ban ftem banber ïlofjlebe han mm*
mbnt
leentnasf ïjbubenbe/ baet^ öe boen ter tijbt ban otitfingïj bm
3                      nonbr '
-ocr page 121-
94-                                    Bcfchryviiigc
jjonbt^oïïattbtsr^aerjHn «Srfnartjt I Dem«bt fcïjelbenbe mt
ilBanfiijap 1 £fflbe / cnöecctie/ öie Dg enbe fóne Snoeren öaer af
geöa en Dabben/ baeren bobcntoagfbitoocft gljeiepchem.tenober-
tïaen/ban atjne .Pamienban lieen ben*6. fEugufli/ 1483. 3£ean-
Der OJJb?acï)t i£ baer Enghel van Alckemade Jacobiz öe felfbe ^CCC-
ttjfhbegbt oberïebert aen cenigïje onlH'henbe?$erfonett fonber toe
naem ofte gfjcflacötg naem/ om booataen te g&e&wfcen gbe-
liki*aigDaere&?e<ggnentlgclic goeberm biete mogDen berhooösn
brrbjeemben ff. Wt# t' oicconöcn babttjg 3Pfn ^fgïjei baer
* τβι^* aengDeOimsjlKn en tot meetöer feecherbegbt göeöeben 31 ine $ebe
bydtoudeRe- Cornelis van Dorp , $$tm tOt VBmfyWfm ( bif Ottfttt befe tijbftl
piter* der re- ^n f t>©cift berfcjjeiöe malen Stirflemeefler tuafï)£?öt Dg ter bebe ban
$X'dis'% Ijcm oefen %iefooch geliefbe te-g5rseien/met 3ünen Regele/ 't|toeieh
j<» /mi* gtiejcf jiebe oneen en ben 3elfbea öadj aï£ 'tboo&aenbe» ©eele anbe*
ϊ47δ'8,4Γ' re ©omepnen.en ïjeeciijcfef goebeienijeeftbe^tabi mfonöeröeptlJg
^ ,éri fonnebanbernanbingbeofteöeïeentttge berhre ojjen / mltU&te&tA*
berenos bebben / en notlj meet fuiUn fien. fóegfer K-arei, toiiten
SSrècvfii &c *e $eberianbcn aenjtjn 2!oon Philips dei 1. 't eenemael befere-
xarei cemgc re η en naer ^pangien in een iüloofïer 31 m refterenbe leefbagen ae*
Domeinen Ugifuffïgcfe qaen egnbigDen / bebbenbe aïlentbalbe een gtjentp
-aendesudt j^^ t^t j^$ ^aere ratten ban #o?ionne upt gefïaen/omwtb'er-
cnt ceflïbe onHOflen ban öe aenfïaénbe te nïocjöf ή berürecfeen / Deeft
J555- f)6 gberaben gebonben een goebe fomme gelbt^ te negotferen / en bat
onber anbere mibbeïen bg maniere ban bele eningé poch öoo? e eniqlje
pareeeien ban fëne domeinen in en ontrent ^elftïanbt gelegen / be-
Fn hoe de feïfbe fpeeianjeh offcrerenbe aen befe ^tabt : <fnbe gemercHt naeber-
fei.^ie bo- ganbt be langböuerigöen ftojtelgchen <©ojlogb té omltaeη / tniTf&en
Je,ne5 aea oefen £taet enbe fijne fttcceberenbe befeenbt men / foo 10 be afloffin-
bicven IL· g^ aiti?t atbtertoeegegefalebett/ 'm be berjpanbe ^omegnen nu t b'ef-
ftttm ban btenr aeti öere £»taöt geiontinueert? en acnaöefifn be*
fe ïfeerïtjcöïjeben tot gljeen gringbé berbeeteringöe ban be felbe
be ^>tabt itin flrec&enöe / foo fal mtin^ bfbttniacn£ niet ongbei
rijmt 3t)n b'2Sfte ban 't ®ranfpo^t ban bjoo?be te tooojbe / Dier tnebe
anner tcmaciHen.            : '
ΑΛβ vae^e- r^ Aerleby der gratiën Gods». Üoomfchs Keyfer , altijdt-vermeerder
aenSmfede f^^K-ijcx5 Coninck van Germanieri van CaftiÜien vanCeon van Gre-
Ambicks- nade , van Arragon , van Nayarre ^..van, Napels , van· S^illien van
Heeriijck- Majorcken, van Sardynen , van den Eylanden Indien , ende Vafter
sToonle"- eerdenderZee Oceane , EejrtsHartoge van'Ó^ftenrijek, Hartogevati
loo Kiec de Boiirgongi'en, van Lo.t|ïrijn, vaiiBrabant 3. vanLfrohourch^anLux-
appendentie emburcliende van Gelre/Grav.evan Vlaenderen,van Arthoys,van Boue-
ΐίε^Γ^Γ 5ongiei1 j Pals-Grave , ende yan Henegouwen , van Hollans:, van
De^H^v'er- Zëelant, vanFerettè 3 van Hagenault r.v-an Namen , ende van Zut-
paciuenVif- phen 5 Priiiccvan Svyavë, Mare; Grave.4es Heylicx Rycx', Heere-van*
fchetye in
                                " ■ ■''"■*'■* *■                                                                                               Vrief
-ocr page 122-
.... van D;'i:.i;'ï τ;                   9$
Vneflant,vanSalins, yan Mechelen vander Stade, Steden, entfeLan- pynaeckcr;
den van Utrecht, OveryiTel ende Grocninghen ende DominatcurinA- daer Bene-
fien-, endeinAfrquea , Allen den ghenen, dydefenonfenBryef fullen ^°0CJdc
fijen, ofte hooren lefen faluyt, allbo om te vervallen, dye grooten het eruyt
rwaere, ende menichfuldige koften·, endc laften, dye wy ghehadtende ende Hop-
noch dagelicx draegen. moeten, foo ter caufe vande continuatie vanden Sclt*c·,
Oorloge, als oock om defe tegenwoordige Reyfe nae Spangien, ende an- Ja°r# ac acc
dere grote zaecken, ende afFairen3ons dagelicx over komende3dye van lul-
kerniiportancien, ende zoo groot zyn, dat de penningen eiiler Demai-
nc, endebeden , foo ordihansals extraordinaris by onfen goeden On-
derfaten gcaccordeert, nyet en jftrecken en mogen, hebben daeromme Aenbiedings
doen veribecken, onfen lyeven ende wel beminde dye Burgemefteren en- en prefema-
de Regyerders van onferStadtvanDelffvanons te willen kopen eenighe lSJ£SJj£
partijen van onfe Deinainen namentheke dye Ambochts-,Heerlickheyt meiMC„,
van Schoonderloo , mitcoel, oock het halve Veer dye Viflcherye, ende
ByerroUealdaer, mits oock dye Aenwafifen, ende andere fynetoebehoo»
ren, leem den Haverpacht dyedye van Pynaecker ons Jaerlijcks fchul-
dich fijn, bedragende honderteen en twintich ende een half, drye Ach- Heerp"}j5
eendeel en vyertwahngeHavers s'Jaers, welcke Haverpacht onfe voor- Van rynaec-
fchreve Stcede- van Delff,mit meer anderen Partijen in handen gefteltis keniaerjiex
theure verfeeckertheyt vande rente by defelve Stadthyervoortyden ver- j^^/v11^
fegeit mit lafte , daervan JaerlicxeReeckeningtedoene, ende van't over- fercarel.
fchot te refp on deren , ih handen van onien Rentmeeftcr Generaelvan
NoortholJanc , Item die hél ft vande Gruete ende Hoep-geit onstoebe- .
höorende, daer af d' ander helft, den Heere van WaiTenare toecomt, en-
dc nochfeeckere kleine Viflcherye'o'fte Meer gheleghen in Pynaecker, all
Belegen in onfen Landen, ende Graeffchap'van Hoïlandt, onder den ont-
fanck vanden quartyere vaeNoorthoHant*, wekker partyen de voorfchre- # Te mjet^
ve van onfe Stadt vanÖelrT, om ons dyeniVte döenë , ende in onienoot geGjttyiwn
wasbyteftaene,te vreden fijn geweeft, bycope'te aenveerden, ende />*.?.».",?«<«-
voorde felve te ghevene , defoiri'me van neghentien duyfent ponden , ^'^«1M-
van veertien grooten, onfen "Vlaemfchen Munten'tpontecns, ende dat fe Domeinen
m handen van onfen lyeven endc getrouwen Raeclt,-endeOntfanger'Ge- doenterti|dt
ncrael van onfe Demaincn, ende financiën R'obbrechj van Beulongi- ^y^wl*»
en mits hem confenterende te möoghen vercoopen op 't corpus van onfe gn bv wat
voorfchreveStadeerfFelickeLoirentende penning fefthyennê, vieithien- midiMen het
neoftwaelfvc ende Lijfrenten den Pcnninck acht ,'zeven/ofte zcife, te fj'^^jjjj
lonen, oftefonderloiiinge, fulcxals men den Coopers foo konntnghe- vcrictoaït,,
vinden, ende dat totte voorfchrevefomme toe van neghenfyen duyiênt _
ponden Muntevoorichreven, in Capitale penningen , ende hen dacrop
tedoene expediëren behoorlicke Bryeven van Ö&roye, ende vei feeckch- '\..,"..
ney t in behoörli jek'e formen. D o e Ν e ra wetene dat wy dye faecken
voorU. overghelevert., ende na dyen dat wy op dye weerde vande voor-
enrevepartyen ons by onfen 'iyeven , ende ghetrouwcn die Luiden van
on»
-ocr page 123-
S9                          Bcfchryyinge
onfenReeckencamerevan Hollandt volconaelijck gheinformeert, en,de
verfecckert ghéweeft hebben , willende met die voorichreve van onfe
StadtvanDelffvan den vooïfchreven coop volcomentlick vcrfeeckert
hebben by aduyfe, ende deliberatie van onfer feer lyeve, ende beminde
. Snftere de ConinginneDouagiere, yan Hongarijen, vanBohemen&c
voor ons Regente, ende Gouvernante y||delen on fen Landenvan her-
Schoonde rlo wertsovere, uit onfer rechter wetenheyt voor ons , onfe Erven , ende
■wertopghe- Nacomeiingen Graven, ende Gravinnen van HollantwtTitlevan vyet-
dragen;
' '          tigen, endedeuchdéUjck verk.oope opgedragen, gecedeert, ende ghe-
tranfporteert, opdraegeri, eederen ,ende tranfporteren bydefenjegen-
woordigen BryevedevoorfchreveAmbochts-Heerlickheyt van Schoon-
derloo Mittcoel, oock 't voorichreve halve Veer , Vmcherije , ende
Als mede de
voorfz» H4-
' verpacht.
