-ocr page 1-
bibliotheek
.JDERBROEDEr
WEERT,
-ocr page 2-
Ho. S f 5
^AK
GROOT
PLACAET-
ECK,
Vervattende de
PLACATEN, ORDON-
NANTIEN ende EDICTEN
V Á Í D E
Hoogh Mogende HEERENSTATEN
G E Í E R Á E L der Vereenighde Nederlanden:
ENDE
VandeEd.GrootMog.HEEREN STATEN
vanEOLLANDT ende WEST-V'RIESLANDT;
tJM'tdtfgaders van de
Ed. Mog. HEEREN STATEN
van Z E E L Á Í D T.
Voor defen by-een-gebraght in twee Deelen tot den Jare 1664,.
T>oor
Mr. CORNELIS C Á U,
Reghts-geleerde,
Ende nu met een continuatie ende vervolgh van defehe, tot den Jare 168 æ incluysa
nevens Hantvefien, Privilegiën, OBroyen, InflruBien , Reglementen, Qfc.daer
toe beboorende , in een ^Adethodtjche ordre elcl^ onder fijn eygentlijclte
Boccken ende Tytulenfeer nauwkeurigh by-een-gebraght;
DOOR
M^SIMONvan LEEUWEN,Reghts-gelecrde,
In fijn leven Subflituyt-Gr'tffiervan den Hoogen Rade in Hollandt,
ê RT> ë T> E E L.
Bibliotheek
mssmm
«suis©»
IN 'sGRAVEN-HAGE,
By Jacobus Scheltus, Ordinaris Druckcr van de Hoogh Mog,
fcfceren Staten Generael der Vereenighde Nederlanden, ende van de Edele
,
                    Groot Mog. HeerenStaten van Hollandt ende Weil>Vrieflandc.
Anno 1683.
-ocr page 3-
Á Å Í
Den
L E S E R.
Goetgurifiige L E SE Rj
E wij Ie de ondervindinge heeft doen
iien, dat het nodige gebruyck ende
groote nuttigheyt van de voorgaen-
de twee Deelen van het Groot Pla-
caet-Boeck 5 bevattende alle de Placa-
ten, Ordonnantien, Ediéten, &c. van
de Ho. Mog.Heeren Staten Generael der Vereenigh-
de Nederlanden, ende van de Ed. Groot Mo. Heereu
Staten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt, midts-
gaders van de Ed. Mog. Heeren Staten van Zeelandt;
By-een-gebraght door Ml' Cornelis Cau zalr· , in fijn
leven Rechts-geleerde; daer van het eerfte Deel in
denjare 165 8,ende het tweede Deel in den jare 1664
alhier in 's Gravenhage is gedruckt ende in 't light
gegeven; foo veel Gegadinghde van tijdt tot tijdt
heeft ghemaeckt, dat de felve geheel uyt-verkoft,
ende onder de handen, ende in de Bibliotheecquen
van veelepra&iiïjns, ende curieufe Lief-hebbers en
Onderfoeckers van s Landts Wetten, Rechten en
privilegiën, zij ç geraeckt; oock een goeden Lof en
Achtingh by veelen heeft verkregen: Ende dat oock
zedert wederom verfcheyde laren waren gepaiTeert, *
in de welcke feer veel Placaten, Ordonnantien, Edic
ten5 &c. by de voor-gemelte Hooge ende Souverajne
-ocr page 4-
Regeringen waren ge-emaneert; ende vele Liefheb-
bers ende Pra£fcifijns wenfchten en verlanghden >'-.
om een derde Deel, tot continuatie ende fupple*
ra ent van de twee voorgaende Deelen > gedruckt
te mogen iien : Sooben daer door aengemoedight,
en eyndelijck te rade geworden^ foo goeden en nutti-
gen Werck, tot mijnen koile by der handt te nemen,
Ende omme dit Werek, zynde een faecke van be-
langh, ende grooten ommeilagh te ondernemen,
oock met een goede en wel-gefchickte ordre aen den
dagh te brengen, tot de uytvoeringe van dien wier-
de vereyfcht een werckfaem en wei-ervaren Man; foo
hebbe ick daer toe verfocht JMr· Simon van Leeuwen y
in fijn leven vermaerd' Reghts-geleerde, door fijne
veel vuldighe Schriften, ende met den Druck ge-
meen gemaeckte Boecken feer bekent; die uyt een
toegenegen yver, ten befte van't gemeen, 't felve
heeft aen genomen, ende vervolgens de handen aen
't werck geflagen, ende dit derde Deel in foodanige
Methodifche ordre geftelt ende verdeelt,als de Lief-
hebbers in het ielve fullen konnen fien; van welc-
ke forme ende inhoudt goetgevon den hebbe, by de-
fe Voor-reden een korte openinge te doen.
Eerftelijckis hetgeheele Werck, volgens de ver-
fcheydentheden van de ftoffen,verdeelt in tien Boec-
ken, ende om de onderfcheyden daer in zynde, yeder
Boeck in verfcheyde tytulen; daer achter als een elfde
Boeck is gebracht een Appendix ofte By voeghfel van
de Placaten, &c. onder de voornoemde thien Boec-
ken en Tytulen, of niet gefteld, ofnaer het Drucken
van de felve eerft ge-emaneert en in 't light gekomen;
in voegen als het felve in de Tafel voor aen 't Werck
gedruckt zynde, met aenwijfinge op wat Fol. de iluc-
ken zyn te vinden, kan werden gefien*
Ten
·— ■--'-""—τ—————τ—^——^^t^mmm^mmmtÊÊm^^
-ocr page 5-
r Ten tweeden , is dit Werck in dier voegen geflelt
en gereguleerd als of noy t yets daer van ware gedrukt,
en 'tgeheele Werck hier inne te vinden was; doch
ftaen in 't felve alleen maer uy tgedruckt foodanighe
ftucken en faecken , als zedert den jare 1664 zijn ghe-
ëmaneert, ofte noyt voor defen ghedruckt ghe-
weeft; ende zijn in yeder Boeck en onder fijn behoor-
lijcken Tytul remiifive gebraght, alle de voornaem-
fte ftucken en faecken van de felve Materie, inde
voorgaende Deelen albereydts gedruckt3 met aenwij-
finge op watPagina de felve aldaer te vinden zijn; waer
door oordele, het voorgaende Werck van een be-
ter en veel commodieufergebruyckte zijn gemaeckt,
aengeiïen dit derde Deel alfoo als een Weghwijfer kan
veritrecken tot de principaelfte faecken , in de twee
voorgaende Deelen begrepen.
Ten derden, om dit Werck, foo veel doenlijck was,
te verkorten , foo hebbe nauwkeurighlijck opghe-
volgt de methode by gemelte Mr· Corneüs Cau in de
voorgaende Deelen gehouden, en altijdt van de Pla-
caten en Ordonnantien van eene Materie > op ver-
fcheyde tijden ge-emaneert, alleen een ofte het laetfte
doen drucken, oock tot dien eynde alle de felve te-
gens malkanderen gelefen5ende in den Text en achter
aen 't eynde van het ftuck met een teecken aengewe-
fen in wat Jaer ende op wat wyfe de felve,ofverandert,
ofgeamplieert zijn;
Ten vierden > foo hebbe de Ordonnantien van de
Gemeene Middelen, in de hoogh-gemelte reipe&ive
Provinciën van Hollandt,Zeelandt,en onder treifort
van de Generaliteyt geheven werdende, foogeftelt,
en daer in geobferveert, dat de fucceflive veranderin-
gen van tydt tot tydt daer in gevallen, vergeleecken
met
-ocr page 6-
met de voorgaende DëelenVdaer inkonnen werden
gevonden.. ..·.: '.;./.'_. t "'.■-;■'* -
: Ten vijfden, ibo hebbe dit Deel verfien van twee
ample Regiilers,het eeneop de jaren en ordre des tij ts,
hét andere op de Matërieh volgens de Letter van het
Α Β C, ende dat niet alleen van de ilucken en faeeken
die in dit derde Deèiuytgedrucktftaen^ maeroock
van alle de géeïie die daer in rëmiflive zijn gebraght.
- Soo dat de Lief-hebbers en Bruyckers van dit
Werck alles compleet en pertinent tot den jare 1682
incluys, fullen konnen viiiden, en dat in foo goeden
en bequame ordre, als uyt foo een rouwe mailè, me-
nighte van faeeken en materien?heeft konnen gefchie-
den; daerom oock wil hopen en vertrouwen , dat het
felve, als begrijpende ten principalen de laetite Placa-
ten, Ordresen Wetten defer Landen^niet te min aen-
genaem fal werden opgenomen, en van geen minder
vrught fal zijn als de voorgaende Deelen zijn geweeft.
■ De gebreecken en miftellingen die de Lefers in het
gebruyeken noch fouden mogen ontmoeten, fullen
de felve gelieven met befcheydenheydt over 't hooft
té fien, geeonfidereert het veel gereder is, in ibo een
Werck de misflagen van een ander uyt te vinden, als
figh daer van te bevryden, indien 't Werck by haer
'E. felfs moghte wefen gedaen. Vaert wel.
ÏACOBUS ScHEL-TUS.
*^                                                                                                                                                            ·- -. ...                                             .                               ■-.:. j                                                                                          ,- .... - .-■ ■                             . .,./
-ocr page 7-
TAF EL
Ende aenwyfinge der Placaten, Or-
donnantien, Handtveften, Privilegiën, Ediden > Refolu-*-
tien, Accorden, Odroyen , <3cc. foo als de felve nae de
methodifche verdeelinge van het werck onder fyne Boecken
ende Titulen vervolgens ftaen uytgedruekt 3 ende Remiffive
zijn gebracht.
EERSTE BOEGK, Fundamentele Wetten der Regeringe van de Vereenighde Nederlands
iche Provinciën in't generael, ende vanHollandt enZeelandt in't particulier*
20 Uytheemiche geen OiEcien in Hollandt te bedie-
nen.
                                                         p:2<S
20 Overdracht van Keyfer Karel, van het gebiedt der
Nederlanden aen fijn Soon Philips.
               p: 27
21 Provifie van Koningh Philips voor fijn vertreck
naer Spaignen.
                                          p:i8
22 Verbondt der Edelen tegens de Inquifitie. p: 31
23 Ordonnantie ende Inftruftie vandenPrince van
Orange, om by provifie het Landt daer nae gere-
geert te worden.                                           p: 3 3
24, Unie van Delf tuflchen Hollandt ende Zeelandt»
Rtmiff:                                                    p:3?
2 5 Pacificatie van Gent Remiffi                      p: 3 f
6 Unie van UtrcchtRemijf:                         p: 3 f
27 Placaet van de Staten Generael, daer by den Ko-
ningh van Spaigne vermits overtredinge der Lant-<
weeren verklaert wordt vervallen te zijn van de
Heerfchappye der Í ederlanden Remijf: p: 3 5
28Remonftrantie van de Staten vanHollandt aen
den Grave van Lycefter binnen Dordrecht ghe-
daen, rakende de Souverainiteyt van den Lan-
de,
                                                         piajf
29 Naerder verklaringe van de Statdn van Hollandt,
daer by verthoont wert dat de PoincTren by hen-
luyden aen fijn Excell: tot Dordrecht verfocht,no-
digh zijn tot welftandt defer Landen.
           p: 3 8
30 Verklaringe ende vertoogh van de Ridderichap ,
Edelen ende Steden , begrypende het Recht ende
Regeringe van oudts in defe Landen ghebruyeke-
lijck Remijf:
                                             ñ:øé
31 Placaet, daer by den Grave van Lycefter om re-
denen daer inne verhaelt, wert verdragen van fijn
Gouvernement, ende Capiteynfchap- Generael
Remijf:                                         . ñ:øé
Vroetfchappen.
3 2 Reiblutie van de Staten van Hollandt, door Ste-
den de Vroetfchappen j ende niet de Gedeputeer-
den uyt de felve te verftaen.
                        p: 41
3 3 Vroetfchappen^ haer mede - Leden niet afrefef*
ten.
                                                         p·' 4r
34ÏndeOrdre van de Ridderfchap ofVroetfchap-»
pen van de Sreden geen Áudientie te verkenen, of
Beiendinghen te admitteren over faeeken van
Staet.
                                                     ñßöÀ
3 f Üytfpraeck van Stvagerichap in de Vroetiêbap en
Polifijcque Regeringe hoe te verftaen.
         ñßöæ
3 6 Steden ende Vroetfchappen by O&roy de verkie-
finge ende beftellinge van hun eygen Magiftraten
vergunt.
                                                   p:43
37 Ordre en Reglement op de beftellinge vande Ma-
giftraet tot Dordrecht.
                               p.45
*                                Syno*
*Tit> i. algemene Landt~ïVetten3 het Land-
fiandts befiier betreffende.
i CUcceffievan'tGnieffcliap van Hollandt ende
•^Zeelandt, &c. op Hertogh Willem, Pag. é
% Verbondt, gemaeckt by Hertogh Willem met den
fynen, van der Cabeljauicher parthye tegens de
Houckfe.
         ·            __                            p: 2
'5 Aliancie tuflchen Dort, Delflf, Haerlem, Leyden,
St. Geertruydenbergh, Amfterdam 1 Alckmaer,
Ouwater, Schiedam, Rotterdam, Mederrblick,
en Vlaerdingen.
                                        pi 3
4 Articulen van Pais tuiïchen Hertogh Willem en
fijn Moeder.
                                             p: 4
5r Conditien van 't Ruwaertfchap van Hertogh Ael-
brechr.
                                                    p: f
Succeille van Hollandt op Hertogh Aelbrccht by
Hertogh Lodewijck van Beyeren.
                p' 6
7  Huwelijckfche Voorwaerdcn tuiïchen Jan van
Vranckrijck ende Vrouw Jacoba.
                 p: 7
8  Acte van belofte, om nae Hertogh Willems van
Beyerens doodt Vrouwjacoba fijn Dochter tot
Landt-Vrouw te hulden.
                             p: 8
9  Soen tuflchen Hertogh Jan van Brabant, Vrouw
Jacoba,en Hertogh Jan van Beyeren haer Oom p.9
10 Handtveft van Hertogh Jan vanBeyeren van geen
Ampten te vergeven alsaen Hollanders,noch geen
vrydommen vanThollen noch Munte te verlenen,
dan me, t goedtduncken van den Raedt ende Ste-
den,
                                                         p: 13
11 Soen, ghemaeckt tuflchen Hertogh Philips van
Bourgondien en Vrouw Jacoba van Beyeren ñçö:
1Hand veft van Hertogh Philips van Bourgondien,
tot ontlafïinge van Beden by Oorlogh, Inbraeck
of overvloeyingh.
                                      ñ: 18
13 Handtveft van HertoghPhilips van Bourgondien,
dat hoge Heerlijckheden vry zijn van Beden p:i 8.
14 Handtveft van Vrouw Maria aen de Steden van
Hollandt, Zeelandt ende Vrieilandt in 't gemeen
Remifflve.
                                               p: 19
15 Executie op de fes groote Steden, eer ft op Dor-
drecht, Haerlem, Delff» ende foo voort.
         p: 19
1Huldinge van Keyièr KareL                       p: 2 o
17 Concordaten tuiïchen Holland ende Utrecht met
der Yflèle, onder eenen Stadthouder.
           ñ: ÷ é
i8Condirien daer op Keyièr Karel de V. met de
Staten ende Stenden des Duytfen Rijcks wegens
den byftandt fyner onderhoorige Nederlanden is
verdragen.
                                                p:2j
19 Verbondt tuflchen Keyfer Karel deV. ende de
Vorften en Arenden dcsRijcks,op den Rijcx-dagh
$pt Augsburghbefloten.
                             p.23
-ocr page 8-
Tafel en aenwyfmge der Placaten, Ordonnafitien, Refolutien, ócc.
Ceremonieel in den rangh.
2 3 Reiblutie nopende den rangh van de Heeren Ge-
deputeerden ter Vergaderinge van de Staten van
Hollandt, geen Edelen zijnde, voor die van den
Hoogen ende Provincialen Rade.
                p: 71
24 Reiolutie op 't vooren-ftaende iubject         p: 71
2 f Naerder Refolutie op 't felve fubjeft.           ρ. 71
2 6 Refolutie nopende den Rangh, te houden by de
Heeren van wegen haer Hoogh Mog. ghecommit-
ieert tot Rechters indeChambre My-parthye p: 72
27 De Staten Generael voor-rangh voor den Cheur-
vorft van Brandenburgh.
                             p7 2
28 Rangh en Praeceance van de Gedeputeerden uyc
de Vergaderinge van haer Edele Groot Mog. in
eenighe Commiflien voor die uyt de Hoven van
Juftitie.                                                           p:y%
29 Rangh tuflehen de Gecommitteerden van haer
Ed. Groot Mog. ende van de Admiraliteyt. p: 73
30 Rangh tuifchen de Hooft ende andere Subalterne
Officieren van de Militie.
                               p: 7 3
31 Rangh van de Militaire Officieren op een ende de
felve tijdt by nieuwe wervinge aengeftelt werden-
de.
                                         .....               p:7f
32 Naerder verklaringe op den rangh |Van de Mili-
taire Officieren, foo te Velde als anders. p: 76
3 3 Rangh van de Militaire Officieren te Paerdt ende
te Voet, eens by den Stact aengenomen,voor eeni-
gen tijdt gelicentieert,ende daer na wederom aen-
genomen.
                                                       p: 76
34 Rangh tuflehen de hooge en mindere Officieren
van de nieuwe wervinge.
                               Y-77*
3 f Rangh tuflehen de Compagnien van de ordmaris
Militie, Burgers ende Waertgelders.
           p* 7 8
Ceremonieel, Eer-t'itukn·, InendeSubfcriptien,
3 6 Rapport ende Ceremoniael by haer Hoogh Mog..
gearrefteert op den 7 February 1 óf 3.
             p. 7 8
37 Formulier Brieven aen de Staten Generael, om
yemandt in den Raedt van State te préfente-
ren.
                                                                 p:7p
3 8 Gecommitteerde Raden ende Reeckenmeefters
wat Titul en Subfcriptie te gebruyeken. « p: 8 3
3 9 Supericriptien ende Infcriptien in de Brieven aen
haer Ed. Groot Mog.                                    p. 8 3
40 Geen Eertitulen in Requeften te admïtteren ρ: 84.
41 Leden van Hollandt aen haer Edele Groot Mog.
fchry vendcjniet anders^alsDienftwilligc te onder-
ichryven.
                                                       ρ: 8ψ
42 Hooge Peribnagien niet ibnder voorgaende noti-
ficatie ende confent in Hollandt te moghen ko-
men.
                                                               p;8f
43 Gecommitteerde Raden in Weft-Vrieflandt en
het Noorder-quartier op wat Naem enTitul recht
te doen.
             'cnuïA                                 p;8f
44 Voortaen in de Sententien niet meer te gebruye-
ken de woorden Hooge Overigheyt, ende Graef-
felijckhey t &c. noch gratie voor rigeur van Jufti-
tie-
                                                          p':8f
4 f Hoogen Raedc wat Titul te ghebruyeken daer de
Zeeuiche Raden geiècludeert zijn.                p: 86
\Tit.3. Refolutien, Ό r dr es ende Reglementen
vanSta-et.
-
1   /*\üdre en Reglement op de beioignes ter Ver-
\$ gaderinge van haer Ed. Gr. Mog. p: 87
2   Inftruclie voor de Gedeputeerden van de Heeren
I Staten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt in de
^ Vergaderinge van haer Hoogh Mog.
             p: 89
Inftru-"
38 Synoden of andre notabile Lichamen haer ter eer-
fter inftantie niet te mogen addrefleren aen de Sta-
ten Generael
                                     ;            p:4^
39 Herftellinge van de drie Provinciën, Utrecht,
Gelderlandt ende Over-Yflel in de Unie. pi 47
40 A£te van approbatie van de Staten van Utrecht,
op de voorenftaende Refolutie en Reunie. p:fo
'Tit. %. J/^erfcheyde Ceremoniële Wetten ende
Obfervantien,
1   XTIcmandt fonder Commiflie ter Generaliteyt
A.I7 te verlchynen.
                                  pag: 51
2   Niemandt uyt Hollandt by de Staten Generael in
Commiflie gefonden, ende rapport doende, op
Stoelen, maer op Bancken te fetten.
              p: 5"ι
3   Gecommitteerden van den Hageen van ghelijcke
qualiteytin haer Edele Groot Mog. Vergaderinge
verfchy nende, bloots Hoofs te ftaen.
              p: 51
4  Rcfolutie noopende 't Salüyt voor Kr onenburgh
in Denemarcken.
                                            p:fi
f Saluyt ende contra-faluy t met de Vlaggc in het ref-
contreren van Schepen.
                                  p: f2.
Ceremonieel ontfangen ende recipieren.
6  Ontfangen van de Ambafladcurs van Uytheemiè
Koningen, Republijcquen, Princen ende Potenta-
ten. "
                                                           P'-f3
7  Geen Ambafladeurs of Minifters Audiëntie te ver-
lenen, voordat den inhoudt van hare Credentialen
hebben bekent gemaeckt.
                                p: 53
8   Geen Hooge Stands-perfoonen door Gedeputeer-
den van haer Edele Groot Mo. in haer Huys vifite
te geven, ten zy aen de Karofle gerecipieert,en aen
haer de Handt gegeven wordende.
                 p'· 5" 3
Ceremoniële introductie.
t> Rcfolutie, waer by aen den Heere Prince van
Orange wert overgegeven en vergunt de ceflie in
den Raedc van State.
                                      p:f4
I o Formulier van introdu&ie van den Heere Prince
van Orange in den Raedt van Smc.               p: 54
II Prins van Orange dagh te preefigeren tot het doen
van den Eedc als Stadchouder.
                     p: ff
12 Ecdt by den Prince van Orange als Stadthouder
van Hollandt gedaen } Commiflie en introdudtie
inhetHoff.
                                                    p'-ff
13 IntroduaievandenHeeren Mr. JohanDedelals
Pradident in den Hove Provinciael.
             p: f7
14 Introductie van den Heer van Bennebroeck, als
Praefident in den Hove Provinciael.
              p: 60
1 f Forme van Eleétie van een Padident inden Hogen
Raedt.
                                                     p:öo
i6Pra;fentatieaen Zeelandt,op de forme van Eleétie
van een Prxfidentin den Hoogen Rade. p: 61
ry Staet-gewylè Vergaderinge met Zeelandtj Electie
Pfxfident in den Hoogen Rade.
                   p:6i
18 Eleftie van een Praefident in den Hoogen Rade,
en Afte van noh-preejuditie voor Zeelandt. p: 6 2
19 Introdudtie van de Heer en Mr. Reynier Paeuw,
als Praiii.dent in den Hoogen Rade.j
               p: 63
20 ElecTrie van de Heer en Mr. Francoys Fagel, tot
Prsfident inden Hoogen Rade.
                    P:67
21 Rcfolutie raeckende het Ceremonieel op deln-
' tröductie vanden Heer en Mr. Francoys Fagel, als
; Prafident in den Hoogen Rade.
                   p: 6j
21 Rapport en Verbael» Introductie Prcefidcnt in den
Hoogen Rade.
                                          γ· 68
-ocr page 9-
Volgens de metfaodifehe vèrdelinge van het werden
ρ Réfolutie van de Staten van Hollandt endeWeft*1
Vrieflandt, waerby fijn Hoogheyt den Heere
Prince Willem de III. wert ge-eligeert Stad thou-
der, Capireyn-Generael ende Admirael, ibo'te
Water als te Lande.
                                 p:i2öfc
10 Réfolutie van de Staten Generael, waer mede fijn
Hoogheyt den Heere Prince Willem de III. wert
aengeftelt tot Capiteyn*Generael en Admirael te
Water en te Lande, met föodanigen macht, als
iyhe Doorluchtige Voor-Oudèrs de fel vc hebben
ge-exerceerr.
         .                                 p: 121'
i ί Commiffie voor fijn Hoogheyt den Heere Prince
van Orange, als Capiteyn ende Admirael-Gene-
rael over het Volck van Oorlogh, te Water ende
te Lande * met den Eedt op de iel ve gedaen p: ï 2 %
12 Réfolutie, waer mede.hetStadthouder, Capiteyn
en Admiraelfchapover de Provincie van Hollandt
ende Weit-Vrieflandt wert ghedefereert aen den
Heere Prince van Orange, ende fijn Hoogheyts
Wettige Mannclijeke Deicendenten, uyt Wetti-
gen Huwelijck te procre-eren.
                    ρ: 12 5
13  Réfolutie, waer mede het Stadthouder,Capiteyn
ende Admiraelfchap-Generael, en Erf-Edele óvec
de Provincie vamZeelandt ende den Lande van
Voorne, endeden Briele, ghedefereert wert aen
den Heere Prince van Orange, en fijn Hoogheyts;
Wettige Mannelijcke Deicendenten, uyt Wetti-
gen Hu welijck te procre-ererv
                   ρ: 12 f
14 Réfolutie, noopende dedelatie van'tErf-Sradr-
houder, Capiteyn ende Admiraelfchap-Generael
over de Staat van den Briele ende 't Landt van
Voorne.
                                                 ρ:ϊι6
15" Commiilie voor fijn Hoogheyt den Heere Prince
Willem de III. als Erf-Capiteyn ende Admirael-
Generael der Vereenighde Nederlanden, ρ: 12 f
1Commiilie voor een Veldt-Maerfchalck vanhec
Leger van den-Staet der Vereenighde Nederlan*
den.
                                                       p:i28
17 Commiffie voor een Generael van deCavaHeryer
van den Staet der Vereenighde NederJ. p: 12 5?
18 Commiffie voor een Generael van delnfanteryc
van den Staet der Vereenighde Nederl. ρ: 130
10 Commiffie voor den Mr. Generael vande Artille-
rye van den Staet der Vereenighde Nederlan-
den.
                                                       P:I3o
20 Commiffie voor een Lieutenant-Generael van det
Infanterye van den Staet der Vereenighde Neder-
landen.
                     6                           p: ijr
21 Commiffie voor een Lieutenant-Generael van de
Cavallerye van den Staet der Vereenighde Neder*
landen.
                                                 * ΡΠ32
2 % Commiffie voor een Commiiïaris of Wachtmee-
fter-Generael van de Cavallere van den Staet der.
Vereenighde Nederlan den.
                      pfijJ
23 Commiffie voor een Majoor of Wachtmeefrer-
Generael over de Infanterye van den Staet der
Vereenighde Nederlanden.
                     p: 13 5
24 Commiffie voor de Gouverneurs van Steden enda
Forten.
                                                 p: 135
2 f Commiffie voor de Commandeurs van Steden ent
de Forten daer onder gehoorende.            ρ: 1341
26 Formulier van de Commiffie voorde Collonels
teVoet.                                              ά &*$$
2/ Formulier van Commiilie voordeCollonels te
Paerdt.                                                  pi^lf
28 Formulier van Commiffie voor de Lieutenant-
Coilonels te Voet.                                    ρ: 13 6
f %                           Formu-
ι Inftrüftie voor de Gecommitteerde Raden vande
Heeren Staten van Hollandt ende Weit-Vries-
landt.
                                                * p:p2,
L Reglement op de Comparitien van Penfionarifen,
Secretarifen ter Vergaderinge van de Staten p: 97
5· Aóte van indemniteyt voor de Ed:en Steden p: 98
Ontfangers binnen twee Jaren de Charge van hare
defperate reftanten te vorderen,
                  p: 99
7  In 't vergeven van Αmpten, als de Stemmen fte-
ken, nader omvrage te doen.
                     p: pc>
8   Alle Commiffien van Ampten, Officien,&c. maer
by provi iie en tot weder-feggen.
              ρ: 100
2 Ampten by afftant vacant wordende, moeten open
bly ven tot den derden dagh van de volgende Ver-
gaderinge.
                                              p: 100
'10 Geen refignatien of iumvances van Ampten toe
teflaen.
                                                  p:ioo
11  Alle Ampten,Officien of Beneficien ftaende Ver-
gadcnngG vacant vallende, eerft op den derden
dagh van de volgende Vergaderinge te bege-
ven,
                                                       p: 100
12 Alle Ampten, Officien en Beneficien op den der-
den dagh van yeder Vergaderinge pracife te be-'
geven.
                                                   p: 101
13 Eedc van fuy veringe, te doen by die gene die eeni-
ge Ampten bekomen.
                               p:io2
14 Eedt van iüy veringe, te doen by den genen die ee-
nige politijcque Ampten of Bedieningen beko-
men,
                                                      p: 102
15- Penfionarifen ende Secretariïèn Eedt van fuy ve-
ringe te doen.
                                          p: 103
16 Réfolutie noopende het betalen van eenjaer Tra-
ftement van alle Ampten, foo Politijcq als Mili-
tair,
                                                       ρ: 104
17 Geen Gedeputeerden in Collegien ,**ofte Raets-
heeren, &c. te fullen mogen logeren in Herber-
gen.
Tit. 4
p: 104
Stadthouders, Gouverneurs, Cap-
teynen en Admïraels-Generael^ Gou-
verneurs en Commandeurs van Ste-
den en forten , ende andere Hooge
Adilitaï\e} hare Commiffien ende In-
firuSim &c.
Τ TNie tuiTdien Hollandt ende Zeelandtft?;»^
^ jyve.
                                          pagnof
Commiffie voor fijn Excellencie Graeff Maurïts
vanNafïau.
                                             piiof
Inftruftie van Prins Maurits, Grave van Na£
iau.
                                                        p:ioö
Delatievan het Gouvernement der Nederlanden
aen den Graeff van Lycefter RemiJJ] p. ioö
Commiilie op fijn Excellencie Prins Frederick
Hendrick van Naflau.
                              ρ: \ 06
A£te om furvivance op fijn Excellencie den Prince
Willem de II.
                                        P:i07
Réfolutie, raeckende 'tfubject vande Commifïïen
van de Gouverneurs ende Commandeurs enChef,
midtfgaders van de Subalterne Commandeurs in
de Steden en Forten van den Staet, by haer Hoogh
Mog. aengeftelt.
                                      ρ: 110
Réfolutie van haer Hoogh Mog., inhoudende de
Commiflien ende Inftrudtien voor een Capiteyn
ende Admirael-Generael.
                         ρ: 112
Réfolutie noopende de difpenfatie van den Eedt
van het Eeuwigh Ediil
                            p: 12o
3
6
8
-ocr page 10-
Tafel en aenwyiïngeder PlacateiiiOrdonnantienjRefolutien, &c.
29 Formulier van Commiiïïe voor de Sergeant-Ma-
joors te Paerdt.
                                         p:i3È>
30 Formulier van Commiiïïe voorde Sergeant-Ma-
joors te Voet.
                                          p. 137
31 Formulier van Attaché voorde Collonels , Lieu-
tenant-Collonels endeSergeant-majoors, iöo te
' Paerdt als te Voet. «,                        p; 137
3 2 Formulier van Commiiïïe voor de Capiteynen en
Ritmeefters. .. _                                  p:ig7
33 Formulier van Attaché voor de Capit: ñ: 13 8
Titvy. 'BehelfindeverfcbeydePldcateti, Or-
dotwantien, Refolutien,Ördres enRe-
glementen,Lijften ·íáç Befoldinge>Qfc.
:i:; betreffende de Militie te Lande met den
gevolge <van dien,
TZ"RijghsOrdonnantien ende Lijften bytyden
■"* van den Grave van Lycefter Remijppag. 135)
Articul-brief voor de Militie te Lande R: ñ: 135»
Plaeaten en Ordonnantien op 't ftuck vande Mon-
fteringe Remiffive.
                                     ñ: 135»
1  Ordre beraemt op het effe&ueren van de monfte-
ringe , volgende het Placaet daer op ghearre-
fteert.
                                                     P:I39
Inftrudtie voor de Commiilariflèn van de Monfte-
ringe in de Vereenighde Nederlanden. ñ: 140
3  Andere poinften tot dire&ie van de Monfteringe,
dienende foowel voor de voorfz CommuTarifen
hun gedeftineertquartier houdende , als d'andere,
die hun by't Hof houden fullen.
                  P:I4I
4  Ofdre voor de Comm iflarifen vande Monfteringe
die by 't Hof fullen blyven.
                         p: 144
5  Proviiienele Ordre ende Reglement omtrent de
Monfteringe, ende tot voorkominge van mefuièn
enfrauden, &c.
                                      P:I44
Placaet tegens alle Uytheemfche wervingen van
Krijghs-Volck hier te Lande.
                   ñ: 146
7   Capitulatie, om te werven twee Regimenten te
Paerdt, ren dienfte van haer Ho. Mog. ñ: 147
8  Capitulatie3om te werven drie Regimenten Voet-
Knechten,
                                              p: 148
9  Capitulatie, aenghegaen met den Heere Veldt*
Maerfchalck Wirtz, om te werven een Regiment
Voet-K.nechten.
                                      p: 149
I o Placaet, waer by alle Sauvegardes van Gouvern:
en Commandeurs worden ingetrocken. ñ:é$º
II Waerfchouwinge, dat de Ruyters de Landtzaten
niet fullen hebben te befchadigen.
              ñ: 151
12 Placaet ende Ordre op 't marcheren en biljetteren
van de Militie, foo te paerdt als te Voet. p'ifi
13 Capitulatie , aenghegaen met eenighe Capitey-
nen.
                                                       ñ: é f 2
14 Poin&en tot goede obièrvantie van verfcheydene
iaecken in 't L eger.
                                  p: 1$3
1 f Ordre voor den Provooft-Generael van het Le-
ger.
                                                       p:if4
16 Ordre, waer na de Vivandiers ende Soetelaers van
't Leger haer lullen hebben te reguleren. ñ: é f6
÷ 7 Extrait Refohuie , noopende het flaen van de
, marfch.
                                                  p:i0
18 Refolutie, noopende het aengaen van capitulatie
met die gene die eenigh Krijghs-volck van buyten
! defe Landen preiènteren in te brengen. p: i ff
i
9 Reglement op het aengaen van capitulatien met
Officieren tot nieuwe wervingc, ñ: é f?
20 Ordre, te obferveren in 't eligeren van Officiefen i
ende het capituleren met de felvci.
            prifS
21 Capitulatie, aen te gaen met de Collonellen, Lt.*
Collonellen, Sergeanten-Majors, Ritmeefters en
Capiteynen, om te leveren ende van buyten in té
brengen een Compagnie Ruyters en Voet-kneeh-
ten.                                                            p: 160
2 2 Placaet, alle Krijghs-Officieren gelaft naer haer
Guarniiöenen te gaen.
                              ñ: 162
Rangh van alle de hooge ende mindere Militaire
Officieren.
                   »                          p:i6z
23 GerequireerdequalificatiederOfficieren ten dien-
fte van den Lande aen te nemen.
                 ñ: 162
24 Capitulatie met de Collonellen, Lieutenant-ColL
Sergeanten- Majors, Ritmeefters en Capiteynen,
om te leveren ende van buyten in te brengen een
Regiment te Voet en te paerdt, &c.
           ñ: 163
2 f Ordonnantie voor den Wagenmeefter ende Voer-
luyden in het Leger dienende.
                   p: 16 f
2 6 Waerfchouwinge tegens alle gewelt ende overlaft
van de Ruyteren ende Soldaten aen de Hüys-
luyden.
                                                   Y-*6f
27 Dat alle Soldaten en Ruyteren, te vooren geweeft
zijnde in dienft defcr Landen,ende ibnder behoor-
lijck pafpoort daer uyt ontllagen, fich binnen den
tijdt van veerthien dagen wederom onder hun vo-
rige Vendelen en Compagnien fullen hebben te
begeven.
                                                p: ió8
2 8 Ordre van fijn Hoogheyt, tot completeringe van
de Compagnien té Voet en te paerdt, en verbodt
tegens het geven van Verlooven ofte paipoor-
ten.
                                                        p. 168
29 Verbodt van eenige Verdingen over contnbutien
met de Vyanden aen te gaen.
                     ñ: 169
30 Naerder Waerfchouwinge tegens het betalen van
Brandtfchattingen en Contributien.
           ñ: 169
31 Ordre tegens het debaucheren der Soldaten ñ: 170
32 Inftruftie voor den Geweldigen Generael van het
Leger.
                                                    p: 170
3 3 Inftru&ie ende Reglement voor de Diredleurs tot
debetalinge der Militie, ftaende ter befoldinge
van de Provincie vanHollandt ende Weft-Vries-
landt.
                                                     p:i7i
34 Waerfchouwinge tegen het aennemen van Mor-
tepayen, en ftraffe daer tegen.
                   ñ: 173
3 f Reglement Militair, geformeert by denCollonel
ende Capiteynen der Landtfaten des Regiments
vanVlaerdingen, ende approbatie van fijn Hoog-
heyt.
                                                      p: 174
3 6 Ordre voor de Opghezetenen ten platten Lande,
omtrent den opontbodt der fclver.
             ñ: 17 f
37Huyiluydentenplatten Lande het ontroven van
hare Beeften ende Landt-gewafièn, midtigaders
het afperfen van Koft en Dranck met gheweldt te
mogen beletten.
                                      p: l?7
38 Placaet ende Ordre op 't ftuck vande monfteringe
van de Militie.
                                        ñ: 17 7
35) Ordre tegens de foules en geweldt van 't Krijghs-
Volck, iöo van de Troupen van den Koningh van
Spaignen, als van haer Hoogh Mog., in haer re-
ipeftiveQuartieren.
                                 p: 179
40. Ordre tegens het vloecken en fweeren, ende het
prophaneren van Godts Naem in 't Leger, ñ: é j<%
41 De fchade die de Militie de Inghezetenen van het
Landt fullen komen aen te doen, op de begroringe
by haer onder Eede voorde Gerechten ghedaen \
uyt
-ocr page 11-
Volgens de nicthodiTche verdeelmge van het werck.
irytdeTra&ementen van deRitmeefters en Ca-
piteynen te korten. >
                                 p. 180
42 Refolutie, tegens de Huyfluyden die de Patenten
rj>iet gerefpe£teert,ofin de öptocht,lotinge en mon-
fteringe gepecceert hebben.                        ρ. 18ö
42 Placaet tegens alle geweic endeoverlaft vanRuy-
teren ende Soldaten , ende de Huyfluyden gelaft,
hetgewelt met tegengeftélc gewelt te mogen belet-
ten,
                                                        p. 181
44Reglement, totvoorkominghe ende redres van
fiéckten onder 's Landts Militie in 't Leger ρ. ϊ 82
43- Placaet tegens het deferteren en debaucheren van
Ruyteren en Soldaten.
                             ρ. 184
46 Ordre van fijn Hoogheyt, ibo in het Leger >van
yder Regiment fullen geobferveert worden ρ. 184
47 Ordre tot ftridle onderhoudinge van den Articul-
Brief Militair.
                                         Ρ·1**?
48 Placaet, waer by werdt verftaen dat de onkoften
over de geprefte Leger-Wagens gevallen, fullen
worden gefupporteert ende overgeflagen tot lafte
vande Dorpen en Opgezetenen ten platten Lande,
ende niet over de Mergentalen.
                 ρ. 186
49 Ordre aengaende het fatfoen en getal der Bagagie-
Wagens, ende de Soetelaers van yeder Regiment
incampaigne.
                                          p. 186
50 Ordre, waer naer alle Collonels ende Officieren
haer fullen hebben te reguleren.
                 ρ. 18 7
51 Schouten ende Gerechten van de Dorpen gheor-
donneert, voor de gheprefte Leger-Wagens niet
meer te betalen als het Gemene Landt daer voren
is goet doende.
                                        ρ. 187
52 Placaet tegens hetdeièrreren van de Soldaten, ibo
van deiên Staet, als den Koningh van Spaigne, en
het verlaten van d'eene Compagnie, ende dienft
nemen onder d'andere, op de pcene van de
doodt.
                                                    p. 188
53 Placaet van haer Hoogh Mog., waer by de Schou-
ten ende Gerechten worden geordonnert, voor de
geprefte Leger-Wagens niet meer te betalen als het
Gemene Landt daer voor is goet doende, ρ. 18 8
54 Eedt van fuy veringe te doen by de gene die eenige
Militaire Ampten bekomen.
                     ρ. 188
55 Formulier van Eedt van iuy veringe.          ρ. 185)
5Geen Trattementen van Militaire ()fRcieren goet
te doen, als die den Eedt van iuyveringe hebben
gedaen.
                                                  p. 100
fj Officieren geen Traclement of Gagie toe te leg-
gen , dan van den tijd af dat den voorfz Eed van
fuy veringe by haer fal zijn geprefteert, ten ware de
ièlve in campaigne hadden bekomen.
          p. ipo
58 Ordre ende Reglement omtrent het logeren ende
refraifcheren van *s Lands Militie ten platten Lan-
de,
                                                         p. 190
5p Conditien ende Articulen van 't Quartier-Gene-
rael, aengaende het wiflèlen en ran^oeneren der
Gevangenen, ibo van fijn Koninghlijcke Majeft.
van Vranckrijck, als haer Hoogh Mog. p. 191
€0 Waerichouwinge by forme van Vry-leger en vry-
heyt van Impofitien van de Eet-waren naer 't Le-
ger inde Spaenfche Nederlanden,
              p. 195
<6* Placaet tegens alle Capiteynen en Officiers die na
de generale monfteringc eenigePafpoorten hebben
verleent, ende preemien voor de gene die de felve
weet aen te wyfen.
                                    ρ. ι po"
^2 Ordre aengaende hetaenteyekenert van Soldaten,
by de Officieren van nieuws wordende aengheno-
men, tot weeringe van Pauevolanten. p. 196
63. Ordre aengaende de betalinge van *s Landts Mi|
ïitie by de Officieren te doen.
                    ρ. ι p<S
64Ordre teghens de exceflèn vandeSólliciteürs,
feeckef getal acngeftelt, ende conditien, waer naer
haervop.rtaenteregulere.ri.
                        P-ip/
65· Revocatie van hetKrijgh-Volck, te Lande, irt
dienft van den Vyandt, met verfeeckerïnghe Vari
amneftie.
                                        ^ ^ p. 198
66 Aen de Gafthüyièh over fiecké en gheqüetfte Sol-
daten goet te doen fts ftuy vers, vier ftny vers tot
lafte van de Soldaten, en twee ftuyyers tot lafte
van den Lande.
                                        p. 108
6j Lijfte van beibldinge vande Compagnieti tepeerd
en te Voet.
                                         p. ïpp
dSAdidem.                                                ρ. 2Óo
6p Verfcheyde Lijften vari de betalinge der Militie,
lbo te paerd t als te Voet, ftaende op de repartitie
van Hollandt, naer de proportie van de Manichap>
foo als de felve zijn gheweeft t'zedert den Jare
i<ffl:
           , . t t                                 p. 201
70 Ordre op het fuy veren en fuppïeren van de Mon-
fter-Rollen.
                                            p. 205
71 Eedt van't Oorloghs-Volck te Lande. p. 20 f
Tit.ó. Behelfende verfcheyde faecken aen~
gaende den Oorlogh te Water , £%ë*
dert den Jare 1664.ge-emaneerf.
Λ Rticul-Brief ende Inftruftie, beroerende den
*·*■ Oorlogh ter Zee, midtigaders de Inftrü&ien
der Capiteynen , Officieren, ende uytvarende
Booti|èfëlIen, Remtffive.
                       pag. 2 06
1 Publicatie tot verfterekinge van 't Credit van de
C apitey nen ter Zee.
                                 p. 2 otf
t Placaet, ftreckende tot weeringe van fèeckere ma-
niere van foetelen of venten aen d'Oorlog-fchepen
genaemtKaydray.
                                   p. 200*
3  Refolutie aengaende het Reys-gelt der Soldaten
endeMatröièn.i
                                       p. 207
4  Ordre ende Reglement voor 't Regiment der Ma-
rine , met de Lijften van Befoldinge.
          p. 208
5  Articul-Brief ende Inftrudrie, roerende den Oor-
logh ter Zee s waer naer de Officieren en Matrofert
iich hebben te reguleren.
                            p. 2 op
Naerder Ordre in 's Lands Vlooté               p. 215
7  Eed voor's Lands Officieren ter Zee*'          p. 219
8  Poindten, dienende tot beftand ende obièrvantie
van goede ceconomie van ende in 's Lands Vloo-
te.
                                                          p, 2 ip
c> Ordres op de jurifdiftie, totvermydinge vandi-
fcripantie tuflehen de Zee ende Land-Officieren
opdeVJoot.
                                           p. 22 ï
10 Publicatie , houdende prnemie voor den genen
die eenige van 's Vyands Schepen komen te ver-
overen , 't afhalen van de Vlaggen, verbranden en
vernielen van's Vyands Schepen, écc. p. 2 2 $
ïi Publicatie tot foulagement van de Vermin-
kten,
                                                      p. 226
12 Placaten , houdende preemien voor diegene die
met Chaloupen van de Schepen in Lands Vloot
komen af te keren, en te ruïneren eenige Vyands
Branders, &c.
                                        p. 2 2<S
ï 3 Placaten op het verbranden en inde grond booren
van veroverde Schepen, en dubbele preemium daer
voor te verdienen, midlgadersitraffen en poenen
tegens die genedie met harePryièn ontydigh * en
ftaende het ghevecht, uyt 's Lands Vloote loo-
pen.
                                                       Ρ·22/
Tit./
-ocr page 12-
Tafel en aehwyfinge der Placaten, Ordonnantiën. Refolutiën^ 5cc;
Tit./'. "Behelfende dePUcaten ende Ordres
omtrent de Commiffie-vaerders, Caperyen,
?«s; <prin/en ende Beuy ten, met den aenkleven
« " ' van dien; als mede teghens alle Vremde
, -s ' dienflen te Wat er > ge-emaneert f sedert den
Ar,'; Jatéi66^. .;.,* · · ■-- ■:—; ·.- .· ', '·
17 Plac:, houdende doodt-ftraffe jegens diegene die
met Vyandtlijcke Schepen of Vaertuygen op de
Stroomen van den Staet binnen eenighe Tonnen
fullen worden genomen of gevangen.
          fx&QX,
18 Waerfchouwinge aen de Ingezetenen dcfer Lan-
den, om op haer hoede te zijn, en in cas haer eenig
geweld door eenige Franfche Schepen werd aen-
gedaen,'t felve metghelijckgewelt te mogen wee-
ren.!
                                                      p.241
18 Plac: daer by alle Vremde dienften te Water en te
Lande werden verboden, ende die airede in dienft
foude mogen zijn, gelaft wederom t'huys te ko-
men,
                                                     p. 242
15-Plac: waerby verboden wert aen alle Ingezetenen
van defen Staet, het aennemen van Vremde Dien-
ften , om op des felfs Commiffie of anderfints aen
te taften eenige SchepenjGoederen, of Koopman-
fchappen, toebehoorende eenige Bondtgenoten,
Vrunden of Nabuyren, of hare Onderdanen ende
Ingezetenen.
                                          p. 243
1Plac:, waer by de Ingezetenen defer Landen wert
verboden haer te begeven in den dienft van Ko-
ningen, Princen ende Heeren, als oock van eenige
particuliere, in defe of andere Landen, buyten de
Geo&royeerde Ooft-Indifche Compagnie p. 244
17 Plac: op 't felve fubjeft voor de Weft-Indifche
Compagnie.
                                           p. 245·
11 Plac:, renovatie van de twee voorgaende Placa-
ten
                                                        p. 246
Tit 8. Behelfende eenige Placaten van retor-
gie y ter occafie van den Oorlogh ge-erna*
neert
, ten reguarde van de \Inghezetenen
defer Landen
, haer onder 't gebiedt van de
Vyanden van den Staet onthoudende
, &c.
Als mede tegens Vyandtlycke Ø-erfoonen en
Goederen·* hier te Lande fonder behoorlijcke
'pafpoorten bevonden wordende.
1   "DLacaet, houdende dat alle perfonen die eenige
■*■ Heerlijckheden, Huyfen, Wooningen, &c.
in defe Landen bèfitten, ende haer onder 't gebiet
van den Koningh van Vranckrijck gheoccupeert
houden, iich wederom op haer Goedt fullen heb-
ben te begeven, of tenminften onder het reffort
van defen Staet.
                                      p. 247
2  Waerfchouwinge tot het aengeven van gevluchte
Goederen van Luyden die hun by de Vyanden
onthouden.
                                            p. 248
3  Nader placact van Retorfie tegens het arreft van
den Koningh van Vranckrijck , alle perfoonen
haer onder't gebiet van Vranckrijck onthoudende,'
haer wederom op haer Goet fullen moeten komen
begeven.
                                                p.248
4  Placaetvan Retorfie teghens den Koningh van
Vranckrijck, de Biflchoppen van Munfter ende
Ceulen, noopende de fchulden ende praztenfien
van geit. ■,
                                       Ñ-Ç9
f Waerfchouwinge, Onderdanen van de Koningh-
rijeken, Landen ende Conqueften van de Vyan-
den hier te Lande bevonden, voor goeden prinfe
verklaert.
                                               ñ. 25¼
6 Waerfchouwinge , inhoudende dat voor de On-
derdanen ende Ingezetenen van de Vyanden van
defenStaet, hier te Lande komende, geene paf-
poorten van. den Staet, of van fyn HoogheytfuUeri
wer-
5É "publicatie, daer by gereièrveert wort het recht
'K van yindicatie.
            -               ' pag· 2 25)
%, Èlacaet» houdende waerfchouwinge aen alleNa-
, fjuyrige Koningen, Princen* Potentaten,Vrunden
• ende Geallieerden, niet geinterciTeert, van gheen
Commiffien t?y den Koningh van Engelandt tot
;, het roven op defen Staet uytgegeven,te willen aen-
nemen ·, ende verbodt aen alle Inghezetenen, op
e enige Schepen met EngelfcheCommiflkn te die-
nen. .'JJ,.:.'               ...-, .             ... ñ·22<>
3  Publicatie· ende Verbod, van alle Commiffie of
Gaep-vaerders, by retorfie jeghens deEngelfchen
&c.                                                Ñ·2
4  Plac:, houdende verbod geen Schepen te verhuy-
ren, of laten gebruyeken, om deNabuyren, Neu-
tralen of Geallieerden van defen Staet eenige rao-
leftieaentedoen.
                                     P-23i
'5 Waerfchouwinge, van geen Commiflie vanRe-
torfietefullen verkenen.
                         P-23i
Naerder Waerfchouwinge op 't felve fubject voor
,. den [are 1672.
                                         p.232
7  Waerfchouwinge, raeckende de portie of gerech-
tigheytvanden Admirael-Generael in allcBeuy-
ten en Prinfen ter Zee verovert wordende ñ æ 3 ô
8  Plac:, alle Schepen inVranckrijck &c. behorende,
en by Neutrale Princen of hare Onderdanen inge-
kocht van goeden prinfe verklaert, &c. p. 2 3 3
ñ Refidenten en Confuls niet gequalificeert in weer-
wil van de Commiffie-vaerders, ofhareReeders,
eenige Prinfen in de Havenen der Geallieerde in-
komende, aen te flaen} ende ordre op de lofïïnge
en bencficieringe van dien.
                       p. 234
10 Publicatie, houdende dat gheen Schepen, foo
Commiffie-vaerders als andere, ten Oorlogh uyt-
geruft, mogen uytvaren ·, ende alle Schepen buy-
ten 's Lands zijnde, fullen moeten inkomen p. 235-
II Plac:, houdende verbod van pionderen van Prin-
fen by de Commiffie-vaerders verovert j en ordre
jegens de ongeregeltheden der Matrofen. p. 236
12 Plac:, geen Commiffie-vaerders tot afbreuck van
den Vyand, langer in Zee te continueren als tot
February 1674.
