'
Editie: 1885, pagina 91
Op het inzetkaartje van Zuid-Afrika zijn de namen van Stellaland en Goosen toegevoegd: boerenrepubliekjes die korte tijd na hun stichting in 1882 alweer door de Engelsen werden ontmanteld (1884). De Zuid-Afrikaanse Republiek is een gebied aan Zoeloe Land kwijtgeraakt.

De kaart van de Europese bezittingen in Afrika is nieuw; hij vervangt de deelkaartjes van West-Afrika, Zuidwest-Afrika en Opper-Guinee. De Kongo–staat was het persoonlijk eigendom van Koning Leopold van België. De kaart moet zijn opgenomen vanwege de van november 1884 tot februari 1885 gehouden Conferentie van Berlijn over Afrika, dat daarbij grotendeels onder de koloniale Europese machten werd verdeeld. Hieronder volgen we, om de veranderingen te bespreken, de kust van noordwest naar noordoost.

Tegenover de Spaanse Canarische eilanden is nu aan de Afrikaanse kust een strook als Spaans gebied geclaimd, het latere Rio de Oro ofwel Spaanse Sahara. St. Marie de Bathurst is de Franse naam voor Bathurst, een Engelse handelspost die in 1816 aan de rivier de Gambia was gesticht. Tussen de Portugese Bissagos (Bijagos) Eilanden en het Britse Freetown in Sierra Leone had over de rode arcering blauw gedrukt moeten worden: het gebied ‘Rivières du Sud’ vormt daar het begin van het latere Frans Guinee. Bageida (Baguida) is de eerste hoofdplaats van de Duitse kolonie Togo. Corsico B. moet Corisco baai zijn, het begin van de Spaanse kolonie Rio Muni.

De Fransen hadden in 1881 al Brazzaville in de Congo gesticht; de ontdekkingsreiziger Stanley had van 1874 tot 1877 het Kongobekken gekarteerd. De plaats Nokki aan de rivier de Kongo was in 1884 door Duitse handelaars verworven. Ze kregen echter niet de steun van Bismarck tijdens het congres van Berlijn, waarbij Nokki aan Portugal werd toegewezen. Bos laat het echter tot en met 1890 als Duitse kolonie op de kaart staan. Walvisbaai was de enige behoorlijke haven aan de kust van het huidige Namibië; de plaats was ingenomen door de Britten die Duitse claims op dit gebied vreesden. In 1883 vestigde de Duitse handelaar Lüderitz zich in de Angra Pequena baai, en verkocht zijn claim later aan de Duitse regering, die toen een Duits protectoraat over het gebied uitriep. De S. Luciabaai aan Afrika’s zuidoostkust werd ook door de Duitsers geclaimd, mede om de Zuid-Afrikaanse Republiek zo een uitweg naar zee te verschaffen. De Britten beweerden toen echter dat ze al in 1843 rechten op die baai hadden verworven, waarop de Duitsers hun aanspraken inruilden voor gebied in Kameroen. Op Madagascar hadden de Fransen in hun eerste oorlog tegen de Hova’s de plaatsen Ma(ha)junga en Antsiranane veroverd.

Op het vasteland tegenover Zanzibar is het Oesagara-gebied, aangekocht door de Deutsch-Ostafrikanische Gesellschaft, rood (Duits) gekleurd. Zeilah (Zaila) en Berbera zijn Britse steunpunten in wat later Brits Somaliland zou worden. De plaats Obok werd in 1884 een Franse kolonie, waarvan de hoofdplaats later werd verplaatst naar de overzijde van de Golf van Tadjoera: Djiboeti. Harar staat op de kaart als Engelse bezitting: van 1875 tot 1885 was het in de handen van Egypte, onder sterke Engelse invloed. Interessant is nog het rijk van de Mahdi: die was in 1880 uit onvrede over toenemende Britse invloed in Egypte in opstand gekomen, had in 1881 een Egyptisch leger bij El-Obeid verslagen, en zich in 1885 van de hele Soedan meester gemaakt. Na zijn dood eind 1885 hield zijn opvolger zich er tot 1899 staande tegen de Engelsen. Het gebied van de vrijhandel is een tropische strook van Afrika waar alle Europese staten toegang toe zouden hebben, en waarin ook de rivieren voor schepen uit al die landen zouden worden opengesteld.

Op de hoofdkaart is Banana één van de havens aan de Kongomonding waar ook Nederlandse handelshuizen actief waren. De Stanley Pool is een tot vijftien kilometer brede verwijding van de loop van de rivier de Kongo, waar zowel Leopoldville (Kinshasa) als Brazzaville aan liggen. Het omgrensde gebied aan zee tussen Kaapland en de Portugese bezittingen is Zoeloeland. Abessinië is naar het gebied van de Galla’s uitgebreid en het lijkt of de Egyptenaren Gondokoro verlaten hebben: in feite was het hele gebied onder heerschappij van de Mahdi, maar dat is niet op de hoofdkaart aangegeven. De Turken hebben hun nominale gezag over Fezzan versterkt door een garnizoen in Ghat te leggen.