| Titel van de beschrijving | Bijkaart bij de stadsplattegrond van Utrecht, Jacob van Deventer, 1569/70 | Vertaal |
| Titel | [Bijkaart bij de stadsplattegrond] Trajectum inferius. Utrecht | Vertaal |
| Auteur | Deventer, Jacob van, | Vertaal |
| Materiaalsoort | Map | Vertaal |
| Edition | [Facs.]. | Vertaal |
| Schaal | Schaal [ca. 1:8.000]. | Vertaal |
| Gebied | Utrecht (stad) | Vertaal |
| Impressum | [Mechelen] : [Jacob van Deventer] | Vertaal |
| Jaar | [1995] | Vertaal |
| Techniek | ms., in kleur. | Vertaal |
| Afmetingen | 30 x 27 cm. | Vertaal |
| Opmerking | Bron: facsimile van de netkaart in Madrid, Bibl. Nacional. MS Res 200, nr. 60, f. 60v-61r. | Vertaal |
| Annotatie | Facs. van een manuscriptkaart uit 1569. Zie: Hoff, B. van 't , 'Jacob van Deventer, keizerlijk-koninklijk geograaf', 1953; Koeman, C. en J. C. Visser, 'De stadsplattegronden van Jacob van Deventer', 1992, Kaart 20; Koeman, C., 'Geschiedenis van de kartografie van Nederland' 1983, p. 52-54; Renes, H., 'Historische atlas van de stad Utrecht', 2005, p. 24 en 25. | Vertaal |
| Commentaar | Een thematische kaart is een kaart, waarop de verbreiding naar aard of kwantiteit van één bepaald verschijnsel is aangegeven. Die definitie past ook op kaarten van vestingwerken of militaire installaties. De koninklijk-geograaf Jacob van Deventer heeft in opdracht van koning Philips II alle steden in de Nederlanden gekarteerd. Hij kreeg daartoe de opdracht van Philips II in 1559, om ‘te visiteren, meten ende bescrijven alle de steden van onsen lande van herwersovere’. Hij vervaardigde van die steden algemene plattegronden, alle op dezelfde schaal (circa 1:8.000), maar daarnaast tekende hij van diezelfde steden ook een soort skeletkaarten waarop alleen de vestingwerken, grachten en openbare gebouwen waren uitgewerkt. De straten zijn steeds wit gelaten, de wegen buiten de vestingwerken bruin, de huizenblokken in een licht karmijn, de wallen en poorten in gebrande siena; buiten de veste is het land lichtgroen, behalve als het laaggelegen was, dan werd het donkergroen ingekleurd. Hooggelegen land was meestal geel of bruin-grijs. In de plattegronden staan stippellijnen die als het ware het meetkundig skelet van de kaart vormen; de stippen staan op een afstand van tien passen van elkaar; Van Deventer moet al tellend de straten van elke stad hebben afgelopen. De legenda en schaal gelden voor alle steden van de Nederlanden, zo’n 214, die hij in de periode 1559-1570 gekarteerd moet hebben.
Op de kaart herkennen we Utrecht binnen de singels, in het noordoosten de steenstraat naar De Bilt; de grootste kerk is de Domkerk, al zal men wat moeite hebben met de spits ervan. De Vredenburg, door Karel V in 1528 gebouwd om de stad onder controle te houden, ligt in het westen van de stad, in een onderbreking van de stadsmuur. Het bastion aan de noordzijde waar de Oudegracht de stad verlaat heette Morgenster; aan de zuidkant van de stad ziet men onder de St. Geertrudis parochia (nu de Geertekerk) het bastion Sterrenburg; bij de St.Nicolas parochia het bastion Manenburg en bij de St. Servaes kerk het bastion Zonnenburg. Er zijn vier poorten: tussen Manenburg en Zonnenburg, bij de Vredenburg, bij bastion Morgenster en aan de oostzijde waar de Biltstraat de stad verlaat. In 1577 toen de Spanjaarden de stad moesten prijsgeven, slechtte de Utrechtse bevolking de Vredenburg weer. | Vertaal |
| Locatie | Universiteitsbibliotheek Utrecht | Vertaal |
| Signatuur | Kaart *IX*.E.a.35 (dl. Utrecht) | Vertaal |
| Volledige metadata als Marc21 XML | Open Marc21 XML in nieuw venster | Vertaal |
- Item info -