                                       Ñ·237
X3 Plac: jegens Kapers op Franfche Beftellinge,of an-
dere VyandtlijckeCommiffien, ende die gene de
,,. welcke op en onder de felve dienft nemen p. 238
"14 Plac: daer by de Onderdanen die in Commiflie
varen tegens defen Staet, t'huys ontboden wor-
den,
                                                      p. 239
j f Plac:, inhoudende dat tot confèrvatie vandeCom-
mercie van defen Staet met fyne Majefteyt van
Sweden, niemand van de Ingezetenen van defen
Staet, in eenige vremde dienften fal mogen bege-
ven , of op des felfs Commiflie eenige Schepen,
Goederen ofKoopmanfchappen, der trafricque-
rende Koopluyden van fijn Majefteyt van Sweden
. fal mogen aentaften.                                 P-24o
16 Publicatie, raeckende hetbergh-looa van Schepen
by Commiffie - vaerders defer Landen van den
Vyand hernomen.
                                  ñ. 243
-ocr page 13-
" / ·
,: Volgens de methödifciie verdeelin
*tr
van het werclö·
4 Plac, ordre op het debiteren der Franibhe Manu-
facturen tot Kledinge,Cieraet of Ameublementen
dienende, in de Steden in Hollandt.
          p' 2(58
f Plac. tot het debiteren ende Verhandelen, yande
ge-eximeerde Franiche Manufacturen in elcke
Stadt onder't reflbrt vande Qeneraliteytmaer drie *
perioonen te admitteren.
                        . p. 269
6  Plac. tegens het inbrengen ende confunteren van,
Brandewynen en gediftileerde Wateren.. p.260
7   Plac. tegens het inbrengen en cónfumreen van alle
Franiche Koele-Wynen, Azynen» Kanefaflèn >
papieren e η Kaftan ien.
                           , p. 3 7 %
8  Waerfchouwinge, daer by de placaten e^de Ver-
bodt van Brandewynen, Manufacturen, Franfche
Koele-wynen, Azynen, Kanefaflèn ende papieren
in reguard van de confumptie, buyten executie
wortgeftelt.
                                            p.276
5? Waerfchouwinge van de precife executie van hec
Ver bot van de Uytheemfe Brandewynen. p. 276
10 Plac. tegens den invoer ende confumptie van de
Manufacturen, ghemaeckt onder hetGebiet van
den Koningh van Vranckrijck, ende de Cheur
ende Furften van Ceulen en Munfter. p. 277
11  Plac. tegens den invoer ende confumptie van de
Franiche Brandewynen, ende alderhande gedifti-
leerde Wateren, ende van de Franiche koele Wy-
nen, Azynen, Kanefaflèn, papieren ende Kafta-
nien.
                                                      P285
12 Plac., houdende verbodt tegen het inbrengen van
vermenghde Wynen, in fraude van het verbodc
der Franiche Wynen, onder pretext van Gewaftèn
van Galicien, Biicayen en andere plaetfen. p. 2 8 8
13. Nader Waerfchouwinge tot precife onderhoudtn-
ge van de placaten tegens den invoer van de Wy-
nen en Brandewynen, ende Vyandtlijcke Manu-
facturen,
                                                 p. 28<>
14 Publicatie, waer by alle Verboden ende placaten
regens deninVoer van alle Brandewynen, koele
Franfche Wynen, Azynen, Kanefaflèn, papieren
ende Kaftanien, Franfch Sout, &c werden inge-
trocken.
                                            ; φ. 29»
Tit. 11. Inhoudende de Placaten 'vawverhodt
ende weder open-fiellen van alle Vaert naer
Oofien en Weflen, Navigatie, Commercie

Groenlandtfche Vaert, ende de Groot e endé
Kleyne Vijfcherye
, f sedert den jare 1664
ter occajie van den Oorlogh ge-emaneert.
1   TT)Lacaet waer by alle Vaert uyt de Vereenighde
J| Nederlanden wert verboden.
           pag. 2ρ r
2   Plac. 1 houdende verbodt tegens den uytvoer van
allerhande Gereetfchappen ende Vifch-tuygh, toe
de Walviich-vanghftgerequireerti
            p-2pr
3   Naerder placaet ende verbodt tegen de Vaert endd
Viflcheryeop ende omtrent Groenlandt. p. 2512
4  Noch naerder placaet, raeckendedeGroenlandtfe
Vaert.
                                                   p-29£
5  Plac, houdende verbodt tegen het exerceren van
de Groote en Kleyne Vifleheriye, als mede tegefos
ί'· het inbrengen van eenigen Haringh of geföuteVis
van buyten itt'defe Landen : Êndevoorrs teghens
het uytvoeren van Gereetfchappen, en het oeffe-
nen vandeVoorfzViflèheryen uyt ecnigeHave^
nen buyten deifen Staet.
                            p, 295
Plae. waer by alle Contracten ende Verbondt nï by
'c Zêe-varende Volck met de Schippers ,Stuyrluy-~
den
! werden aenghenomen, als die uy tdruckelijck in-
houden haer Naera, haer Qualiteyt ende Fun-
ctie. ..-■;. ..:■-·': Jjbh'ilA'jL· in Ρ·2ί°
7 Waerfchouwinge , geene pafpoorten ( by den
Koningh van Vranckrijck te verlenen ) te mogen
vorderen als van defen Staet felfs.
               p. 251
Tit. 57. prerfcbeyde Placaten en fVaerflhou-
wingen, inhoudende verbodt op * t bevaren
van de Havenen van Vranckrijck en En-
gelandt
, uytvoer van Waren van Contre-
bande ■> toevoer van Levens-middelen·)
Hooy en Strooy aen de Vyanden
, &c. f ze·
dert den Jare \66^ ter occafie vanden
Oorlogh ge-emaneer t.
1 pLacaten, raeckende de Naviatie ende Com-
*- mercie van de Neutralen op de Havenen van
Vranckrijck ende Engelandt. Als mede de Waren
van Contrebande, ende de Aflèurantien van Sche-
pen en Goederen, de Subjecten van de Koningen
van Vranckrijck en de van Groot 'Brittannien toe-
behoorende.
                                         Pag-2P
Pac:, houdende verbodt van toevoer van Eetwa-
ren, Ammunitie, Krijghs-gereetfchap, &c. na het
Sticht van Munfter.
                                  p. 2 f 6
3  Plac: tegens het uytvoeren van Lonten. p. 25-6
4  Plac:, houdende verbod van uytvoer van Pannen,
Deelen, Tras. &ic. uyc de Nederlandtfche provin-
ciën, voor den tijdt van drie maenden. p. 2 57
5  Plac:, houdende verbod van toevoer van Levens-
middelen aen de Vyanden.
                        p. 2 f8
Naerder placaet op 't felve fubject.             p. 2 58
7  Plac:, houdende verbodt van alle Waren, als Vi-
ftuaille, Amunitie van Oorlogh of andere Κ οορ-
manfchappcn, na cenige Havenen, Steden, Vlec-
ken of andere plaetfen aen den Vyandc houde 11de,
te voeren, ofdaervandaen teontfangen ende in
te brengen.
                                              P-2:f9
8  Plac: tegen het uytvoeren van Hoy enStroo p. 2 yo
5> Plac:, houdende verbodt van uytvoer van Hooy
enRuygh-Voer.                                     p. 2Ó0
10 Plac:, houdende verbodt van Eet-waren, Levens-
middelen of ververfchinge naer de Stade Gave te
voeren. >A
                                             p.260
11 Waerfchouwinge, houdende verbodt van'toevoer
van Levens-middelen naer 't Landt van Lnyck ,
de Stadt Aken,en de plaetièn daeromtrent, p. 261
12 Plac:, houdende verbodt van toevoer van Eet-
waren en Levens-middelen na 't Landt van Luyck
ende Gulick, en de Landen daér omtrent, p. 261
13 Waerfchouwinge, houdende verbodt van toevoer
van Waren van Contrebande na Sweden. ρ 262
Tit. 10. Behelfende de Placaten tegens het in-
brengen en debiteren van Engelfche,Fran-
fche, Munflerfche, en Cheur-Ceulfche Ma-
mifatluren ·, Franfe Brandewynen, Koele
Wynen, Azynen, Papieren, CanefaJJen en
Cafianienj fzedert den Jare
1664, ghe-
emaneert.
t ^omo ntibb it: ibftslavn^
ί 'pLacaet teghens het inbrengen der Engelfche
X Manufacturen.
                              pag. 263
Plac, Vernieuwingeende Ampliatie van 't Ver-
bodt der Engelfche Manufafturen.
             p. 264
3  Plac: op het debiteren der Franfche Manufactu-
ren.
                                                        p.264
-ocr page 14-
Tafel en aemvyfinge der Placateri
den ende Reeders van Schepen op Groenlant acn-
gegaen, werden verklaert voor nul ende van on-
werde.
                                                   p. 294
7  Plac. en naerder Waerfchouwinge van 'c verbodt
van de Groote en Kleyne Viflcherye. p. 295-
8  Plac., houdende verbodt van de Groenlandtlche
Vaere.
                                                    p. 296
9  Plac., houdende verbodt van traffijeque ende uy t-
loopen van Schepen van Commercie, Ra-zeylen
voerende.
                                               p. 297
1 o Plac., houdende verbodt van de Vaert na Ooften
en Noorwegen.                                       p. 298
11 Plac., houdende verbodt van alle Schipvaert uyt
defe Landen.
                                          p. 298
12 Waerfchouwinge, houdende open-ftellinge van
de Vaert nae Ooften en Noorwegen.
          p. 299
13 Waerfchouwinge, open-ftellinge van de Vaert
om de Weft , ende de Groote en Kleyne Viflche-
rye.
                                                       p.z99
14 Plac., houdende verbodt vande Oofter en Noor-
der Vaert, mitfgaders de Groote en Kleyne ViC
fcherye.
                                                  p. 300
if Naerder verbodt van alle Schip-vaert uyt defè
Landen.
                                                 p. 300
16 Waerfchouwinge tot vryftellinge van de Com-
mercie over Zee.
                                     p. 301
17 Nader Waerfchouwinge op 't iêlve iubje&. p. 302
18 Plac., houdende verbodt van de Walvis-vanghft
ende Vaert op Groenlandt.
                        p. 3 o 1
19 Plac., houdende waerfchouwinge ende renovatie
van het verbodt tegens alle Vaert ter Koopvaerdy,
Grooteen Kleyne Viflcherye,Groenlandtfe Vaert*
revocatie der particuliere Commiffie-vaerders, en
verbodt van het Boots-volck , van haer in vremde
dienft te begeven, &c.
                              p. 304
ao Waerfchouwinge , houdende openftellinge van
alle de Stroomen ende Rivieren voor de Commer-
cie van allerhande Waren ende Koopmanfchap-
pcn.
                                                       p. 304
21 Ordonnantie en Waerfêhouwinge van de vrye
Haringh-viflcherye.
                                 p. 305·
22 Waerfchouwinge, houdende vrye Zeevaert ende
Commercie naer het Wcftcn ende Noorden, ende
alle andere plaetfen.
                                 P-3°<>
Tit. 11. BehelfendcAmhaffddeursyMimfiers,
Confitls) (*fc,
ι Λ Mbafladeurs Huyfen niet te frequenteren om
■*"* MifletehoorenRemijftve
             pag. 307
2  Nader verbodt Remijf:                            p. 307
3   Α mbafladeurs en andere publijcque Minifters niet
te offeoferen Remijf;
                                p. 3 07
4  Ambaffadeurs Logementen niet tevioleren, op
verbeurte van Lijf en Goet Remijf:
            p. 307
ƒ Reglement op de Ambafladen en Deputatien iöo
buyten als binnen's Landts.
                       Ρ-3©7
6 Ambaffadeurs geen Vereeringen, Giften, Gaven,
noch Gefchencken teontfangen.
               p. 309
1 Interpretatie op de boven-ftaende Reiölutie, Mi-
nifters buyten's Landts, bevoeght de ordinarisen
gewoonlijcke prefenten te mogen ontfangen p. 309
8 Waerfchouwinge wegens het arrefteren van de
Perfoonen,Domeftijcquen of Goederen van Uyt-
heemfche Ambafladeurs of Minifters, hier te Lan-
de komende, refiderende en paflèrende. ρ 3 ίο
$ Reglement voor de ConMsRemifflift ρ. 310
Ordonnantïen, Refolutien, &c.
10 Reglement ende.Ordre voorde Confuls van dé
Nederlantfe Natie in de Zee-fteden van Vranck-
rijck, buyten de Middelandtfche Zee ghelegen ,
midtfgadersin andere Rijcken en plaetfen wegens
deièn S taet refiderende.
                            p. 31 o
11 Reglement voor den Refident tot Conftantino-
polen, Confuls tot Smirna, ende Nederlandtfche
Natie in de Levant.
                                 p. 311
Tit. 13. Inhoudende de TraBaten 'van Vrede
en Commercie
-, ére. tujfchen defen Staet en
andere UytheemfcheKoningen
» Trincen
en Tot ent at en gemaeckt endegeflooten.
ι Τ TNic ende Verbondt tuflchen deHeeren Sta*
^ ten ende Steden van Hollandt ende Zeelanr»
2 5- April 1 f76 Remiffive
                      pag. 31 %
2  Pacificatie, gheflooten tot Gent 8 Novembec
1576 Remijf:
                                         P-.312
3  Unie, gheflooten tot Utrecht den 23 January
1579 Remifi:
                                         P-312
4  Tra£t: van beftant tuflchen de Erts-Hertogen Al-
bert enlfabella, en deièn Staet, gheflooten tot
Antwerpen 9 April 1609 Remijf:
              p. 312
f Verdragh over eenige iwarigheden gherefulteert
uyt het Traftaet van den 9 April 1609, in den
Hage gefloten 7 January 161 o Remijf: p. 31 2
Articulen tot nader beveftigingh van den Treves
2 4 Juny 161 o Remijf:
                              p. 31 ζ
7  Tra&aet met den Koningh van Maroco 24 Sep-
tember 1610 Remijf.
                               p. 31 *
8  Verklaringe van het 20 Articul van het Trailaec
van beftant 29 Mey 1612 Remijf:
              p. 31 2
9  Tra&aet tuflchen den Koningh van Portugael eii
defen Staet, gemaecktindenHage 12Juny 1641
Remijf:
                                                  p. 312
ioTraft: van verdragh noopende de Thollen en
Commercien tuflchen den Koningh van Dene-
mareken en deièn Staet 13 Augufti ,1645:
Remijf:
                                                  p. 3 12
iiTradt: over'tlèlve fubjeft 12 February 1647
Remijf:
                                                  Vl1%
nThol-Roile inden Orizont, voor de Onderda-
nen der Geünieerde Provinciën Remijf: ρ. 3 ï 2
13 Tra£t: van Vrede tuflchen den Koningh van
Spaignen en defen Staet, gheflooten tot Munfter
3oJan: 1(748 Remijf.
                                p. 312
14 Tradl: van Marine tuflchen den Koningh van
Spaigne en defen Staet, gheflooten in den Hage
17 December 16 50 Remijf:
                       p. 312
1 7 Trad: tuflchen defen Staet en die van Salé 9 Febr:
1651 Remijf:
                                          P-3I2i
16 Nader Traü: tuflchen defèn Staet en die van Salé»
22 Maerti 657 Remiff:
                            P-312-
i7Tra£fc: van elucidatie enampliatie van't naerder
Tra£b van Vrede metdie van Salé, 22 Oftober
16 ƒ9 Remiff:
                                         P-31*
ι/ Ander Tra&: met die van Salé, if Mey 165&
Remijf;
                                                 p. 315
18 Articulen van Vrede tuflchen den Proteftor van
Engelandt en defèn Staet, gemaeckt tot Munfter
2 8 April 1654 Remijf:
                              p» 315
19 Publicatie met het Traft: van Marine dacr op ge-
volght, tuflchen den Koningh van Vranckrijck
endeDuytfcheHanze-fteden gemaeckt tot Parijs
ioMcjJóf4, Remijf:
                             Ρ'·3ι3
2 o Trait: tuflchen den Koningh van Dënemarcken
-ocr page 15-
• Volgens de methodifche verdeelingé vahhet werck';
9 Α r ticulen van Vrede en V eibond met EπgeIandt,,
ipFebruary 1674.                                  P:342
3 o Tracl: van Vrede met den Biffchop van Munfter *
22 April 1674.                                       p: 34&
31 Tracl: van Marine, tuilchen den Koningh van
Engelandt ende Heeren Staten Generael, 11 De-
cember 1674.
                                          p: 3 5-3
32 Trad: van Navigatie en Commercie tuflehen den
Koningh van Sweden ende de Heeren Staten Ge-
' nerael, 26November 1075"»                    Y-117
3 3 Tra£t: van Vrede, gemaeckt en gefloten tuflehen
de Heeren Ambaiïadeurs en Plenipotentiariflèn
van fyne Majefteyt van Vranckrijck ter eenre, en
de Heeren Ambaiïadeurs en Plenipotentiarifen vao
de Staten Generael derVereenighde Nederlanden
ter andere zy de, ro Augufti 1678,
            p:36o
34 Traft: van Commercie, Navigatie ende Marine
met Vranckrijck gefloten, in date als voren, p: 368
3 5 Tra£h van Vrede en Commercie tuflehen de Ho.
Mog. Heeren Staten Generael der Vereenighde;
Nederlanden, ende de Regeringe van Algiers,
1 Mey 1080.
                                          p: 3 79
36" Capitulatie ende Privilegiën by deKeyièrJijcke
Majeftcyt van Turckyen Sultan Achmet Chan,
ghegeven aende Hoogh Mog. Heeren Staten Ge-
Gencrael van de vrye Vereenighde Nederlandtiè
Provinciën. Anno 1612.
                         p:385
37 Declaration fur Ie Traifté de Marine, arrefté en
l'An 165-0 entre fa Majefté Ie Roy d'Efpaigne, Sc
les Seigneurs Eftats Generaux Provifionellement
arrcftéeaBruxellcsle2f deNov: 16 j6. p'-390
,'ti cndefèn Staet, op het hermeten van de Sche-
pen, ghefloöten in den Hage ι f April 165-8.
Remiffive,
                  .                            P:3*3
21 Traftaet van den Kofiingh van Sweden en deièn
Staet, gheflooteriin Elbingh ι September ïafó't
met de
elucidatie van dien, tot Heliïngeur 9 De-
cember 16 f $) daer op gevolght Remijf: p: 313
22 Articuïen van Vrede tuflehen denKoningh van
Portugael en defen Staet, geilooten in den Hage
x, 6 Augufti 1661 Remijf:                            p; 313
23 Articuïen'uyt het Tra&aet van Navigatie, Com-
mercie ende Marine tuflehen den Koningh van
Vranckrijck ende defen Staet, 27 April i46z.
Remïjf:
                                                  p:3i3
a^Traftaet tuilchen den Koningh van Groot Brit-
tannien ende defen Staet, 14 September 1662.
Remijf:                                        ;,;,;; p-ïH
2 ƒ Publicatie van 't Accord gemaeckt ende ghefloten
binnen de Stadt van Bruflel, raeckende de Limijt-
Icheydinge in Vlaenderen 7 Mey r 669. p: 313
2óTraftaet van elucidatie van 'c vorige Tra&aet met
den Koningh van Denemarcken ende defen Staet
ghemaeckt ende gheflooten, naer hetwelcke de
Thollen van Hout-Ia ften in Noor wegen geheven
fullenworden, tot op den If Augufti des Jaers 1685·
i9Maert 166 f.
                                        P:3l6
27 Tra&aet van Vrede tuilchen deièn Staet ende
dm Heere Biüchop van Munfter , achthienden
April 1666.
                                           P:32°
28 Articuïen van Vrede en Vcrbondt, tuflehen den
Koningh van Groot Brittannien, endede Heeren
Staten Generael der Vereenighde Nederlanden,
3ijulyi^7.
                                          Ρ:32ί!
TWEEDE BOECK, Begrypende veifcheyden Religieufe ende Kerckelijcke faeckeri.
Tit. 1. Behelpende Piacaten tegens de Geefie-
lycke Ρ dus.ge finden.
-
1   HPRa&aet, gemaeckt tuilchen Hertogh Philips
■*· vanBourgondien, Gravevan Hollandtj&c.
ende Rudolph van Diephout , Biflchop van U-
trecht.
                                                pag. 391
2  Publicatie enRenovatie van het vooren-ftaende
Tra&aet»
                                                p:393
3  Nader ordres op het voren-ftaertde fubjeft. p: 3 9 5
4  Placaet tegen het verkrygen van Geeftelijcke Goe-
deren Remiffïve.
                     .                P:39<5
$ Editt van KeyièrKarel, dat mert geen Leen-goe-
den, Erf-goeden, Chijnfen, &c.ialmogenver-
koopen, opdragen, tranfporteren, vertieren of
permuterenaeneenige Geeftelijcke Peribonen of
Godts-huyfen.
                                        p: 39ó
Placaet vanKeyièr Karel, daer by geordonneert
wort dat alle Godts-huyièn, Gaft-huyfen, Con-
venten ende ander Geeftelijcke Lichamen en Ge-
meentenj geenLeen-goeden,&c. nietgeamorti-
feert, fullen mogen aenvaerden, Remiffïve. p: 399
7  Plac:, waer by verboden wordt aen de Klooftere
eenige erffelijcke Goederen te maecken, R: 399
8  Verfcheyde Piacaten nopende het aenbrengen van
dePra:bendenCanonicael,Officien, enBeneficien
onder de Generaliteyt, ende ter collatie van de
Graeirelijckheyt ftaende, Remijf:
               p: 399
p Relblutic yande Staten van Hollandt,dftt de Εγ*η-
gelifche Gereformeerde Religie ial worden ghe-
manftineert en befcherm r, Remijf:
             p: 3 99
10 Reiblutie van de Staten Generael, tothandthavc-
nis van de ware Chriftelijcke Religie, Rem: p: 399
11 Plac: tegens de Jefuiten ende der fèlver Schooien ,
&e. Remijf:
                                             P:35>9
12 Placaet jegens het inkomen der RoomfcheGeeftc-
hjckheyc, &c. Remijf:
             -               p^399
13 Piacaten jegens de paus-gefinde Geeftelijckheyt,
Conventiculen, Scholen, Colleften, Kloppen»
Vooghden e«de Compofitien der Officieren,
Remijf:
              ; :                                p:35,c>
14 Piacaten van de Staten van Hollandt, jeghens de
paufelijcke Conventiculen, Geeftelijcke Habiten,
en ftellen van Schoolmeefters, en tegens het her*
trouwen en herdoopen, Remijf:
                 p: 399
ï 5 Piacaten teghens liet Bedevaert-gaen ende andere
/uperitiriefl» Remijf:
                             . , p: 399-
ιό Verbodt van die hun metEede aendeRoomicho
Religie verboncfen hebben,teadvpceren, alvaorem
fy den fel ven Eedt hebben ghcrenuncieert, Re-
MB           5 v:           '                      Ρ-399
17 PJacaten teghens het gaen ter Miflè in de Huyièn
van de Ambafladeurs, Remijf                   p: 400»
i8NaerderOrdreophetfelvefubjeè;.           p:4oo.
i9PJacaet van de Sfaten Generael, ende de Staten
yan Hollandt, van alle Piacaten teghens de paus-
gefinden ge-cmanee. rt, punftuelijck te qbftr veren,
p:4op
**
                             Placi
-ocr page 16-
Tafel en aenwyfinge der Placaten", Ordcmmntkfï^efolmtefi, fc.
f Kercken-Ordeninge voor die van Zeelandt, op
de Synode van Middelburgh beflooten, vanden
eerften February 1591, RemiJ/ïve.
            p: 459
6  Extra& uyt de poin&en van befchryvinge der Sta-
ten van Hollandt, op het eyndeiijck arrefterenvan
de Kercken-Ordeninge.
                           P:45"5?
7  Refolutie daer op gevolght.                      p:4óo
8  Refolutie tot rufte der Kerck en Gemeente.p: 460
Refolutie rakende de Kercken-Ordeninge. p;4<5i
10Kercken-Ordeninge, geftelt in denNationalen
Synode der Gereformeerde Kereken binnen Dor-
drecht in de Jaren 1618 en 1619.
                p: 4^4
11 Refolutie, raeckende verfcheyden Kerckelijcke
faecken.
                                                  P:47°
12 Refolutie, houdende dat de predicanten de ge-
meente moeten vermanen tot refpeft eri obcdien-
tie aen haer wettige Overigheyt.
                p: 47 r
13 Naerder elucidatie, rakende 't felve fubje&.p: 472
14 Refolutie, de Kerckelijcke gravaminatydclijck
aen den politijcken Commiflaris ter Synoden te
behandigen.
                                            P:47?
15· E m eriti haer plaetfe waer te nemen tot de bevefti-
ginge van een ander.
                                 P: 47 3
j 6 Refolutie, de predicanten geen uytheemfche cor-
refpondentie te houden, en geen politijcque faken
op den predick-ftoel te brengen.
                 p: 473
17 Ordre ende Formulieren op het bidden voor de
Overigheyt, in de Kereken van de Provincie van
Hollandt en Weft-Vrieftandt.
                   p: 474
fiS' Naerder verklaringe, het Formulier van Gebe-
den in eenighe perioden te volgen naer de let-
ter.
                                                        p:47<>
19 Refolutie, niet teghedogen dat op de Synoden
eenige propofitien jegens het Formulier van 't ge-
bedt worden gedaen.
                                p: 477
20 Refolutie, de predicanten het Formulier van het
gebedt pun&uelijck na te volgen.
                p: 477
21 Placaet, geen proponenten tot predicanten te be-
roepen , ten zy ten vollen vijf en twintigh jaren
oudt zijnde.
                                            P:477
2 2 Refolutie, houdende naerder verklaringe op het
felve fubjeft.
                                           P^478
23 Placaet, geen predicanten in de Steden, ceiïie in
deSiaetfche Vergaderinge hebbende, den Hage
daer inne begrepen, te beroepen, ten zy volle 30
jaren oudt zijnde, en in de andere Steden 27 jaren
qudt zijnde.
                                            F 479
24Refolucie, ordre tot meerder conièrvatie van de
ruft van de Kereken, &c.
                         P:479
2 ? Refolu tie raeckende de vacante predick- Ampter*
ten platten Lande.
                                   pc 481
2 6 Refolutie, den ouderdom der predikanten te re-
kenen niet na den dagh van het overlyden of di-
miflie van den voorigen predicant, maer na den
dagh van de Sententie, foo wanneer queftie vale
over het jus Tatronatm.
                           p: 481
2 7 Refolutie, geen difpenfatie van ouderdom meer
te verleenen aen predicanten.
                     p: 482
28 Refolutie, de Kereken en Claflèn hun prjecife te
ghedragen na de Refolutie van den 16 November
167 f.
                                                     papBi
29 Refolutie , predicanten binnen't Jaer van hae*
beveftigingh door nieuw beroep vertreckende, de
koften van voorgaende beroep te betalen, p: 483
3oRefolucie, niemandt tot het predick-Ampt bin-
nen deiè Provincie te admitteren , alsdie geadini!
pleert
20 Placaten van de Staten Generael, ende de Staten
van Hollandt, jegens het tefteren ten behoeve van
Geeftelijcke of andere paus-ghefindegheordende
'■: perfoonen, of Geeftelijcke Armen, Geftichten
of Godts-huyièn, Remijf:
                         p: 400
ai Refolutie, waerbyisverftaen dat alle depaeps-
gefinde Hooft-Officieren, Bailliuwen, Schouten,
Secretariflen ende School meefters, midtfgaders
paepiche Burgermeefters, Schepenen, Ambachts-
bewaerders, Kerekmeefters ende Regenten van
L Godts-huyfen, fullen worden afgefet, en andere
van de Gereformeerde Religie in des felfs plaetfen
gefurrogeert ·, als mede eenige confiderable poin-
clren, totweeringevandeftoutigheden ende ex-
ceflen van de paus-gefinden, en tot voortbreydin-
ge van de wareChrifteüjcke Gereformeerde Re-
ligie,
                                                      p: 400
22 Executie van de placaten jegens de paus-ghefin-
den.
                                                      p: 405
2 3 Waerfchouwinge op het tefteren van Leen-goe-
deren der paus-gefinden.
                          P:40?
24 Waerfchouwingejegens het compoferen der Offi-
cieren met de paus-gefinden.
                     p: 406
2 y Placaten van de Staten van Zeelandt, jeghens de
geeftelijcke en paus-gefinden, meeft van gelijcken
inhoudt, Remijf:
                                     p: 406
2 6 Placaten van de Staten Generael op het felve fub-
jedr. over de gheconquefteerde Landen , Re-
mijf:
              '                                       p:4oö
Tit. 2. Inhoudende Placaten van reformatie
ende herfiellinge van den Waren
Godts-dienfl.
1   T)Elydeniflè des Geloofs der Gereformeerde
JO Kereken in Nederlandt.
                pag. 407
2  Synode Nationael tot Dordrecht gehouden ende
uy tgefproken den 6 Mey 161 ρ Remïjfive. ρ: 416
3   A&a Synodi Nationalis in normne Domini No-
ftriJefuChrifti, Authoritate, Illuftr. & Prepo-
tentum D. D. Ordinum Generalium Foederati
Belgii Provinciarum, Dordrechti Habitat, Anno
1618 & 1619. Poft dimiiïlonem Theologorum
exterorum, Nevens het Tranflaet van de felve in
deNederlandtfcheTale.
                           p:4i6
4  Placaten teghens het fvveren en blafphemeren van
den name JefuChrifti, Kemzjfive.
            p-443
y Ordre jeghens devermenginge van de Theologie
met de Philofophie, Sec.
                         p. 443
Tit. 3. BegrypendedeRercken-0rde?2ingbé
1   TJRief des Graven van Lycefter. van uytichry-
4* vingedesNationalenSynodus, gehouden by
laft van fijn Excellencie in 's Graven-Hage den 20
Juny iy86. Nevens de Convocatie-Brief aen de
Kereken van Holland.
                             P-445"
2   Kercken-Ordeninge der Nederlandfche Gerefor-
meerde Kereken de Anno ί ?86.
                p: 446
3   Antwoord, op feeckereRemonftrantie van het
Zuyd-HollandicheSynode inden jare 15913 ra-
kende eenige Kerckelijcke faecken.
            pi 452
4  Kercken-Ordeninge van den jare 15-91, door laft
van de Heeren Staten van Hollandt ende Weft-
Vrieilandtingeftelc. , ...
                        Ρ'·4ί2
-ocr page 17-
Volgens tic mcthodiiche vërdelinge vatt het werclc*
pleert heeft den vollen ouderdom van feyen en Tit.4. Begrypende de S choohOrdrè.
twintigh jaren indeftemmendeSteden, midtiga-j τ ^RdreophetaenfteUenvandeSchool-meefters
dersin 'sGraven-ïiage} in de andere Steden vijf
......«r*™*                                   pag-484»
School-ordre over deLatijnfche Scholen Remijf:
5 School-ordre in Zeelandt Remijf:
4 School-ordre op deplaetfen onder de Generaliteytè
behoorendeita»/j^
                        alle pag. 484
en twintigh ·, ende voorts binnen de Provincie
tweeen twintigh jaren.                             P-4^3
21 Placaet teghetis de prophanatie van des Heeren
Ruft-dagh.             L                                Ρ·484
DERDE BOECK, Begiypende allerhandePolitijccpe faecken, RegleraentenjÓöroyen>
Handtveften, &c.
Tit. 1. Behelfinde allerhande Politifequefaec-
ken.
1  TT)Lac:vanK.eyferKarel, aengaende Tranfpor-
Jf ten, Hypothecatien ende verbinteniilèn van
onroerende Goederen Remiffive.
           pag, 48 5
Plac: dat de Secretarifen Rcgiiler moeten houden
van alle verkopingen en bclaftingen Rem'fó p. 48 f
3   Abolitie van de Contracten aengaende de Tulpen
Remijf:         .                                  p.48y
4  Plac van den xl. en xx. penningh Remijf: p. 48 5·
5: Plac: dat geen Verbanden, hoedatiigh die mochten
wefen, generael of fpeciael, eenigh recht van pre-
ferentie lullen hebben, ten zy den xl. penningh
daer van betaelt zy Remi ff:
                       p. 48 f
Plac:, van geen alienatien of tranfporten te doen
van eenige onroerende Goederen, als voor den
Rechter daer onder de fel ve gelegen zijn. p. 48 5
7  Plac; van KeyferKarel, op de bancqueroeten,
Huwelijcken» Woecker, Teftamenten, Protho-
collen van Notarifen, Sec. Remijf:
            p.480
8  Plac: waer by gheordonneere wort datdeProtho-
collen van Notarifen naer hun overlyden moeten
worden ghebrachc ter Secretarye van de Stadtof
Plaetfe van hare refidentie.
                        p.480
9  Verklaringe, de Pronliocollen der Notarifen die
op verfcheyde plaetfen gewoont hebben, te bren-
gen ter Secretarye daer hy overleden is. p. 487
10 Refolutie dat de Notarifen, yets paflèrende, den
Comparant ende Getuygen wel kennen moe-
ten.
                                                       P-487
11 Ordre vanden Rade van Brabant, rakende de No-
tarifen in Brabant.
                                   p.488
12 Plac: regens het onderkruypen der, Secretariièn in
Brabant Remiffive.
                                  ρ 485»
13 Naerder plac: tegens het onderkruypen der Secre-
tarifen door de paepfche Notarifen, &c. in Bra-
bant,
                                                     p· 489
14 Ordonnantie Van den Keyièr, noopende remiilien
vart doodtflagen, Brieven van legitimatie, placet,
refpijt, ceffie ende beneficie van Inventaris Re-
mijf:
                                                     P· 4S>°
15· GeredreiTcert Formulier van Brieven van legiti-
matie.
                                                   P· 49°
16 Refolutie, Verfoeckers van Veniam aïtatis den
perfe&en ouderdom uyt te drucken, fonder te ge-
bruyeken het woordr omtrent.
                  p. 491
17 Refolutie, alle Verfoeckers van Veniam aïtatis
haren ouderdom te fullen moeten doceren. 491
18 Plac: op de Goederen die by Teftamente,Codicil-
le,HuwelijckfcheVoorwaerden of andere Con-
tra&engemaeckt,reftitutiefubjecT;zijn R. p.491
ï 9 Plac: houdende dat geen Fideicommiiraü:e.Goq*
deren kunnen worden ontÜagen, als door laftvani
haer Edele Groot Mog.
                           p. 49 £
2oWaerfchouwinge , waer by verftaen wort dat
Vooghden over Wees-kinderen buyten eenige re*
prochen Lijf-renten mogen inkoopen. p. 491
21 Verklaringe, dat Wees-meefteren en Vooghden
bevoeghtzijn, de penningen van minderjarige te»
beleggen op Ordonnantien van Soldye. ρ. 492.
2 2 Waerlöuwinge, Van een geheel jaer vryheyt van
den xl. penningh in het tranfporteren van Obliga-
tien en Rente-brieven.
                            p. 49z
2 3 Naerder placaet op 't felve fubjeft.            p. 495
24 Plac:, waer by de exemptie van den xl. penningh
in het tranfporteren van Obligatien en Rente-
brieven ten lafte van 't Landt fal komen te ceflè-
ren.
                                                      p. 49 £
2 f Plac:, daer by verftaen wort, geen Hypotheec-
quen noch Kuftingen te mogen eyfichen, daer van
de Intereften wel betaelt worden.
              p. 49 3
2 6 Refolutie, houdende dat het vooriz placaet geen-
fintsapplicabelis, in reguardvan Kuftingen dia
voor datoopge-eyfcht zijn.
                       P-494
2 7Refol: dat de Regeerders ten platten Lande hara
rekeningen in't openbaer moeten doen. R: p. 494
28 WaericliQu winge, houdende dat de Gaerders van,
binnelandtfcheOmmeflagen binnen twaelf maen-*
den de felve van de Huyrders der Landen moeteii
collecteren, op pcene van daer naer geen recht te
hebben ten lafte van de Eygenaers.
             p. 494
29Refolutie, houdende dac de Hoven van Juftitie
haer geen faecken fullen aenmatigen de Policie be-
treffende.
                                               P-49?
30 Reglement tot beter admiaiftratie van dejuftitie
in den Schepen-ftoel der Stadt 's Hertogen-Boicb
Remi/β >
                                             p.49?
31 Naerder Reglement op 't felve fubjeal:. p. 49$
3 2 Noch naerder ordre tot redres van de Policie, Ju-
ftitie en Finantie der Stadt 's Hertogen-Bos.p. 496
3 3 Reglement, raeekende de Policie voor de Dorper!
vandenOuden-Bofch, &c.                     p-499»
34Reglement, raeekende de Gerechten en Policio
voor die van den Finart-Heyningen, Appelaer *
Schuddebos, ende annexe polders.           p. foc*
Tic, 2. Van de Huwelijckfche faecken.
1   "pXtracl: uyt de Politijcque Ordonnantie van'
•*-J Hollandt, begrypende het ganriiche Echt-
Reglement , Solemniteyt, Aenteeckenen, Procla-i
matien, Verboden graden van Maeghichap en
Swagerfchap, Ojrerfpel, &c,
                   p. fó$
Refolutie, de JoodtfcheNatie in 'treguajd van
het Huwelijcken, van de folemniteytën van de
P^itijcqu? 9rd9riaantie te difpe^ferer^. p, 504
-ocr page 18-
Tafel en aenvvyfinge der Ptacaten, Ordonnantien. Refolutien", <3tc.
3  Edi&, waer by geftatueert wort» dat in Huwelijc
ken geen appel of reformatie valt» foo wanneer het
oordeel van den Rechter over-een-komt met het
gefuftineerde van de Ouders, of van den langhft-
levende.
                                                 p. 5-05-
4  Publicatie, houdende elueidatie v£n de Articulen
in de Politijcque Ordonnantie, waer by de over-
leden Huysvrouwen Broeders of Sufters Dochter
verboden wort te trouwen.
                        p, 5-06
5  Plac: houdende interpretatie van het derde Articul
van de Politijcque Ordonnantie vanden jare 15-80,
, waer by verftaen wort dat onder het woordt Ou-
ders , alleen wort verftaen Vader en Moeder, en
ι niemant anders.
                                      p. 506
Plac: (tegens het trouwen van perfoonen met den
: anderen in overfpel geleeft hebbende.
         p. 507
7  Plac: tegens het overfpel.                          Ρ·ί°7
8  Refolutie, houdende dat het HofF, ende de Re-
geerders van de Steden bevoeght zijn, in feecker
gevalvandeHuwelijckiè proclamatien tedifpen-
ïèren.
                                                     p. f 08
9  Exraét uyt de politijcque Ordonnantie binnen
Zeelandt, noopende de maniere van Huwelijcken
aldaer.
                                                   p. 508
10 Echt-Reglement over de Steden enrDorpen ten
platten Lande, onder de Generahteyt reforterende
ükemijfive.              -                              PSl°
Tit. 3. Tegens corruptien len aenneminge njan
gefthencken} Eedt rvanfuyrueringe}
1  Tj1 Xtraft uyt de naerder Ampliatie van de Inftru-
•*~-J die van den Hoogen Rade, ende den Hove
vanHollandt.
                                       pag. 510
2   Plac: van de Staten Generael, van den eerften July
löfi, over deordre teghens de corruptie, &c.
Remijjlve.
                                               P-51*
3  Refolutie, d'Ambafladeurs geen Verceringen te
mogen nemen; met de interpretatie, Minifters het
ordinaris Prxfentte mogen ontfangen Kern.γ. 512
4  Ordre tegens Giften, Gaven en Gefchencken ,
midtfgadersd'exceiïèn van de Schryvers van de
Compagnien in 't Noorder-quartier ghepleeght
wordende.
                                              p. 512
5: Refolutie , Eedt Van fuyveringe te doen by die
gene die eenige politijcque Ampten of Bedienin-
gen bekomen Remiffive.
                          ρ. 5Ί4
6 Item,, jn reguard Van de Militaire Ampten R<?-
miff: .-;<
                                              p.514
Indifche Compagnie clefèr Landen ge-cligeerc
worden.
                                                 p.fiö
Tit. 4 Placaten tegens Jeditieufe Perfoone??,
mtirmuratieniffatnen-rottingenifameufe
LibelleUi Ψα/quiUenj Straetfchenderyent
Infolentieuy h'c
\7Erfchey de Placaten tegens ièditieufe Perfonen
^ en oproer-maeckers Remïjfive.           P-5^7
2  Plac tegen de moet willigheden der Lakayen ende
Knechts, ende verbodt van Geweer te dragen R<f-
miff:                                              p. 517
3  Plac: tegens het inflaen van Glafên, werpen met
Steenen, klincken aen de Bellen, flaen en kloppen
op de Deuren Kemiff:
                              p. fi 7
4  Plac: tegens het drucken en verkoopen van arger-
lijcke en feditieuiè Boecken Remiff:
           p. ƒ 17
5  't Selve vernieuwt by 't HofF van Hollandt by plac:
Remiff:
                                                  p. $17
Plac: van de Staten vanHollandt en Weft-Vries-
laodt, tegens murmuratien en diffidentien, &c.
enamneftie.
                                            P-fl7
7  Plac: van de Staten Generael derVereenighde Ne-
derlanden , van amneftie tegens alle diffidentien
en murmucatien.
                                     p. 518
8  Relölutie, verbodt tegens het maecken, drucken
ende yerkoopen van Pafquillen, ende Aften van
Staet.
                                                     p. f20
ρ Refolutie, raeckende 't felve fubjófr.         p. 520
10 Plac: tegens het licentieus drucken, verkoopen en
divulgeren van fameulè Libellen.
              p. 520
11 Plac:, verbodt van feecker Boeck, genaemt Aen-
wyfinge der heylfame politijcque gronden ende
maximen van de Republijcq van Hollant. p. 522
12 Publicatie teghens alle Pafquillen ende ergerlijcke
Schriften.
                                               p. 523
13 Plac: tegens de Sociniaenfche Boecken, Leviathan
en andere.
                                              P-5"23
14 Waerfchouwinge, geen Gefchrif ten of Boecken
te mogen drucken of verkoopen tegens de Engelfe
Natie.
                                                   p. f24
1? Plac: tegens de pafquillen endiiëourfen, betref-
fende de Souverainiteyt van den Lande. p. f24
16 Plac:, houdende preemie voor die Jan Rotné, en
den Drucker van des felfs pafquillen fal weten aen
tewyièn.
                                            Ρ·ί2ί
iy Plac: tegens het Boeck geintituleert B: D: Spinoia
Opera Pofthuma.
                                    p. 52 f
18 Plac: tegens het drucken van Franiche Couran-
ten,
                                                       p. 526
19 Placaet tegens de Doodt-malen ten platten Lan-
de,
                                                         p, 526
20 Plac: tegen hec ichutten van de Bruydegomsende
Bruyts,6cc.
                                             p. 527
21 Ordre en Reglement op de ongeregeltheden der
Dienftboden.
                                          p. f27
2 2 Plac: tegens het fchenden van Boomen en Planta-
gien 5 midtigaders het ftelen van Hecken,Stoupen
enBalien.
                                               p. f30
2 3 Plac: tegen het ftelen van Aerd en Boom-vruchten
uytdeThuynen,Scc.
                               p- ƒ30
24 Plac: tegens het inflaen van Glafen. . p. f 31
2 f Waerfchouwinge van Zeelandt, tegens het naer-
drucken, uytgeven ende verkoopen vanReiblu-
. tien, Placaten en Ordonnantien vaadeHeerca
Staten van Zeelandt.                           P-f3J
Tit. 5.
Ordre, geen Traftementen aen Militaire ()fficiers
7
goet te doen, als die den Eedt van fuyveringe heb-
ben'gedaen Remi/f:
                                 p. 514
8' Plag:, waer by alle Miltaire Officiers verboden
* wortëëriigeFoyep, Vereeringen, &c. te ontfan-
; gènof nemen van de Schippers of Koopluyden op
Rhijn en Maes varende Remiff: p. 514
S Nader'placaetopYvoren-ftaendefubjecT:. p. f14
ibNoch naerder placaet racekende het felve fub-
*jcc~t. ' p. 515-
11 Refolutie, Dijckgraven , Heemraden, Waers-
mannen, penningh·meefïers, Boden, nochièlfs,
nóchhaer Vaders, Moeders, Soonen, Dochters ,
Broeders of Sufters, eenighe leverantie te mogen
doe&acn de Wercken haer opficht bevolen, p. 516
12. Refolutie, Eedtvan fuyveringe te doen by de ge-
"·' rie die tot Bewinthebbcrcn van de Ooft on Weft-
-ocr page 19-
3 fii Volgens de methodifciie verdêelinge van liet werdfc
Tit. ?· 03r°jen ende Privilegiën tot redemp-
tïe ende afloop van confifcatien der
Sententien van verbeurte van Lijf
enGoedt.
ï 4 Ordre tegens de infolentie van de Studenten, üy£
kloppen der Profeflbren> houden van CpUegien j
dragen van Piftolen, &c. ?
                  p. 54^
iyPlacafen tegens het uytftampen van Profeflbren ,
ende het draghen van Piftolen by de Student
ten.
                                    r '             p.548
16 Ordre op 't committeren en veranderen van Cu-
rateurs in de Univerfiteyt tot Leyden. p. f f o
17 Het Secretaris-Ampt van de Univerfiteyt tol
Leyden voor een, twee of meer jaren te mogen
vergeven.
                                               P· 57°
18 Refolu tie, houdende wie vrydom van Importen
te vergunnen in de Univerfit. tot Leyden. p. 5 51
ipReiölutie, houdende verklaringe aengaende de
exemptie van'sLands Impofitien voor de Uni-
verfiteyt tot Leyden.
                               p. 5 51
zo Refolutie, den RedTror ende Senaet van de Uni-
verfiteyt tot Leyden vrydom te genieten van den
Impoft op het Zout.
                                p· 5" f 1
21 Refolu cic, de O&royen tot het drucken van Boec-
kendaermede te claufuleren, dat deVerlbeckers
van het Oftroy een Exemplaer van het Boeck daer
op het O&roy veribcht wort, fullen moeten bren-
gen in de Bibliotheecq van de Univerfiteyt toe
Leyden.
                                                 p. 5 ρ
Tit 8. Bet Staf el-r echt der Stadt Oor dr echt
aengaende,
1   pRivilegie van het Srapel-recht van Dordrecht»
■*- gegeven by Graef Jan van Holland. p. 5-5-2
2  Privilegie van Graef Willem de IV. beroerende
het recht vander Maze.
                             p. 5-5-3
3  Confirmatie van Maximiliaen ende Philips, van
het felve, ende van allen anderen Privile-
giën.
                    ) :                                             p. 5-5-35
4  Privilegie van Hertogh Willem van Beye-
ren.
                                                       p. 5,-4
f Accord ende Compofitie met die van der Goude,
over het Stapel·recht van Dordrecht.
         P-S55
Sententie van de Keyferlijcke Majefteyt, op her.
ftuckvande itapel der Stad van Dordrecht, tuP
fchen die van Dordrecht ende de ghemene Steden
van Hollandt Remi f:
                               P-iSS
7  Ordonnantie ende verklaringe op de felve Senten-
tie Remijf:
                                             P-f5ï
8  Interpretatie des Koninghs op het thiendeArticuï
vandevoorfz Ordonnantie, beroerende die Sta-
pel-Goederen die door omwegen neder-gebracht
worden door d'Yflel voorby Rotterdam, p. 555
ρ Sententie van de Keyfcrlijcke Majefteyt, nopen-
het ftapel-recht tuflehen die van Rotterdam ende
Dordrecht.
                                             p. 55/
10 Accord ende compofitie met die van Gorcum, be-
roerende die ftapel der Stede Dordrecht, p. 5-5-8
11 Sententie van fijn Keyfcrlijcke Majefteyt, beroe-
rende die ftapel-goeden paflerende tuflehen Put-
ters-hoecken Swijndrechr.
                       p. 560
12 Sententie van de Keyfcrlijcke Majefteyt tuflehen
die van Schoonhoven en Dordrecht. P*4£$
13 Naerder uytipraeck van de felve Sententie, p. 5· 8 3
i4Uytipraeck van HertQch Aelbrecht van Beye-
ren.                                                       p. 584
15 Confirmatie van Hertogh Willem, gegeven den
$teden op fijns Vades JSrief voprfö,           . p. 58 $
VIERDE
O&roy voor de Edelen van Holfandt en
Vrieilandt, dac uytgeeniaecken, br
Weft
eucken
ofdeliftenjuytgenomencrimenfefe Majeft: meer
fullen verbeuren dan haer Lijf eneeniömmevan
'80 ponden uyt hun Goedt Remi/five. pag. 53 %
Gelijcke O&royen, Handtveften en Privilegiën
aen meeft alle de Steden in 't byfonder, en fommi-
ge Landtitreecken in 't gemen vergunt, d'cen tot
meerder en d'ander tot minder prijs j als aen Dor-
drecht , Haerlem, Delrf, Leyden, Amfterdam,
Goude, Rotterdam, Schiedam» Schoonhoven,
Briel, AlckmaerendeEnckhuyfen.
          P?3*
Tit. 6. OBroyen ende Handtvefien van de
Magifiraets-befiellinge in de Ste-
den 3
ALs tot Dordrecht, Haerlem, en Delff,
v-m
LTot Leyden en Amfterdam,               p. 5-34
Tot Goude, Rotterdam, Gornichen, Schiedam
en Schoonhoven,
                                    p. 53 5
' Briel, AIckmaer en Hoorn,                    P· ?3Ó
Enckhuyfen»Edam,Monnickendam,Medenblicq,
Purmereynde en Weeip,
                         P- 537
Tit. 7. Statuyten ende Ordonnanties van de
Univerfiteyt tot Leyden.
1   /""^ftroy ende Inititutie van de Univerfiteyt
\_) der Stadt Leyden.
                          p. 538
2  Ordonnantie ende Statuten voorde Univerfiteyt
der Stadt Leydert.
                                    p. 535)
.3 Andere Ordonnantie ende Statuten vandevoorfz
Univerfiteyt.
                                          p. 542
4  Privilegie of Oftroy der Anatomie inde Academie
tot Leyden Remijf:
                                 ρ. 543
5  Inftauratie en vernieuwinge van het felve Privile-
gie ende Oftroy der Anatomie in de Academie tot
Leyden Remijf:
                                      p. 543
Wetten en Statuten van de Univerfiteyt tot Ley-
den Remijf:
                                            p. 543
7  Ordonnantie op'tftuyr en beleyt van het Colle-
gium Theologie Remijf:
                          p. f43
8  Ordre belangende de giften en beurlên der Burfa-
len» beproevingé en onderfoeck voor derfelver
inkomftin'tCollegiei?m?/7;
                    P-143
9  Belangende 't beleyt der Burfalen, bywooninge
ende regel van den Huyfe Remijf:
             p. 543
ioPlacaet tegen de duellen en uytdagingen om te
vechten, van de Studenten inde Univerfiteyt tot
Leyden Remijf:
                                      p. 543
11 Reglement op de Revifien van de Sententien van
den RecÏor ende Rechters van de Univerfiteyt tot
Leyden.
                                                 p. f44
12 Ampliatie op 't negen en dertighfte Articul van de
Statuten van de Univerfiteyt, raeckende het ftel-
len van Curateurs over Boedels van Profeflb-
ren;
                                                       p. 54Ó
13 Nader Ampliatie op 't negen en dertighfte Articul
van de Statuten van de Univerfiteyt tot Ley-
den.