Bycrtolle aldaér , item die anwaffen , ende andere fijne toebehoorten
Item dievooifchreve Haver-Pacht, dye dye van Pynaecker ons Jaer-
lix fchuldich fijn, bedraegende hondert een en twintich ende een hal ï drie
r, , . lf Achtendeelcn vyertwalingen Haver s'laers, Item de voorfchreve helft
vanhetGruk van de Gruyteende Hop-geit ons toebehorende ende noch.de voorfchre-
endc Hop- ve kleine Viifcheri je ofte meer., gelegen in Pynaecker vöorfchreve. Al-
lt m"%a" Ie gelegen in onfe yoorfchreve Landen , ende Graeffchap van Hollant,
ét
van Pynaec
ker.
onder denvoorfz. Ontfanckvanden quartyere van l^oorthollant, ende
mitsdefen jegenwoordighe vercqpirighe , opdracht, ceifie , ende tranf-
porte, hebben wy de Ambochts Heerlickheyt van $choenderloo, met
toebehoorten, ende andere partijen hier boven verklacrt 5 gefcheiden>
afgebroken ende gefepareert , fcheyden, aftrecken, ende fepareren van
den anderen leden, ende parceien van onfe Dcmainenons, vooïfchreven
Lants van Hollant Jöm by de vöorfchreve van onfe Scadt van DelfF,
ofte aftie dacr van hebbende , van nu voortaen vande vöorfchreve Am-
. bochtS'Heerlickheyt, ende andere Partyen voorfchreven te ghebruyc-
ken, befmen, endeadminiftreren, foodat hengoetduncken, endehe-
TteïHTelvcr- fitten fal, ende die Pachten ende incommen van dyen , dye veifchy-
Xich. ψ1~ ne'n fullen naAldcrheyligemoecomendeteontfangentotheuren profFy-
teu , mits datvangelijckcn , dye felfdè Pachten, ten tijde vander lof-
fingeloop hebbende die 20e voorfchreven es daer nae verfchynen fullen 3
Het recht 'tonfen prouffyte fullen komen, willende ende cpnfenterendedat.de
ν η een vöorfchreve van on!e Stadtvan Delflf ofteaitie van hen hebbende inde
üdielf in vooifchreve AmbochtsvHeerlijckheyt van SchoenderJco, fullenmoo·
Schojndcr-
3oo,
gen ftellen, ordineren5 ende maecken, tot eenen Schoudt, aifulcken
bequamen Perfoon dye hem goet duncken fal, alles gheduerende totter
tijde toe , dat wy ofte onfe Nacomeiingen, dye vooïfchreven Partyen,
gcIofY, endeafgequetenftóllen hebben, fullen mogen doen 'tallen ty-
den als ons , oite onfe vöorfchreve Naccmelinghen beft fal ghelyeven»
mits wederkerende ende eens, endetenemale betalende de vöorfchreve
fpmmevannegentyen Duyfent Ponden Munte voorfchreven , mit al-
fulckeu 'gelde, ais ten tijde vander lorlrnghe loop hebben fal, ende men
. *■',, ";" '' **                                                      r                                     ΐ ten.
Hoede vöor-
fchreve ver-
pao e poe
deren weer-
at'teioflèri.
-ocr page 124-
j Af&0i van Delft.                              $7
-tenGomtoncünsRentmeeftcrsvan Noort;Hollant;ontfangCnralI, ende
ïatSonfe ioorfchrevt Stadt van Delff, fonder coft oft laft der voor-
■fthre Sttdt, cnde ajfoo eenige vande voorfchreve Partijen, hyervoor-
;fdS5tovoorfchrevenes,ln handen van onfe voorfchijve Stadt ge-
lelt fiin eeweeft tot betalinghe vande Rente daervooren defelfdevero- ,
ι gevallede
bUeeertei, ende dattgebeurenmochte, datderefte van de partnen van boWit*
DrSntoecomeldetyden o^^lÜ^SS Ξ "β
foudemogen wefen, om dye Renten tebetalen , Sooiftdatwyindyen rcndfcrden
gevalle htbbengh£wilt, endegeconfenteert,willen, ende confenteren #m de Re„,
Wdefeadye voorfchreve van onfer Stadt van Delff, datzy dyerefte, ten>wm
-dye aen die voorfehreve Renten fouden mogen gebreecKen , miien mo-
penuinahea
,geninhouden ende corte» , aen debeede , 'tfy ordmaris. ofteextraor- tot £$ an
Sinansdyeons, ©fté<mfe1«ac«ödto
de in fauïte vande voorfchreve bede , dat zy de zelfde refte , fullen talen,
mogen verhalen aen onfert Rcntmeefter Generael van Noort-Hollantte-
cenwoordich, ofte andere toekomende dye wy ordonneren t zei We al-
foo te docoe, ende voorts tot meerder verfeeckertheyt vande voorichre- Nad
^vevanDelrThebbenwyhengelooft, ende gelooven bydefen, mKey- J^tcrilfc
■ferHjcke, ende Ρ rincelicke woorden, voor ons, onfe erven, ende Na- g»J»»J·
•comelineen, Graven cnde Gravinnen van Hollant, dat wy hen urnen de
inicmnite
vryen ende. indempneren tegens allen den ghenea dye op te voorfchreve
partijen van onfe «Domeynen, eeniehftnts moghen verfeeckert, ende
■geypoteecqueert, of geaffingneert wefen, ende ten eynde dat dye voor-
fchreve van onfe Stadt van Delffmogenopbringen dievooifchrcvefom-
mevannegentyen duyfent ponden muatc voorichreven, hebben wyby
advys, erge deliberatie als boven, de voorfchreve van onfe Stadt van
DelrTghecénfenteertendegeo6troyeert, confentere, ende oftroyeren tyfjj,t lof-
mits defen, dat zy op 't corpus van de voorfchreve onfer Stadt, fullen gg-gj
mogen vercoopen Lijfrenten, den penntnek zefle, leven, acht, orte ho'vecl.&
negen, ende Lofrentea den penninehtwaelfve, veerthyene,vyrthyene,
ofte fpfthyene., totte voorfchreve fomme van negenthyen duyfent pon-
den eens, fco fije dye bequamelijck fullen weten te cryghen, welcke
voorfchrevdRenten wyffeapprobeerthebben ,endecoüfir'meren «utUie-
ien, fonder dat wye ofte oufeNaecomers eenichiints fullen vermoghen JJggjy
jdefelve.ihtoec<itnendentyden te doen reduceren , ende impugnerenin
blyveiw
prejudicie van coopen heurluyder erven , ofte dyes caufe , ende aftie
hebbende , Ontbiedendaerom,eude bevelenonienlyèVen > endeghc- Beuuyt,
.trauwcn, dye Hoofden , Prefidenten, ende Luyden vaa onfenSes reten
ende'grooteo Raden ,-Stadhouder , dye eerJte,.-ende.andere;Lnyden
vanonfenRaide, ende Jteeckeningh in Hollant, den voorfchrevenvan
onfetifinincieni endeallenanderenonièn-Rechtemi, ·■ Jnfacyeraa, Qifi-
«yéren;, ehdéondetfateh teehenwóordicli^nde toécoMttuïu^xnttfoümc
Stcdehöuderen dyen-ditae'rigaen falVdat^'dénivooxfehrevenvan Delff, ' ;; !;
vandêfe&öhfeniecenwOofdighenopdraiirfcj tdR$$ endetrani|rt>r top te,,, s.
Ρ                   con-
-ocr page 125-
p%                                Befchryvijnge
indiciën > end? inder mariyereh Öbveh veiihsMt , doen, heten> ende
„gedogen^ ruftcUick, ende vredelrck^eii^fti^;^inft^iebmyeke^ f ;pro-
]' ($$eY«hde$'de, vernoemde, v^ri "onijsn ri^^ié^^tidêXseckeninge jn
.Hoïlant totverificatie ende interineméntepgjqgjftfcoqfen jegen woordi-
Exceptie te "g^enbrieve> naeheur forme ende inhoud^en,,wfit ons alfoo ghelyèft-,
gjieo icecket· nyet jegenftaende de Ordmantien by onfe VoorFaten, ende ons in voorie-
;4>rdonnsutie aen qj Jen geniaeft, op te condincte van onfe financiën, ende befundere
i'SÏTenS -inde.lyiaent vanpclobn in'c Jaer 1536 endezederc'indenJare veertien
;&,η contra ehdè vijienveertichby den, wekken ? als eKpreirelickgefQyt, ende ver-
«Uccrcntie
(dele, yerko-
,|»ingh? van ■
Domeinen,
claert, dat wy van doen vooitaen 5 nyet en fouden mogen vercoopen, be-
laften, noch alieneren, onfevoorfchreveDarnamen die eeden gedaen by
den fel ven van onfen financiën, ende Reeckeninghen ende andere Officye-
·.:-:■■ Ι >ί ren op te onderhouchnge van de voorfchreye Ordonnancien, de welck
^s" -il wy den voornoemden van Delff, ais defen aengaende nyet en willen hin-
ÏÏkj $$ès'''- noc^ FreJudicieren, mar hebben hen eïcx in't fijne, daer van
'gei:ète veert, ende reieveeren, endeby den fel ven den voorfchreven van
onfen fi»ancien Reeckeninge, ofte andere Officyeren ontlaft, ende ver-
dragen vanden eedenby hen ghedaenfoo voorfchreven es, blyvende die
felve Oidinantie in allen anderen heur poinften ,jnheur effect crachtende
; ', , vigeur nyet jegenftaende oock eenige andere Ordinanden, reftrinctien 9
tyia
■ ghe^oodcn,oipe verboden ter coatranen. Des toirconden hebben wy
miö-ü;! r- ;h jqï^'ïi ^cgel hyeraen doen hangen, gegeyeninonfe Stadtvan Bruefele,
"den 19 dach ,:der MaentvanOclobre , in't Jaer ons Heeren duyfent
vijfhondert vijf ende vijftien , van onfe Keyferlicke 't 36. ende vaa
onienïlijcke van Kattilliep, ende andere ^40.
