| Annotatie | Manuscriptkaart. Gedigitaliseerde versie: Utrechts Archief, Verzameling minuutplans 28 (sectieplan E3). Zie: Koeman, C., 'Bijdrage van het Kadaster aan de kartografie van Nederland', in: 'Op goede gronden. Bundel opstellen ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van het Kadaster en de Openbare Registers', 1982, p. 103-131. Met schaalstok. | Vertaal
|
| Commentaar | In 1811 verscheen in Parijs het ‘Receuil méthodique des lois, decrets, réglements, instructions et dédicions sur le cadastre de la France’, een overzicht van de manier waarop het grondeigendom moest worden opgemeten en geadministreerd. Omdat Nederland toen tot het Franse Rijk hoorde, werd het kadaster ook hier ingevoerd. Een Nederlandse vertaling van het bovengenoemde handboek werd al in 1812 uitgebracht. Door de staatkundige gebeurtenissen werd de kadastrale kartering echter pas effectief ingevoerd in 1816 en de uitvoering, schatting der oppervlakten en administratieve verwerking ervan in leggers was in 1831 gereed; voor Limburg, dat als deel van het Duitse Rijk een speciale administratieve positie had, pas in 1843.
Door deze karteringsarbeid beschikt men over een perceelsgewijs overzicht van de bewoning, grondgebruik en perceelsindeling van Nederland in die periode; bovendien van alle wijzigingen die sedertdien in het grondeigendom zijn opgetreden. De eerste versie van de kadastrale kaart zijn de minuutplans, wijzigingen op de eigendomstoestand werden aangebracht op bijbladen. De schaal van de minuutplans is meestal 1:2.500, bosgebieden 1:5.000 en stedelijk gebied 1:1.250. Op de kaart staan alleen grenzen van zakelijke rechten afgebeeld en topografische elementen, waarvan de grenzen niet met eigendomsrechten samenvallen, staan er meestal niet op weergegeven. In de percelen staan kadastrale nummers die naar de bijbehorende leggers verwijzen. Daarin staat informatie over de eigenaars, hun beroep en woonplaats, het grondgebruik, oppervlak, eventuele aanslag voor waterschapslasten, de kwaliteitsklasse van de grond en het (grond)belastingtarief dat men van toepassing achtte.
Hier afgebeeld is Sectie E, genaamd Koelhorst, een onderdeel van de kadastrale gemeente Hoogland, ten noorden van Amersfoort, opgenomen in 1823. Men zier er dus percelen met nummers; eventuele huizen op de percelen zijn met een afwijkende tint ingekleurd om aan te geven dat het geen aparte percelen zijn. Wat we wegens hun langgerekte vorm voor wegen aanzien zijn in feite combinaties van al of niet verharde wegen, bermen en greppels, die alle eigendom zijn van dezelfde eigenaar, in dit geval waarschijnlijk de lokale overheid. De grens met de gemeente Soest wordt gevormd door de rivier de Eem. | Vertaal
|