                                                       p. 546
-ocr page 20-
Tafel en aenwyfiflge der Ptacatcn, Ordonnanties Refolutten, 6ca
VIERDE BOECK, Begrypende alderhande Politijcque Recht - faecken ende Wetten,' '
Tit. i. Qhile Wetten en Recht-faecken.
2  Plac: van Key fer Karel, houdende geen remiiÏÏe te
verleenen jeghens Doot-flagen in dronckenfehap»
Η erbergen en in Kermiflèn gefchiet Remiff: 599
3   Plac: beroerende de menighvuldigheyt van Doot-
ilagen in den Lande van Hollant, Zeelant ende
Vrieilant daghelijcks werdende gheperpetreerc
Remiff:
                                                     jyp
4  Plac jegens de Duellen Remiff:                 V-599
f
Plac: jegens de Duellen de Militairen raeckende
Remijf:                                                  p. f99
Plac: van de Staten van Hollandt, jegens de Duel-
len Remiff:
                                             p. 5*99
7  Plac: van de Staten Generael jegens het dragen van
onbehoorlijck Geweer in den Lande van Brabant
en Over-Maze Remijf:
                            p: 599
8  Ampliatie van het Plac: jegens de Vechteryen en
Doodt-flagen.
                                        p. f99
9  Plac: van de Staten van Zeelandt,jegens het Vech-
ten,Mes-trecken of ander Geweer,Straetfchenders
Nacht-loopers, &c. Remijf:
                       p. 600
10Plac: van Keyfer Karel, jegens de Bedelaryen
Remijf:
                                                  p. 600
11 Plac: jegens de ghenaemde Heydens en iEgipte-
metsRemiff: "
                   "               p.óoo
ï 2 Plac: jegens het fchouwen en bedelen der Lepro-
fen Remiff:
                                             p. 600
13 Plac. beroerende de Vagabonden en Land-loppers
Remijf:
                                                  p. 600
14 Ad idem Remijf:                                    p. 6oq
1Plac: jeghens Vagabonden, Bedelaers, Dieven»
Landt-loopers ende andere Quaet-doenders R^*
miff:
                                          .            p.óoo
1Plac: j egens de Dieven,Dieveryen en Aenhouwers
van dien Remiff:
                                     p. 600
17 Plac; jegens de Bedelaers, Vagabonden en Bede-
laryen Remiff:
                                         p. 600
18 Plac: van de Staten van Zeelandt, jegens de Vaga-
bonden, Bedelaers, Dieven, Landtloopers en an-
dere Quaetdoenders Remijfive.
                 p. 60a
^Reglement jegens de interventien voor fugitiven
en ingedaeghde Delinquanten,
                  p. 601
20 Plac: jegens het doorfteken van Dijeken en Dam-
men,
                                                      p. col
Tit. 3. Saeckewvan Leen.
1   "DLacaet, Leenen te ver heffen, Remiffive p.óoi
Alle Leen-Goederen, van de Graven vanHoll:
te leen gehouden, aen te brengen Remiff: p.602
3  Placaten t>p 't verheffen van de. Leenen vari de
GraeifelijckheytvanHolI: Remiff:
            p. 602,
4  Placaet op 't verherren der Leenen van den Huyfc
van Egmont Remijf:
                               p, eoz
f Placaet van de Staten van Zeelandt, op 't verhef-
fen vande Graeffeiijcke HccrlijckhedeniAmbach-
ten met den gevolge, in Zeelant gelegen R: p. 602
Refolutie , fpliflinghe van de Leenen, toeghela-
teri.
                                                       p. 602
7  Refolutie, houdende wat recht van Collaterale
Suceeiïïe te betalen, als, Man en Vrouwftaende
Huwelijck Leen hebben aenghekocht» en *t felve
malkanderenbyTeftamentmaecken, p.603
8  Plac: van de Staten van Hollandt, van geen veran-
desingejQ ία φ in^yjftwyten Yaji Leeaqn te ftellen
buytcii
* "QLacaet^anHertoghPhilips, jeghens nahuyr
X van Landen.
                                pag. 58 ο
a Plac: jegens de ongeregeltheyt vande Huyr-luyden
en Pachters Remijfive.
                              p. 5 8 6
3 By de Politijcque Ordonnantie van den 1 April
1 y8o vernieuwt RemiJJ:
                            p. 586
φ Plac. jegens de na-huyr van de Pachters en Bruyc-
kers Remiff:
                                           p. 586
y Ordre van de Staten van Zeeland, op het verpach-
ten der Landen Remiff:
                            p. f 8 6
Plac: van de S taten van Zeelandt op 't felve fubjecT:
Remijf:
                                                 p. tf 86
7  Plac: vaïi de Staten vari Zeelant, jegens de on-
willigheyt vanfommigeLand-zaten, in het doen
en volbrengenvan den dienft, die de felve aen hare
Ambachrs-Heeren fchuldigh zijn.
              p. 586
8  Plac: dat gheen Borgen voor fchuldert daer ecnigh
Hypotheecqof Onderpandt voorgefteltis, voor
de excuflie en uytwinninge executabel zijn. p. 587
9  Ordre op het ftück van de Süccelllen ab inteftato,
na het Schependoms Recht Remijf:
           P-f8p
10 Verklaringe van de duyfterheden inde Ordonn:
van de Succeiïïen begrepen Remiff.
            p. f89
11 Placop't ftuck van de Sacceflieab inteftato, in de
Steden ende ten platten Lande, die haer aen het
Aafdoms-recht gehouden hebben Remiff: p. f 89
12 Verklaringe op 't ftuck vande Succeiïïen der gener
die uyt defe Landen naer Ooft-Indien varen
Remiff:
                                                  p. 589
13 Oétroy van de StatervGenerael aen de Ooft-Indi-
fche Compagnie , op 't recht van Succeiïïen ab
inteftato in Ooft-Indien, en op de reyfe heen en
weer Remiff:
                                          p. 589
14 Refolutie, houdende dat de Bleyckers hebben
recht van reten fie op Garen enLywaten by haer
gebleyckc, indien den Debiceur iniblvent is, midts
de felve Lywaten aen den Crediteur overgeven-
de,
                                                        p. 589
1 f Refolutie, houdende dat het gemene Landt van
yemandt gek pretenderende, wiens Boedel inibl-
vent is geworden, niet meer recht heeft als andere
Crediteuren.
                                          p. f91
ιό Refolutie, houdende dat de Steden mede legael
Hypotheecq hebben voor haer Stads Excyfen , niet
alleen op de Pachters, maer oock jegens de Borgen
ende Medeftanders.
                                 p. 592
17 Ordonnantie op't ftuck vande Policie binnen Zee-
land Remiff:
                                            p. 592
18 Plac: van Ampliatie op de Politijcque Ordonnan-
tie,
                                                        p. f92
i9Naerder Ampliatie van het Placaet van Poli-
cie.
                                                        p* 594.
20 Placaet van Zeelandt, Wees-meefters, Voogh-
den , Curateuren ende andere Adminiftra-
teurs van de Goederen van onmondige, minder*
jarige en ander perfoonen ende Boedels die onder
Curatele zijn, vermogen de penningen te hefte-
den.
                                                      P-59$
Tit. i. Criminele Recht-faecken.
1 {"~%Rdonnantie van Kcyfer Karel y noopendere-
*-' miiïïenvandoodt-flagento?/^: p-f99
' ··
-ocr page 21-
,                 <""-'               ·                               I -f""                            ' -'' '              * ■           -,'*'* --Vï . - & ι--                          '
ι Volgefis de metliÓciifcIie verdéelingé van het WéfcL1
buyren den teneur van den eerftcn uytgifc Ré·- I van Uytheemiche verkregen , niet te refpefe
p. 608
p.<So<2
p. 6ίο*
Valck-
p.610
m]f:                                               6ol
o Plac waer by verboden wort eenige veranderinge
in de in veftituyre te maecken Re mijf: ρ. 6o 3
.j 0 \Vaerfchouwinge van alle Vaiallen en Leen-man-
nen, eenighLeenbefirtende, defclvc te komen
verheffen en hulde te doen.
                       p. 603
j 1 Waerichouwinge nopende her verheffen en hulde
doen van Leenen.
                                    p. Ó04
12 Refolutie, nieuwe Leenen by refuys van den eer-
ften Succeifëur Feudael oock op den volgenden
te mogen verlyen, Tonder 20, 40 of andere pen:
te betalen.
                                               p. 504
3 3 Waerichouwinge noopende de Leenen in de Lan-
den van Valckenburgh, Daelhem en 's Hertogen-
rade.
                                                      P-ó°5"
14 Plac: tegens het verduyfteren van Landen, ende
ordre om de Leenen te komen verheffen, en Eedc
te doen by de Vaiallen en Leenmannen der Stadt
Grave en Landen van Cuyck.
                    ρ ίο f
15 Plac: öp 't verheffen van de Leenen in Vlaenderen
Remiff:
                                                 p:6oó
iöPoincTren en Artijculen,dienendetotampIiatie van
het Placaet vanden 2 ƒ Augufti 1633, concerne-
rende de bedienïnge vanden 6'uper-lntendent over
de Leenen in Vlaenderen.
                         p, 606
17 Refolutie tot elucidatie van vooren-ftaende poin-
éten.
                                                      p. 607
18 Plac: noopende het aenbrengert vart de Leenen in
Vlaenderen.
                                               007
Tit.4. Houtvcfierye en facht-faeeken.
1 T^Lacaet van Keyfer Karel. totconiervatie der
J. Boflchen» Wilderniilèn en Wildt Remifft-
•ve.                                               pag.óo8
% Verfcheyden Pkcaten raeckende de Jacht ende
Wilderniilèn Remi ff.
                              ρ. <ίο 8
3  Placaten op degrooceongeregeltheden die gebeu-
ren in't jagen, vangen en fchieten van allerhande
Wildt Remiff:
                                        p.608
4  Placatcn tegens 't onbehoorlijck vangen vanHaes
en Velt-hoen Remiff.
                             p. 608
f Placaten daer by de Haes van St. Jacob tot Bamis
verboden wort te jagen Remiff:
                  p. 608
Placaten op het ftuck van de Jacht in de Klingen
Remiffi
                                                 p. <j08
7  Placaten op de vergrootinge van de Klingen Re·
mtff
                              "                      p.do8
8  Placaet dat niemandt mach jagen dart die daer toe
gequalificeert is Remi/f;
                           p. <5o8
Placaten beroerende de periönen die op A&e jagen
Remiff:
                                                 p.608
10 Waerichouwinge, Adtevan vryejachten,als oock
de Sauvegarden by den Houtvefter of anderegege-
ven, ingetrocken Remiff:
                         ρ. 008
11 Placaten, de ongequaUficeerde verboden Honden
te houden Remiff:
                                   ρ. 008
12 Placaten, ordre op hetghebruyek van de Tuyme-
kmRemiJf:
                        '                  p. 608
13 Ampliade op de qualificatie der gener die het Vel t
en Wey- fpel gebruyeken Remiff
              p. 608
I4lnterpia'tie vandenHove, op't placaet van de
Wilderniflè, noopende de Hooft-Officieren rot de
Jacht gequalificeert Remiff:
                      p. 608
15 Refolutie, de qualificatie van de Ridderièhap ,
ren.
1Waerichouwinge op 't ièlve jubjedr.
17 Placaten tegens het fchieten Memijfive:, ...'
18 Ordonnantie op't vangen van Valeken,
Taflels, en andere Edele Volen Remiff:
ρ Placaet, verbod van de Jacht in de jurifdidïie van
Woerden R: .                                      p.óio
20 Placaten op 't ftuck van de Jacht in de Landen vait
Voorn R:
                                              p.610
21 Ordonnantie op 't felvcfubje&Ri             ρ. 6io
22 Placaet, verbodt van de Capittel-Duynen niette
berooven van Hartboom, Doorn, Duyn-rijs,Helm
of ander icherp Gewas R:
                        p. 61a
2 3 Placaet roerende het Boich en Wildernis van hec
Hager-hout R:                                       p.610
24 Placaet op 't ièlve iübjecT: R:                    p.6io>
x1) Placaet beroerende het Boich van Sevenhuyfen
R:
                                                         p.610
2 6 Plac: waer by inichryvinge vanBeeften en Wey-
den van Schapen in de Duynen en WiJdernüTen
wort verboden R:
                                    p.610
27 Plac: van Kraenoogh of ander Vergiff in de Duy-
nen en Wilderniffen R.
                           p.óiö
S Plac: op de decli vitey t van de Slooten aen de zyde
van de Wildernis R:                               p. 610
2ρ Plac: op 't ftuck vande Helm ■ plantingh R: p. 610
30 Plac: verbodt, geen Helm te rooven van den Zee-
Dijck R:
                                                p.610
31 Plac: geen Doorn, RijsnochHelmin de Duynen
en Wilderniilèn van Texel te rooven R: ρ. 6Ί o
32Plac: teghens het fchieten vanDuyvcn, Enden,
en Hoenderen R:
                                    ρ 0Ί0
3 3 Placaet op het houden van Duy ven in Rhijnlandt
R:                                                         p.610
34Idem, inDelflandc R:                           p.610
3 f Plac: tegens het fchieten omtrent VogeWCoyen
R:                                                         p. 610
3 6 Nader placaet tegens het fchieten omtrent Vogel-
Koyen.                                                  p.610
37 Renovatie van voorgaende placaten teghens het
ichieten omtrent de Vogel-Koyen leggende opde
Gronden der Domeynen.                         p. 6ri
3 8 Plac: op 'f maecken en ftellen van Vogel-Koyen ,
en op 't iluy ten en hoeken van de Koy-Enden, &c,
Remiffive.                                              p. 612
39 Plac: op het ftooren vanExtersen Exter-nefteit
Remif/ive.
                                              P·^1.?
40 Waerfchouwinge, beroerende de Jacht op het
Eylandt Viielandt.
                                  p, 613
41 Waerichouwinge beroerende de Jachti Viflchcry
en Vogelerye op den Eylande van Texel. p. 615
42 Plac: ende Ordonnantie opde qualificatie van de
Jacht, endepcene teghens de exceilèn vande ièl-
ve.
                                                        P'6l5
43 Plac: en Ordonnantie opdegroote ongeregtlihe-
den die gebeuren in 't jagen, vangen en ichietcn van
allerhande Wildt, binnen de Houtvefterye van
Holland en Weft-Vrieiland.
                    p. 614
44 Plac:, waer by aen fyne Hoogheyt wort toeghe-
ftaen dejaehr aen de Ooft-zyde van de Riviere de
Vechr.
                                                  p. 625
4f Plac: op 'c ftuck van de Jacht en Houtveftery van
Goylandt, aen de Ooft-zyde van de Vecht. p. 625
46 Plac: regen het ftellen van Aerd-ftricken in't Weft-
landt.
                                                     p. 624
Pupil:
-ocr page 22-
Tafel en aewyfitige der Placaten, Ördoonantlen, Refolatier), &c.
'47 Publicatie, beroerende de Jacht op 't Ey landt van
Goëree.
                                                 p. 625"
48 Placaet, raeckende de Jacht op Haes in de Klin-
0 gen.
                                              ,         p.626
49 Placaet, dat alleVoorgaefide Plac: op 't ftuck van
dejachtin allepoin&en ende Articulen moeten
worden gebbferveert} Item, tegens het ongequa-
:" lificeertjagen, &c.                                 p. 627
50 Plac:, Ordre en Verbodt op 't ftuck van 't ViiTen
op de Rivieren, Meeren, ende Binne-Wateren
Wêmiff:
                                                 p. 628
51 Placaet jegens de Strant-rooveryen, Zee-vondcn
en Strandt-recht te vorderen RemiJJ:
          p. 628
52 Ordonnantie ende Reglement op't ftuck van de
Jacht indeMeyerye van 's Hef togen-Bofch Re-
mtffi
                                                     p. 628
• 5 3 Plac: tegen de exercitie van de Jacht in de Meyery
van'sHcrtogen-Boich.
                            p. Ó28
54 Placaten van de Staten van Zeelandt, op de [acht,
Vogelerye, Vee, Helm indcDuynen, Boomen ,
Planfoencn en ander Gewas ten platten Lande
&c. Remiff.
                                           p. 628
Tit. j. Dijcl^ Water-rechtlöntgrmdiiïge
encle Slach-turvcn.
i. /^ftroy, dat Dij ckrecht tot toeficht ende voor-
T^fj forge van Dij eken, Dammen, Wateringen,
"Wegen enSIuyfen, promptelick móet worden vol-
daen, ende gheen appel of furcheantie iiibje&is
RemifJ:
                                                  p. 629
2  Placaten op het Slachturven en ontgrondingc van
Landen Remiff:
                                      p, 629
3  Ampliatie van 't fèlve Placaet Remiff.        p. 629
4  Andere Placaten op 't felveüityc&lLeniiJJ: p. 629
5· Placaetdaer by verboden wort eenigeKley of Slick
uy t de Meren of Wateren van de GraefEelijckheyt
te mogen trecken Remiff:
                         p. 62 9
Placaet, verbodt tegen het maecken van Kribben,
Rijs-wcrcken of Duyck-dammen inde Rivierede
Merck, RooyvaertofdeDintel.
              p, Ó20
7  Placaet, ordonnerende dat alle het Hout de Ri-
vieren komende afdryven, moet worden aenghe-
geven aen 'tHout-koopers Gilde tot Dordrecht,
6cc.
                                                        p. 629
8  Reglement, Ordre en Inftru&ie voor Dijckgraef
ende Heemraden j &c. van den Albiaiïèr- Waert
Kemiffl
                                                  p. 630
9  Recht van Dijckagien ende O&royentot de felve
verleent, onderhoudt van Dijeken en Wegen met
den gevolge en aenkleve van dien Remiff· p. 63 o
VYFDE BOECK, Juftitie ende Rechts-vordennge betreffende.
Tit. 1. fufiitie en Rechts-vorderinge in Ci-
•vile
> ƒ"kecken , •voor het Woff-van
Hollandt,
1   TNftru&ie voor den Stadchouder en Luyden van
Α de Kamer van den Rade.
                   ΡΆ&β3ι
2 Ordonnantie touchant les Appellations en Hollan-
ds: & la Frife.                                         p. <>43
3  NaerderlnftruftievoordeRaed-kamer. p.644
4  Ordonnantie en difpofitie op 't ftuck van de Wed-
dens van de Raden en andere Officieren vanden
Hove.
                                                    p: 646
5  Ordonnantie op't ftuck van de Juftitie van den
Hove van Hollandt.
                                p. 647
Inftru&ie van den Hove van Hollandt, Zeelandt
en Vrieflandt Rm/$w.
                          p.ófa
13 Interpretatie op 't felve O&roy Remijfive. p. 6 fi
14 Aftevan Interpretatieop'tfelvefubje£tR:p. ó^i
f Placaet op 'timpetreren van Requeften Civile
Remiff:                                                  ρ. 651
1Oétroyvan.de Staten van Hollant, om bydefen
Hove de Requeften Civijl (t'anderen tyde by den.
GrootenRadege-expedieert} als nu te expedië-
ren R:
                                                   Ρ:^5Ί
17 Ampjiatie van de Inftru&ie van den Hove van
Hollandt R:
                                          p.6$i
18 Naerder Ampliatie van de Inftru&ie van'tHoff
enHoogenRade R:
                              V-^5l
19 Inftru&ie tot bevorderinghe van de Juftitie voor
den Hove van Hollandt 'm klcyne iaken R: p. 651
2 o Ordonnantie van den Hove, dat in reauditie geen
reguard fal worden genomen op middelen, verjfi-
catien, munimenren , dan die voor Commifla-
rifenvan deRolle geallegecrt ende ge-exhibeert
7
Privilegie van Hercogh Philips, van geen Brieven,
promillen of Mandementen te fullen verlenen,
ftreckende tegens privilegiën van den Lande Ke-
mjfive.
*"
                         p.6fo
8 Extraduyt het groot privilegie van Vrouwe Ma-
zijn R:
p.<J?t
21 Ordonnantie van den Hove, van geenverfoeck
injudicio te doen fonder voorgaende admiflie
van den Hove R:
                                    p. 6 fi
2 2 Ordre op de expeditie van de Roll, &ς. R: p, 6$ i
13 Interdiftie noopende het andermael prefcnteren
van de Requeften daer een-mael opgedifponeert
is R:
                                                     Ρ <Jfi
24 Geen Eer-Titulcn in de Requeften te ftellert
RemiJJi
                                                  V'6Sl
2 5 Ordonnantie van den Hove, jegens het menigh-
vuldigh continueren van Decreten R: p-ófi
26Ordre vanden Hove» jegens de ongeregeltheyt
op de Rol en anders R:
                           V-6fl
2 7 Ordre op het furneren vande Sacken, fo ten Hove
als onder CommuTariien R:
                     f.%$*
Ordre
na.
p.6?o
9  Privilegie van Hertogh Philips, datniemaadt te
rechte ge-evoceert fèl worden buyten de palen van
Hollandten VricüandtRemztfiive.
            ρ. 6$ο
10 Placaet datdelmpetranten vanRemiffie aen de
Officiers have Brieven moeten verthoonen Remij-
five.
                                                       P-6?o
ii Ordonnantie, van niet te procederen by wegen
vanfeyten, onder deckfel van eenigc privilegiën
Remifp.         ira ·'·.. 6 π                     Pö
12 Oftroy van Koningh Philips, noopende deope-
ninge van informatien van gegeven gctuygenillèn I
" ■■■rn                                                                p. 6fo'
-ocr page 23-
Volgens de methodifche verdeelinge van het werck.
2 8 Ofdre op 't pley ten en fitten van de Advocaten en 2 Nader Inftru&ie van den Hogen Rade en 't Boft?
van Hollandt Remifhe.                           p.67 7
3  Reglement ende Ordre tot bevorderingevan de
Juftitie voor den Hoogen Rade Remiff, p. 677
4  Ordonnantie op het Salaris van de Advocaten en
Procureurs voor den Hoogen Rade.
           p. 6jj
ƒ Reglement voor de twee eerfte Deurwaerders van
den Hogen Rade.
                                    p. 681
Renovatie van 't Reglement d'anno 165S op het
ftuck van de Juftitie voorden Hogen Rade. p. 681
7  Notificatie, dat alle Criminele iaecken van den
Hove in appel voor den Hogen Rade fullen ftaen
terjudicature van de Hollandtiche Raden. p. 68 r
8  Regenten van de overheerde Provinciën, wekkers
Goederen alhier gcarefteert en by 't Hof gheconfif-
queert zijn, te mogen appelleren aen den Hoogen
Rade.
                                                    p. 682
9  Ordre op de grootheyt der Advertiiïêmenten en
andere Schriftuyren.
                                p. 683
11  Geen Revifien pro Deo te verlenen.         p. 684
12 Ampliatic tot beter obfervantie van 't Reglement
op't ftuck van de Juftitie.
                          p. 684
13 Ordre op de Klcdye, en teghens het compareren
met Zijd-geweer, &c.
                               p. 68 f
14 Procureurs gelaft priecife te moeten dienen van
hareStucken.
                                         ρ .685·
Tit. 3. Racende de Iufiitie tuJfcbenHolfandt
enTLeelandt.
Procureurs Remi f:                                  p. 6 f ι
29 Naerder ordre op de expeditie en avancement van
de Rol van den Hove Remiff:                  P-óji
20 Inftruclie voor den Griffier vandenHove van
Holland Remiff.                                    p.6fi
2 j Ordre en Reglement op de Griffie van den Hove
Remi/f "                                         P.6ft
22 Inghezetenen van den Lande geen ander als haer
eygen Ordinaris Rechter .fubje& Remi ff. p. 6 f 1
22 Ordonnantie van den Hove op 't ftuck van Salaris
van de Advocaten en Procureurs, Deurwaerders,
&c.                                                        p.6*i
34 Reglement voor de Exploidtiers of Deurwaerders
vandenHove.                                         P-ó$7
3 5 Impoft van de ongefondeerde procefièn Remif
five.                                                       p. 6Ó2
36 Placa^t op 't colle&eren van den voorfz Impoft
Remiff.
                                                  p. 66%
37 In de Senten tien te ftellen, Doende recht in den
naem ende van wegen de Staten van Hollandt en
Weft-Vrieflandt, en uyt te laten de woorden pre-
fererende gratie yoorrigeur van Juftitie R: p. 662
3 8 Inde Sententien wederom te gebruyeken deClau-
fule, doende recht uyt den naem en van wegen de
Hooge Overigheyt , ende de Graeffelijckheyt van
Holland.
                                                 p. 662
39 Geen Rechters in den Lande van Hollandt fullen
mogen wefen Rapporteur in faecken waer in haer
Soon, haer Schoon-foon, Broeder ofSwagerals
Advocaten of Procureurs komen te dienen, p. 66%
40 Ordre en Reglement op de Rol.               p. (363
41 Anipliatie van 't Reglement op dejuftitie.p. 668
42 Geen Fidei-commiffaire Goederen kunnen wor-
den ontflagen, als door laft van haer Edele Groot
Mog. Kemiffi
                                        p.668
43 De AdÏens van cautie van 't fol Appel binnen veer-
thien dagen na gedane Exploi£t te leveren in han-
den van den Rentmeefter.
                        p. 568
44 Placaet tot watlbmmen de Steden en Dorpen by
arreft mogen wyfen, en de VonniiTen onder cautie
executabel fullen zijn.
                               p. 669
4-7 DeHoven van Juftitie haer gheen faecken aen te
matigen, de Policie raeckende.
                 p.66$
46 Ordre en forme die geobferveert fullen worden in
de befoigne van 't Hof van Juftitie.
             p. 670
47 Ordre op het betalen van den Impoft van Com-
miflbriale faecken, ende het verfoecken van pce-
nael.
                                                      P-^77·
48Dequcftie over infolvente Boedels te ventileren
ter plaetfe daer de felve vallen.
                   ρ. 672
29 Ordre en Reglement, waer naer by provifie de
beiöignes voor den Hove fullen worden be-
léyt.
                                                      p.673
30 Ordre en Reglement, waer naer by provifie de
Griffiers iii den Hove hare befoignes, midtigaders
de iaecken van de ielve Griffie fullen regule-
ren.
                                                       P-^75"
31 Procureurs het getal daer mede het Bladt van yder
faecke fal wefen ghenumbrcert, op de Sacken te
fchryven.
                                               p.676
Titi. Iufiitie en Recbts-vorderinge- in den
'Booïïen Rade in Yiollandt.
.1 TNftruaie van den Hoogen Rade 'm Hollandt
Remiffive.
                                        P-677
1  /"^ctroy voor die van Zeelandt, dat alle Senten-
y* tien, VonniiTen, 't zy provifioneel of diffini-
tive, inhoudendecondemnatiepecunieel, fullen
zijn executabel, niet bedragende boven de thicn
ponden.
                                                  p.686
2  Provifioneel Accord tuflehenHollandten Zeclanc
Remif:
                                                  p. 687
3   Accord over het nomineren van den Prazfident en
Griffier in den Hoogen Rade Remif:
         p. 68 7
4  ArticulenuythetVerdragh, voor foo veel't faict
van de Juftitie aengaet Remiff:
                  p. 6 8 7
f Naerder Accord raeckende het fai£t van de Jufti-
tie.
                                                        p. 687
6  Denunciatie dat alle Criminele faecken die van
den Hove van Hollandt by appel of reformatie aen
den Hogen Rade fullen worden gebracht, priva-
tivelijck fullen ftaen ter judicature vanden Praifi-
dent en Hollandtfche Raden.
                    p.691
7  Naerder provifioneel Accord, raeckende de ad-
miniftratie van de Juftitie voor beyde de Ho-
ven,
                                                       p,692
Tit. 4, Iufiitie ende Rechts-vörderinge 'in den
Rade van Brabant en prlaenderen,
1   /•"-\Rdonnantie,ftijl ende maniere van procede-
V^/ren van den Rade \'an Brabant Remiff;p. 798
2  Ordre ende reglement van den Rade van BrabEnc*
aengaende de Procureurs, Solliciteursendejd.en'
Klercq van de Furneer-kamen
                  p. 698
3  Ordre tegens eenighe inghekropen abuyfen op de
Rolle van den Rade van Brabant*
              p. 699
4  Ordonnantie ende Inftrudlie voor den Raedc van
Vlaenderen Remiff:
                                p, 701
jr Ampliatie op de Inftruftie van denRaedt ran
Vlaenderen Remiff:
                                 p. 701
Φ? ^k-^k·
Nader
-ocr page 24-
Ordonnantien. Refofutien, öcc.
7  De pachters te main&ineren in 't recht haer gheac-
quireert door derefpeitive Placaten ende Ordon-
nantien op de Middelen ge-emaneert,&c. p.711
8  De Fraudateurs van de gemene Middele boven de
boeten van de particuliere Ordonnantie te con-
demneren in de boete van het Generael Pla-
caet.
                                                       p. 71 %
Tit. 8. Rechts-vorderinge voor de Admira-
ralitejt in Zee-fatcken.
1 1 Nftrudtie voor de Collegien van de Admirali-
* tG^x. Remiff.
                                       p.711
Tit.<?. f^an de maniere van procederen voor
Dijckjgraeff ende Heemraden van
Rhijnlardt, Delfiandt ende Scbie~
landt &c.
1   C Aecken van Dijck of Water-recht zijn geen ap-
^ pel of furcheantie fubje£t Remiff.
         p. 713
2  Verfcheyde manieren van Rechts-plegingen, no-
pende Dijck en Water- rechten Remiff p. 713
3   Reglement, Ordre en Inftru&ie over den Alblal-
fer-waert Remiff.
                                     p. 7-13
Tit. 10, Adaniere vanprocederenvoorHotft.
vefler en AdeeflerJ^napen.
é YT^Ort recht op 't ftuck van de WilderniiTe Re·
J\ miff.         _                              p.713
2  Maniere van gyfelingeRiT»///;                  P-71?
3   Alle Vonniflen van de Houtvefterye, van hondert
guldens en daer beneden, fullen niet wefen appel-
label Remiff
                                           p. 713
4  Mandament pcenael totmaintenuc van hetrechc
en maniere van procederen van Houtvefter ende
Meefter-knapen, &c.
                               P-7'13
5  Reiblutie, noopende de judicature van de
Jacht.
                                                    p, 716
()rdonnantie op 't Salaris van den Procureur , Se-
cretaris ende Dienaers van de WilderniiTe Re-
miff
                                                      p.716
7  Ordonnantie op deRecht-dagen Rmi//C p. 716
8  Ordre van den Opper-houtveftcr, deTransgref-
ièurs van de Placaten op 'c ftuck van de Wildernis
in verfèeckeringe te houden Remiff.
           p. 716
9  Verklaringe op de judicature van de exceflen val-
lende in de Capittel-duynen Remiff
          p, 717
. 10 Deurwaerders alle condemnatien van de Houtve-
fterye ter executie te mogen leggen Remiff p. 717
11 Inftruftie voor de Subftituyten endeDienaers van
de WilderniiTe.
                                       P-7^7
12 Formulier van den Eedt van de Subftituyten en
Dienaers van den Heere Houtvefter.
         p. 718
Tit. 11. Manier van procederen voor Stad-
houder en Leen-mannen.
1 TNftru&ie van den Leen-hove van Hollandt
,l ■*· Remiffwe,
                                         Ñ·7é3
æ Item, de nieuwe Inftruftie Remiff           p. 7 g$
De vorderc faecken rakende deLeenen cnLeen-
Tafel en aenvvyfinge der Placaten
6 Naerder Verklaringhe op de felve Ampliatie
RemiJ/tve.
                                              p. 701
Ordre ende Reglement, middgaders Lijfte van
Salariferi voor de Deurwaarders en Exploittiers,
&c.                                                             p. 701
8 Reglement op het betalen van de boetens wegens
het appelleren van Sententien, Sec. voor den Rade
van Vlaenderen.
                                      p. 703
Tit. 5. Criminele Iuflitie ende Rechts-vorde-
ringe.
º W Di£t van Koningh Philips, op het ftuck van
•*-J de Criminele Juftitie Remijfive.
          Ñ·7°3
2   Stijl van procederen inde proceduren van crimine-
le faecken Remiff:
                                   P· 7°3
3  Ingezetenen van Hollandt ter iaecke van deliften
niet voor de Generaliteyt, maer alleen in rechten
aenfpreeckelijck en ftrafbaer voor ibdanigen com-
petenten Rechter daer onder fy woonen en forte-
ren Remiff:
                                             iP-7°3
Tit. 6. Iufiit'te en Rechts-vorderinge in de
Steden, den Hage} ende ten platten
Lande.
º /"YRdonnantie op't ftuck van de Juftitie inde
^-^ Steden en ten platten Lande Remiff: p. 704
2  Ordonnantie opdenlmpoft van de ongefundeer-
de proceflen Remiff:
                                 p. 704
3  Sententien en Vonniflen van de groote Steden in
Hollandt executabel tot fes hondert gulden by ar-
refte, de andere befloten Steden, midtfgaders in
'sGraven-hage tot drie hondert guldens·, van
Bailliuw en Mannen tot hondert twintigh gulden,
en van de Gerechten van de Dorpen tot tachtigh
guldens.
                                                  p. 704
4  Provifionele Ordre en Reglement op't ftuck van
de Juftitie tuflehen het HofF ende den Hage Re-
mi/f.
                                                      p. 704
5  In de Sententien en Vonniflen wederom teghe-
bruyeken de claufule, Doende recht uytdenaem
ende van wegen dcHoogeO^erigheyt ende de
Graeffelijckheyt v,an Hollandt Remiff: p. 704
Naerder ordre ende Reglement tot bevorderinge
van de Juftitie voor den Gerechte van'sGraven-
Hage.
                                                    p. 704
Tit. 7. Rechts-vorderinge in des ghemene
Landts Middelen.
l "CXecutorietotvordernis van alle des ghemene
-M Landts Impoften Remiff.
                   p. 711
% Generale Placaten tot den opheve van de generale
en gemene Middelen Remiff
                    P-711
3. Generale Ordonnantien ende Conditicn op de
Verpachtinge van de gemeene Landts Middelen
, Remi ff.                                                 p.711
4 Ordre ende Reglement op den train "van de Rolle
voor de Ed. Mo. Heeren Gecommitteerde Raden
Remiff                                                  P-7H
f Naerder Ordre ende Reglement als vooren Re-
wffi
                                                     p.711
ö Waerfchouwinge noopende het afdoen der pro-
ceflen. -,
                                               Ñ·711
Goederen Remiffve.
p.718
I
SESDE
-ocr page 25-
Volgens de methodi'fche verdelinge van het werek»
SESDE BOECK, Raeckende de Domeynen van den Lande.
6   Wacrfchouwinge noopende het betalen van den
Tholl van de Oflèn, Paerden,Koeyen,Schapen en
Varekens R:
                                                    P-74&
7   Wacrfchouwinge tegens het heffen van onbehodr *
lijcke Thollen R:
                                        P· 748
8   Wacrfchouwinge aengaende de Tollen totMaes-
fluYs·                                                           p. 748
Ρ Waerfchouwinge aengaende den Tholl binnen
Muyden.                                                     Ρ7Λ9
10 Idem van den Tholl binnen Weefp.           p. 749
11  Wacrfchouwinge raeckende den Beeften-Tholin
verfcheyde Steden.
                                         Ρ-75Ό
ii Ordre tegens het frauderen van'tVeertufTchen
Amfterdam en Sardam.
                                  p. 75-0
Generaüteyts Thollen
14 Den Grooten Brabantfchen fwygenden Tholl
Remiffive.
                                                   Ρ·7$ί
ι <) Verklaringhe dat alles volgens de oude Lijfte den
felven Tholl fubjeft is, uytgefbnderteygen Gewas
Remijf:
                                           ' P-7fi
16 Pachters en Colle&eurs van denfelven Tholl ge-
permitteert overal wacht te ftellen tot verhoeding
van fraude Remijf:
                                   P· 7 fi
17 Ordon nantieen Lijfte vanden felven Land-Tho],
Geleyde en Paerde-gelt Remijf.
                   Ρ ■ 7 5" 1
18 Placaet tegens het frauderen vanden Water-Th ol
Remijf:
                                                       P-75"!
ip Waerfchouwinge tegen het heffen van onbehoor-
lijke Thollen R:
                                   P-7fi
Tit. 4. i^rjdommen'van Thollen , by de na-
volgende Extr aften der Authen*
tijeque Stede-Hantveften*
Cle pag. 771 en7p.
Tit. i. Domeynen.,
ι |Nftru£tie voor deHeerenvan de Reeckeninge
-*der Domeynen van Hoilandr.                pag. 719
a Goederen van de Graerfelijckheyt, t'zedert den
jare 15-72 beleent in pantfehap of Erf-pacht, het
fclve ter Reecken-kamer te fullen moete komen
aenbrengen Remiffwe. ·                             p.734.
3   Placaet op 't felve fubject Remijf:                  p. 7 3 4
4  Refolutie raeckende het veralieneren, verkoopen
en verpanden van 's Graeftelijckheyts Domeynen,
&c.                                                              P-734
Generaüteyts *Domeynen.
'f Geen Goederen "en gheprastendeerde Domeynen
van den Koningh van Spaigne te koopen &c. Re-
wijf:
                                                                  p.735
6 Placaet op 't felve fübjefl: in de Meyerye van den
Bofch Remijf:
                                                P-735
7|Ad idem in de Landen van Over-Maze KemiJJi-
<vë.                                                                          p. 73 f
8 Alle Verkoopen' der Domeynen jegens het Placaet
van den 2 2 Maert ifj8 ghedaen, van onwaerde
verklaer t Remijf:
                                         P: 7 3 5"
ρ Placaet jegens het verduyfteren der Domeynen in
Vlaenderen Remijf:
                                   P-73f
10 Placaet op het aenbrengen der Goederen die den
Koningh van Spaigne uytoorfaecke van Domey-
nen gecompeteert hebben Remijf:
                 P-7'65
11 Placaet op het aenbrenghen der Thienden in de
Landen van Vlaenderen Remijf:
                   P· 7 3 f
i 2 Prolongatie op 'c felve fubjeér. Remijf: p. 73 5:
13  Placaet waer by een yegelijck die van den Koning
van Spaigne eenigeHeerlijckheden of andere Goe-
deren in den Lande van Over-Maze ghelegen, in
admodiatie of pandichap genomen hebben, ghelaft
wort hare Titulen bekent te maecken ter Griffie
van de Staten Generael Remijf:
                     p. 73 y
14 Placaten over 't felve 'm de Meyery van den Bofch
Remijf,
                                                          p.737
15 Placaet daer by de Debiteuren der Domeynen in
Vroonhove, Dalem en 'sHertogen rade gelaft wor-
den hare Namen met de Gronden van Erven ,
Huyfen, &. aen te brengen Remijf:
              p. 73 5*
Tit. 1. Zee-*üonde7t en Strandtrooverjen.
'1 "T)Lacaet beroerende de Zee-driften Remijfï*
1 w·                                        P-73i
2   Placaten betreffende de Zee-vonden Remi p. 73 f
3   Placaettegens Strant-roveryen Remijf. p-73f
4  NaerderPlacaet op 't felve fubjeft:                P-735"
Tit. 3. Thollen en Gabellen.
1   fARdonnantie op 't ftuck van de Thollen, foo in
^ 't Soute als in 't Soete Remiffive. p· 7 3 7
2  Lijfte van de GraeffelijckheytsTholl binnen de
Stadt Gouda.
                                               P· 737
3   Schippers en andere verboden eenighe Goederen
door uytwegen ce voeren Remijf.
                p. 748
4  Ordonnantie der Thollenaers van Gornichem
Remijf:
                                                           p. 748
5   Placaet roerende het verthollen derBeeften R*·
miff         ,;                                 p.748
Tit?. Raeckende den JVaffenaerfen Tholl
binnen Gouda,
ι Λ die waer by den Huyfe van Waflènaer vergun t
** wort het heffen van den WafTenaerfèn Tholï
binnen Gouda,
                                              p. y^z
2   Lijfte van de Goutfluys- Tholl binnen Gouda,
eertijdts ghekomen van den Huyfë van Waflè-
naer *
                                                                 P-75T
Tit.et. ï)é Munt én Muriterye betreffende,
IVijfel, Wiffelaers, Ajfineurs ende
Gout ofSiherfmeden.
1 T"\E Placaten van de Munt, Muntflagh, endé
frr-. Evaluatie van dien Remifi:
               p.769
l Den prijs van de Munt, volgens de nieuwe Keur
Remi f:                                                       p. y6$
3   Ordonnantie van Hollahdt op het onderhoudt van
de keur der Gout en Silver-fmeden Remijf'p. 7Ö9
4  Placaet en Lijfte van den prijs beraemt op het ver-
koopen van het Gout en het Sil ver Remijf: p. 769
5" Placaet tegens de Poolfche Groflèn, Benthemer
du bbelde ftuy vers, en Rijcxdaelders van Μ en tz
enLuyek.
                                                    p\7$9
3& W %£
-ocr page 26-
Tafel en aenwyfinge der Placaten, Ordonnantien/Refolutieri,&:c.
6 Placaet tegensdeBrabantfche en LuyckfcheDu-
catons.
                                                           p. 770
'7 Placaet teghens den nieuwen Camper Stuy-
ver; ib:
                                                          P-77*
& Placaet tegens de Brabantfche en Luyckfche Du-
catons, als mede den Gouden Cxufaet van Portu-
gacl.
                                                             ^77*
t> Waerfchouwinge tegen een valfche Ducaet.p. 774
;j o Placaet tegens valfche Louy fen of Oftaven in het
Turckfche Rijck.
                                          P· 774
11 Placaet tegen een valfche dubbelde Ducaet. p. 775"
ï 2 Placaet teghen het inbrengen van vals geit in het
Otcomannifche Rijck.
                                   P· 77f
13 Flac: tegen den EmbderTwee-gulde-penningh,als
mede teghens de Spaenfche Realen en ftucken van
achten van Peru.
                                          p. jj6
14 Placaet tegens de geconterfeyte Friefe Ryders of
Ducatons.
                                                   p. jjy
1)- Pkcaet tegen den nieuw gemunten Camper fchel-
lingh.
                                                            p. 778
16 Placaet teghens den Zceufchen Daelder, en ver-
fcheyde Acht en twintigh ftuy vers penn: p. 779
17 Placaet tegens den Camper Schellingh. p· 7791
18 Placaet tegens den gheconterfeyten Leeuwen-
daelder.
p.-78o
19 Placaet tegens den Zeeufchen Daelder» en ver-
minderinge inden prijs der Acht en twinti-
gen.
                                                       p.78x
20 Renovatie enampliatic van het Placaet, inhou-
dende de valuatie en cours van eenige Silvere pen-
ningen > als mede van eenighe Kopere Deuy-
ten.
                                                       p.781
21 Waerfchouwinge aengaende den egalen en prseci-
fen dagh van den mgangh van het voorfchreve
Placaet.
                                                         P· 784·
2 2 Notificatie noopende het ilaen ende munten van
vier nieuwe Hollandtiche capitale penn: \ p. 784,
23 Placaet aengaende de WiflTel en WiiTelaers vande
Munt, &c. Kemiff:
                               p.784
24 Ordonnantie op 't ielve fubjecl Remtf: p. 7 84
τ 5 Adiaèixi Remiff:
                                          V-7%4>
26
Noch naerder op 't felve jubjeft Remijf: p. 7 84
7 Placatcn tegens de WiiTeiaers die haer onderwin-
den het opwiflelen der peaninghen fonder Com-
mr^kKsmiffive.                                     p-784
SEVENDE BOECK, Inhoudende Placaten, Ordonnantien ende Refolutien de Finan-
tie ende gemene Middelen van Hollandt betreffende. ■
Tit. 1. Finantie.
f De Pachters by de Ordonnantien te maintine-
ren,&c.
                                                  P-795
6  Steden en Dorpen af te fchaffen alle belaftingen,
by de felve geftelt op Waren en Gewafièn van an-
dere Steden,
                                                  p. 796
7   De portie in de boeten enbreuckenhetghemene
Landt competerende, lal worden geprohceert by
den Officier en den Pachter half en half. p. j$6
8  Difpenfatie van den Eedt by de Neeringh-doende
Luyden, &c.
                                          p. J9J
Tit. 3. Behelfende verfebeyde Placaten, Or~
dr es en Reglementen op de Admiffie van
de Ψ achters
, tegens de Complotteryen,
Compofitien, Affociatien) cDefraudatieny
ende Ventjageryeuy &c.
1   /^\Rdre ende Reglement op de admiffie van de
^^ Pachters.
                                         pag. γργ
2  Geen Perfoonen tot het pachten te admitteren, ten
zy iès Weken voor de V erpachtinge admiffie ver-
iöcht en geobtineert hebbende.
                  p.798
3  Huys-Vrouwen van Pachters, Medeftanders of
Borgen haer met geen HuwelijckfcheVoorwaer-
den te behelpen, maer haer Goederen mede exe-
cutabel.
                                                  p. 799
4   Placaet teghens d'Accorden, Complotteryen ende
Compofirien der Pachters %zmijjive.
          p. 799
5  Placaten tegens Complotteryen Kemijf: p.799
6  Naerder Placaet jeghens het Complotteren in hec
pachten.
                                                     p. 799
7  Placaten jegens de Compofitien Rf^/^; p:8oa
8   Placaet noopende de Aflbciatien en Compofitien
van de Pachters.
                                            p. 8 00
9  Teghens de fraudatien van de ghemene Midde-
len,
                                                        p. 801,
10 Waerfchouwinge tegens de Ventjagers, p.802
Naer-
1 TNftru&ie voor de Gecommitteerde Raden
·*· Remiffivè.
                                           pag. 785·
.2 Accord tuifchen het Zuyder ende Noorder-quar-
tier.f
                                                               P-ZSf
3   Verhalen van Verpondingen niet tepaflèren fon-
der nieuwe Refolutie.
                                   p. 787
4  Ontfangers in twee jaren haer reftanten tefuyve-
ren Remiff:
                                                    p. 788
5   Placaet, houdende ordre voor de Ontfangers van
de Lijf-renten.
                                               p. 788
AlleObligatienofafgelofteRente-Brieven tecaf-
feren en traceren.
                                     p. 7 89
7  Verfeeckeringe dat de Ordonnantien van Soldyen
in geit, ende niet in Obligatien fullen worden be-
taelt.
                                                          P-7%9
Tit. 2. Behelfende verfebeyde [deelden totgoe-
deobJervantie> beneficieringe endeefgale
praflycque van deTlacaten enOrdon-
nantien van de Gemene Middelen.
1 \7" Erfcheyde prascautien tot beter obfervantie
* van de Ordonnantien van des gemene Landts
Middelen.                                              P- 75>o
a Nopende efgale praftijeque van des gemene Lants
Middelen, met infertie van de inftru&ie voorden
CommisGenerael tot recherche van de felve Mid-
delen over het Zuyder-quartier.
                 p. 791
3 De refpective Steden niet alleen te hebben parate
executie en legael hypoteecq tegens de Perfoonen
en Goederen van de Pachters der Stadts Accyn-
ièn, maer ooek tegens de Perfoonen en Goederen
van der felver Borgen en Medeftanders. p. 793
φ Ordreom tedoen obferveren de Ordonnantie op
't ftuck vande gemene Middel: gearrefteert.p. 794
-ocr page 27-
Volgens de metïiodiiche verdeelinge van hêt werck.1
jiNaerder Waerièhouwinge raeckende liet ièlve
iubjed. 7,v.., ^, "^
                    Ñ·8ï2
jz Placaet raeckende de Sauvegarde voorde Pachters
enColle&eurs.
                                        p. 802
12 Waerfchouwinge tot precifé obfervantie van de
Ordonnantie op de Gemene Middelen. p. 783
Tit.4· Placaten , Generale ordonnantien
endeConditieriy waerop endewaernaer
de particuliere Ordonnantien van deghe-
mene Middelen zijn verpacht ende gehe-
ven,
I "DLacaet teghens de Overtreders van de Ordon-
*■ nantien van de gemene Middelen Kern: p. 803
l Placaet op 't heffen en betalen vande gemene Mid-
delen Remijf:
                                          p. 803
3  Placaet op 't ftuck van den opheve van de generale
en gemene Middelen Remijf.
                    p. 803
4  Placaet wegens hetinnen ende ontfangen van alle
Contributien, Middelen of Impoflen R: p. 803
5" Executorie, tot vorderinge van alle des ghemene
LandtsImpoftenRiW///:
                         P-8o3
6  Placaten op den opheve vande generale en gemene
Middelen, van den 7 September 1588 tot den jare
165-4 Remiffive.
                                             ñ. 8 04
7  Generale Placaten ende Ordonnantien alsvooren
t'zedert den Jare 1654 tot den jare 1681 in-
cluys.
                                                     p. 804
Generale Ordonnantien.
8  Generale Ordonnantie ende Conditien van de
Verpachtinge van alle de gemene Impoften d'An-
ô\ï\^.Remijf:
                                     p. 808
9  Generale Ordonnantie van den 1 Oftober 1604
tot den jare 1653. Remijf:
                         p. 808
I o Generale Ordonnantie van de jaren 1654« en 16 5- f
Remijf:                                                       p» 808
II Generale Ordonnantien, t'zedert den jare 165-4
tot den jare 1681 incluys.
                         p. 808
Tit. j. Begrypende alle de Particuliere Or-
donnantien van de Impofitien van 't Say-
foeningaende prima April) met alle de
"Placaten
, Waerfchquwingen, Refolii-
tien enfuccefjive veranderingen in3 ende
op de felve gevallen.
/^Rdonnantien op den Impoft van de Wa-
^ ge.
                                             pag, 817
·—— Vande Ronde Mate.                        ñ. é
·——· Inkomende Granen.                        P-8z3
——Boter.                                           P-82f
» Freuyten.                                     'p. 826
" ' ■" ConfumptievandenTurff.               p. 827
Verdubbelinge op den Impoft van den Turf ende
Kolen.
                                                   p. 830
Betalinge van den Impoft van den Turf, van Sant-
kJuyten.
                                                 £-830
Teghens hec halen van den Turf uyt de Vee-
nen.
                                                      p. 830
Turf Tonnen door de gantfche Provincie op eene
groote.
                                                  p.831
Noopende de Yckingh en egalifatie van de Turf_
Tonnen.
                                                P. 831
Tegcns het maken van Turf buyten Dijcks.p. 832
Ordre op het tonnen van den Turf.
            p. 8 3 2 f
De Backers haer Oven$ met Sageics, Riet> Mot?
ende Doppen van Boeckweyt te mogen ftooc
ken.
                                          1            P-S33
Ordonnantie op den Impbft vande Kolen. p. % 3
——■ Ontgrondinge ende Deuryaerc
van
dtn
:-...r: Turf. ..;■> iiïjl ■■' , mkm 31 ê
#ns-Adidem. lam: Brsxvrisjloediavw
.·—— Branthout. -;,, .■ é ^
         3 mt&n
—- Van dePaerden.         .-,
p.

p,
p.
Kt
83 <S
841
841
»■' . Hoorn-Beeften.,!,, ■. y^tmysw':
—— Bezaeyde Landen.           7 i
P-843
Huyfluyden ghelaft pertinente aengevinge tedoejj
van de bezaeyde Landen.