                           -Jr-x
,                                                         Onderop dye Ployeftent gefchreven j ~
By den Keyfer ,.
'ÖeCöninginne, Regente &c.dënHeerevan Berlaymont, ehdevan
'MachicourcHoofden,PiecerBoifotTreforyer Generael, Meefter
"Joosdé Damhoudcre ? ende Aelbert van Loo, Gecommitteerde
Vandefinahtien, endeandere jegenwoordich,
Bndewasonderteyekent,'/
·:;., ü.:: !'-;          V* ■.'■'                           D*overloepe, :.'
r ;- f                   '" ■'■ 'i Stondtbuvtenopttnrugge van delen gefchreven/ -
Bye Hoofden Treforyer Generael, ende Gecommitteerde vande De-
mainen, ende financiën, onsHeeren des Keyfers, Confehteren. alfoo
.- - vceïe aft δ hen es d' inhouden in 't wittcvan defente worden gefur-
. neerc, ende volbracht in alderwegèn, ende manyeren.als fijne Maje-
dwutWk:
1 ftey t dat wilt, ende beveelt gedaen te worden, by defen gefehreven ,
\ ©ndeidiehanteeckene.n van den fel,ven Hoofden, Treforyer, ende
rrsL; Cecömrmtteerde, dena& daeh van Oftobry 1555» ; - :;
Ïiav-J'uvva: ■'■'"'■ : f) ·;              : \ ·'■· ' · -Endewaeondertewckesr» I i 3if10Jji>V
mangoAt «rttsaenöeöe%mU®tftWtMnm&im Sc*to??'pJlR;
der verku- j.oe in fcffctt fttttmlU m\tf^tt& tic Biertollea , het halve Veei4
-ocr page 126-
vaq D ft ι χ, ,                 iw
beVi/Tcherye, batt'tbOO^.Nbe*^/ fecftenbiattt&e JSO^Ht roof efcrfti
3&be banbe lïSaae ban jleöoonberioo / tttffcton De mobe ban Dr van1ff^<>°·
«ieutoe ΜβφηΦ ΜΚ*φΐΕβΜ&ηφ. f tem 'tZnyde vande dcrleoi
Biefen, 't Recht vande aenwaflènalöaec/ flW&ettbe banbe *©|»tft*
<§ïoot totfobe jBaje / tofgöeliiiBü be* tëecbt ban Nakoopbaiifë
*mmrenbegoeöewninbenreibcn Hmbaebte gelegen/ m toefmbt
UrabacDtii-geboige/enbc anbere gereeDtigöebfiiugt hrafjjre t»att bc-
fe $möaebt^$efcirjeii!jegöt be &tabt corojietecenDe / baet* bantë :
icööeniuoa^öiöö tneDe fSmoaeötg-^eer / öen boo?genoemben $eec
Bruyn Jacobfz vander Duffe, ifet^e&OtltSBmbatbttOt ^eijoonbec-
100 ('t toelcftbe ^taötönöec anöecen boen aen figïjbeeftjtoecbÉ
ojbinattè bebient bg öen nentmeefiec enbe concbetge oji be 3Mftg*
ïtabenargöiebteöo. gelegen. Jifêenöintnocö onbet &tabtg ÏMbï* -
ïegiengeinfereert / een»gï)eottbe3Betenban<&iJb?acï)tban feecfeer*
tiarcelenlïanbtgertbeöpteeogca/ leggöenbe bgSchoonderloo, txi
meïe&e bg be J>tabt aen geftóft 3»in / toi baten bejjottbe, al in ben :3a*
te 1390 eilöe ι3 91 -Öan eenen Ciaes Heren Danelizoenvan Matteneue,             , £
Daniël vvillemfz, e«bi eenen DirckClaefzopn van Bleyfwijck. ®£
Haver Pachtende Erfhuyr öegbetOt Pynaecker, flebbenbe b00| befen Haeverpacht
beïooneuftonöerteenentynticbllaetifnenbe eenöaif/ mjfttoaiin-tot^n3ek«
gen ^abet^totfeft&ien ^cbeïïingengiooten/baecban toerbi tegen- 3fe ηί 2».
&oa$igb afööetcqdècn / bejSomfye ban bjie ïloebeii / enbeeifnj χ opbreng»
^cïjtenbeei $ aber£ j \ tigt faeefee ban bijf en tbjinticfi bergen en een ^«chr.
Dalf lianötisi / bte eecrobe^bgbe4B?aeflfelijehbe&i betnoft èiti\jlïm<
banöe^aüec^aeötenbe^efbuö?/ öaectegengbe&tabt in reeom-
mm banöe föeeehenliamec gbenooten beeft / ben $aerben-€boi ,
Matcfit-gmt ι enbe&tmt gbeib' tm tijbe ban Oduiphus, enbe
St. Gillis jusacchten öaec uan tog 't 3iincc gbeiegijentöe»öt fwHen
il^eecBcn / aibug bigbenöanbe boo^gaenbe fonune notb bonbet* en :
acijtten fêoebenbpf fficbtenöeei en bijf ttoaiinajen ©aber>/ Bcbja^
gmbecefamen boïöengöettëegifïec daec banjljnbe/ bgöe «gtatg
&ectetatig onbetteeefcent / tn inbe ^eceetade beeufïenbebe fotn-
m hm ontrent t&aeiföonbett en büftigb gnlben 3jaecülch& ©e
Viftchenjeen öe Vogelarije , Öanenöe illbePijnaeckerfche Meeren,
geregen in m ^mbaebt ban Berckei(eit oei balben mtboojbebancfi ΛηΓμ«γ«
genaetnt isc Serr&eifclje iifeien) ö:engen oocfe naec abbenam ïmer r ι ,■
iicntencip. g^aet: en noben ^ nae&ecbanbt iiodj een Toi gfjefieit/ τ0ι «nde
bP öe 25;ugcten^ ïegs^enbe ober be Baeutote tuffeben bepbebe boe?!". Rrugshe au
öSeecen/ iöeicten nietrucn ΦΟ01 bet eenrjaee boortanbere/oota daei
ηοφbfere o^n betmee bonöectguibengtoebjengt / fuirbatU^t-
ren itmmift inbe liiibacbt^-i|eecU;ehtieb£n Oan Berckei,? nPynaec-
Ker, oofg «f Mige 0oebe en notabel ©ome^en jün bebbe«be l^open<
E^ïi ,· ch!ariRöe öan%(t Gmytenbe Hopgek,fafong e]bet0 inbeber- GrBVt M
•*t banbe Sioutoeciien nabec te booifebün homen / fuiien- hSS.
É 2                      be
-ocr page 127-
ιοο                             Befchryvlnge
i^ttUdlleettli)chin'tbb^ei^enfegaS)én/ batftetGïüyt-geidtigiem
' fkétt mijuï hoo? 't tóim^m bec toatccen I ofte eggentïtjch boo? |jet
;. feegnigen *ηfubct ijouben bet toateten / toelcbcn $wplmHwN$
tmgberecn feljttibtab toag bic brei toatec£ ban bo*n öab$ea7 ett
b'flb toeïboomaememUjcnbc Sjoufoer# b*ec tec blaetfe / eeü pge-
ïi jch nacc abbenam fijn tic etwa&e f cnbc biet ban toaö b' f enröe ift
be <$jac MiiMpsf ^ometnen en be tocbe c belft be ^eeten banWaf-
fénaerCompetmnbe/ geiijcnban oochtoei ern?cfleHiiftinoeboo?f;
Hkte ftaetbecmeit 'cHop-gelt,toag ooth een fcecnec (Φϊιοι onbet ötf
$&Wttotr& tot ®clftboo?be i&njbe{?t/ fcaf3£fafriBiecfelfëmott>
m Bopptn I 't!M ban te boo?en niemanbt teargbeperniittrttt/
ineöi iocücfjoe?eftöe aijei ^oojen / cnbefebepöe fctjijncn toeï eet gbe-
wiïéïrimiït *$i / toaecban bc boo?feb?eben tofbctïjtifte boo? foa
De hdfte beeï m WaflTcnaercn ηοφ tomjif teceben / aïbevïacfï öcrfïo?nen ett
vande voorfz gefuirebeert 3tjnöe op ben üf^ecc $2inee de Lynge ntt tpbeipcïr
HoThefaea 6£öe JHaagifiract befrc" ^>tabi'incöeaingöefcofc-fse /ban ben tlent-
èwsfoa- meeftct: bec üfcecen banüMTcnaet/ a!g pjocumticDebbenbebanbe
ren toebe - üoücijctettteïte pnnce bm 7. SHugttflf be£ SUarrsi 1660. onbtc jtjts
hoort heb- i^atibtrn €at&et binnen ö'e£taDtS&?ttflfi gepfiiTeettenbeboor£tat*
&&tl öoubec enbe Heen .mannen oi» bfn-28. S1U!|? **&<> ten brboube
banbe <êtabt opnèbjaaen ν ttëetcite boo?ffb#be i|on enbe aBni^t-
.··'.:.} 1 gtiben-al* tm gdebt enbe ont#ccfe!ije6 €rf-Hren aitan^ berbebett
Sim/ten name banbe teer Mr. AdriaenBoogaert itaebtenirgncn-
.urjiix t^o^ft^teaecmbe^cbipenbefec^^tiinconfojmjtfiitbanbe acte
baec ban sijnbc/suiccbcfe geö«]e©omeine ?n ^eeciijtfiegoebeitntiti
abfoïilt:eU)cfeaenbe^tabt3t)tuoebfl)oojenbe. Hadrianus junius, j«
$n befcu$bmge ban <$nbt ïfoilanbt / betttgtöt bat be feïfbe ïfcereit
banWaffenaertueleecsijttbe be0 «5?aben ©aflaten ofte Hecn-fllêa**
nienittiabijnfanbt baecs^öoojöetiarenCboiepfcBten/ niet alleen
*c Heeren ^uc4$-^abe-&banJlepbe« / ηΜΓθοΛί«·ί8ΜείβΛ·Ρΐινπι-θΜ-'
Tan waffc- ventukrben genöemtA4imiiitsfaibaee/ enbeocrcfttn't Hanbtbatt'
«rtiidts Wftfmtbec baec toe latinötfê siiimanbfr «Sanfen ofte &i»aewn boe*;
ben mochten: illelcn tecbtmele^ianööeaen be J>tabt töegbeho-
van bcift- men beeft/ geujeft bet jcgeMijoojbtgb iouftumeltjefe té bat befe i^aem
law·; ie,eb* fimctietif afïgbigDeptban ben Piuym-Gracf»ofte be^ felfsf bemifs
woeciigh fle/ e;bmaci^ g«befeceecttoect aen ben^ongbfien SBucgemeefiec/
sudts piurn - fttïjc en iwbec boegen af $ be i^eec Mr. Andnes .vander-Goifs, ^eec batr
(srtff, i^atec^ en#atenbaeletc. SSurgemeefierbeferMabtbiebuöefeïéet
febett tjm boo?leben SJare 1665.31$ toanneec be ïfeepMr.Evcrard vaa-
Lodenfteyn, iSOebt tn <®bt %ttcgemeefïec befec ^tat/HSeefïec^nae^
ban be ^out-©efiecge ban ï|oHanbt/bej$ aengaenbesijirbemifTie ber^
foeötengeobtineectöeeft. ^enfeifben«utbettcbecboïebtbecbecdit
rechtende het oude ghebiedtdeies geflachts van de Waflenaren over de
Wateren 9 bcwijien de acnwaÖfcheiuie JVIaenkéns, die. fy in haer Wapei
., lil ■... . ·'.' ..                                                                                                                      ναέ*?
