Logo Universiteit Utrecht
Titel van de beschrijvingKaart van Holland, Johannes Janssonius, 1647Vertaal
TitelComitatus Hollandiae nova descriptio, ex optimis & novissimis delineationibus designata Vertaal
MateriaalsoortMapVertaal
Schaal Schaal [ca. 1:350.000].Vertaal
Gebied Holland.Vertaal
ImpressumAmstelodami : apud Joannem JanssoniumVertaal
Jaar[1647]Vertaal
Techniekkoperdiepdruk, in kleur Vertaal
Afmetingen40 x 53 cm Vertaal
Opmerkingkeerzijde: 'Hollandia comitatus', '30', signatuur 'EE'Vertaal
AnnotatieOorspr. verschenen in: 1. Atlas novus sive theatrum orbis terrarum [...] tomus secundus. - Amstelodami : apud Joannem Janssonium, 1647; 2. Atlas novus sive theatrum orbis terrarum [...] tomus secundus. - Amstelodami : apud Joannem Janssonium, anno 1649; 3. Atlas novus sive theatrum orbis terrarum [...] tomus secundus. - Amstelodami : apud Joannem Janssonium, [1656]; 4. Atlas novus sive theatrum orbis terrarum [...] tomus secundus. - Amstelodami : apud Joannem Janssonium, [1657-1662]; 5. Joannis Janssonii atlantis majoris, sive cosmographiae universalis, tomus tertius [...]. - Amstelodami : apud Joannem Janssonium [1675]; [6.] Joannis Janssonii atlas contractus [...]. - Amstelodami : apud Joannis Janssonij Haeredes, 1666 (keerzijde: 'Hollandia comitatus', '30', signatuur 'EE'). Op de keerzijde een typografische tekst in het Latijn over de provincie Holland. Blonk 55.1b Vertaal
CommentaarDeze kaart van Holland verving destijds die van Henricus Hondius uit 1629 in de Mercator-Hondius-Janssonius-atlas. De kaart van Hondius verving op zijn beurt die van Gerard Mercator uit 1585 (zie voor beide kaarten elders in deze collectie gedigitaliseerde kaarten van Holland en Utrecht). De hier afgebeelde kaart is dus de derde kaart van Holland in de lange geschiedenis van de Mercator-Hondius-Janssonius-atlas. Hoewel de kaart voor een tamelijk groot deel identiek is aan de Hondius-kaart van 1629, zijn er met name in het noorden en zuiden enkele voorname vernieuwingen aangebracht. Er is bijvoorbeeld geen inzetkaart met de Waddeneilanden meer, waardoor Vlieland en Terschelling niet op de kaart voorkomen. Hondius toont op zijn kaart de Heerhugowaard als onverkavelde droogmakerij, terwijl de Schermer nog als meer staat afgebeeld. Janssonius daarentegen geeft beide arealen als polders met een verkaveling weer. Ook heeft hij de trekvaart tussen Amsterdam en Haarlem toegevoegd. Tussen Texel en Eijerland vindt men de Zanddijk. In het zuiden is sprake van een groter Eiland van Dordrecht, terwijl de Biesbosch een delta is geworden. In het Hollands Diep treft men bij Janssonius drie eilandjes aan en de omgeving van Breda is nu ingevuld. Met al deze wijzigingen bracht Janssonius de overzichtskaart van Holland in overeenstemming met de tweede staat van de diverse detailkaarten van Holland in de Mercator-Hondius-Janssonius-atlas. De overzichtskaart van Hondius was op de eerste staat van deze detailkaarten gebaseerd, die echter al voor 1638 werden bijgewerkt. De overzichtskaart bleef niettemin ongewijzigd, waardoor deze geen gelijke tred hield met de regionale detailkaarten. De kaart van Janssonius maakte aan deze discrepantie een einde. De kaart kent in totaal drie staten. Hier afgebeeld is de eerste staat, met op de keerzijde een Latijnse tekst over Holland. Als zodanig werd de kaart gepubliceerd in het tweede deel van de Latijnse editie van de 'Atlas novus' uit 1647, 1649, 1656 en 1657-1662, in het derde deel van de 'Atlas major' uit 1675 en in het eerste deel van de 'Atlas contractus' uit 1666. De tweede staat heeft het adres van Johannes Janssonius van Waesbergen en werd in de jaren 1680-1683 gepubliceerd in een Engelse editie van de 'Atlas Major'. Naast een ander adres is op de tweede staat een graadnet toegevoegd. De derde staat heeft tenslotte het adres van Gerard Valk en Petrus Schenk en werd mogelijk uitgegeven in de 'Atlantis sylloge compendiose', een composietatlas uit circa 1702 (zie elders in deze collectie gedigitaliseerde kaarten van Holland en Utrecht).Vertaal
LocatieUniversiteitsbibliotheek UtrechtVertaal
SignatuurKaart *Blonk* HOL-49Vertaal
Volledige metadata als Marc21 XMLOpen Marc21 XML in nieuw vensterVertaal