                          p.844
Ordonnantien op de verhooginge der Verpondin-
ge van de Warmoes-landen.
                      p. 845*
—-Ampliatie van't Kj^eyn Zegel,           p. $45*
■   .' Van de gedruckte Papieren,             $. 847
—— Veertighften penuingh vande Schepen* 849
■        Confumptie van 't Souc.                   p.85" t
——Adidemverdubbelinge./ï :- p. 8,f?t>
»—De felve vernieuwt. pJÜ^M
—— Soutt'Scheep}totTonnc-V!eefch, enbyde
Koe-houders geconfuroeert wordende. 8,6p
Capiteynen, Reeders of Schippers van Oorlogh
en Koopvaerdy-fchepen den Impoft van hetSout
te Scheep tot Tonne-Vleefeh, &c. aen den Pach-
ter of fynen Colle&eur te moeten betalen, p. 866
Ordonnantie van het Denne-Sour.                 p. 866
—— Coniiimptie van de Zeep» =! p. S67
Geen Kramer of Winckelier ial vermoghen Seep in
te ilaen, als met heele of halve Kinnekens. p. 872
Nieuwe Ordonnantie op de Confumptie van de
Seep.
                                                     Ñ-873
Raeckende het CoIIedTreren van decomfumptievan,
de Zeep.
                                               Ñ-87?
Ordonnantie van'tHeere ofDienftbode-gelt. p. 877
De ièlve vernieuwtin den jare 1080.
          p. 878
- Goude Laeckenen.                          p. 875»
-—- Van de Kaerfen en Smeer*                p. 879
Tit 6. Begrypende alle de pa r timlier e O r domi-
nant ien van de Impofitien van 't Sayfoen
ingaendeprima Augufii, met alle de ØÉá^
caten
, ÏVaerfchouwingen , Ke/ólutien
enfuccejfive veranderingen in^ ende op de'
Jelvegevallen*.
%r
het Ge-
pag. 880
p/888
p.889'
ORdonnantien op den
Impoft
van
mael.
Inftruftie, verhooginge van 't Gemael.
«-----Gemael ten platten Lande.
               
Op het backen ende prijs van het Broodt ten platten
Lande Remijf:
                                          p. 8512
Ordre op het Broodt-backen ten platten Lande Re-
mijjt
                                                            p.892
Placaet tegens het verminderen van het Mael-loon in
Rhijn-landt Remijf:
                                p. 8572
Waerfchouwinge tot beter obfervantie van't vijfde
Articul van de Ordonnantie van 't Gemael R<?-
*»#
                                                      p.893
Settinge van 't Broodt ten platten Lande. p. 8$>z
Den Commis van defettinge van 't Broodt, in plaetsi
van een, twee ftuy vers toegeleyt.i
             p, 895
Ten platten Lande het Boeckweyte Meel in de Ste-
den te mogen halen,
                                 p. 893
Verbodt tegen hetgebruyek van, Quarensen Handi>
Molens.
                                                 p. 8^4
't Ge
-ocr page 28-
Tafel en aeiiwyfinge der Placaten
Het Gebruyck van Quarens op Schepen verbo-
den,
                                                       p. 896
Verbodt tegen het halen van Broodt ten platten Lan-
, Ordonnantien J^efolütien, 6cc.
Tit 7. Begryfende alle de particuliere Ordoru
nantien van de Impofitien van 't Sayfoen
ingaendeprima Offober, met alle de 'Pla-
caten
, ÏVaerfchouwingen » Refolutien
enfucceffive veranderingen m, ende op de
felve gevallen.
ORdonnantien op den Impoft van de Wynen en
Mee.
                                               p. 94/
—— Op de quotifatie van de Wynen. p. 9 f f
Naerder Ordonnantien op de quotifatie van de Wy-
nen.
                                                       p.960
Den Impoft van de Wynen te doen verpachten met
de quotifatie Voor gegoede Capitaliften. p. 962
Placaet teghens Compofitien en uytkoop over deai
Impoft op de Wynen Remijf:
                   P-i>ö3
Plac: tegens het fetten vanghelagen in Wijnkoopers
Huyfen Remijf:
                                      P-2Ó3
Naerder Placaet op 't felve fubjeft.                 p. 953
Den Impoft van de Wynen door eenige praïcaurien
te beneficieren.
                                        p. 964
Verfcheyde iaecken tot beneficieringe van de Wy-
nen.
                                                       p. 966"
Ordonnantien van den Impoft op de Brandewy-
nen.
                                                       p. 966
Naerder Ordonnantie.                                 p. 969
•-----Koorn* Brandewynen.                     p. 974
------Azyn.                                            P-97<£
------Van den Tabacq.                            p. 976
Waerfchouwinge, noopende een nieuwen Impoft
op de Confumptie vanden Tabacq.
            p. 976
Nieuwe Ordonnantie op de Confumptie van den
Tabacq.
                                                 P-976
•-----Op de inkomende Tabacq.               P-979
Impoft op de Confumptie van den Tabacq, by for-
me van quotifatie.
                                   p. 98 2
Naerder Ordonnantie op de inkomende Tab: p. 984
■-----Tabacks-pypen.                              p. 986
•------Papieren.                                        p.988
------Zeep van 12 ftuyvers.                       p. 989
—— Van de Grove Waren.            p. 990 en 991
■-----Steur en Salm.                       p. 992 en 993
—— Van den gefouten Haringh en Vifch. p. 993
——Van de Karoffen,Kaleflen,Koetfen,Wagens
Chaifen en Paerden , midtigaders van de
de.
p. 896
Teghen verfcheyde fluyckeryen van't Gemael» by
nacht niet te malen, ordre op het Stuyf-meel, en
tegens het verbacken van Semekn.             P-%97
Tegens het halen en brengen van Broodt van 't platte
Landt in de Steden.                                  p. 897
Placaet tot weeringe van fluyckeryen en fraudatien
in't Middel van'tGemael.                         p.898
De Backers geen Semelen onder het Rogge of Tarwe
Deegh te vermengen.                               p. 85)9
Quotifatie der OpgeZetenen ten platten Lande, ten
aeniïen van den Impoft op 't Gemael. p. 899
Verbodt tegen het invoeren van Broodt en Meel in
de Provincie van Hollandt. >                   p: 900
De Stijffel-maeckers in den Impoft van 't Gemael al-
leen te bèta len vijfchien gul. op yeder Laft. p. 900
Ordonnantie van 't BeftiaeL
                p. 901 en 902
Hallen op te rechten in de Steden en Dorpen daer die
niet en zijn.                                             p. 906
Ordonnantie van de Bieren Remiffive:           p.906
——— Binne-gebrouwe-Bieren ende Scheeps-Bie-
ren.
                                                p. 906
i—— Op de Uytheerafche Bieren.              Ρ-9' 3
------Binne-ghebrouwe-Bkren vernieuwt Anno
1679.                                                 p. 910
—— Uytheemfche Bieren vernieuwt Anno
1679.                                                  p.929
——Twee ende drie ftuyvers op de Tonne
Bier.
                                               p. 93 f
——Vier ftuyvers en negen ftuyvers op deTonne
Bier.
                                               Ρ938
•-—Vier en twintigh ftuyvers op de Tonne
Bier.
                l                               P-938
——— Sevcn en twintigh ftuyvers op de Tonne
Bier.                                              P-938
Placaten ende Ordonnantie totlafte vande Brouwers,
Azijn-maeckers ende Brandewijn-branders, in
plaetfe van de twee ftuyvers op de Tonne
Bier Remijf:                                           P-938
Placaet tegens de Smockel-tappers en fluyckeryen
Remiffive.                                             P-938
Geen Brouwers of Bierfteeckers Brouwersneeringe
te mogen doen Remijf:                            P-938
Raeckende het brouwen van Bieren Remijf: f p. 03 8
Placaet verbiedende het brouwen van Bieren binnen
dcHiiyfen.                                             PP38
Placaten reghens het roxsbruycken van de Brouwers
Tonnen Remiffive.                                  p. 939
Naerder Placaet van de Staten Generael op het felve
fubjeft.                                                  P- 919
Placaet teghens het tappen en Bier halen ihdeBiér-
fteeckers Kelders Remijf:                          P-94°
Ordre op de Bier-ftallen ten platten Lande. p. 941
Placaet tegens het vermengen van Schey nen, Keuy-
ten en Dunne-bieren.
                               p. 94.1
Ordonnantie op den Impoft van de Schoenen, p. 942
——Recreatie-geit.
                                P-944
De Pachters van't Recreatie-geit de Contraventeurs
ter eerfterinftantietebetrecken voor Gecommit-
teerde Raden,
                                         p-94ö
Jachten en Speel-fchuyten.
- Veer-gelt of Peflagie-gelt.
-Ad idem.
• Ongefondeerde Proceflèn.
-Wolle Laeckenen.
• Warmoes-Landen.
-OlyenTraen.
-Boeten.
-PeckenTeer»
P-995-
p.999
p. 1000
p. 1002
p. 1003
Ρ
Ρ
Ρ
Ρ
1003
1004
1004
1004
Tit! 8. Begrypende alle de Piasaten ende Or-
donnantien manden
20 endeóppen-
ningh in Hollandt.
1   pLacaten vanden xl.» xxx. en xx. penningh
*■ Remijf;                                           Ρ· 1005:
2  CollateralefucceiTieTwintighften penningh fub-
jeft Remijf:
                                  .. P- 1005-
3   Item van nieuwe ende ouwe bedijekte Landen
Remijf:                                          P- ftpf
4  Reduftieyantermynen, Erf-pachten, Sec. Re-
miff
                                                    p. ioof
Am-
-ocr page 29-
Voteens de methodifche ve
fc»v
3  Noopende het exhiberen van de Originele Rente*.
Brieven, ghenegotieert op het Middel van den
Duyfentften penningh Remiff.
                ñ: 103 8
4  Waerfchouwinge op het betalen van den Twee-
hondertften penningh.
                            p: 1038
5" Naerder Waerfchouwinge raeckende 't felve fub-
jecl:.
                                                     p:i°38
< Ampliatie vanden xx. penningh overObligatien
en Rente-brie ven Remiff roe.
                   p. 1005·
^ Naerder ordre op de praÖijcque vande Ordonnan-
tie van den xl. en xx. penningh Remiff { p. 1005-
w jsfoopende het betalen van den xx. penningh op de
Collaterale fucceffien Remiff:
                 p. 1005-
8  Reglement op de inninge en verantwoordinge van
den xl.en xx. penninghRemijfive,            p, ioof' 6 Adidem.
p: 1039
9  Alteratie in het felve Remiff:                   p. ioof
10 Plaeaet en Ordonnantie van den xl. enxx. penn:
van den 2 3 July 1664.. Remiff:
                ñ. 100 5
11 Ampliatie van den xx. penningh over d' Ooft-In-
difche AdTrien.
                                        p. 1005
12 Geen Verbanden , generael of fpeciael, eenighe
prasferentie te fullen hebben, ten zy den xl. penn:
daer van ial weien betael t.
                        ñ. 100 f
13 Verklaringe over 't voorfz Plaeaet.           p. 1 ooó
14 Alle Lijf-renten mede den twintighften penningh
fubje£l.
                                                 p.iooó
1 f Den twintighften penningh over Lijf-rente te be-
talen,
                                                   p. 1007
1Ordre tegens het frauderen vanden xx. en xl. pen-
ningh.
               .                                  p. 1007
17 Vafte Goederen van Luyden buyten de Povincie
den xx. penningh fubjeft.
                        p. 1008
1.8 Nieuwe Ordonnantie op 'tftuck van den xl. en xx
penningh.
                                             ñ. ô 00 8
Sommatie-cedulle van den xx. penn:         ñ. é ï 18
19 Exemptie vanden xl. penningh vande traniporten
en hypothecatien van de Los-rente-brieven R^-
miff:
                                                    p. 1015)
20 Naerder Plaeaet op 't felve fubjecr. Remiff: ñ. é ï 15?
21 Plaeaet waer by de voorgaende exemptie komt te
ceiïèren Remiff:
                                    p. 1 o é ñ
22 Veertighften penningh van alle Schepen, Schuy-
ten en Jachten Remifjïve.
                        p. 1019
23 De felVe vernieuwt Remiff:                    p. 1019
Tit. o. Begrjpende alle de Placaten ende Or~
dormantien o^tKleya Zegel.
1   TT)Lacaten op't Middel van 't Kleyn Zegel de
JL Anno éüéöåç \6i6. Remiff: ,· p. 1019
2   Ad idem de Anno 1627. Remiff:            p. 1019
3   Adidem de Anno i6]oen 1632. Remiff: p. 1019
4  Ad idem de Anno 1634. Remiff:            p. toip
5  Plaeaet op't felve fubjecl: de Anno 1638. Remif-
five.
                                                     ñ. 1019
Adidemdc Anno iöóf. Kemiff:             p; 1019
7  Naerder Plaeaet op 't felve fubjeft van den jare
1Ó70.                                                             p. 1019
8  Nieuwe Ordonnantie op 't ftuck van 't Kleyn Ze-
gelde Anno 1677.
                            . , p. 1020
9  Geen Landen, Huyfen of andere vafte Goederen
te verhuyren Tonder Huyrrcedulle.
           p. 1037
Tit, 10. Behelfende allede-Placaten, Ordon-
nantien, Refoluüen ende Confenten op
'tfiuck van den1)ujifentfleny F'ier-hon-
derfften* Twee-kandertflm ende Hon-
dertfiknpenningh
, in de'Provincie van
Holland tendtrWe$?Vrieflandtgeheven.
X TNftru&ie tot de quonfatie van den Duyièntften
penningh Remiffive. 'i!           pag:i038
> Invorderinge van de reftanten van den DUyfent-
ften penningh Remiff.                            ñ: 103 8
7  Noch naerder Waerfchouwinge op 't felve fub-
jecl:.
                                                     p: 1040
8  Ordonnantie over den opheff van den Twee-hon*
dertften penningh, 16 February 1672. ñ: 104é
9  Regenten, gebreeckighindenTwee-honderften
penningh,een vierde-part meer te betalen..p: 1042
10 Capitale Leeninge van twee-mael den Twee-
hondertften penningh, in Geit, ofgemaeckt Gout
ofSilver.
                                               p:io4j
11 Raeckende die meerder fullen willen betalen als
hare quote.
                                             ñ: 144
12 Aengaende de doleantien van den Twee-hondert-
ften penningh.
                                       p: 1044
13 Een tweedeCapitale Leeninge van twee-mael den
Twee-hondertften penningh,in Geit ofgemaeckt
Gout ofSilver.
                                      p. 1045·
14 Plaeaet op het betalen van den Twee-hondertften
penningh by forme van Capitale Leeninge 10 Ja-
nuaryiö73.
                                           p. 1046
15 Adidem 9Maert 1673.                         p: 105-0
1Hoe te doceren de betalinge vande Periönele quo-
tifatie.
                                                  p: lofz
Formulier van den tedoenen Eedt.
          p: 1053
.x 7 Een generale Obligatie te geven aen de Steden en
Dorpen, voor den Twee - hondertften pen-
ningh.
                                                  P'-io?3
18 Plaeaet vaneenen Hondertften penningh, gevens
geit, ifjuny 1.673.
                              p. 10^4
19 Noopende de liquidatie van de Capitale Leenin-
ge d'Anno 1672, en betalinge van de reftanten
1673.
                                                   p:ioy8
20 Plaeaet op het betalen van eenen re-eelen Twee-
hondertften penningh gevens gek, over den jare
1673, op den achtften Oftober 1673 , en den 22
December 1673 gheconfenteert voor den jare
1674-
                                                   p: loóo
21 Verklaringe wat Huyfen onder de naem van
Godts-huyfen lullen worden gereeckent. ñ: ß 064
22 Ordre tot het doen van een Capitale Leeninghe
van vier-mael den Twee-hondertften penningh
« 1                                                                                  "I fff"              Ö
27 Maert 1674.                                     P: 1064
2 3 Capitale Leeninge van twee-mael den Twee-hon-
dertilen penningh, mitfgaders het betalen van een
halveVerpondingc, 28July 1674.
         pno67
24 Notificatie, raeckende de betalinge van de Capi«
tale Leeningen, Hondertften en Twee-hondert-
ften penningh van de Fidei-Commiflaire Goede-
ren.
                                                      p:io7Ö
2 f De Landen enandre Goederen Buy ten-gezetenen,
Hebbende toegekomen, doch naderhandr aen de
Ingezetenen ghekómen zijnde', van den re-eeleii
laft ontheven,
                                       p: 1Ó70
2öConiènt van twee-mael den Twee-hondertftèia
penninghgevens-gclt,24 December ii>74. p: 1070
27 Reglement op de forme en maniere van dolean-
tien.
                                                        1071
28 Schouten en Gerechten van de Dorpen een pec
cento te mogen korten, &c.
                    p:i©72
Ophef
• ·
-ocr page 30-
Tafel en aenwyfinge der Placaten, Ordonnantien, Refolutien, &c.
29 Ophef van Twee-mael den Twee-hondertften
penningh, by forme van Capitale Leeninge, 24
Meyió/f.
                                            p:io72
30 Oude Mannen en Vrouwe Gaft of Godts- huylën
vryvan den Twee-hondertften penningh. p: 1074
31 Coniènc van twee-mael den Twee-hondertften
penningh,gevens-gek, 2oDeeemb: 1675.p: 1075-
3 > Confenc twee-mael den Twee-hondertften pen-
ningh,gevens-gelt.
                                 p: 1076
33  Ad idem, i(?Maerti 677,                         107Ó
34 Ad idem 30 July 1677.                              1078
35· Adidem 22 December 1677, 1078
36 Adidemzo Auguftiió78.                         1078
37 Adidem2p Maert 1679.                           1078
38 Ontfangers geen Renten oflntereilèn te betalen
voorblijck vande betalinge van den Twee-hon-
dertften penningh.
                                 p: 1078
35? Placaet raeckende het betalen vanden Twee-hon-
dertften penningh by Perfoonen buyten defe Pro-
vincie vercrocken.
           <                      p:io78
40 Alteratie van 't boven-ftaende Placaet. p: 1080
41 Confenc van een Twee-hondertften penningh
gevens-gelc, 29 Maert 1679.
                  p: 1080
42 Ophef van een re-celen Twee-hondertften penn:
31 Mey 1680.
                                       p:io8i
43 Notificatie preemie van vijf ten honderc over het
betalen van de halve Verpondinge, en den Twee-
hondertften penningh.
                           p: 1083
44 DeKamer-bewaerders, Bodens, Klocke-ftelders,
Trompetters, School-meefters, Voorlefers, Ko-
fters, &c. ge-eximeert van den Twee-hondert-
ften penningh van haer Traktementen. p: 1084
45- Publicatie raeckende de liquidatie vaneenTwee-
hondertften penningh.
                            p: 1084
46 Ophef van een Perfonelen Vierhondertften pen-
ningh, 11 Deeember 1681.
                   p: 1085-
47 Publicatie noopende de doleantie.           pi 1085·
Tit. 11. Behelpende alle de Placaten van de
Verkondingen, Sluys, Margen en
Haertfiede-gelty&c inHollandt,
1 Y)Lacaet op het ftuck van de gheamortifeerde
χ Goederen, Verpondingen} Schild-talen, Be-
denke RemiJJhe.
                            pag: 1087
2   Naerder verklaringe Remiffive.               p: 1087
3   Aengaende de Contributien over de onroerende
Goederen Remiff.
                                      1087
4  Extraordinaris Contributie over de onroerende
Goederen van alle Steden ende ten platten Lande
RemiJJïve.
                                                 1087
5· Beroerende de Contributien op de Goederen van
Luyden buyten de Provincie Remïffive 1087
Vepondinge van nieuw-aengewonne, en niet ghe-
quotifeerde Landen Remijf:
                        1087
7   Redres-generael van de Verpondinge R: 1087
8  Inftrudtie op het formeren van de Quohieren Re*
miff
                                                        1087
9  Verhuyrde Landen een geheel jaer gheaffecTeert
voor de Verpondinge Remifli
                     1087
I o Noopende het executeren,van de Verpondingen
RemiJJ:                                                    1087
II  Reeckeninghe van de Verpondinge te doen met
open Deure Remi ff:
                                  1087
12 Inftru&ie voor de Commiflarifen, ghedeputeert
omtequotiferen, of in de Verpondinge te bren-
gen alle nieuwe Huyfen en getimmerten. 1087
13 Tegens't nemen van CollecÏ-loonen by de Gaer-
ders van Verpondinge.
                               1089
14 Noopende het doen van deReeckeninge vande
heeleen halve Verpondinge.
                       1089·
15 Noopende het prompt betalen vande Verpondin-
ge.
                                                           1089
16 Noopende de ingaringe van de Binnelandtiêhe
Ommeflagen.
                                           1080
17 Ordonnantie en Inftruftie, noopende het Haert-
ftede-gelt.
                                                1090
1.8 Noopende het vinden van de onkoften, over het
formeren van de Quohieren van 't Haerftede-gelr,
en van de nieuwe Getimmerten ten platten Lan-
de.
                                                          1093
19 Aengaende het vorderen van het Haertftede-
gelt.
                                                        1094,
ACHTSTE BOECK, Behelfende alle de Ordonnantien der Gemene Middelen van
Zeelandt,metden aenkleve van dien.
9 Placaet ende naerder ampliatie op het iêlve fub-
je£t.
                                                     p:iii2
ίο Refolutie raeckende het beneficieren van de ghe-
mene Middelen.
                                        111<5
uOrdonnandieopdeBrandewynen. 1U8
12——Wynen. JII9
13 ——Wynen, tot betalinge vande renten. 1123
DE Ordonnantien van de Gemene Middelen ge-
heven totdenjare i664incluysR*«w/7? pi 109?
I Placaet en Ordonnantie vanden opheve vande
generale en gemene Middelen, pag: 1095 en 1098
3   Ampliatie van voorgaende Placaet.          ρ: 1101
4  jpjacaet teghens de menighvuldige ghepraftifeerde
fraudenenfluyekeryen.
                           P:II°3
5  Naerder Ordonnantie of Reglement,raeekende de
Irauden en contraventien.
                       pfJ f 07
Raeckende de beneficie van }s Landts Midde-
; jen.                                                     PJII°8
7  Raeckende het fel ve fubjeel:.                    P:iH°
8  Naerder ampliatie en Ordonnantie» dienende tot
verbeteringe van de ghemene Middelen, mitfga-
4ers de Collaterale fucceflien,
                  p: 111 o'
14
16
&.
18
— Binne-ghebrouwen en Uytheemfche Bie-
ren,
                                              1123
—Verhooginge op de Bieren', tot lafte van de
Tappers.
                                       "29
— Impoft op de Bieren te Water gaende. 1129
—Impoft opde Bieren, tot betalinge vande
Renten. ...                                 1.129
-GemaeL ,.,,/, ,:                             1131
Beftiael
-ocr page 31-
Volgens de inethodilche verdelmge van het wercL
1158
116%
116^
1164
216(5
—-Beftiael.             !i«bafeR3«
pag
—· Pafiagie-gelt.
19
20
21
22'
Π
24

27"
28'
29'
31"
32"
—  Confumptie van den Tabacq^
— Turff.
— Boten

3f
37
-Zout.
-Azijn. . / .·
- Confumptie van de Zeep.
~ Zeep van 12 ftuyvers.
- Wolle Laeckenen. ;; :
- Van de Goude Laeckenen.
- Wage.
- Ronde Maet.
- Veertighften penningh.
-  Collaterale fuccefllen.
- Hoorn-beeften en bezaeyde Landen
. VandePaerden.
- Generalcn lm poft op de Paerden.
- Wit gerafineerc en kleyn Zout.
113.8
1140
1141
1142
XI4J-
1146
1148
JtlfO
II f2
ύ η
1156
— Kleyn Zegel,
3 8 Nieuwe en naerder Ordonnantie, ,
Regifter van de Zegels inde vooren-ftaende Or-
donnantie begrepen.
                                  ll7%
3 9 Ampliatie van de voqrfz Ordonnantie» , 117 ƒ
41 Belaftinge op eenige Waren en Koopmanfchap-
pen, die door het Zype,het Slaeck, of door eenige
andere Paflagics van die kant, in de Provincie van
Zeelandt fullcn worden gebracht.
                117 f
42 Ordonnantie tegens de exceflen, ghepleeght in de
Jacht, Viftcherye en Vogelerye, &c.
             1178
33.-CIP
NEGENDE BOECK, Beheliènde de gemene Middelen, Verpondingen, Thienden, &c„
overdeGeneraliteyt, ge-emaneertt'zedertdenjare 1Ó64. " .: .,;. I r
in materie van evi£Hegeprocedeert zijnde totv飷
huyringe vandeHuyfen ofGron,denvan Erven
binnen de Meyerye voorfz^men de fel ve niet lan=
ger fal moghen continueren alseen jaer uytter-
lijck.                                                                1205"
21 Placaet van de Thienden ende Geeftelijcke Goe-
deren.
                                                     1206
22  Aengaende de Statuten op die Leen-göedèn»
Erf-Goeden,Chijniên, Kygen-goeden,Rentérr,
of andere onberoerlijcke Goeden ghelegen in den
Lande van Brabant, &c.
                         1209
— Ad idem, op de Thienden.                  mi
2 3 Verklaringe op het betalen van den Brabantfchen
fwygenden Landt-Thol.                            i 214
»—*-■* DeLijfte vanden Brabantfchen Landt-
'Thol.                                     1214
24 Ordonnantie op het ftuck vande Zee-wercken in
Vlaendercn                                             1214
— Koets en Paerde-gelt.                          121 f
—  Vcer-gelt.                                         1218
i Heere-gek.
                                        1220
DE Ordonnantien van de Gemene Middelen over
Brabant en Vlacnderen Remiffve
         pag: 1181
1 Ordonnantieopde Wynen                        1181
21 3 „----------Bieren.                                  . 118 2
Ajy----- — Paerden.                                  1183
6 „__------Tabacq.                                   1184
7,89,10,11 — Kleyn Zegel.                118 f en 1186
32 Naerder ordreop 't recht van't Kleyn Zegel by
collecte.                                                 1194
13,14-— —Veertighften penningh. .          1197
1 y, 1 o-----.—Twintighften penningh.         '"· 1198
1-7,18 —— —Verpondinge.                          1201
18 Nopende den ommeflagh van een halve Verpon-
dinge over het geheek RefTort van de Generali-
teyt                                                                    1204
ij)Ontfangers ende Verpondingh-beurders over de
Meyerye van 's Hertogen- Boich geen verder recht
van prajferenrie op de verfchulde Goederen, of op
de Eygenaers van dien te^fullen hebben, als van
drie achterftallige [aren.
                              12.04
20 Placaet, dat in de Meyerye van 's Hertogen-Bofch
Saecken van de Zee, Admiralitey ten, Convoyen, Licenten,
Pilotage, Ooft ende Weft-Indiiche Compagnie, en Koop-
handel betreffende. "
THIENDE BOECK
9 Placaten op de Wapeninge en Manninge van de
Schepen, Sic. Remiff":                       pag. 1221
1 o Naerder Placaet op 't fdve fubjeft.              1221
Tit. 2. InflruBien<voordeöntfangers,Qom->
mifen-Generael ende particulier
,
ColleBeurs, Cberchers, &c.
1   ÏNftru&ie voor de Commifen van de Convoyen
f in elcke Provincie Remiffve.
          pag: 1224
2  Inftruftie voor de Generale Commifen R. 1224
3  Inftruftie voor de Colleéteurs, Pachters, Contre-
rolleursenKlercquenTJi'/»/^·
                    1224
4  Inftru&ievoordeCherchersi?i»/#/^}           1224
y Inftruftien voor de Convoy-meefters, Contrerol-
leurs, en Commifen ter Recherche ten platten
Lande Remiff:ι                                         1224
****                     Inftruaie
Tit. i. t^dmiraliteyten, Zee-Recbten ende
Adanninge van Scheden.
1 TNfttuftie voorde Collegien van de Admirali-
.1 teyt Remiffive.                           pag. 1221
1 Placaet op 'c ftuck van de Zee-rechten Remffittx
3  Eeuwigh Edidl,nopende het faift vande Zee-vaert
Remi β:                                                             1221
4  Ordonnantie op 't ftuck van de Aflcurantien Re-
mi f;
                                                        I22i
Niet te verfeeckcren opSubjeften vanSpaignen
Remiff                                                             1221
6  Odtroy voor die van Amfterdam, totoprechtinge
van de Kamer van AflTurantie Remiff:
           1321
7  Ad idem tot Rotterdam Remiff:                  1221
8  AdidemtotMiddelburghto#               1221
-ocr page 32-
\ Ordonnantien,Refoluticn? &c.
51 Placaet nopende den uytvoer van de Binnclandtfe
Gewafièn, en tegen de fraudatien, &c. R: 125-3
6 Placaet op het betalen van de Convoyen van alle
inkomende en uytgaende Goederen Remijf. 12 5-3
7; Placaet van retorfie, dat alle Goederen van Neu-*
tfalenjgaeude na deiè Landen, mede Licent fullen
betalen Remi f: . l
                                 125-3
8 Placaet jegens het tranfport der Goederen over de
Veren langhs de Mazc Remijf:
                    125-3
Ρ Verbod van eenigh Gewas op ContributieLanden
vallende, in Vyandtlijcke Steden te voeren fonder
Licent te betalen Remijf:
                            12 5-3
10    Placaet, Verbod van op de Zee-ftranden of
andere omwegen Goederen, Waren of Koopman-
fchappen uyt te voeren, om het recht der Con-
voyen en Licenten te frau deren Remijf: 125-3
11  Placaet op het ftuck van de Binnelandtiche pal-
porten Remiff:
                                          125-3
12   Ordonnantien totverpachtinge van een vierde-
part der Convoyen en Licenten Κεηιϊβ. 12 5-3
13 AmpliatieRemijf:                                    1253
14 Nader Ampliatie op 't vierde Art: Remijf: 125-3
15- Ordre over de Comptoiren der Convoyen langhs
de Maes Remijf:                                       12 5-3
1Placaten jegens de moetwilligheden der Schippers
in 't Vlie en Texel Remijf:
                          12 5-3
17 Placaet op 't fel ve fubjedt Remijf:                 12 53
18 Verbod, met Waren en Koopmaniêhappen te
varen door 't Juffrouwen-gat, Houtskerck,Zuyd-
diep, en 't Gat van Coxie Remijf:
                125-3
lp Lyften van de Convoyen ende Licenten van de
Jaren i<5op, x6r§en 165-5- Remijf:
              125-3
20 Lijften van 'tVeyl-gek, van den 22 Oftober
1643 %*&'Φ
                                           J2 53
21 Provifioneel Accord, over de betalinge van
's Landts inkomende en uytgacnde Rechten van'
de Goederen j Waren en Koopmanfchappen, de
re/pet~tive Provinciën pafièrende.
               125-3
22 Nader projeft van conciliatie.                    1255-
23 Accord tuftchen het Collegie totAmfterdam en
het Noorder-quartier, ten reguarde van Goederen
over S wol pafièrende.
                                12 f 6
24 Accord , aenghegaen tuflehen de Collegien ter
Admiraliteyt ι refiderende binnen Amfterdam ,
ende in't Noorder-quartier, over betalinghe van
's Landts rechten» van de Goederen het Vlie of
Texel inkomende.
                                    12 56
2j Ampliatie van voorgaende generale en particulie-
re Placaten, op den ophef van de Convoyen ende
Licenten ge-emaneert.
                              1258
26 Placaet op het ftuck van de Binnelandtiche paf-
porten.
                                                    1260
27 Verbod jegens het iluyeken en lorrendrayen in
het rech t der Convoyen en Licenten.
           12 61
2 8 Waerfchouwinge op het lichten, lofïèn en laden
der Goederen , foo binnen als buyten Amfter-
dam.
                                                      1262
29  Ordre op de groote der Brandewijn - ftuc-
ken.
                                                     ή ΐ2<5φ
30 Ooft-Indiiche Compagnie, ende alle andere par-
ticuliere Koopluyden, moeten de in en uytgacnde
rechten betalen van alle Juwelen, Peerlen, Ge-
fteenten ende Mufcus die fy omfangen en verfen-
den.
                                                        1264
31 Schepen en Goederen vanden Vyandt hernomen
ende bergh- loon betaelt hebbende, echter fchul-
digh te betalen de inkomende rechten 12 64,
Geen
Tafel en aenwyfmge der Placaten
p' Inftruétie voor den Ontfanger-Generael van de
Convoyen cri Licenten.
                      pagl.ï224
| Provifië voorden Ontfanger-Generael ende Con-
vóy-meefters van d'extraordjnans Middelen.1225)
€ Ordre enLijfte van't recht van den Secretaris in
! ='c Collegie ter Admiraliteyt van het Nborder-
~v cjuartier. ■^'■'->'>' '
                            "5';:'''~Ί23θ
Particuliere Inftruitie voor de Cornmiièh ter Re-
cherche onder 't Collegie ter Admiraliteyt tpt Am-
" ftërdarn. '
                                            1231
10 Begröotinge van de Gagies, Huys-huyr en Vaca-
tien van dë Raden, Fifcaelsen Secretarifiën. 1233
ïï Formulier van Eedc voor dë Heeren Raden ter
/Admiraliteyt
                                          1234,
'12 Extraft uytdeInftru&ie voorde refpeitive Col-
legien ter Admiraliteyt.
                             1235·
i.3 Formulier vanden Eedt voorde Raden en Sup-
pooften in de reipe&ive Collegien ter Admirali-
•teyt.
                                 f"-                    I23J
14 Eedt by de Raden, Fifcaels, Secretarifiën,. Ont-
fangersen Suppooftentedoen.
                    1236
ifEedt by de Raden ter Admiraliteyt te doen fonder
, eenige refervatie. ",'
                                 1237
'j.6 Hollandtfche Raden pratciienaer te komen ende
, te executeren alle de Refolutien en Ordres, voort-
komende uyt den boefem van haer Edele Groot
Mog,
1237
•17 Refolutien j raeckende't ftuck van de Revifien
voor de Admiralitey ten.                            1238
'18' De Fifcaels vermogen niet te compoferen}ichoon
, <ien Raedt haer voor goede Mannen renvpy-
, eert.                                                            1241
lp Raden ter Admiraliteyt niet bevoeght om gecon-
fifqucerde Goederen te laten redimeren, 1241
2,0 De Collegien ter Admiraliteyt vermogen niette
difpenferen van haer Hoogh Mog. Placaten. 1242
21 Nader Refolutie, rakende 't fclve fubjecT:. 1243
2 2 Fifcaels, en Commifen-Generaels, vernemende
dat by deAdmiraliceyten gepleeght werden eenige
contraventien ofconniventien tegens de Placaten
van den Lande, moeten aenftondts daer van aen
, haer Hoogh Mog. kenniiïè geven.               1245-
23 Ordonnantie, waer nacr de Roeyers in de Vloot
voor Lillo hen fullen hebben te reguleren. 1245"
24 Ordonnantie, by de Raden ter Admiraliteyt in
Zeelandt ghcmaeckt, op het loflen en laden van de
Goederen ende Koopmanfchappen, over en weer
varende door de Vloot op 't Sas van Gent. 1246
25 Ad idem, door de Vloot voor Lillo.          1245)
2ólnilru£tie voor de Ontfangers van 'tLaft ende
Vcy\-%e\t Remijfive.                                  125-2
2 7 Provifionele Inftru&ie Remijf:                   12 ƒ2
Tit. 3. Begrypende de Placaten, Ordonnan-
tien, Refolutien
, Verdragen, Accor-
den ende Lij ft en opi ftuck van de Con-
voyen
, Licenten ende Veyl-geldt ghe-
emaneert.
1   /'XRdonnantie op 't ftuck van de Convoyen en
. X^s Veyl-gclt Remijfve.
                       125-3
2  Placaet op de onderhoudinge van de bovenftaende
Ordonnantie Remijf:
                                12 73
3  Placaet tot voorkominge van alle bedrogh inde be-
talinge van de Convoyen of Veyl-gelden Remif-
five.                                                        125-3
4  Ordonnantie nopende de betalinge der Convoyen
en Licenten RemiJJ:
                                   125-3
-ocr page 33-
j^olgéns? He metliodifGlieVeifieelinge van&éfc wercfehs 1
**f\
i^Geen vrydom: van 's Landts recht te v<?rjert^i fa»
Jtmunitie van Oorlogh of andere W^ren, AVer-i
dende tenbeïipeye van ec^ige.Koninge&Piineeik
&c. uyrgevoert.                   :Sy^m}i cé)tmj.lMf
% 2 Schepen over Zee ingekorn^n, en JafLbrfceGkende,r
moeten betalen térplaetfedaciihaerjaftieerftghe-
' broockenhebbem, j, β 3£ ·,ϋ0γ hniu-UmaïAii
*4 Goederen over Zee üy tgevoert werden^e iAbeta-
" Jen ter pïaetfe haerdereerfterraflgdinge.aWoiïtaft
3 ^Goederen uyt Zee komenfipj^etalenterigheilefti-
c «eerde Los-plaets.                                   i\VνΛί i£6
3<5 Goedefen ,ter: Zee uytg^fn^(i ^etaler^er-pJaetfc;
, haerder afladinge.                            ,ιη igeqmÖSÖ
^■■Wit Naey-garen,betaelt uytg&ende clejtjighifriyvi;
Jvanyederhondertpondt wegens, bi in ihiM<$6.
3^6gniericx-doeck inkoniende,,betaelt: achtftuyyi
, vanyder ftüek,en uytgaeq.deexernpt. f ypiW*6%
32De Hacaten enLijftenin't aengeven pu^$uejfjek
naertekprnen:, alsmede .dePifpoAciea-iuni-^ri-
/ tentien vandè.^dmiralkeyÊerii;^'-, > 3bn£v if (ï7
|p^aeckende^cie}veiubjecl:>::;:;, ij·.; jol tvύφϊφ
4>i Goederen rrtetde Retour-fcheperi üyt ^ftvlndie
3 komende, moeten betalen 's Landts recht■ teyiplae't-
., fealwaerdiegedeftineertzijn,^,
c, ,; ,;KJtj vj$6S
42 Goederen uyt deLevant komende j betalen jen
behoeve van dejDirefteurs een per cencp^niae*:
. derwaerrs gaende, van de voorfcfareve\J^fali0ge
;..-e^empt. ., y {;orl£...
::, iaÜu>i ·,! , u :0 tnait^8
43 Hout-laften komende uyt Noorwegen iebeta:len
. 's Landts röcht na proportie van de fvieefcceduHe-
j van „de Schepen)
Si J^a-ihW ιΐν^νοφυφ^^
44 Schippers, ende der Matrofen Yoeringh„alghe-
.f] fchaft. ïvlöiïib'j; .tfiv ίίΓ^.-ϊ ·■■■')t*?b'i3i^7ö
45; ï^amrner^ van buyten inkomende, yderScliip-
pondt met elfguldens belaft
: 3 |           iV:H· ^i-io
46Goederen te Lande inkomende, ende inVeer-
fchepen geladen j orntergedeftineerdeLos-plaet-
ien vervoert te worden, moeten by haer hebben
de Pafpoorten ter eerfter Comptoxre ghe-
_. licht. ,\ v, ,, ' iV                 "_sg_ rifTT
47 Cour t-waren moeten 's Landts rechten ten vollen
betalen.
                                        . ,..              1272
48 Goederen langhs de Rivieren , of per Aflche ia
cbrtj uytgevcrert wordende, meteen derde vérhoo-
ginge belaft. \              '. >„ 1 bnt'          '; 1272
ψ9 Refolutié, waer by alle de Placaten en Refolutien,
verbiedende den invoer van de Frarifche Koele
en Brandewynen, Azynen, Canefaflen, Pa'pieren,
Caftanien, als mede de belaftinghe óp het Zout,
ingetrocken worden, daei" en tegens yder Fat der
voorfz Wynen en Azyneri belaft met fèfthien gul-
dens.
                         . . ιίγ.'                          Ϊ273
jfO Belaftinge op de Süycker-Sy'ropén van êeri,op een
halve ftuy ver vermindert.
                             1274
ft Marfiliaenfë Zeep, inkomende meteen derde
verhooght, delnlandtlche, uytgaende, een derde
' vermindert.                                                    1275·
52Traen,Walvis^fpeck,Baerden, &c. by Ingeze-
tenen deièr Landen gevangen, inkomende» vry,
daertegen by Uytheemlche gevangen, eéhs foo
veel verhooght.
                               ra ; '0j$
'f'$ Quickfilver, inkomende vry, en uytgaehde iii het
Convoy tot driegufldensverhooght". <■< ·,
; 1276
^4 Conventie over de betalinge van 's Landts rechten
van de Goedéren werdende by de Ooft-Indiiche
C»oi»pagnieontfangenenverfonden.
             1277
h>f:ï:M '' '.,?: ibibö' ' i:i*'-*iV>7j-ii;;tv '· -■; ■ w "
f$ po.tiyerneüF^Q^mandeucsi^ci niet bevoé|iic
; ^en haer te jreeJfefliieyvidicatWreaiartdQ Goedere^
by.jdeiylilitie^^ateraèngeliadcijv '-,iè.j%
LGowyerneürs,_Gom"mandeurSiJ&c^ nietbevocghi
ö(töihet verleneny^n^aAcedèliSi^uiΚ rv.^hjS
%J<
Gouverneurs, GorQpjincj^ur& of Magiftrateri hae^
lot^et te bemoeyeri :oi aenre trecken het.weiek vaa
otfqConvo!yei%en:Licenten. yiu..: 9hx®&/#
èo^pzc, open-geftelt worden? Gouv&neuis,(eom-
tJ. j^gndepTsen .Magiftraten, haet^nietje bem^èten
::y.,tm het werc^erCönvoyen(enLicentei^frifi8a<
Ï9 %WM^itmè&4&$& Rivlere ^le Maise o^en?
^i^eftelt^r^^etjyerbodt als-yoordoia ^^raiaSd
P8 Gouverneurs en^on|mandetiiis;glieen Foyerii
a,,,feeerjep^v^nfe^ppluydên.cl' Sehippöfl ttB
rf.$0më&Snqïaiï-jUQp}l arblibnl ÜvP *i»8r
%& Verbiedende afcn a|le(Göüyerneurs én^ornjnlan-
öφ:urs,eenigePatpoqfitenteveqlenen.ι φ£üchftiet
1 -Ah&jjkfwikyini^t^riyoyen $hd erLic^ntenite-be?
\oppqf$ki■) d^flige f^èii (JÊMefe^mgeaiisd kor^
•roderen.· ,lV>Vl>j fyo\ddl^hi i',.qo 1 >jtj) !,c1 E3b*jS|i
éïpjefolutie, Weft-Indifchq^ojrji^gnie geauflior^
,.: $mmpntfanggnfeffiGjjinvoy;»! ;VeVl èhdeiiaftt·"
o q^jijfcél Sch^pecj gnj^edsifcö,. jr» haört0iitiicTi
:..gaande,enya^|^aer/^pmendèi;:, ' .; ^iiSi
63 Plac^eC valn w3C|i^(^wipg0,| <f^t; aileLicefebn,
..y'-fojftficn l^eylTgelden'in ■treguard' v^n fleLahden;
,.>;)Mn Oyé^Mazeaïfie&Ê^
tf4N^rPiaeaet,iaej^ende'Efel-vöfijbjeclj :.f.jfr84
n^briirflv^)ïaeactèbüfiij^ p^ittaib · :,.;," I
3P|Ct 4. Behelpende de Pilotage, Lootfen endé
ouihitu (h -^iiwïrigëlanghs dë'SiraridëSf1 s ε
iïvjfw >M ·;·.* cjiiiia ■ ipi m ψ- na ^ nauf .,--.<>
i: jT)Lacaetop tftuckvandePilotageRiw ii8(i
2:1 ■,NaderPJ^aet^/ifelve(fiib]ea;R^i^;.ai8<S
^»<|^lacat?n 3 raückendede Loots-hootsop Vljelandt
ν ende Ter Sehellingh.: (;.{l ..^,ί,ϊΟ ./            iii8<s
4; iQirdonnanrien ende, Inftruiaien iberöerendé hoc
ί ftuckvande Pilotageendeaenkfëven van^dien,
, Qp^ïüyiauynéri, helder, Petten, Calens-oogtf,
Texel, &c. van cle jaren i<Só8 en ί<58o. 128ί
^ 44i<?ern, op Vlielandt ende Ter ÉcheHïngh,. de
" ' Aóno' ί'66S en ïé$'& '.'' \ ' % f:~J             1294
6  Placaten acngaenc|e,<Jié^ Lootiliiydeh óp' de ÏVlaze
ch *t|Gber!ebfc|ibG&t&emiffive.,
                    1304
7  Ordorinant^op^rrftick vahde PÜótagé' Vandè
Vazeen 't Goereeic^e Gat ^m^:
               i$oi
S.Ordonnafttie npojpVridé het vuyren langhidè Zeë-
^ftranden, fü^r-gélt', 'répaïerénfoovandeYüyr-
boeten en Kool-huyfcn,alsioo'ck vande Brarüdaris
óp der Sehellingh; "-                              '°φ^
<ji Ordonnantie van het Kape-Verboet crtTonne-
geltöpdeMaze, , ,
                          *3°4^
10 ÖeLooffluyden'ghéenKoopvaèrdy'-fchcryen of
Groeniandts-vaerdersin Zee te brengen, als dfe
door deCommiiènenCherchersinde Zee-g^ten
zij η ge-expedieerc.
                                    i|o f_
TPitj. y. SaeêkeriYaectèndé dè Οοβ-InMpftè
ι ίΓΛΟΓονvoordeÖbft-indifcheCorripagniëvan,
^* den2oMaë?ti!61o2 R^#'iy(?.
          f306'
2   Continuatie voor 21 Jaren Kemijfi^              J'ioó
3  Reglement enliniitatie^^p'                   130^
****3f                   K'adei'
-ocr page 34-
iQÉÉhtótidsn^Refölutieb, & c.
12'Vïy^éftbytvoervan Eet-waren op BrazilR: ip9:
13 Silvef-mynën vdpir een yder öpén gêftelt R: 1319
14 Invitatie en Ordreöp het bewonen en cultiveren
>:dêf Landen Kemijf:
               . \'                   1329
1 $" Verbod Yan mereenighYaérttiygh aen de Retoer-c
Schapen te komeri ibnder con lëh t Kemijf: 1339
16 Afcicul-brief voor de Weft-Indifchê Compagnie
Wèmfiv           ;·-,-'.;;·?:.!-;                        i'3'2$R
17 Placaten op'c-ftnisk'-vah' 't verköopen ëri trarifpór-
Ïêfetffen dé AdMn inde Weft-lndiie'Compagnie;
:"Kèmiff}                                 .·. η ;*;·«-., JJJ29
18^Prolongatie van ?t%éïroy van de? Wéft-lndiiche?
ö Compagnie.
                         .ognibfifti: τ ! j^
i'9Mdë^rolöngatiav,? '', *J id.nwig^ai . ïf^ξ
2o·Noch naerder prolongatie. Iri
a&nori 1: ; 'iïfto
i
i#ft>liCatièjrtopendë't nieuw- verleende Oitr:ii5Jo?
22 Oftroy voor de hielivpë Weft-Iftdifè Gömρ: ιj%35
2 j Etefoiotie, tot ampliatie van't Öéïroy aënde W èft-
'IridficlieGdmpaghieverleent j-no|fèiide het be¥a-
?rènvandeCura§abfchëÈylandén.^,r' ^ !*34·3
Gèhditien tot bylage inde Wéft-Ih^iiè Gomp."ï^4^
i^MiÖftkle, toi ampliatie van 't Ocïrö^aen dé Wdit
33j^iic}ié-Gompygriië fferlëen't' rtr*ööpéhdfc'tTèèht
(¥dn Convoy van de!Sëhépen dnGèeaèrén, varën-
'^é'ë^^CaribilcMEyiandenv-.'Υ» iioi 134^
i^Placaëlpfegheris' hét aënnémeh;vari Difeiift ondec
»¥fèmdé ende'-'U-^rlc^mfcheFiincén;naér-'Wéfl:-
1 InUicn, of op de Kuften van Africa Remi/p τ f4.6
ί 6 Renovatie vari 'f vödrfz placaét ^Remtffi 114<$«
27 Articiil-BriëfF van dé generale Në'dërlandtienc
' Gëo£troyeerde Weft-Indifche Gompagnie. ■^46
iS^aërfchouwirige, dat die gene dié nèch yëts )tê
pretenderen hetft> van de ghediflblveerde Wèft-
'Ihdïfelië Compagnie,; haer iüHeH moéten ve^öër
gdn aen defelve Compagnie binnen een Jaer én fes
Weëikën. ! :'"'; l^a:' -hEj 3J "3 ;· ; 13^4
29 Vérbod jegens het aën Boordt komërï van de' Re-
tbürïichepen dér VVëft-Indifche Compagnie.135 y
Tit.;7. BetreffendedenLevantfchen,Mofio-
Tafel eaaemvyfidge der PMcaten,
3fa|s[ader AmpliiSfïe?vfπ êemgMmït ï62 3 R?. 1306
9'jGöndriuafie voor den tijd^vatt' 2yjafeil· RP
; * l3:ö6
β rAÉle voor de CM&hfaifch&üén^npuèf wleTby
yraiÉodefl\voft:Buyr€ri4d<3öitipagnie'nïc'f>ÉSharU
8^clen op Ooft-Iftidie^Rjiwi^ri/ft··''·
         :;M' i^6
jöifieen Ingemltéiitri èü^teïi^iefiit van de Cêftp^g;
jmf e, ;va»en * véorb^dê-Caep: -dS^Bè'në Efperanc^ ψ of
^tdöor de Straet van MagaltafriJR^/^i no' ^S^6
SbBhü^üöRl yëtfckimde; in vrëmdëPotëntatêfl^ënifc
-^.©alMndiéiifé Varen Remljpm'^V* ^4jo6
p'jf3a<kr Plaeaep öp^"ielvë"föb|ëa'^^^J ^ffo^
ï^kenovaiievah^e-lveplaeae\R!^#';' rH-?!|Jf°f
lit^JacaetivanigeenVokk'iitvrétïfdën diè^l&iêtt^é
oguemen, nochnaJ©dft JrttJ^t^re&töttf fëfljfi&n-
\i fetï^an dé^mïfcgnié '«ft&S^ ^"^«^-^Öö
aö fllacaren^ dae»by,verbod^VÖfTtó« Boordt Van
ïide Ooft-Indifche Retour-fchepcnii&ïltowhighj
-niVaertüygh κ&ΰηίΕη$Ιχ%φ a^ihmbiiéi^Wm]
ïftNfader Placaet op 'c ielvefubjeft.Ri'/»/^; ·**^]ρ|
18 Plac:j. gens het itfbfëhgeWfefch'të"erïWiföftri-
a^9i?eper ÜytiMftgeflandt e#aridère Lahdën^^3§s>
ft^Üaid plaè: jjbgs^'faetinbfub^nVan'^rni^re··
verel, ftof van:Poéder,ÜUbiê Fleert Sec. ƒ ηι109
<*ά Me vanvërklafinge<)p'i*Éüéil svan dè Suëeéifiën
dergener die uyt defe Landen naer Ooft-Indien
^^varmRwwi^^vv':,.' ι ^b ^\5\\ν^α. .|*13JJQ
3ΐ Odroy nopcindö/f reeht van ^ipceflie abinteftato
in Qoit-Indien, en op de rëyië gints enherwaerts
h2l&M$%&%üQ\ïi :· ί κ» i?uil 1 uu 3 ;o&Ij(jpib
4 ï O^troy voor dd Ooft-Indiithë GóimpagMe defér
ab^tóiMrgoftlCdriltearl reiiriogeri ftellen ovëi Öoé-
oüdcls van haer Dienaersin Indien ftërvënde. i-£ 1 o
3Pj! Ahécakbritif tfanÖö Geè&royeerde Nëdërlahdtfe
t
li-Ooft'IndiictóeiCompagniei -: ·           *;'-!ï'3 11
Tit. ö7 Saëc^W'Yaec^M^ uVWèMtidtfohe
ï #7)£rroy van de Staten G^nerael, aen de Welt-
Ζ'.'"' m\„' In.difche Qqropagnie verleent ikewffi 1} 3 29
X Verbod van dérÏlHandtl'Qp'Wè'ftTlndien^: jj29
% Verbod van dé Sout-vatóiyóp'Eunito del Rey
tfch
-* ,. f λογ.
anitlA ".aq u:
rilieiv NoorWfchmËafidet ίηώ
^dpfVRS nrv=·)' joO 3„h,
•ij
1   /^kfildceendeiReglemént opijecbevaren van dé
^r MiddelandtZeeRf^/^Tw. ':' ïJ^Ö»
2   plaëaten op de Equipage, Monturei Manningb ea
Admiraëlfchappen:der Schepen φ door de Straec
van Gibralter na dë Middelandfche Zee en op Le-
vahtenlRew^: ·; ?