-ocr page 128-
van Du ι ν τ.                    ιοί
voeren, naedemael volgens het ghevoelcn van alle Au&curende Mane
haer hcerfchinge heeft over de vochticheden eude wateren * &c. f Π bt * I»»j ·»«##, #:
tiatm ban WairenaerCtüjeïcBiJönneöetfdljeluptaïöWafler-Hecr) 19. t*m>
5?enobt ooch 3iwe beteethenttige roebe ban eenen bieöem |jet retfit
ï»e0 ifêafferijofte fi*K& to» tut fpjectheη bfg iBaterg toe fe|)?tjft/$e.
Öfitjch ben ojpgfmeitf η ^utfucmelieoojijijoniiicïöifeupt legt. iPacc
becicöegbe ban öe ongemene ^omeguen ban Keyfer Carei agn ban £°Κ5Ϊ3£
teb o^eai op betf$epüetööfiiw&ei!f tttojraribcw ®omrïufn.aen be
ge vin de
<É>tabt betitónöt en baet mt toert aföeiojt öetoeeft / alg ί^ί Hopgeit voorgefped-
fnWTHiiterpachtbièbettiJCfCCjfeit/ ttvtfrbf Philipsdeeerfle&ggbe* ficÉer<j'J£
naCHttdeGöede tn'tSJaCC H49· CU baet: nat Wfy ittlg bg Maximi- Scn ghe-
Haenfttbe MariaM'tÏaec »478.Cben0p Defelfbe tijbenmgele0enti hadthadde.
bebenaiji biet bobenbau ben ^mbecbam i$ aengetoeeen /b^bieic-' *&«*««»
flets laetfïeociafie bc Meeren oocabgstjeboeebt toaccn.s&oo^jïaiïtoe-^··*·'·9
ioeluube&tabtinben ^iaere m*· boo? fcét element begbiersifoo
ongeutehtó m mifetabt ï &a£ bernicit / bat nrelttoeiiicje een berbcit--
bfcfotfrctici) bleef öfUjctt in lut booittocmbe &£bibetB*befcbettbe<
M , . *
igch te firn té 300 tg &# foötfaefïelijtöa fjertïelt/ Dat 3P nu al bobj ben Deift W
Sjaece μ71, fcofórtltfbe Ö^W^S^tltlfC Oer ^bjOUnchftl wederom de den Bramini
dcfchootiftcetifeynichitéSiaiitvanHollantwas , * CttOnttttltbCff t|j JvcSem^de
beriln bet begetaifóm ben ^ïogterien ï|tfpanien/qnani Pm s Willem
vanQrrfigne3E;3j@.aW$Qubermutbanfcoaant ^c.ötevfajimm^elft enfindeUkfte
firn tefiöentie ïjouben / ai mktt met eenen ate boen oocb be be tgabe* "»*
van
intöftoietbc gebottbe^/ mftft&wWfÊ^tümban aUe be ecu • e™**.
meerbe t&a&tarJdi/ÉilS öte ban looïlanbt in?f bgfonber/beeii <2Bbele fa? ƒ·/. s0
müitn/fcfeaïbanout#rjebjoon tcaet ettinsGravtnhagctebionen te-
En wed«
iitééebenfïdïtarctttit^. ïïtt ftoebenban ben Φο^ίαφ en uyt bjeefebooj ™tdTK'
beu ©»antoocn binnenbnfe IBaKcft Hmuκ nebügjetibe i}te €tou- houdingh*
buien tiefc*&taöt'nocfifël eetmletntate bette tïcieètbe/ tot bat 15 84. Wt& van im
boogemelten ^tme %mjm■-fiaöii-Frederick.Hendrick' aïbirt gOe- WDoChwerd«
bannen en geboo^elt sijnbr/ ïtëm&tx in siw-tëo'f taêrroöeiiich bjiert
naer eè^h?
bftmoo:t: ïlMciie flacb iubien ξκί booj öe atjrfonfebfrcerbt "Han- ii^en^o»*
bentn'töeaieén/ cen&ocbiginu&etoai berdo/faftbttI footoa^ijet dadkhom
inrottbfrbej?bt^etouiibeiueh!cb eufebabeüjeü bóoi befe.^iaöt/ bie 8^weickc
beBojflmct baec fötxQitn öabom1n0:jt/eirbtenrï'vooten Hendrick voor ma'
aibcrcerfï tnijaeefitjOTibt bobt dntfan0cn.'' «arbtbcc^'ti;bt toe ü«g ««dtiivtby-
©eiftihnaemcnfaetiiafbïrrafffi befïrnut eniieberniaeet/ uiacroe "£,£
ï}obenbatt biergeötbnteetteiröefo?tUiiu bttl&c benaeren boo^ben W3S.
lanchbjiiiigm Φο^ΐοφ manöfrefcöatieüjche'iniOiibrntfntm (baec sukxdestat
öan'tügectug? ftiectiacc-nocbfiiltrn-acoWifn) mtat bmibenbe/ \8
m llaer for'
öt^tabtmiicbffibmfebei-ï bifdmefmitafiHraetti in eeni» llant ïï*-JÏÏ£~
«nptffïuftc^ebifbcn/ in betophemen ban eenigbe anbccé joncfjec
wiert en ver«
*·> ƒ bifbffe $\M en bei-mnfrb^ii'benba'eeb^ itf'fjtoutbeöbt
• # 3 '                    S^
-ocr page 129-
tpt                           Jtkichryvinge
tóidcnoor- seïuifiiin maeïop $nöoocBtïen tonoDmfen$«&**ti&ifNo^bi:
€c|iec öffttöe ^töarrJiPaöiftrait ons
om rart ijaece miisiaeieii ennu jcït»
M«p2fö tiöiö te bmnecfbfren.
hVde gi«- ifêattïonbirchtufTclieii e» obca «aeb(l$anbt be $>tabthoef) berfc&cg*
*DCfthheeft öeanUfre3&omej>mnatëfticrbobenfïaenbcrfjaeitaengehomcn31 jn/
e«eaweinog ai# naememitjchj itifcén Haere i$8p. ïjp fjoone banöe <fi3?abinne
verfeheyde $an2ÜrmfÖCrgm't Recht vanden Jj gy DTSX; Η EN DA Μ j 'tbJCUlf
j«rifdiétien tm jeaetööooiiqö'tfebett oen ^aere 1654- berfjeben fïaet oj> be
"JHRfïïS «aem ban tien bOO?UOCntben $CCr Mr. Ererard van Lodenfteyn al^c il*
rjso.'trecht bec rgbt P?e(iDerenöe SBurgcrmeetïer synbe en boen top bttfcï)?eben
vanden Lek- al^nuüj gecommirteerDe ïBaeDtban ïjacre <&t <©ro; jporp ®e«
fsheaDam.
fe <&crccbtigbegbt ban tirn ©am ofte nn banöe ^ugcherg en iêer*
ïatcnmbcn^antöU^itaecBt (üieüaerïgchgeen grootc fomme ban
isenningen opfyenac) i^mctie fauteptn een gcootööiöf^uctoan öe
grontit / ban tjet^jï/ bae^oji öerle l|UEfheng |w confent imnu
Onder wat
conditie de
Huyfen sl-
4?er gctim-
xriert ftacnè
wmn 25nr gemeefïcrcn 3Ön gettmmcrt/onöer conöttie bc feïöc tot al*
lehtijben ftflien mogm toerben gebcmoueert tot toe&erfefjgen en bfïies»
benban be peeren 2&ursf)emeefïeren jn berttjbs 7 cnbefneciaujci
ooehbat^aibaer oeencanbere geringe fuiienmogijeh boen/ ban
Söurgemeèfteren &en ftitten ronfenteren/ ooch bat eber t$tn$ haet
abbenant boo^be üêrciitnninee en aecommobade tmn^iat» <*B?oi,U
giaeciiïcreenkiegnetccorjniticmoeten gbebcn/ öeibcic^e »>eaferijc*
hen alle 3!aeren ontrent ben berfc&ijnöagb / fotiber tengïjcr bemeci
moeten öetaelt üjerben / offouben bg %$tti0im bah bien acbtecboii
gengbecoHfentU'iebfn baer ban 3P«be / öe bootfeïjjebe mttëHmÉ
getgetimmert baeroyfïaenbeacnöc ^>tabt bcrbalïen tnbê bcröetirt'
4\jnl öiebefeiföe betmjcB fojiöcrt niogöenacntoaerbcn. 'Wt iooee*
Anno 159ï.