              1· ■ „; ' 1 jf6
3   Nader placaet op'üfelvefubjeftiRrt             135«»
4  Waerfchouwingéop'tfelveiübje£t>Ri 10Ί356
f Nader Waerfchouwinge R:
                       Λ <i3fÖ
ó Npch nader placaet én Reglement op 't fel vefuh*-
jeft R:                     .iisbi : apw-w; ."; ia^fö
7   publicatie op het bevaren van dé Middelandfiche
-·' SSeer.'R?'·' '«-·■ ;.;1Y·!'· to■'-''■.:
          L'ib (sidjjooflrègfè
8   placaet op de Vaert na Weften door dbStraet/ of
englite van Gibralter öp Lëvanlen, ïenopde Rijo
ken vanden Grooten Heer tot Gonftantinopo-
0 \tTt3fcgmiffivê. ■■■·,\M-j;i . "■■-'{-' té & ■: i$j6
9  Ordre op het betalen der Laft-gelden voor defelve
Kemiff:
         .....mr- ;.">Λ·=·· ·.·;,■■· i$f6
10 placaten, Verbod voor de handelende, vareride,
traffijequerende op Levanten én d'Archepelago
?
geen Granen of andere verboden Koopmanlchap-
: -pen in te nemen-in Havenen of op plaetfen onder
't gebiedt van den Groten Heer tot Conft: R: 13 f 6
plac;
,-..·
*4 Ampliatievaiï Ï0£rroy_ R^
ƒ Accordtuiï"
ίβψ
eren ende Hooft-
participanten, Re^/^? ,/Op ,;Λ' a&ffl*9
'%
CunnnuatiêVanVü£troyV^
Cornpagnie.R^^#, , · :; ^ ν           ;» i^i2P
V' yërbod vari VoTck aen te nenier/,, en fich in dienfr
te begeven naer ^,φ-ΙηάϊψΜ^β [« ', 329
;8 Ördreen R'egiëöient dat all^ghemonteerde Sche-
pen (tillen mogen varen in feeckprgedeeke van de
ïimiten van'nër! Oitrby van de Weft-indife.Com-
* lpagnie &emijp
                                          13 25»
£ Reglement op den Handel van Famambuco ende
,J" Braztl VLémiJp."
                         ' ;; ' J 'S i$z<)
10 Vryen Handel om te mogen halen Hout, Tabacq
Catpen en alderhande Waren en Koopmanfehap-
pèh, vallende binnen fekc;re ïimiten van'töitröy
%emïf: '';;'.",., . „λ
                      , *32?
11 Prox'ifioneel aejafteilcn van den Handel op Bra?il
';., 'famiff:          ";                               'u "1329
-ocr page 35-
ml
o^u»
Volgens ^bfücthodifèhe Verclèelinge vslii j)ëÏwercl
!C
tfMeaet dat alle.Schepen, komende van Sale'of
* -andere Plaepfen.rnec de p'cft befmet, fes Weecken
" ujllen moeden fcly ven leggen.:, V ^$&ï\P
12 Ordré op het Betren van Archangel m Moico-
'h&RemiJfive. \Λ;..;ψΛ>νί itfLffiffi
Ï3^lacaet,^9Rend#rLanden, op Mofcogen
Üliandeiende., op Oen eerften September ;óude, ïhjl,
1 f plac: tegen den Bandt en Brandt van den Haring
vangh'ft R:
pag^1
ï6 pfac: tegen den uytvoer van heelè én haive ledifë
Haringh-Tonnen, &c. R:                       :'Y$6t
ij Verbod van Walvis-Neeringh van Nova-Sembla
tofFretumDavids R:                           . ;i3<)t
iSG-roenlandts-vaerders hier te Lande met haerge-
;: ^angep Vis en Traen te koméni fönder eerft elders
te mogen zeylen R:                                    13 61
ί o plac: tegens hetverhuyren van Schepen en Vólck
'aeh Üytheemiéhe Natiën R:                      13 61
'plac: houdende verbod tegenden uytvoer van Ge-
reerichap en Vifch-tuygh R:                      13 61
21 plac: tegen de Vaert en Viilcherye op en omtrent
£ jtó de Riyiere van Archange^e vertreckerir^^
ilKaderplacaetop'tfelvefubjea. , T*ü3gf*
{<
Ordonnantie tot verfeefckeringe van dé Schepen
. u£Öoftc§§r^^rw(^g^>^Fwj ,;y; 7 ij59
1Ördonnantien, Laft%elt Van de Schepen 'naér de
Zont,Ooftlandt en Noorwegen RemiJJL. 1350
17 Nopende de betalinge vandenThol indenOri-
.^oniKem/JJi nofcrO .bn nm^HsbiWlfi?
18 Lijfte en faux van denfejvenij/holl R: ; 13*0
ίο Placaten tot naerichtirighe van de Kqöpvaerdy-
'-; Schepen ïii het pa fleren vandenOrizontén Belt,
Kemijp.           '                                         ï 319
20 O&roy voorde Noordtfe Compagnie,om te mo-
gen vuTchén en handelen/op de Kufteri yan Nova
Sev(udaR\emffixi.,i ir. iilmauZ akiD'dloD $3tp>9
21 A£te voördéNöordtfchepompagnie,ofnih tijdt
van noodt met hare Schepen de Havenen in ;het
i Oftroy 'van de Ooft-lndifché Compagnie te rho-
gen aendoen Kemiff.          , l! .          ! 1 1355»
22AcTre voor de Noordtfche Compagnie vanZee-
landt, om benerfens die van Hollandt pp Mauri-
itius Eylandc de Walvis-vanghft te mogen doen
Remtfi-' "'■ ! rn^\, >? ^ -^it:.          1 i'i^fo
23 Waerfchöuwinge, noopendede metinge vande
- Schepen na Noorwegen, ende de betalinge van de
Thollenaldaer.                                 J. 13-50
24· Nader Waerf chouwinge.                          13 60
Tit. 8. Raeckende de Groenlandtfche f^aert,
Walvis-vanghft^ Groote en Kleyne Vif-
JcheryeterXee, als medein de Rivier en
en Binne-Wateren.
                         \
i D Eroerende de groote Viilcherye ende Haringh-
^ vanghit R^w/^w.                              13^1
% Placaetop'cfelvefubjeit Kem'tjf.                 13Ó1
3  Ad idem Rem///                              ■ ^ 1361
4  Plac: tot verfceckeringe van den Haringh-vanghft
l"Kemijft
                                             ''' '-'■'' 1361
f Plac: beroerende de Bootsgefellen die hun. met de
Stuyrluyden tenHaringhverhuyren R: 1361
6 Plac: hoe de Ingezetenen defer Landen haer fullen
gedragen jegens de Viflchers van Schotl: R: 1361
Ordonri:dat de Stuyrluyden of Viflchers haer ge-
vangen Haringh en Vis in Holl: of Zeel: moeten
Gfoenlandt R:, ,.;           ·, . %
a η
■ > tigöi
22 Nader plap: op't fëlve fubjécl: R
2kJAt3idémR:
I3ór
13οι
24 piaéaët waer by alle Contracten ende Verbonden
•by'tZee-varende Volck met de Schippers, Stuyr-
luyden ende Reders van Schepen op GroenlandÊ
• ^aengegaen, worden yerklaert voor nul en van on*
■Vf^erdtKemiJp, '■/'...
           L:k Γ;              ΐι^<52
2 f placaten, houdende berbod van de Groenlandtib
Vaert R.
                                                  1362
26 iplacaér, dat geen Ingezetenen defer Landen eeni-
gé Gereetfehappen, tot de Walvis-vanghft dien-
ftigh, moghen opkopen ten behoeve van andere
Natiën,
                                 a- ;,             13Ó*
27placaét, houdende Verbod dat gheen perfoonen
. (Ingezetenen van defen Staet zynde) haer iullen
mogen verhiiyrén by vrerade Natiën.
          ^3^%
28 Renovatie van verfcheyde voorgaende plaé: 13Ó3
xp Verbod vande Groenlandtiche Vaert en Walvis-
vanghft voor eenigé jaren R; ·
                      1 %6%<
30 placaec, houdende verbod teghen het uytVoeren
van allerhande Haringh-Tonnen, Buys-Hocpen,
midtfgadersKruys-Want. -,, r'
                   1364
31 Renovarie van voorgaende placaten Rï 13Ó y
32 Waerfchouwinge, nopende vrye Haringh-viflc-
^_ryeJBL: ν -ν,· u<uv
          bïjoii                1305"
33 Verbod aen. alle Ingezetenen defer Landen, hare
perfoonen of Schepen niet te verhuyren of laten
gcbiuycken ten dienfte van vremde Naticn. 136 y
34 placaet op 't ftuck van 't viilèn en Vis-Want langs
deZee-ftrandenvanHollandti
                    136Ó
3fAmpliatie van 't vooren-ftaende plaer         j 3Ó7
3Ó Renovatie en Ampliatie.                          1367
37 Refolutie, raeckende het vuTen langhs 'de Stran-
den,
i?68
mn
■■7 0"ΙΠ'!ί
3 8 plac: op' t ftuck van 't viilèn en Vis-want op' de
Riviercn,Meeren en Binne-wateren R; 13$g
Tit/p. Betreffende allerhande Commercie en
Koophandel in 7tgemeen.
1   "T7"OopIuyden en Schippers recht in 't bevrach-
JV; ten van Schepen Kem/Jfive.
               ÏJ<>9
2  Verfcheyde placaten tegens den uytvoer van paer'
den na de Vyand R:
                                 13Ö9
3   Ventjagers alle uytvoer van Waren, Bieren,' Gra-
nen, Laeckencn, &c. verboden R:
               »3169
4  plac: tegen de fraude der Ventjagers R: 13 69
3 Ventjagers de Haringh-Buyfen niet te volgen
Kemijf. ΰ r - , i,d ,"                    ΐ^ύρ
AdidemR:                                              Ï3ÓP'
7  plac: noopende den Handel van Cai mij η. i$6?
8  plac: tot confervatie van de Bleyck-Neringe. 1370
Capif*
opbrengen, fonderinZee te verkopen 'R: 1361
8
Plac: op 't felve iubjeft, en dat geen Venjagers de
Schepen in Zee mogen volgen R;
             1361
9 Plac:op'tfelvefubjc£fcR:                           1361
io Plac: beroerende het maecken, keuren en branden
van de Haringh-Tonnen, tijdt van't vangen, fou-
ten, havenen en packen R:
                         13 61
n Amjüliatie verbod van 't Haringh-vangen voor St.
Jan R;
                                                    1361
12 plac·.beroerende het maecken, keuren en branden
. van de Haringh-Tonnen R:
                       13 61
13 plac: enÖrdon: beroerende het vangen, fouten,
havenen &c: vanden Haringh R:
                 1361
J4 plac: geen oniuy vere of vremdeHaringh uyt andre
Landen komende, te packen of branden, of gheen
y remt Sout in Holl; te brengen R:
1361
-ocr page 36-
Tafel en aenwyfinge der Placaten, Ordonnantien, Refolutien, 5tc.
wort, belaft met 2 5 per cento ·, SweedichcYricijCiJ.
en andere oneetbare Boter xneti 6 guldens 't Vat ?
groeneen witteiCaes hetfchippondt met 6 güld:
eenTohne Vleefch met 4 guldens i Als mede eert
ituyveröpdeSuycke'f-fyföpen. ! ;r ^w*1
17 Nader plac: op 't fel Ve,fubjeft.
                    ï%f 4
17 PJac: jegens het haef-rriaecken en conterre^ten ysm
de Stempels eri Mercken op't Τ wijn-garen. i$7f
18 Plac; jegens hef naer-maecken en conterfeyten yaiï
't Merek van déTheé-potteri.
                    y&M
ip Plac: jegens het bevaren van eenige Lïavens,Bayert
Steden of Plaetfen met de peft beimet.
         i0f
5> Capireyncn op Oorlogh-fchepen geen Koopman*
fchappen te mogen νoeren Remiffi pag: 13 7 r
ïo Nader plaoop 't felve fubjed R;               .1371
11 Noch naerder plac:                                ^'ff'1
12 Publicatie raeckende het halen van SottC tot Setu-
bal in Portugael.
                                  ,1372
ί 3 Naerder Waerfchouwinge.,                        1372
14Placaet tegen den uytvoer van Paerden. 1 ^73
1J Revocatie van 't Verbod jeghens den uytvoer van
Paerden,                                                  137?
16 Waerfchouwinge, daer by alleUytheemfche Bo-
ter, Kaes, Speck,Hammen,Vleefch, op 't inkomen
ut
Vib'iÜ
3C 'jbf!
ELFDE BOCK, Appendix 'ofte By voeghfel van de Pkcaten ende Ordonnantién, &c,
in de voörgaendeBoecl^en^enTitulen vergeten te ftellen, ende?
»i;
                    't zedert hetdrucken;va,a de felve ge-emaneert 3 vervolgens op"
■ hare relpeéUve datesv                                                    :j
iO.
WAerfchouwingë, raéckeride net Vêrbodcrrten
van de Goederen ende Koopmanichappen
pafFerende voorby da Vloot van Lill©, en
't Sas van Gent.
                               l%17
Reglement & Ordonnances dn Confeil d'Eftat
des Provinces Unies du Pays-Bas pour les mine-
f aux 1 & hoüiUeries du Pays» Ss Compté de Dael-
hem Outremeuiè.
                                      1377
waerfchótfwinge, den Twee-hondertften pen:
ende Collaterale Succeifien te moeten betalen van
de Öblïgatien van afgiften van d'A&ien in d'Öoffc-
IndïfcheCompagnie.
                                1411
tf Reglement voor den Yck-meefter van de Meyery
van 's Hertogen-Bofch.
                               141 i-
18 Schouten en Gerechten van de refpe&ive Dorpen
gelaft, op te geven wat peribonen fy weien dat, tot
Algiers gevangen zijn.
                               1414
19 Publicatie , houdende vrydom van twaelf Jaren
van alle extraordinaris Latten en Schattingen voos
die van de Gereformeerde Religie, uy t andere Gé-
weften fich hier te Lande tranlporterende. 1414
to Notificatie, dat de Slachtijdt nu ende hier na5 ghe-
heel Hol landt door lal worden genomen ende ghe-
reeckent van den f 5· OcÜober tot Kersmis daer
a'en volgende.
                                           1414
21 Plac: Verbiedende het drucken van eenigerhande
fchandeleule of fameuiè Libellen.
                1415
22 Plac: jegens eenige gheconterfeyte filvere Duca-
tons.
                                                        141^
23 Ordre ende Reglement, Waer na fich de Troupes
foo te Voet als te Paerdt, van 's Landts Militie,
matcherende of logerende op en over den Bodem
van den Staet, precifelijdt lullen hebben te regu-
leren,
                                                      1417
34 Relólutie, noopende het betalen van dé Verpon-
dinge op feeckere Termynen.
                     f418
2y Plac: Verbiedende het uytgeveh van de Campef
Leeuwen - Daelders, als mede de'Camper ende
SwolfcheFlorynen^
                                  141S
26 Plac: en Ordre op 't ftuck van de Jacht in de Klin-
gen, &c.
                                                 Ι4!9
27 Waerfchouwinge ende Reglement op'taénilaert
en onderhouden van de verarmde Perfoonen, Fa-
milien en Kinderen.
                            V 142b
28 Refolutie, de Regenten van de Wees-hUylén,
Diaconen van de Gereformeerde Religie, Ael-
moeiTeniers vandegemeyne ArmenenHüyiTuten,'
mogendeErffeniiTen, de Wefen en Armen aeni
beftorven, aenvaerden, fonder verder' in ichul-
den gehouden tezyn, als naèr het beloop der
Middelen, midts maeckende Inventaris ten over-
ftaen van Schepenen.
                              tikii,
"■■:■ Refo1-"
3
Ordonn: op 't ftück van deZee-wercken in Vlaen-
deren.                                                      1382
4 Waerfchouwinge, aengaende den ingangh van de
Vrydommen over Bedijckingen van Meeren of
Gronden·. 1383
f Reglement voor de Mcefters - Chirurgijns te
Velde.                                                    1383
Waerfchouwinge noopende de addrefle van Brie-
ven van en naer Sweden1.
                            138 y
7  Plac: Waerby- werdverftaeri dat het een indifpu-
tabel recht itf, dat gefene Ingezetenen, niet fugitif
wefende, noch oock inflagranti deliito gheattrap -
peert wordende, geapprehendeert ofte recht ge-
itel t mogen worden anders»dan· voor den Officier,
ende voor den'Rechter beyde inhaerreguard or-
dtnariis, dageiijeks en competent zynde. 1385"
8  Ordre op't lollen van de Slaven tot Algiers ghe-
vangen zijnde.
                                          »386
9  Traétaet van Vrede en Vrundtfchap met den Ko-
ningin ranSweden Anno 1679.
                   1386
roTradtaet van Commercie, Navigatie en Marine
met den Koningh'van Sweden 1679.
           13 94
tl Waerfchouwinge voor de Pretendenten op de
Kroon Sweden > volgens het fevende Articul van
he&Tra&aet van Vrede.
                       , l4>°5
12 Traihet van Vrede en' van Commercie tuiTchen
haer Hoogh Mog. ende de Regeringe van Algiers
Anno 1679;
                                             Γ405
13 Plac: of Ordonnantie noopende de ge-evinceerde
Goederen in deMeyerye van'sHertogen-Bofch.
1410
14  Plac Verbiedende de Sanderyen inGoylandt,
&c.endealleSant-vaerdersghelait, haer Sant te
halen omtrent Naerden.
                             1410
if. Plac: Verbiedende de Onderdanen ehïnghezete-
nen defer Landen, haer te begeven ineenighen
vremden dienft*
                                        14, rj
-; ■■: V 1
-ocr page 37-
Volgens de nietliodifche verdelinge van het werek.
2 cjRefolutie, de Officieren van dePlaet(èn ofHeer-
Jijckheden daer φ Heeren of Vrouwen zijn voor-
fien metHooge, Middele, en Lage Jurifdi£he,
haer te mogen voegen in faecken van frauden van
deOrdonnantien van de gemene Middelen. 1421
20 Reiölutie, Hooft-OfEcieren in de Steden en Dor-
pen, midtigaders de Pachters, niet te mogen com-
poferen of accorderen over frauden in den ophef
van de gemene Middelen gepleeght.
            1422
'21 Plac: jegens de prophanatie van des Heeren Ruft-
dagh, onder het diftriét van de Generaliteyt. 1423
22 Renovatie, plac: Verbiedende alle Capiteynen
ter Zee, met hare onderhebbende Oorlogh-iche-
pen over te voeren ende te tranfportereneenighe
Koopluyden Goederen.
                             3 42 3
33 0£l:roy of fondamentele Conditien, onder de
vvelcke haer Hoogh Mog. ten beften ende voorde-
le van de Inghezetcnen defer Landen, de Colonie
van Suriname hebben doen vallen in handen,ende
onder de dire&ie van de Bewinthebberen van de
de generale Nederlandtiche Geoftroyeerde Weft-
Indifche Compagnie.
                                1424,
Ampliatieinhet 17 Articul in de Ordonnantie op
den Impoft van de Brandewynen.
               14,20
Ampliatie in'ceerfte Articul in de Ordonnantie van
den Impoft op de Karoflèn, Kakiïèn, &c. 14,2 9
34 Waerfchouwinge, noopende het heffen van den
Tholl tot Stockholm en Goctenburgh. 1430
*
-ocr page 38-
Pas;, ι
L Α C Α Τ E N5
Or
nantien, Refolutien, ende
Edi&en.
HET EERSTE BOECK,
Vervattende de fundamentele Wetten der Regeringe
van de Vereenighde Nederlandtfche'Provincien in
'tGenerael : MidtfgadersvanHollandt
en Zeelandt in 't Particulier.
DEN EERSTEN Τ Υ Τ E L.
Algemene Landt-wetten, het Landt-flant beitier
betreifende.
ï. Succeffïe <van V Graeffchap van Hollandt en Zeelandt} &c. op Hertogh
Willem
, in date den 5 Januari] 134,8.
ARGRIETE
by der genade Godts,Key-
ferinne van Romen, Gra-
vinne van Henegouwen,
van Hollandt, van Zee-
landt, ende Vrouwe van
Vrieflandt, maken kondt
allen luyden, dat wy aen-
gefien hebben, dat onfen Landen, Graeffchappen
ende Heerlijckheden van Hollandt, van Zeelandt
ende van Vrieflandt, feerbezwaert ende beladen
zijn nut Oorloge, ttiit fchoude ende mit alrehande
'faken, Soo dat iy wel behoefden een Lantsheere,
die dagelijcks by hem waire, dieiè mit kracht ende
mitten zwaerde befchermde, ende dieiè te rechte
fettede ende hielde, ende oock om ibnderlinghe
liefce die wy hebben tot W&rXQ^Willem van Beye-
ren, Palensgrave opten Rijn, onièn lieven Soene,
dienwybyraide ende by willen ons liefs heeren
des Key feren (daer Godt de ziele afhebben moet)
onfen gerechten erfgenaem maken, na onfer doodt
van allen onfen Graefichappen van Henegouwen,
van Hollandt, van Zeelandt ende van oniër Heer-
licheden van Vrieflandt, mit allen heuren toebe-
hoeren, ende om rulle ende om oirbaer onfer ge-
meenre Landen voorfz, en oock om dat wijne
gaerne wel geguet ende bevordert iagen, ora dat
hy te beterer ende te eerlijckcr huwelijck doen
mochte, ende dat Landt te bat berechten : Dat
wy voor ons en voor onfe nakomelingen mit gue-
dervooriienichede enby onfe gemene rade ende
mit onfen vryen. wille Hertoge Wilkm ■ van Beye-
ten, Palensgrave opten Rijn, onièn lieven Sons
vooriz opgedragen hebben ende opdragen, ende
tot lijnre behoef quijtgefcouden hebben en quijt-
Ichelden ende hem gegeven hebben, ende geven
mit deièn teghenwoordigen Brieve, onfe Graef-
ichappen van Hollandt, Zeelandt, ende onfe Heer-
lijckhey t van Vrieflandt, geheel en al Ooft-Vrief-
landt, mit allen haren toebehoeren, hoogenende
leege heerfchappye, manfchippe, gerecht, Lande,
Luyden ende Steden, Poorten, Dorpen, Huyfen,
Borgen, Veilen, verval, Beiterften, Boeten, Leen
ende eygen, Renten, Erfven, Pacht, Thiendeny
Lanthure, Molen ende Tollen, Viflcheryen ,
Veeren , Bofch , Moer , Wilt, Wilderniflè ,
Heerniflê, Moerdijck, Uyterlande, bedijekten
onbedijekt, te Lande ende te Water, beiöcht en
onbeibcht, verkregen en on verkregen, ende hoe
fy gelegen zijn of geheten, hem ende iyne nako-
melingen vrylijeken te behouden, te bruycken,en
befitten, tot ewelijcken dagen , alfoe alil onfe
Voor-vaders wy len Heer Graven(aldaer Godt de
Ziele afhebben moet) ende wy te houden plagen
ende hem en ons töebehoerden ende toebehoert,
ende houden,ende aliöe wijt van onfen lieven hee-
ren ende Keyièr C daer Godt de Ziele afhebben
moet} ontfingen, ende als hyt ons verlyde ende
verleende : Maer onfe Graeffchapvan Henegou-
wen mit allen dat daer toebehoert, willen wy be-
houden alfoe lange als wy leven : Ende naer onfer
doot ialoniè Graeffchap van Henegouwen voorfz
mit allen haren toebehoeren komen op onfen lie-
ven Söen Hertoge Willem vooriz. Ende bidden
allen den genen van Hollandt, van Zeelandt,ende
van
-ocr page 39-
Piacatcn. ι. Boeck. ι. Tir.
vander Leek, Heer T)ierick van Bredere Je, Heer
Gerrit van Heemskercke, Heer Jan van de Water
ringen, Heer Thilips van Polanen, Heer Claes
ende Heer Florens van Borilèle, Heer Claes Ker-
vick
van Reymerswael, Heer Jan, Heer Raes
ende Heer Arent van Kruyningen,. Heer Gherrit
vander Malftede,Heer Har baren van Ryede,Heer
Jacob vanden Binckhorft, Heer Gerrit van Haem-
ftede, Heer Jan die Moelenaer, Heer Aert van
Duvenvoorde ende Heer Willem van Outs-
hoorn, Ridderen, ende^ierek vanWaflènaer,
Borghgrave van Leyden, Jan van Haemftede
onièn Neve, ende "ίΖλζτζ/Ί?/vander Merwede,Kna-
pen, den Stede van Dordrecht, van Middelburgh,
van Zierckzee, van fente Geertruydenberge, van
Leyden, van Delft ·, vanHaerlem,vanAlckmaer,
van Amfterdamme ende van Oudewater, dat fy
delen voirfz opdracht, gift, ende voorwaerde mit
ons bezegelen willen, ende wy Jan van Henegou-
wen Heere van Beaumont, ende wy andere Rid-
deren ende Knapen, ende Steden voorfz om beder
willen onièr lieven vrouwen der Keyferinnen
voorfz. Ende in kcnniiïè der waerheyt hebben wy
deièn Brief open bezegelt mit onièn Zegelen,ende
alwaer dat faecke datter een oft twee oft meer aen
ghebrake die defen Brief niet bezegelt en hadden
Hertoge WillemvoorCz. noch fijne Nakomelingen
jegen deiè voorfz giften niet deren, maer lullen
vaft ende geftade gehouden worden ende blijven,
gelijck oft iyt alle bezegelt hadden. Gegeven te
Moniken in Bey eren, op den vijfden dagh vander
maent diemen heet Januarius, in 't jaer ons Hee-
ren M. CCC. acht en veertigh. In oirkonde defen
Brieve bezegelt mit onièn Zegelen. Gegeven
t'Sente Geertruydenberge , op onfer Vrouwen
dagh amunciate > int jaer voorfz.
van Vrieilandt, Edel endeOnedel, Ridderen en
Knapen, Schepenen, Poorteren, Dorpen, «ndc
gemeenlijcke allen Luyden vanden voornoemden
Landen, ende allen den gene die daer toebehoeren,
dat iy Hertoge Willem onièn lieven Soenevoorfz
huldenfweren endeManfchap doen, ende huer
Guet ende haer Leen van hem ontfaen, ende hem
in allen faken ftercken, gehulpigh, gehoerigh,
vor deli j ck ende onderdanigh zij η, alfe guede tru -
we Luyden hoeren ghcrechten Heeren ichuldigh
zijn te doene. Ende want wy willen dat Hertogh
Willem voorfz fijne Nakomelingen van ons en van
onièn Nakomelingen alle defe voornoemde voor-
waerden ende giften vafte endegeftade gehouden
worden, ende blijven tot ewelijcke dagen, foe heb-
ben wy deiën Brief open bezegelt, met onièn gro-
ten Keyièrlijcken Ze,gele ende mit onièn anderen
Zegel, dien wy gemeenlijeken plagen te gebruyc-
ken in Hollandt, in Zeelandt ende in Vrieilandt,
ende geven over alle Recht-brieven ende Privile-
giën van Geeftelijcken Rechten ende van Weer-
hjeken, voor ons ende oniè Nakomelingen, die
onfen lieven Soene Hertoge Willem vooriz oft fij-
nen Nakomelingen jegen dele voorfz voorwaerde
ende giften te deren komen mochten : Ende alle
dingen ionder arglift ende om die meere fekerhe-
• den iöe hebben wy geboden, ende bidden als Man-
nen ende Steden de Graeffchappen, der Heerlijck-
hede ende den Landen voornoemt, Heeren Jan-
nen
van Henegouwen,Heere van Beaumont,onièn
lieven Oem, Heer Jö» Heere van Arkel, onfen
N.eve
, Heer Willem van Duvenvorde, Heere van
Oefterhout onièn getrouwen Kamerlingh, Heer
Wolf art \2Ά Borfele, Heere vander Veer, onfen
Neve
, Heer Arent van YiTelileyn 'onfen Swager,
Heer JanTerfijny Heer van Watertandt, Heer
Jan van Egmonde, Heer Jan van Polanen, Heer
VERBONDT, gcmaeckt by Hertoge Willem van Beyeren, met den
βηβη vander Cabeljaufihe parthye , tegens die van de Hoeckfihe, in
date den
23. Adey 13 ji.
jILLEM Hertoge van Beyeren, Grave
van Hollandt, van Zeelandt, ende Heere
van Vrieilant,maken kondt alle Luyden,
want wy onfe lieven ende getrouwe Jan Heere van
ArekeLJan Heere van Egmonde , Jan Heere van
Waterlant,Gerrit van Eemskerckjan vander Wa-
teringen, Jan die Moilnaer, Gerrit van Egmonde,
Jan van Blommenfteyne, Willem vanderWaterin-
gen, Ridderen; Jan van Arckel, Jan Heere van Cu-
lenburgh, Jan vander Noordeïoos, Henrick van
Eemskerck Henrickiz,ende Daniel van Coloyfen,
Knapemen oniè lieve en getrouwe Steden als Dor-
drecht,Delff, Leyden, Haerlem, Amfterdam, Alck-
maer, Medenblick , Oudewater , Sint Geer-
denberge , Schiedam, Rotterdam, ons wel ende
trouwelijck met hoeren Vrienden en Magen ende
Hulperen bygeftaen hebben en dagelij cks byftaen,
om ons Grave egde Heere in onièn Graeffchappen
van Hollandt ende Zeelandt ende Heerlickheyt
van Vrieilandt te helpen houden , ende oniè
Vyanden helpen keren en wederftaen, die ons
die Graeiïchap ende Heerlijckheyt verdry ven
willen, ende deigelijckcn ons ende onfe' Vrien-
den voorfchreve met ahe ondaet pynen ons
Lijf ende Goets te verdryven ende te roven, aliè
Heer Willem van Duyvenvoorde, Heer Jan van
Polanen, ende fijne Broederen, Heer Willem van
Brederode, Heer Arent van Duvenvoorde, Heer
Jacob ende Herbaren vander Binckhorft, Heer
Herbaren van Riede , Heer Floris van Bouc-
horft, Heer Gerrit van Heemftede , Heer Jan van
Meerenfteyne Aelbertfz, Heer Willem van Ous-
hoe rne, Heer Dirck van Raephorft, en Heer Ger-
rit van Poelgeeft, Ridderen, Heer Matthijs vander
Burgh Priefter, Jan van Nöertick, Jan vander
Made, Reynier Dever , Heer Gerritfz, Gerrit
Die, Everjanfz, Floris van Raephorft, Kerftant,
Wouter, ende anders, hoer Broeders van Raep-
horft Gerrits Kinderen, Arent van Groene velt,
Jan vanden Burgh, Jan Simonfz vanden Burgh,
Knapen, ende al haer gefinde ende mede-hulpe-
ren die deiè oniè Vyanden voorichreve ghe-
hulpen ende gefturet hebben , jegens ons ende
onie. mede-hulperen voornoemt. Soo nemen
wy op ons alle iaecken die ons lieve ende getrouwe
hulperenende Vrienden, ende alle hoir Magen,
Vriendea ende Hulperen ghedaen hebben , of
s doen feilen, in wekken wijs dat het ghefchietis,
of
-ocr page 40-
Algemene Landt-WettenC
ï
ofaefclïlen faI,om oniê Vyanden ende horeliulpen j
voorfz te deren, endewygelovenfe daeroft'ont- \
heffen ende hem te volftaeli, ende geloven onièn ;
lieven £nde getrouwen Vrienden ende Hulperen
-vooriz, voor ons ende onfe naekomelingen dat wy |
HÜê voorgenoemde Luyden Vyanden ende Hul- \
peren als vooriz is, ende hare Kinderen uyζ onièn |
Graeffchappen endeLanden voorfz houden fullen,
«nde nimmermeer met ons te laten iöenen, noch
in onièn Lande te laten komen, noch op aliulcke
Goeden als haer plagen te wèfen eer fy tegen ons
verbeurden, ten foudeweien by volkomen goet-
duncken ende rade onièr liever ende ghetrouwer
Ridderen, Knapen, ende Steden voornoemt.
Voort ioogeloo ven wy onièn lieven ende ghe-
trou wen Hulperen ende Vrienden vooriz datwy
trouwelijck ende wel by hem bly ven iüllen, als een
goet Heere by fynen lieven ende ghetrouwen Rid-
deren , Knapen ende Steden bïllick blyven ial. En
wy en iullen onièr Graeffchap ende Heerlijckhe-
den vooriz, noch der opkominge van Henegouwe
nimmermeer Vertyen , ofgaen, quijtfchelden,
verkoopen," verfetten, beleenen, verpachten,
noch heel noch deel daer of uyt onièn handen
brengen, tenfy by rade endegoetduncken onièr
Ridderen, Knapen, ende Stede voornoemt.
Voort bekennen wy, waert dat onièr gebrake
fonderwittachtigegeboort van ons te laten, des
Godt verbieden moet,dat Hertoge Aelbrecht oniè
Broeder dan recht oir ende Landts-Heere is van
onièn Graeffchappen ende Heerlij ckheden vooriz.
Ende en waer iijnre dan niet, dat Godt verbiede,
iöo is recht oir ende Lants-heer der Graefichapen
en Heetlijckheden oniè Broeder,die dan naeft hem
outfte waer nederwaerts, in alre manieren als onfe
Vrouwe en Moeder dieKeyièrinile vanRomen by
hant ons liefsHeeren ende Vaders des Keyièrs van
Romen, dien Godt genadigh zy, ende by hant
Hertoge Lodewijcx ons óüder Broeders ohs an
deièn Graeffchappen ende Héerlij ckheden vooriz
gegöet hebben, ende te komen op onièn Broede-
ren, in iulcker manieren als vooriz is. Ende hier
omme bidden wy ende gebieden met uytterlicke
begeerten ende willen, ende ööck om dat recht is,
oniè Heven Ridderen, Knapen, Steden, ende
anders, al onfe gemeenen Luyden, Edel ende on-
edel, Poorteren ènde Dorpen , ghenoemt ende
ongenoemt, want wy willen of onièr gebrake als
voorïz is, dat fy ruftelick ende ibnder diicbort
horen rechten Heer weten mogen , dat fyne
dan ontfangen ènde houden .voor horen réch-
ten Landts-Heere Hertoge Aelbrecht onièn Broe^-
der , of onièn oudfften Broeder naeft ons ne-
derwaert die dan ware'"'i waert dat Hertoge Ael-
brecht na ons niet en levede als voorfz is, of dat fy-
ne gebrake na ons iönder wettelicke geboorte, in
manieren, dat Hertoge Aelbrecht vooriz of oniè
outfte Broeder naeft hem vooriz Ware dat Hertog-
ge Aelbrecht niet binnen onièn Landen en Steden
en qttame ibnder heerkracht ende ibnder yemant
met hem te brengen van onièn Vyanden voorfz,
noch die van horen partye waren,en hy onièn goe-
den Luyden gemene Ridderen ende Knapen, Ste-
den ende Gemeenten, fwoor ende zegelde al haer
Recht ende Hantveften te houden, en die Graef-
fchappen ende Heerlij ckheden heel ende aiinge
hem nimmermeer aftegaen,' noch te verthyen,
noch oniè Vyanden vooriz nimmermeer in den
Landen te laten komen, na alder manieren die
vooriz zijn. Ende om dat wy willen dat oniè lieve
ende getrouwe Ridderen, Knapen, ende Steden
vooriz in allen punten wel bewaert zijn , ende
eendrachtigh blyven, ende onièn Broederen en
geen, nóch egeiïe anderenHeère ontfangendan
onièr Broederen een,inder manieren als vooriz is.
Soo hebben wy hem gebeden, geheten ende ghe-
boden, bidden, liieten ende ghebieden, dat fy
hem des verbinden eendrachtign te blyven, 'endfe
nimmermeer anders te doen dan vooriz is. In
oirkonden des BrieFs open bezegelt met onièn Ze-
gele.                    ■■",■-■ :' ;»j '"
Gegeven des Sondaghs die men hiet beloocken
Pinxfter, dat is op den drie en twintighften dagh
inMeye, in'tjaerons Heeren düyfènt drie hon-
dert eeri ende vijfrigh.
onder ftaêtgeichre ven
JuJJuComitispgr confenfumprenom'matorum*Ώο«
mmorum & Villarum.
Ende is ondèrtceckent
J. van Heerman.
Noch ftaet onder gefchreven
S.ExcapU.
p Aliancie tujfchenOort > JDelft, Baerlem, Leyden, St,Gertmytenbergh>
Amflerdam, Alcmaer 3 Oudewater, Schiedam 3 Rotterdam, Meden-
bliek ende Vlaerdingen. Anno
I 3 51.
ende Heere van Vrieflandt, Heere te makken en
magtigh fijns Lants ende Onderfaten, hebben gro-
ten ichout, diehyichuldighis, daer wy hem wilt
Godt, of ontredden iullen, ende om datwy te
doen moeten hebben jegens menichaerhande Luy-
den ende dadingen van fijnre wegen, daer ons fien
ftaet fwarenwangonfte ende Viantichap intever-
krygen, ende om dat wy alle alleene alle fyne fa-
ken niet en mogen bewaren ende bedryven, iöo
hebben wy alle Steden voorfz te farnen gelooft en
gefèekertby onièr ièkerheyt, endeby onfer troü-
A χ                          wen.
Llen den genen die defen Brief fullen fien
of hooren leièn,maken wy condt, Schout,
Schepenen, Burgemeefters, Raidt, ende
die gemeene Steden Van Dordrecht ,
Van
Delft, van Haerlem , Van Leyden, van
Sinte Geerdenberge , van Amftelredam , van
Alckmaer, van Oudewater, van Schiedam ,
van Rotterdam, van Medenblick, envanVlaer-
αιησεη. Want wy ons onder wonden hebben on-
ièn lieven ende geminden Heere Hertoge Willem
VanBeyeren, GravevanHollandt, van Zeeland,
-ocr page 41-
Pkcaten. i.Boeck. i.Tit.
4
gelooft genen Heer t'ontfaen, wyen fullen ghe-
meenlick ontfaen, nae fukke brieve als onfe lieve
geminde Heere dicke vooriz befcheiden heeft met
iyne brieven, dat onfelieve Heere de Keyfer fijn
Vader, daer Godt de fiele of hebbe, met recht
ende met vonniflè van fynen hoigen mannen, het
Graeffchap van Henegouwen, van Hollant, van
Zeelaht, ende Heerlickheyt van Vrieflant fchickte
ende befcheyde te erven. Ende wair dat fake dat
an delen brieven gebrake een iègel of twee, daer-
onime en ibude defen brief voorfz niet vermindert
wefen van eeniger macht. Ende om dat wy Steden
vooriz alle beloften en overeendragen voorfz vaft
ende ongefcheyden houden willen tot eeuwigen
dagen, foo hebben wy defen jegenwoordigen brief
inkenniife derwaerheyt befegelt mit onfen fege-
len, in 't J aer ons Heeren 13 51. des Maendags na
St. Mauritius dagh.
wen. Waer dat fake dat yemant mit defen Steden
voorfz in wangonil of in viantfchap quame tegens
yemande ofte eenigeriiande faken, die hy hantier-
den hadden van onfen Heeren Graven weegen
voorfz,of daer of roeren mochte, of onder Steden
regt eenige voorfz,of om eenich mans uytte voorfz
Steden, dat wy dat gemeenelicken ende onge-
icheydenwederftaeniiillen, endedregen tot allen
dagen, ende malcander hulpers daer in te blyven
met lyve ende met goede. Voort waer t dat laken
dat yemant van defen Steden voorfz eenige twift
hadden, die eene tegens den anderen, des fouden
die ander Steden machtich weien dien twift te ibe-
nen, ende te verlijken, ende alle faken voorbe-
houden onfen lieven Heere den Graven, ende fyne
Naecomelingen al te doene dat wy fchuldich fijn te
doene, ende fonder argelift. Ende wair dat lake,
dat ons Heeren gebrake fonder oir van fijnen lyve,
datGodtverhoede, foo hebben wy gemeenelick
%** Art kulen *van Pays tujJH^n Hertoge Willem ende fyne Moeder}
in date denfevenden December
1354..
vooriz om pays ende accoort te maecken, by ver-
fien ende goeden rade, verklaren wy, determi-
neren, ordineren en pronunchieren by defe fchrif-
te, op alle fchade ende twift die voor defe tijt tuf-
fchen hen beyden gefehiet isr
In 't eerft voor al ander dinck dat mijn Heer Her-
toge Willem haerSoon, mijnre Vrouwen fijnre
Moeder ootmoedeheken ftl bidden om vergifte-
jiifle, als een Kint der Moeder, van dat hyfe ge-
torent heeft, oft hebben mach, welke faeeke fy
vriendelicke doen fal alfe Moeder.
Voort inden name des Heeren verclarenwy ,'
determineren, ordonneren, ende pronunchieren
een goede vrome en gehjekepays tot allen dagen,
tuflehen onfe Vrouwe en onfen Heer haren Soon
van allen twift ende onruft diere tuflehen geweeft
heeft.
Voort dat allen vangenen van beyden zyden
vrylick quite rullen zijn, ende weder comen op
hoir goet, dat fy hadden, doen defe twift begonde,
alfoo als fy dat goet vinden.
Voort feggen wy dat onfe Vrouwe voorfz, by
derordinantien dat fyanons ghebleyenis, quite
fchelden fal ende geven althans haren Soone onfen
Heere Hertoge Willem voorfz die Graeffchappen
van Hollant, van Zeelant ende heerfchappye van
Vrieflant, mit allen toebehoren, of dat toebeho-
ren mach, hun ende fijn oire tot eeuweheken da*
gen te blyven vrijelicke ende ruftelicke, overmits
eenjaer pénfie die onfe Vrouwe voorfz daer uyt
hebben fal, ende oock een fumme van gelde, als
wy noch namaels feggen iiillen ende verclaren,
want wy ons hier of beraden mogen mit hoge Ede-
len luy den den Hertoge van Bourbon, ende den
Conneftabele van Vranckrijke fynen Broeder, al·,
fo verre als ons goet dun£t.
Voort immer wel verftaen dat onfe Heere die
Hertoge Willem geen recht eyflehen en fal, noch
anipreecken aen die Graeffchap van Henegouwe
alib lange als onfe Vrouwe fijn Moeder levet, oock
enial hy geen berecht van den Lande vanHene-i
gouwe
\ Ertoge Willem van Beyeren, Grave van
Hoflandt,ende van Zeelandt, lieve ende
getrouwe, weet datwy,Godt danck, in
goede punfte zijn van lijve en te gemacke,
ende dat onfe Oom Heer Jan van Henegouwe,
Heere van Beaumont, ende onfe lieve Neve, Heer
Walraven van Lutfenborch,Heere van Liny,hoer
feggen gefeyt hebben tuflehen onlèr liever Vrou-
wen ende Moeder, ende ons in fulcker manieren
als gy fien mocht, in die cedulle die wy u lenden in
.dele brief gefloten, ende onfe lieve Vrouwe ende
Moeder heeft'die Graeffchap van Hollant en van
Zeelant, ende die Heerlij ckheyt van Vrieflant,
vrylick quite gefehouden ende ons overghegeven
mit alle hoeren toebehoren,ende ontbieden u ende
begeren uyterlicke, .dat gy onfe Stede inpayfe en
in goeden ruften hout, als wy op u wel betrouwen,
ende dat ghy anders geen mare enghelooft, oock
watmenuaenbrenget, tenware dat wy'tufelve
oyerichreven, ende wy fijn noch ter tijt gebleven
m Henegouwen, ende ryden van Stede te Stede,
om faken daer onfe eer ende oorbaer an leyt, ende
wy menen ons ende onfen Vrienden in allen laken
wel te bewaren > ende rullen, wilt Godt, te lande
komen als wy eerft mogen, ende onfe iake aldaer
alfoo beicheydelick voortfetten, dat wy ende onfe
landt wel bewaert feilen wefen, Godt zy met u.
Gegeven te Valenchene des ibnnedages naSt.Lu-
eiendach.
T>s in befioten Cedulle.
Inden namen des Vaders, des Soons, ende.des
Heyligen Geefts, amen. Wyjan van Henegou-
we Heere van Beaumont, ende Heer Walraven
van Lutfenburch, Heere van Liny, gecbren ende
gefeth van onfer liever Vrouwen wegen van Hene-
gouwe,ende liefs Heeren wegen Hertoge Willems
haers Soons, onder haer beyden open-brieven van
machte te feggene. Soo feggen wy in den name der
Heylige Trinitey t, ende op virtuy t van de brieve
J
-ocr page 42-
Akemene Landt-wetten.
Vrouwen ende ons Heeren haers Soons voorfz en
elck by hoer beyder rade ende den onfè ende ander
luyden, op dat overfte van den Berch te Bergen in
Heneg ouwe,op den 7. van December in 'tjaer ons
Heeren M. CCC. LIV.
noch van onfer Vrouwen voorfz hem onderwin-
den ten fyby horen goeden wille, ende by horen
verfoeck, dit wort gefeget, ge-ent, geordonneert,
endegepronunchieert by ons feggen over beyden
zyden, genomen in jegenwoordighey t onfer Uever
Conditienvan't Ruwaertfchap vanHertogh Aelbrechi% \
in date den 6 Maert
1358.
5.
; Α C Η Τ E L Τ van Lancafter, Vrouwe
van Henegouwe, &c. doe condt ende
kennelicken allen Luyden dat wy over-
dragen fijn mit onièn Heven Broeder Ael·
brecht by der genaden Godts Palensgrave opten
Rhïjn, Hertoge in Beyeren, dat hy Ruwaert,
toefienre en befcherm wefèn iel van ons Hefs Hee-
ren ende onfèr Landen van Henegouwe, van Hol-
landt, vanZeelandt, ende der Heerlijckheyt van
Vrieilandt, in alre manieren als die brieven fpre-
ken, die hy ons daer of overgegeven heeft, en hier
naer volgen.
Wy Aelbert by der genaden Godts Palensgrave
op den Rhijn, Hertoge in Beyeren, Ruwaert der
Graeflicheden van Henegouwe, van Hollandt, van
Zeelandt, ende der heerlichey t van Vrieflant,doen
condt ende kennelick allen Luyden, dat wy om
kenlicke nootfake Hertoge Wiüems ons liefs Broe-
ders, Grave van den Lande voorfz dieGodt ge-^
ftarcken moet, ende om gemenen oirbaer, rufte
ende profijt fijns Landts ende Luyden, ende om
verfoeck ende bede ons liefs Broeders voorfz ende
onfer liever Suffer Vrouwe Machtelde van Lanca-
ftre, Vrouwe van den Lande voorfz ende om haers
raets in den Lande gekomen zijn van Hollant, en
hebben ons aengenomen, ende annemen by rade.
ende toedoen onfer liever Sufter voorfz, Ruwaert,
toefienre ende befchermer te weien van alle ons
liefs Broeders goede en Luyde voorfz in manieren
en voorwaerden als hier na befchreven ftaet.
In den eerften, dat wy gelooft hebben ende lo-
ven mit goeden trouwen onfèr HeverSufter voorfz
ons Broeders Rint ende Luyde voorfz te regieren,
ende te bevryden,ende te befchermen jegens eenen
ygelicken, by Rade onfer Uever Sufter, ons raedts
en der goeder Steden voor ons liefs BoedersKinde
voorfz.
. Ende bleken Man den armen als den rijeken,
recht ende vonniffè, reden ende befchey t te doen,
op fiilcke goede couftume ende recht als onfè lie-
ve Ouders voor tijts 't Lant ende fleden geregeert
hebben, ende beleyt als recht is ende couftume in
den Landen ende S teden, ende nemen des Alinge
hy onfer lieven Sufter, Ridderen ende Knapen,
Steden ende gemenen Luyden, te bly ν en mit alle
onfe vermogen.
Voort geloven wyby Rade onfèr liever Sufter
öns raets en den goeden Steden ons liefs Broeders
ïchult te vergelden en te betalen na onfèn vermo-
gen , fo dat die koopluydën van ons liefs Broeders
Landen mit gantfeher vryUcheyt varen ende keren
mogen. *
Voort alle twiftelicke faeken of van alle gefchil-
len die in den Lande wefèn mogen van Heeren of
van Steden vaneenige luyden, of van goede, die
falmen verlijcken. Ende waer eenich gefchil van
goede of anders, datmen niet verlijcken mocht
nochenkonde, datfèlmen andieheerlicheyt be-
waren, gelijck mede doen onfè lieve Broeder in
goede pointe was, totter tijt datmen 't vroet is, mit
Befcheyden neder te leggen, na den rechte van den
Lande.
Voort föo geloven wy in goeder trouwen ons
liefs Broeders Lant ende Steden, by onfèr liever
Sufter, onfèr rade ende goeder Steden tot ons liefs
Broeders ende onfer Sufter behoef, ende van ha-
ren wegen, alfe Ruwaert voorfz is, te bewaren
ter tijt toe dat onfè lieve Broeder in goede ftaet is
fèlve fijn Lant te bewaren,ende dan fulien wy ende
geloven onfè hant af te trecken, ende onfèn lieveri
Broeder en Sufter haer Lant ongelaft van ons over
te geven, fönder eenich wederfèggen.
Voort fö fulien wy onfe lieven Broeder ende Su-
fter hoir HofF-iladt houden in den Hage, fö befeth
mit fülckekofteende ghefinde, dattet Lant des
koft geweien mach, ende daer in ons liefs Heeren
en Broeders eere, ende onfèr liever Sufteren haren
ftaet bewaert mogen blyven. Ende onfe lieve Su-
fter £1 houden van horen gefinde die hoor genoe-
gen, ende diergehjckefüllen wyby ons hebben en
houden fulckenraedt, diefèeckeren ende fweren
fulien, geenen partye te dragen noch te houden in
den rade, anders dan ons liefs Heeren ende Broe-
ders onfèr lieve Sufter en onfè eer daer in bewaert
blyve, ende die Landen in rufte, endeinevenge-
hjeke rechte ende vonniffè gefchien in Landen en
in Steden.
Ende alle Hantveften, Brieven,ende Privilegiën
gehouden werden, diemen van onfè Voor-Vaders
ende ons Hefs Broeders Grave van Hollandt, die
redehek ende mogelkkgekregen zijn, fönder ee-
nich argelift daer in te iöecken, endeyegelicken
fijns rechte, ende defè raet felmen nemen by rade
onfèr Hever Sufter ons ende den goeden Steden.