lie Hooghe
^cerïpihljeetban RYswïCK,f)ecftbe JrtatinbcnS'aere 1*91. ban b£
Ajtëtöt ban #oiiaw/en be meikm-Mmti ban be mHw^mlïgjÊ
Heeriijckhek v©ometnen beleent / mmi téonber anöerein be acte ban öcïceningjöe
vinRijfwjjk, (tijjigcagtebanöei^ebiïegiebanbaiebeh?JH§effi45obgüertbc|i
piiïHpi aeη Defe ^tabt berice \u * )aemfcreert bat be opgerockt
mmytblim niet faï mogen ta3etbenl)eraïtenccrt:gciBnooï&iötenboï«
genbe be tefoltuie bg ïjaere éb: <2B?o: Mo ι »n befen lonenbeii. gtó*
re genoemett / nonenbe &et beeftonen bah eenigïje ieeri»che goeberen
banbec feifber ©om£inen/ fpeciatechbaer inebe i& seciaufuierrt
botuienbat Pmtn SBurgeineefieren en öegeerber^ befer ^tabt aïsf
jfjebüenbeöeljooaeSluriioicüe ban ben^Boineban i^föjpeBfnbfit
^mbarnieöanbien/albaeronberanberc gerecbiiaöfben ooch tenal-
ïentpöfnecn SaiïïhsayntieHfnbe/aeUjclöfb^nbaegb^ befe functie
aengcnomcn^eefibeHeer Franfoysvan Santen, ^iï)Outberer ^tabt.
f96, Den &aentae i'nöeη 3jacre 1596. ïjeeft bc ^>taöt ög transactie een accoit
Hygeüban.
gemaahtmrt Jonckhcer Jan van Aflendelftï&eirf ban CraïingDfil /
Spe*.
-ocr page 130-
van De l έ τ,                   loj
mwpn <f c tomtybethteecïjeen feee&etgeöeeïiebanbe Wm&ac&tiSi·*
tymifrféttiitiSLïl &nht$ gfómaentt Heer pudtgieren Gerechte"yan
Craiihgentui gtMtmttMl Η ongenban gelegen tttffeijenÖe ^aÖeti *tt*
<©toerfd&ic ar η oc l©cfï-3i)öe niet ite IBiffibetnen/ (Sïjnfen/ Mp
linden/ ntitigaöeni öe<£oo#n en^maltienbengebeien Op ten Hëm
ttift tinee ρ wc gtoaenen/en isQOjtè met alle apnenbentien c« öepen-
bewien öanöe ftfbe 3ümbacljt$-i)ee cïijcfcöept gettaemt ben f oogen-
Öan/fUifhr ftt inberÖOegeiöglen Heer Gerric van Affendclit., tiM'$M
a^oo^fatfti öiéöcftau^cht enbebefeten fythhmi ftaenöc auöang me-
öeuer^ebcnop öenmeergenMten %et enöe jilSccflcr Everard van
Lo'den'fteyri. liangef aften te bOO^n 31jn Öie Öatl Rotterdam, OP
öefe ïlcerlijfBljegt oocB gacniïe geboecfï / aï£ neöen# artbetê faeehea
om mm ijse feiijchenbc bg öe arbitrage ofte bemiööeltngb tnffeben
öefe^taötenbie ban tfïotteröam / beroecenöe ecnige anöere bijfe*
rentenbooiben Saere dij. in &et cerfïe ^ooftiinch *geallegeert
toaer in te hennen gegeöcn toert /bat öie ban ftotteröam Retentie fu-
ftittfccnöe en #j0te5 vearen boerénöe / omme ben Hoogenbaa,
<*Beöncrenöe öeti €*ebe# ofte ttnaeïfjarf ge öefïant / berBcegen 2önc*
* Sttt hier
vtert»ftl,l\i
3?meefiecen ense ilegeerberg öefer J>taöt bg fneeiaei ^ibiïegte ban
Fenig Lati»
üaece €ö. <8£. iBog. öe Staten ban ioiianöt enbe i©efï-©?öeflam/ tot Ί&ιβϊ
ηοφ eenfge Conberfie.ban Heen tot auoöiaei enbe ertentte ban öaere vaade stadt;
^rabt^ia^bf?otaenbe^upt-ï©etï3tJöe banöe Mmt/ altnaecfg i!ynicita^
tnffeben öm ^ugt φίΆΜ enbe ben JEatetfootfebe $oo?ten een gScoïvï"
Megn gebeeite öan öe jKaöe ISanöen ban be <©raef ban ^renberg/ temuytieee
^actogebanSCerfeöot "<$e, altfmeöe/ ban ^gmon ?iö?iaenftban wt »iiodiaei
<©?oeneix»egen gehoft öeöbenöe/ beöjagbenöe te fameη ontrent tfoee ££v2S5!
.l^ergen HanÖtg / enbe 't seïbigbe doen afidelven ende geappliceert gwxtendeert
(bn^ ittööen be Ujoo^ben ban b^t &?ib!ïegte) tot nut, oirbacr, ende
gerijf vande voorfchreve Stede nieuwe wereken (tebJeetenÖelifOtttUg-
Subfianti©
van liet Tri*
Sien) ende tot meerder accommodatie vande felve wereken, den ouden
viles
ie*
Buytenwech ftreckende bencffens de Stede Veften, aldaci doen verhe-
len aen de voorfchreve verkofte parthyeLandts, ende tot gherijf vande
reyfende Luyden ende Burgerije der fel ν er Stadt weder deen maecken
een nieuwen Buytewech> weftwaerts vande voorfchreve verkofte Lan-
den, ende na.dien de voorfchreve Lande vande Made als mede de Ma-
de Laenteleen gheheuden werden van de Graeffelijckheydt van Hol-
landt , ende dat medeby Privilegie van Hartoch Aelbrecht van Beye-
reii als Grave van Hollandt , HooghlofFelijcker Memorie in den Jare
1389. devoorfchreve Stede Vryheyt vergunt was buyten de voorfchre-
ve Stede ommegaende , twintich Roeden ,* ende by den Hoochghe- φ
.meiten Hartoge in den Jaere »394. daer aen volgende de voorfchreve ^.gj.
Stede Vryheydt vermeerdert is dertich Roeden breet van den Buytea-
*ip<h uydtvraérts van "den Ketel-Poort Noordt-Weft om tot den
^ootórpe!rPoort-Huyfetoe*&c.^ob.iieeft 0et|jaere€b; <&r-fflw - * ïSLu
UW P*£.70t
-ocr page 131-
Ï04                         Bcfchryvingc
rtffiuvttómmmmtn foutjecuin^ιηβφί be boojfc&eHafte-
S„RKien boo^met eenen te beriteenenfcatie©?f
ffi Sn h? StSt ü« ben nietttoen SSugten-iöecb in confojmite
. μ,w«F»»wftgoSibanaenbe&tabtföcy®mtM#a*
stfat geiiiek b, hefelöe alsΓ Heen aen Dam <tëü:#r· 3Ifêog: toaw» öWttben/
ίδ««δΏ·«ίί««β»οΙ»ϊ anbere ailöbiaie öoiberen/ öaec
?nböbenSe iiSfpt t»en be&tabtromfomban ben ^ten-toeih
S^TtóbW^re'iiPtóöeiföt toag nocötanjïbaer ban baen af
tóttecfcSf»/ toSromS'nientoegaeleneuehgrootuugtpwhen*
ferSSIfSafn / men au» ntt fonbe mogen S^ftt
Scntteöanöf Itaot febertbie tpf foobeei srooterte$«n/ nu^
KSffil ebenaifoo tenaHen tnoen binnen be iBal-
1         ;! TP„7eTeUSacn2hehanehenopteni3. Iuly in'daer ons Heerenee-
iaaöüttbertmficnt/IoanvanOldenbarnevelt. ©OOJt Jljtl be bOO/3-
lanSen ban bf »abe Daec bit gebeeite aföefBeeboi ö|«| aee-
mt acnternae boo'foo beel we öm «B?abe ban awobmD ttaewti
s i !£ ν ItóSSmeSm-eeemftt f& Dooien· ïimacrltibefenfeifoeii f$*
£35^^^                Heen mebe bg be ft^jAgtt
.taX&irePrinceva.iUnSei ïffere ban Waflenaer, MfieJta'
mmWMBfrttèt ben aenhiebenenbeanpenbenite ban Wti
nam mm/muttmSmm «eöenopbenacin ban
mWmËtfÊè^tkli Ridder mmmé m Mm
KttiKn bate ben24· »actt iwi. ^aebefef eerlij£|-
*' ν ν XX mp niet henneïtjeh bat eenige anbere «mjmcraftue pi Se
Écrvcrfcn
■ :■>■. ■' '. .■
-ocr page 132-
.. .... ·
van D å L ú ô.                      éï$
^Â^/^,^þ^ç^ÀÀ«(ñÃößÑèßÃßßçï^ïç^ÃßïâçïçÃâ€ß«^ç/ * f-/v
ßçboojtrcffeitjc&ijepi betre ie boben gaen / Beeft in iiemibben ban J-JJjJ*
tot bf e t^bi toe albttë begrepen.
DELPHI in Batavis.
Onegofatidicisoraculafaggero Delphis:
_ , i^üt mea falfiloqms mtënkthübus hdch
iAitheretrefponfapatm do civibus* & me
Relligio, Graïum non beat iflefuror.
Jnfelixrapïdü üawavitotafavillis
,
Gw» rgKi, erfimpiexmlmfipammaforem.
Condüterat tantosfecurd oblivïo caflts^
              "^
:.»Þ ë
1 \ Cum Patru media cóncidit urbe pater·
Mitd rides Hijpane > wiquoquenommisumbram
Cemimws, atqmiHacadePhili^pe cadü,
Tenalesammasmmorfem infintis acerbat,
"tyehdÏÏür ac petto tegidfamafoo,
Nttnc tü Beïga hos unofub marmore Martes
l\^d^ke, 7{afi?vü nomina magna domus:9
xMaurmum j tatremque, Ducesï hacnuminafinjïÏt
'
'■
?riflWfêfiaresterraBatavaVeós.:' l!/' ';';-'
* f'Seßl7?é^sWnmumâßerkgemö- quid horre s
i;"ürCahaberf énpairijftmerisuitoradefl. * J' *;'
. J®e!c&e eerteecherten bmfóib&et.ConftantijnHugens*8aebtg- „#£"¢
fee ban üootöeet ton Mm ban^aiöney; aiöwtf in ÖééñÃÖ jfr0*^
'■>-.-" i.":,'.; öi-i V.Lii"i. 1<jj ijjjj »i!J§jiO J^i»*ijT-'ii«é ,«r. ·■ * "'T' _
>|TBentweématïdatick beiiy fintsdatick'téenémael\yas, ....
^En^eeris'üÏijn' ipüjfebhetö* &ehwentélen in d^afsi
            -            *) Anue
Maer.4anckfhcbl>'*i,¥agf-y^eriek<bfn4eid0orgerefen,„ rr>;>Y;.U *53 ·
Mijnielv,et| dubbelwaèrci't He^oyêrjipplclêwejènré, - .,,■
                   . .
Eti komt myniet Vanïacr, ioe moét dekuype fien
Die Vriend en Vreemdelingh moet laven en bezien,
b É ö                         'kHebb
-ocr page 133-
io5                         Bcfchryvinge
.        *kHebbgrootct?r'F/7wgchuyft,foo lang *i de Moorder doogdcj
(*5> Anna Die my en mijn' gebuert verradedick /f j ontvoogde;
»58** ;^'MaerjSpagnen^'tbaett'uruetjick.hqWjdcfchageboetc, :t
< ?it.::al
■h^n,i; Envooceen'.fulckenVa'ereenlulckenZoongevQedt.                ·. 1
VierdeE o o f t-S-t .u c ê.
Inhoudende Befchrijvingevan alledeStadts Ãïï oude als
nieuwe Gebouwen^ende Vppr eerftvan h<^ Raedt-
Huys, daer na de groore Kercken ,r, hare oudtheydt
ftichtinge en op-bouwingc aen wie gehè-y light en toe-
gewijdt, midtigaders eenige Vertellingen haerder mi-
raculen en woiiderhedeii ; reÜquieji en koftciijeke or-
namenten en ;ciei;adèn> ,6©ç^ß.Ê3€Ã..ïá^å5á^ß^3ç-
tien, cosftumen, en ceremoniën, ten laetften hare
vcranderinge met koftciijeke Sepulturen en Epita-
r
              phien. Soo pock van de Cloofteren Ë Conventen»
Capellen en aïk jCerckelijcke G,eftichtijp»in en aen de
Stadt van oudtsgelegen, haer ññ-komft, voort-ganck,
wat voor geeftelijckc Ördens daer in gewoont hebben,
verfcheyder haer eertie oorfprpnek en inftelhnge,
maniere vankleecjii^ge,en gebonden léven, alsmede
eeoige Reglementen van de Graven, tegens den onma-
tigen aen was en baet-fucht defêr !.Clpofl:er, luy_den,
klachten van rechtfinnige .Mannen, over haer fcanda-
leus en ergerlijck leven» tot eyndclijck de veranderinge
;3der Religie, de pilgeringe en plunderinge der Kerc-
ken daer op is gévbigHfcy deClooftereiygeruymt en tot
behoef van de behoeftigen en andere"goede gebriiyc*
ken gemaeckt;. dae&na volgen dan de Hnyien en Ge-
dichten tpt het Chrifteüjckgebmyck van trooft en on*
, derhoudinge der Weefen, Siccken, Krancken, oucfe
Luyden , en alle arme menfehen , van gelijcke aÜè
pujJlijckc Gebouwen tot tóeltUj&ic bèhöcftigheden
4*,ftt
-ocr page 134-
van D e ι f τ.                    ίο?
dienende, hetoude Hof, Gemeenlandts-Huys, Doelen,
Magafijnen, Stadts Poorten, midtfgaders Anatomie
ofte Auditorie van de [Chirurgijns , het Collegium
Theologicum,dc Bibliothece en de grooteofteLatijn-
fcheSchole , item alle Hallen vgemeene Koop-plaat-
fen en Marckt-pleynen , noch eenige Gilde-Huyfen
en particuliere Gewichten, en onder- tuifchen by defe
alle fooGodts-Huyfen als wereltlij cke Plaetfen hier en
daer eenige Wetten en Ordonnantien tot defelve Huy-
fen en Geftichten dienende.
IMjoe-toeï menitt boo&aenbe/ oüttourcïc^gcBïtttïJ&pihtc/
enbVacloobmeeetu»en·, foanneer men bespelen/ w
Inleydinge
tot Stadts
Racdt-Huyj,
^^m*n, oriootieren/ <sionbenfen enfjeinpoeplaetfen/ en al
bat mmhcimme in ύφ feiben boe?, geefïelijeè/ ofte htp$ jigö te
bntrntiahrpt / al te bed gefaciïré en te gtooten autöojite Bt öabbe ö£-
^^Swr^oöntoai in eeninet-banbe «φΜ D*
jftfkMPSü Wen / pAMtf om baec fc MMiMIS^
eênföe mWre «Bebouu.en te noemen / en boo^ af te fielten / fuUen me
toni fMienbe) na-btdgenftetöoeteremnenjan iMmJi
rjebenbacöbfcïje^tebe-bcf£b?öbersf/ · WëMèMl^%Mi
ofte R Α £ D τ- Η υ Υ s l m Set Dooft een &uicip«ffle #!M$fc
bebeetfinaö/ oebiebtenppficötoDeraibetanöerefteeft/ ensemch
atetoaer boojaue Deanbereaebottbjenöeflitbtenop-gerwptW
boo? bét laten naen; baec beneben? ben ottberbomofte eerfte tntfei*
Ungebecfeibe^orifibetetenbe / fïaet betbaffêttbe^immersfefter/
bat banbetf&tabtg Α tt)bett ba» ben begin af öen een »rgg
nlartfe móet 3iin fjetoeëf! boo? be ^pner-regeritige barι ta! A«W/
bie bet Klnöfn befiiet ober bet gemeene beft ban men Im&mm
en foorais men in eenige ^>tabt / ötegroote $M*WMÈl&Ml
■fwvgthm
beeft beginnen on terecljten/ ^3t;n onöettonffeit/be
öaebt-fcusfen ttieraebtertocgen gebleben; W^ toaer me ban onfe
*tabtbanW-rt» nefïaen beeft/.beabe av ηοφMmmm
ïiemtenonberbinben: iSeele sün ban geboeien} en toiflenψ onfceti
anoerltjVn fïaenue houben/ bat bet on bftt ^oo2bi©eften touthban be Choor-straet i sf getoeefï / en bat bermibtë men ten tnbe ban
«&?aef %m be êerfïe / in be onbe fcoBanbtfebe €b?ontjthe * ïeefi/
MtfteritHi
'Befchryyinge
van "Dender-
mendetn vtv-
/chejdentcutoe
Mefchrijvmg*
van Jmflerd,
inFol.
jjjjutff.
T>w>d. alle
va* vcrfrhej·
deiAnihcurcn.
t. Verkeer-
de opinie,dat
bet van oudï
op den hoede
van de
■Ohoor-ftraet
gefia en heeft,
* Groot
Qironijel^van
>Holitmit,fri.
div* 20»
bati een groot fteenen Huys, ftaende tcnden die Choer-ftraet, op een
φ z                                boec
-ocr page 135-
ioS                          ' Bcfchryvingc
hoec vandor ftege, baec ^(U Wolfardt vander Veer, '# <£P>?aben
*'icri*. Süöuo^aii enobetfïe tlaeöt * (öermitg fijn ütoierrn fcreaes £tattë ®o^
en a8j.
384, ^crDt^ jy^ibilegtcnifn fijn onrebeujée Jbc&attingrn «n ^dmingen/
ban bc Sjngrfctrn'cn öcfcr 3£aW / boobcierk gcijaet 3önbe/ tbil*
inibe epnöeïjjc&f Uit öoogb-tymgenDenooötcnmnterttebjeefe/ bg
naciitenontijbe onberben aficgöc banbcn <S?abe fclfs? pccfoonllicft
bgïjemïïcbbciibc/ naer EüiaiM buüjttnl en b« bie ban ^eift/
* Goutr
Ch-onijck)
met incemöiuc ban booten in ©fë-fefcugtfn· on w HBafe acïjter-
öaeit / * en tot TOft in bé ^tabt gcfa?aci}t aijnbe) met be ®?aef
;."et7i74i'. bajion-gegacn/ βη na ccnigö oproct en Dooge bjepgementeη beg
•24Λ /μ, boiciï^/in n?e fentte ban be %aêf ter beniïcr ugt-gebjojnen en öwbe*
itjrö om-öföiacftt tutecöt/ on $t. pieten* bagij / ben mfim Hugnfli
c hron S? <o !2 99· * fuicït^ bat ïjet tüfï geen bifpupt f η ipDt/ ban ottöt0 albacr ter
rein praetfe f f η groot ftoaer <&tbovto gefïaen te Seöben / gelilcn be ftm*
«den daer bamenten baer onber qcbonbrn toerbenbe / alji ηοφ 31 m ütyXsimn*
IZ' encnWGe Κ *Ρ#^# Öft WjUP*1 &ci ^tQttt $u^ f°uïlc $tt ö^eetf/fean
bouw op de inunmge&oeïen (fonber be# cenign bef$egt te ontmoeten) boo?
fenhoeck^e. ai0 ηοφ neen nlaetg oïmneren. Stnbere 3tjnbet Detoeiche ïjet baec
Sen iS ge- fc0^ fjouben bat bit C^ebouto en maniere ban een Mot en <$eban*
* UjtyWtèfo öan ouütjs.tie haften aijffittcöwtsi toeaomenbe/ foube
iffimmftf öJöer bötjen mtffc^ien baneènige&amer#en©ertréi*
Hf η Dabben/ baer fp binnen beJltabtBomenbe tjaer toe-gang en re*
traite Bofïen nemen/ aen-itefïen befe piaetfe/baer bic fêlragebte nooj-
gebatien i# / aï ïym een Steenen Huys, en in be aube iSiün-Ctnontjefe/
aig mebe in £et €ïj?onöcme / alber-eetfï geb?i«&t ter <&oube 1478.