Voort foo feilen de ge vangen vry ende auijt we-
fèn aen beyden fyden, Poorteren ende anders, van
alle beloften, brieven, ende voorwaerden, diefy
yemantgedaen mogen hebben, gelijck fy waren
doen fy binnen Delft quamen, behoudelick dat iy
niemant die daer by waren geen arch doen, noch
doen en feilen, mit rade noch mit dade, ende daer
feilen die geene die gevangen waren recht over ve-
de vaer ende toedoen mit horen openen brieven.
Ende hier mede fulien alle faecke verfoent zijn, die
jegens ons of jegen yemant mifdaen mogen wefèn,
van die faecken die tot Delft gefchieden, ende onfè
HeveSufter,ende wy lullen onfèn beft daer in doen,
dat wy den dootflach anonskrygen die tot Delft
gefchiedevanDirck Aderop, ende daer toe hel-
pen dat verfoent werde.
Voort fo geloven wy, waert dat onfè Heve Broe-
der
-ocr page 43-
ν»
&                            Placaten. · ι. Boeck. r. Tit,
ftaets, Ridderen, êöde Knapen, ende Steden*
ende eenen VKelicken -fijns rechts. Ende om dat
wy Machtelt van Lancafter, Gravinne voorfz dit
vafte ende ftade meynen te houden, fo hebben wy
defen brief open befegelt mit onfen Zegele. Ges
geven tot Rotterdam opten vj. dach in Maert in
't jaer ons Heeren duyfent drie hondert acht "*ên
vijfdich*
der af? yvich worde, dat Godt verbieden moet, dat
wy dan onfe lieve -Suftèr D uvvarie maken foüde by
den Rade ende S tede, alfe rédèlick es, ende'ander
Vrouwen Gravinnen te Hóllandt gehadt hebben,
waer by dat fy horen llaet behouden moge. Ende
alle deiè laken ende voorwaerden feilen weien be-
houHëlick onièn lieven Broeder Hertoge Willem,
endeonièr liever Sufter MachteltVanLancafter-al ·
lljnre Heerlickheden, haers rechtsj ende" haers
6. Succcffie van Hottandt op Hertogh Mlbrècht 3 Smtlans i J| 8. ;
ende aeniprekinge, die wy ende oniê erfgenamen
tot defen dage toe daer of gehadt hebben endej
voortijts daer op gehadt mochte hebben, of foude*
gantfchelick ende wei mit defen brieve, alfoo dat
Wy 5 noch onfe erfgenamen en nacornelingen geen-
rehandenrecht, voorwaerde, nochanfprekinge,
mitten hoogh geboren Prince Hertoge Aelbrecht
voornoemt onfen lieven Broeder, noch mit fijnen
erfgenamen, om die heerlickheyden ende landen
voorfz hebben noch gewinnen en fullen eeuwelij c-
keingeenrewijs, uytgenomen die heerfchappye
van Voorne ende die Burchgraeffehap van Zee-
landt , mit allen horen toebehoren, of der Vrou-
wen van Voorne gebraeke die dan ons ende onfen
Heven Broeder Hertoge Otte annecomen fullen,
na dat die brieven fprelcen, die wy vande hoogh-
geboren Prince Hertoge Willem onfe lieve Broe-
der daer op hebben, behouden ons die iiijc fchil-
den jaerlicxe renten, die wy uytter tollen te Dor-
drecht jaerlicx hebben fullen, als die brief daer of
houden die wy van Hertoge Willem onfen Broe-
der hebben, daer of, waer oock dat faecke dat
onfe Broeder Hertoge Aelbrecht voornoemt
aflijvich worde , fonder wittachtighe blije·
kende boort, foo fullen die Landen voorfz van
Hóllandt, van Zeelandt, ende van Vrieilandt
komen, blyven, ende toebehoren, byordinatie
die onfe lieve Heere ende Vader, dielveyfer, die
Godt genadich fy, daer of mit fijnen brieve ghe-
maeckt,, gefchreven ende mit fynen eygen Zegel
heeft bezegelt, daer ons fclfs Zegel oockaenhan*
get. In oirconde defen brief bezegelt mit onfen
Zegelen. Gegeven tot Boterfem by Machelen op
St. Jans dach Baptiftae, in 't jaer ons Heeren Duy-
fent drie hondert acht en vijftich.
p D E W Υ C Κ de Rom. by Godts ger
naden Marekgrave van Brandenbürch en,
van Luftatien, des heyligen Corilenrijcx
overite Camermeeiter, Palensgrave by
den Rhijne ende Hertoge in Beyeren, bekennen
ópelicken mit defen brieve om alle recht, voor-
waerden , ende aenfprekinge, die wy op die heer-
lickhede ende Landen van Henegouwe, van Hol-
landt, vanZeelandt, ende van Vrieflandt, ende
wes daer toe behoort, als een eerft geboren Soon
van der hooch geboren Princinne, Vrouwe Mar-
griete , Gravinne van Henegouwe, van Hóllandt,
Van Zeelandt, ende Vrouwe van Vrieilandt, On-
fer liever Moeder, die Godt genadich iy,tot defen
dagen toe gehadt hebben, en vorent gehadt mogen
hebben, dat wy daerom mitten hoochgeboren
Aelbrecht Palensgrave by den IUiijn, ende Her-
toge in Beyeren, onièn lieven Broeder, willent-
lkken mit goeder voorfienigheyt onfer Vrienden
ende Raets, wel ende gantfchelicke over een ge-
dragen , ende vriendeheke verlbent fijn, met al-
fulckerbefcheydentheyt, waertdat die hoochge-
borenPrince, Hertoge Willem, Grave van He-
hegouwe, van Hóllandt, van Zeelandt, ende
Heere van Vrieflandt, onfe lieve Broeder afhjvich
worden, ionder recht oir van hem te laten, ende
fijns niet meer weien en föude, des Godt niet ge-
hengen en moet, dat dan Hartoge Aelbreclitonfen
lieven Broeder voornoemt ende fijn Erfgenamen
vander voorfeyden heerlijckheyden ende landen
ende wes daer toe behoort, recht erfgenaem ende
pir welen fullen. Ende wy vertyen voor ons en alle
onfe erfgenamen! en nakomelingen van der felver
heerlijckheyden ende landen ende wes daer toe be-
hoort, ende van alle dien recht ende voorvvaerde,
7. Huwelicxe Voorwaerden tuffehen Johan van Vranckrijck ende Vrouwe
, Jacoba, in date den 6 Augufio
14.15.
rf'^|Y JOHAN des Conincx Soon van
l^wim Vranckrijk j by der genaden Godts
^yyiy Hertoge vanToureinen , ende Gra-
ve van Ponthien , endejacob van
Beyeren des hooghgeboren Vorftes Hertoge
Willems van Beyeren, Grave van Henegouwe,
van Hóllandt, ende vanZeelandt, ons liefs ge-
waerdich Heere , Allen den genen die defe lette-
ren fiillenfien of horen lefen, ontbieden wy onfe
groete , alfoo als voortijts by infèt ende rade onfer
liever Magen ende Vrienden, ende fonderlinge
ons liefs Heeren des Conincx ende onfer Vrouwe
de Coninginne van Vranckrijck, Vader en Moe-
der ons Hertoge van Toureinen voorfz, ende ons
ι liefs Heeren Hertoghs Willems van Beyeren, en
onfer liever Vrouwen Margriete van Bourgoin-
| gen fijnre liever Gefellinne, Vader ende Moeder
ons Jacobs van Beyeren voornoemt, fekere da-
dingen ende overdracht van Huwelicxe voorwaer-
den, tuffehen ons beyde gemaeckt ende overdra-
gen zijn, in wekken onder andere poin&en ge-
feyt is ende geordineert datwyoock nuconfente-
i ren.                                                      WaerC
-ocr page 44-
andt-Wetten.'                              7
ders Voorvaderen, ende oock van hem ende van
fommige goede Steden. Ende of wy Kinderen by
malkanderen kregen fo lullen die voorfz drie Lan-
den toebehoren, na erfrecht, onièn outften Soon,
of oniè outfte Dochter of wy genen Soon en had-
den.
Item, om deiè voorfz Landen te bet te regieren,
ibo iullen wy hem houden ende doen houden alle
hoir Rechten ende Hantveften, Vry heden ende
oock hare goede gewoonten ende redelick herko-
men , ibnder daer jegens te ipreecken, of die te
ontdoen in eeniger maten, ende iullen geordineert
worden, gehouden ende bekleet mit ofrkien ende
dienften, in fulcker maten ibo fy voortij ts geweeit
hebben ende noch zijn, ibnder eenige nieuwe ge-
woonten daer in te brengen, ende ilülen in onièn
Rade dienft-luyden iètten van de beften ende nut-
ften die wy vinden iiillen mogen, ende geboren
iullen weien van den vooriz Landen en geene
Vreemden.
Item, deiè voorfz punften ende elck byfonder,
ende oock dat wy jègenwoordelick beloven, lullen
wy noch loven ende feeftelick ende openbaerlick
fweren ende confirmeren, ibo wanneer wy inden
voorfz Landen ontfangen iïillen worden inde goe-
de Steden ende Dorpen daer'tgewonelick is, of
daerwyichuldigh zijn te doen, alibo onfe lieve
Vader voornoemt ende fyneVoorvaders voor hem
gedaen hebben, ende daer of onfe befcgelde Brie-
ven overgeven over al daer men 't van ons begeren
lal ende behoorlick es.
Item, ibo hebben wy gelooft ende geloven wet-
telick ende in goeden trouwen volkomelick te
houden ende te doen houden alle giften ende be-
wyfinge, erffelick ende lijffelick, die oniè lieve
Moeder Vrouwe Margriete van Bourgonge voor-
noemt gemaeckt zijn, of gemaeckt iullen weien
alimeii ons ontfanckt, van onièn lieven Vader
voorfz of van fynen Voorvaderen, alibo wel in
heuren Huwelick of daer nae,ofte andere Peribnen
van dier iaecke, inden drie Landen vooriz of ee-
nigh van drien, foo wanneermen ons eenige Brie-
ven daer of toont, ende ibo wes die Brieven daer
of inhouden dat lullen wy doen vervollen ibnder
verminderen j of eenighwederftandigheyt, ende
confirmeren ende véftigen die felve Brieven rech-
tevoorts volkomelick ende geheeück. Ende of
wy hier riamaels als wy in den voorlz Landen ont-
fangen worden of voor of na, van onfe lieve Moe-
der ende van yemant van horen wegen aengeibcht
worden om andere confirmatie ofte veftigheyt te
hebben, die heur weerdlch ende profltelick waren,
ende daer of onfe béiègélde Brieven te geven ende
te accorderen, boven datter gedaen is, dat iliUen
wy heur doen ibnder eenigh wederleggen, indèr
befterforme ende maniere diemen daer in verfic-
renmach.
Endedeigelijcx hebben wy gelooft al ons liefs
Vaders ichult te betalen, ende te houdeu, ende
gantichelijck te doen venallen fonder eenich of-
breeck.
Alle giften, verkope , ende bewyfinge s die
oniè Vader voornoemt gedaen heeft, ende noch
doen lèl, fijnen Üienaren ende HuyÏgefinnejCnde,
andere luyden die hy gratie ende heusheyt beeft
wiÜen doen, diemen mit goede befegelde Brie yen
Algemene I
Waert datwyjacob vanBeyeren voornoemt,
onfen lieven Heeie ende Vader voorfz overleefde,
foo fouden die Landen van Henegouwe, van Hol-
landt, van Zeelandt ende van Vrieilandt mit allen
hoiren toebehoren aen ons ende aen onfe Nako-
melingen comen eriFelicken, alfoo verre als onfe
Jieve Heer ende Vader voorfz op dendach fijnre
verfcheydingegeenen Soon en liet wettelickken
gewonnen, geboren of ongeboren , om welcke
laken ende reden voorfz dat regiment, bewint en
befittinge der Landen ende Heerlickheden voorfz
oft alfoo geviele als voorfz ftaet, ons Hertoge van
Toreinen,als Man ende Vooght ons Jacobs voorfz
toebehoren foude ende onfe Kinderen erffelick al-
foo verre als wyfe by malkanderen kregen. Ende
want onfe lieve Vader voorlz om rechte gunfte
ende natuerlicke liefde die hy van ichulden heeft
tot fijnen Lande ende Luyden voorfz, immers be-
gerende ende willende, datfe na fijnre doot gere-
geert ende gehouden worden in fulcken eeren ,
rechten ende goede gewoonten als ons Voorva-
ders die gehouden ende geregeert hebben, hy nu
ter tijdt doet, ende voortaen bet meent te doen fijn
leven langh, daer hy ons dicken ende menichwer-
ven in goede leringe, wyfinge endewaringe toe-
gedaen ende ingegeven heeft om dat eerlicken te
volbrengen, daer wy eenen goeden langen tijt ons
beraden op genomen hebben,ende bekennen wel,
dat fijns raetS, wijiinge, leeringe ende begeerten
in den iaeken voorfz ons ende oniè Erfgenamen,
oft iöo geviele, ende oock den Landen, Heerlick-
heyden ende Luyden vooriz eerlick, profltelick
ende redelick wefen fullen, des wy onfen lieven
Vader feer dancken.
Soo doen wy cont allen Luyden, dat wy Johan
Hertoge van Toureynen, endejacob van Beyeren
voornoemt, famentlijck ende elck voor ons byfon-
der om ons liefs Vaders Hertoge Willems van
Beyeren leeringe ende redelicke begeerte te vol-
gen ende te volbrengen, onfen eenigen wille ende
danck daer toe gedaen , hebben gheconiènteert
ende overdragen, ende willen dat allefaecken en
dingen geichien die hier na geichre ven ende geor-
donneertzijn.
Inden eerften, alibo dat redelicken is ende mo-
ί;elicken is, lbo fel onfe lieve Vader Hertoge Wil-
em voornoemt geweldigh Heer weien ende bly-
ven der Landen ende Luyden van Henegouwe,
vanHollandt, van Zeelandt ende van Vrieilandt
mit allen heuren toebehoren, ende fyneri vryen
\yille daer mede doen mogen fijn leven lanck, ge-
lijckerwijs hy tot liier toe gedaen heeft, fonder ons
des te bewinden in eenigerwijs.
Ende oft geviel dat deiè Landen voorfz mk hoi-
ren toebehooren an ons komen, wanneer dat fy,
foo fullen wy dat leen daer of ontfangen ende ver-
foucken van den genen ende in fulcken manieren
als oniè Vader voornoemt dede of fchuldigh was te
doen, doen hem de voorfz Heerlickheyden ende
befittinge daer of inquamen, ende alibo fijn Voor-
vaders voor fijn tijdt gedaen hebben , ende van
gene andere Heeren in geenre andere manieren.
item, ibo iullen wy deiè drie Landen voorfz al-
t0°iite^men noiK*en fonder die te delen of van
malkanderen te fcheyden, alibo als die voortijdts
belooft ende bcfegelt is geweeft van ons liefs Va-
i
-ocr page 45-
Placaten. r. Boeck. ï. Tit.
8
brengen van puncle te pun&e, fonder eenich of-
breeck of wederfeggen claer in te doen, of laten ge-
Ichieden, by ons noch hier namaels. Ende hier
voor hebben wy ende elck van ons, alibo verre als
óns ende onfe Erven na ons roert, of roeren mach,
gefèt onfe getrouwe fekerheden, eede, ende gelo-
ven, in de handen ons liefs Vaders voorfz,alfo wel
voor hem als voor fijnen Landen ende Luyden, en
voor anders allen den genen diet roeren mocht, of
mach, nu ter tijdtof hier namaels , ende hebben
daer in verbonden, ende verbinden volcomelicken
by wittachtiger geloofteniiïe ons ende elck een van
ons, ons Erfgenamen ende Navolgers, ende alle
onfe ende hoire Goeden, over al waer fy gelegen
zijn, veriakende ende wederroepende gemeenlic-
ken ende byibnder alle dingen, die ons hier j egens
löuden mogen helpen, mit rechte of mitter daet,
alle argliit uytgefeyt inde voorfz ftucken. Ende
hebben des t'oirconde onfen fegelen hier an doen
hangen. Gegeven inden Hage den Jefien dagh in
Angujlo int Iaer ons Heer en Duyfent vier hondert
envijftien.
betoonen mach tot wat tijden dat het waer of we-
ien mochte.
Ende in der fel ver maten foo willen wy houden
fulcke giften, rechten ende bewyfinge als gedaen
hebben geweeft by ons liefs Ouders Voorvaderen
in horen tijdt, voor goet ende van waerden gehou-
den heeft, ende die felve Brieven van gifte ende
van vercope ende bewyfinghe, als voorfz ftaet,
confirmeren wy rechtevoort ende houdeniè van
waerden, ende oft te doen ware, foo fullen wyfe
noch confirmeren, als daer toe behoort, tot alre
tijt als wijs verfocht wprden van den genen die het
aerigaet, ofte van höirer eenich.
Ende want wyJohan van Vranckrijck, Hertoge
van Toureynen, endejacob van Beyeren voor-
noemt , nu ter tijt tot onlbn jaren, ende in ftate dei-
goeder bekenniilè gekomen zijn, als die geene die
macht hebben ons lèlven mk rechte te bevoorwaer
den ende te verbinden, iöo hebben wy gelooft en
geloven t'iamelick, ende elcx byibnder, alle deiè
voorfz poinften ende elcx van hen volcomelick te
houden ende te bewaren, ende geheelick te vol-
8.         Affe van belofte van de Edelen ende Steden, om na Hertoge Wille ms
, L -van Beyeren doodt, y~rouw fa coba fijn Dochter tot Landts-Ï^rou we
te huldigen
, in date den i. Febmart/ 1416,
j|¥ Philips Heere van Waiïènaer, Burgh-
Grave tot Leyden, Henrick van Waiïè-
naer, Dirck vander Leek, Herbaerden
van Yflèlfteyn, Jan van Heemftede,
Heere tot Benthuyfen, Henrick van Naeldwijck,
Maerichalck van Noordt-Hollandt, jan B. van
Bloys, Heere van Treilonge, Melis van Myn-
den, Arent van Duvenvoirde, Jan vanden Woude,
Heere tot Warmont, Willem vander Bouckhorft,
Gerrit van Heemskerck, Heere van Ooithuyfen,
Baertout van Afiëndelff, Gerrit van Zijl, Jan van
Hodenpijl, Pliilips vander Spangë, ende Gillis
vanCralingeii, Ridders.
Willem Êgger, Heere tho Purmereynde, Hen-
rick vanDoornick, Adriaeri van Raephorftjan van
Nyenrode,Gerrit van Poelgeeft, Philips die Bloot,
Mourijη vander Does, Gerrit vanBennebroeck,
Dirck van Sandhorfl,ende Adriaen van Mateneflè,
Knapen.
Ende wy Schouten, Burgermeefters, Schepe-
nen ende Raden der Steden Haerlem, Delff, Ley-
den, Amfterdam, Goude , Rotterdam, Oude-
warer, Hoorn, Schiedam, Medenblicq, Enck-
huyfcn, ende Monnickendam, doen condt ende
kennelijck allen Luyden, want reden ende natuer-
lijck recht eyfïchen, dat een yegelijck goet eerbaer
MaiijdieGodtendedegerechtigheyt voor oogen
heeft, van rechten oorfchultichuldigh is fijnen ge-
rechten geboren Landtsheer goet, getrouwe, ghe-
volgerich ende onderdanich te wefen, die té hel-
pen, ftereken, dienen ende lijifelijck by te bjyven
tot allen Steden ende Honden, tegens alle die gene,
dié hem aeniyne Heerlij ckheden ende Erffeniiiè
kraheken of tegens vallen ibuden willen, in wat
mate dattct ware : Ende wy dat in onfe befehey-
dertheyt wel weten ende bekennen, dat die Door-
luehrige VorfHnné onfè genadige Vrouwe jacob
van Beyeren, Dauphijndre van Vienne, Hertogin-
ne van Barry, Gravinne van Pónteau, eenige
Dochter ende rechte Erfgenaem ende Leenvolch-
fter is des hoochgeboren Vorften, ons liefs gena-
dichs Heeren Hertoge Willems van Beyeren, Gra-
ve van Henegou,van Hollandt, van Zeelandt,ende
Heere van Vrieflandt, die onfe rechte geboren
Landtsheere is. Soo hebben wy wael bedacht ende
volkomelijckberaden alle famelij.ck, ende een yge-
lijck byfonder ons daerom verbonden en verlooft,
verbinden ende verloven met onfen vryen moet-
wille, waert dat die hoochgeboren Vorft onfe ge-
nadige Heere voornoemt afly vich worde by der
gehengeniffe Godts voor onfer genadiger Vrouwe
iijne Dochter voorfz fonder witachtige Soone ach-
ter hem te laten, geboren ofte ongeboren, datwy
als dan de felve onfe genadige Vrouwe Jacoba van
Beyeren voornoemt, alfe Erf-dochter ende Leen-
volchfter ons genadichs Heeren voorfz ontfangen
ende Hulden mllen, tot onfer rechter gheboorene
Landts-vrouwe, ende hoir ende hoiren rechtigen
wittachtigen Vooght inder tijdt daer afEedt ende
lofteniffe doen met betamen] cker onderdanicheyt,
als daer toe behoooren fal, ende in den voorfz
Lande van Hollandt en van Zeelandt gewoonlijck
iss endeniemandtanders, fonder oyt daer in te
trecken ofte tegens te comen mit woorden ofte mit
wereken in eeniger manieren. Waer oock yemant
in wat ftate dat hy waer, die onfer genadiger Vrou-
we voornoemt, ende hoiren witachtigen Vooght
hinder, letfèl ofte eenich wederftandicheyt daer in
doen woudè in eeniger maten, ofte onmate, dat
of Godt wil niet gefchien en fal, foo fullen wy
onsdatfamentlijckmit onfer genadiger Vrouwen
ende mit hoiren rechten Vooght aennemen ende
helpen dat mit onfen Lyve en mit onfen Goeden,
ende mit ajle onfer macht keeren ende trouwelijck
weder-
-ocr page 46-
Algemene Landt-Wetten.
ren ende geftaefden Eedeby onièr trouwe, Eede
ende feeckerhede vaft, geftade ende volkomelijck
te houden inder maniere vooriz, ende des in ge-
tuygeonfe Zegelen hier aen ghedaen mit goeden
voorwaerden, waert dateer een ofte twee of meer
Zegelen aen defen Brief gebraecken, des en löude
hy te min machte niet hebben, maer alle voorwaer-
den, ende pundte hier in befchreven, fouden in alle
ende in deel alfoo gantichelijek ende volcomelijck
in heure macht ende vigeur ftaen ende blyven, als
of die Brief vol en al bezegelt waer, Gedaen en
gegeven op onièr Vrouwen dach aflumptwnis , in
'tjaer ons Heeren 14.16.
wederftaen, ende haer nimmermeer afgaen, maer
willenende fullen haer ende haren wittachtigen
Vooght altijdt ende in alle hare %cken volcome-
Üjck doen, alle dat goede Mannen ende getrouwe
Onderfaten hoiren rechten gebooren ende gehul-
den Heere ende Vrouw fchuldich lijn te doen, alle
arghlift ende nieuwe vonden uytgefcheyden, die
defer geloften ende verbande tegen dragen fouden
mogen. Alle defe vooriz pun£ten> geloften ende
voorwaerden hebben wy in tegenwoordicheyt ons
genadichsHeerenHertogeWillems van Beyeren
voornoemt gefeeckert ende onbedwongen befwo-
renlijffeHjck tenheyligen mit opgerechte Vinge-
Soen tuffchen Hertoge Jan *υαη Brabant, ende Vrouw Jacoba ter eenre,
ende Hertoge Jan van Beyeren haer Oom ter andere fjde
, in date den
13 Febmary 1418.
ons ende onië vooriz Landen,Luyden,Steden,On-
derzaten, HulperenHulperen, ende alle anderen
die deiè Veede eenighfints roeren mogen: Des wy
hem volkomen macht gegeven hebben, gelovende
in goeder trouwe wel te houden en volkomen, wes
by onfen Neve van Charloyfe of iyn Committeer-
den daer of geièyt,uytgefproken ende gewijft wert,
uyt welcke macht de iëlve onfen Neve van Char-
loyfe heeft gelèyt totoniènparthyen voorfz, ende
daer toe ghecommitteert mit iijnopene letteren,
daer of ons byden Hertogen bleecken is, ende lijn
des wel content. Dats te weten, den Eerwaerdi-
gen Vader in Gode, Heere Lodewijck van Luxen-
berge, Bilïchop vanThurenburgh, Heer Pieter
van Luxenberge, Grave van Converiant ende van
Brienen, Heere tot Edingen onfen Neve, Jan van
Schoonvorft, Burghgrave tot Monnoyen, Heere
van Cranendonck ende van Diepenbeecke, Gillis
van Arningen,Heere tot Eniïns,Mr. Jan van Key t-
hulle, Raedts-luyden ons vooriz Ooms en Broe-
der van Bourgondien, aen den welcken wy bege-
ren ende gebeden hebben, dat iy in den name van
onlèn vooriz Neve van Charloyiè, als tothun kee-
rende volmacht hebben uyt te ipreecken ende wy-
fen de voorfz Soene. Ende wy Lodewijck van
Luxenberge by Godts genade Bilïchop vanThu-
renburgh, Pieter van Luxenberge,Grave van Con-
verlant ende van Brienen, Heere tot Edingen,Jan
van SchoonvorftjBurghgrave tot Monnoyen,Hee-
re van Cranendonck ende van Diepenbeecke, Gil-
lis ven Arningen, Heere tot Enfins, endeJan van
Keythulle, Raedts-luyden ons ghenadigen Heere
des Hertoge van Bourgondien vooriz, als hier toe
gecommitteert van wegen ons genadigen Heere
des Grave van Charloyiè, hebben wy by virtuten
vander.macht ende laft, die ons daer op heeft gege-
ven de lèlve onfe Heere van Charloyiè uytgeipro-
ken ende ghewijft, uytfpreecken ende wyièn by
defe letteren, over ende in name van hen in eeren
Godts ende onièr lieve Vrouwen 't gene ende inder,
manieren dat hier na van punct te puneïe verklaert
ende gefchreven ftaet.
L
Indeneerftenj dat mynen vooriz Heere ende
Vrouwe van Brabant, en mij η Heere van Beyeren
in alheur Landen, Steden, Luyden, Onderfa-
B                               t^n,
lOhan by der gratiën Godts Hertoge van
JLotrijckjvan Brabant ende van Limborgh,
f Marckgraef des Heyligen Rijcx , Grave
van Henegouwen, van Hollandt, van Zee-
landt ende van Vrieilandt. Jacoba by der lèlver
gratie Hertoginne, Marckgravinne, Gravinne en
vrouwe der Landen vooriz. Endejohan byder
gratiën Godts Palensgraef by den Rhijn, Hertoge
in Beyeren, Sone van Henegouwen,van Hollandt
ende van Zeelandt. Doen condt allen Luyden,
dat wy aeniien ende aenmereken diegroote (ware
fchade ende achterdeel, die overmits den Veeden,
tweedracht ende gefchillen, die opgeftaen ende ge-
refen zijn, ende een lange wijl geduert hebben tuf-
fchen ons Hertoge ende Hertoginne van Brabant,
onfen Landen, Luyden, Onderzaten ende Hulpe-
ren ende Mede-plegeren over een zyde. Ende ons
Hertoge in Beyeren, onfen Landen, Luyden ende
Hulperen en Mede-plegeren aen die andere zyde,
ende om te ichouwen die grote Bloetftortingen en
anderen onraet, die daer af noch meer vallen
mocht : Aeniiendeoockheymelickheyden ende
die Naheyde van Bloede weiènde tuflehen ons.
Om welcke wy begeeren de vooriz Veeden, twee-
dracht ende gefchülen nedergeleyt ende ghelbent
mogen werdenj hebben om die welvaert, nutichap
ende oirbaer van ons ende onfe Landen ende Luy-
den , rypen rade daer op gedaen alvoren te beyden
zyden, gedadinght, over-een gedragen ende ge-
floten feeckerepun&en, by middel van feeckere
Perlbonen, Raedts-hyden ons liefs Heeren Ooms
ende Broeders des Hertoge van Bourgondien, des
laft hebbende van fijnre wegen, ende den Raedts-
hyden van ons bey dent
die partyen daer by ende
over weiènde, mit onfen wille ende coniènt', mit
^e welcken die voorfz Veede ende tweedracht ver-
effent ende verlbent lal mogen werden. Ende heb-
hengebeden endedoen bidden, mits derablèntie
yarionlèn vooriz Oóm, Heer ende Broeder van
Bourgondien, onfen heven endegeminden Neve,
den Grave van Charloyiè, Soener te beyden zyden
te willen welen, ende die lbo veel ghedaen heeft,
pm die Soenedaer tuflehen te maken,dat hy wilde
dé voorfz poinflten by maniere van fententie, uyt-
iprake of by fyn Committeerden doen uytfpreken,
en eengantfeh yafteSoen maken en wyfen,tuiTchen
-ocr page 47-
Placaten. τ BoecL ι Tit.
ΙΟ
ten, Hulper ende Hulperen, ende alle die gene
die in defen Veeden eenighfints roeren mach, van
alle Veeden, twiil en geièhil, tweedracht ende on-
gunft, die fy tot deièn dage toe gehadt mogen heb-
ben , dat van defen vooriz Veede roeren mach,
voortaengantfchelijck, geheel ende altemael be-
kent ende verfoent fullen weien , ende ilillen ftaen
doode regens doode, brandttegens brandt, roof
ende iyne Voorvaderen gefchöuwet hebben, da£
ial itaen aen den Treiaürier ende aen den Raedt»
die beyde Heeren tlamen letten iullen, ende wes
die ordonneren iullen tot'sLandtsoirbaer, daer
af ial mijn Heere van Beyeren iyne Brieven geven
den Heemraden dat te gebruycken,gelijck die Tre-
faurier ende Raedt dat Tullen ordonneren.
V I
Iterttj ibo iullen alle gevangen'aën beyden «ydert
los, ledigh ende quijt zijn, behoudelijck dat iy een
oude Overveede doen fullen, ende alle onbetaelt
geit quijt j dat voor den anderen dagh van j anuarij
laetftleden, doe déièdadinge gefloten wort, niet
en was betaelt, ende dat men alle die Brieven, die
gevangen ende gefchat zijn van haren Overveden
op allen fyden gegeven hebben, leggen ial ende
brengen onder handen des Trefauriers, die beyde
mijn vooriz Heeren van Brabant ende vanBeyeren
of hare beyde Raden fetten iullen. Ende die felve
Treiaürier ende Raden by hen weiènde , ilillen
tuilchen dit ende Sonnendagh tot half vaiten, als
men in der Kercke finget, latarejerufalem^ den
Gevangen vooriz, Brieven van een oude Overvee-
de
, die de Gevangen doen fullen, ende den vooriz
Trefaurier midts Raedts handen, daer mede iy ge-
ftaen iullen, ende ontlaft en quijt zijn van Gwf-
veedeuy die fy voor gedaen hebben, fonder arghlift.
V I I
Item, als van de Heeren van Egmont ende Heef
Willem fijn Broeder, iullen mijn Heere en Vrou-
we bly ven aën mijn Heere van Böurgondien ende
iynen Rade , ende iullen weder in mijn vooriz
Heere ende Vrouwe Landt komen, weien en biy-
ven fullen j by alibo dat iy binnen eenre maent,
binnen den vooriz Lande niet en komen, ten ware
dat mijn vooriz Heere en Vrouwe van Hollandt
ende van Beyeren de Brieven van de Steden van
Hollandt eer weder kregen, die de Heere ende
Vrouwe den felven Steden ghegeven hebben, als
van de vooriz Heer van Egmont ende iynen Broe-
der in den voorfz Lande niet te komen, ionder
arghlift.
VIII.
Item, lbo fal Heef Gerrit van Heemskerck bly-
ven aen de Vifdomer van Beyeren , ende Heer
Floris van Borièlen van fulcke ichade , als hem
mach gefchiet weien aen iynen dienft van Amfter-
landt,iyne Duynen tot Heemskerck ende fijnHuys
ende Slootten aldaer, dat hem t'eenemael neder*
geworpen is, daer ofiyhaer leggen uytten iullen
binnen acht dagen, nadat leggen gheièyt ial zijn
tuilchen den Heeren, ende wes fy daer af ièggefl
fullen, datfalmen volkomentlijek houden.
ix.
Item ibo fullen alle de Ballingen, die voor af na
Hertoge Willems doodt uy t den Lande gebannen
zijn geweeft, ende by mijn Heere van Beyeren fijn*
weder vry en ongecalangiert in de vooriz Landen
en hare Goeden ende Ambachten komen, weien en
bly ven naer inhouden haerer brieven, die iy* daer
of befcheyden hebben, die ballingen fijn om doot-
ilagen wille by hen gedaen,dat die niet weder over-
komen iullen ter tijt toe dat iy metten partyen ver-
leden zijn, de vooriz pun&eiialtijt behouden ende
in heur macht blyven.
X.
Item ghevielt, dat mijn Vrouwe van Brabant
ftorve
tegen roof
II
Item, ioó fal mij η Heer van Beyeren hebben en
houden die Stede van Dordrecht metter Balliu-
fchap ende Dijckgraeffchap van Zuydt-Hollandt ,
ende mit allen heuren Rechten, Vryheden en toe-
behoren te Water ende te Lande, ende dat mijn
Heere van Brabant ende mijn Vrouw, noch nie-
mant van haren wegen in den Landen geen vryhe-
den, rechten noch leggen hebben noch houden en
iullen, behoudelijck'allen heuren Onderzaten en
een yegelijck fyner hoger Heerlijckheyt ende Am-
bachts-heerlijckheyt, Mannen, Thienden,Ren-
ten endeGoeden daer in te hebben ende houden,
als fy die gehadt hebben, defe voorfz Stadt en Lan-
de mijn Heere van Beyeren te hebben ende te leen,
gelijck hem fijn andereLanden ende Slootten voor
gegeven fijn ende die te houden eriFelijck in alle
.manieren, als hy fijn andere Landen ende Sloten,
die hy in Hollandt heeft, houdende is.
Item,foo fal mijn Heere van Beyeren hebben die
Stadt van Gornichem mitten Lande van Arckel
mit allen hoiren Rechten ende Vryheden $ gelijck
iy die van oudts gehadt ende gebruyckt hebben te
Water ende te Lande : Lederdam mitten Lande
vander Leede mit haren Thol-recht en Vryheden
in Hollandt, ende 't Landt van Schoonrewoert,
alibo die leggen ende ftreckende zijn tuilchen die
Merwede, eter Linge ende der Lecke,mitten Man-
nen ende Giften van Kercken, die vander Hooft-
iladt van Arckel van oudts verleent zijn, ghelijc-
kerwijs en in aller maten, als Hertoge Willem zal.
ged.mymdemitter doodt, mit alle die Renthen
ende Delinge daer inne gelegen, ende voort alfulck
recht als mijn Heere en Vrouwe van Brabant heb-
ben aen den Lande vanHageileyn mit iynen toe-
behoren , ende die ial hy hebben ende behouden
eriFelijck van mijn Heere en Vrouwe van Brabant
te leen, gelijck voorfz ftaet. Behoudelijck dies,dat
mijn Heere ende Vrouwe van Brabant vande Lan-
den, die den Heere van Arckel plagen toe te beho-
ren, niet ghehouden fullen zijn van eenigefchade,
als van roven of van brandt of diergelijck fönder
archlift.
IV,
Iteirijibo fal hy hebben die Stede van Rotterdam
mit allen heuren Rechten ende Vryheden, die iy
hebben van de GraefFelijckhcyt van Hollandt, en
snit allen hoiren toebehoren te Water en te Lande,
alft Hertoge Willem hadde, gelijck hem fijn an-
dere Slooten ende Landen voorgegeven zijn, ende
tdiete houden als voorfz is.
v.
Item, want die niemant van Schielandt begeert
l>eeft,dat iy behouden hare fchouwen vander Sluy-
fen die tot Rotterdam leggen, ende van den Dijck
ende Wateringen in de Lande van Schielandt ghe-
legen, gelijck fydat by tyden Hertoge Willems
-ocr page 48-
Algemene Landt-Wetten.
Il
ftorve foiider levende geboorte achter te laten, foo
fal mijn Heer van Brabant, de Landen, Slootten en
Steden van Henegouwen, van Hollandt, van Zee-
landtende vanVrieflandt, dat terftont hen ruy-
men ende overleveren, ende daer af fullen mijn
Heere en Vrouwe van Brabant voorfz mijn Heere
van Beyeren haer fegelde brief geven,, ende oock
die Ridderfchap tot achte of negen toe, in elcken
van die Landen van Henegouwen, van Hol-
landt ende Zeelandt, ende daer toe die Steden der
felver Landen 5 welcke Brieven mijn voorfz Heere
en Vrouwe van Brabant, lullen mijn voorfz Heere
van Beyeren of fynen feeckeren Bode des machts
hebbende leveren, in der voorfz Stadt van Rotter-
dam, op den voorfz Sonnendagh, Lat are Jerufa-
lem,
naer inhouden der Notulen,die fy feggen daer
XV.
Item de Gerechte in de Steden iullen fy gemeen
letten, dats te weten, waren daer elf, iöo fullen
elck van de Heeren voorfz de vijf fetten, ende kon-
den iy van den elfden niet eens gelijn, ibo iullen
die thien den elfden kielen by hoiren Eede, ende
deigelijcks in negen, in lèven,waer iy oneffen lijn
in getale.
XVI
Item lbo lullen die van den Gerechte fweeren
mijn Heere ende Vrouwe van Brabant, goet ende
getrouwe te zijn hoiren Heerlijckheden ende-Erve
te bewaren, ende eenen yegelijck recht ende von-
nüTetedoen.
XVII
Item lbo fal mijn voorfz Heeren van Brabant en
van Beyeren in allen Caftelen, Borgen en Sloot-
ten die Cafteleynen ghemeen ietten, die welcke
fweeren fullen die Slootten wel ende getrouwelick
te bewaren, ende die niemant over te geven, dan
mijn Heere van Brabant ende mijn Vrouwe, alfoo
lange als fy t'iamen in Huwelijck zijn ·, dats te we-
1 ten, allbo lange als mijn Vrouwe leven fakende na
mijn Vrouwen doodt, mijn Heere van Beyeren,
ftorve mijnVrouwe fonder geboorte na haer te late
XVIII,
Item lbo liillen die Cafteleynen, Bailjouwens
Schouten ende andere Dienaers in de Steden ende
Landen,ende die Gerechten inde Steden t'fament-
lijck fweeren;mijn Heere van Beyeren gehoorfaem
te weien met mijn Heere van Brabant, defe vijf
Jaren lanck geduerende, behoudelijck mijn Heere
van Brabant lyneHeerlijckheyt als voorfz.
XIX.
Item lbo fal mijn Heere ende Vrouwe van Bra-
bant voorfz, ofte hare Ambacht ers&z mijn Heere
van Brabant ende van Beyeren t'famentlijck fetten
fullen, voor hen heften ende beuren alle nutfchap
ende profijt, Renten, Forfai&en, Beden, Ver-
valUngenendeöpkomingen, die vallen endever-
fchynen fullen in den voorfz Lande, hoe die ghe-
noemt mogen zijn, fonder mijn Heere van Beye-
ren des te ghenieten in eeniger wijs. Behouden
dien, als mijn Heere van Beyeren ghebeden ware
van mijn Heere van Brabant in Hollant te komen,
of dattet den Lande en Luyden kennelijcke noot-
iaeckenware, dathy daer quame, foo lal hy in
der herberge met tlèftigh Paerden mogen komen,
ten ware dat hem die Trelbrier met meer Paerden
bade te komen, ende als mijn Heere van Brabant,
of mijn Vrouwe daer niet en waer, foo fal men
elcks daeges voor elcke drie Paerden ende Luyden
een Kroon geven, ende al lbnder arghlift. Ende
fullen deTreforiers ende alle Officiers jaerlijcks
ofals'tgewoonlijckis, rekenen voor mijn Heeren
van Brabant ende van Beveren, ende haer beyder
Raedt.
XX.
Item lbo lal mijn Heere van Beyeren vertyen
van alle dathy hebben of eyflchen mach op die
Landen van Henegouwen, Hollandt, Zeelandt
ende Vrieflandt, mit hoiren toebehoren, 'tzyby
gunfte van de Paus endeden Koningh van Romen
ofanderlints, behouden dien dat hy airede heeft
in den Lande, ende oock boven gefchreven ftaet,
ende daer toe aenbefterven mach. Ende lal over-
geven ter goeder trouwen mijn Heere en Vrouwe
Β 2                          van
af gemaeckt te hebben.
X I.
Item foo fal Jan van Broeckhuyièn fynre faecken
blyvenaen mijn Heere van Brabant en van Beye-
ren, in fulcker maten. Ten eerften, beyde de Η ee-
ren by een komende,dat dan haerer elck twee van
hoiren Rade daer toefeggen
lullen, ende beyde de
Heeren, ende vier Raets-luyden vooriz, iullen
hen toeièggen ende geloven, dat fy vier vooriz dat
binnen de twee maenden daer naeft-volgende, dat
klaerlijckt'lamentlijckwtfeggen fullen, ende dat
fullen mijn Hfëere van Brabant ende van Beyeren
Jan voorfz houden, ehdewaert iaecke dat de vier
niet eens en mochten, ibo fullen iy dat brengen
aen Heer Willem van Gent,die fy tot eenen Over-
man daer toe genomen hebben.
XII.
Item foo fullen die van Utrecht ende Amers-
foort, die Heere van Cuylenburgh, ende Heer
Gerrit van Eemskerck ende alle die hulperen ende
hulper-hulperen aen beyde fyden,ende daer toe die
gene, die in defer Veede roeren mogen, mede ver-
ioent weien, ende elck op den fynen fonder argh-
liftjuy tgeicheyden fulcke Renten ende Have,die in
mijn Heeren en Vrouwen Reeckeninge te Boeck
zijn, of binnen een halfjaer komen iullen.
XIII
Item foo fal mijn Heere van Beyeren het Regi-
ment van de Landen, als Henegouwe, Hollandt
en Zeelandt gemeen hebben mit mijn Heere van
Brabant vijfjaren lanck duerende. Ende fy iullen
den Raedt t'iamentlijck ietten, ende namentlijck
een Treforier. Ende of beyde die Heeren niet
eens en konden werden een Treiörier te maecken,
ibaiiillen fy beyde de Heeren Raden, die fy elck
even veel letten iullen, t'iamentlijck, of die mee-
ftendeel eenen Trelbrier kielen, lbnder der Hee-
ren wederleggen op hoiren Eedt binnen acht da-
gen, als beyde die Heeren by een iullen zijn geko-
men. Behoudelijck dat mijn Heere van Beyeren
geen leggen hebben noch behouden lal in den
Raet, die mijn Heere van Brabant nu heeft of ma-
ken mach in fynen Lande van Brabant, of die hem
fijn Vader en Moeder aenge-erft hebben, ten ware
dat mijn Heere van Brabant mij η He0r§ van Beye-
ren daer toe bade.
XIV.
Item de Schouten in de Steden : Item de Bail-
jouwen ende andere Ampt-luyden in den Lande,
iullen fy t'iamentlijck letten onder de brieven van
Commiflie mijns Heeren van Brabant.
-ocr page 49-
Placaten. ι. Boeck. ι. Tit.
12,
van Brabant alle die Brieven die hy hebben .mach
verworven vande Paus ende Koning voorfz op die
voorfz Landen» of eenigh van hen, om te Hen, te
leien, mdc dan terftont te cafleren ende te niet te
doen. Ende daer toe lullen geloven niet te verwer-
ven, te, laten noch doen verwerven aliulck Brieven
of diergelijck,by tydc mijnre Vrouwe of hare Kin-
deren ; ende waert dat fv by yemant anders verwor-
ven worde ende geibnden, lbo en fel hy die niet
ontfaeiij noch hen mit cüen behelpen in geenre
wijs : Welcke Brieven van vertichtendfle, en oock
die hy heeft van de Paus ende Koningh voorfz,
mijn voorfz Heere van Beyeren fal overleveren of
doen overleveren mynen voorfz Heere ende Vrou-
we van Brabant of haren ibkeren Bode, desmachts
hebbende te Delft inder Stadt opten voorfz dagh
Lat are Jernjakm^as&t inhouden der Notulen, die
fy leggen daer af gemaeckt te hebben.
XXI.
Item lbo lullen die Poorteren van Dordrecht ge-
ibent zijn op alle hoire onroerende Goeden die
voor oogen zijn, ende op alle hare Renten ende
Schulden, lbo waer die gelegen zijn, die fy had-
den , ende men hen fchuldigh was eer dele Veede
opftont, ende des fal eenyegeüjck fijn Renten en
Schouden oock hebben.
XXII.
Item lbo fullen mijn Heere ende Vrouwe van
Brabant cOnfirmeren der Stede van Dordrecht, en
der gemene Bailjoulchap vanZuydt-Hollandt alle
hare Rechten, Hantveften, Privilegiën, Herko-
men ende Keuren, die fy van Hertoge Willem zal.
ged. ende van fyne Ouderen verkregen hebben, en
bezegelt, die valle, ftade ende onverbroocken te
houden, tot eeuwigen dage voor hen en voor haer
Nakomelingen.
XXIII.
Item foo fullen mijn Heere ende Vrouwe van
Brabant quij tichelden der Stede van Dordrecht en
alle hoire Poorteren van alle breucken, mifdaden
ende aentichten, die fy tegen hen gebreuckt ofte
mildaen moghen hebben, of dat fyhent'eynden
mochten welèn,ende oock quijticheldinge van alle
ichulden eyflehen, die fy of yemant van harent
wegen der Stadt van Dordrecht eylTchen mochten,
tot delen dage toe, of dat van haer roeren of ko-
men mochte fonder arglift : By aliöo is de voorfz
Stadt mijn Heere of Vrouwe eyt fchuldigh, dat fy
dat betalen fullen mijn Heere van Beyeren, na -dat
hen mijn Heere ende Vrouwe voorlz die ichulden
opgedragen ende overgegeven hebben, ende die
van Dordrecht mitQuitantie-brieven daer af quij t-
fchelden.
                 XXIV.
Item Jan Heynenfz ende Ruylch falmen rech-
ten, dat hen boven Veede gekomen is.
X X V
Item die van Rotterdam ende ander, die meynen
dat fy binnen die Veede befchadight zijn, fullen by
beyde de Reerenende hoiren Rade gericht worden,
aengehoort tael ende antwoort binnen de eerfte
maent,na dat beyde de Heeren verlbent lullen zijn.
Ende deigelijcks lalmen rechten dat boven veylig-
heclen ende geleyde gefchiet isy aen beyden zyden,
die bezegelt zij n, fönder arglift.
XXVI.
Item lbo fal mijn Heere van Beyeren hebben
hondertduyfentEngellè Nobels, goet van goude
ende van gewichte, als gemenelijck gange zijn, of
die waerde daer of van mijn Heere ende Vrouwe
van Brabant voorfz, die hy ende fyne Erven gelo-
ven lullen te betalen in eenigh van drien Slootten :
Te weten Rotterdam, denBriel ofGornichem,
die mijn Heere van Beyeren, mijn Heere of Vrou-
we van Brabant twee Weecken te vooren fal laten .
weten in der maniere hier na gheichre ven. E erft
io duylènt Nobelen tot onferVrouwen lichtemif-
fe-dagh laeftleden,ende ander 10 duylènt Nobelen
tot Paelïchen naeftkomende, en voort 40 duyfent
Nobelen tot Paelïchen dat fal weien tot Paeüchen
over een Jaer: Ende dat laetfte payement, te weten
veerrigh duylènt Nobelen tot Paelfchen, dat we-
len fal Paelïchen over tweejaren. Ende hier of
aldus te betalen fullen mijn Heere ende Vrouwe
van Brabant voorlz,mijn Heere van Beyeren hoire
bezegelde Brieven geven, de welcke oock beze-
gelt lullen wefen van de Ridderfchap van Hollant,
ende van Zeelant, die fy gekrygen konnen, ende
die gene Steden der Landen voorlz, die de voorfz
lömme in der maten voorfz als Borgen gheloven
lullen te betalen : Behouden dien, gevielt dat de-
len tij dtduerende vanPaeflchen ende twee Jaer,
mijn Vrouwe van Brabant aflyvigh worde lönder
geboorte, ende die Landen van Η enegouwen, van
Hollandt ende van Zeelandt, aen mij η Heere van
Beyeren quamen, lbo fal mijn Heere van Brabant
die Ridderfchap ende die Steden voorfz van den
eerften dagh,die noch te betalen waer,ingehouden,
quijt ende ongelaft welen. Welcke Brieven van
Obligatie van de ibmme voorfz, die mijn Heere
ende Vrouwe van Brabant voorfz, mijn Heere
van Beyeren of fynen ièeckeren Boode des macht
hebbende, fullen overleveren, of doen overleveren
inder Stadt van Rotterdam op den voorfz Sonnen-
dagh, Lat ar e Jerufalem,m. inhouden der Notulen,
die fy feggen daer af gemaeckt te hebben.
XXVII.
Item waer yemant in Hollant,die tegen dele pun-
tten gehouden te zijn rebellen ware, die fal mijn
Heere van Brabant helpen bedwingen, ende des ial
mijn Heere van Beyeren wederom doen,
XXVIII.
Item lbo lullende voorlz mijn Heere en Vrou-
we van Brabant,ende mijn voorlz Heere van Beye-
ren, ende elck fonderlinge geloven by haerVor-
ftelijcke trouwe en eere, ende op dat H. Evange-
lium lijffelijck ten heyligenfweeren, dat fy ende
elck van hen fullen de voorfz ibene, ende alle pun-
ften boven verklaert, ende elck fonderlinge,allbo
verre als hen aengiet of roeren foude mogen, ge-
trouwelij ck houden ende volkomen, ibnder daer
tegens te gaen of komen, heymelijck of openbaer-
lijck in eeniger manieren, alle geveerde en arglift
in allen ende yegelijcken voorfz punften uytghe-
lcheyden.
In oircondtlchappen van welcke laecken, lbo
hebben wy Lodewijck van Lutlènberge, Biflchop
vanTerenberge, Pieter van Lutfenberge, Grave
van Converlant, vanBrienen, ende Heere tot
Edingen, Jan van Schoonvorft, Burghgrave tot ·
Monnoyen, ende Heere van Cranendonck ende
van Diepenbergh, Gillis van Arningen,Heere tot
Anfins, JanvanICeythulle voorfz deiè letteren
bezegelt mit oniè Zegelen uytgehangen: Geloven
wy Biflchop ende Grave voorlz,defe felve Senten-
tie
-ocr page 50-
νί
andt- Wetten.                             ï 3
openbaer in eeniger manieren, ibnder arglift. Ont-
bieden en bevelen onièn getrouwen Riaderfchap,
goede Steden, Ampt-luyden, Onderzaten ende
alle anderen, die dat aengaen mogen, dat fy ende
elck byibnder houden devoorfzSoene volkome-
lij eken on verbroocken ibnder eenige wegen daer
tegens te doen of te gaen. Ende ibo wie contrarie
dede, wy ende elck van ons ibuden daer afdoen
doen,alfulcke correcfie ionder verdrach van Lyve
ende van Goede, dat alle ander exempel daer aen
ibuden nemen. Ende des tot getuygen hebben wy
oniè Zegelen mit den Zegelen van andere voorn,
aen defen Brieffdoen hangen. Dit was gedaen tot
Woudrichem op den XIII. dagh in Februario in
't Jaer ons Heeren 1418, na den loop vanden Ho*-
ve van Hollandt.