fhJtïïtT m een Steen-Huys * genaemt iücrbt/ tuelcöc benaminge ban ovfotë
03btnarfif becflaen toiert booj een <i5ebangen-i|ng3Sf/fci)iinenbe fttlr Bjt
*'^·, öernregen te Rebben / toanneer patticuüece ^ugfen ïjoo&aeng J)iec
te Sanbe / nocD meerenbefïji ban öout getimmect tnecöenDe / en be
^ifefen ban fleen gebouint noeg feer raee jtjnöe / e tym be <©eüancf«*
mm fai^beja? onoec anbete fonbectinge ban nooben JjebbenbeJ
_; , · met fïeennecfïenbJierben/ geüjeh men nocD öebenbaegö si binnen be
^taö ile^ben mi <©ebangen-ï|uj# mben^ïict <3rueljt-^n^fïafni
·*?£*:-Ï^^Öi^ttlra-y^tii^h ööo^t noemen % infgeitjcfiii ooch in
' .           sEeeiattbt / han gebbfecbeert toetben / baec ηοφ in berfe&epbe ^ti*
bériïjeteebangen ^n^ftmnelöcn tntt ben naem ban't Steen ge*
noemt toeebt / 't geen ijiec ooeS felfji in befe &tabt (geïijeït ö»j aen*
(ïontfifniienfien) ontbJijffeibaec tueï eer gebwSettjcRtégeöieefï/
fuïcBjs bat befe opinie/mijnen nebunchems/ ban noctïmeecbec gratie
- ^ fcfïtjnr te öebbeti aïiÈ toel be eerfï boo?gambe boert boeö i?oo? mön
nat't / fouöe nocötans? geïooben geen ban begben / maec %&mms.
Njment- ^ygg ofte i|bf aeioeefl te 3i)n / en bat men baerom bie oube fieene
óftc HeVvIn aBanen-feï)ilben bet hertogen ban groot SSegeren eertijt3$ooih m**
de Ghvca. tM ban i|ottaiib /tn anbere tt$thmmfrH bi mfte ergmaer^ banbe
Λ -Α.*·-,
-ocr page 136-
van D ι L ι τ.                          109
**uefrtï opt>efeifjw gvoittfiaenlie / koel eer foo &intien aïsefbakten itt
bare kw$ m öebac&tenifTe ïjeöben boen fïeïïen / ooch £tebenoacg|)£e
ten m$m ïitt'·. ndo^tnaei 4>et «fcBfer^siv-ftot be&aiben tiet &taöt-
tëitjjji/ enbe be <©ebangen-iugfen (W öier ttoeenjareη) oöthijitts
cpfg en Uate ïitobeiinaen / foo bichtoitë binnen be &tabt onamen/
baer rcfibentie enbe èetttïöf op namen/ bujcnenbe onbee anberen
ooefe uotreheninge* wa. 1350. bg beg <®iaben ©ent-Bleefïee batt
c *
>V;' V\»
$ao?o-#oiianbt/ eenen ¥mm perfoenre Zones,berantfooo2t/toaec
in fehere declaratie/ nonenbe eenige berteeröe nollen / op mijns Hee-
ren Huyste Delft, &g eenige peeren met baren <$ram en #>ttite/
des Dijncxfdaechs voor Afcentionis dach, doemen Rechtedeover de
gevangen van Roofenburgh,&c. * ημ iaeïcfte Ömjfïnge Den 0ent-$fêee* * Si»
tferban Hoojb-ïlöHanbt (namentnjch öeittch top $oïïanbt infiet Gmf>M*£
booHjoaftbefeg ssoecniïïjebben berbeeit) pieetjfi tetojoonen/ aïg
nocijte fien i$ tig m ban ©outboeben / in be genealogie bmM&
töeneg/ aïtoaer ηρ t&eefhenbe ig ban San ban W&tmtg/ fcie te
imjbe babbe/ gjcwffrouto jpatgeiete pertaut/ <$rf-3&oe&ter ban
Bartelmeus Pertaut, alias van Caftello uyt Luycker-Landt, Rendt-
Meeftervan Noord-Hollandt, en berbOlgenüe berber/ haei? Moeder
was üytén Stamme vander Burgh te Deffc, daér Bartelmeus voorfz.
* idm !
wbondejendeverkf^ghs'Graven-Huyfingealdaeri&c. ·*·''tÜJCÏcHna
ö*ffinge^naf-neminge banbe anbere nebeng-fïaenbe ^aer-tailen/ m«8?
foo ontrent in 't miöben banbe eeutoe 1400* moet wn&\)mili
en öatticböo?f3. aent-$©ee1ïet£ ban $oo?b-ïloHanbt/ ban oubtg
aitijbt inerte ^elftDaer Comptoirge&onben Rebben/ biycntoocft
bactüenebengtmtbet$?ibiiegie ban Keyfer Karei, bootenen on£
* Siet hg*
altepaü-Étfhomen- * 3£aer-en«üóben\$mön geboelen/ onberber*
betecincie/ bat Bet'J&tabt-^upjs ban alle tijbenopbet JilBart-beibt/ ν8*&
ateöeouaemft en in 't mibben banbe JÊ>tabt gelegen beeft/ 'tmeich
Huyswaer
oogenfibijnïijföaf tenentenisi/ ttinfehereonbeföenrenbefer.iStabt/ ten aii«uij-
aï£ booj eerfï ugt èen ober oubt Jfteuc-saoech / naer ugt-foijfingb eenis
den seftacn*
öerftemeecÊmnocb in be eeutoe ban öectien tjewbect gemaeeftt/
uefïaenbc in ttoee öonbert ö?te-en-ttomtiöb ^rt^cheïen / toaer in
berftbeérjicmaicn u#tD?tie&eujefien foetbt getoagt) gemaeefct / niet al*
leen ban ttoee <$ebangen-ïfuefen / met be namen ban ben Ouden
Twee Ver»
steen en Kieuwen Steen ,maer 00 Ch batt berStede-Huyfe f η 'sHeeren- fc^eyde Ge-
Huys, eithifin'tbfffonber/ bgeenigetnerbcnbe te hennen acaeben/ E'
pacc gcjtacn enbe gelegen /ooch berfebe^be arttjchelen gebonben haWcn't
wecbeube/ fpitiaitjcheenigebefer^uöfenconcermcenbe/ aïsfArde. stadt-Huy*:
xGv. Öacr gCfenttoerbt i Soo wie gedaeght of béfet wort, müft&tu** s'Gmvcb-
dagh bewaren, als men die Kloeke kydt aen den nieuwen Steen, beyde' uyï*
van Pöirt.dinge óf vanGaft-dinge , ten ware of't Gerecht niet reede
en ware,foo fouden fy verbëyden, ende foo wie by der StedeïHuys eenre
-ocr page 137-
C'i'ï I                    '               ,T. ï        ''S ί, ]■■;'■/
il o                    »         Befchryvingc _
* owrf. r<l$M oa fijns gevoeghs dede, verbeurde 2.:ftuyv. «*- ligt ]6oeJcl*èt$ iaetfït
*#*«» v*< λ nocft f enige fef)öbun?e #an b'oube *r nuóubi (&?pt. af te rjementé/
Eeuw e 1300,
* Ihld
Art Mi,.
tÜCÜftOlU Artic.. 174. j^ejpbtg^gt;\y^rtsiooge)>ie4tmen^]ieWa^
genen djq hier binnen met Turven komen; te skoppe,( teitaen op Marckt-
veldt Qoft-waerts yanfenou,dcn Steen, by ^ftuyv. * &acr-rn-ÖOitf 13
Artic, 180· Voorts fpowienaerder flaep-clocke,,als fy derde warven
geliiydüs op deftrategaet ionderLantae.rne, die ial die Schout leggen
op den^ieuwen Steen tot des anderen daeefrs toe ter miffe fijt, en dan fal
* nu
Art«i8o.
hy den Schout» gelden^. ftugw$ ΛβΟφ Art* ιβ5. -Voorts en fal niemant
ontfaen, j water van den gpten van der Kerekj iby;3Q.ituy vers, en nie-
rnant moet werpen noch$2iieten aen die Κ ercke,aen £)aecke,aen Glafcn j
noch aen Gaft-Huys ? aen der Stede-Huys, noch aen 's Heeren-Huys,
*.fyd
by i4,ftuyv. * ©iwc-fn-faobcnöffeïieurfn in be boigenbe agewtoe
^anöeectienii.onb.ttt/toibetomgerenobeett m geamniieett «oerben*
öe/ iSfOnÖCegnbetcnOOCftgCliatUeert/ dat MemandtgeenmiiTche of
onreynigheydt daqr ftahek of komen, magh, moet dragen op 't Marckt-
yeldt tuifchendernieuwerKer.cke, ende der :Stede-Huys, by 6. ftuyv.
te verbeuren by;dagen ,en by nachten dubbelde boete:,>t reirhtevoert ofte
halen j endehierfal mgnvier mannen toe fetten ,.,diedii bewaren fulkn»
* sutcude by hareneede.^ ©pt ÖJflchf lactflf WMittalleen af te netWtt W
jfcw« va» jjat |jCt Marckt-yelt (a\0 ïjebbeniie baec nacm ban ®tM aiber-eecfï
de Eirnef
1400« *ó't-
unie dt
Schiuwe en
diergeljjtk**
tsirtic til·
Het oude
Gevangen-
Hu ySjWijer
gelegen.