Algemene I
ο
tie doen confirmeren by mijn voorfz Heere van '■
Charloyiè. Ende wy Hertogh ende Hertoginne
van Brabant en Hertoge van Beyeren voornoemt,
aenvaerden ende overdanckelijck houden 't vooriz
fef gen, wijfdom ende uytlpraecke, hebben ghe-
looft en geloven by onfer Kerckelijcker trouwen,
van Voritelijcker eere3ende op dat H.Evangelium,
lijlfelijck ten heyligen, geloven gefwooren en fwe-
ren, ende elck ïönderlinge volgende den inhoude
der Sententie ende wijfdom vooriz, datwy ende
elck van ons, allöo verre alft hen aengaet of aen-
roerenmach, ilillen wel ende getrouwelijck hou-
den ende doen houden en volkomen, ende allen
puncfen in der manieren voorfz, ionder die ofte
eenighvanhen tebreecken, noch daer tegens te
gaen, te komen of te doen, ofte ghedoendoen ,
dat men daer tegens kome, gae, heymelijck ofte
ι o. Hantvefi van Jan van Beyeren · inhoudende geen Ampten te verbeven
als aen Hollanders, geenvrydommen van Thollen noch Munte te verlc-
nen dan metgoedtduncken van den Raedt ende Steden
, in date den 17
Fehruary
1414,
verminderen of vervreemden, noch met geenre-
hande bedinge overgeven,noch dier weerloos wor-
den, ten zyby wille ende goetduncken van onièn
Raiden ende Steden der Lande vooriz.
Mede ibo hebben wy onièr trouwer Stede ende
Poirters vooriz gelooft, ende geloven, dat wy 4de
ièlve Landen van Hollandt en van Zeeland voorfz
van niemandt en rullen laten of doen regieren,noch
eenige Treforieren, Rentmeefteren, Cafteleynen,
Droflaten, Bailliuwen, Schouten, noch geenre-
hande Amptheden, noch Dienaers in den Landen
ende Steden vooriz ietten, noch doen iètten, noch
maiken, dan Hollanders, die inden Landen ende
Steden vooriz geièten zijn.
Voort hebben wy der ièlver onièr Steden ende
Poorteren voornoemt gelooft en geloven, dat wy
gienen Steden, Landen, noch Luyden, die buyten
den palen van den Landen van Hollandt ende van
Zeelandt gelegen ende geièten zijn , eenige vryhe-
den van Thollen geven, coniènteren, noch verlie-
nen en iullen, noch munte doen flaen van goude of
illver binnen den Lande van Hollandt of van Zee-
landt vooriz, ten fy by coniènte ende goetduncken
van onièn Rade ende Steden deièr Landen vooriz.
Voort ibo en fuUen de genen,die nu ter tijdt bal-
linge oft voorvluchtich zijn, onièn Lande van
Hollandt ende onièr goeder Stede van Delft, nim-
mermeer weder in onièn vooriz Lande comen,
noch haer Goeden gebruyeken, ten fy by onièn
coniènte ende wille, ende by goetduncken onfen
Raide van Hollandt en van Zeelandt. Gegeven in
den Hage op ten lellen dach van Februario int jaer
ons Heeren duyiènt vier hondert vieren twintiert
na den loop van onièn Hove.
f?i P& Ohan, by der genaden Godts, Hertoge van
Uliü^ Lothringh, van Brabant ende van Lim-
§ü%lif bureh, Marckgrave des Heyligen Rij ex,
Grave van Henegouwen, van Hollandt
vanZeelandt, endeHeere van Vrieflandt, doen
condt allen Luyden * alib die Landen van Hollant
ende van Zeelandt, by doode ons liefs Oom, Her-
toge Johan van Beyeren zal. gedachten, die wy
hem voortijdts in handen gelet hadden, gelijck
die Brieven daer op gemaeck t dat inhouden, ende
begrypen, weder an ons gecomen ende beftorven
zijn, ende oniè lieve ende getrouwe Poorters van
onièr Stede van Delft hem trouwelick an ons,na de
doode ons liefs Ooms Hertoge ]ohan van Beyeren
voornoemt, gehouden, ende dair na binnen heure
Stede ons hulde ende Eede vernieuwet, hebben wy
derfelver onièr Stede ende Poorters vooriz ghe-
looft, ende geloven met deièn onièn openen Brie-
ve, dat wy hem alle aljCulcke Brieven, Hantveiten,
Privilegiën ende Rechten, als fy in voortijden van
onlèn V oorfaten, Graven ende Gravinnen te Hol-
landt , ende mede van onlèn lieven Oom,Hertoge
Johan van Beyeren voornoemt, des fy machtich
mochten zijn, verworven, gecoft of in eeniger wijs
vercregen mogen hebben, confirmeren rullen ende
confirmeren met deièn onfen jegenwoordighen
Brieve, ende hem daer in teftyven, te ftareken,
te houden, ende te veftigen, als behoorlick is.
Voirt hebben wy gelooft, ende geloven onièr ge-
trauwer Stede ende Poirters vooriz, dat wy de
Landen van Hollandt ende van Zeelandt, mit hoi-
ien toebehoren, in niemants handen verfetten,
noch brengen en ilillen, noch geen Steden, Sloten,
Renten ende Goeden, die der Graeflickheyt toe-
behoren ofnamaels aencomen mogen, vercopen,
Soen
-ocr page 51-
.*
Placaten. i.Boeck. i.Tit.
Soengemaeckt tujfchen Hertoge Philips van Bourgondien , endéVrouwè
Jacoba van Beyeren, in date
3 jfaiy 1418.
14·
Ι Ι.
Vrieflandt. Des iöo fullen wy Hertoginne voorfz
onfen voorfz Neve den Hertoge van Bourgoigne
kennen voor onièn rechten Oir ende Erfgenaem,
ende ook Ruwaert Gouverneur onfer voorfz Lan-
den , ende fullen hen van nieuws gunnen en over-
geven 't Rüwaertfchap ende Regiment van den
felven onièn Lande, ende in fijnre handen iêtten
alle de Sloten der voorfz Landen, ende lullen dan
tefaementreckenoveralle.inden goeden Steden
ende andere Plaetièn der Landen voorfz, daer dat
behooren fal, omme aldaer gehult ende ontfangen
te weien. Te weten, wy Hertoginne voorfz als
Erfgenaem ende rechte Landts-Vrouwe, ende wy
Hertoge als Oir ende Ruwaert der felver Landen,
Ende wy Hertoginne, die Edelen ende goede Ste-
den der Landen voornoemt, fullen onièn Neve
den Hertoge van Bourgondien voorfz bekennen
ende houden den rechten Oir ende Erfgenaem te
wefen der ièlver Landen, ende fullen de voorfz
Edelen ende goede Steden lijffelicken fweeren ten
heyligen, hem daer toe te ontfangen, als hoiren
rechten Heer ende geenen anderen, indien dat wy
Hertoginne voor hem afly vigh worden, ende geen
wettige Oir kome, wefende van onièn Bloede,
achter en Hete, niet jegenftaende die gifte, over-
drachten of voorwaerden, die wy Hertoginne
voortijdts mogen gedaen hebben, ofte hier naer-
maelsdoen mogen, roerende de voorfz Landen
van Henegouwe, van Hollandt, van Zeelandt
ende van Vrieflandt, mit wat Perlbonen of in wat
manieren dat'et zy of wefen moge. Welcke Gifte,
Overdrachten, Voorwaerden wy Hertoginne
voornoemt van geene waerden houden en willen,
ende aliöo veele alft noot is, wederroepen die nu
alsdan, ende dan als nu, ende fullen van delen
wy Hertoginne voornoemt, ende die Edelen ende
goede Steden Brieven geven, onfen voor-genoem-
den Neve in der beller forme.
I V.
Item wy Hertoge fullen dat Regiment hebben
der voorfz Landen van Henegouwe, van Hollant,
van ^Zeelandt ende VanVrieilandt in den name van
onfer voorfz Nichte, ende Van harentwegen, ende
dat fal in onièn handen bly ven : Soo dat wy Her-
toginne gehylickt wefen fullen,by raede,goetdunc-'
ken ende wille onfer geminder Vrouwe en Moe*
der, en ons vooriz Neve des Hertogen van Bour-
gondien, ende den drien Staeten der felver onfèr
Landen t'famen ■, des fullen wy Hertoginne vöort-
aen heffen, hebben ende opbeuren by de handen
ende Amptluyden ons vooriz Neve, daer dat aen-
kleven mach, alle die Renten,opkomingen,breuc->
ken ende vervallen der Landen voorfz, die dage-
lijckfe behoorlijcke koft ende redelijcke jaerlijckfe
wedden alvooren afgeflagen.
V.
Ende gebeurdet, dat wy Hertoginne vooriz ten
huelijck quame met wien dattet ware, fbnder den
raedt, goetduncken ende wille onfèr voorfz Vrou-
we ende Moeder, ons voorfz Neve, of der drie
Staeten der Landen voornoemt, of van eenen van,
hen, dat Godt verhoede. Soo willen wy ende,
confenteren dat onfe Onderzaten der vooriz Lan*
den
Hilips Hertöge van Bourgoignen, Grave
van Vlaenderen ende Artois, van Bur-
goignen Palatijn, Heere van Salins ende
van Mechelen, Ruwaert ende Oir der
Landen van Hollandt, van Zeelandt ende van
Vrieflandt : Endejacoba byder genaden Godts
Hertoginne in Beyeren, Gravinne van Henegou-
wen , van Hollandt, van Zeelandt, vanPontilu,
ende Vrouwe van Vrieflandt; doen cond alle luy-
den, dat wy aenfiende den grooten fwaren laft,
fchadeende afterdeel toekomende om deVeede,
tweedracht ende gefchille wille, die opgeflaen en
gerefèii zijn, ende langen tijdt geduirt nebben tuf-
fchenons Hertoge, onièn Landen, Luyden, On-
derzaten , Hulperen ende Mede-plegeren aen die
eene zyde. Ende ons Hertoginne, onièn Landen,
Luyden, ende Onderzaten, Hulpen ende Mede-
plegeren aen de andere zyde, Ende te fchouwen
degroote bloetftortingen ende andere hoemoet,
die foo langer foo meer daer af ipruyten ende toe-
komen mochte, merckende oock die heymelijck-
heden ende die naerheyt van Bloede wefende tuf-
fchenons. Waeromwybegeren mit* aller gunft,
dat die vooriz Veede, tweedracht ende gefchille
nedergëleyt ende geibenf mogen weien : Hebben
omdiewelvaert, nutfchap ende oirbaer van ons
ende onfe Landen ende Luyden voornoemt, rype
raden alvooren daer op gehadt, aen beyden zyden,
gedadinght, overdragen ende ghefloten ter eeren
Godts , fyner gebenedyder Moeder,, ende alle
Sanclen ende San£tinnen vanHemelrijck, dadin-
gen, dragen over, en fluyten een goeden vaften fta-
dige foene, na den poinften, ende in der manieren
hier t~ae volgende.
I
In den eerflen lullen wy Hertoginne renunchie-
ren ende afftaen voor Notariflên ende Oirkonden,
der Appellatie left gedaen in den Hove van Ro-
men, by onièn Procureuf Van den Sententie ende
wijfdom, gegeven in den vooriz Hovejby deü Eer-
waerdigen in Gode, den Cardinael van Bouloigne,
ende uy tfpraecke desVrydaeghs negen dagen in Ja·;
nuario leftelijck, ter oirbaer vanwylen Hertoge
jan van Brabant zal. sed., indiefaecke, die daer
langen tijt gehangen heeft op 't recht van 't Huwe-
lijck vande voorfz Hertoge van Brabant ende ons,
ende fullen obedieren ende gehoorfaem zijn der
voorfchreve Sententie,ende die van waerden hou-
den.
II·
v Voort ibo fullen wy machtigen "ende onfe Pro-
cureurs ftellen, dat niet wederroepelijck, ende vor-
der fulcke Perfoonen, als by onièn voorfz Neve
genoemt wefèn lullen, omme fulcke Renunchiatie
te doen in handen van ons H, Vaders des Paus,
ende ander waer dat behooren ende van noden we-
ien fal.
I I I.
Item dit aldus ghedaen wefende, wy Hertoge
fullen onfer liever Nichte Vrouwe Jacoba Herto-
genne in Beyeren voorfz, kennen ende houden
te weien Gravinne der felver Landen van Hene-
gouwe, van Hollandt, van Zeelandt ende van
-ocr page 52-
Algemene Landt-Wetteüv                           %J
^cnmgeeiire manieren giiehoórfaeni en zijn ons I den die vander tijtvoortgegeven Men wefen, ge·5
nochonfenwettachtigenMan, die wy alfoo genen lijckghedeeltwefentuiTchenonsHeitoge en Her-
toginne voornoemt, foo dat elek van ons de helft
daer afhebben fel;
ν ι ï i.
Item, Wint tuflehen ons Hertoge én Hertogin*
ne voornoemt tweedracht ende gefchil ftaet, om
die Landen, Slootten ende Heerlijckheden, die
wylen Hertogejan van Beyeren oniën Oom zak
ged. in fynen levenden Lyve toebehooren plach in
den vooriz Lande van Henegouwen van Hollandt,
van Zeelandt j de welcke elck onfèr meindt, datfe
hem toebehooren. Soo is overdragen, dat elck
onfer kiefen fel ende nemen vier Perfoonen uyt on-
jen Raede
, reckelijcke Mannen ende van goeder
conferentie, die minnen onfer Zielen enLiqhaemi
voor de welcke fullen ghetoont wefen tot fulckcn
dage ende ftede, als dat overdragen wort die reden,
elck van ons beydeh hen mede fal willen behelpen*
tot fijnre meeninge mede te komen,het fy in fchrif-
te of ander, ende wes inder waerheyt daer of be-
vonden wert, dat Iiillen fy vonniftèn ende ordon-
neren met recht ende fonder gunfte, ofte eenighe
veynimgen. Ende of iy des niet eens en konden
werden, foo fel die Grave van Viemenbürgh by
fynen Eede dat helpen vonniftèn ende ordonneren
mit onfen voorfz Raede wel ende deughdelijck
binnen driejaren naeftkomende $ en of die voorfz
Grave aflyvigh worde eer die faeck ge-ent waer,
of dat hys hem niet Iaften en woude, lbo fullen wy
Hertoge ende Hertoginne kiefen eenen anderen
Vooght, of eenenredelijcken Heer j die niet te
wederleggen en zy, omme daer of te helpen or-
donneren mitten anderen achten, ende daer of fel
hy óock Eede doen. Defgelij cks geboerdet, datter
eenigh van hen achten aflyvigh of uytlandigh wor-
de, of anderen fo belet, dat hy daer toe niet ver-
ftaen en mochte binnen den tijdt daer op gefaemt,
ibo fullen wy Hertoge en Hertoginne,aen wes fyde
dat die alfoo aflyvigh geworden waere, of daer an-
der gebreck of belet in viele, ander in heur ftede
iëtten n een of meer als dat behooren fel. Ende
om hier in wel ende deughdelijck voort mede te
gaen, foo fullen wy Hertoge en Hertoginne Aroorfz
geloven by onfer trouwe ende Vorftelijcker Eere,
ende elck onfer, dat wy in defe feeck ons weetens
niet en fullen doen, feggen of voorfetten die on-
redelijcke of onreckelijcke zijn j maer defe tijdt
hangende, ende tot anderen ftont , dat anders
daer afgeordonneert ende gefloten fal weien, foo
fullen die Steden, Slootten ende Heerlijckheyden
voornoemt, midtigaders die Renten en Vervallen
daer of blyven in handen ons Hertoge voornoemt,
mit alfulcken ftaet, alsfynuzijnj foo dat wy Her-
toginne voor der tijdt dat die faecke ge-ent wert,
geen letfel of hinder daer in fullen mogen doen on-
iën vooriz Nevcj nochte den fynen.
IX.
Item, dateenyegelijck aenbeyde ïyden* die
omme der Oorloge wille uyt den Lande gheweeft
heeft, weder daer in komen fel op fijn Huyfe, Lan-
den, Renten ende onroerende Goeden, die te aen-
vaerden ende te gebruyeken binnen fes Weecken
naeftkomende in fulcke fchijn als fy die dan vin-
den fullen i ende Van dien tijdt voortaen rafteiijck
daer af te gebruyeken, maer hier in en isniet be·^
grepen die Stade en Slot van Sevenbergenj dié
welcke
men hebben fouden, maer dat fy alleehlijcken fon*
der wederleggen of eenige wederroepinge obedie-
ten onfen voorfz Neve van Bourgondien, als Ru-
waert ende Oir der voorfz Landen, ende niemant
anders.
                            .
Item, dat wy Hertoge ordonneren ende ftellen
fullen negen Perfoonen, ommeteverftaendefaee-
ken roerende den Lande van Hollandt, van Zee-
landt ende Van Vrieilandt ·, te Weten drie, die onfe
voorfz Nichte öns noemen fel : Andere drie, die
wy kiefen iiilleri$ ende drie andere van andere Lan-
den, fulcke als ons goetduncken fel, goede eerlijcke
Mannen, ghettegen tot Peyfe ende totVreede.
Wekke negen Perfoonen fullen van ons Hertoge
voornoemt wel ende deughdelijck verfien, in die
Vooriz faecken naer inhoudt der Brieven van beve-
Enge, die iy Van ons hebben lullen ende Eede daer
af te doen in onfen handen, of in handen ons Can-
celiers of andere, die wy daer toe machtigen fullen,
ende gebeurtet, dat eenige groote ende laftige feec-
ken voor handen quamen, daer men meer raets toe
behoefde, ibo fullen die negen dat aenbrengen ons
Hertoge voornoemt, omme daer of te ordonne-
ren als dat behooren fal, ende fel die Zegel, diemen
daer af gebruyeken fal in den voorfz Lande, geley t
wefen in een Koffer, dat gheiloten wert mee drie
Sleutelen, daer den een of hebben fel een van drien
voornoemt, een anderen een van drienuytden
voorfz Lande, en den derden een van drien van
andere Landen : De welcke redelijcke wedden
hebben lullen, iulck als men overdragen fel * elck
na fynen ftaet. Ende Van den Lande Van Hene-
gouwe, wy Hertoge iiillen aldaer fulcke Amptluy-
den fetten, beyde in den Gerechte ende anders,
als ons goet ende oirbaerlïjck duncken fel. Ende
die Reeckeninghe van alle die Amptluyden ende
Dienftluyden van Hollandt, van Zeelandt. ende
van Vrieilandt mitten toebehoren fel men doen
voor den negen vöüriZj ende daer rullen by mogen
wefen,die wy Hertoginne daef toe fchicken fullen,
omme die tewederfpreken ende te wederleggen,
daer dat behoef mochte weien, ende ons Herto-
ginne recht daer in te eyflehen ende te nemen, fon-
der die vorder macht daer in te hebben. Ende die
Amptluyden ende Dienftluyden van Henegouwe
fullen haire Reeckeninghe doen voor den geenen
daer dat gewoonlijck is, ende defgelijcks lullen wy
Hertoginne; daer by fchicken mogen in der felver
voegen.
VIL
Item, dat" van alle den Beeden, die voortaen
gewillecoert ende gegeven worden inden voorfz
Lande van' Henegouwe, van Hollandt, van Zee-
landt ende van Vrieilandt, den tijdt düerendedes
voorfz Regiments de twee deelen bekeert tewe-
fenmUenterontlaftinge ende lofïïnge dergeenre
goeden, die.uyrgeweett hebben van der eenre fyde
ende vander andere, endeder dienften die belaft:
ftaen, ende der fchulden en andere Iaften toeko-
mende omme der Landen wille voorfz ·, endè van
de andere derden-deel wy Hertoge fullen hebben
die eene helft, en wy Hertoginne die andere helft.
Ende na dat de voorfz fchulden ende Iaften ahoo
betaeltende ontiaft worden j foo fullen alle de Be-
-ocr page 53-
Pkcatcn. ι. Boeck. ι. Tit.
ιό
huyden fiillen blyven ende geheelijck toebehooren
ons Hertoge, foo dat wy Hertoginne niet daer af
en fullen eyflchen in eenigerwijs.
*
                XIII.
Item, dat in de Steden ende Plaetfèn daer ons
Hertoge en Hertoginne gebeuren fal te famen te
trecken, omgehult te wefen in manieren vooriz
fullen naekomen de gene die daer uytgebannen of
gevluchtigh zijn, ende geen andere, maer hier in
en fijn niet begrepen die Edelen, endeDienre en
Huysgefinne van ons Hertoginne voorfz, ende
fullen die gene, die alibo uytgeweeft hebben, ghe~
loven ende fweeren tot haeren inkomen,goet ende
getrouwe te wefèn ons Hertoge voornoemt, ende
te onderhouden de Soene in alle heure poin&en,
(fonder daer jegens te doen, of gaen in eenigher
wijs.
XIV.
Item, fullen ftaenDoodejegens Doode, Brandt
jegens Brandt, Roof jegens Roof, als dat gewoon-
lijck is.
X V.
Item, dat alle Gevangen vandeeenezydeende
van den ander, ende alle onbetaelt geit van den
Gevangen, daer die daege vanbetalinge niet of
geleden en zijn huyden datum des Briefs, dat deiè
Soene tuflehen ons overkomen endeghefloten is,
quijt zijn ende blyven, behoudelijck dat de vooriz
Gevangen haeren redelijcken koft betalen ful-
len.
XV  I.
Item, fullen defgelijcks quijt wefèn alles over
Veede gedaen aen die eene zyde, ende aen die an-
dere zyde, ende die Brieven die die Gevangen
daer af gegeven hebben, wie dattet zy, begrepen
in der Soene, fullenghelevert worden binnen fès
Weecken naeftkomendé, te weten die geenen,die
gegeven hebben gheweeft by ons Hertoge Onder-
faeten, Hulperen ende Mede-plegeren, · ende die
gene, die hen met ons gefteecken hebben in defèr
Oorloge ende Veede, Heeren Willem van Eg-
mont ende Boudewyn van Swieten. Ende die
Brieven, gegeven by onfer Hertoginne Onderfa·*
ten ende Hulperen ende Mede-plegeren, ende die
geene, die hen met haer gefteecken hebben in de·;
fen Oorloge, in handen van den Burgh-graef van
Montfoort endeHeere Jan vanVyanen, omme
die weder te geven den vooriz Gevangen. Maer
hier en is niet inbegrepen, die over Veede, die
Heer Gemt van Stryen, hier voortijdts Heer vah
Sevenberge gedaen heeft ons Hertoge, die welcke
blyven fal in heur macht.
XVI  I.
Item, foo fullen quijt ende vergeven wefèn aen
die eene zyde,ende aen die andere zyde alle Breuc-
ken ende Mifdaden, hoe ende in wat manieren,
die gefchiet ende toegekomen mogen wefèn, van
alle voorleden tyden tot huyden defen dagh toe j
omme defèr Veede wille, fonder immermeer
voortaen daer nae te taelen, uytgeieyt die geene,
die men inder waerheyt fal mogen bevinden, dat
overmits gelofteniflè wille van gevanckeniflè bin-?
nen defèr Veede mëynedigh gheworden fijn aen
eenigher zyden, de welcke in Ly ve ende in Goede
uyt defèr Soene blyven fullen, ende nergens vey-
ligh wefèn in onfèn Lande, of die ons te bevinden
ftaen, of ftaen fullen, tertijdttoe dat fy die genen
ge-
welcke mitte Lande, Heerlijckheden ende toebe-
horen foo blyven fal ons Hertoge voornoemt,
overmits dat wy die ghewonnen hebben mitten
Swaerde.
X. .
Item, dat alle de vervallen, opcomingenende
profyten der geenre Huyfen, Landt ende Renten
ende Goede, die omme deiè Veede wille uy tghe-
weeft hebben, verfchenen voor den dagh van huy-
den datum deièsBriefs, ende verfchynen mogen
binnen de vooriz fes weecken, den lellen dagh
daer in begrepen, fullengeheelijck ende altoebe-
hooren ende blyven ons Hertoge vooriz, ende den
genen diet by gifte van ons of van anderen gehou-
den hebben, noch anders daer niet of fullen mogen
eyifchen of vervolgen in eeniger wijs.
XI.
Item, van de fchulden die de Steden ende Ge-
meenten fchuldigh moghen wefen den geenen die
uytgeweeft mogen hebben, in wat maten dattet
fijn mach, het fy van hoiren Receflèn der Reecke-
ningen,die fy den Steden gedaen hebben of anders,
die lullen toebehore ende blyven ons Hertoge, of
dengenen, wien wy of anderen die gegeven heb-
ben: Soo dat die gene, die allöo uytgeweeft zijn,
noch andere voor hen eytdaer of fullen moghen
eyflchen. Ende als van fchulden, die men den
geenen, die uytgeweeft hebben, fchuldigh wefen
mach, ende op die Gerechte der Stede geleent of
uytgeieyt mogen weien, die fullen defgelijcks bly-
ven ons Hertoge ende den genen wien wy of ande-
re dien gegeven hebben, foo dat die vooriz die uyt-
geweeft hebben noch andere voor hen eyt daer af
eyflchen of vervolgen mogen in eenigerwijs, maer
alsmeneenigenvanden genen, die uytgheweeft
hebben, ey ts fchuldigh waer van Regiments wegen
der Ampten ende Dienften, die fy hier voortijdts
gehadt hebben van der Graeffelijckheyt inde voor-
fchreve Landen van Hollandt, van Zeelandt ende
van Vrieilandt, iöo lullen iy mogen eyflchen ende
vervolgen by rechte die bylöndere fchulden, die
cenige byfondere Perfoonen hen fchuldigh mogen
wefen van Koopmanfchap of van geleenden gelde,
dat van de Dienften niet en roert, alibo verre als
wy Hertoge of andere, die niet gequijt en hebben
noch ontfaen in onfen oirbaer, of clie yemant ge-
geven : Ende defgelijcks lullen wederomme mo-
gen doen die geene, die van ons Hertoge iyde ghe-
weeft zijn, alle argelift uytgeieyt.
XII.
Item, dat alle Profyten, Renten, Breucken,
ende Vervallen der voorfz Landen van Henegou-
we , van Hollandt, van Zeelandt ende van Vrief-
landt, beyde van Domeynen en oock van Beeden
ende Giften die gewillecoert zijn in defelve Lan-
den, ende delgelijcks die verbeurten endeverwy-
finge ende gemeenlijck alle opkomingen, die ver-
willecoert zijn ter Heerlij ckheyt der vooriz Lan-
den van allen voorleden ty den tot delen dage van
huydentoe, datum defès Briefs, hoewel dat eeni-
ge dagen van betaelinge noch te verfchynen zijn,
ende oock mede de kenniflè ende nutfchap van al-
len faecken gevallen in den Lande voorfzyvoor den
vooriz dagh van huyden, al ift dat die wijfdom
daer af niet gedaen en zijn, midtfgaders de heften
van allen Rentmeefters ende andere Arnptluyden
in den felven Lande, tot op denfelvcn dagh van
-ocr page 54-
Algemene Landt-wetten.
*7
ders, dat hair dievoige,riauytwyfinge der Brie*
ven die fy daer af heeft.
XXII.
Item, aliboibmmige Landen gelegen ende té
leen gehouden zijn van de Graerrelijckheyt, inge-
broocken hebben gheweeft, ende weder bedijckc
zijn door ons Hertoginne Onderfaten, die' by Ons
gebleven zijn, ende gegoet waren, en hoir Landt
enErvemetDijck-rechtafgewonnenis, overmits
datfyvananxt haersLijfs te voorfchiin noch ter
antwoorde niet en hebben mogen noch derren ko-
men, noch haer Landt felver bedijcken , lbo is
gheraemt ende overdragen, dat een yegelijck fijn
Landt en Erve lal weder mogen aenvaerden bin-
nen een Jaer naeftkomende , betalende aliulcke
ibmme geks, ende in fulcker wy fe, als by de nej
gen Peribonen voornoemt gefeyf lal wefen.
XXIII
Item, dat alle Leenen gehouden van de Graeffe-
lijckheyt in de Landen voorfz, veribcht wefen ful-
len aen ons Hertoginne vooriêyt, tot allen tydert
als dat gevallen fal; maer die gene,wïen de vooriz
Leenen by ons verlijt werden, fullen gelooven en
fweeren goet ende getrouwe te weien ons Hertoge
en gehoorfaem in alle iaecken roerende den vooriz
Regiment,
XXIV.
Item, ial begrepen welen in deler Soene die
Hertoge van Geldre, in fulcker wijs, dat hy ende
lijn Landen ende Onderiatefl quijt ehde onghelaft
blyven fullen van dat fy hen mit ons Hertoge ghe*
fteecken hébben in defer Oorloge, lbo dat daeróm-*
me noch hy noch fijn vooriz Landen ende Onder-
faten niet beichadight iüllen wefen in Lyve noch
in Goede,van ons Hertoginne, vanonfen Ridde-
ren , Knechten, van onfer Steden vander Goude
QnOndewater
, der Stede van Schoonhoven, noch
van onfen Onderfaten ende anderen, den geenen
die by ons gebleven zijn in der Veede; ende hier
of lullen wy Hertoginne den vooriz Hertoge van
Gelre onfen Brieve doen geven in der beller for-
me, endedefeelijcks vanonièr Ridderfchapj Ste-
den ende Onderfaten voornoemt j of des noot fy,
ende de Hertoge van Gelre ende de fyne lullen ons
Hertoginne en den onfen deigelix wederom; doen.
X X V.
Item, Co fal begrepen wefen in der vooriz Soen
cUeBiifchop van Utrecht, die welcke verbonden
ftaet mit ons Hertoge vooriz,indien dat hy daer in
begrepen wil zijn,
X X V L
Item, is overdragen, dat niemant Vander eenre
fyde, noch vander ander, van wat ftaet of condi-
tie dat hyfy, envermanenoch en verwijt voort*
aen den andere eenige iaecken, die voortijts*voor-
leden is, omme defer Veede wille van Houck noch
vanCabeljau : Want waertgefchiede, dieiöude
daer af gecorrigeert wefen in fokker wijs, dat etek
ander exempel daer aen nemen ibude.
XXVII.
Item, gevielt dat eenich vander eenre fyde of
vandeandergingeofdedetegens defer Soene * of
eenich van de pun&en daer inghenoemt, in wat
maniere dattet ghefchiede, die felveSoénenoch
geenpunftendaer in begrepen, en ibude daerom
gebroocken wefen, maer men ibudem daer af cor-
rigeren naer gelegenthey t der iaeekenj den geenen·
Q                           dis
éebetër't hebben, dien fy mcynecdigh gheworden
lijn.- Maer hier in en zijn niet begrepen die van
Amfterdammc, noch andere g die Wy Hertoge om
feeckere redenen, ons daer toe porrende , uytter-
lijck verboden hebben, dat fy niet volquamen, wes
fy in de gevangeniflè belooft hebben, ende oft ye-
mandt waer in eenigher faecken gedaen hadde, die
van d'Oorloge niet en roeren,die fouden daer voor
ruymen, ende uy t den Lande bly ven ter tijdt toe
dat fy datdenHeere ende deParthyen ghebetert
hebben,nac den rechte ende gewoonte der Landen
daer die faecke gefchiet waer.
XVIII.
Ende hoewel dat die doodtflagh, diegefchiede
op Henrick van Jorenburgh op fynen levenden Ly-
ve , Schout van Alckmaer, op den Heyligen Goe-
den Vrydagh laetitleden waft tweeJaer, ende on-
hn<ms op Jan van EgmontSchout van Delft,fom-
mi^e feggen mochten toegekomen ende ghefchiet
te weien orame defer Veede wille : Niet te. min
want die voorièyde Doodtflagen van quader ex-
empel zijn, by veyhfmge niet te lyden en ftaen
fonder beteringe, en ömme feeckere redenen ons
daer toe porrende , wy zijn te iamen overkomen,
dat Jacob Jove» Gerrit Har dim, Gerbrantjan
Sanders, hbrantSmith,cPieter'rDiedinck<t Gerrit
Jan Geens
, Telgrom Jans, Freeflgen Grotten ,
Gerrit acfroenmaecker» TieterValck> Isbrant die
Verwer , 7)irck Hoeck.
Dewelcke befehuldight
zijn Van den Dootflagh des vooriz Jorenburghs.
Ende Willem Florifz» Gerrit Isbrant/s, Jacob
Florifz-, Claes de BruyntAlewyn Jacobjzi Ar ent
RotenvijU Ar ent Frederickfz, HenrickWillemfz
vander Hove, Jan Gtjsbertfz Timmerman* Willem
Muys.
Die welcke befehuldight zijn der doodt des
vooriz Schout van Delft, uytten Lande blyven ml-
len tot Paeiïèn toe naeltkomende,op dat fy binnen
deiën tijdt die vooriz Doodtflagh mit redelickheyt
m ogen doen ibenen mettes Doodes Magen, ende
óf des Doodes Magen daer toe mit reden niet val-
len en wouden, lbo iöüden fy daer toe bedwongen
weien by ons Hertoge vooriz, binnen Paeflchen
vooriêyt, ende of die vooriz Befchuldighder eer
geiöent konde wefen met hare Partyen, iöo iüllen
iy terftont, als fy daer mede geiöent zijn, in den
Landen mogen komen iönder begrip, ende han-
gende den tijdt dat fy aldus uyt moeten, foo fiillen
fy haer Goeden mogen gebruycken in der maniere
voorfz.
''■' x ix. -.-, ^ ;··
Item, als van de Doodtflagh, die ghefchiede
in Brabant op Thilips Willems Houts, Poorter
totZierixzee, foo isgenaemt ende overdragen,
dat het blyven lal aen en na den rechten desLants
VanZeelandt.
X X.
Item, dat alle die geene, diemen in der waerhey t
bevinden mach fchult te hebben ter doöt wylen
ons Ooms Hertoge Jan van Beyeren zal. ged. ful-
len buyten defen Soene blyven, maer waer yemant
die hier af ter antwoort komen wilde, dien fèlmen
op doen den wegh van recht en van reden.
XXI:
Item, dat wy Hertoge voornoemt behulpigh
■weien lullen onferNichte vooriz mit alle onfer
macht, dathaereDuwaryevanïWiwa ende an-
-ocr page 55-
Placaten; ι. BoecL ι. Tit.
diemenWaerlijck bevonde,'dat die ghebroocken
badde mit raede, mit dade of mit confent.
-*Welcke puncÏen vooriz ende elck byibnder, wy
Hertoge endè Hertoginne voorfz hebben by onièr
Kerckelijcker trouwe ende Vorftelijcke Eere ghe-
looft, ende geloven opdat HeyligeEvangelium,
lij ffelijck ten heyligen ghefwooren, ende iweeren
wel ende ghetrouwelijck te houden ende te doen
houden ende volkomen inder maniere vooriz,elck
onièr, alfoo verre alit aenroeren mach,fonder ver-
breecken, noch daer jegens te kennen ofte gaen,
nochte gedogen te kennen of gaen heymeliek noch
openbaer in eeniger wijs, alle arch ende Hft uytge-
fcheyden.
Ontbieden daeromme ende bevelen allen onfen
getrouwen Ridderfchap, goede Steden, Ampt-
luyden ende Onderuiten, ende allen anderen dien
dat aengaen mach, dat fydefe voorfz Söene ende
alle de pun£ten vooren verklaert, ende elck byfon-
der, volkomelijck houden ende doen houden,fon-
der daer tegens te wefen, te doen ofte gaen in eeni-*
ger yougen : Want waer yemant die des contrarie
dede, wy ende elck onièr ibüdem daer af alib doeri
rechten ende corrigeren aen Lij f eri Goede fcnder
yerdrach, dat alle ander daer exempel aerinemen
foude. Ende op dat defe voorfz Soene wel ende
geftadeiijck gehouden iy, wy Hertoge ende Her-
toginne voornoemt ordonneren, dat die Praslaten-
ende andere Kerckelijcke Luyden, die Edelen,
goede Steden ende andere Onderiaten der vooriz
Landen van Henegouwe, van Hollandt, van Zee-
landt ende vanVrieilandt, ende desgelijcks onfe
Raedtiluyden, ende die andere notabile Officieren
ende Dienaren van onièr Herbergen geloven ende
iweeren die te houden van pun£fce te pun£te onver-
broken.
Ende des ten oirconde foo hebben wy oniè Ze-
gelen doen hangen aen deièn jegenwoordigen
Brief, ende die geteyckent mit onfen handen.
Gegeven tot Delft des Saturdages drie dagen in
Julio, in 't Jaer ons Heeren 142 8 -
Hantvefi van Hertoge Philips van Bourgondien, tot ontlaflinge van
I~Z.
11
Beden f by Oörlogh-, inbraec^ ofte O'vervloeyingh } in date den
Junij
I4JZ. .-
iHilips by der gratiën Godts Hartogé van
Bourgongien, van Lotringh, van Bra-
bant ende van Limburgh, Grave van
Vlaenderen, Van Artoys van Bourgon-
gien) Palatin, van Henegouwen, van Hollandt,
van Zeelandt ende van Namen, Marckgravedes
Heyligen Rijcx, Heere vanVrieilandt» vanSa-
Jins ende van Mechelen, doen condt allen Luy-
den? AliöodieRidderichap, Edelen endé goede
Steden van onièn Lande vanHollandtj Zeelandt
ende Vrieilandt,· als fy onlanghs geleden conien-
teerden onièri jegenwoordigen beede van thien Ja-
ren langh duerende, ende achter-een-volgende,
yerklaerden dat heur meeninge ende verftant was,
oft gebeurde dat binnen den vooriz thien Jaren on-
fen voorfz Lande in Oorlogen quamen of inbraken
ende bevloeyde, dat dan defelve onfen Landen
ongehouden fouden wefen van den voorfz beede j
Soo ift:, dat wy willende hier in plegen, dat goede
trouwe tot onfen vooriz Landen j geconfenteert,
gegonnet ende gelooft hebben, coniènteren gon-
nen ende loven mit defen onièn Brieve, dat by
alibodatdeiaeckenvanOirlogen oft inbreek van
Dijcken gefchieden, dat Godt verhoede, het dan
weien fal in allen fchijn als tot anderen tyden als
oniè vooriz Landen beeden gegeven hebben, ende
den ièlve onfen Landen toegheièyt es gheweeft.
Des te getuyge hebben wy onfen Zegel hier an
doen hangen. Gegeven in onièr S tede van Dure-
monde opten elfden dagh in Junio in't Jaer ons
Heeren i4p.
Hantvefi van Hertoge Philips van Bourgondien, dat Hooge Heer lij ck~
beden-vryff/n van Beden 3 in date den elfden fany
14jz.
'3
zijn van te contribueren) tegelden ofte betalen in
oniè Beede van onièn vooriz Lande als iy ièg-
gen, ons ootmoedtlijck biddende henluyden te
willen houden in. hoire vooriz vryheden ende
exemptie, Soo ift, dat wy willen een yeghelick
onderhouden weien in't geen dat hem van rechts
wegen toebehoort, geordméert hebben, ende or-
dineren mit delen onièn Brieve, dat de vooriz
Thoenre overleveren iullen in handen van onièn
getrouwen Stedehouder ende Raid van Hollandt,
al heur beicheyt ende bethoen, daer mede iy hen-
lüydèn behelpen willen inder vryheyt ende inder
exemptie daer fy hem of vermeten, ende dat ghe-
daen, onfen vooriz Stedehouder ende Rajde fut-
len
|Hilips by der graden Godts Hartoge van
Bourgongien, van Lotringh, van Bra-
bant ende van Limburgh, Gravé van
Vlaenderen van Artoys van Bourgon-
gien, Palatin van Henegouwen, van Hollandt,
van Zeelandt ende van Namen, Marckgrave des
heyligen Rijcx, Heere van Vrieilandt, vanSahns
ende van Mechelen : Doen condt allen Luyden:
Alfoo een deel van oniè Ridderfchap ende Edelen
hoge Heerlickheden hebben in onfen voorfz Lan-
de van Hollandt ende Vrieilandt, ons hebben
doen thonen hoe uyt krachte van heure vooriz
Heerlijckheyt, die Onderfaten endelnwóonende
der felver hooger Heerlickheyt vry ende exempt
-ocr page 56-
Algemene Lan
l9
Des te getiryge ibo hebben wy onfen Zegel hier art
doen hangen. Gegeven m onièr Stede vah Dure-
monde opten elfden dagh injunio in'tjaerons
Heeren I4f2.
lendaeropbefoecken endeondertaften diewaer-
heyt, ende voorts ons overbrengen, om daer in
<7edaen te wefen als van rechts-wegen behoren fal,
'ïwelckwy danalfoo terilont belooven tedoen.
ia. · ■ Hantvefi ende Privilegiën van Vrouwe Maria aen de Steden van HoU
landt, ZeelandtendeFrieflandt int gemeenvergunt
, in date den
14 Adaert 147Ó. Inhoudende onder anderen de Wetten daer aen
den Forfiaen de Staten des Landts 'verbonden was.
Sie Placaet-
Boéck 2 Deel Pag. 658.
15,          Executie op de fesgr 00 teSteden, eer ft op Dordrecht 3 Haerlem, Ώ e
ende foo voort, in date, den 20 November 149^.
Haerlem, ende daer na op de voornoemde Sup-
plianten , ende noch meer zijn gefchepen te heb-
ben, indien hem by ons hier op nietvoorfien en
wort van oniè pro vifie, aliö fy leggen, om de welc-
*ke fy ons ootmoedelijck gebeden en veriöcht heb-
ben, ende ibnderlinge datonsghelieve hem hier
op te verlienen onfe opene Brieven van declaratie;
Doen te weten, dat wy 't gunt des ν oorfz es over-
gemerckt, genegen welènde ter iupplicatie ν ande
voorfz van onièr Stede van Delft, Supplianten
hebben verklaert endegheordonneert, verklaren
ende ordonneren uyt fonderlinge gratie by defcn
onfen Brieve, dat van nu voortaen als onfe Deur-
waerders, Exploictiers ofte andere onfe Officieren
eenige Mandementen ofte Provifien aengaende de
fes groote Steden van onfer voorfz Lande van
Hollandt in 't gemeen,fullen willen leggen te werc-
ke ofte ter executie, fy fullen gehouden wefen dat
eerft te doen op die eerfte van der voornoemde fes
groote Steden; te weten, op die van onfer voorlz
Stede van "Dordrecht en Haerlem, ende daer na op
oniè voorfz Stede van Delft, Leyden » Amjtel·
redam ende Goude
, fonder onder deckfel dat oniè
voorfz Stede van Delft naeft gelegen es onfe voorfz
vryheyt van den Hage, ofte om andere faecken
den felven van onfen Stede van Delft meer of eerft
ophem-liedenteexploi&eren ofte executeren in
eeniger mameren : Ontbieden daeromme ende
bevelen onfen lieven ende ghetrouwen die Stede-
houder ende Luyden van onfen voorfz Kamer van
de Raide in Hollandt,ende allen anderen onfenju-
fticieren , Officieren dien'taengaen ofte roeren
fal mogen, dat fy den voornoemden Supplianten
van deiè oniè declaratie ende inhouden van defen,
doen laten ende gedogen ruftelijck ende vredelick
genieten ende gebruyeken, ibnder henluyden te
doen ofte laten geichieden eenigh hinder letfel ofte
moeyeniiTe ter contrarie, want ons alfoo ghelieft.
Des tOirrande ibo hebben wy den Zegel van my-
nen genadigen Heere ende Vader, ende van ons
hier an doen hangen. Gegeven in onfer Stede van
Mechelen den 20 dagh van September in 'Jaer ons
Heeren 1496, Onder opte ploy ftont gefchreven
by mynen Heere den Eerts-Hertoge,ter relatie van
den Raide, Onderteyckent, Hitman.
C ζ                   Hul·*
JHilips by der gratieGodsErts-Hertoge van
Bourgongien, van Lothre, van Brabant,
van Stier, van Kerinten, van Craem,
van Lembourgh, van Lucembourgh ende
vanGelre, Gravevan Habsbourgh> van Vlaen-
deren , van Tirol, van Artois, van Bourgongien,
Palatin , van Henegouwe , Landtgrave van
Elfaten, Marckgrave van Burgaw ende des hey-
lighs Rijcks,van Hollandt, van Zeelant, van Phirt,
van Kibége, van Namen ende van Zutphen,Heere
van Vrièaandt op der Windilmarck, van Poerte-
nauw, van Salins ende van Mechelen j Alle den
genen die deièn onièn Brieff iiillen fien; Saluyt.
Onfe welgeminden die Burgemeefteren, Schepe-
nen ende Raidt van onfer Stede van Delft hebben
ons te kennen gegeven, hoe al ift foo dat vanden
fes groot e Steden van onfer Lande van Hollandt %
'de voorfz onfe Stede van Delft de derde es in 'tget/tl
ende orden e ;
Te weten, naer de Stede van Dor-
dr echt
ende Haerlem die de twee eer (Ie zijn, waer-
omrae naer rederie de Mandementen endeProvi-
fien die men dagelicks verkrijght ende impetreert,
jegens ende roerende de vooriz fes Steden ende de
faken van den fel ven Lande in't gemeen aengaen-
de, behoren eerft te addreflèreh ende ter executie
geleyt te worden op den voorfz van Dordrecht en
Haerlem, als de eerfte ende voorgaende in ordene,
dan op de voorfz Supplianten 5 nochtans oniè Of-
ficiers ende Executeurs van de voorfz Mandemen-
ten ende Provifien , achterlatende de voorfz or-
dene, overmidts dat die voorfz Supplianten nader
gelegen zijn onfe vryheyt van den Hage, daer oniè
Stedehouder ende Raedtfluyden van Hollandt re-
fideren, dan eenige van den anderen {es Steden,de
voorfz Officieren doen alleenlick heurluyder exe-
cutie opte voornoemde Supplianten, latende die
voorfz andere twee voorgaende Steden achter,
waer by, ende mits de voorfz ongeregelthede daer
"f georboort by de voornoemde Deurwaerders en
Executeurs, de voorfz Supplianten moeten dage-
jicx dragen veel ende diverfche groote korten en
lallen, waeroffy verhoetendebefchermt ibuden
welen, waer 't dat oniè voorfz Deurwaerders ende
Executeurs heur voorfz executie deden an deeer-
*te genoemde van de voorfz iès groote Steden; te
weten, eerft anonfe voorfz Stede Dordrecht, en
-ocr page 57-
Placateü. 1. Boeck. ι. Tit.
Huldinge <van Keyfer Kar el 3 in date den 3 Juny 1515.
xo
ιό.
bruyekt endegeufeert hebben, oftefchiêdigh waren
tegebtuyeken tot nutoe , te houden ende doen te om
der houden, ende die goede oude Cofiumen, gewoon-
ten ende hairkomen teobferveren ende te bewaren %
ende voorts den voorfz Ridderfchap^ Steden, Lan-
den ende Onderzaten van dien te doen als eengoede
Princeende Heere fchuldigh fal we fen van doene.
Aliöo moet ons Godt helpen, ende alle Heyligen.
Ende daer na hebben die vooriz Staten mynen
voor-genoemden genadigen Heere oock Eedt ghe-
daenalshiernavolght. 1>atfweerenwy, datwy
hulden ende ontfangen U alderghenadighflen Heere
Kaerle, Prime van Spanjen, Eerts-Hertoge van
Ooflenryck , als on fen genadigen geboren Landts-
, Heere en Prince, Grave van Hollandt, ende Heere
van Vrieflandt, Uwe ge?iaden Hoogh-heerhjckheyt
ende Graeffelycke Rechten ghetrouwelyckte bewa-
ren,ende te onderhouden alle Uwe Genaden T)iena-
rerij ende Officieren, elcken na fynen toebehoor en,
heure dienjle doende en executerende te obedieren,
affifleren, goet, getrouwe endegedienfligh te wefen,
befchermeniffe tot uwen Edelen Perfoon ende Staten
als wy van rechts ende reden fchuldigh zy η te we-
fen , ende voort alle te doen dat goede getrouwe On*
derf aten-der Graeflyckheyt van Hollandt fchuldigh
zyn te doen·,
Soo moet ons Godt helpen, ende alle
Heyligenj Van welcke dingen aldus geichiet zijn-
de mijn Genadigen Heere tot verfoecke van de
vooriz Staten, ende elcks feeckerheyt heeft geor-
donneert ende bevolen my Philips Haneton fijn
genaden eerften Secretaris ende Auditeuren dele
tegenwoordige Adte te maecken, teneynde dat
het vaft, geftadig en van waerde blyven, ten eeuwi-
gen dage. Actum in de voorfz Stede van Dor-
drecht, ten dage ende J are als voren, inde prsièntie
vanmynegenadighfte Vrouwe, Vrouwe CMar-
griete,
geboren Hertoginne van Ooftenrijck, Her-
toginne ende Gravinne van Bourgondien i Doua-
giere van Savoyen, &c. mijn Heere Frederick van
Beyeren,
Paltzgraveby Rbijne, Philips van Cleve,
Heere van Ravefteyn, Henrick Grave van Naf-
fouw,
Heere van Breda, Willem van Croy j Heere
van Diernes, Overfte Kamerlingh > HeereSteyn,
Grave van Egmont, Gouverneur , Floris va?t
Egmont,
Heere van Sint Maertens-dijck, Stede-
houder-Generael van Hollandt, Heere Jan Le·
fannagje,
Ridder,Hcere van Efcambeke, Cance-
lier, Perri van Croy, Heere van Creux, Overfte
Hoffmeefter, Kaerle, Heere van Salin, Antho-
nisvanSalam,
Heere van Montigny ende van
Kulenburgh, ende die Prooft van Oude Munfter,
die voornoemde Niklaes Everhar di, Prxfident,
Mr. Aelbert vanColfler, ende JacobCMaurms,
Raden Ordinaris in de Raet-kamer van Hollandt,
met veele meer andere in grooten getale, ende my
oock jegenwoordigh. Aldus geteeckent Charles.
Lager front, Ρ h. Haneton.
SP den dagh van huyden den derden Juny
ifj. f mij η genadighften Heere den Prin-
ce van Spaigne, Eerts-Hertoge van Oo-
ftenrijck, Hertogh van Bourgoignen,
Vari Brabant, Grave vanHollandt, ende Heere
van Vrieflandt, &c. gekomen zijnde binnen iyner
Stede van'Dordrecht, aldaerhy gevonden hadde
die Staten van fynen voorfz Lande van Hollandt
ende Vrieflandt, vergadert zijnde in goeden nota-
bilen getale» heeft den felven aen de Staten doen
leggen, ende verthoonen by monde van Meefter
Nicolaes Ever har di, Pradident van Hollandt, hoe
hy» aenmerckende dat onlanghs gheleden, nadien
dat hy tot fijn mondige jaren gekomen,ende by der
Keyièrlijcke Majefteyt fijn genadigen Heere ende
Groot-Vader , die duy rende den tij de van fij η on-
bejaeitheden, fijn Vooght ende Momboir geweeft
hadde» ge-emancipeert ende geftelt hadde geweeft
totten Regimente van fynen Goeden ende Heer-
lij ckheden, midts wekken die S taten ontlaft ende
verdregen waren van den Eedt die iy der ièlvef
Keyferlijcke Majefteyt by de voorfz qualiteyt van
Vooght ende Momboir gedaen hadden, alhier ge-
komen was, omme by den lelven van de Staten als
Grave van Hollandt, ende Heere van Vrieflandt
ontfangen ende gehult te werden, in der voegen
cnde maniere als fijn Edel Voorvaders, ende iön-
dcrlinge Philips en Kaerlen% ende wylen Koningh
'Philips van Cafiilien fij η genaden Heere en Vader
ontfangen ende gehult hebben gheweeft, welcke
iaecke gehoort by den vooriz vande Staten,hebben
willighlijck gheconiènteert in de huldinge van my-
nen voorfz ghenadigenHeere» die hemeerftden
Eedt gedaen heeft in der maniere hier nae belchre-
ven. Wy Kaerle by der gratie Godts Pr'mee van
Spanjen, Eerts-HertogevanOoflmrijcki &c, als
Grave van Hollandt ende Heere van Vrieflandt·,ge-
loven ende f weren lolemnelick die heylige Kerck voor
te flaen, ende in har e rechten ende vry heden te on-
derhouden, Weduwen en We fen te befchermen, ende
in rechten ende reden te houden ende doen onderhou-
den de Rechten
» Hantvefien ende Privilegiën van
onfe Ridder fchap,goede Steden endegemeenen Lan-
de van Hollandt ende Vrieflandt voortijdts verleent
ende gegeven by wylen onfe Groot-Vaderen Hertogen
'Philips
j Κ ar el, ende heure Voorvaderen , Graven
ende Gravinnen van Hollandt
, ende Heeren van
Vrieflandt
, ende voort oock den Rechtens Privile-
giën, Liberteyten, Statuten, Oclroyen, Gratieni
Stalen
, ende Atterminatien generaelende f'pee iael,
hoe men die noemen mach, onfe voorfz, Ridderfc hap,
Steden ende platten Lande gegeven, geotlroyeert en
geconfenteert by wylen zal. memorie on f en Heere en
Vader den Koningh van Cafliliens Eerts-Hertogh
vanOoftcnrijck, &c. Grave van Hollandt, ende
Heere van Vrieflandt, in der manieren als die van
onfèn Lande van Hollandt ende van Vrieflandt
, en
eenenyegelijtken van henluyden denghdeltjrkcn ghe-
Con-
-ocr page 58-
Algemene Laiidt-Wetteri.