'ί ' ''■',''
Έη het
felfde in
beginne van
ie eeuwe
ï40o al feer
oude geweeft
enlangh ge-
ftaen te heb-
ben·, fulcks
dubbelt ge-
coniirmtfert
werdende»
baer ban ge&tegen) até boe nfóe tftft apnarent in beele anbere nïaetfe η
oochïjiecnocb Dtigjfftabéga e»be onbettraet ö^^Stcn $ml mmtmt
eenen bafleiöth te befïngien/ bat ïjet^tadt-Huys on tjet J^ateftt-
beibtftaenbetoag/ igetó ngtbe boo??geafiegei|t:be ejcetnpeien mU
betojj0rebenen/no|ienbe benouden Steen, 'tfeif&e mebe befibepbelijcS
gebiefeen tjeeft / toeïehen .<$tttpti &tm met alie.sappacentte/, bet
feiföe eebanaen-^ug0 i$ getojeeft h bjeicSerg aengaenbe betmelt
inecöt in fjet lijtbiiegie ban Hertogh Philips, toaec be bi? in ben 5a*
η
1436. $n boo?f5- Jllüatcht beibt (bier naet noeijtebefcijnjben)
aenbe ^>tabfeteree«t/enbat niet alleen ter ootfaeche ban fekeredienften
by deDèlvenaers^en hembcwefen, ntaet OOth.fpetiaïOeft Ombe vry-
wüiige reparatie, s0ie fa tsaren 80|ïen aen fïjngebangenifTe groote*
ujch^ 3ijnbe becbalienen bemaen gebaeη öabfcen / beöaibeη ban bat
u^t ben naem felf0 iian puden Steen, (öie toe nn fefeeclijehen toeten/
op ijet ilKarfht-belbt geftaen te Rebben) genoegïjfaem ontoeberinje*
hüijthl bitjeht ött <©ebangen-ïM0 niet afleen $U oubtfle nan be
tiöeemaec in futj feibennnaïöan feecöoogm nubecbomgetoeefl tt
3P / foo foerot fulchsr baec-en-boben be tyt aen-geroerbe ^iniiegie
KaDUeru'.oebt geconfirmeert ·, toant in genaïie Ijet boo?otmerbom
foo betbaileu (geltjtè t)x} fe»t) enbe bergaentoaji/ bat bet b? be ^tabt
moefïegereparfecr enbe Hctflejt toerben/ foo m 't by geöolgeooe»
noobtfabeiijclt / b^felbigebaeral lange te booten gefiaen te moeten
fiebben: enfoubebanbetoaerfcöijnïijciilïeoninie/ mgnsioo?beeiji/
Otli
-ocr page 138-
van D e ι, γ τ,
XII
ontrent befefahe toet hennen toefen/ bat mStadt-Huys miDtfga* tstrt»
öerg ben Nieuwen Steenaci)tcc aen tien Oudenι steen aen een geïjeebt/ H"y «a, .*.
WeMato^
ifpprlS^^
öénijeVjjetömht/ tiet notoirenifeenrtiiijt"&1|i / benon-game ban lietgen. «s
öttbeaf-óbe&janbe ^p)t-#t#/ notö tot oen faetlten toe aeti be
$oo#-$ijbe te toefen pletst/ ai# simbe Det beeie gfejïeren&e beebee*
Ifnge ban Gamerenentaertreeftenbefrjï «Bebouw fitoeieftetsi mug-
ten in ben grooten generaien bjanbtban p> ^taöt noiïjtöai'en blo*
ben ftaeni&an otibtgbaer na aenjjeiegt rnbe gcfunbeerigeroeefï/:
mbgaibien bit ffra og oen1 ftoecb ban oe Choor-ib iet''t jbtatit-
^uöggetofefl was/ fouöeaiiparetitelijeömitinetiaeiti Ut ■&*'<$ !)?ö« „W3thcj
mjchetoel gefpecificeert flamt beiaii jï men bet felfbe nopt anberg alji Ksk°vP„^
Stede-Huys ofte Raedt-Huys tmoemeu getoOOH% Ö^eeii/ üleg choor-flraec
tttenfoubehennen bermoeöen 't bit «sebottm 's Graven, of 'süeeretfisgewceft^
Huys getoeeïï·jtjnbe/ ben ffiimèüetfeifOe/ ^|Ptföe4IÉ fi$W ' ' ^ V
banbegrootingeofteberöefTen^öaibe/ttietbennaeitibaneen groot .> ς Α -Ί'
fïeenenfituyggeQUali ftceert ttïitbden/alji sijnöe mifbaniöe BMeÖ in
f ,;
bietijben geiijeSöefegt f^) ηοφ leer onöemeen en pet^i «et-fleSenii en
ttptmuntenbe bebtttjbï nïr/'t-toeïefi anoeré abuferenbe / bet feifbe een mcyh-■
Steen-Huys boen noemen fyuft/ öcïtjcö örn J>cD?ijber ban'tboo^ R«.nde con-
noembe <tBaut$ ·<%οηΐκ fe "b^n ooth fefotft ütt&mfrtlif&l· m ί„ 2ÏÏ3JÏÏ
genoeöbfaem öiijtlt/ op jjenómtiife tjeiijben/ öjaïitö|>tiÖbieerTl ίχρ van
t ge-E i
befe tféeafie/bénaibeit be ^2aef/'%er ïfêoifaert entré Die lifeer ban bér ^^nGmn
IBeer/ abufibeuicit al# ttoee onberft&egbè #érfoonen noeibenbe/fe!Kchromjk,^i
bieïiepbeelek op eéngoec Steènhuvsmoeilengaèn, daeïfy'terftont weder;
üyt-genomèn-woïdètti en wolden beyde ■ye^flagerf 1 waiit die Heer vander*
Veer,di<e woit van-ébnenmootènStönii^i^erlomen j;èndehy wort tot
eenen Iverifterirytge^
defgéKjcl<s,érin©elVw^
maérhy géKefhem'ofHèmHaer niet om bh w aer, &c, * rbéiiafë Of ttoee * gout,
^erfoonenbepbeöeèanöeiminüebtoanöfber ittéeh:bgfónber «Se? c^m.>,·*.
banöcn-ïlu^geieét toieröen/enbe bat be ^?aef mibbetértpt óji een-
anbf t Ppp$ tiintientiefe ^tabt f^n öerïjlijf öf nomen |abbe>fufthjsi
ï)6 fenfeiöeftl)Wseima^neertie fteotien / of mïiTcWn bbo?ne>.
meene piaet iii* bïe eenüoiibsöiie tübt atfoo ξίύαϋκΗ onberretpt
të/batttoeeeetaneten^berKeertieUirligenaemt/ ben èenenojjtm
ouden Steen en benanberen opben nieuwen steen nebjaeljt toeren l en
bat be <B?aef flcft baer en tttftt&en ón Éö eggen ïlmfnuie ge'egbt
s Heeren Huys gcretireett tebbcnbe en o«i|joubenbe toa#/ afnge*
«terclitijorBttoee^tbaiigeji lupfcn binnen befe^tabt/ ai lange
6oo?ije<ifop-gentèlte &nttjjéüfci? tijbt (beiuerfKe ftöjiift fotben 5|arè .
*4?7. itulin}?; aeüjeéfif^h/ btetrienbegbe (aeïijih gebieeifcentë)
mmm naem öa'n j§>teen w tittiïeerben:[ao bat bit ütDteiijeïi iw een
-ocr page 139-
ÏI2                          Befchryvingc
aöttp#M mifïeebtoge Bati ütüQtnomen mtbin / ie weet betoijl befe
»tvtó üptfo^e b)? ntetttahöt ahberg on fopbanjgen raaniergeiejcn torn/
^rbctert; «, ritfer boojhaetig üan betiiaen töeroén/: BatWn-ïicer ïtëoifatt. ban
«oidt y tëti&ttcfiïertot ^eift bpaebjacöt $gnöe y öetoiji met tic <#?aef ber*
' *r -gefeïfeiapttoa^ / töeöném xm!$ISi m etibeonueötoöngen Deeft
laten gaen/eti bat fg in Dier boegen ecjjter boo? confufïeen tumuite
öa« bet onroerigft boieh bebieefï &möe/ öoo? een toegnigb Öiüt» ge*
tö eceften lotjatjen öp een^n^ ban fïeén/ 't toelcftöe propte CDaotitjcfe
ffiï pieten fioa£ /on ben bo'o^. ijoeiBban be ^fjÖoj-^ttaet/ onöer-
f«-itifTffieiïbc mutinatiemetrenttiecttoe-nemenbe/ öètilfue^n^fet
,,, en ieer ïtëoifert aan bet mul epbeitjih Mt tyeefleitiche b?egge*
mettien öaer net ge egfiöt tbietbt. <©cr£aiben ïjiec meöe befïueten*
tre/ tütilennertcotttoen/öat onfeöe#?oponeetb^jïeïïtnae/t>efonim(i
r :- < geoo?beelber# toet be gc3aoeggïtKiific of be beouaemft enbeltober-
taèifteob- een-ttomenbefai mogen gefaouöen toerben: tentMrcpemanbtnocii
jCaie,dat het injt tjeiboó?-^f-gaettör dtcact ngt öe cefeeni%^bah oen IlSpti fo$
Huys op den aiiijaet βρ j^gntge onhofM b£ 's Heerén Huys „ acngaenöè eenige
c°hoCor-vftrnaet ïBecbtg-bozbcnnge öernwbtmmA:. en ihfonberöegt rotm öaer na
foo wel nieu- bofgenöe öt;f-ien-tnegenttgEi!ïe Hirtöchel ban bet ouöe fteur SÖoeen/
wen st«n bacrgefp^oocfecu ïöeröt/ nonenbe gemfïnueeröi en gearvcfïeeröe on
ils Sin11 't togöenbanör fójocfei ie compareren aen ben Nieaweq $teen, öaer
ficïïoude i «etfo«tit*iöiiïenmtiotiffelt^ihe«/ pf mïlïcinejibefett nieu^eu^teen
konnen be- m'cHeèrenHüfs'StiïpMüilttoeionbèreettbarB^eeeenigBt/ en ge*
;tepeaheb-'π)ch armeenï|ti^foubeSeilnttcn getoeeftjyn/ criractïjacriict?oeött
**! <£Sebom» o» öe η ijoech ban öe Choor-Straec upt gemaecntDebbett/
ttt fttïcher boegen / bat bert 0B?aef aifjicr eentge fêugfmge en H^nara
tementen öoöi fpri feïöen gebabt öebbenöe / bet anöere gejbeeite ban
onberenmet cenujie üBCöangêtt'Mupfen en $erchet$ öerjlensimbe/