21
ij. Concordaten tujfchen Hollandt ende Utrecht > ende deTfelé onder eenéri
Stadthöudér, in date dèn ι? ΛρήΙ ijfa
Douagiere vah Hongerien* én van Boneméh,Èrts-
Hertoginne van Oiftenricke, voor ons Regentë
in deiè oniè Nederlanden, van den Ridderen van
onièn Oerden,èn vanden Hoofden Prëfidentendë
Luyden van onièn lècreten Raede ende Finanrie s
mieiyper deliberatie, endeuyt onièr rechter we-
tenichap, authoritey t ende volkomen macht oniè
voeriz Landt ende Graefichap van Hollandt, ende
oniè Stadt* Steen en Lande van Utricht aen deiè
zyde der Yfièlen, mit allen heuren toebehoerten ·,
mitten Goidshuyièn ende Kercken, Ridderichap
ende Borgeren der ièlver Steden ende Lande voer
ons ende onlèEiveh en Nakomelingen j Graven
ende Gravinnen van Hollandt, ende Heeren en
Vrouwen van Utricht, geunieert, geannexeert, en
vereenight hebben, unieren, annexeren ende ver-
eenigen midts deièn, iöe dat fy van nu voertaen
van onièn ende onièn Nakomelingen wegen, Gra-
ven ende Gravinnen van Hollandt, ende Heeren
en Vrouwen van Utricht by een Gouverneur ende
Stadthouder geregeert iullen worden j te weten,
by den genen die nu is, of namaels weien ial Stadt-
houder oniès Landts van Hollandt} die oick Stadt-
houder fal zijn oniès Landts vanUtricht,opte ièlve
gagien die een Stadthoud. oniès vooriz Landts van
HoUandt gewoenliek es te hebben, ibnder ecnïghë
augmentatie, ende ial defelve oniè Stadthoucier
in dier qualiteyt delaft hebben van onièn Sloote
van Vredenbargh binnen Utricht, oniè Huyièn
te Duerftede ende ter Eem, ende voorts op alle an-
dere Sterckten die in onfen Lande van Utricht be-
grepen zijn,of naemaels begrepen mochte worden,
alfulcke Capiteynen ende Bevellluyden te ftellen,
daer hy hem op betrouwe, ende ons mede verant-
woorden mach tot iiilcken gangen als den iè}ven
toegevuecht zijn of iullen werden; Ordonnerende
dat die Staten en Steden onièn Lande van Hollant*
ende van Utrecht van nu voertaen gelijckelick be-
ièhreven ende gheroepen, ende ichuldich ilillcn
werden te komen tot allen Öachvaerden, Verga-
deringeende plaetièn, die henluyden van onièr
ende onièr Nakomelingen wegen, Graven en Gra-
vinnen van Hollandt, ende Heeren en Vrouwen
van Utricht angeteyekent iullen werden, om de
defeniie ende preièrvatie der ièlver onièn Landen $
om als eenreley Luyden ende onder eenen Regi-
mente ftaende, metten anderen ten beften daer in
te handelen eüde te raden j dat oock oniè Stadt-
houder in der tijdt, ofte fyne Gecommitteerden*
voertaen jaerlijcks vérftaen iullen ten vernieuwen
van den Wetten > ende Raden onièr Steden bey-
der Landen,
tot iülcken dagen, ende alioe dat ghc-
woenlick ende van node zijn fal; Ordonnerende
voorts dat de ièntentie van bannen, die van nu
voertaen by elck van onièn Raden Ïot in Hollandt
als Utricht ghepronunchieert, ten beydenzyden.
ftadt grvpen ende onderhouden iullen werden*
ibnder dat de gene die in eene van beyden Lan-
den gedelinqueerchebben, ofteghebanncn fullen
werden, vluchtende in 't andere,aldaer veylicheyq
ende geleyde gebruyeken, ofte by eeiiigen van on-
ièn Vaiallen geiuftineert fullen mogen werden,dan
andere ièntentie in civile iaecken gepronuncfjicert
in
der gratie Godts Rooniich
altijdt vermeerder des Rijcx,
Ca-
Aerle by
Keyièr,
Koningh van Germanien, van
ftilie, vanLeon, van Grenade , van
Arragon, van Navarre, van Naples, van Ce-
cilieif, van Majorgne, van Sardanne, vaii den
Eylande van Indien, ende vaften Lande van
de Zee Oceane, Eits-Hertoge van Öoften-
rijck , Hertoghe van Bourgondien , van
Lothric, van Brabant, van Limbourgh , van
Luxenburgh, ende van Geldres, Grave van Vlaen-
dercn, van Artoisjvan Bourgondien, Tahz-Grave
van Henegouwe,
van Hollandt, van Zeelandt,
vanPhierr, vanHagenault, van Namen ende van
Zutphen, Fv'mcc \an Zwave > Marekgrave des
Heyligen Rijcks, Heerc van Vrieilant, van Salins,
van'Mechelen , ende Dominiateur in Aziej en
in AfFricque ·, Doen te weten, allen tegenwoordi-
gen ende toekomenden,ibo wie in denJare vijftien
hondert acht en twintigh laetitleden by overgifte
van den Eerwaerdigcn in goede Doerluchtighe
Hoechgeboeren Furft en Heere HeyndrickVadin-
toer tot Worms, Paltz-Grave by Rhijn,ende Her-
toge in Beyeren, onièn lieven Oehem, doe ter tijdt
metterKercke van Utrecht bygewoenlijcker ele-
ciie en oick by informatie van den Heyligen Stoel
van Rome geprovideert,ende de ieive daer over in
temporaliteyt en ipiritualiteyt adminiftrerende de
vooriz temporaliteyt, ende de Stadt, Steen ende
Lande van Utricht, toetten gantichen Inwoon van
dien,uytgoentijj:k ende ordinits deüghdelijcke
ghefondcerde redenen, by coniènte van den vijf
G odtshuy fen t'Utricht, ende confirmatie vanden
voernoemden Stoel van Rome daer nae gevolght,
voor ons ende oniè Erven ende NakomeHngen als
Hertogen ende Hertoginnen van Brabant, ende
Graven ende Gravinnen van Hollandt gewornen
ende van den voornoemden Inwoonderen onièr
Stadt, Steden ende Lande van Utricht, onièn
nieuwen Onderzaten in fulcker qualiteyt ghebüer-
lijckeHuldingeontrangen hebben, als de Brieven
jefpe&ivedaerup ge-expedieert, datklaerlickin-
nouden en begrypen, datwy, confidererende die
grote zware laften, fchaên ende opprefllen die oniè
Onderzaten van Hollant ende van Utricht voeriz,
deur menighfuldige verledenOorlogen ende toch-
ten vanRuyterenendeKnechten geleen hebben,
ende dat uyter diftmcKe ende verfcheydinghe van
Landen ende Luyden, oeck mede van den Gou-
verneurs ende Bevellluyden over de ièlve ibmwy-
len by klaren exemple veele moleftien ende ver-
driets gheiprootcn es , confidererende oeck dat
onfe Onderiaten van Utricht Geeftelijck ende
Weerlick in onièn Lande van Hollandt merc-
j%ken ge-erft ende gegoet zijn, ende van
ghelijcken onfe Onderzaten van Hollandt in
den Lande van Utricht $ ende willende de voeriz
ïncoiivenienten ende opprefllen voert meer ver-
hoeden, ende alle faicken voer die toekomende tij t
Gmgcren, tot ruft, vrede, eendrachtigheyt ende
gocae intelligentie beyder Landen encie Onderza-
ten; by goctduncken van onièr vrüntlickcr liever
Vrouwe ende Suiter, Vrouwe Maiie, Koninginnc
-ocr page 59-
                            Placaten., ï.I
in den Rade vari Hollandt y, en falmen in den Lan-s
de van Utricht, encle die gene die in den Rade
t'Utricht ghepronunchieert. lullen werden "m den
Lande van Hollandt, niet ter executie mogen leg-,
*gen:, fonder requiiitoire ende attaché ·, Item , dat
alle de beleeningen ende inverritueren van den lee-
tieh die vöoftijdfe van dê Kércken vari Utrecht
gehouden plegen te \veièn,vóertaen gefchien fullen
mit liilcke iupftaritiale woerden, datiè die Proprie-
' tariflèn indér tijdt houden lullen van ons ende van
onfen Erven en Nakomelingen,Graven ende Gra-
vinnen van Hollandt , ende Heeren en Vrouwen
's Landts van Utricht, bly veride anders de nature
van den voorfz Leenen, ioo fy te voeren te weien
plach s verbiedende tot meerder feeckerheyt defen
onfen Unie annexie ende vereenige voor ons en
onfen Erven en Nakomelingen allen onièn Vafal-
len, Officieren, Dienaren en Onderzaten, van wat
ilate ende conditie dat fy zijn, tegens ende in prae-
juditie der fel ver Unie te doen, direftelick noch
indirecielik óp depcene van oniè indignatie,en van
hondertmarckSilvers, by dengenen, ende elcks
van hem,die daer tegens doen iüllen, t'elcker reyfe
té verbeuren, ende t'appliceren die drie deelen daer
af tot onfer behoef, ende't vierde deel totprofite
van den Aenbrenger ende Denunchiateur ·, ende
gelovende en fubmitterende ons voerts mit onièn
vryen willé, ende uyt onièr voller authoriteyt en
abiblute macht voor ons ende oniè Erven en Na-
komelingen Graven ende Gravinnen van Hollant,
Heeren ende Vrouwen van Utricht, dat wy om
meerder voerderinge ende verfeeckertheyt beyder
onfen Lande voerfz, als Hollandt ende Utricht de
felve tot genen tyden van den anderen icheyden
noch laten fcheyden of feparqren en fullen by onfen
Erven ende Nakomelingen voorfz by Teftamente,
Códicill , Donatie, Ceflie, WiiTelinge, verko-
pinge, Tra£tatevanPayiè, vanHuwelicke noch
om geen andere oirfaecke, hoe dat gebeuren moch-
te, dandefe tegenwoordige Unie, Annexie, ende
■Vereeninge te onderhouden ende te doen onder-
houden ten eeuwigen dage, de felve oniè Erven
ende Nakomelingen Graven ende Gravinnen van
•Hollandt, ende Heeren en Vrouwen 's Landts van
U tricht tot dien eynde nu als dan, ende dan als nu,
verbindende en obligerende, dat fy heurer eerfter
aenkomile ende receptie totter Heerlickhey t, ende
poilefTie onièr voerfz Landen van Hollandt ende
van XJtricht, den Staten van den felven onfen Lan-
dcn,ende elcken van hem beibndere fweeren fullen,
defe onfe Unie ende Vereeninge voerfz ghelijcker
maten te onderhouden, fonder tot eeniger tijdt
daer tegens te doen noch te laten ghefchien ,
wat oirlaecke dat hem oick daer toe mochte over-
komen , daer of onfe Erven ende Nakomelingen
t'heuren receptie totter Dominïe onièr Landen
van Hollandt ende van Utrecht fchuldigh zijn ful-
len,den Staten vanden felven onfen Lande heure
bpene Brieven t<fc geven in behoerlicke forme, daer
defe tegenwoordige gheinfereert fullen zijn, ende
oft gebeurde datter namaels yet ter contrarie geat-
tempteert werde by ons ofte onfe Erven en Nako-
melingen , 't felve hebben wy voor ons ende den
felven onfen Erven uyt onfer rechter wetenheyt
ende volkomen macht ende authoriteyt wederroe-
pen ende te niet gedaen, wederroepen ende dóen
te niet mits defen; Ontbieden daerom ende beve ·
len den voornoemden Ridderen van onièr Oérden
Hoofden, Praefident ende Luyden van onièn fe-
creten Rade ende Finantie, Praefident ende Luy-
den van onfen Grooten Rade, Caricelier en Luy-
den van onfen Rade in Brabant, Pradïdent ende
Luyden vanden onfen Rade in Vlaenderen,Stadt-
hoiider, eerfte Raedt en Luyden onfer Kamere
Van den Rade in Hollandt, Pi Kfident ende Luy-
den van onfe Reeckeninge te Rijifel, te Brüflèl, en
in den Hage, Stadthouder, eerfte Raedt en Luy-
den onièr Kamere van den Rade t'Utricht, ende
allen anderen onièn Rechtereren, Jufticieren en
Officieren dien dit aengaen fal mogen, dat fy defe
onfe tegenwoordige Uniei, Annexie, Vereeninge,
Ordonnantie, Decreet ende Declaratie publiceren
ende regiftreren, of doen publiceren en regiftreren
elcks in den Regiftere van fynen bevelen, ende de
felve Unie, Annexie, Vereeninge, Ordonnantie,
Decreet ende Declaratie mit al den inhouden van
deièn obferveren en onderhouden, ende doen ob-
fervèren en onderhouden, onverbreeckelijck ende
eeuwelick, fonder tot eeniger tijdt daer tegens te
doen riochte laten gefchien, direftelick noch indi-
rectelick, in wat manieren dattet zy, procederen-
de ende doende procederen tegens den Overtre-
ders by executie van den pcenen daer toegheilelt,
mit allen rigeur ende fonder gracie of diffimulatie,
anderen ten exemple, niet jegenftaende oppofitie
ofte appellacie, noch anderen Rechten, W etten,
Privilegiën Inftitucien, Travaten, ende Gewoen-
ten ter contrarie, den wekken, in dien daer eenige
waren, wy uyt onièr rechter wetenheyt ende vol-
komen macht, gederogeert hebben, ende dero-
geren midts defen, bly vende nochtans oniè Lan-
de vanHollandt ende van Utricht,ende die Steden
encle Inwoonderen van dien, aengaende d'admini-
ftratie van den Jufticie, in fulcken ftate als fy nu
zijn, defe onfe Unie niet tegenftaende ter tijdt by
ons anders daer van gheordonneertzy·, bly vende
oock de felve onfe Landen ende Steden, ende elck
van hun anderiints by hun Privilegiën, Obfervan-
tien ende Gewoonten, die fy deughdelicken ghe-
bruyekt, endewyhenij ende elcken van hem re-
ipective gheftedicht ende gheconfirmeert hebben j
Ende want men defe tegenwoerdige in diveriche
Plaetfen te doen mochte hebben, foe hebben wy
geordonneert, dat ten vidimus van dien onder Ze-
gel Autentijck, ofte Gopie ghecollationneert ende
geteyekent by eenen van onfe Secretariflèn volko-
men gelove gegeven werde, als defen Principale :
Ende ten eynde dat dit vaft en geftadich bly ve tot
eeuwigen dage, hebben wy defe jegenwoerdighe
geteeckent, ende onfen Zegel hier aen doen han-
gen, behouden in andere dingen onfen Rechte,
ende eenen yegelicken den fynen. Gegeven in
onfe Stadt van Tolledo, in de Maendt van April
na Paeilchen in 't Jaer van Gracien duyfent vijf
hondert ende vier en dertïch , ende van onfen
Rijcken, te weten des Heyligen Rijcx, de vier-
thienfte, ende van Spangien en de twee Cicilien,
ende anderen de negent-ienfte. Ondergeteyckent,
Charles. Qpte plöyftont ghefchreven, Byden
Keyfcr ende Koningh.
Ondergeteyckent,
dperremy.
C&nditien
-ocr page 60-
Algemene Landt-Wettérti                           §λ
i S, tonditïen daer op Keyfer Kar el de V, met de Staten ende Stenden des
DUjtfcben Rijers wegens Jen byflant fytier onder horige Nederian*
Traiiilaah
              den is verdragen tot Augshurgb, in date den 22 Junij 1548.
Aerle by der Gratie Godts, &c. heeft
Keyièr Karel de V. voor hem ende fyne
Nakomelingen den NederlandtichéVor-
fteii gelooft, dat fy alleeri, vborioóveel
van oudts verjfchuldight en gewoon zijn gheweeft,
aen het Rijck fullen gelden, daer onder gereeckent
werden Getderlandt > Zutphen , Utrecht) Over-
Tffel-, Groningen
ende het Graefichap Lmgén, iöo
veel als twee andere Rijex-Stenden 5 ende Keur-
Vorften omtrent den Rhijn, nier. uyt een verfchul-
dight recht, ofte aental ten lafté van de ièlve (want
de felve van oudts wel onder het Rijck zijn gehou-
den , doch iönder daer aen te gelden, alleen met
de naem van Rijcx-Stéden ghenoemt ) maer uyt
enckelevryen wille endégoedé gelief te ternöodi-
ger hulpe van het Rijck, iöo in gelde als in by ftant
van Ruy teren ende Knechten, welcke ièndinghe
by Oorlogh ofte andere nootiaecke, nae gelegent-
hey t'des tijdts, fy met gelde iullen mogen voldoen,
mits ter maendt opbrengende io veel als deSoldyé
vangemelte Ruy teren of Knechten iullen komen
te vereyflehen, daer tegen hét ièlve Rijck ? als
fulcks vannoóde mochte weien, de ièlve Neder-
landen , ende Vörften, met alle hulp ende* byltant
fal befchutten en beichermen. De ièlve Neder-
landtfche Vorften. iullen oockvry ende franck op
alle Rij ex-Vergaderingen mogen verichy nen, ofte
t'huys blyven naer haer geliefte > ibnder regens ha-
j ren wille ter Keyièrlijcke Gerichts-Kamer beroc-'
! pen té werden, of aldaer teverichynen verichui-
dight te zijn, ongehoüden den genen die haer daer
toé lal willen roepen, te volgen. Sullen oock geen
Hooft-gelden.of algemene Schat-gelden ende om-
flageh, om wat nootiaecke het mochte weien, ge-
houden zijn te gelden. Soö wanneer dtn Keyièr
een algemene hef evaert ende optocht teghens den
Xurek komt aen te leggen, fullen de Néderlandt-
iehe Vorften alleen in-geit, Krijghs-Volck of an-
ders van bey ts hebben by te fpringen met iöo veel
als andere drie Rijcx-Stenden* ende iullen dé ièlve
Nederlandtiche onder eender,ende geen verichey-
de gebiets ofte kreyts ortdérfteken werden. Dat die
Nederlandtiche Heerichappye die van outs onder
het Rijck zijn te leen gehouden, ofte voor vrye
Héerlijekheden erkent zijn in den ièlven ftant, en
by het ièlve recht iullen biyven. Alle welcke
poiriftén, ende ekk een bylbnder> ίο die by de Ne-
dérlantiche Vorften niet en werden onderhouden,
iullen indelen alleen ftaen ten oordeel en dwangh,
macht van hetRijcks-Kamer-gerecht, ende daer
toe met ghewoonlijcke wegen van rechten mogen
werden uytgewonnen. Gedaen tot Aughsburgh
ten dage, maendt ende Jaré als boven i
Ende was geteecken t,
• ■ r
                                               Karet.
ip. Verbondt tuffchen Kard de V. Roofns^Keyfer} endedeVorflen endé
de Stenden des Rijers, wegens den gemeenen omflagh over fyne Bur*
Tranflaat^             gundifche ende andere Nederlanden, in algemene Rijcks-faeeken ,
op den Rijcks*dagb tot Augsburgh beflooten op den 26 Junij 1548.
\Arêl by Godts genade Keyier, kc. Doen
kennelijck eenen yegelijck, dat dewyle
in defe Aüghsburghfè Vergaderinge, alle
dé Rijcx-Vorften ï t'iarnt andere fwaré
Rijeks-faeckefi óns hebben bekent gemaeckt het
gene in dé jonghfte Vergaderinge tot Worms
voorgekomen, ende tot voorkominge van meer-
der fwarigheyt was verhandelt, ende onder ande-
ren hadden voorghedfagen ': Dat dewyle onfe
Oude-Vader Keyièr Maximiliaen het Burgundiiè
Rijck hadt ingeftelt, ende met eenen fyne faecken
tot een algemene contributie ende omflagh over
andere fyner Rijcx-Landen, foo dat was afgefpro-
ken, haddeopgeftelt, en dat hy den omflagh en
contributien van fyne Burgmdifi Nederlanden fo
veelde felve tot het Rijck behoorden, op hem had
ghenomen , daer by voeghende , dat ten tyde
van Wen Keyfer Frederick, Hertoge Thilips
•van Borgundien
tot gene Rijcx-Vergaderingen als
Kijcx-yorftisgeropen geweeft, maer alleen op
eene Vergaderinge fynenCaneeler in gelantfchap
nad geionden, ende eene andere felfs had byghe-
weeit, ende dat aen ons Keyièrlijcke Kamer-Ge-
ncht, wegens ende uyt den name der Burgundiiè
Landen, totverfcheydentydenfeeckere aenghe-
nomen Lüyden te hulpe wareft aengebodenj ende
foo by ons als by onfe Oude-Vaders waren ghefon-
den, omfboindenbyftant aen het Rijck, als in
der gemenen omflagh der ièhattmgéh te bewilli-
gen, fulcks dat uyt verièheydeRijcx-aentéecke-
ningen konde blijeken * derhalven ootmoedelijek
verfochten, dat wy het Burgundiiè Rijck als een
Lidt van het Roomiche Rijck in alle byftant, en
gemene ichattingen wilden inlaten. Ende dat
oock dewyle het Hertoghdom van Gelder met het
Graefichap Zutphen het Rijck onderhorigh, ende
in de Schat-Regifters bekent ftaen ν fy veribchten
dat wy by haer wilde vorderen, dat fy haer de ge-
mene contributien ende ichattingen ibuden onder-
werpen. Ende het ièlve oock by die van Utrecht*
dewelcke opentlijck onder het Rijck behooren,
wilden te wegebrengen, dat fy van nieuws den
optocht ende contributie tegen de Turcken, oock
wilden geftaden, om dat die beyde Provinciën
van Gelder landt ende Utrecht, onder het Weft-
Phaelfe Rijck behoren, ghelijck dat breder by de.
Stenden is aengeweièn.
Daér t^en wy hebben willen doeti weten dat de
Rijcx-Stenden niet en iiillen kunnen aenwyfen,
dat oyt of oyt by onfen Huyiè van Borgondien
eenige
-ocr page 61-
oecki ι Tit.
linge vruntichap ende toegenegentheyt, ende alles
goets tufTchen beyden alle onfe Nederlandtlè Pro-
vincien,t'iampt Gelderlandt, Zutphen, ende Re-
gieringe van Utrecht met hunne onderhoorige Va-
iallen, ende Nederlandtfche Heerfchappyen, foo
die van Ons bezeten werden, ónder een Gebiet,
werdenghebracht, endeioodanige fomme geks,
als twee Roomfe Rijcx-Stenden komen op te
brengen, ende ifl de ièlve fchattinge onder de be-
fcherminge van het Roomfe Rijck blyven volher-
den, behoudens eenen yegelijcken fyne Voor-
rechten ende Vryheden, Rechten en gerechtighe-
den, midts welcke wy uyt oniè goedertieren wille
ende geliefte, naer lange doorfien ende overwe-
gen van faken ende Gefchriften, wy met ons ver-
dragen ende overeenghekomen zijn, ghelijck wy
verdragen ende overeenkomen bydeiën , foo uyt
onfe macht als in krachte defes, foo ende in der
forme het fel ven naer rechten ende gewoonte beft
plaets grypen ial mogen : In vougen dat wy als
waerachtigen Oir, ende rechten en wettigen Over-
heer der felver onfer Provinciën, voor ons en oniè
Nakomelingen, ende onfe naergenoemde Neder-
landtfche Erf-Landen, als de Hertoghdommen
van Lottrmgen en Brabant, Limburgh, Lutfen-
burgh
, de Graeffchappen van Vlaenderm , van
Namen, het CMarckgraeffchap van het Heylige
Rijck, de Landen van Vrieflant, Utrechty Over-
Jffel
, Groningen , Talhembwrgh , Palem , Za·
lems
, tJMechelen ende CMaflricht, met alle iyne
toebehooren, aenkleven, inhouden endeaenge-
wonnen, foo Geeftelijcke als Wereldtlijcke Her-
toghdommen, digniteyten, Graeffchappen, vrye
Heerfchappyen, ende der felver onderhorige Va-
iallenendeJDienftluyden, dat fy ende oniè, ende
hare Nakomelingen voortaen endeten eeuwigen
dage onder het heylige Rijck fullen gehouden en
gereeckent werden, ende altoos onder des Rooms
Keyfers, Koninghs ende Rijcx fehut, fcherm en
hulpe mogen zijn en blyven, ende der felver Pri-
vilegiën j Rechten ende Vryheden befitten en ge-
nieten ; ende oock beneffens andere Vorften, Sten-
den ende Leden des Rijcks voorgheftaen ende be-
fchermt werden, ende tot alle Rijcks Vergade-
ringen, indien fy tot andere Staten, felfs komen,
of hare Gefanten fenden willen, mede gheropen
■fullen werden, dat iy onfe ofte hareGefantêü ifl
den name der felver Provincien,als Eerts-Hertogh
van Ooftenrijck over al hare fittinge ende ftem ful-
len hebben.
Gelijck het oock ons in dën name der felver
Landen endeLuyden, hare Nakomelingen ghe-
Heft dat de felve Provinciën in de Contributien en
Schattingen des Heyligen Rijcks mede fullen gel-
den ende gehouden zijn; ende als de noot ten goe-
de ende voordeel van het Rijck tenVrede-verbont
ofte Rechts-vervolgh fulcks vereyft, in alle Rijcx-
laften ende Schattingen iöo veel als twee andere
Keur-Vorften fullen gelden, foo dat fy als yemant
van de Keur-Vorften ofte Rijcx-ftenden hondert
gulden betaelt, ofte hondert Ruyteren ende hon-
dert Voetknechten toefendt, dan oock wy ende
onfe Nakomelingen defghenoemde onfe Provin-
ciën ende NederlandtfeErf-Landen, twee hon-
dert gulden rullen gelden, ofte twee hondert Paer-
den, ofte twee hondert Voetknechten lullen fen-
den , ende deigelijcks in andere meerder of minder
, lalïen fullen gelden*
                                    Soo
ΐφ             '           Placateti. t B
eenigc Rijcx-fchattinge betaelt is, maer dat fy vry
geweeft zijn fo wel van alle gemene Contributien ,
als van de Rijcx-gerichts - dwangh ,ofte oyt eenige
omilagh ten laften van de felve Landen gefchiet is.
Dat ook in de magt van den Keyfer Maximiliaen
niet en is geweeft, eenige handelinghe ten nadeel
van den jongen 'Philips aen te gaen, ende dat Her-
togh 'Philips van Borgondien ten tyde van den
Keyfer Frederick iyne Gefenten ter Rijcx-Verga-
deringe mocht hebben gefonden, of felfs in Per-
ibon aldaer mocht verfchenen zijn, ter faecke niet
en doet, omdathy ter dier faecken niet en heeft
gedaen, daer toe hygeropen ofte ontboden, ver-
ichuldight was , maer uyt fijn vryen wille, tot
voldoenmge van fynen yver, om de Duytfe Vor-
ften in den Turckfen Oorlogh, tot wederwinnin-
ge van Conflantinopolen, herftellinge der Grieckfe
iaecken, ende verloiïinge der Grieckfe Geyange-
nen by te ilaen ende te verweren, fulcx als uyt ver-
fcheyoe aenteeckeningen klaerlijck kan aengewe-
ièn worden. Soo wy van Gelder landt te meerma-
len denRijcx-Vorften betuyght hebben, dat iy
't felve niet uyt hetRijcx-ghebiet verkregen heb-
ben , ende eer wy 't felve in oniè macht kregen,öns
van onfe Oude-Vader Keyfer CMaximiliaen te
leen gegeven is. Ende wat de gemene contribu-
tien ende omilaghen aengaet, dewyle de Rijex-
Stenden hier over aen die van Gelderlandt fchry-
vende, fy daer op hebben geantwoordt, dat fy de
felve niet alleen noyt en hadden betaelt, maer oock
van haer niet en waren ghevordert, ende daer van
altoos vry gekent waren. Ende derhalven ons ver-
fochten, dat dewyle iy onder die conditie onder
onfe befchermenis gekomen waren, fy in haer ou-
de vry heyt mochten blyven, ende wyhaer daer
in houden wilden, 't Selve hebben oock die van
Utrecht ons te kennen gegeven, dat felfs niet on-
der de Regeringe der Biftchoppen eenighe byftant
van de felve aen het Rijck gnebiedens-wyfe ver-
fochtofte gedaen is, maer uyt ouderHantveften
ende herkomen vanhant over hant verftaen is,
dat iy daer in niet gehouden en waren. Want of
wel Gelderlandten Utrecht onder den Weftphael-
fen omring behooren, en onder die voorgenoemde
Burgundiie Landen en Rijcx Tol-gelden te boeck
ilaen, daer uyt volght niet dat iy in eenige tribuyt
gehouden zijn, dat die Landen van den beginne
aen in geen anderen fin befchreven zijn, als om die
gene aen te geven ende op te Hellen, de welcke tot
het Kamer-gericht fotiden werden toegevoeght.
Want het Rijck noyt in poflèflle ofte befit ghe-
weeftis, in die name yets van haerluyden teont-
fangen,maer fijn altoos vry van't Rijcxdwangh ge-
weeft, ende iijn in haren npot en tegenipoetniet
meer als andere oniè Nederlantfe Provinciën door
fhet heylige Rijck te hulp gekomen, gelijck andere
Rijcx - Stenden , de welcke onder Contributie
ilaen, om reden geholpen ende bygeftaen werden,
daef |ιν t dan voortkomt dat deiè onfe Provinciën
in foouanige fchattingen niet gehouden zijn, maer
devryheytvan himluyder Voor-Ouderen behou-
den.
Voorts dewyle wy uyt onfe byfondere goetheyt
tot het Roomfe Rijck genegen zijn, veeïmindat
wy 't felve yets iöuden foucken te onthouden,maer
veel eer der felver waerdighey t trachten te ver-
meerderen ende yergroten, hebben wy geenfints
wilknwey geren} dat tot behoudenis van onder-
-ocr page 62-
Algemene Landt-Wettend
¥5
den achtervolgen, ende daer inne gehouden zijn.
Ende foo yemandt uyt oniènHeyligenRijcke in
de felve Provinciën ende Lande quame, otte aldaer
eenige Goederen ofte gelegentheden hadden, in
der iêlver befchermenis ghenomen ende gehouden
werden, ende der ièlver Rechten ende ν ryheden
mede gebruyeken. Gelijck als in tegendeel onfe
Provincialen met de andere des Rijcks Onderda-
nen in oniè befchermenis fullen genomen ende ge-
houden werden; dat indien yemant van het felve
Rijck, ofte ghémelteProvinciën, fich tegens het
Vrede-verbont, of in eenige andere faecken tegen
den anderen quame te ontgaen, daer over als
quaetdoenders,ondaders,door behoorlijcke rechts-
middelen by de Overheyt iiillen werden berecht t
ende een yder gelijck recht fal erlangen.
Alle het welcke wy wegens onfe Nederlandtfc
Provinciën, met oniè Rijcks-Vorften en Steüden,
ende de ièlveVorften en Stenden met ons naer lan-
ge ende rijp overkgh over ende weder over gehadt
-endegedaen, beilooten ende verhandelt hebben.
Welck beiluyt, verhandelingh ende overkomft,
wy oock voor ons j onfe Provinciën, ende ons en,
der ièlver Nakomelingen, ende den Vorften ende
Stenden des Rijcks voor goet gekent ende aenghc-·
nomen en belooft hebben te achtervolgen ·, ende
geloven ter goeder trouwen, ende op ons Keyfer-
lijck w oort voor ons en onfen Erven en Nakome-
lingendes Hertoghdoms Burgondien, ende in den
name van onfe andere genoemde Erf-Nederlanden
defe overkomfte ende verdragh in allen fync poin-
όΐεή,ίοο veel in ons is, vaft ende onverbreeckelijck
te houden, ende doen houden, fondcr daer jegens
yets te doen, ofte laten gefchieden.
Eyndelijck alle het gene tegens den Staet be-
dacht ofte aengeleyt foude kunnen werden, willen
wy uyt oniè Keyferlijcke macht en rechte weten-
fchap ende wijsheyt,dat krachteloos, ende vanon-
waerde fal werden gehouden, ende genichfints fal
mogen beftaen. Ende bevelen oock ortfeRijcks-
Stenden,dat alle't gene tegens het fèlve beiluyt en
overkomfte mocht bevonden werden te ftrijden»
't ielve onbeftendig <£nde van onWaerde fal werden
gehouden; Gelijck wy oock met onièn voorbera-
den wille by defen uyt onfe Keyferlijcke ende vol-
ilagen macht voor onbeftendigh ende van onwaer-
den verklaren, betuygenende erkennen : Ende
hebben wy oock tot meerder feeckerheyt, ende by
het Rijck ende Rijcks-Stenden te min mach wer-
den getwijffelt aen de vefteniiïe deièr handelingh
ende overkomfte, ende gedragen toeftant van onfe
meergenoemde Provinciën, defen aen den Sten-
den, ofte wel uyt haren name den Eerwaerdigen
Rijcks-Keurvorftende Artz-Biflchop van Ments
onièn Eerft Canièler willen overgeven : Van vier
voornaemfte Praelaten onfer Provinciën, vier voor-
name Edelen, ende vier der voornaemfte Averlin-
gen in den name der Gemeente binnen 'sjaers na
defen beveftight ende getuyght te werden. Ende
op gelijcke wyiè hebben wy Keurvorften en Sten-
den des Heyligen Rijcks> die in defe Aughsburgfe
handelinge by ende over zijn, ende in de felve ge-
noemt werden, kennen ende ghetuygen voor ons,
onfen Erven en Nakomelingen, ende uyt den na-
me van oniè Magiftraten ende Overheden, dit
verdragh ende overkomfte te houden met onfen·
wille ende weten beiloten te zijiijendé beloven uyt
D                          onièr .
Soo nochtans wyvof ónfeNederlandtfe Provin-
ciën foodanig aental van Ruy teren ofte Knechten
niet wel'en konden befchicken, maer eerder en
liever 't felve in geit wilden brengen, dat fy dan de
maendelijcke Soldye van foo veel Volck, het zy
meerder of minder mogen opbrengen, als de felve
Keurvorilen aendiegene dewelcke hare Benden
komen te leyden, het zy op dubbel', ofoockwel
hooger Soldye komen te beloven ende uyt tefchie-
ten, met alle verdere koften en toeruftingen daer
toe behoorende ·, onder defe bepalinghe nochtans,
dat indien de Rijcks-Stenden weynigh of lange na
de opftellingh van feeckere genoemde fomme geks
tehulpequamen, het zy groot ofte kleyn, wy of
onfe Provinciën dan tot de betalinghe van de felve
eenige fonime geit niet gevordert en werden, en
in die fchattinge niet gehouden fullenzijn, maer
wy uyt den name onfer Provinciën, benevens twee
Keurvorilen aen den Rijn,met hunne onderhorige
gelijck fullen geilelt werden, fo die by den Stenden
t'elcken tyde lullen genoemt werden > nochte wy
in yets verders fullen gehouden zijn, nochte ons,
nochte oniè genoemde Provinciën in eeüig Rijcx*
befluyt, met hoedanige woorden ofte clauiulen het
felve mocht opgeftelt zijn, fullen gehouden zijn,
ten zy wy daer inne foo veel foodanige ghemeene
opgheilelde laften aengaet, mede hebben bewil-
light.
Soo nochtans eene optocht tegens den Turck
mocht beraemt werden j , foo fullen oockwy en
oniè Provinciën niet minder als drie Keurvorilen
t'elcker tijde by de Stenden te noemen als voor-
fey t, daer inne gelden; ende fullen onfe voorfeyde
Provinciën met hunne Hertogen, Pradaten, Gra-
ven , Vafallen dip tot defe tijdt toe daer in begre-
pen zijn geweeft, nochte aen het Rijck yets heb-
ben bygebracht, als een Burgundifch Erf-Rij ck,
daer onder alle de andere begrepen zijn, al ift dat
eenige der felver tot andere Rijcken mochten be-
horen, gelijckelijck gelden.
Indien des gebrake, ende de felve Contributie
op fijnen tijdt niet en wierde bygebracht 5 fullen fy
in dat gheval het Keyfcrlijcke Kamergerecht on-
derwurpen zijn, ende fal tegens de felve foo wel
als tegens alle andere Rijcx-Stenden door onfen
Keyferlijcken Fiique op fijnen tijdt mogen uytge-
wonnen werden. Buyten welcke Rijcks-laften
onfe geièyde Provinciën haer aen hare Privilegiën
Rechten ende Vrydommen buyten alle beroep en
rechtsdwangh fullen mogen houden. Ende fullen
de Inghezetenen der felver Provinciën in gene
rechts-dwangh des Keyferlijcken Kamer-gerichts,
hoedanigh Het felve foude mogen zijn, gehouden
zijn.
Uytbefondert alleen defe gemene Rijcks-laften,
noch van ons Kamer gericht aenfpreeckelijck zijn,
noch inde eerfte, nochte in de tweede inftantie.
tnde fullen van onfe Rijcks· Keyferen of Konin-
gen, Vorften ende Rijcks-Stenden voorvrye en
onverbodige Luy den erkent werden, nochte eeni-
ge Rechten of Gerechtigheden, ofte Rijcks-co-
itumen ofte Aften onderhoorigh zijn, dan voorfz
\.aetj en hier naer fal werden verklaert. Des dat
öie gene de welcke tot des Rijcks Leenen behoren,
daer m voor taen als te vooren gehouden bly ven.
buyten defe fullen onfe Provinciën ende der fel-
ver Ingezetenen onfe Ediclen endeVrede-verbon-
-ocr page 63-
Placaten. ι. Boeck. ι. Tit.
ιό
by der genaden Godts Sebafliaen, Aertz-Biiïchop
van Mentz, Eerile Cancelier van het H. Roonife
Rijck. Wy Fredéfick, Palensgrave aen den Rhijn,
Hertogh van Navarre, des H. Roomfen Rijcks,
Ertz-Prouver. Wy Beyde Keurvorflen uyt, onièr
ende andere Rijcks-Stenden name. Wy Ernejf>
Palens-Grave aen den Rhijn, Hertoge van Navar-
re , Ertz-Biifchop van Saltemburgh, ende Guil-
helmy
Palens-Grave van den Over en Neder-Rijii,
Hertogh van Navarre, ende BÜÏchop, uyt onièr
ende andere Geeftelijcker namen, tjiemick. Abt
van Vinear, uyt onièr ende andere Pradaten name.
Frederick Grave van Furflenburgh^ uyt. onièr ende
andere Graven ende Heeren name. Wy Burger-
meefteren ende Raden van de Stadt ^ylugsbu^h,
uyt onièr ende andere des Keyièrs Vry-Steden na-
me,hebben aen deièn in tegenwoordigheyt van der
Keurvorften , Princen ende Rijcks-Stenden des
Heyligen Rijcks, ons Zegel doen hangen. Ge-
daen in onfe Rijcks·Stadt Augsbiirgh Dijnfdagh
den 2<S Martij in 't Jaer na de geboorte ons Heeren
Chrifti 15-48, van oniè Rij eken het 33, en van
ons Keyièr-Rijck het 26.
onfcr ende onièr Erven endeNakomelingen name,
ter goeder trouwe, fonder argh of lift, op onfe
waerdighey t ende Adelij ck woort, alle de Condi-
tienendcArticulendefer overkomfte, ende elck
vandienin'tbyfonder, foo veel ons ende ons H.
Rijck aengaet, heylighlijck te iullen onderhouden,
ende metterdaet ende met alle kracht te doen on-
derhouden ·, ende fonder eenigh vertreck te achter-
volgen ende beiörgen, noch wy daer yets tegen
doen, nochte gedogen daer yets tegen gedaen wei-
de. Behoudclijck dat ditVerdragh, nochte het
Heylige Rijck lbo veel die Provinciën aengaet, de
welcke voor defen tot het Rijck behoort hebben,
tiidt den Stenden des Rijcks, nochte de voorghe-
roerde Kcyferlijcke Provinciën ende Erf-Landen
in hare Rechten ende Gerechtigheden niet en fal
hinderen ofte te na gaen·, maer defen uytgeiloten,
de Overheden , Heerlijckheden , Privilegiën,
rechten ende oude herkomen ende gewoonte ghe-
heel ende ongekrenckt lullen bly ven. In kennifle
van defen hebben wy KarclRjoams Key fer, ende
als wettige Vorft ende Heer der meerghenoemde
Provinciën aen defe twee alleens - luydende
Gefchriften ons Zegel doen hangen. Ende wy
Uytheemfche geen Officien in Hollandt te bedienen 3 in dateden 7 Mey
I5JJ·
2 0.
SLfoo die Staten van den Lande en Graef-
febap van Hollant hier voertijts te meer-
malen, ende jegenwoerdelijck in 't accor-
deren van de laetft-ge-eyfchte ordinaris
ende extraordinarilè Beede, hebben veribcht dat
hen by den Key fer onfen aldergenadighften Heere
geaccordeert ibude worden, dat van nu voortaen
niemandt in den Lande van Hollandt ende Weft-
Vrieilandtgeadmitteertfoude worden eenige Of-
ficien te bedienen, dan wefende Ingeboren vanden
ièlven Lande, ofte dat ten minften niemandt ghe-
boren uytte Landen die de voorfz van Hollandt
excluderen van de Officien in heuren bedrieve val-
lende , tot eenich Offiicïe in den voorfz Landen
van Hollandt ende Weit-Vrieflandt en foude wer-
den geadmitteert; van ghelijcken niemandt geen
Onderzaet weiènde, van lyne Majefteyts Landen
van herwaerts-over, noch oock yemandt van den
Lande die de Duytfche Taie niet enuieren, wei-
ver ftaende dat die gene die althans in Officie zijn
blyvende, ende 't ièlve tot iijnder Majefteyts be-
liefte bedienen fullen 5 defen Majefteyt verftaen
hebbende 't rapport van 't voorfz verlöuck van den
voornoemden van Hollandt, heeft den ielven in
aenfieninge van heure guede en trouwe dienften,
na rype deliberatie van Rade geoctroyeert, gecon-
iènteert ende geaccordeert, oclrroyeert, conièn-
teert ende accordeert uytfonderlinghe gratiën by
deièn, dat nu voortaen niemant, gheboren uytte
' Landen die de voorfz van Hollant excluderen van
de Officien in heure bedryve vallende, tot eenich
Officie in den voorfz Lande van Hollant en Weft-
Vrieilandt en fal werden gheadmitteert; nochte
inigelijcks eenige, niet gheboren zijnde uyt fijnder
Majefteyts Landen van Herwaerts-overe : Ende
dat die gene die uyt die voorfz Landen vanHei>
waerts-over geboren zijn, fullen die Duytfe fprake
die men in Hollandt gebruyekt, kunnen verftaen,
en fpreecken, ende anders niet, tot eenigh Officie
binnen den voorfz Lande van Hollandt en Weft-
Vrieflandt geadmitteert worden; Willende noch-
tans dat die gene die althans aldaer in Officie zijn,
hoewel fyin dek declaratie uytgheiloten ibuden
mogen weien, in de ièlfde Officien bly ven, ende
die tot fijnder Majefteyts beliefte bedienen
iullen j dat oock hier inne uy tgenomen fullen we-
ien die Stadthouders , ende die Ridders vander
Ordre van den Gulden Vliefe : Ende op dat defe
tegenwoordige Gratie, Oclroy, Declaratie, ende
Verklaringe vaftelijck ende onverbreeckelijck on-
derhouden worden, foe heeftfynevoorfz Maje-
fteyt deiè Acte met fijnder eygener handt onderte-
kent. Gedaen te Bruflèle den fevenften dagh van
Meye Anno vijfthien hondert vijf en vijftien: On-
dergeteyekent Charles. Ende wat neder Bane.
Onder ftondt gefchreven, Gecollationeert tegens
d'Aite Originael, by my onderteyekent,
1
                                                 'Doner/oepe.
Over-
-ocr page 64-
Ateemene Landt-Wetten,
*7
O ver dr acht van Keyfer Kar el 3 van het Gebiedt over de Nederlanden
oen fijn Soon Philips
, in date den ij OBober 15^.
20.
den, hem conièiiüerende ende belovende dat hy
van nu voortaen mach ibnder ander oorlof of ver-
ibeck,hy ièlve,of ander voor hem nemen de gehele
ende volle befit, gevende hem,volle macht enau-
£toriteyt op een nieuw te doen, indien het noodt
ware, den Eedt den Staten ende Onderfaten, ende
tebefweren de Steden, Heerlijckheden na dattet
Jföude mogen van noode weien. Deigelij eks oock
van henlieden ontfangen den Eedt, ende henlie-
den doen verbinden in al 't gene, daer fy door de
voorgaende Eeden van beyde zyden toe verbon-
den ende verobligeer t zij η. Coniènterende hem
voorts te behouden, te veranderen, te ftellen ende
ordineren in de voorfz Landen, 't Gouvernement,
deRechtersjde OfEciers,ib wel tot bewaernis ende
beichermenis van dien,als tot bedienen van der Ju-
fticie,Pblicie, en eenigerhande andere faken, ende
metten kortften geièyt, te doen al 't geene dat een
Souvereyn Prince natureel ende eygen mach ende
gewoon is te doen, ende niet anders danhyfoude
ghedaen hebben of doen moghen na onfe doodt.
Ende tot dien eynde hebben wyontflagen, verla-
ten ende ontlaft, ontilaen, verlaten ende ontlaften
alle de Biflehoppen, Abten, Prelaten ende andere
Geeftelijcke Peribonen , Hertogen , Princen ,
Marek-Graven, Graven, Baenre-Heeren, Gouver-
neurs, Hoofden, Capiteynen van den Lande, ende
vander Oorloge, Prefidenten,Canceliers,Hoofden
ende Regenten van oniè Raden vander Finantien,
Reecken-kamers en ander Officiers ·, Capiteynen
ende Mannen van Oorloge, vande Sterckten ende
Kafteelen, ende haerlieder Stadthoüders, Ridders»
Schiltknechten,andere Vaiallen3ende metten kort-
ften alle Onderiaten van herwaerts over, ende een
yegelijck van dien van den Eedt, getrouwigheyt,
homage, ghelofte ende verbont die fy ons ghedaen
hadden, als haerlieder Souvereyn Heere en Princej
Ordinerende ende expreiïèlijck bevelende eenen
yegelijcken,datfyitillen fweeren ende ontfangen
clen voorièyden Heere ende Koningh onièn Sone
voor haerlieder waerachtigh Heere ende Prince,
ende dat fy hem doen Eedt van getrouwigheyt,ho-
magie, belofte ende verbondt na de gewoonelijcke
maniere, ende na de nature van de Steden, Lan-
den ende Heerlijckheden, ende daer en boven dat
iy hem bewyièn ende doen alle reverentie, ghe-
hoorfaemhey t en getrouwigheyt, ende dat fy hem
doen alle dienft, en dragen hem alfulcke liefde, als
goede ende getrouwe Onderfaten behooren ende
ichuldigh zijn tedraghen tot haren waerachtigen
Overften, ende natuyrlijcken Prince ende Heere,
geUjck fy tot opten dag van heden tot onièn Perib*
ne gedragen hebben-,met voldoeninge van al de ge-
breecken ende achterlatingen die ibo wel door re-
denen als metten wereken ibuden mogen weien in
dit overgeven ende traniport. Renunchierende
uyt onfe volle ende abiblute macht alle de Wetten
ende Statuyten deièn contranerende > want het ons
alibo belieft: Oorkonde van deièn hebben wy met
ons eygen handt deiejegenwoordige ondertekent,
ende bezegelt met onièn grooten Zegele. Gege-
ven inde Stadt van Bruiièl den 2jOcl:ober in het
Jaer. i^f.
D %                       fropo*
AERLE by der gratiën Godts Roqmfch
Keyfer, Koningh van Spaignien, &c.
Kondt ende kennelijck fy eenenyegelijc-
kendiedefen jegenwoordige fullen iïen
ofte hooren lefen. Hoe dat wy confidererende
dat van nu voortaen door den ouderdom en quade
difpoiitie van ons Perfoon,' ende door andere on-
bequaemheden, wy niet en fouden mogen de reyfe
doen, ende verdragen de moeyten ende laften die
\w tot nu toe feer lange gedragen hebben, tot den
dienft vanGodt onfen Heere, ende tot bewaer-
niife ende befcherminge van onfe Landen en Ko-
ninghrijcken, ende van onfe getrouwe Onderza-
ten in de felve woonende. Soo hebben wy voor
ons ghenomen ende gefloten te vifiteren oniè Ko-
ninghrijcken van Spaignien, ende ons daer te ver-
trecken omteleydcn de refte van onièn leven in
rufte ende vrede. Endefiende dat den Koningh
Philips van Engelandt ende van Napels, &c. on-
ièn beminden Soone, in bequame ouderdom is om
te regeren ende gouverneren defe oniè Erf-Neder-
landen, de welcke hem airede Eedt ghedaen had-
den, ende ontfangen als onièn eenigen Soone ende
Erfgenaem voor toekomende Prince ende Heere,
met behoorlijcke iblemniteyten daer toe van noo-
de, ende zijnde daer en boven 't Koninghrijck van
Engelandt ièer naer gelegen, waar door dat de icl-
ve Heere ende onfe Soone te beter commoditey t
fal hebben omme te gouverneren ende regeren dat
Koninghrijck ende deiè Nederlanden, ende die
bewaren ende beichermen tegen den aenftoot van
Vyanden; ibo hebben wy hem overgegeven deiè
vooriz Landen, uy t onièn vryen ende eygen wille,
onbedwongen, ende door deiè authoriteyt ende
abiölute macht, geven wy over by deie tegenwoor-
dige Brieven,den voorfz onfen Sone Koningh van
Engelandt ende van Napels, &c. alle de Landen
van herwaerts over , met de Hertoghdommen,
Marckgraefichappen , Prinidommen , Graef-
ichappen , Baneryen , Heerlijckheden , Ste-
den , Slooten ende Sterckten daer inne ghelegen ,
met de.ibuver